reisje voor over had; scheerden de ranke
jachten van den rijkdom, rocibootcn en bot
ters, motor-booten en sloepen, wherries en
gieken- ploegden stoombooten van den IJ-
muidcrdienst; gereserveerde booten van dc
„Alckniaar-Packet"; salonbooten van de „Hol
land-Friesland lijn"; dobberden roeibootjes
van den kleinen burgerman, die zelfs z'n
hond had meegenomen om in de plecht als
uitkijk dienst te doen; ratelde rustig de ket
tingboot naar 't Tolhuis en schoot de ha
venpolitie op haar eigen boot links en rechts,
om commando's te geven. Er is op het wa
ter m o e i 1 ij k orde te houden.
De Koninklijke familie kwam te half tien
aan den steiger van de Dokkummerboot, d.
i. juist voor het magazijn van de firma
Heemstede en Obelt, rechts van het Oostelijk
viaduct. Aan den ponton lag de fraaie ko
ningssloep van dc marine, bemand met 20
matrozen en gecommandeerd door den luite
nant ter zee brouwer.
Toen koning Albert met z'n echtge-
nootc de sloep instapte, stonden de
roeiers in hun frisch matrozen-pak onbe
weeglijk reeht-op in de boot, de riemen om
hoog geheven, om er 't koninklijk saluut mee
te brengen. De sloep ging dadelijk van wal,
onder daverend gejuich van de menschen-
massa op den kant en van de duizenden, die
hier op t IJ zwalkten, in een gewirwar van
vaartuigen en booten. Het gevolg nam plaats
in drie kleinere sloepen en op een boot van
den havendienst der gemeente. In statige op
tocht ging het hierna naar de Handelskade,
waar de oorlogsvloot lag gemeerd. Hechts,
waar anders de mailbooten van de „Ncuer-
land" liggen, lagen thans de vier pantser-
schepen „Hcemskerck", Friesland", „Everl-
sen" en „i'iet Hein"; links, met den voorste
ven gewend naar den vasten wal en met het
achtereinde dus naar Noord-Holland, zag men
naast elkander 11 torpedobooten geankerd,
de „Ophir", „Rindjani", „Pangrango" enz.
enz. Namen laat ik verder maar achterwege.
Nauwelijks kwam de koningssloep in 't ge
zicht van de „Hcemskerck", ons eerste admi
raalsschip, of op de vier pantserschepen ont
brandde iil het geschut; met donderen tl
geweld rolden de zware schoten over het IJ
een dikke kruitdamp gevend op het water,
waar men in 't eerste oogenblik den koers
dreigde te verliezen. De hééle omtrek
drcu n d e van het kanongebulder; uit de
geschutsmonden flikkerde eerst de vlam en
onmiddellijk daarop kwam de doffe slag van
de ontbranding. Het oorverdoovend geknal
knetterde her- en derwaarts, sloeg tegen dc
silo's en hooge pakhuizen, echoöde eenige
malen in den ronde.
De Koningsslocp voer eerst links, langs alle
torpedobooten, draaide vervolgens, om toen
de pantserschepen te passccrenalle jantjes
zaten in de touwen en den mast en jubelden
een driewerf „hoera" dc lucht in. De sloep
werd gestopt voor het admiraalsschiphier
ging het Koninklijk gezelschap aan boord,
waar het ontvangen werd door den directeur
van de marine, den schout bij nacht Tiede-
man, die de commandanten van de andere
oorlogsbodems aan dc hooge gasten voorstel
de. Do marine-kapel speelde het Belgische
volkslied, daarna hel oude Wilhelmus en gaf
verder aan boord concert. Op de hooge com
mandobrug van de „Ilecmskcrck" waren ze
tels geplaatst voor dc vorstelijke bezoekers
van hieruit hadden deze een magnifiek ge
zicht over het IJ-panorama waar het wemelde
van groote en kleine booten. Ilct was
een alleraardigst gezichttal van schepen
hadden muziek aan boord, volksliederen en
operettes gingen vroolijk door elkaar heen,
het was een gezellige boel, waarin orde en
regelmaat vèr waren te zoeken, men deed
wat men wilde, werd niet boos en trachtte
straks op z ij n beurt een ander den pas af
te snijden.
Intusschen werd vóór het admiraalsschip
gemanoeuvreerd met een onderzee-boot van
dc marinehet grijze gevaarte, precies een
walvischrug, kwam statig voor de „Hecms
kcrck" liggen. Toen kropen een tiental hoofd
officieren, in groot tenue, zonder veel pour
parlers in den toren van de boot, in uiterlijk
een schoorsteenpijp, en bij het verdwijnen
in den trechter van den laatstcn man, werd
met een klep den toren gesloten en zag men
niets meer dan een ijzeren scheepsromp zon
der montage. Bijna onmerkbaar ging de
onderzee-boot nu de diepte in, al verder en
verder, totdat er niets meer van was te
zien dan een héél, héél klein stipje, dat ein
delijk óók onder water verdween. De boot
met z'n tien officieren legde onder water een
héélen afstand af en dook weer naar bo
ven aan de andere zijde van de „Hcems
kerck"; men was in een breeden cirkel om
gevaren. De klep van den toren opende zich
weer, zooals eenmaal Césam, de tien vlagof
ficieren stapten uit dc pijp, brachten het mili
tair saluut en zeiden „Weer present, Ma
jesteiten".
Na deze belangwekkende manoeuvre, ver
liet dé Koninklijke familie het admiraalschip,
om aan boord van een der booten van den
gemeentelijken havendienst een reis te ma
ken over het IJ, in dc richting van Nieuwen-
dam; men passeerde thans, achter dc pant
serschepen, nog drie „mijnenleggers", die met
de binocle van af de havenboot werden beke
ken. Een eindje voorbij Nicuwendam werd ge
keerd, om toen een tocht te maken door de
Amsterdamschc grachten. De vorstelijke per
sonages hadden verzocht bij het voorbijsloo-
men van de pantserschepen ditmaal het ka
nongebulder achterwege te laten en zich te
bepalen tot eenvoudig eerbewijs.
Dc tocht door dc grachten eindigde aan de
Sarphatikade, even voorbij de Hooge Sluis.
Daar stonden dc rijtuigen gereed en keerde
men naar het paleis op den Dam terug. De
vaart door Amsterdam's grachten was een ju
bel-vaart aan de kanten stond het s t a m p
en s t a m p v o 1 en een enthousiast gejuich
schalde telkenmale uit de menigte op. Het
was een waardig einde van een hoogst-inte-
ressante vloot-revue.
Bezoek aan het Burgerweeshuis.
Te ruim kwart over tweeën kwam het
Belgische Kon. Paar met Koningin Wilhel-
mina en Prins Hendrik voor den ingang van
het Burgerweeshuis in de St. Luciënstceg
aan. Voor den ingang was een eerepoort aan
gebracht met het woord „Salve". Hier wer
den de Vorstelijke personen ontvangen door
den wethouder voor het armwezen, dr. N.
M. Josephus Jitta, en den voorzitter van de
commissie voor het Burgerweeshuis, den
heer W. F. G. Druyvestcin.
De heer Druyvestcin heette de Hooge be
zoekers welkom. Een weesjongen en een
weesmeisje boden aan de beide Koningin
nen bloemruikers aan.
Thans volgde een rondwandeling door het
gebouw. Een koor zong twee liederen„Ge
lukkig vaderland" en „Wilt heden nu tre
den" uit Valerius' „Gedenckclanck".
Koningin Wilhelmina zeide het aardig te
vinden, dat zij de weesmeisjes weer eens zag.
In de school zeide Koning Albert tot den
heer J. Stam, hoofd van onderwijs van het
Burgerweeshuis, doelende op dc tentoonge
stelde teckeningen en proeven van slöjd-ar-
beid„Men schijnt hier een goede methode
te volgen. Mijn kinderen leeren op dezelfde
manier".
Door deze vestibule bereikten de Hooge
Bezoekers een oud-IIollandsche kamer, waar
de beide Koninginnen, Koning Albert en
Prins Hendrik Hunne handteckeningen in het
daarvoor bestemde boek zetten.
Door tien uilgang aan de St. Luciënstceg
verlieten dc Vorstelijke Bezoekers het Bur
gerweeshuis onder het gejuich van het pu
bliek.
Na het burgerweeshuis ging het Vorstelijk
Echtpaar naar het Bagijnhof. II.H. M.M. wer
den ontvangen en uitgeleid aan dc Spuizijde,
aan den ingang van het nieuwe poortgebouw,
dat onlangs door den architect .loling geheel
overeenkomstig het karakter van het oude
Bagijnhof is opgetrokken. Ter ontvangst wa
ren aanwezig mgr. Klönne, rector van het
Bagijnhof en de heer Waterschoot v. d. Gracht,
lid der Eerste Kamer der Sta ten-Generaal.
In de bovenzaal der pastorie sprak mgr.
Klönne in hel llollandsch een welkomst
woord, waarbij hij een kort overzicht gaf
van de geschiedenis van het Bagijnhof.
In het afgesloten tuintje vóór het
Moederhuis stonden de Bagijnen tijdens deze
omwandeling opgesteld. Jammer genoeg kon
den een aantal zeer merkwaardige voorwer
pen van kerkelijke kunst, waaronder vele an
tiquiteiten, die in de sacristie waren tentoon
gesteld, niet worden bezichtigd, wijl de tijd
ontbrak.
De leiders der taptoe aan
het hof. Naar gemeld wordt zijn de beide
leiders der groote taptoe j.l. Donderdag
avond te Amsterdam, kapitein Boellaardt en
le luit. Bouwman, dir. der Kon. Mil. kapel
bij II. M. de Koningin ontboden. Na II. M.
dank te hebben ontvangen, werden zij door
II. M. aan den koning en dc koningin van
België voorgesteld, die hun lof over de mu
ziek uitspraken en hunne tevredenheid be
tuigden over de keuze der muziekstukken.
De koning decoreerde beide heeren.
Te 3 uur -10 vertrokken de Hooge Gasten
van het Paleis. In de omgeving was een dich
te mcnschenmassa aanwezig, toen de met vier
paarden bespannen rijtuigen langs het Dam
rak naar het Centraal-station reden. Twee
extra-treinen stonden klaar voor het eerste
perron, met den eersten vetrokken de Bel
gische gasten; met den tweeden, vier minu
ten later, II. M. de Koningin en Prins Hen
drik. Vóór hel vertrek werd afscheid geno
men van dc autoriteiten.
Tc Baarn terug.
Men seint uit Baarn
De Koningin en Prins Hendrik kwamen
met gevolg ten 4 uur 27 min. aan het station
te Baarn aan met den Kon. trein van Am
sterdam. Dc Burgemeester van Baarn was
ter verwelkoming aanwezig.
Ondanks de drie drukke dagen zag II. M.
de Koningin er opgewekt uit. Onder dave
rend gejuich der menigte op het Stations
plein werd in drie rijtuigen naar het paleis
Soestdijk gereden.
Staten-Generaal.
Vereenigde Vergadering van de
beide Kamers,
op Zaterdag 17 September 1910,
tot sluiting van de zitting der Staten Generaal
(Geopend te 3 uren.)
Dc heer Schimmelpenninck van
der O y e bekleedt den voorzittersstoel.
Dc Voorzitter laat door den griffier
van de Eerste Kamer voorlezen een Koninklijk
besluit van 8 September 1910 no. 24, waarbij
de Minister van Binnenlandsche Zaken wordt
gemachtigd, heden, te drie uren des namid
dags, zich te begeven naar de vergadering
der Staten Generaal, ten einde in een ver
eenigde vergadering der beide Kamers de
zitting in naam der Koningin te sluiten.
De Voorzitter benoemt eenc commis
sie, die den Minister in het gebouw der Twee
de Kamer zal ontvangen en uitleiden.
Kort daarna treedt de Minister, voorafge
gaan door de commissie, de vergader/, ia!
binnen.
De heer Heemskerk, Min. van Binnen
landsche Zaken, neemt plaats achter de mi-
nistcrstafel en houdt de volgende rede
Mijne Heeren
Ilct beeft Hare Majesteit dc Koningin behaagd,
niij op te dragen, de zitting van de Staten-Generaal
in Haren Naam te sluiten.
Verschillende wettelijke voorzieningen kwamen
in het afgeloopcn zittingjaar, dank zij Uwe mede
werking, lot stand.
Dc som, bestemd tot goedmaking van de kosten
van een eventueel Regentschap, werd vastgesteld.
Goedkeuring werd gehecht aan handelsregelin
gen met Zweden cn Montenegro, aan een te Parijs
gesloten internationaal verdrag nopens het verkeer
met automobielen; aan een arbitrageverdrag met
Italië, cn aan de verlenging van de arbitragever
dragen met Engeland en Frankrijk.
Maatregelen werden getroffen tot voorziening In
den achterstand bij sommige gerechten.
De bezwaren waartoe het vroeger bestaande voor
schrift betreffende het onderzoek naar het vader
schap aanleiding gaf, werden opgeheven.
De drie ontwerpen van wet bestemd te zamen,
de reorganisatie van de rechterlijke inrichting tot
stand te brengen, mochten Uwe goedkeuring ver
werven.
In dc Wet op het Nederlanderschap en het inge
zetenschap werd ten behoeve van buitenslands wo
nende Nederlanders eenc wijziging gebracht.
Het burgerrechtelijk gedeelte van de kinderwet-
gering werd ter voldoening aan cischen van de
praktijk gewijzigd en aangevuld.
Bepalingen ter voorkoming van het gebruik van
absint werden vastgesteld.
Dc wijze waarop door gemeente-ambtenaren
zekerheid is te stellen, werd geregeld, en in nauw
verband hiermee werd de Gemeentewet gewijzigd.
Een wet kwam tot stand tot wijziging van enkele
bepalingen der wet tot regeling van het lager on
derwijs, waardoor, in afwachting van eene reorga
nisatie van het onderwijs in het algemeen, meer
steun van Rijkswege kan worden verleend tot in
standhouding van het uitgebreid en meer uitgebreid
lager onderwijs.
Bepalingen tot bescherming van trekhonden moch
ten Uwe goedkeuring verwerven.
Dc wet tot voorzieniug tegen besmettelijke ziek
ten onderging eene noodige aanvulling.
Eene verhooging van den accijns op het gedistil
leerd werd vastgesteld en dc bestemming van de
opbrengst dier verhooging voorloopig geregeld.
Een wetsontwerp tol aanvulling en wijziging van
ecnigc bepalingen der Landweerwct en een wets
ontwerp tot wijziging van de wet tot regeling van
het militair onderwijs bij de Landmacht, voor zoo
ver daarbij dc opleiding voor den officiersrang cn
de hoogere vorming van den officier zijn betrokken,
mochten Uwe goedkeuring verwerven.
In verband met het op 11 October 1909 te Parijs
gesloten internationaal verdrag betreffende het ver
keer met automobielen, werd wijziging gebracht in
de Motor- en Rijwielwet.
Een wet tot naasting van den spoorweg Gouda—
Schoonhoven, benevens onderscheidene onteigenings
wetten ten behoeve van den aanleg van nieuwe
spoorweglijnen kwamen tot stand.
Door U werden gelden toegestaan, noodig ter
erbetering van de positie van directeuren en com
miezen bij de Posterijen en Telegrafie.
Bepalingen werden vastgesteld tot wering van
den Amerikaanschcn kruisbessenmceldauw.
Op verschillende punten werd de Ongevallenwet
1901 gewijzigd.
Eene overeenkomst met de naamlooze vennoot
schap „Zeehaven en Kolenstation Sabang" te Am
sterdam, betreffende den aankoop van een deel van
hare bezittingen op het eiland Wé en daarmede
verband houdende regelingen, werd goedgekeurd.
Ten behoeve van de verbetering der haventoc-
standen te Semarang, alsmede voor den aanleg van
stoomtramwegen van Tasikmalaja naar Singaparn;
cn van Krian naar Gempolkcrep werden de noodige
gelden beschikbaar gesteld, eveneens voor de terug
brenging van het particuliere laud Kandanghauer
tot het Staatsdomein.
Eene wet, houdende regeling van het Nederland-
schc onderdaauschap van dc bevolking van Neder-
landsch-Indié kwam tot stand, in verband waar
mede tevens verscheidene wetsbepalingen wijziging
ondergingen.
De Koningin heeft mij opgedragen aan U, Mijne
Heeren, llarcn dank te betuigen voor Uwen ijver
en voor Uwe toewijding aan s Lands belang.
In naam der Koningin en daartoe door Haar ge
machtigd, verklaar ik deze zitting der Staten-Gene
raal te zijn gesloten.
De Minister wordt door dc Commissie uit
geleid en nadat deze in de vergaderzaal is
teruggekeerd, sluit de Voorzitter de
vereenigde vergadering.
De commissie van in- en uitgeleide van
den minister van Binnenlandsche zaken bij dc
sluiting der zitting bestond uit de leden: van
Lamsweerde cn van der Fcllz van de Eerste
Kamer; Rocssingh, van Doorn, Kooien, cn
CoJijn van de Tweede Kamer
Ongeveer 30 leden der beide Kamers waren
in de sluilingszitling tegenwoordig.
De gebruikelijke eerbewijzen werden aan
bel Koninklijk paleis en aan het gebouw der
Tweede Kamer gegeven.
Berichten.
De Staatscourant van Zondag 18 en
Maandag 19 September bevat o.a. de volgen
de koninklijke besluiten:
benoemd voor bet tijdvak 14 September
1910—ultimo Augustus 1911 tot lijdelijk leer-
aar aan de Rijkslandbouwschool te Wagenin-
gen dr. II. Onuen, Wageningen; H. F. M,
Iluijbers, Utrecht, en J. J. Parels, te Wage
ningen.
op verzoek eervol ontslagen J. Tliie als di
recteur van het post- en telegraafkantoor te
Oss.
Belangstelling voor he
paleis l e S o e s t d ij k. Men schrijft, ons
uit Soestdijk:
II. M. dc Koningin-Moeder, vergezeld van
jonkvrouwe Van de Poll cn jhr. Sckimmc-1-
penninek, woonde gisterenmorgen dc gods
dienstoefening bij in de Herv. kerk te Soest,
onder gehoor van ds. D. P. Brans.
Heeft de aanwezigheid van hel Koninklijk
Echtpaar cn Prinses Juliana te Soestdijk
steeds eene groote aantrekkelijkheid voor cl
vele menschen uit den omtrek, die maar zel
den in dc gelegenheid zijn de Koninklijk?
familie te zien. te meer is dit hel geval op
een heerlijken najaarszondag.
Gedurende den geheelen dag was het dan
ook in de omgeving van bel paleis buiten
gewoon druk. Vooral in den namiddag, toen
bet bekend werd, dat II. M. de Koningin met
bel Prinsesje zou uitrijden, kwamen dc be
zoekers van alle kanten tocstroomcn. Toen
te 2 ure het Koninklijk rijtuig voor het bor
des reed en dc Koningin met het Prinsesje,
de Koningin-Moeder en Prins Hendrik in
stapten, schaarden dc menschen zich aan
weerszijden van den uitgang van het park.
Hartelijk werden zij toegejuicht, toen de Ko
ninklijke familie bet hek uitreed om door de
Koningslaan en voorbij de Naald naar Soest
te rijden. Te 3 ure keerde de vorstelijke
familie ten paleize terug. Om 4 uur reed de
automobiel voor het bordes en ging Prins
Hendrik met' den beer L. W. Groeneveldt,
intendant te Soestdijk, een' tochtje maken naar
Laren, om aldaar een bezoek te brengen aan
den lieer II. P. J. Tutein Nolthenius, oud
burgemeester van Apeldoorn, legen half
zeven keerde de Prins met den intendant U
Soestdijk terug.
Het tegenbezoek aan B e 1-
g i Tc b'evoegdcr plaatse wordt het, in
strijd met het lieden ochtend vermelde be
richt van dc „Etoile Beige", zeer onwaar
schijnlijk geacht, dat II. M. de Koningin reeds
in de tweede helft van October een bezoek
aan bet Belgische hof zal brengen.
Bezichtiging dei-Grafelijke
zaal. De minister van Waterstaat brengt
ter kennis van belanghebbenden dat:
lo. op Dinsdag 20 September a.s.. na dc
plechtige opening der vereenigde zitting der
Staten-Generaal, die zal plaats hebben in dc
groote Grafelijke zaal op bet Binnenhof, des
namiddags van 2 lot 5 uur gelegenheid zal be
slaan tot bezichtiging dier zaal, waarbij toe
gang zal worden verleend door den ingang in
den noordwcstelijkcn toren van de zaal, ter
wijl deze door den zuidwestelijkcn toren zal
zijn te verlaten en waarbij de bevelen, in het
belang der orde te verstrekken, stipt zullen
zijn op te volgen;
2o. dat van af Woensdag 21 September a.s.
tot nadere aankondiging dagelijks, ook op
Zon- en feestdagen, kosteloos gelegenheid zal
worden gegeven lot bezichtiging der Grafe
lijke zalen op het Binnenhof, des namiddags
tusschen half twee en half vier uur.
St. Ct.
Volkshuisvesting. Aan dc ge
meente Rotterdam is krachtens Koninklijk
besluit een voorschot uit 's rijks kas verleend,
tot een bedrag van ten hoogste f 158.000, ten
einde genoemde gemeente i nstaat te stellen
een voorichot van gelijk bedrag te vcrleenen
aan de Maatschappij voor volkswoningen al
daar, ten behoeve van den bouw van 96 wo
ningen.
Ontwcr p-A rbeidswet. Ilct
hoofdbestuur der Nederlandsche Vereeniging
van Christelijke kantoor- en handelsbedien
den heeft aan den minister van landbouw,
nijverheid en handel een adres gezonden met
verzoek in art. 2 van het ontwerp tot wijzi
ging der arbeidswet toe te voegen een vierde
lid van dezen inhoud:
„Onder fabrieken cn werkplaatsen ook
wordt verstaan alle zoowel open als besloten
ruimten waarin voor eenige onderneming
schrijfwerk pleegt te worden verricht."
- D r. S. J. II a 1 b c r t s m a. Vandaag is
het 40 jaar geleden, dat de heer dr. S. J. Hal-
bertsrna, uil Rotterdam, na achtereenvolgens
te Leiden, Tubingen, Weenen, Berlijn en
Utrecht gestudeerd te hebben, is gepromo
veerd.
In den Fransch-Duitschcn oorlog van
1870—1871 was hij vanwege hel Roode Kruis
als arts werkzaam in de Ambulance Neerlan-
daise te Metz. Sedert 1874 in deze gemeente
als prakliseercnd geneesheer gevestigd, ver
vulde hij van 1880—1890 de betrekking van
geneesheer-directeur van het krankzinnigen
gesticht Thans is hij nog de volijverige voor
zitter van het Genootschap tot bevordering
der koepokinenting onder dc zinspreuk „Ne
pestis intret vigila cn van de Rotterdamsche
commissie tol oprichting cn instandhouding
van volkssanatoria voor borstlijders in Ne-
dciland. Dr. Ilalbcrlsma is ridder van het
Legioen van Eer.
Wegens familieomstandigheden is dit jubi
leum heden niet herdacht kunnen worden.
N. R. Ct.
p. W. A. Poggenbeek. De heer F.
W. A. Poggenbeek, sedert ettelijke jaren be
last met het voorbereiden van den bouw van
Provinciale inrichtingen in Noord-Holland,
heeft aan Gedeputeerde Staten zijn eervol
ontslag gevraagd, wegens andere drukke
ambtsbezigheden als bouwkundige.
-- De directeur d e r G. E. W. Als
een ernstig candidaat voor liet directeur
schap der Gemeentelijke eleetricitcitswcrken
te Amsterdam, kan de Tel. thans ook noemen
de heer Gritters, directeur der cleclrisclie
centrale te Rotterdam. Met dezen lieer heb
ben van wegc het stadhuis zelfs reeds bespre
kingen plaats gehad.
Nationale Vereeniging
voor Vrouwenarbeid. In de Zater
dag gehouden buitengewone algemeene ver
gadering dezer vereeniging is breedvoerig de
bat gevoerd over de moeilijkheden, welke ge
rezen was tusschen de meerderheid van het
bestuur en de directrice van het nationaal
bureau voor vrouwenarbeid.
Ten slotte veerenigde de vergadering zich
met 125 legen 21 stemmen (1 stem was blan
co) met de volgende motie van mevr. dr. Alet-
la Jacobs: „de vergadering, enz., spreekt haar
volkomen vertrouwen uit in de wijze waarop
de directrice hare taak vervult; hoopt, dat zij
op dezelfde wijze hare taak zal blijven uit
oefenen en gaat over tot de orde van den
dag."
Betooging voor het alge
meen kiesrecht. Gistermiddag had de
Sociaal-Democratische Arbeiderspartij te Am
sterdam een groote landelijke kiesrcchtbetoo-
ging georganiseerd.
Op een terrein achter de Roelof Hartstraat,
bij liet Concertgebouw, kwamen de demon
stranten hijeen, voor het grootste deel in op
tocht met ontplooide vaandels en muziek
voorop, van twee punten der stad: het Cen
traal-station en het Weesperpoort-station. Te
twaalf uur had de opstelling plaats. De op
tochten hadden een onafzienbare lengte. De
politie zorgde er voor, dat de optochten or
delijk konden plaats hebben, cn met succes.
Tegen één uur was op het terrein een dichte
massa, wel 20,000 personen, naar schatting
van het bestuur, bijeeii. Tentjes met verver-
schingen zorgden voor de dorstige kelen en
hongerige magen. Daartusschen, langs de
grenzen van het terrein, waren de kleurige
banieren der deelnemende verccnigingen,
niet minder dan 60 in getal, neergezet.
Do heer W. II. Vliegen opende de meeting
namens hel partijbestuur. Hij deelde mee, dat
Zaterdagavond het aantal vertegenwoordigde
personen reeds 88,421 bedroeg, waarvan
60.530 vakverecnigingsleden, 10,000 leden der
S. D. A. P. en bijna 11.740 leden dér coöpe
raties.
liet aantal vertegenwoordigde bonden be
droeg 44, waarvan 40 vakbonden, het aantal
delegaties 886 en het aantal vertegenwoordig
de organisaties 960, terwijl 36 sympathiebe
tuigingen waren ingekomen. Intusschen had
den sedert Zaterdagavond nog meer aanmel
dingen plaats gehad.
Vergelijkt men deze cijfers met die van vo
rige jaren, zoo merkte spreker op, dan ziet
men een voortdurenden groei.
Ten slotte wees spreker er op, dat de betoo
ging de inzet was van het volkspelitionne-
ment, waardoor men hoopt, nieuwe aanhan
gers te winnen.
Een aantal zangkoren en muziekkorpsen
zorgden voor dc opluistering der meeting,
terwijl de heeren Troelstra, Van Kol, Duys,
Henri Polak, Oudegeest en Spiekman en
mevrouw Ilelenc Ankersmit de betoogers
toespraken.
Do heer mr. P. J. Troelstra zette uiteen, hoe
de demonstratie diende ter inleiding van het
volkspetitionnement. Volgend jaar zal bij de
opening der Staten-Generaal door dc verte
genwoordigers der arbeidersklasse het adres,
naar men hoopt, door honderdduizenden ge-
teekend, aan minister Heemskerk overjordeelenden
died worden. tal binneni cn
Dc volkspetitie heeft een drieledig (Pen be
le. te laten zien, welke een groot deel j y e
het Nederlandsche volk men achter 1 priesl
heeft; 2e. aanhangers te winnen en meer? dü0r de
tensieve propaganda te maken; 3e. een sctvaier§nOod,
pere en meer rcvolutionnaire kiesrechtbaono0wezen
ging, welke misschien op den duur noo^.,,reii 1'.
kelijk zal worden, voor te bereiden. heden der S
De ervaring, welke spreker in de com^;luUw en
sie voor de grondwetsherziening heeft ofjK.Ki van dei
daan, is deze, dat, indien deze commissie{pr0viacialc
uitbreiding van het kiesrecht conclud^vonden di
zulks te danken zal zijn aan de kiesrechter,
weging.-f De ontvai
de uitgavi
ïf 290.65, \v
gen aan d
tot leniging
Amsterdam
beschikbaa
dc schade,
snood is g
G. E.
van het
eener zo
heid, dooi
Di heer Henri Polak besprak voor o e
talrijke schare, waaronder vele diaman j
werkers, de beteekenis van het voorgenoijj
petitionnement.
De voorzitter, de heer \V. II. Vliegen, stdA
bij sluiting der meeting de volgende m 1
voor
„De groote demonstratie, ten gunste
het algemeen kiesrecht voor mannen en vi
wen. bijeen geroepen door de S. D. A. P.,
gehouden te Amsterdam op 18 Seplerai
1910, onder deelname van 960 organisa
met S8I21 leden; leegd,
verklaart, dat de toekenning van het kl fabr
recht aan alle meerderjarige Nederlands sjdent-coi
de onafwijsbare eisch is van de Nederlaii -n liel gC
sche arbeidersklasse; bewuste f
welke klasse door het thans geldende kif ven waJ
rech' in haar politieleen invloed op de mei pricker
willekeurige wijze wordt tekort gedaan ^ain_Hc
daardoor belemmerd in haar wettig streij stoffabrii
naar zelfbevrijding van de klasseheerschap; aari(jCele
der bourgeoisie, die thans op haar drukt; Qmmisc
vastbesloten niet te zullen dulden, d
door welke manoeuvres ook, de lciesred
zaak door de regeerendc klasse op de larf
baan wordt geschoven;
verklaart alle kracht der Nederlandse
georganiseerde arbeiders te zullen aanwt
den, om het voorgenomen volkspctitioni
ment ten gunste van het algemeen kiesret
schitterend te doen slagen;
cn gaal uiteen met dc belofte niet te zullf nerven
rusten, voor de strijd voor hel algemeen kit pCn z
recht heeft gezegevierd." j
Rij handen opsteken werd deze motie aal
genomen.
Om half vier ging de stoet aan den 1
cn was zoo lang, dat men 60 minuten i
had om hem in zijn geheel aan zich te lat»
voorbijtrekken.
Voorop ging, achter de bereden politie, i
partij-bestuur der S. D. A. P. De figuur vf
den heer Spiekman, van Rotterdam, met h;
vaandel in de hand, stak er boven uit. D:
volgden de heeren Troelstra, Vliegen en Scfc
directie,
één met
zins in
E
heir is
spruitkc
geen ja
Van hc
i wandj
n nood
ten, m
enz. zi
men
een gt
per, en na de tamboers cn pijpers kwam
brigade fietsers van „Het Roode Lie'
lietscn versierd met roode vlaggetjes.
••1
Vervolgens passeerden in alphabeliscH
volgorde de federaties en afdeelingen der i
D. A. P. Van Amsterdam waren vooral de al
deelingen III, V en IX goed vertegenwooj
digd. Met vaandel der federatie Rolterda^
trok den algcmccnen aandacht.
Achter de S. D. A. P. kwamen de Bond v
Soc. Dem. Vrouwenclubs, eveneens met
hoofdbestuur voorop en de afdeelingen in ai
phabelische volgorde er achter. Op dezelftS
wijze passeerde de Soc. Dem. Partij.
Na den Bond voor Slaalspensionnecring e|
hel N. V. V. kwam de Alg. Ned. Ambtenaars;
hond, en vervolgens waren aan de beurt dl
verschillende organisaties, welke geopen»
werden door hoofdbestuur en afdeelingel
van den A. N. Bond van Arbeiders in ha
Bakkers-, Chocolade- en Suikerwerkingsbej
drijf. Dan volgden de kappers- en barbiers
dc bouwvakarbeiders, en daarna kwam, bij
zonder sterk vertegenwoordigd, de Alg. Ned
Diamanlbewerkersbond.
Verder de Bond van Ned. Gemeentewerk
lieden, de Alg. Ned. Bond van Handels- et
Kantoorbedienden, de Bond van Arbeiders
het Handels- en Transportbedrijf le land, de
havenarbeiders, hotel- en eafépersonecl, ar
beiders in de lcleedingindustrie, metaalbewer
kers, enz. En toen'kwam, vrij voltallig ver
tcgenwoordigd, de Bond van minder marine
personeel, matrozen 'en mariniers.
Sterk trok de aandacht de Ned. Mijnwer-
kersbond, hoofdbestuur en afd. Heerlen. Het
is dc eerste maal, dat de mijnwerkers aan een*
dergelijke demonstratie deelnemen. Dan kwa
men nog de leden van den Bond van Neder
landsche onderwijzers, de Postbond, de rijks-
werkliedenbond, de schilders, de slagers, de
N. V. van spoor- en tramwegpersoneel, dc
textielarbeiders, de timmerlieden, de Alg.
Ned. Typografenbond, de Bestuurdersbonden,
terwijl de Bond van Arbeiderszangvereenigin-
gen in Nederland den stoet sloot.
Bij het Paleis voor Volksvlijt werd de reu-
zenstoet wel de grootste die in Nederland
ooit voor een kiesrecht-betooging is opge
steld in volmaakte orde ontbonden.
Invoer van versch vleesch.
De Zwolschc Vlceschhouwersvereeniging
heeft de Kamers van Koophandel en Fabrie
ken uilgenoodigd instemming le betuigen met
een door haar „namens vele belangstellenden
in Nederland" samengesteld adres aan den
minister van L., N. en H., houdende verzoek
om „zoolang de zoo gewenschte rijkskcurwet
nog niet zal zijn tot stand gekomen" in over
leg te treden met zijn ambtgenoot van bin
nenlandsche zaken tot het treffen van maat
regelen, noodig om de gemeentebesturen te
beletten aangaande den invoer van versch
vleesch te bepalen uitsluitend toegelaten wordt
vleesch van in een gemeente-slachthuis ge
slachte dieren.
Iluisvlijttcntoonstelling.
De prijsuitdeeling voor de bekroonde inzen
ders van de Nationale Tentoonstelling voor
Huisvlijt te Den Haag, uitgaande van den
Volksbond, zal met de noodige feestelijkheid
plaats hebben op Vrijdag 30 September te 2
uur. De prijzen zullen in het thee-salon der
tentoonstelling met een toespraak worden uit
gereikt en alle inzenders, die bekroond zijn
geworden, zijn uit den aard der zaak uilge
noodigd om daarbij tegenwoordig te zijn.
Hierbij wordt nog medegedeeld, dat dc lijst
der bekroningen zooals die dezer dagen is
bekend gemaakt, uitsluitend omvatte de in
zendingen uit het buitenland en uit Neder
land zelf; voor dc inzendingen uit de kolo
niën, waarvoor een bijzondere jury den be-
Marce
st,and
beide
terdai
nïgen
schik
zijn i
ste e
len.
weri
iern;
zijn
de
opg
thu
Dr<
ont
liei
dc,
de
br;
m>
di
ht
te
n<
h
d
