HicQLONlË,N.
~~BÏN N EN LAN t).
vallen. Zijn neus is gebroken en zijn knie
schijf gekneusd, terwijl hij verschillende ern
stige inwendige verwondingen kreeg. Zijn
toestand is, naar men bericht, ernstig.
Waaruit men zou kunnen ooncludeeren, dat
't nog maar hel veiligst is van zoo groot
mogelijke hoogte te vallenWelke stel
ling in zijn algemeenheid nu ook niet be-
paakl juist is.
Op dc paardenmarkt te Novotsjerkask,
de hoofdstad van het gebied der Donkozak-
ken, hebben twee kozakken-officieren het inet
paardenhandelaars aan den stok gekregen.
Dc menigte trok partij tegen de officieren.
Deze trokken hierop hun revolvers, doodde
een boer en vijf andere omstanders. De woe
dende menigte doodde zelf een van de offi
cieren. Dc andere werd zwaar gewond.
P a r ij s1 1 N o v. De regens in de provin
cie houden aan. De voorsteden in alle rich
tingen zijn overstroomd. Te Vinneuf is een
persoon verdronken. Verschillend^ gemeen
ten in Tourainc zijn onder water gcloopen.
De bewoners redden zich door middel van
schuiten. Tc Pcrpignan is een visscherschuit
omgeslagen. Zes personen verdronken.
P a r ij s, 11 N o v. Dc Seine is 80 centi
meters gestegen binnen 24 uur. Men haast
zich de openingen van den tunnel van den
Orleansspoorweg te dichten.
Lissabon, 1 1 N o v. Er zijn hier op het
oogenblik vier pestzieken. Dc ziekte heeft
echter geen kwaadaardig karakter.
Reims, 11 No v. Ten gevolge van de
overstroom ingen is te Montier-en-Der een
huis ingestort, waarbij twee personen gedood
en vier gewond werden.
Boulogne, llNo v. De logger „Suffren",
mot 14 manschappen aan boord, is aangeva
ren door het stoomschip „Malta" en gezon
ken.
Drie opvarenden werden gedood, elf wor
den vermist.
OOST- IN DIE.
Kapitein Christoffel. De Su
matra Post bevat liet bericht, dat kapitein
Christoffel wegens dringende familieomstan
digheden twee maanden verlof Jmd gevraagd.
Dat maakt de weigering van dit verzoek door
den legercommandant duidelijk.
Moordaanslag.
Aan het Bat. Nbl. wordt gemeld, dat den
Hen October te Semarang op schout Van
Hekelen door een ontslagen Chineeschen op-
passer een moordaanslag gepleegd werd.
i wee schoten werden afgegeven, waarop één
het onderlijf binnendrong, tengevolge waar
van dc gewonde vandaag in het Juiiaiia-zie-
kenhuis overleden is. De dader is gearresteerd
en geeft als drijfveer op, dat de schout hem
aangeklaagd had wegens het achterhouden
van gelden, die bij het dobbelen in beslag
waren genomen, waardoor hij ontslagen
werd.
Wij lezen in de Sumatra Post, dat de
poslcommies 3e klasse L. te Tandjong Balei,
Asahau, met een revolver een aanslag heelt
gepleegd op zijn chef, den heer Van Griet-
huyzen.
Deze hield een oogenblik stand, maar nam
toen dc vlucht, waarop L. hem drie schoten
nazond, die geen van alle doei troffen. Spoe
dig kwam nu hulp opdagen, zoodat de heer
Van Griethuyzen er zonder letsel afgeko
men is.
De telegrafisch gewaarschuwde ollicler
van justitie te Medan was reeds den volgen
den morgen ter plaatse en is toen onmiddel
lijk met het onderzoek begonnen.
L. is nog pas 21 jaar oud. Hij zeidc niet
het opzet te hebben gehad zijn chef, dien hij
om de wijze waarop deze hem in dienst be
handeld heeft, haatte, te dooden.
WEST-INDIE.
Mgr. M. G. Vuijlsteke.
Curajao, 21 Oct.
Maandag 17 October is mgr. M. O.
Vuylstekc, nieuwbenoemd Apostolisch vicaris
op Curasao, met eenige andere r.-k. geeste
lijken uit San Juan, met het stoomschip „Ca
racas" op Curasao aangekomen. In drie rij
tuigen reed het gezelschap, waarbij zich nog
eenige geestelijken hadden gevoegd, vooraf
gegaan door een eerewacht, langs een vooraf
bepaalde route naar de R.-K. kerk op het
Pielermaai. Hier werd een plechtige gods
dienstoefening gehouden, nadat Z. D. H. door
de geestelijken en eenige B.-K. vereenigin-
gen ontvangen was. Des avonds werd Z.D.H.
een serenade gebracht, waarna ten zijnen
woonhuizc een druk bezochte receptie plaats
vond.
De Staatscourant van Zaterdag 12 No
vember beval o. a. de volgende Koninklijke
besluiten:
benoemd tot vice-consul te Roubaix A. F.
Angelo;
tot schoolopziener in het arrondissement
Oorschot mr. J. A. E. Bink, te Helmond;
tot idem in het arrondissement Roozendaal
mr. II. J. J. van den biezen, te Breda;
verlof verleend tot het aannemen der on-
«lerscheidin-gstcckcncsi achter hunne namen
vermeld aan na te noemen personen:
mr. J. baron d'AuInis dc Bourouill, te
Utrecht, hooglecraar aan de Rijksuniversiteit
aldaar, de versierselen van commandeur der
orde van het Logioen van Eer, hem door den
President der Franse he Republiek geschon
ken;
A. W. Bos, te Amsterdam, directeur der
publieke werken, de versierselen van officier
in de Orde van Leopold II. hem door Zijne
Majesteit den Koning der Belgen geschonken;
II A. Kluytmans, te 's Hertogenbosch, en
J. Reyners, te Nijmegen, beiden het kruis
Pro Ecclesia et Pontifice, hun door Zijne
Heiligheid den Paus geschonken;
mr. E. R. H. R ego ut, te 's Gravcnhage, mi
nister van Justitie, de versierselen van groot
kruis der Kroonorde, hem door Z. M. den
Koning der Belgen geschonken;
mr. \V. baron Röell, tte Amsterdam, kamer
heer van H. M. de Koningin in buitengewo
ne.! dienst, de versierselen van groot-offi
cier der Kroonorde, hem door Z. M. den Ko
ning der Belgen geschonken;
jhr. G. Ch. Th. Six, te Amsterdam, kamer
heer van H. M. de Koningin in buitengewo
nen dienst en intendant van het Koninklijk
paleis tc Amsterdam, de versierseléh van
commandeur der Kroonorde, hem door Z. M.
den Koning der Belgen geschonken;
jhr. mr. II. M. van Haersma de With, te
's Grave nliage, kamerjonker van H. M. de Ko
ningin, dc versierselen van ridder der Kroon
orde. hem door Z. M. den Koning der Belgen
geschonken.
Eindverslag is uitgebracht over het ont
werp van wet tot verzekering van de nale
ving der Conventie voor de verbetering van
het lot der gewonden en zieken in de legers
te velde, den 6en Juli 1906 te Genève gesloten.
De algemecne ingenomenheid met dc voor
gestelde bepalingen geeft de Regeering, blij
kens haar Memorie van Antwoord, reden tot
voldoening.
M o t i e-M arebant De regeering is,
volgens de Avp., doende, vóór de verschij
ning van de Mem. van Antwoord op Hoofd
stuk VIII, de Staatscommissie in het leven tc
roepen, waartoe zij door de motie-Marchant
werd uitgenoodigd.
Behalve de voorzitter, zal in die Commissie
nóg een Kamerlid van links zitting nemen
en verder een zestal Kamerleden van de
rechterzijde, zoowel uit de Tweede als de
Eerste garner. Genoemd worden de namen
van de heeren Van Vlijmen, Duymaer van
Twist en De Geer.
Het voorzitterschap van deze Staatscom
missie zal worden opgedragen aan den heer
't Hooft, lid van de Eerste Kamer en van den
Raad van Defensie.
Bij beschikking van den minister van
marine zijn de navolgende plaatsingen gelast:
met 9 dezer, de luitenant ter zee der 1ste
klasse J. E. van Hoogenhuyze, onder intrek
king zijner op non-activiteit stelling, geplaatst
aan boord wachtschip te Amsterdam;
met 11 dezer, luitenant ter zee der 1ste
klasse A. M. van Roosendaal, dienende aan
boord wachtschip te Amsterdam, op non-acti
viteit gesteld;
met 12 dezer, de officier-machinist der 2de
klasse J. W. M. Renken geplaatst aan boord
Ilr. Ms. Trompj
met 15 dezer, de luitenant ter zee der 2de
klasse bij de Koninklijke Marine-reserve H.
G. J. ter Marsch, geplaatst aan boord Reinier
Claeszen, en de adelborsten der 1ste klasse
bij dc Koninklijke Marine-reserve J. Hamers-
ma en A. Dubois geplaatst aan boord Hr. Ms.
Atjeh.
Voorts worden de na te noemen adelbor
sten le klasse bij de Koninklijke Marine-re
serve van hunne plaatsing ontheven:
N. P. Haremaker, dienende aan boord
wachtschip te' Willemsoord, met 20 dezer;
D. H. van der Hiel, dienende aan boord
Ilr. Ms. Sperwer, met 1 December a. s.;
L. Rijnink, dienende aan boord Ilr. Ms.
van Speyk, met 5 December a. s.;
J. II. Vermeer, dienende aan boord ilr. Ms.
Atjeh, met 10 December d. a. v.
Reuter seint ons uit Melbourne:
De commandant van het Ncdcrlandsche es
kader heeft tot den gouverneur-generaal een
dankbetuiging gericht voor de buitengewone
hartelijke ontvangst, die de schepen overal in
Australië is bereid. Het eskader is thans van
Perth vertrokken naar Soerabaja.
Een 100-jarige Mej. Goemans-
Cocnegracht tc Vlissingen hoopt den 19en
November haar lOOen jaardag te herdenken.
C c s a r e Lombroso. In 1909 is Ce-
sare Lombroso gestorven. In Italië beeft zich
een comité gevormd met het doel een ge-
duikteeken voor hem in zijn geboorteplaats
Verua op te richten.
Daar het werk van Lombroso van groote
betcekenis is geweest en in de laatste jaren
belangrijken invloed heeft uitgeoefend op
veie gewichtige maatschappelijke, juridische
en geneeskundige vraagstukken niet al
leen in Italië, doch ook in andere cultuur-
statcü heeft het Italiaanschc Comité ge
meend, dat dit gedenkteeken een internatio
naal huldeblijk aan de nagedachtenis van
den grooten geleerde moet worden.
Het Italiaansche Comité heeft zich gewend
tot een aantal personen in ons land, met het
verzoek een Nederlandsch Comité te vormen.
Dit comité wijst er op, dat ook ons vader
land reeds begint de vruchten tc plukken
van het levenswerk van den bescheiden en
hoogbegaafden geleerde, den stichter der
crimineele anthropologic.
Het Nederlandsch Comité is als volgt sa
mengesteld: prof. mr. J. Simon van der Aa,
Groningen; dr. A. Aletrino, Charnex s. Mon-
treux; mr. W. A. Bonger, Amsterdam; J. van
Deventer Szn., Amsterdam; mej. mr. E. C.
van Dorp, 's Gravenhagc; jhr. mr. D. Enge
len, Zutfcn; prof. mr. G. A. van Hamel, Am
sterdam; mr. Ch. M. 's Jacob, Almelo; prof.
dr. G. Jelgersma, Leiden; dr. C. M. Mol, Sche-
vendngen; mr. J. R. B. de Roos, Schevenin-
gen; prof. G. van Rijnberk, Amsterdam; prof.
mr. D. Simons, Utrecht; mr. J. Slingenberg,
Amsterdam; mr. dr. Snijder van Wissenker-
ke, Wassenaar; mr. G. Tripels, Maastricht;
mr. G. L. dc Vries Feyens, Amsterdam; dr.
P. Wellenbergh, Den Haag; prof. dr. C. Win
kler, Amsterdam; prof. dr. J. Wertheim Sa-
lomonson, penningmeester, Vondelstraat 43,
Amsterdam.
Prof. Salomonson heeft zich bereid ver
klaard bijdragen in ontvangst te nemen.
In 1911 zullen weder Rolterdamer Maifest-
spicle gegeven worden. De leider, de heer
Jos. Tijssen, van dc Frankfurter Opera, heeft
thans een circulaire rondgezonden, waarin
hij mededeelt dat het plan is in een tijdruimte
van 2 3 weken zes voorstellingen verdeeld
in twee seriën van 3 opera's en muziekdra
ma's, le geven.
Aan de circulaire is toegevoegd een lijst
van muziekwerken, waaruil abonnementen
kunnen aanwijzen zes werken, die zij het
liefst zien opgevoerd.
Van deze werken zullen die zes ter opvoe
ring komen, welke het grootst aantal stem
men op zich vereenigen.
Het succes zal ditmaal niet afhankelijk ge
steld worden van de medewerking van enkele
gasten van groote reputatie, maar het stre
ven zal er veoleer op gericht zijn, de opvoe
ringen in haar geheel op hoog peil te bren
gen en te houden. Voor dc vorming van een
uitstekend ensemble zijn uitsluitend met zan
geressen en zangers van erkende bekwaam
heid en goeden naam onderhandelingen aan
hangig. Hunne namen zullen openbaar ge
maakt worden zoodra zal zijn beslist welke
werken worden opgevoerd.
De regie zal worden gevoerd door één van
de beste Duitsche regisseurs. Als dirigenten
zullen hun medewerking verleenen de heeren
Willem Kes en een der Frankfurter kapel
meesters. Voor het instrumentaal deel der
voorstellingen heeft men op het oog het
Utrechtsch Stedelijk Orkest en de Rotterdam-
schc Orkestvereeniging. Het koor zal worden
gevormd uit RoWerdamsche dames en hee
ren.
Dc ter keuze aangeboden werken zijn de
volgende:
Mozart: Die Hochzeit des Figaro; Don
Juan; Cosi fan tutte; Die EntfQhrung aus dem
Serail.
Beethoven: Fidelio.
Weber: Der Freischütz; Euryanthe.
Wagner: Lohengrin; Tannhauser; Die Wal
kure; Siegfried; Tristan und Isolde; Die Meds-
tersinger von Nurnberg.
Marschner: Hans Heiling.
Jhr. m r. Victor de S t u e r s
over de Commissaris-wonin
gen. De Ilaagsche correspondent van de
„L. Crt." schrijft
Ik dank aan de welwillendheid van jhr.
mr. Victor de Stuers eenige waardevolle
gegevens omtrent den eigendom van de
woningen der Commissarissen van de Ko
ningin. Leeuwarden is eigendom der Ko
ningin, Arnhem, Haarlem en 's-Gravenhage
van de respectievelijke provinciën, waarvoor
naar ik hoorde 't Rijk f 3200, f 3000 en
f 3900 als jaarhuur betaalt.
„De anderen zijn Rijks-eigendom", schreef
jhr. De Stuers mij. „Groningen en Zwolle
zijn in mijn tijd geheel nieuw gebouwd,
Leeuwarden, Utrecht, Middelburg en Den
Bosch werden ingrijpend gerestaureerd. Te
Arnhem liet de provincie een balzaal bij
bouwen.
Een gek geval schijnt zich te Haarlem te
hebben voorgedaan.
Daar had het Rijk in huur oen aan de
provincie Noord-Holland behoorend huis
dat het verlaten moest, omdat de provincie
het wilde verkoopen. „Naar mij verteld
werd", vervolgt jhr. De Stuers, „bleek het
echter, dat het eigendomsrecht der provin
cie zeer twijfelachtig was en dat vermoede
lijk het Rijk eigenaar was. Of het waar
was, heb ik niet kunnen controleeren."
Drentsch-Friesche tramlij-
n e li. Nauwetlijks is door den gemeente
raad van Assen de richting der Drentsch-
Friesche tramlijn door de gemeente vastge
steld, waardoor men meende, dat de zaak
spoedig haar beslag zou krijgen, of opnieuw
dreigt gevaar, dat de aanleg van hét tram-
lijnen complex, dat Friesland met Drente zal
verbinden, wordt tegengehouden, meldt het
Hbld. De bewoners van de Marktstraat te
Assen hebben in eene vergadering besloten
een onderzoek te doen instellen naar de ge
aardheid van den grond in die straat. Blijkt
die' veenachtig te zijn, dan zal worden ge
protesteerd tegen de richting door de Markt
straat, op grond dat die gevaar voor aan
liggende huizen kan opleveren.
Het grootste gevaar schuilt echter in het
verzoek van de concessionarisse. de Nederl.
Tramwegmaatschappij, om opnieuw de aan
verschillende subsidies verbonden voorwaar
den betreffende den termijn binnen welke
de lijnen gelegd moeten zijn te verlengen.
De Raad der gemeente Ooslstellingswerf, die
bij dc lijnen voor een belangrijk deel betrok
ken is, heeft reeds geweigerd die verlenging
toe te staan en de termijn gehandhaafd op
1 Mei 1912. Bij Raadsbesluit der gemeente
Assen van 7 Sept. 1909 werd die termijn ver
lengd tot 12 Juli 1911.
De nieuwe kwartjes en dub
beltjes. Het „Nieuwsblad van Nederl.",
dc nieuwe kwartjes en dubbeltjes in den
hoogsten graad onaesthetisch noemende,
vraagt: hoe komt het, dat onze Rijksmunt
zulk- leelijke dingen voortbrengt?
„Juist waar 't op beeldende kunst aan
komt, heeft Nederland een ouden, schitte
renden naam op tc houden, ongeëvenaard
onde. de volkeren der wereld.
Het land van Rembrandt, van Israels, van
de Marissen, van Mauve, mag zeker niet in
dit opzicht achteraan komen
Men legge naast onze muntstukken die
van Frankrijk, Duitschland, Engeland, wij
steken bij al de buren af.
Het eigenaardig verschijnsel doet zich
voor, dat in vroeger jaren de artistieke
waarde van onze munten véél grooter, be
ter was dan nu.
Er is, in dit opzicht, een bedroevende
achteruitgang te constateeren. En de aller
jongste kwartjes en dubbeltjes zijn daar he
laas wel 't meest sprekend bewijs van.
Wc vragen, hoe komt dat?
Aan begaafde kunstenaars is ons kleine
land rijk. Waarom moet 't dan wezen, dat
wc zoo schamel, zoo armelijk te voorschijn
komen, juist waar ons belang meebrengt om
te tooncn wat we kunnen?"
N a a m-m i s b r u i k. Adv.-generaal hij
den Iioogen Raad mr. Ledeboer concludeerde
tot verwerping van hot cassatieberoep, inge
steld tegen het arrest van het Hof tc 's Gra-
venhage, waarbij de Naaml. Venn. Lewen-
stein Nachfolger's Naaimachinenhandel te
Rotterdam, was veroordeeld tot schadever
goeding wegens oneerlijke concurrentie, voor
namelijk hierin bestaande, dat zij gebruik
maakt van den naam in het werk „Singer"
voor den verkoop van z.g.n. verbeterde Sin-
ger-naaimachines.
De vraag of de Nedcrlandsche wetgeving
een uitsluitend recht op het voeren van een
naam in het algemeen en in het bijzonder ook
voor vennootschappen erkent, beantwoordt
adv.-gen. bevestigend, overeenkomstig de
jurisprudentie; hier is door Lewcnstein's
Nachfolger inbreuk gemaakt op dit recht.
Uitspraak 16 December a.s.
Oe Papendrechtsche strafzaak.
Van het deskundigen-rapport wordt
nog het volgende vermeld:
Allereerst wordt thans begonnen met alge
mecne beschouwingen omtrent het begrip be
trouwbaarheid. Ten eerste intellectueele be
trouwbaarheid en ten tweede moreele be
trouwbaarheid.
Na het aangeven der methode van onder
zoek komen de deskundigen aan J. van Elk,
dien zij noemen den intellcctueelen dader
van hel smaadschrift en oorzaak van dit gc-
lieele proces. Psychologisch wordt hij een
zieke genoemd. Hij propageert de opinie, dat
de politie valsche bekeuringen doet, en doet
dat regelmatig opzettelijk en systematisch. Hij
•beïnvloedt door dit met kracht te verkondi
gen, het groote publiek, dat daardoor komt
tot een soort van heiligen oorlog.
Ten tweede influenceert hij getuigen, deels
door zijn aplomb, deels door zijn suggestie.
Ten derde verzwakt hij de autoriteit van po
litie en justitie door de wijze waarop hij zich
zelf en anderen door zijn sublieme rodence-
ringen met verdraaiing van de waarheid en
zijn brutaal optreden weet te onttrekken aan
verdiende straf.
Ten vierde is hij in zijn kwaliteit van
rechtskundig adviseur ook de intellectueele
dader van allerlei handelingen, die door an
deren werden verricht. Met het oog op de
groote pracliische belangen, verbonden aan
een goed inzicht en de wijze waarop hij in
deze zaak zijn hardnekkigen strijd voerde
tegen politie en justitie, laten de deskundigen
bespreking volgen van enkele zaken door
van Elk begonnen. Zij bespreken de zaak
Korvcr, op 6 April 1909 gekeurd door den
veldwachter Maarsman wegens het rijden in
de kom der gemeente op een hondenkar.
Van Elk beschuldigt later in een adres aan
den minister van Justitie dezen veldwachter
van meineed. De Korver viel later door de
mand en verklaarde, dat hij wensclite met
van Elk nooit kennis gemaakt te hebben. In
de zaak Eijkelenboom en Knoppers weer
dezelfde methode van bestrijding evenals in
de zaak van A. de Heer, waarin hij den veld
wachter Bouterse als een leugenaar en mein-
eedige wil karakteriseeren. De deskundigen
trekken de practische conclusie, dat van Elk,
steunende op het intact-zijn zijner in enge-
ren zin intellectueele vermogens, door de
zekerheid van zijn optreden en de kracht
zijner overtuiging op sommige personen een
groofen invloed heeft, zoodat zich hunne
meeningen naar de zijne vormen en slechts
een kleine minderheid zich geheel van dien
invloed weet vrij te houden.
II. Garslhagens lijdt volgens de deskundi
gen aan gebrekkige ontwikkeling der geest
vermogens, aan „imbecilitas". Hij kan niet
toerekenbaar worden geacht voor het plaat
sen van de bewuste stukken in de Dordrecht-
sche Courant.
Dr. E. Brandts heeft geen deskundig oor
deel uitgesproken, maar een oordeel min of
meer steunende op feiten langs anderen weg
verkregen dan door medisch onderzoek. W.
J. le Grand vertoonde verschijnselen van
een belangrijken graad van nervositeit. Hij
kan een zaak niet geheel overzien, maar
slechts een klein onderdeel daarvan J. Kwa-
kermaat had intellectueel geen afwijking, bij
hem ontbreekt tevens eenig bewijs, dat hij
weet voor een ambtenaar te staan met gezag
bekleed.
Het getuigenis van ds. T. Hoekstra wordt
geacht van geen bewijzende kracht te zijn,
daar het slechts een reproductie is van ge
wisselde woorden en zinnen.
H. Radema en C. Wiggers worden nor
maal geacht; J. D. van den Esch daarentegen
volstrekt onbetrouwbaar, daar hij lijdt aan
„imbecilitas", een gebrekkige ontwikkeling
der verstandelijke vermogens.
W. Vcrgragt vertoont verschijnselen van
religieuse exaltatie. Hij vat van getuigenis
in deze zaak op als iets waarbij hij een werk
tuig is ten dienste der waarheid. Aan zijn
verklaringen moet niet te veel waarde wor
den gehecht.
Het oordeel van J. C. van Nes is niet rus
tig, niet bezadigd genoeg om aan zijn mee
ning over personen of zaken veel waarde te
hechten.
De inspecteur C. van de Pol is volgens de
deskundigen niet in staat geweest een eenigs-
zins alzijdigen blik op de zaak te krijgen, en
zij constateeren bij hem gebrek aan critiek.
In een breed betoog over de psychologie
der Papendrechtsche strafzaak komen de
deskundigen ten slotte tot het onderscheiden
van twee groepen getuigen, en wel: 1. een
groep, die wat met de zaak te maken heeft,
en 2. een groep, die beweert iets te hebben
hoor en zeggen of een oordeel meent te kun
nen geven over een der getuigen.
De deskundigen besluiten hun rapport met
het vaststellen, dat de zaak Garsthagen in
engcren zin slechts een onderdeel is van een
veel langeren rechtsstrijd en dat deze strijd
niet anders is dan de uiting van het chro
nisch ziekteproces van één man. De voor
lezing van het rapport, dat ruim 42 bladzij
den telt en saamgesteld is door dr. M. J. van
Erp Taalman Kip als rapporteur, duurde
meer dan twee uur.
Alsnu wordt gelezen het proces-verbaal van
een verhoor van Koot voor den rechter-com-
missaris op 2 Maart 1910, idem op 7 Maart
van Pieter Adrianus Korporaal en andere
personen, allen over beweerde mishandelin
gen door de veldwachters bij arrestaties.
De voorlezing van al deze stukken duurde
geruimen tijd.
De belangstelling op de tribune on in de
zaal verminderde ten laatste zeer.
Te ruim half 6 werd de zitting vejdaagd
tot Vrijdagmorgen half 10 uur.
Over de behandeling der zaak op gisteren
wordt gemeld:
Na de voorlezing van de processen-verbaal
der verhooren bij den rechter-commissaris,
zegt de verdediger dat deze stukken geen
betrouwbaar beeld geven en dat door vra
gen, door de verdediging te stellen, op vele
punten een geheel ander licht zal worden
geworpen. Vele verklaringen zijn uit de
tweede hand. Pleiter vraagt aanteekening
van het feit dat de verdediging zich niet
neerlegt bij het voortbrengen van deze ten
nadeele van bekl. strekkende verklaring, en
verzoekt de verschillende personen te dag
vaarden.
De president en het O. M. zien niet in
waartoe dat zou dienen.
Daarna komt het deskundigenverhoor aan
de orde; begonnen wordt met dr. Van Erp
Taalman Kip, die uitlegt wat een psychia
trisch onderzoek is.
dat indion het eerste onderzoek het ver
moeden wettigde, dat afwijkingen bestonden,
dit werd voortgezet. Bij de veldwachters heeft
het uitvoerige onderzoek niet plaats gehad,
omdat er geen termen voor waren. Met het
niet onderzoeken der veldwachters is echter
niet gezegd, dat hun moreele betrouwbaar
heid vaststaat. Wat het vooronderzoek (het
onderzoek van het vroeger leven betreft), dat
was slechts voor twee personen van be
lang voor v. Elk en Garsthagen. Wat dit
onderzoek aan het licht bracht, dekte geheel,
wat het andere onderzoek opleverde. Verder
zijn bijzonderheden, dikwijls wed voor de
deskundigen van belang, maar voor heï
eindoordeel niet beslissend en voor de per
sonen dikwijls onaangenaam, weggelaten.
Raadsheer v. d. Does vraagt of het den
deskundigen bekend is, dat dr. Brandts twee
maal in een gesticht heeft doorgebracht.
De deskundige antwoordt, dat hem bekend
is geweest, dat dr. B. tweemaal aan een acu
te psycholose heeft geledon. Zij hebben daar
om de vraag te stellen gehad, of zoo
iemand in de tijden, dat hij niet lijdende is,
een betrouwbare getuige kan zijn. Waar
vaststaat, dat de acute psychose in beide ge
vallen een gevolg is geweest van een groote
emotie en dr. B. onderhevig is aan sterke
emotiviteit, moet aangenomen worden, dat
deze emotiviteit min of meer blijvend is.
Een rustig, objectief oordeel, noodig voor de
beoordeeling van een feit, dat later anders
zioh blijkt te hebben toegedragen, dan vol-
■gens alle eerste aanwijzingen waarschijnlijk
■bleek, een dergelijk oordeel meeuen de des
kundigen aan dr. B. te moeten ontzeggen.
En verder:
Mr. Van der Does de Willebois: Dus u aan
vaardt de mogelijkheid, dat Knoppers en
Eykclenboom onschuldig zijn veroordeeld?
Deskundige: Die mogelijkheid aanvaard ik.
Mr. Van der Does de Willebois vraagt ver
volgens het oordeel van deskundige naar het
onderzoek van den heer Van de Pol.
Deskundige: Ik kom op tegen het onder
zoek van den heer Van de Pol, omdat er uit
blijkt, dat er gewerkt is met een vooropge
zette meening. Nu kan men zich moeilijk een
juist begrip vormen van den invloed eener
vooropgezette meening. Als een merkwaardig
voorbeeld, hoe voorzichtig men met getui
gen moet zijn, vermeldt spr. het geval van
een man, die te Warschau op klaarlichten
dag door vier of vijf personen werd betrapt
op diefstal en door hen gearresteerd werd.
Die vier menschen, onder wie een politie
man en een portiersvrouw, wezen voor den
rechtbank een man als de dader aan, die bij
vergissing In de bank der beschuldigden ge
bracht was. Z. i. nu draagt het werk van
den heer Van de Pol de duidelijkste sporen
van een vooropgezette meening.
Waarom Van Elk eerst zoo laat als quer-
luant werd herkend? Omdat hij, antwoordde
deskundige, eerst zoo laat door psychiaters
werd onderzocht. Dat hij als zoodanig niet
vroeger opviel, is niets bijzonders.
V ervolgens ontstaat een vraag en antwoord
tusschen den verdediger mr. Van Hamel en
dr. Kip over de psychologie der Papendrecht
sche strafzaak, dat echter geen nieuw ge
zichtspunt oplevert.
Wij ontleencn er het volgende aan:
Mr. \an Hamel: Wat verstaat u onder de
Papendrechtsche strafzaak dan eigenlijk?
Dr. Kip zegt hierop: De strafzaak is voor
ons geen juridisch begrip. Het is een zaak,
hangende tusschen twee groepen van perso
nen: lo. die overtuigd zijn van mishandelin
gen door de politie; 2o. die overtuigd zijn, of
althans die trachten aannemelijk te maken,
dat de beschuldiging niet waar is.
Mr .Van Hamel zegt, dat dit niets met de
zaak-Garsthagen te maken heeft.
Dr. Kip zegt, dat het alles juist de schuld
der verdediging is, dat de zaak-Garslhagen
er meer algemeene beteekenis door heeft ge
kregen, zonder dat zouden de deskundigen
hun taak niet zoo breed hebben opgevat.
Mr. Van Hamel concludeerde alzoo, dat de
psychologie der zaak niets met de zaak-
Garsthagen te maken heeft. Is in deze zaak
niet van groote beteekenis een eventueele leu
gen van vier personen? Hoe komt het, dat die
zijde van het vraagstuk ontbreekt in een stuk,
getiteld: „De psychologie der Papendrecht
sche strafzaak?" Met andere woorden, zegt
mr. Van Hamel, waarom zijn de veldwach
ters De Mey, Bouterse, Van den Berg, Maars
man en burgemeester Bonten niet psycholo
gisch onderzocht?
De president: Het slaat in het rapport; er
waren geen termen voor.
Dr. Kip: Het spreekt vanzelf, dat ook an
dere personen, waartegen een klacht werd in
gediend, de kans hebben moreel minder be
trouwbaar geacht te worden dan een ander.
De moreele betrouwbaarheid der door u ge
noemde personen konden wij niet onderzoe
ken.
Mr. Van Hamel: Dus het staat buiten de
psychologie der zaak, dat de veldwachters
kunnen liegen?
Voortgaande roept spreker uit: Is het niet
een pschologisch moment van den eersten
rang, dal het volk vraagt om recht tegenover
leugens? Ten minste beweerde leugens.
Spreker verwijt den deskundigen dit alles
uit de zaak geëlimineerd te hebben.
De moord le Spaarndam. -
Donderdagmiddag te 3 uur is ide justitie uit
Haarlem weder naar Spaarndam geweest,
thans in verband met de omstandigheid,
dat alles er op duidt, dat de misdaad niet
is gepleegd door meer dan één persoon, doch
door een enkeling. Het vinden van de twee
kopjes, waaruit broeder en zuster gewend
waren hun koffie te gebruiken en dat van
een derde apart te voorschijn gehaald; luet
vinden van een sigarenvaas op de tafel, dat
alks heeft de justitie tot de overtuiging ge
bracht, dat hier een wanhoopsdaad heeft
