Konstantinopcl, 16 Oct. Afge-
vaardigden uit TripoK hebben bij het bureau
van dc Kamer een motie ingediend, strek
kende ilakki pacha voor een rechtbank te
dagen, ten einde te doen vaststellen in hoe
verre hy verantwoordelijk is voor het ge
beurde in Tripoli.
Konsla 11 l j 11 o p c 1, 16 October. De
Kamer heelt de motie der afgevaardigden
van Tripoli waarbij de in bescnuiujgjiig-
•teling van dc ledeu van het ouüe kaouiet
WM'Ot vcriungd, naar ecne speciale com-
verwezen.
De oUicieuse correspondent der Koln. Ztg.
i te iMTKyu nit-Mil: ,,uc uiutciiteii op hei suc-
ces eeuer bciimKiciiiig UUSCOeu iuikije en
lUuie zyn er in ue laatste dagen met beter,
Uoch eerder siecuter er op geworden, wijl
de lUlutaiisciic regeermg onder den druk
der openbare meeuiug met uk er iu de Turk-
sciic souvereintleit, welke ze zelf iu haar
ultimatum aanbood, wil toestemmen. Ander
zijds uenkt de Turkache regeering niet over
een vlotten aibland valt Tripoli, wijl zulks
nog grooler bmnoulandsclK: gevaren met zich
uiiv zou brengen dan de aanneming van de
destijds in het ultimatum gestelde voorwaar
den.
Hel Gjoruale d'Italia ineldt, dat onder
leiding vau dc iianca di Horna een handels
maatschappij wordt gevormd met IU mil-
lioeu lire, hoofdzakelijk Zuid-llaliaaiisch
kapitaal. Een eu ander zal worden benut
voor ecouomiscnc doeleinden in Tripoli.
liet Turkschc gezantschap te Herlijn
spreekt tegen, dat m ilcüzjas llaitaauscne
arbeiders door Turken zouden zyn ver
moord, ofschoon te Alexandria aangekomen
ltaliaunschc vluchtelingen volgens de Agen-
ziu btefaiii dc bevestiging er van gebracht
hebben.
De Agenzia Stcfani bericht uil Maseaia,
dal de luobinsaiie in Erilria zonder bezwaar
js gesciuod. z.y toonde ecne groote genccht-
Jieia van de inboorlingen aan llaue. De
totale strijdmacht in de kolonie, die den 27eu
September 3/UU man bedroeg, had den lüeii
Octootr reeds eeue sterkte vau ruim 10,UU0
man bereikt.
Achiued lUza, die in de vorige zitting dc
voorzitter van de Turkschc Kamer is geweest
en nu huogstwaarscnyulyk tot die waardig
heid zal worden herkozen, heeft aan een
correspondent van de Malm in KoixsUiulino-
pel verklaard:
,,Wij zyn ous bewust van onzen jlicht je
gens het vaderland en voelen levendig het
ons aangedane onrecht. Dc volksveroutwaar-
digiug zal in de Kanier weerklank vinden.
ij zijn evenzeer verrast als verontwaar
digd, want nauwelijks twee maanden gele
den werd den Turkscbeu Iroonsopvolger in
ltaliè de warmste ontvangst bereid. Ik zelf
ben kort na de afkondiging van de Turkschc
grondwet in Rome geweest. Kuzzalti, die
toen minister-president was, verzekerde mij
uitdrukkelijk, dat llaliC geene plannen had
op 'tripoli. Sedert schreef Luzzatti mij meer
malen en steeds hernieuwde hij dezelfde ver
zekeringen in den wnrmsten en hartelijkstcn
toon. Wij konden dus dezen onrecht vaardi
gen aanval niet verwachten. In Tripoli had
den wij ook slechts zooveie troepen als 1100-
dig waren om aanvallen van roovers aan de
grens af te weren. Wij zijn nog altijd vrede
lievend; maar de vrede kan slechts gesloten
worden als dc voorwaarden, die men ons
aanbiedt, de nationale waardigheid ontzien.
Marokko.
i' a i' y s 1 o nu, L»e zs&ceisior bevat eeu
U--M.gl.uu Uil IH.-1UJU, waaj'iu Ucl VulgCiMtc
geu.i.u tour ut: iu net eoiaie geuieitc «tor
r lauseu-Li ui iscue ovcieeunonist staat rrauk-
ry* iu iiui^Vwor net protectoraat over .ua-
luktu vu net aiiicu vau Liuttscnioud van
poiitickeu luVioeu aiuaar, aau Liuitscnia>.d
uijzoi.ucic Waaivorgeu toe voor Ucl verKTiJ-
gv ii vau teireiucu ooor Duiiscue pamcu-
liereu. L)c üuitschc ondernemers zullen
met geirotien worden door buuienlanockJie
beiasuugen, welke üoogcr zyn dan die, welke
van de rniiiscaeu geneven worden. Jtrank-
ryk zal geou beiustiug op den uitvoer van
«tciisioileti nellen.
De consulaire rechtbanken zullen blijven
bcsluaii lot aan liet overlijden der op
het oogenblik uog levende buiteniaudscne
beschcrtucuugeu; Duitschiaiid zal hel initia
tief nemen tot de aanvrage eeaer wijziging
van de couvenlie van Madrid iu dezeu geest
hy de mogendheden, welke de acte van Al-
gtcira* onderteekeiKl hebben. Frankrijk zal
zich voorbehouden voorkeurlarieveu vast te
stellen voor den ruilhandel tusscnon AJgerié
eu Marokko.
De Matin meldt, dat volgens de aanwijzin
gen uit Herlijn ontvangen, de keizerlijke re
geering zich niet iu beginsel zal verzetten
tegen het Franschc standpunt, dal bedoelt
een compensatie in den Kongo te vermij
den, die een dirccten vrijen verbindingsweg
tusschcu Gabon cn Oebungi verhindert.
Duitschland.
De correspondent tc W'eencn van de Seco-
lo bericht, naar hij zegt uit de beste bron,
dat lusschcn Duitschland en Engeland reeds
sedert verscheidene weken nieuwe onder
handelingen gaande zijn over beperking van
de toerustingen ter zee. De eerste stap tot
de onderhandelingen is ditmaal van Duitsch
land uitgegaan en het is met zekerheid to
verwachten, dat zij tot con gunstig resul
taat zullen leiden. Dat zou ook een wetdadi-
gen invloed op de ganschc wereld uitoefe
nen. Engeland en Duitschland zullen het
programma van schqicnbouw, waaraan zij
nu bezig zijn, nog uitvoeren; daarna zal de
overeenkomst van kracht worden.
Ecne beperking van de Duitsche en En-
gclsche toerustingen zal ongetwijfeld door
alle staten worden nagevolgd.
België.
Brussel, 16 October. Dc Indépen-
dance Beige publiceert een beroep van het
internationale permanente bureau voor den
vrede op alle mogendheden, die de Haag-
sche overeenkomsten hebben geteckend, op
dat een collectieve stap moge worden on
dernomen bij dc Italiaanschc regeering, als
getuigenis van het verlangen der volken dat
in de toekomst de eerbied voor de verdra
gen ernstig verzekerd worde. Het bureau
herinnert er zijn memorie aafi, dat de re-
gtenngen verklaard hebben besloten te zijn
alic pogingen te begunstigen voor ecne
vriend schappelijke oplossing van internatio
nale geschillen, Italië schoot ernstig tekort
in zijne verplichtingen door fee handelen zoo
als hel thans deed. Italië had op wettige en
vredelievende manier de voldoening kun
nen verkrijgen, waarop het beweerde recht
tc bobben. Het heeft zich vergrepen aan de
verplichtingen, welke het op zich heeft ge
nomen, hetgeen in strijd is met de hand-
tcekening, welke het onder de eind-proto
collen der llaagsche confcrenticn heeft ge
plaatst.
Brussel, 16 Oct. Hot liberaal-socia
listische car tell is te Brussel gekozen en heeft
dc katholieken verslagen. Max, burgemees
ter van Brussel,is herkozen. De liberale
bladen zijn van meening dat de algemeene
indruk, welke men van de verkiezingen
krijgt is, dat deze zullen uilloopeit op een
geweldige overwinning van het cartel en eeu
echec der katholieken.
Het fiasco dut minister-president Schol-
lacrt le Leuven heeft geleden, kenmerkt den
dag van gisteren volkomen.
Portugal.
Lissabon, 16 October. Het minis
terie is aldus samengesteld: President en te
vens minister van justitie Ganoza, oorlog
Delatorrc, buitenlundsche zaken Leguia Mar
tinez, financiën Raez, binnen la ndschc zaken
Jimenez, nijverheid Latorrc Gonzales.
Lissabon, 16 Oct. De minister-presi
dent gaf an de Kamer een kort overzicht
\an de feiten, die verband hielden met den
inval der monarchisten, daarbij verklaren
de, dat het cbstaan vuil een samenzwering
bewezen was.
De minister van justitie diende een wets
ontwerp tot opheffing der persoonlijke
waarborgen in.
Dc correspondent .van de Temps deelt de
redenen mede, die aanleiding gegeven heb
ben tot het aftreden van den minister van
oorlog generaal Pimenta Gastro. Hij had
namelijk, met betrekking tot den inval van
de royalistische benden liet plan aan deze
benden de gelegenheid te laten zich te ver
eenigen en dieper het land in tc gaan, om
ze dan met één sJag te vernietigen. De ove
rige ministers waren van eene andere mee
uiug; xij gaven de voorkeur aan bestrijding
van de benden ieder afzonderlijk en wilden
een soort verscherpte grenspolitie uitoef enen.
Dit wordt ook bevestigd door de keuze van
den nieuwen minister van oorlog, kolonel
Silveira, <Me tot dusver dc chef geweest is
van de politic der hoofdstad. Deze heeft het
ook, in strijd met de meeninc van zijai voor
ganger, nuttig geacht de aanbieding van de
vrijwilligerskorpsen en van de carbonari os
om mede te werken tot bestrijding van de
monarchistische benden, aan te nemen. De
operation in het noorden bepalen zich dus
er toe, de verschillende benden te verstrooien
en hunne leden gevangen te nemen. Hon
derden gevangenen zijn reeds naar Oporto
en Lissabon gebracht; dc politie heeft alle
moeite om hen voor dc volkswoede te be
schermen. Dé Spaansche autoriteiten hob-
ben nu aan de grens eene scherpe bewaking
ingesteld om den overgang van de benden
of van hunne individueele leden te verhin
deren.
Hongarije
Boedapest, 16 Oct. De Keizer be
krachtigde de benoeming van Ladislas Boe-
thy tot minister van handel.
China.
Londen, 16 Oct. Reuter verneemt
dat de Wesleyoansche Zendingsvereenlging
een telegram heeft ontvangen uit Hankow,
waarin gemeld wordt dat de Britsche con
sul aldaar den Britsche onderdanen bevel
heeft gegeven Woetsjang, Hanyang, Hankow
en Kwangled te verlaten.
Peking, 16 Oct. Joeantsjikai heeft het
ambt van onderkoning van Hoekwang aan
genomen.
Allerlei.
Zwaar geschut. De njeuwe
Amerjkaansahc slagschepen worden bowtar
pend met geschut vau kaliber 35.5 c.M. l>e
loop dezeu- kanonnen heeft een lengte van
16.3 M., en bezit een gewicht van 67,000
K. G. De voortgcslngerde projectf.tolen we
gen 620 K. G. Eik stuik kost f300,000, elk
schot f 1750. Geen staalpantseriug is tegen
<fit geschut bestand.
Amerika zaïl echter niet lang het eoniigc
kind zijh, hetwelk zijn zeemacht roet zuöc
zwaar geschut uitrust. Nranaieer liet gerucht
waarheid bevat, ie» men in Framschc ma-
rinew erkpüoatsen bazig kantonnen aan tto
maken van een dergelijk zwaar kaliber.
Kuns t-in est uil zeewater.
Een Belgisch oonsortiiun\ éootr Ftaascbe
ktipriil.nl sten gesteund, je voornemens op de
Noord-kust van Frankrijk iinstadlaWes te bou
wen die gedreven door de daar heeraahende
sterke regelmatige ge tijde nstroomen, elec-
trvirte&t moeten opwekken. Het opgewekt
eleobrflsch arbeidsvermogen w^otrdt aange
wend om ui.1 de kuoht de vrije stikstof ai
te zonderen, dite dan uvel behulp van uit
bet aoewater gewonnen zouten een kunst
meststof van liooge handelswaarde oplevert.
Rookbestrijding. In ons land
bestaat sedert een gen tijd een vereenigimg
tegen bodem-, water- eu luchtverontreunoH
ghg, die a.oh o.a. bezig houdt met de
bestrijding van den roakpkaag. In Engeland
waar liet aantal schoorstuonen zooveel groo-
ter is, heeft /rich reeds voor vele jaren
een rookbestryd iigsbond gevormd, die, zoo
als van zelf spreekt, het krachtigst is in de
fabrieksteden. Te Mancü»ester zal vau 10
tot 25 November een 'internartJonale ten-
teonsteHkig vao toestellen ter beötryding
van den rookplaag dbar de amfléeook-ver-
eeniging worden georganiseerd. Ter ze if den-
tijd zal de Engelschc rookhestrijdingsbood
daar vergaderen. liet volgende jaar wordt
te Lijnden een dergelijke ten tooi» toling eu
oouferente gehouden.
Genezing van kanker.
Een Londenrsoh medicus, dr. BeB, heeft een
groot doel van zijn leven gewijd aan de
st-udie van kanker. Het resultaat van zijn
veertigjarige ervaring heeft hij neergelegd
l« een lx^k, dat „The cancer sooui-go and
how to ds-slroy it heet. llij meent, dal de
jxulLoui-bcha-uüctang het best kan worden
aangewend, om de gevreesde zaoktie te be-
slryaen. Nog meer vorwaoht hij evenwel
van een ongekookt vegetarisch dieof. De
kanker lijd er moet dagelijks zorgen voor een
totale led.g.»ig der darmen. Voor allc6 moet
de ziuke m zuivere lucht leven. Terloops zij
hxu-bij ojjgeUK-rkt, dat dj-. Bell van dc offi
cie eJe couumt>sie toi kankurouderroek geen
itetALe neemt, terwijl deaae laatste dr. Bell
meent tie moeten doodzwijgen,
i Tegen de kunde u-v ivucc-
t d e. iu Engeland heelt de Gamine De-
lenoc League een peUtie georganaseerd,
waua-i<i gevraagd wordt aan de vwvusechc
op honden een eind te inaken. Dezo petitrie
-t» redde a»uor 650,U0U personen onuertee-
keud.
Petersburg, 16 Oct. Volgens be
lichten uit l eodosia woedt op de Zwarte
Zee een lievige slorin, die vele scheepsraiu-
Ipeu heelt veroorzaakt.
Schepen, die ml Odessa werden vorwaoht,
zijn niet aangekomen.
l>e Staatscourant van Dinsdag 17 Octo
ber bevat o.m. de navolgende Koninklijke
besluiten:
eervol ontslag verleend op verzoek aan
J. II. F. Zijnen de Gier at» notaris te Heu-
ven;
benoemd tot ridder in de Orde van Oran
je Nassau A. de Bloemc, directeur van de
Nieuwe Afrikaansche Handelsmaatschappij
te 's Graveahage;
toegekend de gouden eci-c-modaillc der
Oranje Nassau orde aau J. W. de Vletter
WTizu., procuratiehouder bij de firma Le-
visson eu llouwens be Holteixkim;
eervol ontslag verleend op verzoek met
dankbetuiging voor dc als zoodanig bewezen
diensten aan jhr. W. G. S. van den Haande
ler als secretaris van de algemeene keurings
commissie voor dc paardenfokkerij;
benoemd tot secretaris van de algemeene
keuiungs-oommissie voor de paardenfokkerij
E J. A. Meershoek;
eervol ontslag verleend opverzook wegens
iangdurilgicui dienst, onder tookenmng van
den bilulairen rang van kapitein ter zee aan
den inspecteur van den marine-stoomvaart
dienst, deu kapitein-luitenant ter zee J. Th.
Pauw el;
eervol ontslag verleend op verzoek aan den
luitenant ter zee 2e klasse van de marine-
reserve J. C. Becker;
bevorderd tot luitenant ter zee 2e klasse
de adelborsten le klasse J. C. A. de Vries
cn C. B. Braaf; tot adelborst le klasse de
buitengewone adelborsten P. Philips en G.
van Luik.
Z. K. H. de Prins der Nederlanden
heeft aanvaard het Beschermheerschap over
de Koloniale Landbouwtentoonstelling, die in
Juli 1912 tc Deventer zal gehouden worden.
De Duitsche Keizer zal Woensdag 18
October bij aankomst te Aken namens H. M.
de Koningin worden begroet door H. D.
adjudant-genenaal, luitenant-generaal Van
Heutsz, oud-gouverneur-generaal van Neder-
landsch-Indië, en door jhr. mr. Ruys de Bee-
renbrouck, commissaris der Koningin in dc
provincie Limburg.
Op den 6eu October is te Parijs neer
gelegd dc acte van bekrachtiging van Por
tugal nopens de Internationale Sanitaire
Conventie.
Bij beschikking van den Minister van
Marine zijn de navolgende plaatsingen ge
last:
met 17 dezer:
do luitenant ter zeer der 2c klasse bij de
Koninklijke Marine-reserve C. L. Julsing ge
plaatst aan boord van Hr. Ms. „van Speyk";
met 23 dezer:
de officier van administratie der le klasse
P. A. Kempen, thans dienende aan boord
Ha-. Ms. „van Galen", op non-activiteit ge
steld;
roet 26 dezer:
de kapitein ter zee H. A. Schoonhoven en
de luitenant ter zee der le klasse C. J. J. de
Neve, respectievelijk aftredend commandant
en 1ste officier van Hr. Ms. „Neptunus", ge
plaatst in de directie der marine te Willems
oord;
luitenants ter zee der le klasse J. C. Tolle
naar geplaatst aan boord Hr. Ms. wachtschip
Willemsoord, en E. M. Wissmaun, eervol
ontheven van het bevel over Hr. Ms. „Wo-
dan" en geplaatst aan boord van Hr. Ms.
„Evertsen";
luitenant ter zee der 2de klasse F. A. Bud-
dingh en officier-machinist 2de klasse A. C.
Dat, beidein thans dienende aan boord Ilr.
Ms. „Neptunus", op non-activiteit gesteld;
luitenant ter zee der 2de klasse P. Eiken
boom geplaatst aan boord Ilr. Ms. „Hecms-
kerek";
kapitein der mariniers P. S. Groen ge
plaatst bij de afdeeling van zijn korps te Wil
lemsoord;
eerste-luitenant der mariniers L. Spiegel-
berg geplaatst aan boord van Hr. Ms. ,,van
Galen";
officieren van gezondheid der le klasse J.
Bosman geplaatst aan boord van Ilr. Ms.
Reinier Glacszen, en A. W. C. G. Kamerling
geplaatst aan boord van Hr. Ms. „van Ga
len";
officier van administratie 2de klasse H.
Hylkcina geplaatst aan boord van Ilr. Ms.
„van Galen";
met 1 November d.a.v.:
officieren van administratie der 2de klasse
D. Tollenaar en P. H. Sluyter geplaatst in de
directie der marine te Amsterdam, J. Rot
gans geplaatst als administrateur bij het hos
pitaal der marine le Hcllevoetsluis, en II. G.
Gerdes geplaatst aan boord van Hr. Ms.
„Reinier Claeszen".
Blijkens bij het departement van Marine
ontvangen bericht zijn Hr. Ms. torpedoboot-
jagers „Wolf" en „Fret", onder beyel van
den luitenant ter zee der 1ste klasse A. J.
Breda Kj^ynenbcrg, 15 dezer te Colombo
aangekomen.
Departemenösbeambten. De Ver-
ccniging van beambten der Departementen van Al
gemeen Bestuur en llooge Colleges van Staat, te
VGruvcnhagc, heeft een adres gericht tot den Raad
van Ministers, met verzoek eene betere traktcments-
regding tot stand te willen brengen en ter tege
moetkoming in de meerdere uitgaven van den tegen-
woordigen duren tijd, voor dit jaar het beambten-
personeel eene toelage als bijslag op het traktement
te willen verlcenen, om reden het onmogelijk is met
het tegenwoordige traktement rond te komen.
In dc Toelichting wordt er o. m. op gewezen, dat
het minimum-loon van een llaagsch gemeentewerk
man hooger is dan het maximum-loon van een
departementsknecht.
Men verneemt dat op ieder tier aan
bevelingen tot benoeming van 3 controlee-
rende geneesbeeren bij den gemeentelijken
geneeskundigen dienst te 's Gravenhage ge
plaatst .worden, de hoeren:
a. Jhr. van Suchtelen, offiaicr van ge
zondheid le klasc te Utrecht en Buijze, arts
in Zeeland;
b. dr. Wacsbergen, arts alhier; van Duyl,
arts en geneesheer der politic te Schevenin-
j «en;
c. J. C. Oldenboom, arts, lid van den
I gemeenteraad te 's Gravenhage; T. van deu
Hoorn, arts, lid' van den Raad, beide dokto-
I ren van de Volharding.
Tot hoofd der verpleging in het Dia-
conessenhuis te 's Gravenhage ib benoemd:
mevr. de wed. Winckel-Ulfers, oud-direc
trice van het Binnengasthuis te Amsterdam,
die deze benoeming voorloopig, tijdelijk heeft
aangenomen.
Gesteld ter beschikking van den Gou
verneur-generaal van Nedcrl.-Indië, ten ein
de tc worden benoemd tot klerk bij den
post-, telegraaf- en telefoondienst daar te
lande J. Poldermans te Ierseke.
Dr. A. J. Swaving, inspecteur in Alge-
roeenen Dienst bij de directie van den Land
bouw le 's Gravenhage, herdacht gisteren
den dag, dat hij voor 25 jaren in vasten
dienst aan de belangen van den landbouw
verbonden werd.
In het hotel de Twee Steden werd den
jubilaris een feestmaaltijd aangeboden.
D r. J. II. D n n er. f De opper
rabbijn der Ned. Israëlietische gemeente te
Amsterdam dr. J. H. Dunner, is heden om
streeks den middag overleden.
4
Vereeniging voor de. Staathuishoud
kunde en de Statistiek.
Dc Vcreemging voor de Staathuishoudkunde eu
de Stat^tiek Jneld Zaterdag te Amsterdam onder
voorzitterschap vun deu heer A. Plate m Parkzicht
haar gewone algemeene vergadering.
De secretaoris, prof. C. A. Verrijn Stuart, deelde
mede dat de toestand der vcreemging een gunstige
is. Hij memoreerde a>ls een der belangrijkste ge
beurtenissen de bijeenkomst hier te lande van het
institute liiternat.onaie dc Slalisquc.
Het balig saldo ging door de vele uitgaven van
f 25U0 tot f ldbü terug. Het ledental steeg van tiüb
lol 723.
Iu de plaats van de heeren A. Plate en mr. M.
Tydeman periodiek aftredend en niet herkiesbaar
werden tot bestuursleden gekozen de heeren G. H.
llintzcn, Rotterdam en mr. dr. A. van Gijn te Deu
Haag.
De volgende gewone vergadering zal te Utrecht
worden gehouden.
Vervolgens kwamen aan de orde de prae-advie-
zen over het onderwerp Is ingrijpen vau <le over-
he.d in het sluitingsuur der winkels wenscheüjk eu
zoo ja, van wie behoort het uit te gaan en op welke
wyze tc geschieden. Prae-adviezen werden uitge
bracht door inrs. J. A. Levy, mr. J. G. Schuurman,
mr. L N. Roodenburg, prof. mr. D. P. D. Fabius.
Mr. J. A. Levy kwam tot de conclusie, dat men
zich behoort te wachten voor een ingrijpen waar
aan de gehjkheidswaan ten grondslag ligt. Een win-
keislu.tiug van overheidswege is eeu aanslag op de
vrijheid van arbeid, ze zai ten gevolge moeten
hebben dat ook het venten verboden wordt, terwijl
de bescherming zich bepaalt tot de winkelbedien
den, d. w. z. zich met tot de kantoorbedienden uit
strekt. Voorts kan eene wet op de winkelsluiting
niet worden toegepast zonder schennis van het huis
gezin. Mr. Levy ontzegt aan de- gemeenteraden en
zelfs aan den algemeenen wetgever, de bevoegdheid
de winkelsluiting te verordenen, in tegenstelling
met de Nederlandsche hoogleeraren in het Staats
recht, wier adviezen de Staatscommissie inwon.
Ten slotte waarschuwt mr. Levy tegen blinde
navolging van bet buitenland. Zijn conclusie is
laat de winkeliers handelen op e.gen gelegenheid
en ook de bedienden door middel hunner vaJcver-
eeniging hun doel trachten te bereiken.
Mr. Schüxmann, rapporteu rvan de Staats
commissie voor den handcldrijvenden en industr-.ee-
len middenstand, komt tot een tegenovergestelde
slotsom.
Hij acht een wettelijke regaling van dc winkel
sluiting noodzakelijk in het belang der bedienden
en bestrijdt de conclusie van mr. Levy.
Ook het belang van den patroon e.scht z. i. een
wettelijke regeling.
Het algemeen belang moet gesteld worden boven
het individueele. Hij meent met mr. Levy dat de
gemeenteraden met bevoegd zijn om eene verorde
ning op de winkelsluiting in het leven te roepen.
Hij geeft de voorkeur aan een rijksregeling.
Mr. Roodenburg acht ook tusschenkomst van
den wetgever noodzakelijk, zoowel in het belang
der bedienden als van de patroons.
Hij ontkent dat de vrijheid om te arbeiden be
perkt zou worden door eene verordening, welke den
winkelier dwingt zijn winkel op een bepaald uur
te sluiten. Dfc beroepskeuze wordt er niet door
belemmerd.
Prof. Fabius is een tegenstander van verplichte
winkelsluiting. Hij blijft een gemeentelijke verorde
ning stellig in strijd achten met de grondwet en de
gemeentewet.
Van de gelegenheid lot gedachten wisseling werd
door voor- en tegenstanders van wettelijke winkel-
slu ting gebruik gemaakt, heeren Drion en Reyne
bestreden op verschillende gronden de uitgebraehte
praeadviczen der beide voorstanders van sluitmg-
dwang, mr. Tasman, prof. Van Embdcn en de heer
Vliegen verdedigden de inmenging van de open
bare macht.
Na de pauze kwamen de praeadviseurs aan hec
woord, d e allen in den breede hunne stellingen
verdedigden. Nog werd door mr. C. B. dc Vries
de bevoegdheid der gemeentebesturen betwist om
deze materie te regelen, wijl een wettelijke vast
stelling van het sluitingsuur, indien deze noodig is,
van den rijkswetgever behoort uit te gaan.
Zoals bij de Vereeniging voor de Staatk. en de
Statistiek geDruikelijk is. werd over de conclusies
niet gestemd. De stenograf:sche verslagen der ver
gadering ztfUeD in druk verschijnen.
- Vereeniging voor Water-
leitlingsbelangen in Neder
land. De Vereeniging voor Waterleidings-
belangen in Nederland hield Vrijdag in hotel I
De Witte Brug" te 's Gravenhage hare 13de
algemeene vergadering, oiukr voorzitter
schap van den heer I'. Palet.
Dal de werkzaamheden der vereeniging
meer en meer de aandacht gaan trekken,
bleek uit de aanwez.fiheid ter vergadering
van verschillende autoriteiten: het Tweede
Kamerlid dr. D. Bos, voorzitter der Staats
commissie voor drinkwatervoorziening; dr.
J. Kraus en R. A. van Sandtck, resjp. presi
dent cn alg. secretaris van het Kon. Instituut
van Ingenieurs; J. E. H. Bakhuis, vertegen
woordigende de Vereeniging van Gasfabri
kanten in Nederland; dr. W. P. Ruysch, W.
van Boven en dr. P. M. J. Al. E. Woltering,
inspecteurs der Volksgezondheid.
De voorzitter bracht hel gemeentebestuur
van 's Gravenhage er dank voor, dat het de
leden der vcreemging in de gelegenheid stelt
de duinwaterleiding aldaar van meer nabij
te leeren kennen. Tevens richtte hij een
woord van huide tol den directeur dier wa
terleiding, den heer Th. Stang, onder wiens
leiding het bedrijf tot zijn tegenwoord.gen
bloei is geraakt en in den meest guustig<?a
zin ten voorbeeld kan worden gestold.
Dat de belangstelling in het zoo dringend
vraagstuk der watervoorziening toeneemt en
waar zij mocht sluimeren, wordt gewekt,
blijkt uit hetgeen in het afgeioopen jaar is
lot stand gekomen ol in voorbereiding is.
Plannen zijn ontworpen voor aanleg van een
drinkwaterleiding, omvattende een complex
van 48 gemeenten in de provincie Utrecht,
Noord Holland en Zuid-Hodkuid. Besloten is
tot aanleg van •waterleidingen tc Streefkerk,
Hoorn en Amerongen. In onderzoek zijn
plannen voor drinkwatervoorzieningen in
westelijk Noord-Brabant, Zuid-Limburg, de
provincie Groningen, Voorne, Putten en de
Hoekschc Waard en oostelijk Gelderiand. Uit
een en ander blijkt, dat dc watervoorziening
ten onzent met hare daaraan onafscheidelijk,
verbonden hygiënische belangen meer cn
meer in de gewenschte richting gele.d
wordt.
De verkiezing van 2 bestuursleden in
plaats van den heer L. W. Havelaar, di©
periodiek altrad, en wijlen den heer P. E.
Rijk had tot uitslag, dat benoemd werden
de heeren Gh. van Spall ©n G. J. Leverland.
Uit het rapport, uitgebracht door de com
missie voor de bibliographic, bestaand© uit
de heeren dr. N. G. van Haffel, D. Drost
en G. J. Leverland, blijkt, dat de commissie
bezig is aan de samenstelling eener biblio
graphic op waterleidinggebied, volgens het
kaarteiisysteera (decimale stelsel) welk© bi-
bliograpliie voor wat ons land betreft, ge-
hjel is bijgewerkt. De noodige fondsen wer
den toegestaan tot voortzetting van dezen
arbeid.
Hierna kwam aan het woord dr. W. P.
Ruysch; tot het houden e©n©r voordracht
over volks- en schooibadcn in verband met
waterleidingen.
In aansluiting aan dez© voordracht liet
de heer W. van Boven aan de hand van
een serie lichtbeelden een aantal schooi
en volksbadcn zien,, benevens de inrichting
daarvan.
Na de pauz© was het woord aan dr. Wol
tering, die het woord voerde over „oude
en nieuw© waterleidingen".
De heer D. Drost, ingenieur-onder-direc
teur der gemeente-waterleidingen van Am
sterdam, hield hierna e©n eveneens met
lichtbeelden toegelichte voordracht over
Districts-waterleidingen.
Na afloop van dez© voordracht vroeg
dr. Bos, lid van de Tweede Kamer, het
woord, om zijn groot© sympathie met het
streven en werken der vereeniging voor
walerleidingbelangen kenbaar te makend
Nadat de voorzitter de sprekers namens
de vergaderden had bedankt voor hun inte
ressante mededeelingeii, vereenigden dezen
zich in hotel Witte Brug, aan een gemeen-
schappelijken maaltijd.
De tweede dag der bijeenkomst, waarbij
als introducés aanwezig waren dr. Pareau,
iP«rof. J. C. Dyxboorn en de heer ITeisch-
mairo, was, nadat de voorzitter de genoo-
digden welkom had geheaten en de com
missie tot nazien der rekening verslag had
uitgebracht, in de eerste plaats gewijd, aan
het aanhooren van een voordracht van den
heer Gh. van Spoil, directeur der Leidsche
Duinwator-maatscJiappij over de reiniging
der eerste hooJdibuas van Katwijk naar Lei
den in 1910.
Ten slotte deed spreker mededeeling ran
het verslag van den heer N. v. d. Steen, di
recteur van 't laboratorium voor chemisch,
microscopisch en bacteriologisch onderzoek
le Haarlem, omtrent het ontstaan van roest-
puisten in buizen; op de daarin ontwikkel
de gronden komt deze tot de conclusie dat
de in behoorlijk gefiltreerd water vaak voor
komende kleine vlokjes afgestorven, met
ijzeroxyde gevulde scheden van ijzerbacte
riën in hoofdzaak het materiaal leveren
waaruit de roestpuisten zijn opgebouwd.
In aansluiting aan de mededeeling van
dpn heer van Spall gaf de heer Flcischmann,
director der Berliner Röhren-Reinigungsge-
sellschaft, een demonstratie van hot bij de
reiniging gebruikt toestel met toebehooren.
Naar aanleiding ran deze voordracht had
een uitvoerige godachtenwisseling plaats,
waaraan door de heeren Franken, Ribbius
en Halbertsma werd deelgenomen, en waar
bij het in hoofdzaak ging om de belangrij
ke vraag of de aanzetting van roestpuisten
in de buizen geschiedt ten koste van de bui
zen zelf dan wel of dit plaats vindt op zoo
danige wijze, dat de buis op zich zelf als
onaangetast kan worden Lcschouwd. Nadere
onderzoekingen dienaangaande werden al
gemeen gewensoht geacht.
Op voorstel van den voorzitter wordt een
telegram verzonden aau prof. Kraus, om
hem geluk te wenschen met zijn 50sten ver
jaardag .waarna het woord wordt gegeven
aan den heer Th. Stang, directeur der llaag
sche duinwaterleiding, voor mededcelingon
betreffende de werken aan het Pompsta
tion.
Naar aanleiding van deze mededeelingen
ontstond een debat tusschen den inleider en
den heer Sohaalje uit Amsterdam over een
door de redactie van de Nieuwe Crt. geuite
bewering, dat het zoet water naar den wa
terrang in de duinen stroomt van een strook
die tenmintse zoo breed is als ran den duin-
regel tot aan de Spuistraat en waarbij het
ging om de juistheid van de in duiuiwaler-
