13©.
Donderdag 9 November 1911.
BUITENLAND.
FEUILLETON.
„Het Levenslied."
F,
i©"" JanrganK.
ERSFOORTSCH DAGBLAD.
ABO KffEMKNTSPRIJS:
Per 3 maanden voc Amemfoort f l.OO.
jt tnuioo p«r ••ost
moac.erlflke numi
1.50.
0.05.
[)«-» CYurHi ver iji du.celijks behalve op Zon- en Feest
d V
idvertentiöimo-'edeolingon enz., gelieve men vóór 11 uur
morgens by d<- Uitgevers in te zonden.
Uilgtvers: VALKHOFF C°.
Utrechtschesira-at 1. Intercomm. Telephoonnummer 66.
PRIJS DER ADVEBTENTlfiN:
Van 1-* regels f O.OO.
Elke regel meer - 0.10.
Dieostftaabtediugeo en jumwmgot. 35 een As by vooruitbetaling.
Qroote U-tfrore near plaats ruimte.
Voor handel en bedtajl' bestaan zoor voord «uiige bepalingen tot
het herhaald advorteorun in dit Blad, by Abonnement. Beae
siroulairobevattende de voortraasden, wordt ep aanvraag
toegezonden.
Politiek Overzicht.
Het nieuwe kabinet in
Oostenrijk.
Hel nieuwe kaon.et, dat in Oostenrijk is
pgetrcuc.i, heelt zien aan de.i rijksraad
uorgesietü op de gebruikelijke wijze; do mi-
-prosideut graal Sturguk, heeft in eene
„•ue modeuecUng geaaan aan hel pancmeni
uo iciueude genachten der regiering en
hot dooi, a.a zij nastreeft. Baron Bie-
erth, de voorganger van graal' Stürglik, is
r met in geslaagd zien te verzekeren van
t-u steun van eene betrouwbare meerder
en! iu het parlement. Iiij heelt getracht uil
c burgerlijke partijen eene groote meerder-
ïeid samen le stellen, waarin Duitschers,
i Dien en Czechen naast elkaar werkzaam
souden zijn. bat is inlusschcn eene illusie
gebleken, m zijn opvolger beeft dan ook 3en
Kuui-ren grondslag gekozen voor zijn regee-
Kngsbeleid Hel ministerie, dat door hem
gevormd, heeft niet de pretentie een k arle-
lentair ministerie te zijn. Het wil iels anders
lijn. Wat bet wil zijn, heeft de nieuwe minis-
r-presidenl in zijne rede aldus uitgedrukt:
Om van de rijke knachteh van de volks
vertegenwoordiging op doelmatige wijze voor
fee belangen van slaat en bevolking partij Ie
■rekken, is liet noodig van onze bijzondere
Dostenrijkschc toestanden uit te gaan en op
leze toestanden te letten. Aan eene meer
derheid in den zin van de eenzijdige uilvoe
ring van bepaalde partij-opvattingen der
staatszaken, aan eene eigenlijke politieke
meerderheid is voorshands bij ons zeker niet
K denken. Eveneens echter moeten wij eene
Uicerderheidsvorming vermijden, waaraan
Wen terecht of ten onrechte den bijsmaak
[van nationale eenzijdigheid zou kunnen .-in
een. Het moet ons te doen zijn om eene meer
derheid van zakelijken arbeid, die niemand
uitsluit of afstoot, die zich tot medewerking
giroepen voelt. De regcering zal dienover
eenkomstig er naar streven, het ontstaan van
zulk eene den loop van den parlementairen
[arbeid waarborgende meerderheid in et
tang van eene gezonde welvaartpolitiek in
de hand te werken".
Het is dus een cabinet d'affaires, dat on
der leiding van graaf Stürghk is opgetreden,
een kabinet dat de medewerking van het
parlement zoekt voor zaken van praktische
politiek, maar zich niet aangewezen acht op
den steun van eene meerderheid in het parle
ment. Steunen doet het kabinet op den K i-
zer, van wiens wil het de uitvoerder is. De
Neue Freie Presse schrijft: ,Er zijn eenige
volzinnen, waarin niet graaf Stürghk, maar
een hoogere tot het huis spreekt, die de diep
ste oorzaken van dc laatste crisis onthult.
Be Keizer is noch door de grondwet, noch
door het gebruik gedwongen een ministerie
uit de leiders der narlcmentairc meerder
heidspartijen te benoemen. Dc Kroon is daar
in geheel vrij en slechts beperkt door prak
tische behoeften en doordat zij moet letten
op de parlementaire verantwoordelijkheid van
hare uitvoeringsorganen. Parlementaire re
geeringen zijn daarom in Oostenrijk slechts
eene vraag van politieke doelmatigheid
Be beslissing van de Kroon is uit de verkla
ring van graaf Stürghk met volledige duide
lijkheid le onderkennen. Dc Keizer wil geen
parlementaire i geering, en het nieuwe ka
binet is geen overgangsministerie"
Graaf Stürghk. de zelf in het laatste
kabinet zitting heeft gehad als minister van
onderwijs, heeft zijne ambtgenoot én voor de
belft gekozen uit het vorige kabinet. Vier le
den van het kabinet-Gaufsch zijn overgaan in
het kabinet-Stürghk: de minister van lands
verdediging generaal Georgi, de minister van
justitie von Hochenburger, de minister van
financiën Mever, de minister van Galiciê von
Zaleski, die tevens met het beheer van het
departement van landbouw is belast. Als
nieuwe mannen zijn in het kabinet opgeno
men als minister van bmnenlan-dsche zaken,
baron von Hednold oud-stadhouder van Mo-
ravië, als minister van handel von Roessler,
als minister van spoorwegen von Forster, als
minister van ©eredienst en onderwijs von
Husserck, als minister van openbare wer
ken Trnka, liet is in hoofdzaak een ministe
rie van ambtenaren, dat nu in Oostenrijk het
bewind voert. De parlementaire gioepen zijn
ei* niet in vertegenwoordigd, al is de minis
ter-president, door twee portefeuilles aan
Czechen op te dragen, er op bedacht geweest
aan dien volksstam rechtstreekscben invloed
op de regeering te verzekeren.
De groote vraag is natuurlijk of de pogin
gen van liet nieuwe kabinet om tot vrucht
bare i arbeid samen te werken met het par
lement, zullen slagen. De Neue Freie Presse
is daarin nogal optimistisch gestemd; zij vat
de wijze waarop graaf Stürghk en zijne ambt
genoot en in het huis van afgevaardigden zijn
ontvangen, op als bewijs, d it de stemming van
hel huis zachter is geworden; zoomin links
als rechts bestaat bij de burgerlijke partijen
geneigdheid tot heftige botsingen en langdu-
rigen strijd. „De oppositie heeft van hare
aantrekkingskracht veel verloren. Den mi
nister-president zegt in zijne begroetingsrede,
'drie- of viermaal, dat hij objectief wil bestu
ren; een ministerie dat twee Czechen en een
clericaal in zijn midden heeft, verzekert, dat
het voor stemmingen geene contra-prestatiën
kar bieden, en -toch breekt de crisis niet los
en de p rtijen blijven rustig en vreedzaam
D. politiek van het parlementaire ministerie
werd in alle stilte bijgezet, en op den dag
waarop dit m'n:sterie werd geboren, is een
ander, nog ongeboren kabinet in de kiem
gestorven. Het huis is zeer gouvernementeel
en alle min;sterkwestiën moede."
Italië en Turkije.
T <r i p o 1 i, 7 Nov. Generaal Ganeva las
lae» heden voor de notabelen der stad het in
lijvingsdecreet voor. Hij voegde erbij dat
men niet moest geööovcn, dat Italië het inge
lijfde gebied verloten zou. De Anaixeren vie
len heden namiddag, gesteund door artille
rie, het fort HainCdié aan, dooh werden na
©en gevecht van twee uur terugigesiagen.
Konstantinopel, 7 Nov. In een pro
test van Turkije tegen de annexatie van Tri-
politanië wordt gezegd, dot het inlijvings
decreet van nul en geener waarde is, omdat
het strijd met het volkenrecht. Dc Porie is
voornemens de souvereiniteitsrcchten des
Sultans le handhaven en te verdedigen.
Tripoli, 8 Nov. In den aanval van 28
October waren de Turksche homs 2000 man
sterk. De bewoners stonden tegen de Italia
nen op, maar de opstand werd terstond on
derdrukt. De Turken verloren 400 man; van
de Italianen werden 3 gedood en 2 gewond.
Tripoli, 8 Nov. In een gisteren on
dernomen aanval werden 00 Turken gedood
en 15 Italianen gewond.
Tripoli, 8 N o v. In Boumeliana, waar
dagelijks botsingen voorkomen, heeft een ge-
wedt plaats gehad.
Generaal Caneva heeft vertegenwoordigers
van de Fransche pers ontvangen. Ondervraagd
over zijne voornemens en zijn veldlochtplau
verklaarde hij, dat de voorwaartsche bewe
ging, waarvan de uitvoering is begonnen,
een eenvoudige politiemaatregel is om oe
stad vrij te maken en de stellingen le ver
sterken. De Italianen zullen zich thans c»
toe bepalen te gaan tot de oase Kara, di'
dient als middelpunt om zich te verecnigen
en van levensmiddelen te voorzien voor 'lur
ken en Arabieren. Gedurende den winter zal
dij toebereidselen maken voor eene expeditie
naar het binnenland, die waarschijnlijk in
Ikl voorjaar zal beginnen.
Saloniki,8Nov. Men bericht de aan
wezigheid van verscheidene Italiaansche schc-
peu in den archipel.
Tripoli, 8 Nov. Dc kruiser Liguria
iieeft Zaoura gebombardeerd wegens liet in
de hand werken van ooriogscontrabaude. Na
het bombardement kok de stad uilgestorven.
Rome, 8 Nov. Volgens een officieele no
ta verklaart generaal Caneva, dat eenige de
tachementen, gecommandeerd door officie
ren, op 23 October bevel ontvingen de oase
le doen ontruimen. Alle Arabieren, die ge
vangen werden genomen met die wapenen in
dc vuist, moesten worden gedood.
Hij voegt daaraan toe, dat het bevel met
groote zachtmoedigheid werd uitgevoerd,
maar geeft de mogelijkheid toe, dat een on
schuldige door een verdwaalden kogel ge
troffen kan zijn.
Talrijke Arabieren echter werden slechts
gevangen genomen en weggevoerd.
K on st;a n tinoipel, 8 Nov. In de
Kamer bevestigde de minister van buitenland
se he zaken in antwoord op eene vraag, dat
aan de Italianen wreedheden worden den
laste gelegd. Hij zeide: Wij liebben aan dc
mogendheden een protest doen toekomen, dat
bij hen welwillend is outvangen.
Minister en Kamer brachten dank aan de
buitenlandsche journalisten, die op deze han
delingen het eerst dc aandacht gevestigd
hebben en ze hebben afgekeurd.
W e e n c n, 8 N o v. In het huis van afge
vaardigden zeide de voorzitter in antwoord
op «eene vraag van den Sloveel Hrybar, dat
hij, bij gebreken van autbent.eke berichten,
zijn leedwezen niet kan uitdrukken over de
handelingen, die aan Italië worden toege
schreven in Tripoli.
P a r ij s, 8 No v. Dc Temps bericht uit
Tunis, dat heden morgen een nieuw gevecht
ontstond tusschen Arabieren en Italianen.
l£cn Arabier en twee Italianen werden ge
dood. De orde is hersteld.
Tunis, 8 N o v. liet aantal slachtoffers is
als volgt: In het Fransche hospitaal zün 3
dooden en 15 gewonden, in liet iafeacbahe
hospitaal 5 dooden en 9 gewonden. De politie
telt 1 doode en 10 gewonden. Hel aantal
slachtoffers onder de inlanders is onmoge
lijk le schotten. De haven is leeg. Alleen de
poslboolen vertrekken. De Moorschc winkels
en kolf eliuizen zijn gesloten. Het oproer heeft
niet het karakter van eene beweging tegen
dc vreemdelingen of een opstand tegen liet
in Tunesic heersahende stelsel. De werkelijke
oorzaak is dc opgewondenheid, die sedert
hel begin van den oorlog is opgewekt door
de tegenstrijdige telegrammen uit Konstan
tinopel en Rome bij Turken en Itntioaen.
Elf uur 'savonds: De rust is volko
men. Talrijke Arabieren en Italianen zijn
ontwapend.
Tunis, 8 Nov. Geïsoleerde aanslagen
kwamen telkens voor in den loop van den
morgen; drie Italianen werden gedood. Er
had een gevecht plaats tusschen 200 Italianen
en Arabieren; verscheidene Arabieren wer
den mishandeld. Patrouilles kawaflerfe en in
fanterie trokken <k)or de stad. De groote uit
gestrektheid van de wijk, waar de inboorlin
gen wonen, laat miet toe te hopen, dat heden
de rust volkomen zal worden hersteld. De
andere wijken zijn rustig.
Talrijke inlanders, die in het bezit van
wapenen werden gevonden, werden op «taan
den voel gevonnist.
De inlandscihe bladen voeren een heftige
taal. De Italianen zijn zeer opgewondens zij
verecnigen zioh om gezamenlijk middelen te
beramen tot Bosch©rnvintg van hunne gezin
nen.
Londen, 8 Nov. In antwoord op eene
vraag zeide Acland, de nieuwe ondersecreta
ris van buitenlandsche zaken, dat de Engcl-
sche regeering door hare onzijdigheidsver
klaring zich niet ontslagen zou rekenen om
hare goede diensten voor bemiddeling aan te
bieden, als er uitzicht was, dat dit tot eene
goede uitkomst zou leiden. De regeering was
verlangend geweest en was dit nog steeds
om iedere gelegenheid daartoe aan te grij
pen in vereen,iging met andere stalen. De
inzichten van Italië en Turkije over de pun
ten van geschil waren echter zoo uiteenloo
pend, dat er geen grondslag bestond waarop
een onzijdige staat op het huidige tijdstip
eene bemiddeling zou kunnen aanbieden, die
niet zou worden geweigerd of zelfs in over
weging genomen bij den een of den ander
van de oorlogvoerenden.
i
Lil Wecnen wordt bericht, dat men in dc
Oostenrijkschc regeeringskringen eene „be
leefde reserve" in acht neemt ten aanzien
van het besluit van den Koning van Italië tot
inlijving van Tripoli. Men wijst er op dat het,
zoolang de oorloestoestand duurt, voor de
staten, die dc verklaring van onzijdigheid heb
ben afgelegd, moeielijk zal zijn zich te scha
ren aan de zijde van een der oorlogvoeren
de partijen.
De socialistische Avanti, die tot dusver in
militaire zaken bleek welingelicht te zijn,
deelt mcüc, (lal de italiaansche generale staf
ook heeft besloten tot oproeping van de
rcscrveijculingen 1886 en 1887. 1UÜ,0U0 man
zijn voor Trijjolitanië bestemd.
De positie van den opperbevelhebber gene
raal Caneva is door de gebeurtenissen, waar
door hij zich heeft laten verrassen, geschokt.
Generaal Frugoni is bestemd om hem te ver
vangen; voor den vorm is Frugoni voorloo-
pig onder hem geplaatst.
L'it Castellamare di Stabia wordt aan de
Avanti bericht, dat daar op de rijkswerven
niet koortsachtige inspanning wordt gewerkt
aan het gereed maken van de kruisers Mar-
sulla en Nino Bixio.
De Sccolo bericht uit Rome, dat dc Ita
liaansche officieren in Benadir 2001) kamce-
lcn hebben aangekocht, die op bijzondere
transportschepen naar Tripoli zullen worden
gebracht.
L'it Cairo bericht de Secoio, dat ook de
moeder van den khedive deelneemt aan de
inzamelingen voor hel Turksche leger. Tot
dusver zijn 2i millioen frs. alleen in Egypte
bijeengebracht. L'it Cairo gaan dagelijks
Egyptische vrijwilligers bij dozijnen naar het
oorlogstooneel.
Over de gevechten bij Dcrna in den nacht
vau 28 October is bij hel departement van
oorlog te Konstantinopel een telegram ont
vangen, dat afkomstig is van Enver Bey. liet
houdt in, dat aan Turksche zijde 80, aan Ita
liaansche zijde 500 man werden gedood; de
rest van de Italiaansche afdocling, die in
hel gevecht stond, moet in gevangenschap ge
raakt zijn. De Turken maakten 18 kanonnen
buit. Een Italiaansche kanonneerboot bom
bardeerde. drie dagen lang de haven en het
telegraafkantoor, zonder echter schade aan
te richten. Alle inboorlingenslummcn zijn tot
den heiligen oorlog bereid. Het telegram ver
klaart echter de geruchten van de inneming
van Derna-<door dc Turken voor ongegrond.
Hoe lang de strijd geduurd heeft, meldt het
telegram niet.
Volgens een bericht uit Tobrock werden
de Italianen bij El Karoek geslagen; zij lie
ten 200 dooden op de plaats. De Turken en
Arabieren werden door kapitein Djami Bey,
de afgevaardigde van Fessan, aangevoerd.
De oorlogscorrespondent van de Times, die
het Italiaansche leger heeft verlaten en naar
Londen is teruggekeerd, herstelt in zijn blad
een seinfout, waardoor den Italianen vrou
wenverkrachting werd verweten; men moet
in het bedoelde bericht lezen: „bloedlust in
plaats van „wellust". Overigens handhaaft
hij zijne berichten over de door de Italianen
verrichte massamoorden. Er schijnt nu geen
Engelschen correspondent in Tripoli le zijn
gebleven behalve die van de Daily Telegraph.
Ook deze correspondent, die, vermoedelijk
om goede redenen, zich zeer voorzichtig uit
drukt, geeft in een brief van 29 October toe,
dal cr een massamoord van de sterken, dc
zwakken, de grijsaards en de jeugd plaats
had en dat velen buiten kwestie moedwillig
zijn vermoord.
De Agenzia Stefani bericht, dat de Arabie
ren, die zich in de streek van Saksar be
vinden, den 6en dezer aan dc Italianen hunne
ma user ge weren en hunne munitie hebben af
geleverd Dc cholera hecrscht nog altijd in
het kamp van Ain Saza. Den 5en werden 40
Arabische gevangenen vrijgelaten, aan wie
niets bijzonders kon worden verweten. Uit
ccnigc huizen in de oase werd geschoten op
de Italiaansche soldaten, toen zij tegen Ha-
midié oprukten. Het officieele agentschap
concludeert daaruit, dat zachtheid uit den
boozc is.
Evenals met het eerste Itoiliaansche expedi-
tiekorj>s is geschied, laat men ooik de nu af
gezonden versterkingen in hunne fcroepen-
ecniheden blijven, die uit andere troependee-
len worden aangevuld. In het moederland
worden geene tnoependeelen gevormd om
tot hunne vervanging te dflenen; men heelt
de achtergebleven depóts aangevuld met man
schappen uT de lichtingen wm 1888, 1889 en
1891. De beide laatste lichtingen zullen bin
nen kart worden vervangen dloor de rearuten
van de lichting 1891.
Het bericht van dc diitkwijls iin oomio-gsaaikieii
goed ingelichte Avaniti, dial nog twee verdere
lichtingen van de reserve, namelijk 1887 en
1888, zullen opgeroepen worden, duidt 't stre
ven aan om door bet zenden vain geweldige
trotepenmassa's naar Tripoli don tegenstan
der te verpletteren. Als symptomatisch is ook
te beschouwen de aanstelling van den „ijze
ren" Frugonfi' naast den zachter gestemden
Caneva.
Roman van RUD. HERZOG.
28 Haar hti Duttsch door
J. L. VAN DER MOER.
o
De oude heer zag zijn zoon aandachtig
aan
Hij gevoel! zich vandaag zoo gelukkig,
donuBKe, zei. llclga haos:<g. Of >ak wilde of
hiel, ik zou en moest mee, omdat ie zijn Va
der 'n heugelijke tijding te brengen had.
Daar ben ik erg nieuw.gierig naar.
Zij zaten nu in de studeerkamer. Langs de
"Wanden stonden hoogc boekenkasten, waar
van de planken met oude, eerwaardige 'boe
ken wwen g.-vuld; in de 'hoeken stonden een
paar oer-ouule, met koper beslagen eilkenihour
teo kisten, en op den schrijflessenaar, waar
boven het portret van een lieve, mooie jonge
vrouw hing, lagra, naa- t den bijbel en het
gezangboek, enkele brochures, welke naiuur-
Fj:*- godsdienstige onderwerpen inhielden.
Maar in het eenvoudige, gezellige vertrek had
ziet de zachte geur verspreid van de heer
lijke, f is-cbe rozen, die het venster om
rankten.
Die 7-ijn nog van mijn vrouw afkomstig,
*ci de oude lieer, terwijl hij naar het portret
keek. Zij was zelf de eeuwige j ug:l en toch
•terf zij midden in de Lente. Maar God heeft
t zoo gewild en wat II j doet s wèl ;odaan.
,J)at is dus zijn moeder," dacht He'ga. „Hij
lijkt spreken 1 op haar." En in stilte knikte zij
hel verblekte portret vriendelijk toe.
En w.Ikie is nu die heugelijke tijding?
Met zulk -nieuws heb je me tot nu toe niet
verwend.
Mjjn opera is aangenomen, Papa. Door
T Ilof-thealer in Weimair
Door "t Ilof-tlhealier in Weimar? Je
bedoelt zeker Seckibach of Butzlbach?
Hi er, Papa, u moet 't zelf maar lezen.
Ik las mi schien w«*I verkeerd.
De oude heer nam dm b ief aan em keek,
over het papier 'heen, zijn jongen aan. Daar
na zette hij zijn bril op en begu« het offici
eele sluk te lez-.-n. Het lvad er allen schijn van
al of hij er niet mse gereed zou komen, zóó
fcng i.w i i -ij nood tg om het korte opstel te
bedudeeren. Een vl:eg, die op het papier
vloog en ongeneerd dwars over de regel»
hem kroop, merkte hij niet eens op. Maar de
jongelieden zagen thans, dit hij met liet 1 zen
reeds lang gedaan had.
Papa...?
Ja, jongen, -nu moei ik je wel geluk wen-
schon. Weir.arl En dat 'bij 't cer.s'e aanbod!
Weimair! Nu kan je dus zeggen dal je over
mij triomfeert
Maar*, Papal
En deze schoone, jonge dame moest er
al6 getuige bij tegenwoordig zijnl
Nee, dominee, nu doet u hem toch
hcusrh onrecht, sprak Helga zacht. Ik zou ze-
k r niet m e gekomen zijn, al uw zoon mij
niet ge pr ken had over de groote vreugde.
A e hij u wilde schenken.
Dat zal wel waar zijn, antwoordde de
oude man, peinzend. Hij stond op on schud
de zijn zoon warm de hand.
Eerlijk ben je, Richard, dat weet ik.
Maar je bent ook lichtzinnig, een echt we
re Idtmli kind vain de engste sOorl. Maar al
loepen onze wegen ver uiteen, toch feciliteer
dk je hartelijk roet dit succ s! En nu zal ik
eens maar die keuken gaan en 'ai studcnilcn-
Bnaiall voor jiulli'e Maarroafken.
Niee, daar zullen we zelf wel voor zor
gen, Papa. Als ,u Juffrouw Nuntius den moes
tuin wilt wijzen, dan zal zij wat sla snijden,
in uien» tussdheutijd bade ik de ataoxlaippeleai en
snij een beetje ham. Want om u de waarheid
te zrggen: we zijn hongerig als wolven.
M t de lange pijp in den mond wandelde de
predikant tu schen de bedden van zijn moes
tuin door, en van tijd to4 tijd w erp hij een
ibewonderenden blik op dc slanke, witte ge
daante, die, met de japon een weinig opge
trokken, ©enige kroppen gek salade uitzocht,
om ze vervolgen®, op liet steenen tafeltje in
het prieel, schoon te maken Hij werd zoo
zotfiocrling te moedie, toen hij zag 'hoe zij al
die werkzaamheden niet een onverstoorbare
kalmte verrichtte, d o toch zoo weinig paste
!bij het -bekoorlijke van haar jeugd. En zij was
toch immers even goed een wereldseh kind
als al die anderen, een van die arme ver
doolde schepsel®, die langs den weg der
kunst wandelen, welke noodwendig tot de
zinde en tot de hel voeren moet! Waarom
wist hij zelf niet, maar plotseling voelde hij
een innig medelijden n zich opkom n voor
dezi jonge studiogcnoote van zijn zoon.
Hij ging bij de jongelui aan tafel z tten en
deed hun besch -id m l oen gla® Rijnwijn. En
hij liet zich inlichten om:tent u
voor de toekomst. Toen hij hoorde dat IlcJga
reed® dien volgenden winter op de planken
dacht te verschij uil, kneep hij de lippen vist
®amcn en staarde in zijn glis.
Hij was tc wel opgevoed, dan dat hij
tegenover zijn gast van zijn afkeuring zou
doen blijken; maar inwendig wond hij zich
op, ©u hij moest zijn glas herhaaldelijk ledi
gen om dc in hem opkomende philippica
binnen te houden.
Ziet u, Papa, wij hebben even goed
onze idealen als u in uw jongen tijd. Bij u
betroffen ze de politiek, hij ons gaat 't om
kunst cüi beschaving. In den. grond is 't feite
lijk alles 't zelfde: geestdrift
Wat is er van al die geestdriftige jonge
meusche» geworden, die in „Acht en veer
tig" met mij in de Paulskerk le Frankfort
aan den Main zaten, toen dc 'Duitsche Consti-
tuecrende Nationale Vergadering op komst
was? Tot hoe ver zijn ze gekomen zonder 't
Christendom? Alleen zij, die aan de hand des
Heeren wandelen en die, zonder te onder
zoeken of te weifelen, aan Zijn woord gcloo.
ven, zooals 'n kind aan 't woord van zijn
Vader, bezitten de ware idealen eu zullen z*
onbeschadigd bewaren.
Heeft u 'l Groote Jaar meegemaakt?
vroeö Ilelga.
Of 't groot genoemd mag worden, meen i
ik te mogen betwijfelen. Destijds geloofde i k
't natuurlijk ook. Lieve hemel, wat waren dat
'n dagen! Als we hoorde»: .„Morgen spreekt
Ernst Moritz Arndt, of Uhland, of een van
de groote geschiedschrijvers Dahlmann,
Droysen, of de Rijnlander Bcckcrath, di® tot
minister van financiën van 't Rijk werd ge
kozen, of de vurige Robert Blum, dien ze in
de Brigittenau te Wcenen hebben doodge
schoten", dan trokken we de universiteit uit,
dan gaven we den brui aan college- en
schermzaal en gingen we met heet® hoofden
en kloppende harte1» in dc Paulskerk op 't
koor zitten. Ik was toen 'n „groen" van acht
tien jaar, en de woorden van dc liberalisten
e» volksmannen sloegen geducht bij mij in.
Nog hoor ik Heinrich von Gagern, den pre
sident wan de Nationale Vergadering en
broeder van den generaal, di© door dc vrij-
scharen van Hecker bij Kamdern laaghartig
was doodgeschoten, zijn beroemde rede
voering beginnen: „We zullen 'n Grondwet
maken voor 'Duitschlaud, voor 't geheele
Rijk! Hiertoe zijn we saamgeroepen eu kre
gen we volmacht door de souvereiniteit van
't volk."
„Ja, toen voelde zich 't volk souverein,
tegenwoordig elk individu. En toch bestaat
er slechts één souvereiniteit, en deze is van
God. Al 't andere is niets dan treurige in
beelding van de mcusclien.
Laat ons dan die inbeelding, vader. U
heeft 't zelf ondervonden, dat dc jeugd z®
niet als zoo treurig beschouwt. Voor ons
werkt ze opwekkend. Wi© zich niets ver
beeldt, die heeft ook geen vertrouwen in zich
telve. En ho© kan de wereld in iemand gc-
looven, wanneer ie 'l zelf niet eens doet? Dc
ondervinding, vader, di© kunnen wij ommo-
gelijk als ons* erfdeel aanvaarden, di© moet
ieder voor zich zélf maar opdoen. Andei's
krijgt men haar niet. Zoo dacht Goethe er
ook over.
Denkt u er ook zoo over, Juffrouw,
vroeg de oude heer aan IlcJga, die eruslig
toeluisterde.
Zij sloeg den blik tot hem op en antwoord,
de bescheiden:
Ik deed nog geen eigenlijke ondervin
ding op; daarom kan ik er moeilijk over
spreken. Ik koester alleen maar verlangens.
Ik hoop dat uw mooie verlangens zullen
verwezenlijkt worden.
Wordt vervolgd.
