"binnenland.
men nu getuige is geweest, want het presi
dium is slecht'.-, voor vier weken benoemd;
daarna volgt de definitieve benoeming. Naar
de oorspronkelijke bedoeling ie dat zoo be
paald om te zien of de mannen op het voor
zittersgestoelte voor hunne taak als leider
s van de vergadering berekend waren; ditmaal
echter zullen overwegingen van geheel an-
deren aard ecne r<>l spelen; zuiver politieke
motieven zullen gelden bij de vraag of de
leden van het presidium al dan niet zullen
worden gehandhaafd
In den boezem van de nationaal-liberale
partij is een bittere strijd ontbrand. De
rechts staande elementen der nationaal-libe
rale partij trekken in heftige bewoordingen
van leer legen hen, die hebben medego-
werkt om aan de feociaal-democratic eene
plaats in het presidium te verschaffen. Daar
entegen heeft de nationaal-liberale fractie
der Tweede Kamer van het groothertogdom
Baden een telegram naar Berlijn gezonden,
waarin leedwezen wordt betuigd over het
besluit om gepn deel te nemen aan dc samen
stelling van het presidium van den rijksdag,
cn dringend wordt verzocht aan het samen-
gaan van de linkerzijde vast te houden.
De Franschc taaWecraar Vermot, die na
de ontvluchting van kapitein Lux was ge
vang,n genomen, omdat hij verdacht word
daarii. de hand tc hebben gehad, is wegens
gebrek aan bewijzen op vrije voeten gesteld,
maar als een „lastige vreemdeling" door de
politie hel land uit gezel.
Luxemburg.
P a r ij15 Febr. De Excelsior bericht,
dat de toestand van den groothertog van
Luxemburg wanhopig i«. De dood is nabij.
België.
Brussel, 14 Febr. De minister van
staat Beernaert, gleed, toen hij zich uit de
Kamer huiswaarts wilue begeven, uit op de
treeplank van zijm rijtuig, viel en kreeg een
vrij ernstige wonde aan liet hoofd.
Engeland.
Londen, 14 Febr Dc troonrede,
waarmede heden het parlement is geopend,
constateert dat de betrekkingen met de an
dere mogendheden bij voortduring vriend
schappelijk gebleven zijn, doch dat ongeluk
kigerwijs de oorlogstoestand lusschcn Italië
cn Turkjje nog aanhoudt.
„Mijne regeering", zoo zegt de troonrede,
,,is gereed om wanneer een gunstige gelegen
heid zich zal voordoen zich inct andere mo
gendheden te vereenigen tot een bemidde
ling, welke ook, die lot een beëindiging der
vijandelijkheden zou kunnen leiden". De
troonrede zinspeelt vervolgens op den toe
stand in Perzic en geeft de hoop te kennen,
dat de crisis in China een bevredigende op
lossing zal vinden in overeenstemming met
de opinie der Chineesche bevolking. De En
gclschc regecring blijft een strikte 'houding
van non-interventie in China aannemen, doch
neemt dc noodige maatregelen om leven en
goederen der Engeiscben in China to be
schermen.
Londen, 14 Febr. Aan bet einde der
troonrede, waarbij werd herinnerd aan het
Koninklijk bezoek aan Indië. wordt gezegd,
dot liet bezoek een treffend bewijs heeft ge
geven van dc toewijding en de trouw der
vorsten on volkeren in Indië.
„De spontane betuigingen van trouw van
alle k'aVssen der bevolking hebben" zoo
zegt dc troonrede ,,ons diep getroffen.''
De troonrede igaat dan voort- ,lk besdbouw
met diapen angst dc mogelijkheid van ge
schillen, doch hoop innig da! een geest van
redelijkheid de gebeurlijkheden zal behecr--
scben, die zulk een ernstig gevolg zullen heb
ben voor don handel des lands en tie wel
vaart van 'mijn volk." De troonrede kondigt
o.a. maatregelen aan in verband met het
home-rule ontwerp.
Londen, 14 F e b r. De Koning zeide
nog in zijn troonrede, <k»t hij zidh gelukkig
achtte te kunnen roede deel en, dat op de
jongste conferentie te Den Haag overeen
stemming is verkregen ten aatrriun van den
handel in opium cn aanverwante drogerijen.
Een afschrift der conventie van 23 Januari
zal het parlement worden aangeboden.
Londen, 14 Feb r. Bij het debat over
hel adres van antwoord legde de eerste mi
nister Asquith, in antwoord aan Bonar Law.
een belangrijke verklaring af over de be
trekkingen tusschen Engeland cn Duitsch-
land.
Hij zeide, dat het ongetwijfeld een betreu
renswaardig feit was, dat de traditioneel©
gevoelens van vriendschap en goede gezind
heid tussclien 'Je twee landen gedurende de
laatste maanden ernstig hadden geleden en
dal cr een atmosfeer van wantrouwen was
ontstaan
Fictie is getreden in de plaats van feiten
cn legenden, die in andere tijden als ongc-
loofulijk zouden zijn ter zijde gesteld, vinden
tlums in ruimen kruig geloof. Men heeft ons
gezegd, dat massi's menschen in Duitse bland
gelooven, dut wij op een zeker oogenblik in
den zomer ol den herfst van het vorige jaar
dachten over een aanval tegen Duitschlatu'
cn zelfs zulk een aanval voorbereidden. Dit
is zuiver verzonnen; er was ook in de bewe
gingen van onze schepen niets wat van uit
duwenden aard was.
Zoowel de Bntsche als de Duitschc regec
ring koesteren den innigen wcnsch oin tot
een betere verstandhouding te komen. Eu nu
bleek ons in den loop van de vorige maand,
dat hel bezoek van een Britsch minister te
Berlijn niet onwelkom zou zijn en het berei
ken van ons gemeenschappelijk doel zou be
vorderen.
I.ord Haldane zou in ieder geval corlatv
voor aangelegenheden in verband mol de
commissie voor de Londensche universiteit
naar Berlijn gaan; maar wij achtten het wen-
schelijk, dat hij zijn bezoek zou verhaasten
en gebruik maken van de gelegcnhcio om ir
vriendschappelijke cn vertrouwelijke gedach-
Iruwisseling te Ircden met de verantwoor
delijke leiders van de Duitschc staatkund.
I)it was eene afwijking van de convcntion-
neele wijze van doen; aan beide zijden werd
echter gevoeld, dat in zulke omstandigheden
eene vrije en openhartige uiting der meenin
gen gemakkelijker zou gaan dan bij deftige
diplomatieke onderhandelingen. (Toejuichin
gen).
Deze onderhandelingen zijn uitstekend ge
slaagd. Er was eene volkomen vrijheid van
spreken en men heeft zich openhartig uit
gesproken over een ruim veld van discus
sie. Reeds het feit, dat een dergelijke wisse
ling van gedachten onder zulke omstandig
heden gevoerd kon worden, moest de ach
terdocht, waar zij bestaat, doen verdwijnen,
dat de eene regeering aanvallende plannen
koestert tegen de andere. Dit zou op zichzelf
reeds als een groot voordeel tc beschouwen
zijn Maar ik geloof, dat deze besprekingen
meer dan dit negatieve resultaat zullen op
leveren. Ik kan nu niet in nadere bijzonder
heden treden, maar ik mag zeggen, dat bij
het bezoek van Lord Haldane het onmisken
bare bewijs is geleverd van den oprechten
\ycnsch aan beide zijden om op beteren voet
met elkaar te komen, zonder in ccnig op
zicht de bijzondere betrekkingen, waarin
ieder van ons slaat lot andere staten, op te
offeren of te ontredderen. In dien geest zijn
wij beiden bezig om met zorg praktische mo
gelijkheden na te gaan. (Toejuichingen).
Spanje.
In Spanje heerscht ginds vele jaren ce"
sterke trek van landverhuizing naar Zuid-
Amertka, inzonderheid naar Chili, Argenti
nië en Brazilië, maar nooit i«s die trek zoo
sterk geweest ale dit jaar. Uil Madrid wordt
daarover aan dc Temps geschreven;
Het is een aanhoudende exodus, een© ware
vlucht, die alle stieken van het land aan
tast In twee woken zijn 80U0 Spanjaarden
te Buenos-Ayres aan land gegaan; naar Bra
zilië, naar Algerië, naar Oceani© richten
zich zonder ophouden nieuwe massa's land
verhuizers. Bij duizenden schepen zij zich
in in de havens van Galicié, zoodat soms
de maatschappijen honderden passagiers
hebben moeten weigeren. Het is voorgeko
men, dat de geheel© bevolking van een dorp,
me» den alcalde en dc leden van den gemeen
teraad, den geboortegrond verlieten, grijs
aard© en kinderen met zich meenemende.
Zetr opmerkelijk is het geval van Vera-de-
Mcncayo. In minder dan vier jaren tijds zijn
meer dan 300 gezinnen naar Zuid-Amerika
vertrokken. Tegenwoordig vertrekken er
omstreeks 20 per maand. Talrijke bewoners
maken zich gereed om op hunne beurt tc
vertrekken en do meesten hebben reeds
hunne plaats besproken aan boord van de
schepen, die voor her vervoer van de land
verhuizers zijn ingericht. In bedrocvenden
toestand blijft het land achter. In het dorp
zijn nog slechte enkele ouden van dagen
achtergebleven, die ei niet toe hebben kun
nen besluiten den geboortegrond te verlaten.
De wegen, het marktplein, do school zijn
verlaten. De laatste bewoners wachten met
ongeduld het tijdstip af, waarop hunne beurt
zal zijn gekomen om een land tc verlaten,
dat hen niet meer kan voeden.
De berichten, die van andere punten ko
men, klinken niet blijmoediger. Te Pastriz
b.v. maken tal van gezinnen zich gereed om
naar Chili te emigreeren. Tc Malaga is de
stoomboot Matias Bayo aangekomen met 300
lancverhuizcrsgozini;©n, komende uit Alme-
ria en Corenada. Te Gibraltar wachten nog
200 gezinnen op hetzelfde schip, dat hen
naar Brazilië wil vervoeren, en 100 andere
gezinnen vertrekken naar Argentinië.
Portugal.
Lissabon, 14 Febr. In antwoord op
ecne interpellatie betreffende de kwestie van
den Ambago-spoorweg verklaarde de minis
ter-president, dat de regeering in deze zaak
buiten schot is ten gevolge van het aftreden
van den betrokken minister. De Kamer gaf
geen toestemming om dit debat algemeen tc
maken.
Naar aanleiding van de herhaalde berich
ten, dat er besprekingen hebben plaats gehad
over de mogelijkheid van den afstand van
I'ortugeesche koloniën aan een anderen staat
en over dc bepalingen van de Duit6ch-Engel-
schc overeenkomst var. 1898 in verband met
den cventueelen verkoop van Portugeesch
koloniaal bezit, deelt het Portugeesche ge
zantschap tc Londen aan Reuter's bureau
mede, dat Portugal in 't minst geen plan
heeft op dergelijk© wijze tc beschikken over
een van zijne koloniën.
Ook spreekt dit gezantschap tegen, dat er
ccnige grond zou zijr. voor het bericht, dat
Portugal denkt aan het sluiten van eene bui-
tenlandsche leening, waarbij zijne koloniën
de garantie zouden vormen.
Servië.
Belgrado, 14 Febr. De Skoeptsjina
ontbonden. Dc nieuwe verkiezingen zullen
plaats hebben op 14 April.
China.
Peking, 14 Febr. Joeansjikai heeft een
brief ontvangen van Soenjatsen als vertegen
woordiger van de republikeinsche regeering.
waarin kennis gegeven wordt van do
ontvangst van het edict en van den brief,
die de verklaring van Joeansjikai bevat, dat
hij toetreedt tot dc republiek. Echter wordt
gezegd, dat de benoeming van een organisa
tor van de republiek door een Keizer van de
dynastie Tsjing niet kan worden erkend.
Joeansjikai wordt daarom uitgenoodigd ter
stond naar Nanking tc komen of een gevol
machtigde daarheen te zenden.
P a r ij s, 1 5 F e b r. De Gaulois bericht
uit Sjanghai, dat Soenjatsen zijn ontslag als
president van de republiek heeft ingediend.
Een Reuter-telegram uit Peking beridht,
dat het door Joeansjikai verkregen compro
mis voor allen ecne verlossing is. Vreemde
lingen en Chineczcn gelooven. dat de edicten
allen zullen bevredigen. De meerderheid van
de republikeinen heeft toegestemd in dc vol
gende voorwaarden: De Keizer behoudt zijn
titel en krijgt cone jaarlijkschc apanage van
4 nvillioen tools, die na de uitvoering van
de munthervorming-4 milUoen doQlars zal
bedragen. Het paleispersoneel blijft, maar
de eunuchen zullen iriet meer worden aan
gevuld. De Mwmksjoc-ponsiocnen worden uit
gekeerd, totdat middelen zijn gevonden voor
liet levensonderhoud van dc ontvangers. De
00 dsddenst vr ijbei d wordt gewaarborgd.
Het l»oC blijft voor 't oogenblik in dc ver
boden stad. Later zal het resideeren in het
zomerpaleis in dc buurt var. Peking.
Joeansjikai zal in Tientsin eene voorloopigo
republikeinsche regeering vormen en zelf
zich daar vestigen. Aan de gezanten te Pe
king werd de oprichting van de Ghineesche
republiek officieel medegedeeld.
De edicten zijn in Peking kalm opgeno
men. Daarentegen schijnt Mandsjoerije de re
publiek voorloopig niet Ie erkennen. Wat
Mongdlié betreft, bericht de Correspondance
d'Exirëiiu' Orient, dat de Moi^gootsche 'hoof
den aan Wdetingfang m Sjanghai een lang
telegram zonden, inhoudende dat zij geen
anderen regeeringsvorm dan de monarchie
kunnen erkennen, vooreerst omdat zij aan
de keizerlijke familie verwant zijn, verder
oiSdat Mongolië onder de Chineesahe repu
bliek eene buit voor de vreemdelingen zal
zijn en eindelijk omdat geheel China verlo
ren is, als de vreemdelingen zidh inmen
gen. Woetingfcvng heeft geantwoord in een
uitvoerig telegram, waarin hij zegt:
,,De republiek wil uil dc vijl stommen van
de Ghineezen, Mumdsjoes, Mongolen, Tibeta-
iH-n en muzelmannen één eikel vcfflc vormen.
De republikeinen werken daarom niet alleen
voor de Ghineezen, maar ook voor de Mon
golen en de Mandsjotes, die aan de Ghineezen
gelijk gesteld zullen worden. Zij wil'len de
vrijheid van aden, zij wiJlen den niet-Ghi-
neezen het bestaan dragelijk maken. De vijf
stammen kunnen zelfs stamgenoot en alls bij
zondere presidenten onder den Ghineeschen
rijkspresktent krijgen. Waarom dam vast tc
houden aan het Mandsjoorijsohe Keizerlijke
huis?"
De Mongolen moeten hierdoor dn hunne
houding weifelend en meer gestemd voor de
republiek geworden zijn.
Tokio. 14 Febr. Daar de Chineesche
revolutionairen zich niet hebben gestoord
aan het Japansche protest tegen de schen
ding van de onzijdigheid van het schier
eiland Kwantoeng, is een regiment infanterie
uit Port Arthur gezonden om te zorgen, dat
de ontijdigheid in acht wordt genomen.
Argentinië.
B ti c n o s-A y r es, 14 Febr. De Kamer
heeft de begrooting voor 1912 vastgesteld. De
gewone en buitengewone uitgaven bedragen
431 millioen piasters papier.
Allerlei.
Dr. Armauer Hansen, dc ontdekker van
den leprabacil, Is te Kristiania plotseling
overleden
Brussel, 14 Febr. De mijnwerkers-pa
troons in de Borinage hebben aan de regee
ring geseind, dat rij de voor de beëindiging
van de staking gestelde, voorwaarden aanne
men. De staking kan als (geëindigd "beschouwd
worden.
B erge n, 14 F e b r. >e algemeene ver
gadering van de inijnwerkersvakvereenigin-
gen heeft met alge me ene stemmen besloten
het werk Donderdagochtend' te hervatten.
Een bekende medewerkster aan vrou
wenbladen, mevr. Helen Butlicnshaw, werd
Zondagavond te Londen dood in haar woning
geyonden. Bewoners van 't huis hadden een
schol gehoord, en toen zij de kamer binnen
traden, vonden zij de journaliste op den
grond liggen, voor haar toilettafel, waarop
oen nog rookende revolver lag. Dc hoorn
van hel telefoon-toestel was niet aan den
haak gehangen. De vrouw was door een
kogel in de borst getroffen.
Tc Berlijn schoot de politie-agent
Mechs, wiens vrouw betrekkingen met ver
scheidene andere mannen onderhield, nietl
tegenstaande het echtpaar twee kinderen van
10 en 12 jaar had, de overspelige echtgenoote
cn vervolgens zichzelf met zijn dienstrevol
ver dood.
Brussel, 14 Feb r. De trein vttn Am
sterdam naar Parijs die 12.44 tie Brussel arri
veert, liep ap hot slootibloik. En zijn acht
personen gewond, waarvan 7 de reis kouden
vervolgen. Een Hollandsche dame moest te
Brussel achterblijven.
De machinist had blijkbapr voldoende ge
remd, maar de wielen gleden op de natte
rails ©n zoodoende kwam de trein met het
stootblok in botsing.
De berichten over de koude in het Oos
ten van de Ycreenigde Staten, maar vooral in
den slaat New-York, zijn verrassend. De
Hudson, die zelden vol ijs is, ligt ditmaal :n
zijn bovenloop zoo vastgevroren, dal er van
ïarrylown tot Albany met automobielen over
kan worden gereden. In het centrale ge
deelte van den staal New-York hebben ge
weldige sneeuwstormen gewoed. Op tal van
plaatsen bleven treinen in de sneeuw steken.
I c Middleton vroor het 37° C. Sinds Vrijdag
ochtend is geen enkele trein uil Oswego ver
trokken en is er ook geen binnengekomen.
Tusschen genoemde plaats en Fulton zijn vier
treinen in de sneeuw blijven steken.
Maar ook in de New-Yorksche haven bami
vorst en ijs groote moeilijkheden. Van hei
Vrijheidsbeeld tot het Staten-ciland de
Hudson-monding met drijfijs overdekt. De
hooien vriezen vast aan de kaden en pieren.
Zelfs reusachtige schepen als b.v. de Baltic
van de White Star Line kunnen bijna niet
door liet ijs komen. De Baltic had vijf uur
noodig om na het quarantaine-onderzoek
haar ligplaats tc bereiken.
Hel Fransche stoomschip La Provence kon
bijna niet door het ijs heenkomen; maar de
Campania van de Cunnrd-lijn sneed er glad
door.
In een tramwagen stierf Zaterdag een
vrouw, die door het wachten op de tram aan
den hoek van een straat door de koude s
bevangen.
Kameroverzicht
Eerst* Kamer.
Bij <le verdere behandieting dor 'begroo
ting van Oorlog op Woensdag verklaarde
Min. C oJ ij n t. a. het geval van der Brog-
gen, het volkomen eens tc zijn met ide be
schouwing van generaal Staal' maar men moet
niet vergeten ida/t er i. c. veelvuldige simu
latie voorlk'W.'um wat op cle lionadfinig der offi
cieren imfluenceeixle. Over den toestand) van
de landweer wenchl de minister dat die volks
waarheid zal bekend worden Het rapport der
commissie zal worden gepubliceerd. Het caipi-
tulantcn-stelsel wil de minister schoon er
veel pra-ctische beswaren zijn niet ter rijde
schuiven. Een onderzoek in het buitenland
zal worden ingesteld.
Hij betwist, dat cr bij het ontwerp tot ver-
hioogng der ofGcierstractcmenten van terug-
werkei>de kracht sprake zou zijn.
T. a. der groote manoeuvres was het de
partement van oorlog in verband met den al
genieenen politieken toestand in September
wel degelijk diligent.
In het rapport van den commandant van
het vekUleger wordt over die manoeuvres ge-
zcgidl dat wij met vertrouwen de toekomst
■kunnen tegemoet gaan wat dc minister krach
tens zijn persoonlijken indruk onderschrijft
Het ontwerp tot verhooging dier offuciers-
4ractementen en de oonlogs-bogrooting zijn z.
h. s. goedgakeurd evenals de begrooting van
•BuitcnI. Zaken.
Minister De M a r e e s van Swindc-
ren deelde hierbij mode, dat onze gezant te
Lissabon Maandag antwoord heeft ontvan
gen van de Portugeesche regeering i. z. Ti-
mor. Dit antwoord is in alle opzichten bevre
digend.
Daarna kwam de begrooting van Landbouw
in behandeling.
In antwoord aan ide verschillende sprekers
vrek la arde Min Ta Ima o.a. da# hij van
de internationale land'bouw-tentoonstol'ling in
1913 te houden de beste verwachtingen heeft.
Dc Minister vendediigdie zich .voorts togen
de beschuldiging van den heer van der
Felrtz (U.-L) dot zijn beleid met staats-so-
eialisme zou kunnen worden vergeleken.
Heiden voortzetting.
Berichten.
De Staatscourant van Donderdag 15
Ftbruari beval o.a. dc volgende Koninklijke
liesluiten:
benogmd tot official van gezondheid. 1ste
klasee bij den geneeskundigen dienst der
landmacht de officier van gezondheid 2e kl.
W. C. Klaaseen;
tot officier in de Oranje-Naesau-orde Dr.
W. J van Stockum, le geneesheer aan liet
gemeente-ziekenhuis tc Botterdam;
op verzoek eervol ontslagen de ingenieurs
2e klasse bij het departement van koloniën
II. de Groot en J. Lobman Hzn.;
toegekend dc bronzen eere-medaille dier
Oranje-Nassa-u-ordc aan I Lengton, kopcr.
ölagcrsknecht bij de firma P. Mcijere te Dor
drecht.
II. M. de Roniimgin-Mo-eder verleende
Dinsdag autiëntie aam den heer Van -BySattdit,
voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-
Geueraal en den heer Róell, vice-president
van den Raad van State.
Z. K. II. ide Prins was giMerenGWUnid'
ter receptie varn den minister van Bui-ten-
lauds'ehe Zaken cn mevr. De Mare es rato
S winder en.
Op de eerste musicale soiree, welke den
28sten dezer maand ten Hove wordt gege
ven, zullen hunne medewerking verl-een-en
mevr. Tilia Ilill, concertzangeres; de heer
Louis Zimmermann, violist, le concertmees
ter bij hel Concertgebouw te Amsterdam,
terwijl de heer A. B. Yerhcy, uit Rotterdam,
zich met de pianobegeleiding zal belasten.
J h r. J R 11. De nieuwbenoemde
vice-president van den Raad van State jhr.
nir. Röcll zal in dc a.s. Dinsdag 20 dezer te
houden algemeene vergadering van dat
Staatslichaam in zijn gewichtig ambt wor
den geïnstalleerd.
De Paleis-Raadhuiskwestie.
Op de agenda der gisteren middag aange
vangen raadszitting le Ymsterda-m, prijkten
de verschillende voorstellen, idje aio penis de
Pale'ils Raddbuisquaiestie aamhamigtiig izijlni ge
maakt.
In dien loop der breedvoerige discussies,
welke in de zitting van (gisterenavond wer
den voortgezel, legde dc burgemeester de
volgende verklaring af:
„Verschillende bladen nebben de veronder
stelling -geuit* als zou de voordracht niet
weergeven de overtuiging van B. en W., en
als zou de voordracht tot op zekere hoogte
in de pen gegeven zijn door de Regeering.
Ik wil daarom met nadruk verklaren, dat
noch ik, noch eenig ander lid raai het diag.
bestuur, hetzij met 11. M. de Koningin, hetzij
met de Regeering over het Pa-leis-Raadihoiis-
vraagsfcuk een woord .heb (heeft) gewisseld.
Bij de samenstelling der voordracht zijn B.
en W. niet beïnfluenceerd; deze is te be
schouwen als de vrucht van rijp beraad en
een gevestigde overtuiging."
De reden waarom B. en W. het Poleis niet
als Raadhuis terug zouden wensöhen is, om
dat zij voor twee offers terugdeinzen. Deze
twee zijp lo. de omstandigheid dat men niet
krijgt een Raadhuis, dlalt all thans voor een
eeuw (minder toch kan men niet rekenen) de
geschiktheid bezit te voldoen aan de steeds
toenemende eisch, die men aaai een stad
huis stellen mag en 2o. dat aan den Dam de
nationale beteekenis wordt ontnomen of,
zoo-ais de burgemeester het naar hij zeide
meer populair uitdruuvie, de band wordt ver-
broKon tussclien den Dam en het Ivon. Huis.
In den breede de voordracht verdedigend,
liet de burgemeester niet na ihet rapport der
commissie waaraan hij voor h-aar werk huil
de bra-oht, te bespreken Z. is -die meening
van de leden der commissie, Cuypers en Rer-
lagc, niet van een zekere mate vaöi subjec
tiviteit ontbloot; zij toch he^on reedis vroe
ger als hun gevoelen te kennen gegeven dat
zij -het wenschelij-k zouden achten indien liet
bouwwerk van Van Oampen weer tot Raad
huis zou worden bestemd.
Voorts betoogde de voorzitter dat de voor
dracht van B. en W. volkomen logisch is
en het even logisch gevolg is van de be
sprekingen die reeds vroeger in den Raad
zijn gevoerd.
Wat B. en W. wenschen js dus düt: wij Ibe-
geeren het Paleis niet als Raadhuis, omdöt
het er niet geschikt voor is; wij willen het
wel accepteeren als de Regeering ibet kwijt
wil, omdat bet geen behoorlijke bestemming
heeft. (Teekenen van verbazing.)
Wij zijn dan bereid te onderhandelen over
den bouw van een nieuw paleis, miaair dan
O]) voet ran gelijkheid.
Bij de replieken stelde dc heer Posthumus
Meyjas in het licht, dat .le commissie, waar
in eminente mannen zitting hebben alfe de
nestor van onze bouwmeesters, Cuypers, dc
Delftsehc Jeeraar Muysken cn de aanhanger
der nieuwe richting Berlage, als geheel
haar oordcel heeft kenbaar gemaakt-
Nada't de burgemeester zijn critiek op eeni-
ge leden der commissie had teruggenomen
en die commissie nog eens hulde voor haar
werk haid gebracht, werd gestemd.
Het voorstel-Vliegen om zich te wenden
lol den Minister va>n Binnenlandische Zaken
met het verzoek te willen bevorderen d'a%
liet Koninklijk Paleis op den Daan weder jide
ter beschikking der gemeente worde gesteld,
werd aangenomen met 23 tegen 19 stemmen.
Hiermede waren de i.nderc voorstellen ver
vallen.
In hel rnadsoverzicht van de Tol. vinden
wij verloop en strekking van het debat als
volgt geresumeerd:
ln de middagzitting had de heer Lam-
brechtsen een krachtig, manlijk woord ge
sproken. Amsterdam wenscht zijn oude raad
huis brug, niet als ijdelc streeling van
planisi lijken trots, doch als uiting van het
streven het stadsbestuur in een waardig ge
bouw le doen zetelen, ce;i streven, ingegeven
door goeden burgerzin, vast vertrouwen in
de toekomst en een gepast gevoel van eigen
waarde.
Dal :s wal er leeft in onze burgerij: het
Stadhuis, o n s Stadhuis, in Amsterdam's
glorietijd gebouwd door Amsterdam's bur
gerij. een sluk oud-Amsterdam, zooals wij er
geen hebben, moet weer Amstcrdamsch wor
den qn in dal hart van Amsterdam moet weer
onze vertegenwoordiging zetelen, zooals van
ouds.
Ware de kwestie lot het ideëelc beperkt ge
bleven, de beslissing zou gemakkelijk zijn ge
weest; doch het vraagstuk heeft ook een prae-
tischen kant: wij hebben een nieuw stadhuis
nopdig en is het Paleis wel het meest ge
schikte gebouw daarvoor? Is het niet verstan
diger oen geheel nieuw stadhuis tc bouwen,
of het Prinsenhof tc verhouwen?
Dc commissie van deskundigen heeft de
vraag zeer pertinent beantwoord: het Paleis
is voor zevey ton tol stadhuis in te richten.
i g«
P
rot
;r n
n. Y
ed
n. r
urlij
id
id t
De
cm<
id
- I
n
1 Yf
erd«
ierv
43,
Vo
eke
ling
d.
Dt
erd
edit
Op lxel ideëele punt eens van ziin, op het
pracliiisc.he volkomen geruisIgeslelld, bleef er
voor den Raad een derde zij-de der qua-estie
over: welke indruk zullen de door den Raad
uitgesproken wenschen cn "verlangens op
Ha-re Majesteit de Koningin maken?
En het was daarom aait de heer en Lam-
brechtsen c. s. in hun voorstel nadnrldkelijik
te verstaan gaven, dart Amsterdam, eenmaal
in 'l bezit gesteld van zijn oude raadhuis,
uot een groot offer bereid is, om H. M. de
Kaniugün op waardige wijze tijdens haar ze-
venda-agsoh verblijf in de hoofdstad gehuis
vest te zien.
Het was over deze zijde der kwestie, da-t
de discussie zich meer en meer vertroebel
de en het -had cr allen schijn van, dlalt de
Raad ten slofte een ietwat mail figuur zou
gaan slaan, vooral nadat prof. FahdUs in
overweging gaf alles aan tc h-oudan, to-en de
heer Vliegen in een korte, heldere rode den
Raad in de kraag grcèp en te verstaan gaf,
dart het er vandaag alleen op a a nik wam den
wc.nt.ch uit te spreken, dat Amsterdam zijn
stadhuis teru,g wensdht. Worden er door de
regecring aan dart teruggeven eventueel ver
plichtingen verbonden, dan is daar later over
te spreken. Thans is het om een kort en
bondig antwoord van de regeering te doen:
„op de vraag, of de regeering bevorderen
wil, dat het Koninklijk Paleis weder ter be
schikking der gemeente worde gesteld", is
geen Tlieo-sofistfllseii antwoord mogelijk,
doch alleen een bondig ja of neen.
Deze rede sloeg in. Alleen er was één
bezwaar; paste hel wel voor den Raad' het
sociaa 1-deinocratisehe voorstel aan te ne
men!
Onmiddellijk stond mr. Van Gigchi o-p en
onomwonden zei hij het: i-k sloin voor Vlie
gen's voorstel. Het gaal recht op het doel
af, het mist de vaagheid der andere voor
stellen en als de regecring ons verzoek al
leen kan bevorderen als Amsterdam een
offer brengt, dan is daar tater over te spre
ken. Nu zoo kort cn krachtig mogelijk ge
zegd, waar het ons om te doen is.
Na dit flinke woord was liet pleit gewon
nen. De heer Hendrix ging moe, de heer
Verschure volgde, mr. Asscher voegde zich
bij mr. Van Gigch en met 23 tegen 19
stemmen werd het voorstel-Vliegen aan
genomen.
De nieuwe Amstcrdamsche
R a a d s e n q u 6 t e. Dezer dagen berichtten
wij op gezag van de Tel., dal in een der
laatste geheime zittingen van den Amster-
damschen Raad een commissie van enquête
was benoemd naar een der gemeentediensten.
De Telegraaf wist nader te meklen, dat het
onderzoek der commissie inderdaad bedoelt
na le gaan, waaraan het abnormaal hooge
watergebruik van 1910 is te wijten.
Het Volk deelt hieromtrent thans het vol
gende mede:
Reeds in een der laatste zittingen van den
Raad vóór de zomervacantie heeft de heer
Hendrix gewezen op het abnormaal hooge
waterverbruik in 1910. Hij vroeg toen, blijk
baar er meer van wetend, of het ook mogelijk
zou zijn, dat er op groote schaal water ge
spuid was. Bij de behandeling der gemeente-
rekening over 1910, op het eind van het vo
rige jaar, kwam de zaak opnieuw ter sprake.
De commissie tot het nazien, van de reke-
I ning stuitte op een zeer groote hoeveelheid
verbruikt duinwater, die dc directie der wa
terleiding niet had kunnen verantwoorden.
Zij schreef ze toe aan verhoogd gebruik door
particulieren maar de onzinnigheid van die
1 bewering werd aanstonds door de commissie
afdoend aangetoond,
j Wat ons voor en na van deze zaak ter
Gore kwam is het volgende:
Men beweert, dat op last van den directeur
in 1910, zonder eenige reden, men groote
hoeveelheden duinwater heeft laten wegloo-
pen in de Haarlemmervaart. Wat de aan
leiding tot deze verspilling zou zijn, kan
men natuurlijk slechts gissen. De argwaan
j -bestaat echter bij vcien, dat de directeur op
deze wijze zijn eigen zeer bijzondere denk-
beelden omilrenjt de watervoorziening, tort
I wier verwezenlijking hij groot verzet bij vele
raadsleden ondervindt, een stap nader tot
liet doel heeft willen brengen. De directeur is
nl. een voorstander van bevloeiing der dui-
non met Rijnwater en is een aanhanger van
j de theorie, dat bij de thans, tegen zijn zin
I! gevolgde methode van waterpompen uit de
eiepte onder de duingronden, binnenkort ver-
zouling van dat water moet intreden, als er
tc veel water aan onttrokken wordt. Tot dus
ver is echter van zulk een verzouting nog
geen sprake en nu is de verdenking die, zoo-
iiste
i-ja
k'eri
ido
en
idki
nve
asje
M
am
len
lan
Iers
D
noc
tui 1
R
B
Ge<
dei
VO(
log
