Van Houten's
De beste voor den prijs
Uit den omtrek.
STADSNIEUWS-
lot 27 April. (Het ontwerp stelt voor 25
April). Spr.'s ervaring ia, dat de kievitsstand
daardoor niet achteruit gaat.
De heer 11 u g e n h o 11 z (S. D.) verdedigt
een door hein voorgesteld amendement, strek
kende om den termijn voor het zoeken te stel
len op 28 April en liet voorhanden hebben,
vervoeren en verkoopen toe te laten tot en
met JU April. Volgens alle deskundigen moet
het eieren zoekcu on 1 Mei finaal uit rijn.
Thans is het vervoer toegelaten tot 5 M-'i en
die termijn is te groot, want daarvan wordt
gebruik gemaakt door de stroopers, die dan
die laatste 5 dagen, alleen bestemd voor i-
voer, toch voortgaan met zoeken. Daaraan
wil sprekers amendement een einde maken
De hoer Van Foreest (V.-L) wijzjgt
zijn amendement zoodat Uxw» ivot vervoer
van hot laatste raapsel toegelaten jp tot en
met 3 Mei cn bel zoeken tot en met 30
April.
De beer liugenholtz (S.-D.) wijzigt zijn
amendement in dien zin, cku bet verv oer van
bet laatste «kapsel is toegelaten tot 1 Mei of
wanneer 1 Mei ojï een Zondag vadt tot 2 Mei.
De minister acht thans het verstandigst
het amendement-Hugenholtz, dat den mid
denweg houdt, over te nemen, mits de heer
liugenholtz het woord „tot" veranderen wil
in „tot en met".
De heer liugenholtz geeft daaraan gevolg,
waarna de minister het amendement over
neemt
De heer Van Foreeet trekt hierop zijn
amendement in.
Artikel 4 wordt goedgekeurd.
Woensdag 11 uur zijn verschillende wets
ontwerpen ana de orde.
Berichten.
De Staatscourant van Woensdag 20 Maart
bevat o.a. de volgende Koninklijke beslui
tea:
op verzoek eervol ontslagen J. Ph. II. Men
ger, als 2e assistent stempelsnijder aan
's Rijks Munt te Utrecht;
benoemd tot Rijksbelasting-ontvanger te
Ycnraij F. K. C. Timmermans van Abcoude,
thans te Gramsbergcn; te Zwolle jhr. G. J.
vaa der Wijck, thans te llengclo (O.); te Ter
borg C. J. Tielenius Kruithof!, met intrek
king van zijne benoeming tot ontvanger te
Twello; ie Iiannelen C. Hemmes, thans te
Stapelveld; bevestigd ab ontvanger te Coe
vorden J. J. van Heel, aldaar, met intrekking
*ijner benoeming te Harmclen;
benoemd voor 1 jaar tot rijksontvanger te
Twello M J. O. Bos, belasting-verificateur te
Amsterdam;
gedetacheerd voor 3 jaar bij de landmacht
in West-Indié dc officier van gezondheid le
klasse H. A. Hovenkamp, en de militaire apo
theker 2e klasse A. A. Th. Fortgens, beiden
van het Indische leger, ingedeeld bij de Ko
loniale Reserve.
op zyn verzoek, met iogug van 1 April a. s., eer
vol onUUg verleend uit zijne betrekking van kan-
tonrecbter-plaaUTervanger in het kanton Deventer,
aan mr. II. Kronenberg, uttde dankbetuiging voor
de als zoodanig bewezen diensten.
op zyn verzoek, met ingang van 1 April a. eer
vo lontslag verleend uit zyr* betrekking van kanton-
ree her-plaatsvervanger m het kanton 's-Hertogen
boscb, an mr. H. NV. Jordens, onder dankbetuiging
voor dc ls zoodanig bcwezc ndiensten.
Koninklijk bezoek aan
Um ui den. Vergezeld van mr. van Leeu
wen, commissaris der Koningin in Noord -
Holland, jhr. van Geen, een kapitein-adju
dant en een hofdame bracht H. M. de Kor
Uingin gister ecci bezoek aan <lc havenwer
ken en vischhallen te IJmuiden.
Achtereenvolgens werden bezichtigd dc
rijksvischhallcn, de visschcrshaven, dc VJaar-
dingsche stoomibcugcn „Adio", de IJmuiden
sche stoomtrawler „Generaal den Beer Poor-
tugacl", de pieren, hei pantserfort, de elec
Irische inrichtingen cn de nieuwe sluis aan
de binnenhaven. Op haren tocht met de di
rectie-booten „Breeveertien" en „Ingenieur
Dirks" werd H. M. vergezeld van den hoofd
ingenieur Wortman en de ingenieurs Lely
cn Cantor Cremers alsmede van den heer
M. R. Verloren van Tbetnaat, burgemeester
van Veizcn, die het gezelschap aan het sta
tion opwachtte cn Haar uok uitgeleide deed.
De leerlingen van de scholen hadden vrijaf
gekregen en juichten II .M. hartelijk toe.
Lezing ten Hovc. Maandag den
24sten dezer zal voor II. M. de Koningin en
Z- K. H. den Prins ten Koninklijke Paleize
prof. dr. Molengraaf/, hoogleeraar in de
technologie aan de Technische Hoogeschool,
eene lezing houden over Nederlandsch Timor
naar aanleiding der wetenschappelijke ex
pedite, ondernomen door den lioogleeraar
voornoemd en den heer Weckerlin de MarCz
Oyen» in de jaren 1910^1812
H. M. dc Koningin-Moeder gaf gisteren
een ontYungstavond. welke o.a. bezocht werd
door de meeste hoofden der vreemde gezant
schappen en andere leden van het diploma
tieke corps met hunne dames, leden van
hooge «taatscollegién, als: den Hoogen Baad,
de Rekenkamer, den Baad van State; ver
schillende hooge rechterlijkt» ambtenaren van
gerechtshof en rechtbank, vele opper-, hoofd
en verdere officieren in standplaats of gar
nizoen te 'sGravenhage en de meeste leden
der Huizen van de Koninklijke Familie-
Er w«6 geen muziek.
H. M. de Koningin-Moeder is voorne
mens a.s. Vrijdagavond de voorstelling van
„Frculcken" bij te wonen, te geven door de
Kon- Ver. Het Nederlandsch Toonecl in den
Haagse ben Schouwburg.
Hedctwvotvl de opvoering» van „Jorik
vrouwe de la Seigière" door ,,Het Toonecl",
dir. W- Boyaards, in dien Schouwburg.
Uit Bet-lijn wordt gcvndd:
Prins Hendrik d»*r Nederlanden is hier ge
arriveerd cn heeft in het Esplauade-holcl zijn
intrek genomen.
Bestemd voor tijdelijk adspirant civiel-
gezaghebber op dc buitenbezittingen in Ned.-
Indië J. Fontein te Leiden.
De uitslag der stemming voor een lid
der Provinciale Staten in het district Mar-
kelo Ls herstemming tusschen de heer E. N.
Jannink (liberaal), die 1020, en T. Lodder
(anti-revoiutionnair), die 795 stemmen kreeg.
Dc heer J. S. B. Wanrooy (sociaal-demo
craat) had 486 stemmen.
Mevr. Mina Buderroan—Van Dijk zal,
naar het flbkl, meldt, voor het volgende sei
zoen geen deel meer uitmaken van he.t ape-
rcttegozo]schap directie Pauwels, Kreeft en
Hcudccroth.
De 10 2e verjaardag. Mcj. Meng,
Jan van der llcydenstraat 03 te Amsterdam,
hoopt 21 Maart a.s. haar 102en verjaardag te
vieren.
Men seint ons uil Amsterdam:
Na een ongesteldheid van eenigc weken is
de tooneetspeler M. J. Wensmu, verbonden
aan dc Kon. Ned. Vereen. ,,bet Nederlandsch
Tooneclop Ga-jarigen leettijd zacht cn kalm
overleden.
Middenstandscongres. Over
eenkomstig het gebruik bij vorige Midden
sla ndscongrcssen, heeft het bestuur der De
venter Handelsverecniging een aantal auto
riteiten en personen van naain aangezocht
zitting te willen nemen in het eere-comité
voor het 9, 1U en 11 Juli te Deventer te hou
den Middenstandscongres.
O.a. werdeu uitgenoodigd de leden der
Provinciale Staten van Overijsel, te Deven
ter woonachtig, en do burgemeesters der om
Deventer gelegen gemeenten.
Bereid verplaard hebben zich o.a. in het
eere-comité zitting te nemen, mr. A. F. L.
graai van Bechteren Liinpurg, commissaris
der Koningin in Overijsel, eere-voorzitter; W.
11. F. baron van Heemstra, burgemeester van
Deventer, voorzitter.
V r ij w i 11 i g e r s k o r p s. Naar wij
vernemen hebben enkele officieren te Am
sterdam hot voornemen opgevat om een Am-
sterdamsch vrijwilligerskorps van personen
boven de 18 jaar op te richten, liet ligt in
de bedoeling het korps als afdeeling van de
Verecniging Volksweerbaarheid le consti-
tueoren- Een vergadering onder leiding van
den heer S. Dekker is reeds gehouden.
De definitieve vergadering zal bitonen kort
plaats hebben.
Kcderian d-D u i t s c li l a n d-w o d
s t r ij d. De Seretaris-Penmngmecatcr van
den Ned. Voetbalbond vercookt ons mede ie
dcelen, <Hav Hoor <len aZondag te spe
len Nederland-Duitschlaod-wedstrijd, aan
het terrein nog in voldoenden voorraad
kaarten verkrijgbaar zijn, voor alle rangen
Dit in tegenspraak met geruchten ydat de
voorraad entr:e-kaartcn reeds uitgeput zou
zijn.
Het bestuur van den N. V. B. heeft er na
melijk bij zijne regelingen op gerekend, dat
dc wedstrijd door een .buitengewoon aantal
belangstellenden zal worden bijgewoond, zoo
dat voor ieder, die nog geen kaart beeft en
komen wil, plaats te verkrijgen is.
Voorts zijn wij gemachtigd mede te dcelen,
dat de wedstrijd in elk geval doorgaat, zoo
dat van terreinafkeurmg in geval van regen
achtig weder geen sprake zal zijn.
De loketten, geplaatst op den weg naar
het Sportterrein, worden reeds om 12 uur
geopend om gedrang te voorkomen. liet ter
rein zal eveneens om 12 uur geopend wor
den.
Bestuursleden en spelers van beide Bon
den zullen Zaterdagavond te Zwolle arrivee-
ren en door het gemeente-feestuur op hot
Stadhuis officieel worden ontvangen.
Na afloop van den wedstrijd vcreenigt het
Bestuur van den (N. V. B. de spelers cn of
ficials aan een gemeenscha ppcLijkcn maal
tijd in het Heeren-Logemen*.
Een katholiek satyriek blad
Met liet volgend nummer van het Katholieke
Volk zal gelijktijdig verschijnen het eerste
nummer van het geïllustreerd katholiok-saty
rieke blad De Boskam, welk blad elke veer-
tien dagen zal verschijnen. Vijf teekenaars
zijn er aan verbonden.
Kerktelephoon. Zondag zijn
dc kerktelephoon-installaties in gebruik ge
nomen in de Lutberschc kerk op 't Spui
te Amsterdam en in de Evang. Luth.
kerk te Arnhem en de Broederenkerk 4e
Zutphen, terwijl met andere kerkbesturen
over den aar.leg wordt onderhandeld.
Bedenkingen tegen dc Bak-
k er s w e t-T a liua. Het Bakkers-comité
(voorzitter dr. J. Boeters van Lcnnep, secr.
mr. 11. Blaupol ten Cate) bespreekt in een
ilie deel van zijn bedenkingen de M. v. A.
op het V. V. naar aanleiding van dc nieuwe
overweging in de afdeelingen van de Tweede
Kamer van het ontwerp-Bakkerswet.
Daar, behoudens de opneming van een re
geling van den arbeidsduur, geen enkele
principiecle wijziging in het ontwerp is aan
gebracht, blijven de in Bedenkingen I en II
opgeworpen bezwaren hun volle kracht be
houden. In III worden die bezwaren niet her
haald, maar alleen besproken die onderwer
pen, welke in Bedenkingen I en II niet zijn
behandeld of op grond van later gepubliceer
de gegevens niet zijn besproken kunnen wor
den
Men heeft dus in dit derde deel der Be
denkingen niet te zien een samenvatting van
de bezwaren, welke bij de grootindustrie te
gen het ontwerp-Bakkerswet bestaan, doch
alleen een zeer beknopte aanvulling van het
in het eerste en tweede deel medegedeelde,
voor zoover noodig geslaafd door cijfers,
ontleend aan het jongste rapport der Arbeids
inspectie.
Uit de diamantindustrie.
Naar men verneemt heeft door irtlcrirppinj*
van haar personeel dc firma Van Dam te
Amsterdam een 60-tal arbeiders ontslag ge
geven
De invloed der tnijnwerkers-
t a king. Men meldt uit Amsterdam:
In verband met de sUxmkoIenstaking in
Dnitschland zijn yan af Dinsdag j.l. bij de
II. IJ. S. M. treinen ven allen, die speciaal
voor het koknvexvoer loopen. Zoo komen
er thans niet meer dan 4 wagons kolen in
Amsterdam binnen, terwijl overigens in stil
len tijd ongeveer 300 wagons kolen worden
aangevoerd-
Stakingen.
De staking der Amsterdam-
sche loodgieters. Dc oommis&ic
van advies en samenwerking, vcrtcjgenwoor-
Reclame.
Ieder die een proef
neemt met t
zal tevreden zijn en
moeten erkennen dat
deze cacao is
1 Kg. ƒ1.50 y4Kg./0.42£
- 0.80 ytp.. - 0.18
digendc IG Amstcrdamsche vakvaneenoigiinigani
met 30U0 leden, nam Dinsdagavond een mo
tie aan, waarin er bij de stakende loodgieters
ernstig op wordt aangedrongen de stoking len
spoedigste op te heffen cn den arbeid onder
de oude voorwaarden te hervatten. De com
missie was principieel van den aanvang aif
aan tegen 'ezen strijd gekant.
De steking bij de firma Brinkman te
Gouda üs opgeheven. De firma heeft de
eischen terstond ingewilligd omdat zij. naar
zij mededeelt, toch voornemens was dit bin
nenkort te doen.
Inmiddels is te Gouda een nieuwe typo-
grafensitalkisRtg uAtgefenatoen Gi^temanmargeui'
heeft het gezamenlijk personeel der druk
kersfirma Naamloozc Vennootschap voorheen
Koch en Knuttel, tengevolge van een loonge-
schil den arbeid neergelegd. De staking om
vat ruim tachtig personen.
Men meldt uit Joure:
De meubelschilders werken nog door,
evenals enkele niet bij de bondsafdceiingen
aangesloten gezellen, welke laatsten door de
poütie naar en van hun werk worden ge
leid, op korten afstand gevolgd door het mee-
rendeel der stakers en een massa nieuwsgie
rigen.
De alhier gcslotionneerde rijks- en gemeen
te politie is met vier marechaussees ver
sterk* en bestaat thans uit elf man, daar
onder begrepen de naclibpolitie. Gistermorgen
zag men het hier ongewone schouwspel, dat
de patroons en hunne zoons zelve de meu
belen naar onderscheidene middelen van
vervoer transporteerden. De staking hoeft
een rustig en kalm verloop.
De moord l e R ij s w ijk. Naar men
verneemt zal dc zaak van mevr. Van Hall,
door de rechtbank te 's Gravenhage veroor
deeld tot acht jaar gevangenisstraf wegens
het dooden van haar man, den 2en Mei in
hoogcr beroep worden behandeld voor het
gerechtshof te 's Gravênliage.
De Le i d s c he studenten-
q u a c s t i c Tegen Maandag 22 April zijn
voor dc Haagvsche rech-lbank gedagvaard een
zestal Leidsche studenten, vervaardigers van
het veelbesproken libretto, dat ter gelegen
heid van de receptie van het collegium in
October van liet vorige jaar in Zotnerzorg
werd opgevoerd. Mr. J II. Goudsmit, te Lei
den, zal hen als raadsman bijstaan.
ZedelijkheidsweL De 4c Ka
mer fier rechtbank te Amsterdam heeft he
den veroordeeld tot 3 jaar gevangenisstraf,
overeenkomstig den eisch van het O. M., de
zich noemende deskundige W. M. M. Knaap,
wegens het uit winstbejag in behandeling
nemen van vrouwen, driemaal gepleegd,
daarbij de verwachting opwekkende dat
zwangerschap 'kon worden verstoord (over
treding art. 251bis strafr.)
DeZedelijkheddswet- De twee-
dc-liandsbockha.ndelaar te Alkmaar, die door
den kanton rechter aldaar in strijd mot liet
gevoelen van don gel uige-deskuntdigcdon
heer J. Klootsma, directeur van het Rijks
opvoedingsgesticht, inzake overtreding van
artikel 451 bis van het Wet book van Straf
recht (beklaagde had openlijk ten toon ge
steld een tweetal bookon, waarvan de op don
omslag leesbaar gedrukte titels en afbeeldin
gen geschikt zijn om de zinneflijldheid der
jeugd te prikkelen) tot 2 geldboeten van f 6
subs, tweemaal 3 dogen hechtenis en ver
beurdverklaring van 2 der in beslag genomen
boeken, veroordeeld was, heeft togen dit von
nis hooger beroep ingesteld.
Moordaanslag Te Drfmwener-
moml (Dr.) heeft Zondagavond een moord-
aainstag plaats gehad. G. M. sloeg zijn 73-jari-
g«n vader met een turf op 1 hoofd, zoodait)
deze bewusteloos achterover viel, en bracht
hem daarna met een mes ernstige vex*wondin
gen aan den slaap toe.
De doder, die vroeger soms niet wel bij bdt
hoofd was, werd gearresteerd
Verduistering. Dezer dagen deed
te Amsterdam een heer bij dc politie aangifte
dat hij zijn portemonnaic, inhoudende onge
veer f 50 verloren had; hij had den avond van
zijn verlies nog hier en daar gezocht, doch
zonder resultaat. Door de politie werd nu
een onderzoek aangevangen, omdat men re
den had aan te nemen dal de vermiste por-
teinonnaie door iemand was gevonden, die
zich het geld had toegeëigend. De uitkomst
van het onderzoek was dat een kellncr uit
een koffiehuis, waar de verliezer ecnigen
tijd had doorgebracht als vermoedelijke ver
dachte werd aangehouden. Het bleek dat de
politie goed had gezien. I)e kellner bekende
dc vermiste portemonnaic te hebben gevon
den. Ongeveer dc helft van het geld was nog
I in zijn bezit, voor de rest waren klceren en
j verschillende eetwaren gekocht. Proces-ver-
baal van hef gebeurde is opgemaakt.
Een oneerlijke postbeamb
te. Gjpteircomoaigen werid con postbeambte,
werkzaam nan het bureau van de pakketpost
op het bureau Centraalstation te.Amsterdam
op heeterdaad In-trapt terwijl hij een post
pakket opende. l>e man, zekere 11., werd ge
arresteerd. Hij stond al lang onder verden
king, waarom men bizonderc maatregelen
nam en een gefingeerd pakket verzond, waar
uit de gearresteerde ccnrg geld ontvreemd
de. IIij was 2 jaar bij de posterijen in dienst
cn ongehuwd.
Inbraak. Door een bewoner van de
Ruysoh&traal te Amsterdiim is Maandagavond
aangifte gedaan dat door middel van bruik
uit zijne woning drie horloges, vier ringen
cn ecnige andere sieraden zijn ontvreemd.
Smokkelen. Te Pont bij Straelen is
vóór zes weken door Duitschc commiezen
aangehouden de vrouw van den arbeider
Heidens le Yenlo, wegens het smokkelen van
drie pakjes lucifers. Overgebracht naar Clevc,
bevindt ze zich daar nu reeds gedurende al
dezen tijd in (voorloopige) hechtenis. Nog
«lezer dagen trachtte 11 zijn vrouw te spre
ken tc krijgen, doch daar hij geen bewies"
kon vertoontn, werd hem dit niet toege
staan. Op zijn vraag of in de zaak reeds uit
spraak was gedaan, werd alleen geantwoord,
dal er geen ..zette!" lag, zoodat dit waar
schijnlijk nog niet het geval was. De familie
der vrouw, zelf beter bekend onder den
naam van de Alpenkoningin, verkeert in de
meening. dat dergelijke smokkelkwestics
slechts «mis in de drie maanden voor 't
Kleefsche Gerecht behandeld worden. Is dit
inderdaad zoo, dan wordt een eenvoudige
smokkelarij wel bovenmate zwaar gestraft,
zij 't alleen door de lange voorloopige hech
tenis, die men kan treffen
Een o n b i 11 ij k e straf. Donder
dag beliep een conducteur van de Westland-
sche stoomtram een boete van een gulden,
doordat hij een passagier, die reeds betaald
had, nog geen kaartje had gegeven toen de
controleur kwam. Daar een ander reiziger
den conducteur had geroepen, achtten de
overige passagiers de straf onverdiend,
waarom zij een collecte onder elkaar hiel
den, die rum de boete opbracht. Zoo had de
maatschappij gestraft en dc betrokken be
ambte toch geen geldelijk nadeel.
<f dronken. De 20-jariige dochter
van den veehouder M. de Boer, op Bcijum,
onder Arum (Fr.), is Maandag, toen zij bezig
was niet spoelen, voorover in de graoht ge
vallen en verdron'
Aan de artillerie-inrichting aan dc Hem-
brug werden gisteren proeven genomen met
schieten. Terwijl een sergeant-scherpschutter
hiermede bezig was, weigerde een patroon,
die echter ontplofte, toen de grendel werd
losgemaakt, met het gevolg, dat de sergeant
het schot in dc hand kreeg, waardoor dit
lichaamsdeel ernstig verwond werd.
Bij een huwelijksfeest tc Meteren (Tie-
lcrwaard) werd er door eenige feestgangers
volgens gewoonte dapper op los geschoten,
bij wijze van vreugde-uiting.
Een der schutters wilde eens op een ge
weldige wijze hulde brengen aan het jonge
paar en meende dat niet beter te kunnen
doen dan door het geweer zeer overdadig
mei kruit te laden Ilct geweer vloog uit
elkaar en de schutter werd zeer ernstig ge
wond.
Voor de omstanders, onder wie veel mede-
huldebetooner.% diep het gelukkig goed af.
School- en Kerknieuws.
Ned. Herv. Kerk. Het aantal vacaturen
in de Ned. Herv. Kerk bedraagt, volgens de Schat
kamer. 135, terwjjl hiervoor 32 candidates beschik
baar zyn.
Nsnar men vernoemt ih bij dc Maandag g|&-
1 Kuidcn inschrijvingen op f 3 millioen 4
obligation <ler Nederl. Centrr. Spoorweg-Mij.
het aangeboden bedrag grootemdeols ge
plaatst.
Hilversum. In don ouderdom vair» 73
jatrou alHiior overleden de hm- K. J. Park,
oaid-noLaiiis on raadslid.
B u s s u m. Hel bekende restaurant Craiai-
loo, nabij de Laarderhoogt, za«l de volgende
u»a>a.nd in pnoiieke veiling worden gebracht.
De heer C. J. F. Prins, hoofd ickxr söliofol
in do Koningstraat alhier, i« benoemd tfefc
deskundige voor Ned. Taiafl in do exanneaii-
commissie, welke dit jaar te Utrocjht hot
exiamon voor onderwijzeres) ziad atërtomoi».
Aangesloten met no. 213 bij de Nederl.
Bell. Telephoou Maatscharppij. de heer J. J.
P. van Wisselipgh, apothökcr, Lartigestmaiat.
Het leger als opvoedingsinstituut.)
Over bovenstaand onderwerp sprak
Maandagavond in een vergadering van „Ons
Belang" de kapitein der inf. G. C. A. Fabius.
Nadat de voorzitter, adjudant-onderofficier
de Bruijn, oen welkomstwoord had gespro
ken, wees spreker cr op, dat de oorlog een
verschrikkelijk verschijnsel is. Niet alleen on
dervindt men nog jaren daarna veel jammer
en ellende maar ook door den gewapende
vrede wórdt dc druk vooruit gevoeld. Elk
jaar kost hel militarisme ons 50 millioen en
worden tal var» jongelingen aan dc maat
schappelijke productie o Ut (rokken. Daarom
doel de kreet „De wapens neder" oen be
roep op ons warm gevoel, maar in werkelijk
heid zegt hij toch niets. Om dit te verduide
lijken stelt spr. do vraag: Wat is oorlog? en
gaal dan uitvoerig na het ontstaan van den
oorlog. Uit den ouderlingen strijd der men-
schen ontwikkelden- zich dc hoogere krach
ten. De zwakken moesten het onderspit del
ven, stierven, en hol nageslacht erfde de
eigenschappen van dc sterkeren. Na honder
den jaren sloot men zich in den strijd aan
bij anderen, en ontwikkelde zich het gevoel
van eenheid in een groep, met straffen voor
ontrouw en verraad. Die groepen werden
grooter, tot stammen en eindelijk tot kleine
volken. Toen sloot men zich nauwer aaneen,
om sterker te zijn naar buiten, en ontstoa
de beikoefte aan leiding en organisatie. 0
voortdurende strijd bracht zoo behoefte aai
een groole regeering.
De historie bewijst, dat waar geen aaa
vechting van buiten komt, ook geen kracl
van verbinding bestaat. En bij onderling <twis
ten gaat een volk zelf onder. Maar de strij
brac ld mee: orde en regelmaat; dc strijd
in wezen wanorde, bracht opoffering voo jjaj
vlkaar in gemeenschappelijk gevaar.
Men heelt wel eens gevraagd: Was al di
strijd wel noodzakelijk geweest? Dat kun kijke
nen we echter moeilijk uitmaken. Maar d
ontwikkelingsgang der menschheid
voelt,
voor
der
voedt
tc
word
die u
op hi
ger
gaan langs bloedigcn weg, de beschaving j
niet gezocht, maar opgelegd, de oorlog heel
ons gebracht, waar we thans zijn. En
komt tie vraag: Heeft de oorlog nog rede
van bestaan?
Dc vorsten, die oorlog verklaren, ziji
slechts de toppen der hoornen, door den win<
bewogen, maar zij vormen niet den wind
De leider is slechts de wijzer van de weeg
schaal, terwijl de krachtige driften, die doo
de wereld lo'opeo, den wind vormen.
- zij"
g* keiijl
Spreke>r zet de beteekenis van den oorlo eeP,i
derla
ken
waai
zoo
heeft
gew(
Sp
tuchi
plaa'
zern
spr.
te
burg
wer<
Getl<
jóng
met
taak
aan
Ee
voec
opvf
en
hij t
üWe;
En
opvi
vooi
er
m
T
de 1
sawa
van
Ion
den
fier
R'
eigf
bah
en
op
kra
voo
kra
ran
dat
gen
I
har
de
lei
onze dagen uiteen. Dc oorlog doelt
beroep op alles, wat een volk kracht! d
maakt, zoodal de oorlogsidee doet zoeket
naar alles wat het volk ook krachtig do«
zijn. Zorg voor gunstige levensvoorwaarden plioï:
voor kerngezonde lichamen en voor ontwik dat s
kelde strijders, brengt de vragen om social dc
maatregelen, goede hygiëne en ontwikkelioi
naar voren.
De staat nu is een produöt der geschiede
nis, is geworden een levend lichaam
heeft den plicht de individuen op te voedd
tol hooger peil, opdat er zij toewijding om
zich te geven voor de gemeenschap De staa
doet een beroep op alles, wat de inwoner
hebben en heeft daarom noodig inwoners, dji
zich ook kunnen geven aan de gemeen
schap. Er moet zijn een sterk gevoel vaa
saamhoorigheid, men moet zich door
meenschapsideaJen vereenigd voelen, waar
door de 'kiem wordt gelegd voor het altruis
nie. In dat symbool kan men een volk geluk
wcnschen
Als men alles hoeft, wat men wil, krijg
men levensmoeheid; wil men leven, dan
moet men idealen hebbben, die alles omva
men. In die atmosfeer opgekweekt, worden
we opgeleid in dienst der beschaving. Wit
dan ook aan een volk tracht te ontnemen
zijn vaderlandsliefde, begaat een misdaad
en gooit ziji volk eeuwen achteruit in de be
schaving. Want deze hebben we bereikt
langs een bloed Lgen weg en is -rtiett eeri van
buiten gevernist ding, maar iets, dolt in oais
is gegroeid, in dienst der hoogere bescha
ving.
Men spreekt er wel eens van den oorlo
te vervangen door a.nbilraige, Dtaib 5s we] ilue*
aardig, maar een scheidsgerecht kan nooi
die taak overnemen. Want de rechters zijn
slechts mensohen; c« uit te maken, wat w>
kelij'kheid is, gaat niet met theoretische be
schouwingen, Het cenig echte, waren von
nis is de werkelijkheid zelf.
En daarom is de oorlog nooit te vervangen
door iets anders. Elk volk moei voelen de
hand van het fatum, die gereed slaat een
minderwaardig volk weg te kwakken uit de
rijen der volkeren. Di-e gedachte moet ons
brengen tot dc vraag, of wc doen, wat we
moeten doen en of we ook te kort schieten
in onze taak.
Na eenige •minuten pauze, wijst de spr. er
op, flat de weermacht van een staat niet ge
vormd wordt door het aantal strijdende mi
litairen. Wanneer Carnegie ons gaf 100 mil
lioen, waarvoor we een goed uitgerust leger
konden krijgen, zooals we het maar wen-
schcn konden, dan nog zou Nederland geen
weermacht hebben. Dat Ls niet; de weer
macht van oen volk. Een volk, dat inderdaad
cr prijs op stelt, een volk tc b 1 ij ven moet
bereid zijn alles in te zetten in den worstel
strijd. Het gansche volk moet warm en innig
voelen, dat het een strijd is voor allen cn
voor alles Zonder dèt beeft men slechts een
aantal strijders. Dat moet men goed voelen,
cn» te weten, wat een gezonde weermacht is,
ten weermacht, die groeit uit alle deugden
en ondeugden van zijn volk en daar een af
spiegeling van is. Er is geen onderdeel van
de volkskracht of zc spiegelt zich af in de
weermacht; zoo het volk, zoo ook de weer
macht. In die beschouwingswijze is een
weermacht geen onsociaal verschijnsel, maar
inderdaad een uitingsverschijnsel van een
volk. Die weermacht heeft een taak te ver
vullen als besohaviugsinstituut in de maat
schappij, en is op haar beurt een der oplei
dingsscholen voor het komende geslacht. Men
meel ook rekening houden niet de opvoeding
in school en huis; maar de weermacht straalt
haar bezielende kracht in de volkskraoht te-
rug. Dat is .een begrip, door een volk te om
vamen als een symbool. In dit symbool heb
ben de militairen een plaats te vervullen, dat
symbool van onze volkskracht wordt door
hen vertegenwoordigd. Zij voelen, hoe dat
roeping en wijding geeft aan hun beroep,
maar ze voelen te gelijk, den geweldig zwa
re n plicht, welke op hen rust, wallen ze
waardig zijn deel uit le maken van dat sym
bool en le zijn voorgangers er van.
De weermacht is nog lang niet, zooals we
die hebben moeten, en nu zien we de nadee-
iige gevolgen. Het volk voldoet niet aan zijn
plicht, maar ook de weermacht niet en heeft
daardoor nüet den geschetsstoa invloed. Diaib
mag ons echter niet ontmoedigen. Hij, die
zich voelt als mensch, weet, dat het zijn
plicht is met zijn beste krachten tc streven
naar beter. Ook al weet hij, dat ondank zijn
loon zal zijn, plicht is het te geven, wat
waar is. En aJ zien we geen uitkomst, toch
gaat geen slofdeeflje verloren en elke kracht
lieeft invloed op het groote geheel.
Iloe hoeft men nu die taak te vervullen?
Wij zijn opvoeders van hen, die aan onze
zorgen zijn toevertrouwd. Men kan zeggen;
zij, die in de kazerne komen zijn reeds op
gevoed; maar steeds worden wij opgevoed.
De jongens komen in een nieuwe gemeen
schap op een leeftijd, waarop het gemoed
vatbaar is voor indrukken en op hen wordt
gedrukt liet stempel van het leger, waarin ze
worden opgenomen In het leger wordt de
milicien ontbolsterd, cn bij het ontbolsteren
bestaan groote gevaren. Men heeft te waken,
dat men daarbij niet tc gelijk meeneemt het
naïve, reine, zuivere; ontbolsteren inag niet
zijn bederf aanbrengen. Als men dit goed
dc
dc
N
