Zaterdag 18 Mei 1912.
BUITENLAND.
-»
>15 Berate Blad.
lO" Jaargang.
A1ERSF00RTSCH DAGBLAD
31
ABONNEMENTSPRIJS:
f 8 maanden voor Amorafeortf l.OO.
Idem franco per post- 1.50.
ioaderlyke nummers- 0.05.
ae Courant vorschynt dagelijks, behalve op Zon- en Feest-
lagen.
vertentita. mededeelingen ens., gelieve men vóór 11 nn
li morgens bfl de Uitgevers In te lenden.
Uitgevers: VALKHOFF C«.
Utrethteeëestraat 1. Intercomm. Telephoonnummer 66.
PRIJS DER ADVERTENTIËN:
Van 15 regels f O.tlO.
Elko regel moer - O.IO.
Dienstaanbiedingen on aanvragen 25 cental bij vooruitbetaling.
Qroote lottors naar plaatsruimte.
Voor handel en bodryf bestaan zoor voordeelige bepalingen tot
hot herhaald advertooren in dit Blad, by abonnement. Eene
circulairebevattende de voorwaarden, wordt op aanvraag
toegezonden.
Kennisgevingen.
AN Kill LCI IT GEWORDEN KIEZERSLIJST.
Burgemeester der gemeente Amersfoort brengt
(penbare kennis, dat <le op den 22en Maart 1912
bet Gemeentebestuur vastgestelde (kiezerslijst,
st 1912—1913, van 15 Mei van dit jaar t»t 15
van het volgende jaar van kracht blijft, behou-
t de wijzigingen daarin tengevolge van rcchter-
uitspraken te brengen en de aanteekeningen
rent schorsing daarin tc maken overeenkomstig
bepalingen der wet.
kiezerslijst blijft voor een ieder op de Sec re-
(ter gemeente ter inzage nedergelegd en in af-
t'egen betaling der kosten verkrijgbaar.
Jraersfoort, 17 Mei 1912.
De Burgemeester voornoemd,
WUIJTIERS.
ZZ M
25% (1
|k
RKIEZLNG VAN EEN LID DER KAMER VAN
KOOPHANDEL EN FABRIEKEN.
i)e Burgemeester en Wethouders van Amersfoort
ingen ter openbare kennis, dht op Donderdag, den
Ui Juni 1912, des Voormiddags van 10 tot dies na-
Iklags één uite, ten Raadihuize dezer gemeente, zal
fats hebben -eene verkiezing van één lid vau de
iuer van Koophandel en iFabriekcn te Amersfoort
zulks ter vervulling dér plaats ontstaan door het
Banken van den heer D. H. G. Kleber.
t>e stemming gescliiedt bij ongeteekende briefjes,
far toe n>ct het zegel der gemeente gewaarmerkte
mbriefjes, ten minste acht dagen vóór den dag der
•kiezing, door den Burgemeester aan die kiesge-
:htig<len worden toegezonden.
Jen kiezer, die zijn stlembri'efje verloren of er geen
tvangten hoeft, wordt gelegenheid verschaft om
van het stembureau een te bekomen.
Iet operton der stembriefjes geschiedt dadelijk na
oop d!er verkiezing.
Van onwaarde zijn briefjes, welke niet zyu gc-
wrmerkt met het zegel der gemeente, welke on-
rteekend zijn, welke niet duidelijk een persoon
nwijzen of waarbij of waaraan andere stembrief
zijn ingesloten of vastgehecht.
Amersfoort, den 17. Mei 1912.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
De Secretaris, De Burgemeester,
J. G. STENFERT KROESE. WUIilTIBRS.
Politiek Overzicht
Ie uitbreiding van het kies
recht in Italië.
De Italiaansche Kamer is thans bezig met
Ie behandeling van het ontwerp van een©
iieuwe kieswet en is daarmee reeds tame-
ijk ver gevordrd, \yant met 391 tegen 6
temmen as besloten over te gaan tot de 'be-
tandeling van de artikelen. Zij heeft voor
dellen tot invoering van het olgemeene
itemrecht, zonder eenige beperking, en tot
oekenning van het kiesrecht aan vrouwen
verworpen. Maar op zich zelf brengt dit
wetsontwerp reeds eene "zeer grootc ver
meerdering van het aantal kiezers; het zal
dit aantal in ronde getallen van 3 tot 8 mil-
lioen uitbreiden. Wanneer dit wetsontwerp
wat niiet aan twijfel onderhevig schijnt
te zijn, zal zijn aangenomen, dan zullen
er in Italië zijn 6,412,000 kiesgerechtigden
op grond van het volbrachte 30e levensjaar
Cu voorts nog 1.289.000 kiezers, die bij ge-
rimgeren leeftijd op grond, van andere eigen
schappen of volbrachte verplichtingen het
kiesrecht hebben gekregen. Daartoe behoort
het volbrengen van den militairen dienst
plicht. Ook onder deze categorie van 1.289.000
kieeer6 rullen zich dus, omdat er verder
niets anders wordt verlangd, nog vele anal-
phabelen bevinden, zooals het geval is* bij
d^ meerderheid van de meer dan dertigja
rigen.
Men kan met rocht dcze reusachtige"uit
breiding van het aantal kiezers een sprong
in het duister noemen. Wat daaruit zal voort
komen, weet niemand. Aan de Voesischc Ztg.
wordt daarover uit Rome geschreven:
„De toelating van dez« mil boenen anal-
phabeten tot de uitoefening van het hoogste
burgerlijke recht is dc voornaamste grond
slag van.de bezwaren en van dc oppoeilic
tegen deze hervormingen. Maar ook deze
oppositie eteunt minder op de bezorgdheid
voor het gemis van begrip van deze onbe
schaafde massa's voor de bctcekenis van
het stembiljet, dan op het gevaar van een©
.versterkte beïnvloeding van deze massas
door de belanghebbenden voor zelfzuchtige
oogmerken. Eene brcede plaats in de voor
dracht nemen daarom de minutieuse forma
liteiten voor het inleveren der biljetten in.
die de kiezers tegen misleiding en omkoo-
ping moeten beveiligen. 'Niettemin bewijfe-
len velen, dat aan de corruptie paal en
perk kan worden geteld, als men aan dc
mengchcn, die het lezen en schrijven onkun
dig zijn, een stembiljet, zij 't ook van ge
kleurd papier, in handen wil geven. In den
loop van de debatten is een nieuw voorstel
ontstaan, dut wordt aanbevolen als het mid
del om elke onzekerheid, iedere misleiding
en beïnvloeding van de kiözer6 weg te ne
me» en elke vervalsehing van den uitslag
der stemming onmogelijk te maken, zoodat
alle geschillen daarover zijn afgesneden.
Een afgevaardigde heeft een stembus uitge
vonden, waarbij een door den voortzittcr
van het stembureau aan den kiezer overge
geven balletje door dezen voor aller oogen
in het glazen bovenstuk van de stembus
wordt geworpen, waaruit het, slechts voor
den kiezer zichtbaar, in eene van naam, kleur
beeltenis en andere kentcekenen van zijn
candidaat voorziene tweede bus (er is voor
iedoren candidaat een aanweziig) komt, na
dat de candidaat, die achter een scherm is
getreden en daardoor aan elk toezicht is
onttrokken, door te drukken op een knop
dei. weg voor het balletje naar de stembus
heeft vrijgemaakt.
Maar zelf deze en ook meer principieele
bedenkingen van politic-ken aard, zooals hel
clericalc en het socialistische gevaar, de ver
dere verlaging van het verstandelijke en zede
lijke peil der volksvertegenwoordiging, de
kans op eene overhaaste democratiseering van
het openbare leven, zullen de verwezenlijking
van deze kiesrechtuitbreiding niet meer ver
hinderen. De vrees om niet vooruitstrevend
en democratisch genoeg te schijnen, de wed
loop onder de partijen om de volksgunst, ge
ven den doorslag tegenover alle verdere over
wegingen, en hel verdere bezorgt de vermin
derde belangstelling in alles, wat niet direct
met den „roemrijken" oorlog en met het aan
zien van de natie naar buiten in verband staat.
Vele tegenstanders van dc hervorming zijn
geheel verstomd. Anderen zetten hunne be
zwaren uiteen voor zwak bezette banken, om
te eindigen met den wcnsch, dat de hervor
ming, die niet is te vermijden, als eene behoef
te van den tijd, een rechtmatige eisch van het
goed en bloed voor de grootheid van het
vaderland ten offer brengende, proletariaat,
tot heil van Italië moge uitvallen.
De heer Giolilti is als staatsman een aan
hanger van de leer, dat de mannen, die aan
het roer staan, den weg moeten gaan, dien de
openbare meening hen aanwijst. Hij heeft zich
de hervorming van het kiesrecht, die veel
verder gaat dan zijne oorspronkelijke ge
dachte was, laten aangeven door de radicale
partijen, omdat hij op een bepaald oogenblik
de ondersteuning van deze partijen behoef
de, en de Kamer is hem gevolgd, zooals zij
sedert jaren gewoon is hem gedwee te vol
gen.
De acht millioen kiezers zullen spoedig een
feit zijn. Met welke gevolgen voor het land,
is voor allen een raadsel".
Italië en Turkije.
Rome, 17 Mei- In de Kamer deelde mi
nister-president Giolilti mede, dat generaal
Ameglio het Turlcsche garnizoen op Rhodos
heeft omsingeld en geslagen. Heden morgen
heeft dit gurnizoen zich overgegeven met mi
litaire eer.
Tweede telegram. Giolitti deed
voorlezing van eene reeks telegrammen. Daar
in wordt achtereenvolgens bericht gegeven
van de ontscheping der Italiaansche troepen
bij Malona en bij Caledon op den 15en, een
gevecht bij Prithos in den loop waarvan de
vijand omsingeld en verslagen werd en zich
verstrooide met achterlating van 83 dooden,
26 gewonden en veel wapenen en munitie,
terwijl de Italianen 4 dooden en 26 gewonden
•hadden, eindelijk de overgave van het Turk-
sohe garnizoen op de door generaal Ameglio
gestelde voorwaarden.
Rome, 17 Mei. Eene officieele nota
spreekt tegen, dat de Italianen 20 dooden en
25 gewonden hebben gehad bij Tobroek en
dat bij Benghasi twee bataillons met eene
'batterij, gaande naar Karagtmes, zich voor de
Turken zouden hebben teruggetrokken.
Konstantinopel, 17 Mei. Officieel
wordt bericht, dat de Dardanellen morgen
vroeg voor de scheepvaart zullen worden ge
opend.
Rome, 17 Mei. Uil Sofia wordt bericht,
dat het plan der plaatsing van dc mijnen
in de Dardanellen vernield is bij het in de
lucht vliegen van een Turksche sleepboot in
de vorige week.
Als bewijs, dat de Turken, ondanks de
waakzaamheid van de Italiaansche vloot, er
in kunnen slagen hunne bezettingen van de
eilanden ook nu nog te versterken, haalt de
Neuc Freie Presse het geval van Chios aan,
waar verleden Zondag 250 man Turksche
troepen aan land zijn gebracht. Dit bewijst
ook, dat de strenge bewaking van het eilnn-
dengebied geene gemakkelijke taak is. Van
eene volledige afsluiting van dc Egeïsche
zee kan geen sprake zijn, want de tusechen
Kreta en de Peloponnesus gelegen e'hmden
zijn Grieksch bezit en kunnen bij dc correcte
onzijdige houding van Griekenland noont als
Italiaansche operatiebasis dienen. Daarente
gen is de zuidelijke toegang tot de Egeïscihc
zee reeds nu geheel onder dc controle van
de Italianen, die zich in Rhodos klaarblijke
lijk inrichten voor een verblijf van langeren
duur, zooals de berichten van aanleg van
wegen, verdieping van dc haven en station-
neering van vuurschepen bewijzen.
De oorlogsarbeid van de Italianen concen
treert zich sleede meer op het Europeesch-
Aziatische oorlogstooneel, terwijl ze in Afri
ka tengevolge van de Turk6chc aanvalson-
dernemingen en de grootc hitte voorlooplg
beperkt zijn tot bloote maatregelen van ver
dediging. Stemmen, die zich laten hooren
in Italiaansche militaire bladen, betoogen,
dat Turkije op den Afrikaansehcn bodem niet
is tc kwetsen, maar slechts in hun stam
land. In verband daarmee komt ook de
vraag der forceering van de Dardanellen
weder ter sprake, die intueschen door het
legerbestuur zeker niet meer ernstig wordt
overwogen. Er is o.a. het denkbeeld geop
perd, in de nabijheid van de Dardanellen
eene basis voor luchtschepen tc maken, om
met hel nieuwste oorlogswapen een stoot uit
te voeren tegen het hart van Turkije. Van
dezelfde zijde wordt er echter ook op gewe
zen, dat zulk eene oorlogvoering snel moet
worden begonnen, omdat Turkije zeker bin-
ne i korten lijd zoowel over luchtschepen en
vliegtuigen als over geoefende luchlschippcrs
en vliegeniers, die in het buitenland kunnen
worden aangeworven, zal beschikken.
Duitschland.
De Keizer heeft, toen bij deze week in
Straatsburg vertoefde, na een gastmaal, dat
ter zijner eer door den staatssecretaris Zorn
von Rulack gegeven werd, in een gesprek
met den burgemeester van Slraatburg over
den politiekcn toestand in het rijkSland eenige
woorden gesproken, die nogal de aandacht
hebben gelrokken. Ilij gaf zijne ontevreden
heid over den loop van de zaken in vrij krasse
bewoordingen tc kennen. Er 'bestaan verschil
lende lezingen van hetgeen hij gezegd heelt;
de lezing, die vrij algemeen als juist wordt
aangemerkt, luidt aldus:
„Hoor eens! Gij hebt ons tot dusver slechts
van de goedige zijde lecren kennen. Ik kan u
echter verzekeren, dat gij ons ook van den
anderen kant kunt leeren kennen. Dat kan hier
zoo niet yerder gaan. Maar als het zoo voort
gaat, dan heffen wij eenvoudig de grondwet
op en lijven u bij Pruisen in".
Deze woorden van den Keizer hebben in de
eerste plaats betrekking op iets wat in Tweede
Kamer is voorgevallen. Die vergadering heeft
namelijk een votum van wantrouwen tegen
de regcering uitgebracht, omdat de regee
ring aan de machinefabriek Grafenstaden le-
verantiën voor de staatsspoorwegen tot een
bedrag van 5 millioen had ontnomen, welke
maatregel hiermee was gemotiveerd, dat de
directeur van deze fabriek niet genoeg natio
nale gezindheid aan'den dag legde. Er zijn ver
der nog eenige andere redenen van ontstem
ming, die gevolgen zijn van de door de Tweede
Kamer genomen besluiten, waarbij het zoo
genaamde „Gnadenfonds" van de begrooting
werd geschrapt en aanmerkingen werden ge
maakt op de uitoefening van liet jachtrccht
door den Keizer. De onderstaatssecretaris
Mandel die door het boven vermelde votum
van wantrouwen werd getroffen, heeft eene
onderscheiding ontvangen, doordat hem eene
rangverhooging werd toegekend, waaraan de
titel „Excellentie" is verbonden. Aan de uit
voering van deze keizerlijke bedreiging zijn
overigens bezwaren verbonden, die maken,
dat het daartoe wel niet zal komen. Van het
denkbeeld om Elzas-Lotharingen bij Pruisen
in te lijven, is vroeger ook al sprake geweest,
"o. a. onder Bismarck, die reeds hierom er van
heeft afgezien, omdat hij van mccning was,
dat de Elzas-Lotharingers eerder als Duit-
%chers dan als Pruisen zich in den nieuwen
toestand zouden schikken.
De burgemeester dr. Schwendcr heeft aan
een vertegenwoordiger van Wolff's bureau
verklaard, dat de woorden van den Kci«er
in dc pers wel ongeveer juist maar niet
authentiek zijn weergegeven. Wanneer dc
Keizer, jpet het oog op zekere aspiratiën, die
het land niet lot rust laten komen, van ie
mogelijkheid van eene inlijving van het land
bij Pruisen heeft gewaagd, dan heeft hij dit
in ieder geval slechts bedoeld in dezen zin,
dat dc inlijving zou moeten geschieden langs
wettelijken weg door de wetgevende factoren
van het rijk.
B c r 1 ij n 1 7 M e i. De rijksdag begon de
behandeling van dc begrooting en de rijks
kanselier in de eerste plaats met eene be
spreking van binnenlandsche politiek. De
sociaal-democraat Scheidomann zeide: Als de
grondwet van Elzas-Lotharingen in stukken
geslagen en het volk bij Pruisen ingelijfd moet
worden, dan is dat eene bedreiging met «le
zwaarste straf. Dat bcleekent tuchthuisstraf
en verlies van de burgerlijke cererechten.
(Rumoer. Geroep van Foeil en Zeer juist bij
de sociaal-democraten).
Sclieidemann gaat voort: Men moest min
der onvoorzichtig zijn bij het plaatsen van
een volk in dc tweede klasse van den solda
tenstand.
De voorzitter Kaempf verzoekt den spreker
zich in zijne uitdrukkingen te matigen en
dreigt hem anders tot de orde te zullen roe
pen.
Dc rijkskanselier, de staatssecretarissen
Kühn en Lisco, de minister Brcitenbach, de
regccringscommissarissen en een groot deel
van de rechterzijde verlaten met ostentatie de
zaal. Geroep bij de sociaal-democraten: Ein
delijk alleen! Het is in de zaal zeer onrustig.
De voorzitter roept den spreker tot de orde.
Sclieidemann gaat voort: „Wij willen niet,
dat Pruisen langer het Duitsch-Siberié is.
(Geroep Foei! Rumoer).
De voorzitter roept den spreker tot de orde.
waarop Scheidemann zegt: Ik zal tegen hel
roepen tot de orde een protest indienen. Het
binnendringen van politie in het Pruisische
huis van afgevaardigden maakt een verrotten
toestand aanschouwelijk. De meerderheid van
het huis van afgevaardigden is gekozen op
grond van eene verordening, die voor 63 jaren
tot stand kwam met verbreking van een ko
ninklijk woord. (Groot rumoer. De voorzitter
laakt deze uitdrukking).
Terwijl de volgende spreker, de nationaal-
libcraal von Calkcr, het woord voert, komen
de leden van den bondsraad weder in de
zaal; zij worden door de sociaal-democraton
met gelach en ironische opmerkingen, zooals:
„Werkwilligen" begroet.
B c r 1 ij n, 17 Mei. In den Rijksdag zei-
de rijkskanselier: „In de zaak Grafen
staden stelde zich de Kamer van Elzas-Lotha
ringen aan de zijde van 't fabrieksbestuur,
dat den Duitscher vijandelijk gezind is cn
dit verwekte in breede kringen van Duitsch
land oen hevigen toorn. Aan deze veront
waardiging gaf de Keizer uiting in een ge
sprek mot den burgemeester van Straats
burg. Door een betreurenswaardige onbe
scheidenheid, die te pijnlijker gevolgen had,
daar zij door een Fransoh blad geschiedde
en waaraan de burgemeester onschuldig was,
werd de uitlating van den keizer publiek.
Ia weerwil van deze onbescheidenheid is
geen toestand geschapen, waarvoor ik de
verantwoordelijkheid niet op mij neem, zei
de rijkskanselier. Zoolang ik mijn tegenwoor
dig ambi bekleed treed ik op voor den kei
zer, niet uit lioofsehe beweegredenen maar
omdat 't mijn plicht is. Kan ik dat niet meer,
dan za'. ik niet langer op deze plaats blij
ven. De keizer was er ver van aan de rech
ten van den bondsraad of den rijksraad tc ra
ken. Dj lichamen zouden cr te zijnen tijd
over beslist hebben ,of dc wetgeving van
het Rijksland veranderd moet worden. Elzas
Lotharingen heeft zelf zijn lot in handen en
is een land, dat ons toebehoort evenals ieder
ander deel van ons vaderland. Pogingen, die
hel tot een onzeker grensland zouden ma
ken, tegen te gaan is een ecre-pliuht." (Leven
dige instemming rechts, in het centrum cn bij
de nationaal-libcralen.)
Berlijn, 17 Mei. Aan het einde van do
zitting werd eed voorstel lot sluiting van het
debat over dc binnenlandsche politiek aan
genomen. Morgen is de buitenlandsche poli
tiek aan de orde.
Het verzoek, dat door den Obersiaatsan-
walt is gedaan lot vervolging van de afge
vaardigden Bor-chardt en Leinert wegens het
gebeurde in de zitting van het huis van afge
vaardigden van 9 dezer, is om advies in han
den van de commissie voor de strafverorde
ningen gestold. De vervolging heeft ten doel
de rechtsgeldigheid van de artikelen van liet
reglement, die bij deze gelegenheid zijn toe
gepast, te doen vaststellen door rechterlijk
vonnis. Dat komt ook overeen met den
wensoh van de beide betrokken afgevaardig
den, die er belang bij hebben door den rech
ter te laten uitmaken of art. 64 van het regle
ment van orde, het „huisknechf'-artikel, met
de wet bestaanbaar is. m
De sociaal-democraten hebben eene straf
vervolging gevraagd tegen den voorzitter van
het huis, baron von Erffa, en tegen den poli-
tie-luïtenant, die op diens last handelde. Maar
zij zullen wel niet in twijfel verkeeren, dat
het M. hieraan geen gevolg zal geven.
België.
Brussel, 17 Mei. De internationale
commissie voor het lucht vaar trecht heeft he
den de reglementeering van de luchtwegen
behandeld en daarbij dc bepalingen van het
Franschc besluit van 25 November 1911 on
derzocht. Dc heeren Suylingh en van den
Berch San Heemstede vertegenwoordigen
Nederland in deze commissie.
Denemarken.
Kopenhagen, 17 Mei. Heden voor
middag voer Koning Cliristiaan aan boord van
een oorlogsschip het koninklijke jacht Danc-
brog tegemoet om het lijk van den Koning
naar Kopenhagen te geleiden.
Kopenhagen, 17 Mei. Onder groo'.e
deelneming der bevolking vond heden de
overbrenging van 't stoffelijk overschot des
Konings naar de Slotkerk plaats. Aanwezig
waren alle ministers 't presidium van den
Rijksdag, afgevaardigden, vreemde gezanten,
militaire en burgerlijke autoriteiten, geestelij
ken, geleerden enz. Toen dc „Danebrog" even
vóór twaalven aankwam, werd zij door saluut
schoten begroet.
In de kerk werd een treurdienst gehou
den, die door de Koninklijke familie w.'id
bijgewoond.
Kopenhagen, 17 Mei. Onder groole
deelneming van de bevolking is heden het
lijk van Koning Fred e rik naar de slotkerk
overgebracht. Van de landingsplaats tut het
einde van ide straat Tolbodvejen stonden <le
troepen langs den weg geschaard. Op de
landingsplaats bevonden zich alle ministers,
het presidium van den rijksdag^ de afge
vaardigden, de vreemde gezanten, dc gou
verneur, dc burgemeester en de leden van
den magistraat van Kopenhagen, dc com-
mandeerende generaal inet vele hooge offi
cieren, de bisschop van Sceland, de rector
van de universiteit, de dames en heeren van
het hof en anderen.
Kort voor twaalf voer het koninklijke
jacht Danebrog, met een saluut begroet, de
haven binnen en werd aan de landings
plaats vastgcnuiakt. Twaalf hooge officieren
droegen de lijkkist van boord van het schip
naar den lijkwagen. In eene plechtige pro
cessie bewoog dc stoet zich door de hoofd
straten naar dc slotkerk. Voorop gingen
een bataillon garde, eene afdeelmg matro
zen, eene artillerie-batterij en een escadron
garde-huzaren. Daarna kwain de lijkwagen,
waarachter het lijfpaard van den overleden
Koning volgde. Hierop volgden Koning
Chrisliaan en «le tien overige leden van de
koninklijke familie met hun gevolg.
Bij de aankomst voor de slotkerk droegen
twaalf hooge officieren de kist van den wa
gen naar dc katafalk. De koninklijke familie
woonde een korten rouwdienst bij en verliet
daarna dc kerk.
Over het leven van Koning Frederik VIII,
wiens stoffelijk overschot gisteren te Kopen
hagen is aangekomenwordt medege
deeld, dat hij als kroonprins reeds door
ging voor een staatsman van gematigde
opvattingen cn neigingeneen trouwe
medewerker en helper van zijn vader.
Toen deze, na eene regeering van 42 jaren,
in zijn 88e levensjaar de oogen sloot, was Ko
ning Frederik een man van 63 jaren, rijk aan
ondervinding en politiek oordeel. Door de
familierolatiën van het Decnsche hof, door
hel huwelijk van ziinc zuster Alexandra, die
prinses van Wales en Koningin van Engeland
is geworden, door het huwelijk van zijne zus
ter Dagmar met Czaar Alexander HI van
Rusland, door het huwelijk van zijne zuster
Thyra met den hertog van Cumberland, door
zijn eigen 'huwelijk met eene Zweedsehe prin
ses, door de troonbeklimming van zijn broe
der in Athene en van zijn zoon in Christiania,
was hij vermaagschapt aan schier alle Euro-
peesche hoven. Maar dat heeft nooit zijne
aandacht afgeleid van Denemarken, welks
stoffelijke tn zedelijke omwikkeling hem zeer
ter harte ging.
Hij was dc eerste, die in Denemarken
voor eene verzoenende politiek tegenover
Duitschland opkwam. Hij bracht een bezoek
aan Berlijn en word daar met onderscheiding
ontvangen. Toen Keizer Wilhelm II in 1888
den troon had bestegen, bracht hij zijn eerste
bezoek aan het hof van Alexander III, maar
op zijne terugreis deed hij Kopenhagen aan
en vervulde daarmee de plidliten van goede
buurschap. Hij werd door het Deensche ge
peupel met gefluit begroet; maar dank zij de
bemoeiingen van kroonprins Frederik wer
den de pogingen om eene goede verhouding
te krijgen tusschen Duitschland en Denemar
ken, met sueces bekroond. Toen in 1903 de
grijze Koning Chrisliaan zijn jubileum vier
de als patriarch der gekroonde hoofden van
Europa, had Keizer Wilhelm eene schitteren
de ontvangst, en hij verliet Kopenhagen als
Dcensch admiraal. Onder de regeering van
Frederik VIII is de verhouding verder ver
beterd als bewijs daarvan kan dienen het
tot stand komen van het verdrag op 11 Ja
nuari 1907 tot regeling van dc netelige kwes
tie van den staat der kinderen van de Slccs-
wijksche optanten, lieden die verkozen had
den als Deensche staatsburgers in Sleeswijk
te blijven, aan wier kinderen door dit ver
drag het verkrijgen van het Pruisische staats
burgerschap mogelijk werd gemaakt.
Koning Frederik blijft in dc herinnering
van zijn volk leycn als een welwillend, ver
standig cn ervaren regent, die veel heeft ge
daan voor zijn land. De Neuc Freie Presse
schrijft„Er is iets aan dit einde van een
Koning, dat ook den buitenstaander in het
hart grijpt, gelijk al hel echt tragische mede
lijden en rouw opwekt. Medelijden mcl den
bijna 70-jarigcn Koning, wien een wreed
noodlot heeft onthouden wat ook het uit
einde van den armste verzacht, een laatste
afscheid van zijne dierbaren. Rouw om een
monarch, die gelijk weinigen heeft verstaan
de harten van zijn volk te winnen. En dat is
het wat weer verzoent met het noodlot: hij
is ver van zijn land, vreemd onder vreem
delingen gestorven, maar zijn aandenken zal
•blijven, het aandenken aan een schranderen,
warmhartigen, edelen Koning, een oprecht
vriend van zijn volk."
fren 2Ion van deze maand zal Koning
Frederik in de Domkerk tc Roskilde worden
bijgezet.
Portugal.
Lissabon, 17 Mei. De Diario de Noti*
cias bevat oen telegram uit Valence de Min-
lio, waarin wordt bevestigd, dat ex-koning
Manuel verblijf houdt tc Ponte Yedra Gulige.
Oostenrijk.
De minister-president graaf Stürgkh lijdt
aan eene ooraandoening, die hem dwingt
vooreerst rust te gunnen aan zijne oogen#
De minister van binnenlandsche zaken baron
lloynold zal tijdelijk het voorzitterschap in
den ministerraad waarnemen.
Hongarije.
Budapest, 17 Mei. In eene confe
rentie van de regccringspartij heeft minister
president Lukacs rekenschap gegeven van
de mislukking van zijne ondcrliandelingen
met dc oppositie. Hij verklaarde, dat hij 't als
zijne voornaamste taak had beschouwd het
parlement opnieuw tot werken in staat t*
maken, terwijl de oppositie den wetgevenden
arbeid wilde verlammen. Ilij dreef de ver
zoenende gezindheid zóó ver, dat hij aan de
hoofden van de oppositie de grootc lijnen
van zijn plan tot hervorming van het kies
recht mededeelde. Dat plan is verworpen. Hij
is nu van meening, dat het ontwerp van dc
