So-Easy
Ontvangen de Nieuwe Engeische Sloffen
„DE ROZEKRANS"
ADVERTENTIËN.
J.VALKHOFF, UtrechtschestraatK
Amersfoortscbe Keitjes,
W. F. A. Groenhuizen,
F. W. v. d. Wilde,
B. RUITENBERG Hzn. Utrechtschestraat 21.
G. J. K0ENDER1NK.
een DAGMEISJE,
KORTE GRACHT 22.
Afdeeling Amersfoort e. o.
N. 0. G.
PORT-STEUR.
Pinee-nez
en Brillen
Instrumentmaker, Langestraat 42.
Drachen Quelle.
Ingezonden Stukken.
voor hef a. s. Seizoen.
Dames- en Heeren-Kleermakerij.
UNIFORMEN. LIVREIEN.
Alle week-abonné's op dit blad, die in het bezit zijn eener verzekeringspolis, zijn volgens de bepalingen in die polis vermeld
tegen ongelukken verzekerd voor een bedrag van:
nflAfl GULDEN bij levens- A flfH GULDEN bi) GULDEN bij vorlies Kfö GULDEN bij v«r- iEfft GULDEN bij verlies CA GULDEN bli verlies IB GULDEN bil verlies van
AUvU lange ongeschiktheid. ■•UCJ overlijdon. van 66n band of voet. lies van «dn oog. %M W van een duim. <0 van een wijsvinger. 13 eiken anderen vinger.
Uitkeering dezer bedragen is gewaarborgd door THE OCEAN ACCIDENT GUARENTEE CORPORATION Ltd., Dirocteur voor Nederl. Edward Heijman, Oude Turfmarkt 16, Amsterdam.
Oud-Kaith. 1890: 1.35 -der bevolking, 1913:
1.04 0.31).
Isr. 1890: 2 51 "der bevalkiii-g, 1913: 1.39
<- 112).
Geen of .geen beken d kcsrkgen-ootschap1890:
OAS der 'bevolking, 1913 4.07 3.19.)
Vrouwenkiesrecht.
Gisterenavond hield de vereeniging voor
Vrouwenkiesrecht een openbare vergadering
in Amicitia, welke vrij druk bezocht was.
Mej. de Holl opende de vergadering met
een hartelijk welkom en een woord van dank
aan allen, die lot de organisatie van de ver
gadering hebben meegewerkt. Verder wekte
ze alle vrouwen op om in de macht van het
getal kracht 1e zoeken.
Als eerste spreekster trad daarna op mevr.
van Bale nK laar van den Haag, die
er op wees, dat de vergadering was georga
niseerd door het hoofdbestuur wegens de
ernst der tijden en de veranderde stemming
in politiek opzicht, welke voor een niet gering
deel te danken is aan het werken der ver.
voor Vrouwenkiesrecht. In den laatste» tijd
is het vrouwenkiesrecht meer op den voor
grond getreden. In de éferste plaats door het
rapport der Staatscommissie inzake Grond
wetsherziening, waarin vrouwenkiesrecht
nicl is opgenomen. Met de politieke vei#ie-
zingeii in het uitzicht willen we nu onzo wen-
sclien kenbaar maken voor iedereen.
Vooral echter voor de vrouwen, die nog
ureeiien, dat politiek jiiet iets voor de wouw
is. Ook zijn wel minder verkwikkende denk
beelden daaraan verbonden, maar in den
goeden zin des woords is meedoen aan poli
tiek het belangstellen in de wetgeving des
lands. Dat kan toch nooit slecht zijn. De
vrouw vindt hierin een taak weggelegd, niet
uit „rechlhaberei", maar omdat ze een in
vloed wil oefenen op de wetgeving en de
regeering. Juist daarom moet de aandacht
der kiezers op onze zaak worden gevestigd
omdat geen regcering belangrijke wijzigin
gen zal aanbrengen, als geen groot deel der
kiezers achter haar staat. Bovendien zijn er
nog veel onverschilligen en vijandigen. Als
we nu de zaak maar duidelijk maken, zullen
ze worden gewonnen voor ons goed recht.
In den politieke» toestand is een groote
kentering waar te nemen. De vrijz. partijen
hebben zich meer beslist voor vrouwenkies
recht uitgesproken. Van rechts is niet veel
te wachten, maar toch zijn in die partijen
personen genoeg, die van mcening zijn, dat
hel niet aangaat de vrouw nog langer uit te
sluiten. Het voorstel der vrijz. concentratie
om de beletselen uit de grondwet weg te ne
men is wel vooruitgang, maar niet voldoen
de, omdat in de grondwet moet worden vast
gelegd het principe van vrouwenkiesrecht.
Met hel oog daarop moet aan de candidalcn
gevraagd worden of zij zijn voor actief en
passief vrouwenkiesrecht en van de beant
woording moet men de candidaatstelling la
ten afhangen.
Daarna zet spreekster uiteen, waarom het
kiesrecht ook gegeven moet worden aan de
gehuwde vrouw. Deze heeft er minstens
evenveel belang bij als de ongehuwde en de
maatschappij zal er ook wel bij varen. In
onze verouderde huwelijkswetgeving zal ze
ker geen verandering komen, voor en aleer
de vrouw zelf handelend kan optreden. Ver
der worden thans verschillende Kon. beslui
ten uitgevaardigd ten nadcele van de ge
huwde vrouw, die in eigen onderhoud moet
voorzien. Hel recht op arbeid nu willen de
vrouwen verdedigen door het stembiljet. Die
beschermende wetten zijn lang niet altijd in
haar voordeel en bemoeilijken bovendien de
beroepskeuze. Haast geen enkele wet is er
'trouwens of de vrouw heeft er belang bij.
hetgeen spreekster met voorbeelden uit be
lastingwet en onderwijswet aantoont.
Ten slotte wijst ze er op. dat niet alleen
het belang van de gehuwde vrouw, maar
vooral ook van de maatschappij hier mee
spreekt, om de opvoedende kracht die het
stembiljet bezit. Mogen ze niet meestemmen,
dan interesseeren de vrouwen zich niet zoo
zeer voor de publieke zaak. Haar gezichts
kring blijft beperkt tol eigen huisclijken
kring. Ze moeten nu bekwaam worden voor
bet kiezerschap en dat zal noodwendig mee
brengen verruiming van den gezichtskring
der vrouw, wat oneindig veel ten goede zal
komen aan het opkomend geslacht. Hoe
meer maatschappelijk inzicht ze heeft, des
te beter zal ze als opvoedster zijn.
Van de gelegenheid tot debat maakte ge
bruik de heer van Mechelen, die meende,
dat spreekster niet de consequentie trekt van
hetgeen ze zegt, en niet het algemeen vrou
wenkiesrecht aanbeveelt. De ver. voor Vrou
wenkiesrecht streeft inderdaad ook naar een
beperkt vrouwenkiesrecht. Dat loopt uit op
een ondemokratische samenstelling der
regeering en daarom zeggen de soc. dem.:
dat willen we niet.
Mevr. van Balen meent, dat de heer
v M.- niet goed geluisterd heeft. Zij heeft niet
over een of anderen vorm van kiesrecht ge
sproken. De ver. voor Vrouwenkiesrecht
ijvert daar niet voor, maar voor opheffing
van don sekseslagboom.
Mevrouw Goudsmit van Amsterdam
verkrijgt daarna het woord. Voor haar is
niets zoo gewichtig in het algemeen belang
als invoering van vrouwenkiesrecht. Dat
velen daar nog niet voor zijn, komt eigenlijk
hiervan, dat ze nog niet op de hoogte zijn
van wat de vrouwen willen.
De wetten zijn tot stand gebracht door
mannen, voor mannen en onder inzicht van
mannen. Met de meening der vrouwen rs
absoluut geen rekening gehouden. Vroeger
was dat niet zoo opvallend. De vrouw vond
haar werkkring in huis. Maar door den ecxxno-
mischen ommekeer moesten de vrouwen ook
buitenshuis om in haar onderhoud te voor
zien. En ze hebben een plaats op de arbeids
markt veroverd. De wetten hebben zich ech
ter niet aangepast aan den nieuweren üid.
Wel voelen vele mannen er voor, maar de
meerderheid der mannen wil niet tot wijzi
ging overgaan. Alleen mannen oordeelen en
beslissen over hel wel en wee van heel het
Ned. volk, terwijl dat toch voor meer dan de
helft uit vrouwen bestaat.
Verschillende bezwaren worden tegen
vrouwenkiesrecht ingebracht, die echter ge
makkelijk zijn te ontzenuwen. Juist omdat
de psyche van de vrouw zoo geheel anders
is als van den man, juist omdat ze zoo spe
ciaal andere eigenschappen bezit, mag het
niet ontbreken aan haar medewerking aan
wetten, waaronder mannen en vrouwen moe
ien leven.
In landen waar het vrouwenkiesrecht is
ingevoerd wordt door de vrouw groote in
teresse getoond en komen ze in grooter ge
tale op dan de mannen. De invloed van de
vrouw kan niet gemist worden. Dat bewijzen
de wetten waar vrouwenbelangen in den
klem komen. Bijv. bij de Arbeidswet met haar
beperkende bepalingen, waardoor vrouwen
het brood uit den mond wordt gestooten. De
bedoeling moge goed zijn geweest, de feiten
zijn in lijnrechten strijd met die bedoeling.
Bescherming van vrouwenarbeid bcleekenl
eigenlijk het drijven van de vrouw naar
slechter betaalde baantjes, naar de huis
industrie met al haar verschrikkingen. De
omstandigheden dwingen de vrouw nu een
maal tc arbeiden om in onderhoud voor zich
cf het gezin te voorzien. De wetgeving grijpt
trouwens niet in, in het particulier leven van
den man, maar wel van de vrouw. Toch niet
omdat er alleen manncnkiesrecht is?
Tal van vraagstukken cischcn het inzicht
van de vrouw. Indien men nu de vrouw bij
voorkeur de plaats in het gezin aanwijst, met
welk recht ontzegt men dan haar invloed op
wetten en bepalingen, die op dat gezin van
zoo grooten invloed zijn? Alle sociale wetten
zullen tot stand komen, zonder dat dc vrouw
er in betrokken wordt. Dat het vrouwelijk in
zicht daarbij genegeerd wordt, bezorgt dei-
maatschappij een onherstelbaar kwaad. Ook
bij andere wetten is dat merkbaar, hetgeen
spreekster aantoont bij de Auteurswet, de
Ouderdomsverzekcring en de wet-Ileems-
kèrk. Al die wetten zijn zoo onvolmaakt,
omdat zc duidelijk blijk geven van alleen
mannelijk inzicht.
Het stembiljet is het machtsmiddel, dat
met de wenschen der vrouwen rekening zal
worden gehouden. Het niet hebben van liet
stembiljet is de wortel van alle kwaad. We
willen het, omdat we er van verwachten de
verheffing van de maatschappij, de ver
edeling van het nvenschenras. Laat ons vrou
wen medewerken aan het tot standkomen
van wetten die ons allen raken, laat ons ge
zamenlijk arbeiden als gelijk bercchtigde
menschen lot heil en zegen van dc gemeen
schap. Al die het wel meent met ons vader
land ijverc daarom voor dc invoering van
vrouwenkiesrecht.
Mej. C. S. Groot van Rotterdam voert
ten slotte het woord. Lceringcn wekken,
voorbeelden trekken. Reeds in tal van lan
den is het vrouwenkiesrecht ingevoerd en al
de verschrikkingen, als verwaarloozing van
het gezin en ongestopte kousen zijn uitge
bleven. Wel zijn vele zegeningen over hel
land gebracht. In Amerika zijn reeds 10 Sla-
ten met vrouwenkiesrecht. Ook in Australië
bestaat het en in China werken de vrouwen
reeds een 10 jaar voor haar belangen. Ook bij
de revolutie hebben zij gewerkt om haar in
zicht ingang te doen vinden. Zij hebben ech
ter niet zooveel verkregen als haar beloofd
was. Een klein-klein-klein onrijp vruchtje
hebben zc gekregen; de rijpe vrucht hielden
de mannen. Zij kregen alleen het kiesrecht
in Canton. Toch is dat een reuzenvooruit-
gang cn onze Westersche mannen moesten
zich schamen, dat zc de Chineezen hebben
laten voorgaan. Wij Nederlanders worden
zoo vaak de Chineezen van Europa genoemd.
Maar wij vrouwen zijn dat niet eens meer,
wij zijn de Kaffers, de Hottenlollen van
Europa. De Chineescbe vrouw heeft zich zelf
wakker gemaakt en zal ook wel wakker
blijlyen. Onze mannen moeten daar heen
kijken, en als ze dat doen. durft spreekster
wel te zeggen, zullen zc niet meer zoo ach
terlijk* blijven en nog langer de vrouw uit
sluiten.
Ook in Noorwegen 1? het vrouwenkies
recht ingevoerd en duidelijk is daar geble
ken, hoe daarna meerdere waardeering
kwam voor den vrouwenarbeid.
En in Engeland strijden millioenen vrou
wen langs kalmcn weg om het kiesrecht te
krijtgen. Te betreuren is het, dat een klein
deel van slechts een 300 vrouwen in den
kiesrechtstrijd zich misdragen. Thans is de
zaak in Engeland in het stadium, dat men
het einde mag verwachten. De publieke
opinie is er voor, slechts een onwillige
regeering houdt het tegen.
In Finland hebben de vrouwen actief cn
passief kiesrecht en een der eerste zaken,
waarvoor ze gezorgd hebben, is de verhoo
ging van den verantwoordelijken leeftijd
voor meisjes met 2 jaar. Ook voor Neder
land zou dat nuttig zijn.
In Bosnië en Herzegowina en in Silezië
bestaat reeds een beperkt vrouwenkiesrecht
Overal wordt men wakker. Zullen nu in Ne
derland de mannen nog achterblijven?
Spreekster doet een beroep op de Ned. man
nen, 't is thans de tijd om ons vrouwen wel
te doen.
De vrouw heeft leeren inzien, leeren don
ken, en is in doorsnee zeker even bekwaam
als de man, die naar dp stembus gtaat. De
mannen hebben dan ook te zorgen, dat bij
de eerstkomende gelegenheid het vrouwen
kiesrecht in de grondwet wordt vastgelegd.
Mannen zoowel als vrouwen moeten op de
bres staan, dat is hun zedelijke verplichting.
Als straks uw stem wordt gevraagd, kiezers,
ga dan niet zonder op de hoogte te zijn. Van
groot urgent belang is het, dat de wouw
haar recht krijgt en gelijk bereohtógd wordt
voor de wetgeving.
Mej dc II o 11 dankte de spreekster cn be
antwoordde verder nog den heer van Meche
len ter zake van liet standpunt der soc.
dem. tegenover den strijd der veroeniging.
Daarna werd dc vergadering gesloten.
AGENDA.
Dagelijks: Bioscoop Langestraat.
Dagelijks: Bioscoop dc Arend.
22 Januari: Amicitia. Concert MosselYdo.
23 Januari. Ledenvergadering, Gemeente
belang.
23 Jan. Volkje: Lezing N. O. G.
Lezing Ncderlandsche Protestantenbond
op 27 Januari.
28 Jan. Amicitia. Zanguitv. Soli Deo Gloria.
29 Jan. Tooncclveroen. „West Frisia" (de j
Wilsons), in Amicitia.
3 cn 4 Febr. Amersf. Mannenkoor, in Ami-
cilia.
7 Febr.: Abonncments concert Vogel—An-
driessen.
9 Febr. Nut. Volksavond.
11 Februari: Nut, uitvoering voor de leden.
15 Februari: Opvoering van „Geloof en Va
derland" in Ainieitia.
20 Februari: Lezing Protestantenbond.
22 Febr. Uitvoering van leerlingen der Mu
ziekschool, in Amicitia.
24 Februari: Gen. rep. Toonkunst (Volks-
nvomD in Amicitia.
25 Februari: Johannes Passion van .T. Bach.
(Lezingen, uitvoeringen, vergaderingen enz.
die in het Dagblad geadverteerd worden,
worden gratis onder onze agenda opgenomen.
Burgerlijke stand.
van 22 Januari 1913.
GEBOREN: Sicbrog, d. v. Pieter Kranenburg
en Jonkvrouw Siebriig de Sturler dc Frionis-
beng. Willem, z. v. Willem Alexander Polhout
on Geertrui-da Evelina Mark. Theo-dorus, z. v.
Johann-us Hendrikus Peters on Theodora Puelj-
mers.
GETROUWD: Arie Buis en Johanna Voencn-
daal, Jacobus Hazelaar en Bcudiina Buiijs. Hen-
drilcus Hubert us Arler en Maria Alijda Wal-
lert.
OVERLEDEN: Geen.
Telegrafisch Weerbericht.
Naar waarnemingen in den moreren van
22 Jan. 1913
Medegedeeld door het Kon. Ned. Met.
Instituut te de Bilt.
Hoogste stand: 771.1 te Coruna.
Laagste stand: 750 2 te Swinemünde.
Verwachting tot den avond van 23 Jan.:
Aanvankelijk zwakke tot matige, later toe
nemende W.—Z. W. wind, tijdelijk opklarend,
later zwaar bewolkt tot betrokken en waar
schijnlijk regen. Mogelijk nachtvorst, later
stijging van temperatuur.
Fietslantaarn aanstoken 4.55.
Nieuwe Hypotheekbank.
Wij vestigen de aandacht op dc adverten
tie betreffende oprichting van de Amster-
d a m-Oa na da-Hypotheekbank, voorkomende In
onze nummers van gisteren en van 16 en 18
dezer.
In den raad van commissarissen heeft o.m.
zitting onze oud-stadgenoot mr. II. Th. 's Ja
cob, thans burgemeester van Bussum.
STAATSLOTERIJ.
Hoogste prijzen der 5. tdaeae*
TRFKKING VAN 21 JANUARI.
10006273
f 400 4674 4936 6459 19283
f 100: 171 2651 2670 3219 3686 3804
9410 1096/ 16826 19990
Vijfde Klasse. Prijzen van f 70.—.
50 154 352 631 1049 1093 1119 1299
1531 1575 1609 1723 1884 1991 2056 2091
2231 2241 2334 2350 2450 2497 2529 2629
3178 3374 3402 3*31 3560 3685 3727 3774
3785 3798 3837 3349 3868 3375 3S93 40C0
4029 4109 4115 4190 4201 4237 4243 4263
4238 441 i 4591 4695 4729 4787 4334 4925
4955 5059 5109 5154 5377 5719 6920 6163
6196 6203 6216 6263 6265 6457 6522 6728
6815 7274 7435 7468 7519 7541 7704 7725
7783 7984 8401 8833 8872 9020 9135 9269
9395 9526 9548 9652 9826 9997 10154 10 31
10286 10352 10385 10527 10832 10351 10957 11424
11594 11626 11808 11917 12004 12040 12081 12147
12297 12323 12763 12962 13091 13230 13235 13270
13586 13641 13659 13377 13953 14110 14183 14^90
14414 14635 14900 15006 16150 15221 15298 15325
15403 15732 15787 15813 15884 15895 15932 15979
16122 16173 16183 16331 16448 16634 16572 16704
16727 16845 16876 16903 16952 17013 17339 17552
17390 13204 18413 18454 18526 18624 18786 19033
19213 19501 19502 19509 19729 19749 19831 19899
19978 20009 20014 20179 20239 20278 20314 20347
20359 20516 20548 20630 20861
101e STAATSLOTEPIJ. I
Vijfde klasse. Eerste weck.
Trekking van 21 Januari 1913 (700 lot en).
Ten kantore van den collecteur A. C. R. O.
Leinwebeir te Amersfoort (Breedestraat 22)
zijn aan de navolgende nummers te Jbeurt ge
vallen:
Prijzen van f 70.
15884, 15895 en 10952.
Te zamen 3 prijzen.
Zonder .prijs zijn uitgetrokken:
7011, 8633, 16677, 16954, 16956, 16994 cn 16995.
De Heer en Mevrou\y KRANENBERG—
de Stürlbr de Fbienisbero geven kennis van
de geboorte van hunne dochter
SIEBRIG.
Amorsfoort., 21 Januari 1913.
Voor de vele bewijzen van hartelijke
belangstelling en deelneming, ondervonden bij
het overljjden mijner
geliefde oudste Dochter,
betuig ik, ook namens mijne kinderen, mijnen
wclgemeenden dank.
AMERSFOORT,
Aroliemachewee 34.
V TERSTOND GEVItAAGV
beneden 18 jaar.
WEI JERSST HAAT 1*
belasten zich met
aan. en verkoop van
Ettecten, Wissels en
O o n p o n s.
Sluiten prolongatie
S a t é-I n r i c li t i 11 g.
Buitengewone Vergadering
op Donderdag 23 Jan. 1913,
's avonds 8 uur in „het Valkje''
Spreker:
Dr. CARSTENS, uit Utrecht.
Onderwerp:
Wat heeft de nraktijk der
Schoolartsen geleerd?
Alle belangstellenden z(jn hartelijk welkom.
HET BESTUUR.
Bekroond GOUDEN MEDAILLE.
HOOGSTE ONDERSCHEIDING
- TENTOONSTELLING SOEBüBAYA I9IL
Vertegenwoordiger de Heer:
HENRI FREERICKS,
WESTEBSTItA AT 13.
UTRECHT.
ZU of RU. die het meest BEROEMDS
WERK van Barclay, getiteld:
(als feuilleton- verschenen in dit Dagblad)
tot heden niet las, qino niet met ZIJN
TIJD mede. Wie OP DE HOOGTE wil
bl(jven van de literatuur onzer dagen,
die koope DIT WERK.
Gebonden In prachtband, ook ia
het oorspronkelijk, verkrijgbaar bij
den Doekhandelaar
1* 1* n* g* ff* ij* f*
Boulangerie moderne
Znidsingel 03.
Eerste adres der
in godécoreorde caisons zonder prijsverhooging-
Bekroond Intern. Bakkery-tentoonstelllni
Amsterdam 1906,
AANBEVELEND,
Firma J. D. VAN GELDER.
Loupen, Leesglaxen,
Barometers, Koorts.
Thermometers, enz.
Verband-en Ziekenverpleging»,
artikelen. Alle soorten Scharen,
Messen en bybehoorende zaken b(j:
(Natuurlijk tafelwator).
Per Vi fl. f0.17, - per fl. I0.1»%
Stoovestraat.
Telefoon 29.
£7et opnemen van ingezonden stukken beteekent
geenszins dat de Èedactie met den inhoud
instemt.
De copie wordt aan den inzender niet
ternggeaeoen.
Mijnheerde Redacteur!
Hedenmorgen had de dienstdoende ambtenaar ver
gelen de deur van het postkantoor tc openen. Twee
minuten vóór half acht was deze nog gesloten en
op herhaald kloppen kreeg men geen gehoor I
Zoo iets kan alleen te Amersfoort gebeuren!
Een abonné.
Amersfoort. 21 Jan. 191i
Tel. 243.
