„DE EEMLANDER". Dinsdag 25 Februari 1913. BUITENLAND^ FEUILLETON. Jonge Liefde. N° 238 H1" Jaargang, Hoofdredacteur: Mr. D.J. VAN SCHAARDENBURG. ABONNEMENTSPRIJS: Per 8 maanden voor Amersfoort f Idem franco per post - 1.50. Per week (met gratis verzekering tegen ongelukken) - O.IO. Afzonderlijke nummers <M>5» Deze Courant verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen. Advertentiön gelieve men liefst vóór 11 uur, familie» advertenties on berichten vóór 2 uur in te zenden. Bureau: UTRECHTSCHESTRAAT 1. Intercomm. Telefoonnummer 66. PRIJS DER ADVERT ENTIËN: Van 15 regels.. O.BO» Elke regel moor Dienstaanbiedingen 25 cents bij vooruitbetaling, Groote lettors naar pl mtsruimte. Voor handol on bodrijt bestaan zoor voordoeligo bopalingea tot het herhaald advertoeron in dit Blad, bij abonnement» Eeno circulaire, bovatteudo de voorwaarden, wordt op aanvraag toegezonden. Is de lieer Gerritsen vrijzinnig; t De onlangs g< houden ledenvergadering van de kieeveréeniigitirg Gemeentebelang, waarvan wij dezer dagen» het ons vanwege het bestuur gezonden communique plaatsten, heelt voor den- komenden verkiezingsstrijd talrijke zeer nuUligo gegevens verschaiflt, te talrijk oan ze all'e in één opstel te bespreken of zelfs maar aan le slippen. Wij willen ons in dit artikel bepalen tol den totaal-indrink yimi die vergadering en later zal de gelegenheid zioh wel voordoen meer in het. bijzonder op de verschillende punten, welk© daar besproken zijn, terug te komen. 'n Heele redka van grieven van zeer uiit- eenloopenden aard blijken door de tcgen- partijders ajanjgevoerd te worden om de vrij zinnigheid van den heer Gerritsen, die de zen" zomer periodiek als raadslid moet af treden, in verdenking te brengen. Die grie ven zijn alle onder oogen gezien, nauwkeu rig van alle kanten bekeken, gewikt en ge wogen, gewend en gekeerd. En met welk resultaat? Dat alle aanwezigen het er over eens waren, dat het „zondenregisler" van. het aftredende raadslid beslaat uit oen groot aan tal breed uitgemeten, opgeblazen fei'tcn, on derwerpen betreffend, waarover de vrijzin nige kiezers het zelf niet met elkaar eens zijn en waarbij het aan vrijzinnig© mannen dus volkomen vrij staat, en moot vrijstaan, te stemmen haar hun eigen geweten, zonder bij het kiezen van hun stand pant te vragen, wat de meerderheid der vrijzinnige kiezers wel het li eist zoiu vóllen. Ikt zijn niui de beste raadsleden, die zich steeds wringen naar de wensohen van degenen, die hen afvaardigen. Zij, die de vrijzinnigheid van den heer Gerritsen iin IwijJeJ brengen, zulle-n zelf toch wel zóó vrijzinnig zi.n, dat zij op punten, waarop onder de vrijzinnigen geen commu nis opinio bestaat, een ieder willen vrijlaten in z'n meening. Noch de Amersfoortsohe aiCdeclairg van den Vrijz. Dem. Bond, noch de leden van. Amersfoort's Belang zullen zich willen aanmatigen), dat zij de politieke wijs heid' in pacht hebben ©n dc eenig-ware, al leenzaligmakende vrijzinnigheid bezitten. Ho© onze persoonlijk© meenin.g moge zijn over enkele der ter vergadering besproken quSesties, deze overtuiging heeft zioh bij ons gevormd, dat de vrijzinnige raadsfractie in het algemeen en de hoer Gerritsen in het bij zonder nooit anti-vrijzinnig gehandeld heeft i.i gevallen, waarin verschil van meening J.er de vrijzinnigen bestond, steeds, mis kien» niet de meerderheid, maar toch 'n ^lerke minderheid van onverdachte vrijzin nigen achter zich had. Afgezien dus van de verdere positieve ge gevens, welke later le pas zullen komen, heeft de jongste vergadering van Gemeente belang dit groote, zij het ook negatieve re- suitaat gehad, dat voor de conclusie, als zou de raadsfractie, als welker leider de heer Gerritsen beschouwd wordt, opgehouden hebben vrijzinnig Le zijn., geen ehkel argu ment steekhoudend bevonden is. Van 'n p.olitiieke bekeering van den heer Gerritsen tc spreken, het kaai slechts opko men in het warhoofd van een in verkiezings koorts ijlende. Het „zondennegister" van het aftredend raadslid komt das hierop neer, dat hij in gevallen, waarin de meeningen der vrijzin nigen Hij teen loepen» naar eigen inzicht ge stemd en gehandeld heeft, 'n „zonde", welke zelfs onder de clericadcn niet als politieke doodzonde beschouwd zal worden. Stellen wij nu eens hiertegenover den sltaat van dienst van ditzelfde raadslid* De grootste verdienste van den heer Ger ritsen is ongetwijfeld te vinden in z'n on vermoeid strijden voor de economisch zwak keren. Waf de arbeider in Amersfoort aan den heer Gerritsen, le danken heeft, het zou eenige kranten vullen, zoo wij dit alles uit voerig wenschten op tie sommen. Was de groote grief van het thans langzamerhand uitgestorven clubje ouderwelsche conserva tieven teigen den heer Gerritsen niet juist deze, dat hij te veel volksman was en te zeer de belangen der arbeiders najoeg. Wat hij zelf als werkgever voor z'n eigen personeel gedaan heeft, onder welke buiten gemeen gunstige condities zijiru arbedlders steeds werkten, moet natuurlijk uit dezen staat van dienst, welke slechts zaken van al gemeen belang bevat, onvermeld blijven. Maar wel zal door d'en arbeider zelf hierop niet gulden letters geschreven worden, dat de heer Geriilsen het geweest is, die liet initiatief genomen heeft tol alles, wat moest dienen tot venbetering der arbeidsvoorwaar den, wij noemen minimum-loon en maximum- arbeidsduur bij gemeentewerken, verhoo- gihg van de loonen in de verschillende tak ken van dienst, hel werkliedenreglement; op dezelfde lijai zijn te stellen de stichting van het fonds voor verzekering tegen de gelde lijke gevolgen van onvrijwillige werkloos heid en van de ziekteverzekering Onderlin ge Hulp. Altaar niet alleen voor de maiterieele belan gen werkte de heer Gerritsen onafgebro ken, ook naar de geestelijke verheffing van den arbeider gingen z'n zorgen uit. Lang voordat er zelfs sprake was van de oprich ting eener Openbare Leeszaal, is van hem het denkbeeld uitgegaan 0111 den arbeider in de gelegenheid te stellen den avond nut- Uig en aan gen-aam dcior le brengen in de leeszaal van Ons Huis. Speciaal voor Amersfoort is wellicht van hel meeste belang de werkzaamheid van den thans voor onvrijzinnig uitgekreten heer Gerritsen op het gebied van volkshuis vesting. Wat zou de vercendging van dien naam zijn zonder hem? Heeft dc gemeente zich in den strijd be gen het krotwezen tob dusver hoofdzakelijk beperkt tot onbewoon- haarverklaringcn en tot financieelen steun aan het particulier initiatief, rüet ijdel zal onze hoop op den heer Gerritsen gevestigd zijn, dat de gemeente nu ook verder zal gaan en zelf in den letterlijks!cn zin des woords niet alleen afbrekend, maar ook opbouwend zal te werk gaan. Wie, dite dc liefde van den heer Gerritsen voor het openhaar onderwijs kenit, zal den vrijz -dem. of den Am ersfoort's-Bel anger ge- loioven, ails deze hem bracht wijs le maken, dal dit aftredende raadslid niet vrijzinnig genoeg is, om langer waardig te zijn zitting te hebben in den gemeenteraad? Wij be hoeven het wel niet in herinnering te bren gen, dat de progressieve schoolgeld-regeling, tot stand gekomen onder het wethouder schap van den heer Rijkens, reeds jaren lang 'n stokpaardje van den heer Gerritsen was, die nog niet tevreden is, aleer deze regeling ook doorgedrongen zal zijn tot H. B. S. en gymnasium. De openbare onderwijzers weten het be ter dan iemand anders, welk een warm ver dediger hunner belangen zij steeds in den beer Gerritsen miaohlen hebben. Kam het nog noodig zijm le vermelden zijn aandeel iai het tof stand komen van de Fröbelschool, de Ambachtsschool én de Industrie- en Huis houdschool? Dat die hoogst nuttige instelling voor de algemeenc ontwikkeling en beschaving, de Openbare Leeszaal en Bibliotheek, zoo onbe krompen ingericht is kunnen worden-, is voor 'n goed deel zeker ook te danken aan dc milddadigheid van den heer Gerritsen, die door zijn voorbeeld anderen tot-niet-uitgc- bleven-navolging prikkelde. Wat hij overigens op philantropisch ge bied voor Amersfoort gedaan heeft en naar wij hopen, allen ondervonden ondank ben spijt, zal blijven voortgaan te doen, behoeven wij c<p dezen slaat vaai dienst niet in rekening te brengen. De opsomming, welke wij oxls voorgenomen hadden zoo kort mogelijk te doen zijn, is toch zeer lang geworden en notg vergaten wij tc spreken over de gemeentelijke waterleiding. weLkie ons binnenkort het gciedkoo.pc water zal leveren, dal nu ook niet de woningen der mind erge goed en behoeft voorbij te stroomen. Ook aan de wordingsgeschied'eniis hienvan is de naam vai» het aftredende raadslid ten nauwste verbonden. En aks wij binnenkort in deze gemeente hot stelsel van progressieve belastingheffing zullen krijgen-, dan weet ieder, dat de heer Gerritsen, wiens eigenbelang hiermee toch waarlijk niet goduend is, do man is van geest, die steeds in deze richting gestuurd heelt Aaji deze opsomming geloovcm wij geen commentaar te behoe-venl toevoegen. Slechts deze twee vragen/: indien de lieer Gerritsen niet vrijzinnig en niet vooruitstrevend is, wie is het dam wel? En welke brieven van aanbeveling majg de man wel hebben, die aan de kiezers gepresenteerd zal worden om het aftredende raadslid to verjagen? Politiek Overzicht. Teekenen van ontspanning. De ontspanning in, de Bal/kankwcstiön heeft in de laatste dagen onmiskenbaar vor deringen gemaakt. Wij hebben dat niet alleen vernomen uit bladen, die, zooals de Nordd. Allg. Zeitung, door .de regeeringen gebruikt worden om hare inzichten ter algemeene kennis te brengen, maar ook uit den mond der regeeringspersonen zelve. De Russische minister-president Kokovzow heeft in een interview zijne voldoening uitgedrukt over de overeenstemming tussefhen de vredelie vende stemmen in de officiouse pers van Rusland en Oostenrijken drukte als zijn leven dige wensch uit, dat de tegenwoordige toe stand spoedig zou plaats maken voor de volkomen overeenstemming van de groote mogendheden in alle nog hangende kwes- liën. Van meer beteekenis nog is een woord, dat de Italiaansche minister van buitenland- sche zaken, markies di San Giuliano, verle den Zaterdag in de Kamer heeft gezegd bij de behandeling van zijne begrooting. Hij heeft daarbij verklaard, dat de taak van de diplo matie op het tegenwoordige tijdstip werd vergemakkelijkt door het feit, dat alle vol ken en alle regeeringen eene hooge en ge vestigde opvatting van hunne verantwoor delijkheid er voor bezitten, da t men niet een zeer ernstig en vreeselijk conflict mag doen ontstaan wegens oorzaken, die daar aan niet beantwoorden. Wanneer dat het richtsnoer is voor de han delingen van de internationale diplomatie, dan mag men aannemen, dat de namen Si- listria. Adrianopel, Skutari en- Janina, waar aan zich nu de vrees voor uitbreiding van den oorlog vastknoopt, hunne verschrikking spoedig zullen verliezen. Met een van die namen Silistria, is dat reeds het geval. De collectieve stap van de zes mogendheden bij de'regeeringen te Boekarest en te Sofia om hen te bewegen aan de vereffening van hunne geschillen aan de mogendheden op te dragen, is geschied. Daaraan is voorafgegaan, dat de beide regeeringen zijn gepolst of zij de bemoeiing van de mogendheden met deze zaak willen aannemen. Een gunstig ant woord is daarop gevolgd; men mag dus aannemen, dat de poging die nu zal wor den beproefd, niet zonder uitwerking zal blijven. Wel heeft de Rumeensche regoering er prijs op gesteld te doen uitkomen dat zij slechts de bemiddeling van de mogendheden aanneemt, niet de beslissing van het geschil aan hen opdraagt. Maar het spreekt van zelf, dat dc meening, dip de mogendheden over de oplossing van het geschil zullen uit spreken, al is zij slechts in den vorm van een goeden raad gegeven, niet zonder uit werking zal blijven. Het onmiddellijke ge vaar is in ieder geval voorbij. Dc bemidde ling van (fr mogendheden zal er nu voor hebben te zorgen, dat -de bcla gen en dfl natuurlijke eigenliefde van de beide staten niet gedeerd worden. De spanning lunchen Rumenie en Bulga rije en liet gevaar voor ©ene uitbrei ling van den Balkanoorlog, dat daaruit dreigde voort te vloeien, heeft een strook land, die an ders weinig dc aandacht trok, tot een voor werp van algemeene belangstelling gemaakt. Dc Dobroedsja is ccnc tamelijk arm cdige streek; de opbrengst van den grond is be trekkelijk gering. Dc landbouw, die cr ge dreven wordt, legt zich voornamelijk toe op het verbouwen van mais; daarnaast worden nog slechts haver en gerst in noemenswaar dige hoeveelheden geproduceerd. De veeteelt, inzonderheid dc schapenteelt, heeft zich krachtiger (lan in hel overige Rumenie in dc Dobroedsja ontwikkeld. Zooals bekend is, heeft Rumenie in 1878 B ssarabie aan Rus land moeten afstaan; het kreeg als vergoe ding daarvoor de waterarmc en verwaar loosde Dobroedsja. Sedert lieefL Rumenie zijr» best gedaan het steenachtige berg- en heu velland in cultuur le brengen. De zuidelijke grens bceR een ongeregeld en willekeurig verloopRumenie streeft er naar dc grens natuurlijker te trekken. In 't geheel is het hierbij tc doen om een strook van tusschei» 21MH) en 3000 KMa. liet geschil loopt echter minder om deze strook grond, dan om dc vesting Silistria aan de Donau, een voor de Dobroedsja gewich tig strategisch punt. Dc slooping van dc ves tingwerken van Silistria werd reeds in het verdrag van San Sl. fano bepaald, maar werd niet ten uitvoer gelegd. Wanneer daaraan thans gevolg wordt gegeven, dan verliest Silistria zijne strategische waarde en daar mee eigenlijk alle waarde. Van Rumeensche zijde wordt er op gewezen, dat Silistria voor Bulgarije geene historisch? waarde bezit, want het is tot aan het Bcrlijnsche congres eene zuiver Turksche stad geweest; eerst na de inbezitneming door Bulgarije ziin de Turk sche bewoners, die de stad verlieten, door Bulgaren vervangen Dc economische betee kenis van Silistria is gering; dc haven van de stad behoort tot de onbeduidendsten van de Benedcn-Donau In zoover kan men zeg gen, dat Silistria een slrijdobject Is, waar van de waarde niet beantwoordt aan den om vang van het conflict, dat cr uit kan voort komen. Inl'usschcn moet niet worden verge ten, dat bij de vraag van het bezit van Silis tria de door Bismarck genoemde Impondc- rabilien (onweegbare momenten) mede in aanmerking komen. !>e Ital kan-oorlog. Hit Konslantinopel wordt bericht, dat do commandant van Adrianopel aan de consuls zijn besluit heeft medegedeeld, dat de vreem delingen vrij zijn zich tc begeven naar do neutrale zone te Karagatsch. De coasuls heb ben aan de gezantschappen een radio-tele gram gezonden, waarin zij uiteen zetten, dat bel vertrek van de vreemde lcolonièn een pijnlijken indruk zou maken op de bevolking De wijze schaamt zich over zijn fouteh, maar hij schaamt zich niet ze te erkennen en te verbeteren. ROMAN NAN RUDOLF HERZOG 49 naar hot Hoogduitsch door J. L. VAN DER MOER. iHeinrich was op zijn kamer gebleven. On danks de koude, .had hij het venster open gemaakt en keek hij van lijd tot tijd naar builen, om te zien of -de dames nog niet ver trokken. Dat men hem niet gewaarschuwd had, om van Lisa afscheid le kunnen nemen, kon hij best begrijpen. Men had/ hém immers volstrekt niet geraadpleegd over de reis. Het zou ook verkeerd zijn, als hij aan de poort ging staan. Hoe gemakkelijk zou Vilma zich niet kunnen verraden, wanneer zij hem zag? Eindelijk, na bijna een half uur gewacht te hebben, 'hoorde hij .praten en loopen in de gang. En even daarna drong het geluid van een wegrijdend rijtuig hem in het oor en zag hij Dorus hoofdschuddend naar het kamertje gaan. Hij riep hem aan. „Ze is weg!" was het antwoord. „Juffrouw Meinard is mee-gere-jen." Heinrich haalde diep adem. De eerste po ging was dus gelukt. Tegen den middag begaf hii zich met Do- rus en. Hannus, die zioh beiden extra hadden Oftgepoelst, naar het station, om Barenfeld af te halen. Op het perron ontmoette hij graaf Schoner. „lloe slaan de zaken?" vroeg deze hem dadelijk na de begroeting. „Alles is volgens de afspraak gebeurd." „Goed <z©o, uitstekend! We zullen Barenfeld mets zeggen voordat ie zijn opwachting bij mevrouw Friedrich gemaakt heeft. En nu niets dian vroolijke gezichten* hoor! Daar komt die trein aan." „Hoera!" riep Dorus, en zwaaide met zijn hoed, zoodra h;; Barenfeld opmerkte, die uit het portierraampje leunde. „Hoeral" her haalde hij, en Hannus stemde met hem in. Schoner en Pfalzdorf traden naar voren, de reiziger sta'pte uit, en een hartelijke be groeting volöde, waaraan ook de beide knechts hun deel hadden. „Goeien middag bonjour nu ben ik weer bij« jullie, en als God 't wil voor goedi! Ik dank jullie hartelijk, dat je me allen komt afhalen." Dorus vroeg om het re?u van de 'bagage en trok daarna, stralend van vreugde, met Han nus af, om -den koffer naar huis te brengen. „Als je er niet op tegen hebt, Konrad, dan ga ik mee," sprak Schoner, „en ik blijf dan zoo lang met meneer Pfalzdorf op je kamer lot je onderhoud met mevrouw Friedrich zal zijn afgeloopen. Daarna gaan we gezamenlijk ergens gezellig dineeren en zullen we 'n glas wijn drinken op je terugkomst." Barenfeld vond alles goed. Hij gevoelde zich gelukkig, weer in de oude Rijnstad te rug te zijn. „U zult zich moeten tevreden stellen met mijn kamer, meneer Schoner," merkte Hein rich op. „De andere zal wel nie/t voor morgen in orde gemaakt kunnen worden." „Ha z-oo! U wilt zeggen, dat de andere za- kcnleider nog niet over dc grenzen is gezet?" lachte Schoner. Voordurend in druk gesprek, naderden ze eindelijk de "Wite Zwaan. Barenfeld, die zich reeds in de toiletkamer in den trein wat ver- frisohl' had, begaf zich regelrecht naar me vrouw Friedrich, terwijl de vrienden in Heinrich's kamer in groote spanning zijn te rugkomst afwachten. Het duurde vrij lang, voor ze hem hoorden aankomen. Met een ernsligen, maar toch vriendelijken trek op het gelaat trad hij binnen. „Ik moet julie wel mijn excuses maken, dat ik jullie geduld" op zoo'n harde proef heb ge steld. Maar 't kan natuurlijk voor de heeren geen geheim rijn, -dat mij enkele verrassingen wachtten, die eenige opheldering vereisah- ten. Mij dunkt, dat we nu wel kunnen gaan." Zwiigend volgden ze hem. Zoodra ze op straat waren gekomen, stelde Schoner voor eerst nog 'n wandeling le doen, alvorens aan tafel te gaan. „H Is -zulk verrukkelijk weer, en in Gods vrije natuur behoeven we onze woorden niet zoo te wikken en te we gen, als wanneer er voortdurend 'n kellner achter je rondscharrelt." En zoo sloegen ze dan den weg naar den Rijn in. „Beste Konrad, je zult je zelve en ons 'n groot genoegen doen, wanneer je nu niet langer bliift zwijgen," verklaarde Schoner. „We zijn hier heelemaal onder ons. 't Is toch al te dwaas, om je zelve zoo 'n dwang op te leggen." „Welnu, mij goed, laten we dan spreken." „Zou je dan niet willen beginnen met ons eens iets mee te deelen van je onderhoud met mevrouw Friedrich?" Jllet genoegen. Ik heb 't beheer van haar zaken op me genomen en me bereid ver klaard alles te koopen, om dan van 1 Janu ari af als eigenaar te treden. lik hoop dat ik vóór d'ien dag den wagen wel weer in 't goede spoor zal krijgen. Je ziet, de zaak is zeer eenvoudig." „En juffrouw Friedrich dan?" „Jozefl" „Ik herhaal mijn vraag: en juffrouw Frie drich dan? Wees niet kinderachtig, Konrad. Ik sta er 'borg voor, dat alles in orde komt. Wóarom is ze v-oor jou op den loop gegaan?" Barenfeld bleef staan. „.Dat weet je heel goed. Je vraag is dus overbodig." „Zoo? Wil ik 't je dan no,g eens zeggen? Ze houdt ontzettend veel van jel Zóó is 't en niet anders." „Wie beweert dat?" vroeg Barenfeld, hef tig ontroerd. „Dat zeg i k, en dal zeggen allen, die oogen hebben om te zien. Kom, kom, beste jongen, haaT moeder zal 't toch zeker ook niet ver zwegen hebben?" „Misschien heeft zc er wel iets van gezegd, maar dat -ben ik al weer -vergeten." „Des te minder zullen wij, 't vergelen. Houd maar moed, Konrad, ik zeg je dat ze terug zal toornen." „Och, 't tooneel laat iemand niet zoo spoedig los. Maar ik kan er me niet inden ken, dat zij op de planken zal slaan! Juist zij I" „Je moet maar aannemen dat ze 'n plei- zierreisje doet, waarvan ze op 't eind van de week zal terugkeeren zei Schoner bemoedi gend. „Neem verder aan, dat dat stijfkopje er haar zinnen op geeet 'heeft, eens voor 't voetlicht te staan; maar vergeet niet, dat ééns ff eens is! En in dit .oeval zAker Re be loof je, dat ze geen spoor zal achterlaten» zoo min als 'n vallende ster. Meneer Pfalzdorf en ik hebben alles netjes voor elkander ge bracht. Hoe? Dal zal ik je eens nauwkeurig vertellen. Luister maar eens even." Schoner deelde hem nu omstandig medie welk plan de vrienden -gesmeed hadden. Ea hij wist de zaa!k zóó handig voor te stellen, dat een mislukking zoo goed als uitgesloten scheen. Hij zou zelf naar H. reizen, zoo be weerde hij, en zijn maatregelen zóó goed ne men, dat den (bewoners van <Le Wilt© Zwaan niet anders zou overiblijven, dan het huil feestelijk te versieren. „Niemand weet hier waarom juffrouw Friedrich op reis is gegaan, en niemand zal d*it ooit te wéten komen! Afe ik je dan 90k de vluchtelinge terugbreng en jij niet oogenblókkelijk broederschap met me drinkt» dan zal 't geslacht van de Schöners opge houden h/ebhen te bestaan." Het was Graaf Schoner eindelijk gelukt, zijn somber gestemden vriend een glimlach af te dwingen, en nu hield) hij ook niet op voor dat Barenfeld, zij het dan ook tegen stribbelend, zijn plannen had goedgekeurd. Hierna nam hij hem mede naar een restau rant. om met een goed glas wiin de laatste overblijfselen van zwaarmoedigheid bij hem weg te spoelen. Wordt vervolgd.

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1913 | | pagina 1