Fotografie" Reïnhart LeöpöïdT
rechts ann de verliezende hand was. steeg alt
de steeds aangroeiende menschcnzee een oor-
verdoovend gejuich op.
Dat er In die huurt geen doorkomen meer
aan was, laat ïich begrijpen; alleen de tram
kon. langzaam voortsukkelend en. vooraf
gegaan door eenige politieagenten, die on
danks de warmte weer eens met den helm
prijkten, een doortocht banen door de mcn-
sc.ionzee, die zich onmiddellijk daarna weer
sloot, als golven, die een schip doorlaten.
Een rklezingsdrukte als Dinsdag te Rot
terdam heerschle, is wellicht nog nimmer
aanschouwd.
Op bet Beursplein voor de bureau's van het
Nieuwsblad werden ditmaal van stadswege
de tramlijnen met touwen door palen vrijge
houden. De mensehenmenlgte was daarach
ter-bij tienduizenden te lellen. Een rn.izie.k-
noips. dat op een estrade voor de bureau's
van het Nieuwsblad had plaats genomen,
hield er de vroolijkheid in. Wel hief men
tui iedere verkiezing, die bekend werd. ge
juich en gefluit aan. mnar onder het publiek
beersehte een prettige stemming. Het geleek
meet een volksfeest dan een verkiezings
strijd.
Ook op de Oroote Markt voor het bureau
van de Maasbode en aan den Wolfshoeik voor
het bureau van bet Dagblad waren duizenden
verzameld en beslond tusschen die drie
hoofdpunten ook in de tusschengelegen stra
len een ontzaglijke drukte. Tot laat in den
avond trokken zingende en hossende troepen
door de stad.
Moderne Inquisitie. Ziehier weer
een merkwaardig staaltje van de inquisitie-
zucht der coalitie:
In hel district Dokkum was candidaat del
vrijzinnigen de heer J. Sibinga Mulder. De be
sturen der Cïir.-Ilist. en der anlirev kiesver-
eenigingen in 't district hebben nu in de be
volkingsregisters te Bussnm laten naslaan,
van welk geloof .ie beer Sibinga was. En ver
beeld u, hij Stond er in aangeteekend als be-
hoorende lot gcc n kerkgenootschap.
Tn een advertentie werd dit ten volle kond
gedaan, met de.verpletterende" toevoe
ging, dal zoo iemand nog al aanbevolen werd
als verdediger van de historische rechten der
Ned. Herv. Kerk.
Op zijn beurt adverteerde nu echter het be
stuur der Centrale Vrijzinnige Kicsvcreenigin-
ging, dat de heer Sibinga Mulder dooplid der
Ncd. Ilerv. Kerk is, deze nimmer heeft ver
laten. nooit tot eenig ander kerkgenootschap
is toegetreden en het steeds heeft betreurd,
dat zooveien de Ncd Herv. Kerk hebben ver-
n. En ds. Van Veen, Ned Herv. predikant
te Dokkum, bevestigde dit, desgelijks bij adver
tentie, en verklaarde bovendien, dat de heer
Sibinga de Ned Ilerv. Kerk altijd trouw is ge
bleven, ook in Jndiê, alwaar bij den orthodo
xen Hervormden predikant van Kediri, ds.
Boers, moreel en financieel heefl geholpen
met den bouw eener Herv. Kerk, kerk om te
RomgCn ,e8e" he' °0k Indiê 0'Klrin«ende
Tot zulke dingen - zegl bet Vad. - wordt
de politieke strijd verlaagd, dank zij de mo
derne inquisitie, die de geestelijke na
komelingen der watergeuzen en der her
vormingsmartelaren in ons land in zwang
brengen.
De onderwijsbladen aan het woord.
In de laatste „De Bode'', orgaan van
den Bond van Nederlandsche onderwijzers,
komt, in verband met de verkiezingen, een
hoofdartikel voor onder den titel: „De be
dreigers onzer openbare school moeten val
len Onder meer komt ln dit artikel het vol
gende voor: Art. 192 van de grondwet heeft
twee groote, onwaardeerbaar groote hoeda
nigheden. Het bevat hot beginsel, dat de
school een wereldlijk, maatschappelijk insti
tuut is, dat onderwijs de taak is der gemeen
schap en het huldigt een goed paedagogisch
beginsel: de neutraliteit. Het bevat den waar
borg voor een eenmaal te vcsti-en eenheid
op schoolgebied, den waarborg, dat daar
slechts onderwezen Behoeft te worden de
wetenschappelijke waarheid. Dit prijs te ge-
■cn, is de twee grondzuilen weg te slaan.
A'aarop de volksschool der toekomst gebouwd
<al moeten worden. Dit prijs te geven is
le stellingen verlaten, waaruit de veldslag in
den le verwachten strijd moet geleverd wor
den. Ons volk schijnt dit hier en daar als in-
stinctmalig, elders meer bewust, maar aller-
wege le gevoelen. De liefde voor de openbare
school is weer ontwaakt!
Ook in „Hel Schoolblad", orgaan van
act Nederlandsch Opderwijzers-genootschap,
wijst het hoofdartikel van de hand des
lieeren B. J. Smit, te Helmond op het
groote belang van de verkiezingen voor de
openbare school. Enkele gedeelten halen wij
ei uit aan. „De moderne staat zal onmogelijk
he: onderwijs kunnen prijsgeven, op straffe
A-a i geheel onderworpen te worden aan een
al 2s overheerschendc kerk. Immers, als een-
m .al het onderwijs aan den staat is ontwron-
g« n, zuflen dan zij. die b-weren, dat er bui-
U liet enge kringetje hunner kerkelijke leer-
slfingen geen zedelijke beginselen mogelijk
jn, kunnen berusten in een van de kerk ge-
ecl onafhankelijke rechtspraak? Zal de kerk
en rechter dulden, wiens oordeel over goed
n kwaad niet onmiddellijk op den bijbel
teunl? En het is wel een merkwaardig £;•-
'al van politieke mvople geweest, toen de"lihe-
alen ln £9 den strijd in beginsel gewonnen
ijaven. in de hoop, dat er de pacificatie mee
gekocht werd. Want al zou dezen zomer de
dag gewonnen worden, dan zal er nog geen
^redc zijn. want het einde van den school
strijd zal het begin zijn van een zelfden fei
len kamp op een ander lerrein van het maat
schappelijk leven. Zoodra de coalitie de zege
heeft behaald, m. a. w. als de zilvervloot in
veilige haven ls. zullen de coalitie-vrienden
van heden de wapenen tegen elkander kee-
ren en onder dezelfde leuze „Voor Koning
Jezus" zal ons land worden opgeofferd in een
godsdienstoorlog, die slechts eindigen zal met
de overheersehing van één kerk
AIs de Coalitie de zege behaald Reeft. Dan
*al hel volksonderwijs komen onder de hoede
van een Instituut, dat niet eens in staat bleek
haar eigen taak naar hehooren te vervullen.
Dan zal een gezonde democratisch ontwikke
ling ónzer staatkundige instellingen ernstig
belemmerd, zoo nle< voor goed gestuit wor
den. Want voor dien democratischen groei is
een goed volksonderwijs een onafwijsbare
voorwaarde en in de „vrije school", de school
der kerk, zal de inlellectueele ontwikkeling
slechts zóóver gaan, nis toelaatbaar geacht
wordt voor de handhaving der kerkelijke
voogdij: en dat is niet zoo heel verl"
f 22 voor een stem. Dezer da
gen ontving een oud inwoner van Enschedé,
sinds korten tijd te Amsterdam woonachtig,
een schrijven van een kiesvereeniging in zijn
vioegeren woonplaats, waarin men hem ver
zocht daarheen te komen, teneinde van zijn
stemrecht gebruik te maken. De kiezer, die le
Amsterdam een zaak heeft, schreef aan be-
doelde kiesvereniging wel bereid te zijn naar
Enschedé te komen, indien men hem de scha
de, die hij daarvan in z'n bedrijf zal ondervin
den, vergoedt, In antwoordt hierop ontving
bedoelde kiezer bericht, dat alle kosten wel
ke ann de komst naar Enschedé zijn verbon
den totaal f 22 door de kiesvereeniging zul-
len worden vergoed.
Verkiezingshartstocht. Maan
dagavond zijn de Goolsche dorpen Haren en
Blaricum. met hun overwegend Roomsehe be
volking, het tooneel geweest van een zeer on
verkwikkelijk looneel. Het bewijs is voor de
zooveelsle maal geleverd, hoe fanatiek aldaar
de bevolking nog is en hoe men da.ir be
vreesd is voor uitingen van andere denkbeel
den.
Door hel Anti-tariefwet-comité was aldaar
een kleine betooging op touw gezet en reed
een wagen met de bekende opschriften door
Laren, gevolgd door een wagen met muziek
en omgeven door jongelieden, die boekjes
uitdeelden Op het „Zevenend" begon het
reeds en zag men plotseling mannen zich bij
den stoet voegen; die borden droegen met op
schrift: „Kiest Rutgers". Dit was natuurlijk
gansch niet de bedoeling der betoogers, waar
om dan ook in minder dan geen tijd borden
met „kiest W. de Jong" verschenen, welke
borden hier en daar opgehaald werden.
Onder gezang, gejoel en scheldpartijen trok
de optocht naar Blaricum, gevolgd door een
steeds aangroeiende menigte. In deze gemeen
te werd het nog erger; daar werden de snli-
tariefwctmcnschen op een hagelbui van stee-
nen onlhnnld, die menigeen gevoelig raakten.
Ernstige kwetsuren werden echter gelukkig
niet toegebracht.
De Blarirummer boeren drongen steeds
meer op en maakten zich meester van de
horden voor De Tong .waarna zij deze ver
nielden. Ook trokken zij de boekjes van het
anti-tariefwet-comité uit de handen der rond-
deelers en verscheurden die. Zelfs werden dp
borden voor De Jong uit tuinen gebaald en
stuk getrapt en werden bij den heer Verstcge
aan de Torenlaan te Laren, in wiens tuin ook
van deze borden geplaatst waren, ruiten in
gegooid. Door de tegenbetoogers werd met
borden, dragende de opschriften „Voor God"
en „Tegen God'' gedemonstreerd.
De nnti-tariefwetoptocht was genoodzaakt
zoo spoedig mogelijk den terugtocht naar
Laren te aanvaarden, hetgeen onder gejoel en
gehoon der boeren geschiedde.
Verschillende processen-verbaal zijn door
de politie opgemaakt.
(Hbld.)
Verkiezingsvaria. Hek latten mee
doen van de schooljeugd aan den vcrlde-
ziings-strijid gaf Manmdaig aam de poflfilldie t'e
Scheveningc-Jn aanleiding tott optreden inge
volge de Leerplichtwet.
Politie a genllon te Schoveiringen bemerkten
n.l. gisteren op den tijd dat or school wordt
gehouden kinderen, wier leeftijd 't mede
brengt, dat ze nog op de schoolbanken moes
ten zitten, verkiezingsbil jeijes bij de ingeze
tenen in de brievenbussen stoppen.
De pold'life bracht de kinderen, dfe leer
lingen bleken te zijn van cene bijaOndere
school te Schcveningcn cn die met goedvin
den van hunmo ouders en mek medeweten van
liet schoolhoofd hun „verki'eringswerkjver
richtten., naar school terug.
In eenige plaatsen van het district "Wijk-bij-
Duurstode is hel volgende biljet aangeplakt:
„f 100. De Roomsch-ICatholioke KLcsver-
eoniging „Recht door Allen", in het district
VVijjk-bij-Duurstede looft ƒ100 ui't voor don-
gene, die het bewijs levert, dat het pamflet,
luidende: „Wij wasschen onze handen kn Geu-
zonibl iJd cn worden allen do haas", hdlwelk
im den nacht van 12 op 13 Juni op do deur
ddr Ncid. Herv. kerk le Buren en op andere
plaatsen in dfe gemeemto wanen aangeplakt,
door of vanwege r.-k. zijde is aangeplakt."
Naar do Tel. vemeeml heeft Maandag de
offi citer van justóiHie van Tiol te Buren cefa
onderzoek ingesteld.
Verregaande ij v e r Het hoofd der
bijzondere school te Staphorst heeft aan zijn
leerlingen het navolgende gedicteerd, het
welk ze moesten opschrijven, ten einde het
hun ouders te laten lezen.
liet Rijk en de Gemeente te zamen be
talen voor elk kind van de Christ, schooi
f 20 per jaar, maar voor elk kind van
de openbare school f 40 per jaar. Op
Staphorst en Rouveen gaan 550 kinderen
naar de Christelijke school. Voor die
beide plaatsen scheelt het 550 maal f 20.
of f 11,000 jaarlijks.
Onze Regeering maakt zich op, dit
onrecht weg te nemen, maar de libera
len en socialisten willen dit onrecht be
stendigen en verscherpen.
Zal nu een voorstander van de school
met den Bijbel links gaan stemmen, dat
zou de dwaasheid gekroond zijn, zelfs
wie links e e r 1 ij k wil zijn."
Daarna is 't volgende biljet bij de ouders
verspreid:
De Meester heeft zich vergist!
In 1909 kostte de bijzondere school per
kind aan 'l Rijk f 19.97.
De openbare school kostte per kind aan
het Rijk f 11.74.
Het bijzonder onderwijs kostte dus aan 't
Rijk f 8.23 per kind en per jaar meer.
N.B. De onderwijzers aan de Katholieke
scholen ontvangen ook traktementen, maar
moeten dat geld aan de kloosters schenken,
omdat ze een belofte van armoede hebben
afgelegd.
Belastingbetalers!
Aan de Katholieke kloosters en kerken
komen uwe dubbeltjes ten goede!
w.g. Het bestuur der Vrij®. Kies-
vaweeaigtnff te Stamhorst
Het debat Bos-Troelstra.
De groote concertzaal van De Harmonie
te Groningen, waar het aangekondigde debat
over vrijzinnige en soc-dem onderwijspoli
tiek tussclien dr. Bos en mr TroeWra plaats
vond was Zaterdagavond geheel bezet. De ver
gadering werd eerst geleid door den heer
Rugge. voorzitter der aid. Groningen van de
S. D. A. P. De sprekers werden met daverend
applaus begroet.
Mr. T r o e 1 s t r a sprak eerst en deelde de
aanleiding tot dit debat mede. Dr. Bos heelt
zich beklaagd over unfaire wijze waarop hij
in onderwijszaken door spr. en de S. D. A.
P. bejegend is. De wenschelijkheid van een
debat over dit onderwerp leidde tot deze ver
gadering. Dr. Bos heeft grieven aangestipt die
spr ill eén vergadering te Groningen had ge
wekt Dr. Bos kwam op tegen de beschuldi
gingen in zake de Subsidiewet van dr. Kuvper.
Spr. betoogde, dat wat hij over de houding
van dr. Bos en den heer Borgesius gezegd
heeft dit meer den heer Borgesius betrof. De
beschuldiging, voor zoover dr. Bos be
treft, berustte op misverstand en is door
spreker ingetrokken. Spreker ging na dat
op 22 Maart 1905 dr. Bos in de
Kamer gezegd heeft geen bezwaar te hebben
tegen opname van godsdienst in het leerplan
van de openbare lagere school met in achtna-
me der gevoelens van andersdenkenden. Spr.
vreest, dat indien iels dergelijks werd doorge
voeld hierin gevaar ligt voor den invloed der
Chr.-Historlschcn. De heer Borgesius greep
dit punt dadelijk aan om te trachten een brug
te slaan tusschen de Christelijk Historischen
en dc vrijzinnigen. Spr. verweet dr. Bos, dat
hij gestemd heeft tegen het soc -dcm. amende-
ment, dat cischte als voorwaarde voor subsi
die aan bijzondere scholen, dat er niet 2o,
maar, minstens 10 leerlingen moeten zijn. Dan
heeft dr. Bos gestemd bij het subsidicwcljc
voor de bijzondere middelbare scholen legen
het amendement-Ter Laan tot goedkeuring
van het leerplan. Verder heeft dr. Bos bij dc
behandeling van dc middelbare schoolwel te
gen het amendement-Ter Laan tot goedkeu
ring van liet leerplan. Verder lieeft dr. Bos
bij de behandeling van de middelbare school
wet tegen liet amendeincnt-Ter Laan
betreffende het geven van godsdienstonder
wijs thuis, tegen gestemd.
Spr. betoogde, dat door dit alles de vrijzin
nigen dc Christ.-Historischcn naderen. Het
gevaar doet spreker tot spreken dwingen.
Niet om dr. Bos onaangenaam te zijn, indien
er een vrijzinnige Regcering kwam zou dr.
Bos wel Minister van Onderwijs kunnen wor
den (Donderend applaus cn gelach). Spr.
kwam vervolgens tot het onderwerp van het
debat, het politieke standpunt. 1. Dc verhou
ding van het openhaar tot hijzonder onder
wijs. 2. De geest van het openbaar onderwijs.
De S D. A. P. aanvaardt de bijzondere school
als een historisch feit, maar eischt. dat de
Staat geeft voldoend kosteloos lager onder
wijs. In financieel opzicht huldigt de
S. D. A. P. de gelijkstelling van bijzon
dere en openbare lagere scholen. Spreker
ging na hoe de vrijzinnigen op dit punt
staan, criliseerde liet Gidsartikel In 19hd
van dr. Bos, dat naar dogmatiek zweemt.
Na 1905 ging dr. Bos voort de bijzondere vrij
zinnige scholen aan te bevelen. Spr. behan
delde daarna de quaestie der neutraliteit. Dr.
Bos is voor absolute neutraliteit en
was tegen het standpunt zijner partij in deze
zaak in het licht te stellen.
Onder daverende toejuichingen betrad dr.
Bos het podium. Hij wenschle mr. Troelstra
geluk met zijn herstel van de keelaandoening.
Spr. betoogde, dat de soc.-democraten in de
zen verkiezingsstrijd bewezen, dat de vrijzin
nigen de openbare schoolbelangcn niet goed
behartigen. Vreemd is liet dat mr. Iroelslra
in 1912 niets in 1911 niets in 1910 niets, maar
in 1909 wel iets over de actie die spr. en de
vrijzinnigen betreffende het openhaar onder
wijs voeren heeft gezegd. 1909 was hel verkie
zingsjaar, 1913 is weer een verkiezingsjaar.
Wel opmerkelijk t (Gelach) Jammer is het,
dat mr. Troelstra eerst nu een deel van zijn
beschuldigingen intrekt, nadat er al heel wat
mee gewerkt is. Spr. ging thans de groote
punten van het betoog van mr. Troelstra na.
Ten eerste: het karakter der openbare school.
Spr. maakte duidelijk hoe ver hij en de vrij
zinnigen van de Christ.-Historischen al slaan.
Spr. herinnerde aan het debat ROell—Bos.
Spr. wil absolute neutraliteit en herinnert
aan eenige zijner artikelen waarin hij zich
duidelijk daarvoor verklaart zooals uit cita
ten bleek. Spr.'s standpunt is niet veranderd.
Onjuist is liet, dat spr. de Chr.-Hist. wil nade
ren. Vervolgens kwam spr. tot de subsidieering
van het bijzonder middelbaar onderwijs. Spr.
heeft steeds voor dit onderwijs gewerkt. Het
is een groot belang voor hel volk. Niet spr.
draait, maar de soc.-democraten wijken van
hun standpunt af. Het amendement-Ter Laan
was opportunistisch; het was een gevaar, het
zou de gewetensvrijheid belemmeren en dit
zou niet ln het belang van het openbaar on
derwijs zijn geweest. Men zou den toestand
krijgen als die in Belgié. Spr. kwam thans tot
het standpunt, dat de vrijzinnigen innemen
tegenover het bijzonder onderwijs.
Spr. wees er vervolgens ook op, dat de mo
gelijkheid om bijzondere scholen op te rich
ten moet openblijven. Vooral in zake vakon
derwijs is dat gewenscht. Het belang van het
volk eischt het. Spr. verdedigde zijn rede voor
volksonderwijs gehouden, om vervolgens het
punt der neutraliteit te behandelen. Erkend
moet worden, dat vele ouders hun kind niet
meer op de openbare school wcnschen. Maar
Jan moeten zulke ouders er ook geld voor
over hebben. Niet kosteloos bijzonder onder
wijs, maar subsidie tot zekere hoogte anders
komen er veel te veel bijzondere scholen.
Geen gelijkstelling van openbare cn bijzonde
re scholen de openbare school moet altijd
voor blijven gaan. Spr. eritiseerdc de Gronin
ger schoolmotie, verdedigde het verwijt van
opportunisme en concludeerde dat nu Troel
stro inzake het bijzonder onderwijs en de
neutraliteit opportunisme vertoont omdat een
deel der arbeiders hem uit zijn richting wil
trekken. Spr. eindigde onder langdurig ap
plaus met de vrijz. beginselen met warmte
aan te bevelen.
Daarna volgden replieken van mr. Troelstra
en dr. Bos. Onder luide toejuichingen sluit
prof. Simon van der Aa na middernacht de
geestdriftig gestemde vergadering.
De Statenverkiezingen. De ai-
deeling Enschedé der S. D. A. P. besloot in
hare gisterenavond gehouden vergadering
met meerderheid van stemmen bij de n.s.
herstemming voor de Prov. Staten niet met
de vrijzinnige partijen samen te werken,
waardoor de verkiezing van het aftredend
lid, den heer G. Elhoi-st, thans vrjj wel ver'
zekerd js»
Bij Koninklijk besluit is toegekend aan
(1e orde van Oranje-Nassau verbonden eerc-
mcdaille, in brons, aan II. van der Steen,
opperman, in dienst van H. de Winter, te
Perais.
Voor den dienst dm Ned. Indiié zijla bc-
«ktrnd:
L. II. Nijhoff te Kampen, J. A. Verdoorn te
VGrafvefliihage, beidten voor opzichter bij
don dienst der Staatssj>oorwegon; B. A. vam
Rooy, te 's Gravenhage; J. K. Dinigeraanse He*
Mtkkl'elburg; A. Boer te Rotterdam, nllcirf
voor tijdelijk oaider-opzichtcr bij don dlflenst»
der Staatsspoorwegen.
Intern. Vegetarisch Congres.
Naar wij vernemen zal in dc maand Augus
tus in den Haag een internationaal Vegeta
risch Congres gehouden worden.
Na een feestelijken begroetingsavond op den
24sten, zal het congres zelf op 25 en 26 d.a.v
plaats hebben.
Informatiebureau voor
vreemdelingen. De Amsterdnmsche
commissie voor Plan 1913 heeft in het per
ceel Spui 20 een zeer geriefelijk ingericht
inlichtingen-bureau met leeszaal voor vreem
delingen geopend, dat 's nachts tot halflwec
toegankelijk ls.
Concours voor Cycle>-ca rs.
De Nederlandsohe A utomobi e 1 enr 1 ub is voor
nemens dit jaar nog com concours te honden
voor kle'ino automobielen (Cycle-cars\«n
dit concours kuninen deelnemen vierwielige
automoQyieleai met ten minste, twee zitplaat
sen; de cvlkbdcrinihoud mag niet givxrtor zijn
dan 1100 kub. c.M., het gewicht hoogstens
500 K.G. Het concours zal denkelijk gehou
den worden 11 Augustus en volgende dagen.
Een witte kraai. To Kcrk-Driel ls
op een weiland eenwitte kraai gevangen.
Het was op een of andere wijze vleugellam
gemaakt.
Vadermoord te Renkum. Voor
het Hof te Arnhem is weder behandeld dc
zaak tegen M. J. Tcunissen, koperslager te
Renkum, die wegens vergiftiging van zijn va
der door de rechtbank tc Arnhem, 26 Novem
ber 1912, was veroordeeld tot 15 jaar gevange
nisstraf.
In Januari j.l. werd deze zaak in hooger be
roep voor dc eerste maal voor het Hof be
handeld. Bij beschikking van 23 Januari j.l.
gelastte het Hof een onderzoek naar de geest
vermogens van den bekl. te doen Instellen,
zulks, nadat eerst dr. Dobberke reeds over
den geestestoestand van hem, bckL, was ge
hoord. e
Dit onderzoek werd opgedragen aan de
doktoren T. J. H. Snijders en M. J. van Erp
Taalman Kip, beiden te Arnhem, die thans
ook, evenals dr. Dobberke, als getuigen-des-
kundigen worden gehoord.
De beide eerstgenoemden bleven volharden
bij het reeds door hen uitgebracht rapport cn
komen na een breede beschouwing tot de
conclusie: le. dat bekl. lijdt aan hysterie, die
zonder twijfel een uiting is van ziekelijkcn
aanleg, die altijd bestaan heeft en die reeds
de familie-antecedenten waarschijnlijk ma
ken.
2o. dat deze hysterische toestand zich stel
lig voor een goed deel heeft ontwikkeld tij
dens de gevangenschap, en
3o. dat het niet aan te toonen, doch even
min uit te sluiten is, dat ook reeds voor de
daad een ziekelijke toestand aanwezig was.
Komende tot dc vraag of de daad aan den
beklaagde kan worden toegerekend, verkla
ren de deskundigen, dat dit niet met zekerheid
is te zeggen; dat de daad opzettelijk en wel
bewust gepleegd is cn niet het gevolg is ge
weest van een oogenblikkelijken impuls. Het
motief, dat de bekl. zelf voor zijn daad opgeeft
n.l. de familie van een ontaarden man en dus
van een ongeluk tc verlossen door een vreese-
lijke misdaad, is daarentegen zeer typisch
hysterisch.
Intusschen blijft het bezwaarlijk te zeggen
of reeds voor het plegen van dc daad de bekl.
heeft verkeerd in een geestestoestand, die hem
daarvoor ontoerekenbaar maakt, dan wel of
hij na die daad in dien toestand is gekomen.
De advocaat-generaal eischt bevestiging van
het vonnis, waarbij bekL veroordeeld is tot 15
jaar gevangenisstraf, op grond, dat niet geble
ken is, dat de kwaal van bekl. hem voor 't
bedrijven der daad ontoerekenbaar maakte.
Valsche munters. Dezer dagen
werd gemeld, dat door de politie te Amster
dam twee mannen waren aangehouden, ver
dacht van het vervaardigen, althans van het
uitgeven, van valsche rijksdaalders. Te Alk
maar werd het tweetal herkend door perso
nen, die valsche rijksdaalders in betaling
hadden gekregen en daar werden beiden dan
ook ter beschikking van de justitie gesteld. De
Amsterdamsche politie vermoedde, dat de bei
de verdachten hun werkplaats hadden gehad
in een stal in de Oostenburger Achterstraat.
Het daar ingestelde onderzoek leverde geen
resultaat op.
Zaterdagmiddag begaf de hoofdinspecteur
der recherche Heeroma zich met eenige re
chercheurs wederom naar den stal om een
nader onderzoek in te stellen. Dit leverde een
belangrijk resultaat op. Tusschen eenige oude
stukken hout, die in den stal op een stapel la
gen vond men namelijk een balk die de be
waarplaats bleek te zijn van materiaal en ge
reedschap voor het vervaardigen van valsche
rijksdaalders. De balk was in tweeén gedeeld;
in de beide deelen waren holten gemaakt
voor het bergen van materiaal en gereedschap
en die beide deelen waren op vernuftige wijze
met een ijzeren bout en moeren aan elkaar
verbonden.
In het randschrift der ln beslag genomen
rijksdaalders stond de letter N verkeerd. "Wel
nu, men vond onder het gereedschap eenige
staafjes, die dienen moesten voor het rand
schrift, en het staafje van da letter N was xód*
Keclmiio.
Korte Gracht 20 - naast postkantoor.
««•Pen»! .InjrelUk» to( O ,,„r. de*
/onilnijH lol 2 uur.
danig, dat de Indruk ervan een verkeerd ge
plaatste letter moest geven.
Door de» vondsl wordt bevestigd, do be
kentenis. door een der verdachten afgelegd
dat hij ook aan de vervaardiging van het vul.
scbe geld tchuldig Is.
De potttfe tc Snoek'heeft proces-vorbiial
opgemaakt loges, drie r.g. christelijke jonge
lui, die op heeftordaad werden !>etruj>t, toen
re druk bevig wnren met 't a (sohouren van
vorkienmgsreelames. Een v»n dc drdelind zelfs
de bnrtaMoSt onder biljetten vnn de vrij-
nnnfgcs, don naam Kielstra te veranderen
iin Scfoeuror.
Een tegenvaller en eon mee
val 1 o r. Eenigcn tijd geleden vermis'o do
veelioudor J. van Vliet Mzn., tc Polsbroek,
nlcl minder dan in ganzen. Op onderzoek
uitgegaan vond hij weidra een dozijn vee-
moord liggen; van dc 7 overige was geen
spoor te ontdekken. Een streng onderzoek,
door de politie ingesteld, had geen rcsul-
taat.
Een pnar dagen later vermiste dez a
veehouder weder een dozijn ganzen. Sp>
bleek, dat ook deze vogels vermoord waren.
Ditmaal gelukte het den moordenaar te
vinden. Dc hond van den veehouder J. de
II. was de schuldige. De II. liet, om nog meer
onheilen te voorkomen, hel dier afmaken cn
betaalde, ten einde zich voor gerechtelijke
vervolging tc vrijwaren, ann den eigenaar
der Acrmoorde ganzen f 48 schadevergoe
ding. Dat dit geld niet met een lachend ge
zicht werd neergeteld, laat zich begrijpen.
Maar wat gebeurde. Daags na den twee
den ganzenmoord maakte ook de veehouder
dé P. zijn hond af cn begroef het cadaver.
Dit wekte argwaan. De rijksveldwachter
wilde er meer van weten. Hij stapte naar de
P. toe, liet het cadaver opgraven en operce-
ren, on vond in de maag gelijksoortige veer
tjes als uil de maag van den hond van J. de
II. waren gekomen. Zonneklaar was dus be
wezen .dat dit dier medeplichtig was aan
den ganzenmoord.
Om moeilijkheden en een gerechtelijke
vervolging tc voorkomen, heeft dc baas van
ganzenmoordenaar no. 2 toen aan den baas
van ganzenmoordenaar no. 1 de som van
f 24 uitgekeerd, zijnde de helft van het be
drag, dat laatstgenoemde aan den eigenaar
der vermoorde dieren had moeten betalen.
Poging tot ontvluchting. Een
18-jarig meisje dat door den voogdijraad aan
dc ouderlijke macht was onttrokken en in het
Tehuis voor gevallen vrouwen en meisjes
Reth-San ann de Nieuwe Heercngrn-cht te Am
sterdam was geplaatst, heeft gisteren morgen
getracht uit het gesticht te ontvluchten. ZIJ
sprong vr.n het dak van het perceel waarin
het Tehuis is gevestigd op een lager gelegen
plat van het naastgelegen huis. Vervolgens
begaf het meisje zich over een lat welke met
een muur van een ander huis in verbinding
staat naar een ander plat. Enkele oogcnblik-
ken hing zij aan deze lat. De politic die in
middels gerequireerd was slaagde cr niet ln
om haar te bewegen naar beneden te komen.
De brandweer werd daarom opgeroepen doch
de Magirusladder welke zij had medege
bracht kon zij niet gebruiken daar het voor
val zich aan de achterzijde der huizen van
dc Nieuwe Heerengracht ter hoogte waar
Beth-Snn !s gevestigd, afspeelde Eenige
brandweerlieden slaagden er tenslotte ln het
meisje tc grijpen en in het gesticht terug te
brengen.
Ook gisteren avond circn 9 uur is een van
de verpleegde meisjes uit het gesticht ont
vlucht. Zij heeft zich daartoe op een plat laten
afzakken, ging vervolgens in perceel 91 ann
de Nieuwe Heerengracht binnen en bereikte
aldus de straat Tot nog toe is de ontvluchte
niet opgespoord.
Verdronken. Een 16-jarig meisje,
\V. A. Vos. inwonend bij Dr. van Doorn, te
Roelofarendsveen, is bij het spelevaren m de
Veenderpolder te wntcr geraakt en ver
dronken.
Verdronken. Nabij 's Gravenhage
is gasteren middag te circa half vijf het
eenigst dochtertje van een schipper te water
geraakt en verdronken. In een onbewaakt
oogenblik is de kleine overboord gevallen.
Rijna direct ingestelde pogingen om het kind
te redden hadden niet het gewenschte resul
taat. Door de politie is geruimen tijd te ver
geefs naar het lijkje gedregd.
Spoorwegongevallen. Op 't sta-
tionsemplacemcnt te Meppel is gister op een
zijspoor een locomotief op een waggon gc-
loopen. Bolde wagens werden uit de rails ge
worpen. Te Staphorst heeft een ontsporing
plaats gehad, wardoor een lijn is versperd.
Een sneltrein uil Meppel moest een half uui*
worden opgehouden.
Ontploffing. Gisterenochtend om
streeks 10 uur, had er een hevige ontplof
fing plaats in de fabriek der finna Gebr,
Dekker te Breda. De knal was zoo geweldig,
dat de bewoners der omliggende straten
hevig verschrikt uit de huizen vlogen. Er was
een knalpot van den ruw-olre-motor ge
sprongen. Een begin van brand werd ge-
bluscht door eigen middelen. In de school
van 't Nut van 't Algemeen werden door het
vallein van den schoorsteen, tal van ruiten
vernield. Persoonlijke ongelukken hadden
niet plaats.
Te water gefietst. Te Delft geraak
te Zondagmiddag mevrouw M., uit Rotterdam,
met haar rijwiel in de gracht aan het Noord
einde. De student Best, die gekleed te watei
sprong, had de voldoening haar behouden op
het droge te brengen. Een taschjo, inhoudende
f 250, dat mede te water geraakte, werd door
een werkman opgevischt. De man kreeg
een royale fooi. Mevrouw M. werd in een na«
bijzijnd café van droge kleeding voorzien, en
vervolgde haar reis.
Branden. Maandag middag ontstond
brand ia de oude boerenhuizinge van den
heer G. H. Brouwer, te Akmarijp bij Joure, die