eÏNNEFsTLANDr
-v.,
v yen van belichten heeft overschreden. Brarod
Üeeft van. hem slechts weinige berichten ge-
l 'Inregen, niet een getal van 350 geheime be-
..richten, zooals de a ank la «or beweert
i" De aanklager zegt, dart uit het aantoeken-
pockje van Brand blijkt, dat de beklaagde hier
(voel materiaal gaf. Hel bevat de coneurren-
'tfcpiijzon en bewijst, dat Brand en Tilian ge
kegeld bii elkaar kwamen Tilian geeft toe dat
nhij zijn opvolger Schleuder mol Brand in ken
nis heeft gebracht. Hij zegt, dat Brand be-
,fcmgstellin<g heeft getoond Moor berichten over
1de gunning van leverantie n. Hii heeft miert het
[bewustzijn gehad iets te hebben gedaan wat
Strijdig was met zijn plicht. Hij had ook niiet
jjhet gevoel, dat Brand met de berichten ver-
keerde dingen Icon doen of ze bekend zou
maken in bet buitenland, waardoor hdt be
lang van d<e lanrisverdedi ging zoru wonden ge
schaad. Als het Krupp niet was geweest, dan
lou hij In 1 geheel niets hebben gezegd. Maar
tusschen Krupp en den Staat bestond eene
Verhouding, waarin mem geen geheimen voor
elkaar had.
Berlijn, 81 Juli In het voortgezette
verhoor van den beklaagde Tilian verklaar
de deze, dat hij het voordeel, dat hij van
Brand heeft genoten, niet kan opgeven. Eene
leening, die hem werd verstrekt, heeft hi|
na weinige lagen teruggegeven.
De beklaagde Schleuder zegt, dat hij geen
vergoeding heeft gekregen voor verstrekte
berichten. De kleine geschenken in geld, die
hij van Brand heeft gekregen, zullen 200
mark bedraigen hebben. De re dacht - dart zij
ne mededeelingen gevaar konden opleveren
nit het oogpunt van de landsverdediging, is
niet bij hem opgekomen.
De leider der debatten merkt op, dat 25
van deze geheime berichten betreffen
bepalingen omtrent de levering, boete bij te
laten levering en bestellingen van kanonnen.
Schleuder geeft toe, die berichten aan Brand
te hebben gegeven, maar de verklaringen van
©en vrouwelijke gettuige, dat hij hooge bedra
gen van Brand heeft gekregen, zijn schrome
lijk overdreven.
De beklaagde Hinst zegt, dat Brand hem
heeft uitgehoord in den vorm van opmer
kingen, die den indruk maakten, dat hij
zeer goed was ingelicht. Iels strafbaars heeft
hij niet gezien in de handelingen van Brand.
Hij was overtuigd, dat andere firma's even
goed worden ingelicht als Krupp. (Bewe
ging onder het publiek). Vergoeding kreeg
hij niet. Het waren ook geen geregelde be
richtgevingen. Hij heeft voor verschotten on
geveer 150 mark gekregen. Eene vergoeding
voor zijne berichten was dat niet. De verte
genwoordigers van Krupp genieten eene be
voorrechte positie. Dat berust zeker op het
monopolie.
De beklaagde Hinst geeft toe een bericht
«ver de opheffing van boeten in geval van
nfiiet-benadeeling van den staat aan Brand
ie. hebben gegeven. Hij meende, dat daarte
gen geen bedenking kon zijn, omdat Krupp
daarbij niet in aanmerking kwam.
Schleuder geeft toe aan Brand een geheim
bericht te hebben gegeven van toewij-zings-
prijzen voor lcveranltiên van voertuigen. Dit
was tegenover Krupp zonder bedenking ge
weest, omdat Krupp geene compleete wagens
levert. Uit een ander geheim bericht blijkt,
dat het Brand niet is aangekomen op lauds-
verraa dEene beschikking schrijft voor, den
vertegenwoordiger rail Krupp steeds goed te
behandelen.
Een deskundige constateert, dart eene aan
schrijving van 1904 integendeel tot de groot
ste voorzichtigheid vermaant, vooral ook te
genover kameraden, di© in de particuliere
industrie zijn overgegaan. Brand heeft aan
den beklaagde hoogstens 200 mark gegeven-
De beklaagde vuurwerker Schmidt ver
klaart, dat hij, van zijne eerste ontmoeting met
Brand af door de pobtie in het oog is gehou
den. Tlij had geen bezwaar tegen de relatie
met Brand. Tlij gaf dezen meestal wat hij
wilde, hij gaf hom geene geheime dingen of
dingen, die hij daarvoor hield. Hij wist niet,
dat de zaken naar Essen gingen.
De beklaagde Drocsc zegt, dat Brand we
gens eene afrekening met Krupp in zijne wo
ning het ellinigsboek inkeek en daaruit
aanteekeoiingen maakte. De leider der debat
ten vroeg of hdt beschikbaar stellen van dit
bock eene voorwaarde was geweest voor Droe-
ee's aanstelling bij Krupp. Daarop werd geant
woord door Droese: „Stoffelijk voordeel heb
Ik van Brand nidt gekregen. Hij heeft mij ook
niet de betrekking bij Krupp bezorgd."
De beklaagde Hoge zegt, dat hij zonder be
zwaar aan Brand ec-nige mededeelingen heeft
gedaan, die hem geoorloofd voorkwamen.
Frankrijk.
P a r ij s, 31 Juli. Louis Passy, het oud
ste lid van de Kamer, is heden morgen plot
seling overleden.
Nancy, 31 Juli. Een zekere Schlegel is
in hechtenis genomen en tot tien dagen ge
vangenisstraf veroordeeld, omdat hij een
Duitsche vlag heeft weggehaald van het in
Nancy vaStgemeerde plezierjacht Meteor,
behoorende aan een handelaar te Berlijn.
P a r ij s, 31 Juli. Volgens de Temps
heeft de sjouwer Schlegel bekend de vlag
te hebben verbrand op het binnenplein van
rijn woning.
Noorwegen.
Vangsnaes, 31 Juli. Heden morgen
was er aanvankelijk mist. Later klaarde het
Weder op. Des morgens voeren zeiljachten,
roeihooten en stoomschepen nit Sogne en
Bergen naar Vangsnaes. Omstreeks tien uur
Was &r op het strand een groote menigte
toeristen van alle natiën aanwezig Engel
sche en Duitsche toeristen-stoomschepen zet
ten passagiers aan land. Om 11.10 kwam ko-
bing Haakon met gevolg, waaronder de mi-
bister van huitenlandsche zaken en de vo-
iKge minister-president, met het oorlogs
schip Troll. De amftman ontving den koning.
uE©n kwartier later kwam de dépèoliehoot
JSleipren, met den Daiitschen Keizer aan
boord. De monarchen begaven zich door een
.iaan van vlaggemasten onder geestdriftig ge-
jxddh naar het Frithjofanonument, waar een
'puitsche eerewacht geschaard stond. Eene
Wütaire kapel speelde het Noorweegsche ko
ningslied. Daarna begaf de Keizer zidh naar
net standbeeld en hield eene rede.
t De Keizer zeide, dot Noorwegen's volk
hem steeds met owd-gennaansche gastvrij
heid heeft ontvangen. Een zichtbaar bewijs
yan zijne warme dankbaarheid daarvoor
jowl de Keizer in den hoerii&en sagenkring
van Noorwegen's koning Bele en Frithjof,
die nu vereenigd zijn. Het standbeeld moge
een baken zijn voor Skandinaviërs, Duit-
schers, Angclsaksers en de volken, die zich
met trots tot de Indogermanen rekenen. Het
moge alle Indogermanen er aan herinneren,
dat zij één van stam en één van bloed zijn,
en dat zij trouw en vast naast eikaar moeten
staan en ook in de toakomst groote vragen
gemeenschappelijk moeten oplossen.
Koning Haakon dankte in de Duitsche
taal den Keizer voor het geschenk van dit
groote kunstwerk. Hij dankte voor de vele
bezoeken van den Keizer aan Noorwegen,
voor zijne groote bijdragen aan de Domkerk
in Drontheim en zijn grooten steun bij den
brand van Aalesund in 1903, verder voor zijne
groote minzaamheid tegenover allen met wie
hij in aanraking kwam. Dit alles brengt de
Noorwegers er toe ln den Keizer een vriend
van Noorwegen te zien. Verder gewaagde de
Koning van het jubileumjaar van den Kei
zer, dat eene reeks jaren van vrede en voor
uitgang in Duitschland aanwijst. Hij besloot
met de woorden: Alle Noorwegers brengen
met mij een hoera voor den Keizer uit.
De Keizer onderhield zich daarna met een
aantal genoodigden. De monarchen inspec
teerden de eerecompagnie en voeren met de
Slelpner naar Balholm, waar zij hel stand
beeld van Koning Bele bezichtigden. Daarna
werd een galamaallijd gegeven aan boord
van de Hohenzollern.
Italië.
Benghazi, 31 Juli. Tengevolge van be
wezen vi jtauide 1 ijkheden van den stam Abdela
en van de dJoor dezen stam geploegde gevallen
va® rioof, vile/1 generaal Alessandro den 28en
de zawïa's Delgeffa en Sikli Achmed aa® en
maakte zich daarvan meester. Hij vervolgde
daarna de Arabieren over een afstand van
10 K.M. en bracht hen ernstige verliezen toe.
De Italiaamsche troepen hadden 8 dooden,
waaronder 2 blanker»; 2 officieren on 20 sol-
da/ten werden gewond. 217 lijken van Arabie
ren werden op het terrein gewond, waaron
der d&t van den hoofdman van de Abdala-
sfta*m. De kampementen en voorraden van de
Arabieren werden vernield. Talrijke geweren
en omstreeks 2000 stuks vee werden vermees-
terd.
Oosten rijk-H ongarlje.
ïschl, 31 Juli. De keizer lieeft den
aartsbisschop van Skulari, mgr. Sereggi, in
eene audiëntie ontvangen, die meer dan een
half uur duurde.
Ook Oostenrijk-IIongarije maakt zirli ge
reed een grooten slap te doen op den weg
der legerversterking. Het departement van
oorlog is van meening, dat de toestand in de
Balkanlanden en de gewijzigde strategische
omstandigheden aldaar het dringend noodig
maken de vredessterkte te vermeerderen van
het gemeenschappelijke leger en van de twee
landweren. Het plan bestaat tot versterking
van het Jaarlijksche militie-contingent met
50,000 man, zoodat ieder jaar 262,000 man bij
hét leger zullen worden ingelijfd. Dit zal de
vredessterkte van het leger der monarchie
brengen tol ver over een half millioen.
Het legerbestuur wil deze versterking niet
zoo zeer gebruiken tot vorming van nieuwe
eenheden dan tot versterking van de bestaan
de. Zoo zal de sterkte op vredesvoet van de
compagnieën fn het binnenland gebracht wor
den op 130 en van de grenstroepen op 180
man. De kostenraming van deze nieuwe le
gerversterking is nog niet bekend gemaakt.
Rumenië*
Dc Parljsclie Figaro verneemt, dat weldra
de bekendmaking is te verwachten van de
verloving van den oudsten zoon, prins Carol,
van den Rumeenschen troonsopvolger, met
de oudste dochter van Czaar Nikolaas, groot
vorstin Olga.
Bij de tegenwoordige omstandigheden op
den Balkan is er geen twijfel aan of deze ver
bintenis zou eene politieke berteekenis heb
ben
Turkije.
De Bagdadspoorwcg-overeenkomst Is, blij
kens de verklaringen, door lord Morley in
het Engelsche hoogerhuis afgelegd, tot stand
gekomen. De woordvoerder van de Engelsche
regeering verklaarde hierover; „Het hoofd
punt van dc overeenkomst tusschen Engeland
en Turkije is, dat de Bagdadspoorweg niet
verder zal gaan dan tot Basra en dat de En
gelsche regeering de kwestie der deelneming
aan de lijn BagdadBasra geheel heeft prijs
gegeven. Er zullen twee Engelsche bestuurs
leden aanwezig zijn, die on9 over iederen
maatregel betreffende vracht tarieven of con
trole zullen inlichten, zoodat wij zoo noodig
langs diplomatieken weg bezwaren kunnen
doen gelden.
Venezuela.
New-York, SI Juli. Een telegram uit
Willemstad (Curasao) houdt in, dat er be
vestiging ontvangen is van het bericht eener
muiterij van het garnizoen van Coro in Vene
zuela. De rebellen zijn meester van de stad
en oefenen de bestuursfunctië® uft. Alle aan
wijzingen doen zien, dart de beweging is on
dernomen door aanhangers van Castro, von
wien gezegd wordt, dat hij een stooms-hip
tot zijne beschikking heeft Dit zou nu in de
buurt van Curasao zijn, maar men heeft het
nog niet gezien. Een aantal aan Castro ge
richte brieven liggen in het postkantoor te
Willemstad.
Zuid-Afrika.
Johannesburg, 31 Juli. De uit
komst van de conferentie, die heden avond
zal worden gehouden van gedelegeerden der
vereenigingen, die zijn aangesloten aan den
bond van vakvereenigingdn. wordt met
spanning verwacht, hoewel om een niet te
doorgronden reden een hoopvolle stemming
heerscht in vele kringen.
Allerlei.
In hotel Drone, t heeft een po srt ze gel v erkoo -
ping plaats gehad, waar hooge prijzen voor
enkele zeldzame soorten zijn besteed.
3 lires, geel, van Toscane: 1500 gulden;
1 penny, vermiljoen en azuur, van het
e&laaïd Mouriïfcius: 1030 gulden;
2 pence van hetzelfde land, donker blauw,
1260 gulden;
12 cents, indigo, Engelsch Guyana: 825
gulden;
15 ceirtavos, blauw, Argentijnsche Repu-
böek. 687.50 gulden
Uit Venetië komt een droevige tijding.
Een honderdtal gondeliers hebben zich aan
eengesloten tot een coöperatie, die motor
bootjes in de vaart zal brengen. Dit beteekent
het verdwijnen van de gondels. Zelfs in een
stad als Venetië, die van den vreemdeling
besrtaat, kan oude schilderachtigheid zich niet
handhaven tegenover moderne snelheid.
Londen ,31 J u 1 i. Beuter verneemt, dat
de Britsche regeering aan de Vereenigde
Staten haar besluit heeft medegedeeld om
niet deel te nemen aan de tentoonstelling te
San Francisco van 1915 tot viering van de
opening van het Panamakanaal. Het Foreign
Office en de Amerikaansche ambassade ver
schaffen volstrekt geene opheldering omtrent
de reden van dit besluit. Telegrammen uit
New-York schrijven het toe aan de® strijd
over het tarief op het kanaal.
Barcelona, 91 Juli. Er zijn 17.455
stakers, behoorende tot 195 fabrieken.
Brussel, 31 Juli. Hert Brusselsche par
ket en leden van het Anrtwerpsche parket be
gaven zich hedenmorgen naar Essche®, aan
de Ned erkindsch-Bclgische grens, waar zij
eene ontmoeting hadden mot leden van de
Noderlandsche magistratuur. Deze ontmoeting
had ten doel de in Brussel wegens de ttötgif-
te va® valsdhe titels van eene Parijsche maat
schappij gevangen genomen personen te con-
fronfoeren met een zekeren Meijer, ddJe in
dezelfde zaak betrokken is en. die gevangen
zit in 's Gravcnshage.
N e w-Y ork, 31 Juli. Eene warmtegolf
gaat over de staten van het westen en het
midden, die ln oostelijke richting gaat. In
Chicago waren gisteren 20 dooden, in Cle
veland 12, in New-York 4, in andere steden
1 tort 3. Overal zijn talrijke gevallen van ver
slapping der lichaamskrachten.
Cincinnati©,31 Juli. In den loop van
een wedstrijd op motorrijwielen gisteravond
kwam een der mededingers, Johnson ge
naamd, terecht tegen het steunstuk van eene-
electrischc lamp. Een benzine-reservoir ge
raakte door ontploffing in brand. Johnson
en nog een ander werden levend verbrand.
Zes personen werden doodelijk, elf ernstig
gewonrL
Uit de Pers
Het program Bos.
De heer W. H. Vliegen schrijft een artikel
in H e t V o 1 k, waarin hij vaststelt dat de
vrijzinnige concentratie zich thans op tweeër
lei standpunt kan stellen, dat van het ver
trouwen en dat van de vrees.
„Wy gaan hierbij uit van de onderstelling
dat de vrijzinnige concentratie wil regeeren.
Dat zij de kushandjes van ,.De Tijd"
voor wat ze zijn, dat ze de oud-liberale zucht
naar een „zaken"-kabinet weet te beteugelen-
Want, al valt te twisten over de mate van
de verantwoordelijkheid die vrijzinnigen en so
ciaaldemocraten te dragen hebbenal valt zelfs
met vrucht te betoog en dat, zoodra de een©
groep zich aan „de verantwoordelijkheid" ont
trekt, de anderen daarin reden kan vinden het
zelfde te doen. één ding atoat vaat en blyft vaat
•taan: de kieners zullen beide groepen \erant-
wcordelijk stellen voor eventueel© mislukking.
M. i. gaat de beslissing der eoc.-d.em. confe
rentie in het op zich nemen van verantwoor
delijkheid verder dan de aanvaarding der aan
geboden ministerportefeuilles. Want het is ge
makkelijker de verantwoordelijkheid mede te
dragen voor een lichaam waarin men wri dan
voor eon waarin men niet vertegenwoordigd is,
terwjjl inen het huiselijk aldus zou kunnen uit
drukken wij dragen liever de verantwoorde
lijkheid mede voot zes dan voor negen tegen
standers.
De vrijzinnige concentratie kan dus wel be
weren dat de sociaal-democraten zich aan de
verantwoordelijkheid onttrokken en daarom
hóór verantwoordelijkheid afwijzen, door het
aanbod van steun aan een concentratie-minis
terie kan de sociaal-democratie het tegendeel
beweren en volhouden.
By <le volgende verkiezingen zou dit een mag
nifiek punt van debat, of oen punt van magni
fiek debat kunnen uitmaken. Het zal niet moei
lijk zijn voor dc sociaal-democraten de concen
tratie daarmede met vrucht te bestoken en om
gekeerd zijn er zeker kiezera die ons hl den
steek zullen laten, afls hot puntje met talent
wordt uitgesponnen. De rechterzijde zal er dan
zeker geducht zijde bij spinnen. Want als het
zoo loopt^ dat er oen groote kans groeit voor
dc rechterzijde om weer spoedig het regcerkas-
teel te veroveren, dan blijft de coalitie intalct."
Doch slechts in één geval, namelijk wan
neer de zaak waar om het gaat, mislukt Is,
en die mislukking is er als, door wat dan
ook, het program-Bos niet wordt uitgevoerd.
„Wordt dat program wel uitgevoerd, dan zijn
de vozende verkiezingen grondwetsverkiezin
gen.
Do nieuwe Kamers hebben dan de waag te be
antwoorden of de in de eerste lezing vastge
stelde nieuwe grondwet waarin het pro
gram-Bos verwezenlijkt is zal worden aange
nomen of verworpen. Bjj die verkiezingen blijft
dc coalitie niet intakt. Wij zouden het moeteu
zien alvorens het te gelooven, dat de kerkelijke
arbeiders trouw zouden blijven aan een coalitie
die een democratischer kiesreclit wil verwerpen
om het algemeen veroordeelde k:e<srecht-Van
Houten te behouden. Mochten de leiders der co
alitie daarheen sturen, dan blijft de breuk in
oigen gelederen niet uit, en is er bij die ver
kiezingen voor de kiesrecht-meerderheid geen
gevaar, rclfs al deserteert een deel van de vrij
liberalen.
Maar gevaarlijk, hoogst gevaarlijk, wordt hel
al» bij die verkiezingen d© kiezers zouden staan
voor dezelfde quaestics waarvoor ze nu gestaan
hehben, omdat ze n>et zijn opgelost.
Vrijzinnigen cn sociaal-democrat en beidetl,
hebben er dus alle belang bij dat het program,
vervat in onze herstemmingsvragen. wordt uit
gevoerd. Voor de vrijzinnigen is dat belang nog
wel wat grooter dan voor ons, maar het onze
staat zeker ook op het spel.
Dit moet. de grondslag zijn van do nu door
beiden te volgen politiek.
Het program-Bos is, dat spreekt van zelf,
vastgesteld in een concentratie-vergadering.
'Het is door Troelstra en hij eprak daarbij na
mens de gen eel e S. D. A. P., genoemd ,.de
zakelijke grondslag voor elk ministerie, dat
thans wil regeeren, zooala die door den afloop
<W verkiezingen i6 gelegd." Een ministerie, op
treden met dót program, krjjgt du* den steun
de.r sociaal-democraten.
In dót vertrouwen moei de concentratie thana
de regeering aanvaarden, en dót vertrouwen
moet de concentratie thans toonen. wil ze
haar program werkelijkheid zien worden.
Het andere standpunt, dat van de vrees dat
er met de sociaal-democraten toch geen land
te bczeilcr; is en het dientengevolge afwjjzen
▼an de regeering om ze te geven aan een of
ander zaken-kabinet zou vrij zeker den toestand
brengen die van een mislukking van het pro
gram-Bos het noodwedig gevolg moet zijn.
De heer Vliegen eindigt met te zeggen:
,,Dc concentratie bevindt zich feitelijk in een
benijdenswaardige positie. Zij behoeft de verant
woordelijkheid slechts te aanvaarden voor haar
eigen menschen. ze behoeft niet anders te doen
dan haar eigen program uit te voeren. Zelden
of nooit heeft een partij die ten slotte tooh
maar een minderheid ia, in zóó gunstige con
ditie gestaan. Maar nu heet het toch ook voor
haar: aanpakken.
De Nieuwe Rotterdamsche Cou
rant riet den toestand niet zoo optimistisch
in en vreest eene herhaling van een kabinet-
De Meester, dat diagonaalsgewijze door de
Kamer zou moeten laveeren ora den noodi-
gen steun te krijgen.
„Een ministerie, dat dit moet doen, sterft,
zonder dat het iets wezenlijks heeft kunnen
verriohten, aan verval van krachten, vrjjwel
van allen vervreemd.
Een concentratie-ministerie, dat op de wij,
van het ministerie-De Meester in zee ging. zou
het concentratie-program zyna ondanks ver
moorden. Dit heeft rnr. Troelstra ook zeer
wel gevoeld. Hij stelt dus voor een eventueel
concentratie-kabinet iets in het vooruitzicht i
zyn steun, den steun van de sociaal-democra
tische fractie der Kamer."
Maaronder voorwaarden, en die voor
den nu zijn zoo, dat ze alle heerlijkheid aan
de aanbieding ontnemen. Het blijkt duidelijk,
dat Troelstra zijn vrijheid wil behouden.
„Op één punt slechts gaat mr. Troclstra ver
der. Men mag er verbaasd over zjjn, omdat het
daarbij Juist een van de meest principiöele aan
gelegenheden der sociaal-demooratische partij
geldt.
Do militair© begrootingen. „Eenige voor
waarde" is hier, „dat het eind-cijfer dier be
grootingen dat der thans loopende niet ow -
schrijdt.
De 9ociaal-d©mocraten zullen nu ruiterlijk
vóór do in ©en handomdraaien door mr. Troel
stra vastgesteld© begrootingen willen stemmen.
Dat is dan toch heel wat, zult ge zeggen?
Het is niets. Het beduidt niets, omdat
iedereen weet, dot, na hetgeen onder minister
Coiiju op militair gebied is tot stand gebracht,
het eindcijfer der militaire begroolingen „dat
der thans loopend©" zal en zal moeten over
schrijden.
De voorwaarde, door mr. Troclstra gesteld,
bevat daarom inderdaad een sociaal-democratl-
schen elsch tot bezuiniging, waaraan onder ons
geldend militaire systeem niet tegemoet valt te
komen. Een eisch, ook regelrecht ingaand tegen
do grondslagen van d« concentratie^ waarbij
immers is aangenomen, dat het onder bet te
genwoordige kabinet op militair gebied tot
Gtand gebrachte zou worden met rust gelaten,
opdat het zich zou kunnen coneolideeren en
ontwikkelen. Dat was dan ook de reden mr.
Tydeman heeft het in de Kamer verklaard
waarom in het concentratie-manifest een mili
taire paragraaf kan worden gemist.
Mr. Troelstra weet dit ook zeer we]. Daarom
kan zijn toezegging tot steun moeilqk ernstig
genoemd worden. Van hem moet meer worden
geéi&eht, en h\j moet bereid gevonden worden
meer te geven of van een concentratie-kabi
net, m. a. w. van ee nkabinet, dat grondwets
herziening ill zijn vlag voert, komt niets.
Wenscht mr. Troelstra aan een conoentrarie-
kabinct leven sv ai baarheid te schenken, dan be
hoort hij daaraan een steun toe te zeggen, die
zóóveel beteekent, dat zijn partij kan wonden
beschouwd als regeerings-partij. Anders komt
•het kabinet zeker aan de Eerste Kamerontbin
ding, waarvoor mr. Troclstra het besluit in rijn
zak schijnt te dragen, niet toe."
De (r.-k.) T ij 3 schrijft
„Reeds bij do eerste ernstige terreinverken
ning. van do zijde der Concentratie beproefd
waarom die proef niet ondernomen vóór de
verkiezingen? blijkt ten cen©nma!e
een vruchtbire samenwerking onmogelijk van
de partijen-, die zoo lichtvaardig den avontuur
lijken veldtocht der vorige maand hebben ge
voerd I"
„Yr'ant zie nu de houding van mr. Troelstra
én zijn partij. Zij Is eer listig dan gevat, eer
sluw dan rechtuit, grof gelijk het heele soci
alistische systeem tot in de plebejische om
gangsvormen toe. Zoodra de verkiezingsbuit,
waarvoor de Concentratie zoo gemakkelijk baar
fierheid, waardigheid «n al haar p-incipieele
hebben en houden had verkocht, was binnen
gehaald. bleek Troelstra's eenige tactiek wg
aanvaarden wel den buit, maar de verantwoor
delijkheid moeten we ons va-n het lijf houden
,,De kiezers mogen een Goddank verzuchten,
dat een party, die werkstakingen wil bescher
men en het „geen man en geen i ni mceri'
op het program van absolute regee. n-ïacr.e
zetten^ ten slotte niet in het Ministerie is op
genomen. Maar wat van do staatslieden te zeg
gen. die onder de kwade drijf kracht van poli
tieleen haat een bondgenootschap met zulk een
partij aangingen? Que diable allaient-
ils faire dans cette galère?
„En inmiddels staat Augustus voor de deur,
hebben wij over zeven weken de» sluiting der
Stolen-Generaal en de opening der nieuwe zit
ting met een Troonrede en de aanbieding dér
Staatsbcgrooting. En op de ministerieel e bu
reaux moeten nog stapels papier worden ver
werkt voor de toepassing der Radenwet, het or-
ganisetren der Ziektekasscn en het regelen d®»'
Ziekenfondsen overal in het land. En de 70-
Jarige ouden moeten 10 December a s. het hun
beloofde pensioen hebben, welks registratie in
alle gemeenten, en zeker in de groote steden
heel wat moeite zal kosten.
Wij begrijpen dat er na dit eerste treurige
bedry'f van de crisis, schaamte begint te komen
over de mannen, die voor den politieken chaos
verantwoordelijk zyn.
Het (r.-k.) Centrum acht niet te ontken
nen, dat de missives de argumenten, de re
deneering cn betoogtrant van den heer Bos
gunstig afsteken bii bet wel zeer omslachtig,
raaar daarom nog niet zeer zakelijk en over
tuigend verweer van mr. Troelstra.
..Voor geen onpartijdige kan het dan ooi
twljfela?htig zijn, wie der beide politici in d}(
brieven-steekspel het sterkst zich betoont, al z^
hiermee allerminst gezegd, dat wij voor om
gaarne socialisten als ministers zouden «i©n op
treden, of alles onderschrijven, wat dr. Boe be
toogt."
De Amsterdamsche hoogleeraar van Erab-
den pleit in het Vaderland voor een vrij
zinnig kabinet zonder sodalisten er in.
Thans nu de S. D. die deelname geweigerd
hebben terwijl z\J, niettemin door bet aanbod
ran allen mogelijkon steun toonen, overigens
hun parlementaire verantwoordelijkheid in hei
belang ran kiesrecht en staatspensioen t©n volle
te erkennen, zal «cn concentratie-kabinet d<
S. D. in zyn macht hebben. Zulk «en cabine
regeer e, zoo als krachtens dc democratisch vrij
zinnige koers der concentratie verwacht kar,
worden: dreigt er by eenig punt van wetge
ving of beleid rebellie in den rood en hoek.
regeering houde den S. D. telkens kalm voor
oogen, dat zij ook thans bet ten val brengen
van het ministerie voor de kiezers t© verant'
woorden zullen hebben. ..Wij hechten niet aan
onze zetels'', hoort men in gedachten reeds
klinken van de regceringstafel, ,,wij hechten
slechte aan het algemeen kiesrecht en de
«taatspensionneeringwerpt ons omver als gij
durft, mijne heeren, gij die den meerderen in
vloed niet gewild hebt".
De S. D. Kamerfractie zal oneindig meer ..de
gevangene ran Tydeman" zijn, dan. zetelend
in dc regeering, het geval had kunnen wezen.
En de kans, dat zij baar onwelgevalligo
voorstellen of haar prikkelende gedragingen te
slikken zal hebben, is onvermftde yk grooter ge
worden, nu zy zich uit dogmatische of tacti-
6che reden de mogelijkheid benomen hecB,
om vooraf over mogelijke voorstellen of gedra»
gingen haar 3 van de 9 stemmen in den minis
terraad uit te brengen.
Grooter verantwoordelijkheid, bij minder in
vloed, onder «en minder democratisch minis
terie, dat is het koopje, dat de heer Troelatra
zjjn partij bezorgd heeft.
Daarom, ofschoon wij voor de bezwaren, die
voor de vrijzinnigen resten-, niet blind zyn*
meenen wy, dat een conoentratiekabinet thans
tooh wel beproefd kan worden."
Loyal opposition.
De Standaard schrijlt o. m.
,,Van meer dan één kant heeft m«n ©r zich
aan geërgerd, dat na 17 Juni onzerzijds als
plicht werd gesteld, om niet alleen terstond als
oppositie op te treden, maar dit van meet af
te doen met het beleden doel, om Links te be
moeilijken zooveel dit kon.
Jammer slechts, dat men bjj het weergeven
van onze bedoeling drie woorden uitliet, die er
noodzakelijk bij hoorden, zou d© strekking van
onze verklaring in het juiste licht komen te
•taan.
We spraken toch in ons artikel van den 17eQ
Juni niet van een bemoeilijken van Links in
zijn nadere poging om 'e Lands zaken te be
redderen in 't gemeen, maar van e©n zooveel
mogelyk bemoeilijken ran Links in de consti
tutie van zyn Kabinet j wat beel iets anders is.
Is eenmaal een Kabinet ran de tegenpartij
opgetreden, dan mag aan de positie de eisch
worden gesteld, dat ze „loyaP' zijzoolang
daarentegen de worsteling bij de stembus nog
voortduurt, en de winnende partij nog voor het
groote probleem van de Kabinetsformatie staat,
bezit de partij die alsnu oppositie wordt, niet
alleen het recht maar rust op haar zelfs d© plicht
om de kans op een sterke Kabinetsformatie raor
de alsnu optredende regeerings-meerderheid
zoo slecht mogelijk te maken j en juist dit is het
probleem, dat ook nu bij de herstemmingen
moest worden heslist.
Voor de Concentratie kwam 't bij de her
stemmingen op tweeérlei aan le op het zoo
laag mogelijk houden ran het ledental der Coa
litie, en 2e. op het zoo hoog mogelyk opvoeren
ran haar eigen leden groep, niet alleen tegen*
over de Coalitie, maar «venzoo tegenover de So
ciaal-democratie.
Dit echter heeft nieta te maken met de hou
ding die d© Antirevolutionaire partij straks, als
het nieuwe Kabinet er is, tegenover dit Kabi
net zal hebDen in te nemen.
Die houding toch zal geen andere mogen zijn,
dan die van ..loyal opposition".
Iets waar we te meer nadruk op leggen, om
dat Links én aan het Reclrtech© Kabinet van
1901 èn aan dat van 1908 op exemplaire wijze
getoond beeft, wat men onder loyal opposite
on"onder mann©n ran eer niét behoort te ver
staan.
De plichten en rechten ran een „loyal oppo
sition" loopen natuurlek zeer uiteen, al naai
gelang Kabinet en oppositie, uit eenzelfde be
ginsel levend, slechts gradueel verschillen, dan
wel in staatsrechtelykeu zin, in uitsluitenden
zin, principieel tegenover elkander slaan
maar voor welke van deze twee gevallen de op
positie ook te staan kome, het „loyale" mag,
zoo ze zich zelve eert, aan het karakter van
haar optreden nooit gemist worden."
Berichten.
De Staatscourant van Vrijdag 1 Aug.
bevat o.a. de volgende Kon. besluiten:
tijdelijk benoemd tk>t secretaaüs van den
armenraad te Ylissmgen H. J. Tichelman, ont
vanger aldaar;
bevorderd tot officier in de Oranje-Nassau-
orde de luitenant ter zee le kL E. P. "Wes-
tcrveld;
benoemd tot burgemeester van Oerle P. T.
v. d. Heuij;
op verzoek eervol onitslogen als 1 eeraar
aan de R. li. B. S. te Meppel dr. G. Schenk;
benoemd aan de Rijks-Universiteit te Lei-
den tot hoogleeraar in de lettoren en wijsbe
geerte om ondersvijs te geven in de Balto-
Slavische talen dr, N. van Wijk, onkler-biibU«
orthccaris aan de Kon. iBibhotheek te Deb
Haag en tot buitengewoon hoogleeraaa1 in
dezelfde faculteit voor hert onderwijs ln talen
en geschied ems van Babykmlë en Assvrfê dr»
G. J. Thierry, hervormd predikanlt te Baam-
brugge;
ontbonden de Staatscommissie wot de In
dische defensie en benoemd tot ridder ln dé
Orde van den Nederl. Leeuw Jhr. mr. B. C»
de Jonge, administrateur aan hei departe*
ment van oorlog en R. Zudderhoif, lid van dé
Al gemeen e Rekenkamer; tot officier in dé
Oranje-Nassa-u-orde met de zwaarden mr.
J. C. Jager, luitenant ter zee le kl„ adjudant
van den minister va® marine e® tot riddéf
