BINNENLAND.
willen gcene vrede met de Spanjaarden, die
ons uit de bloeiende landouwen van onze
vaderen gedreven hebben naar dit rotsach
tige, algelegen oord, waarin wij met moeite
ons dagelijksch brood moeten zoeken. Gaat
dus naar huis, gij slechte muzelmannen, sla
ven van de christelijke indringers, want de
aanraking met u bezoedelt ons en wij kunnen
niet instaan voor uw leven, wanneer onze
trouwe krijgers uit Soes en Tazza uwe tegen
woordigheid in ons kamp vernemen.
China.
De vierdaagsche strijd om Nanking is met
eene overwinning van de regeeringstroepen
geëindigd. die de stad rijn binnengetrokken.
Men neemt aan, dat met den val van Nan
king Juansjikai weder feitelijk meester van
den toestand is.
Mexico.
New-York, 21 Aug. Een 'telegram uit
(Mexico bericht, dat de voorstellen van Wil
son, die ITuearta in hun geheel heelt ver-
Worpen. aldus luidden:
1. Volledige staking van de vijandelijkhe
den. 2. Bedanken van Huerla ten behoeve
van een tijdclijken president. 3. Bepaling van
den datum der eerstvolgende verkiezingen.
4. Huerla zou geen candidaat zijn voor het
presidentschap
Allerlei.
Henry Thaw is, zooals wij gisteren reeds
mededeelden ,te Hermengilde in de provin
cie Quebec aangehouden en opgesloten in de
gevangenis. Bij zijn aanhouding erkende hij
onmiddellijk de gezochte vluchteling te zijn,
maar verklaarde hij tevens op uitdagenden
toon, dat de Canadeesche autoriteiten niets
met hem te maken hadden.
John Holigan, de chef van het departement
voor de immigratie, heeft verklaard, dat
Thaw waarschijnlijk uit het land zal worden
gezel als „ongcwenschtc buitenlander." Dan
wordt hij in handen gesteld van de autoritei
ten van New Hampshire, die dan de vraag
>p te lossen zullen hebben of hij aan den staal
New-York moet worden uitgeleverd.
Wanneer Thaw, aldus de „New York
Herald" reeds in het bezit is van een pas
sage-biljet voor een schip in een der Cana
deesche havens met bestemming naar het bui
tonland en alleen door Canada reist om zich
naar Europa te begeven, dan heeft hij groote
kans weder in vrijheid te worden gesteld.
Zoo is het immers ook gegaan met den wor
stelaar Jack Johnson, die uit de Vereenigde
Staten naar Canada was gevlucht, daar werd
aangehouden, maar weder vrijgelaten werd
op vertoon van een passage-biljet, omdat
daaruit bleek, dat hij niet van plan was in
Canada te blijven.
Het geval is blijkbaar in Amerika het groote
gesprek van den dag. Men interviewt ieder
een die iets met Thaw te maken heeft gehad,
in 't bijzonder zijn moeder en zijn mooie
vrouw. De oude mevrouw Thaw zei dat de
journalisten als een wolk sprinkhanen op
haar neergestreken waren. Ze gaf toe dat ze
dolblij was over de ontvluchting van Harry.
Een journalist vroeg haar of ze ook dacht dat
Tliaw zijn vrouw zou willen vermoorden,
maar de oude mevrouw werd daar heel boos
over: „Evelyn weet heel goed dat dit nonsens
is", riep ze uit, „trouwens Evelyn bestaat niet
meer voor mij, sinds ze in het tweede proces
tegen Ilarry getuigd heeft." Intusschen, laat
Evelyn zich bewaken door niet minder dan
vier detectives. Ze heeft nog eens tegen do
journalisten gezegd, dat Thaw zeker van plan
is haar dood te schieten. Vier jaar geleden,
zegt ze, sprak zij haar man in het gesticht
cn toen had Harry eens gezegd: „Ik was
heusch niet gek, ik hem dien man (AVhile)
Iwee dagen vóór ik hem doodde, nog gemist."
Mevrouw Thaw had toen met schrik ge
vraagd: „Heb je White dan werkelijk met
voorbedachten rade doodgeschoten?" En
Thaw antwoordde tandenknarsend: „Ja ze
ker. Ik had er wel een millioen dollars voor
over gehad om hem te raken. Ik denk dat jij
nu aan de beurt bent." Mevrouw Thaw heeft
dus reden genoeg om bang te zijn, maar toch
meent ze dat de doktoren en advocaten, die
hem in het gesticht hebben gebracht, daar
toe nog meer reden hebben. Dezen hebben dan
ook inderdaad allen terstond verlof gevraagd
voor het dragen van een revolver en de mees
ten laten zich bewaken. Want Harry zoo
zei mevrouw Evelyn is de slimste man
dien ik ooit ontmoet heb, dat bewijst weer
zijn vlucht, juist nu er geen gouverneur is
in den staat New-York.
Diefstal op de tentoonstelling
te Gent. Ruim een week geleden hebben
dieven hun slag geslagen op de tentoonstel
ling te Gent.
Talrijke waardevolle voorwerpen, meest
antiquiteiten, hebben de heeren medegeno
men. Onder de ontvreemde voorwerpen be-
hooren o.a.: een verguld zilveren kelk, met
ien waarde van 1800 francs, eenige andere
kelken, ieder ter waarde van 800 1000 frs.,
een Romaansche pateen (schotel) 200 frs., een
bewerkte Romaansche hostievaas 550 fr. en
een Gotische hostievaas uit de 14de eeuw van
750 fr. waarde, eenige zilveren ceintuurges
pen, zilveren broches en vele andere kerke-
lljike reliquien.
Hamburg, 21 Aug. Heden morgen
kwamen twee mannen in een auto aan de
gemeentelijke spaarkas. Zij bedreigden twee
daar aanwezige ambtenaren met revolvers
en verwondden den kassier Bethke zwaar.
Zij maakten zich meester van de kas, die om
streeks 210 mark bevatten. Een verzoek om
de brandkast te openen mislukte. De daders
vluchtten dn hunne auto. -Men meent in een
van do daders een kellner te hebben her
kend, die een jaar geleden hier werkzaam
is geweest.
Rome, 20 Aug. De sneltrein Rome-
Napels is in de nabijheid van Napels ont
spoord. Twee personen zijn gedood, tien ge-
Wond.
Napels, 21 Aug. De ontsporing van
den sneltrein Rome—Napels geschiedde om
12.5. De machine, de postrijtuigen en de ba
gagerijtuigen zijn gedeeltelijk omgeworpen.
Het eerste passagiersrijtuig is gebroken.
Twee spoorwegbeambten en een reiziger
zijn gedood; negen personen zijn gewond.
Onder de slachtoffers Is geen enkele vreem
deling. De hertog en de hertogin van Aosta
en de autoriteiten hebben nog in den nacht
de jresömdonbestocbi.
Sfax, 20 Aug. Het Tunesische schip
Evangclistra heeft schipbreuk geleden op de
reede van Zoeara tijdens een storm in den
nacht van den 17en op den 18en. Hek schip
is geheel gebroken. Een gedeelte van de be
manning en de lading zijn gered.
Een jong Duitsch geleerde, dr. Karl
Beck, is op een onderzoekingsreis in de bin
nenlanden van Afrika door een leeuw aan
gevallen en aan de opgeloopen wonden over
leden.
In de voorstad van Mexico, Tacubaya.
is een tram in botsing gekomen met een dy-
namicttransportwagen. Bij de ontploffing die
volgde werden meer dan honderd personen,
meerendeels vrouwen en kinderen gedood en
gewond.
Uit de Pers
Oe crisis
In het Terneuz. Volksbl. schrijft jhr. R. R.
Z de Muralt (U.-L.) de afgevaardigde van
Oostburg naar dc nieuAve Kamer, dat dr. Bos
z. i. juist handelde met zijn aanbod aan de
sociaal-democraten, maar dat het besluit van
de concentratie, om geen concentratie-minis
terie met steun van de socialisten te vormen,
hem zeer verkeerd voorkomt.
„De mogelijkheid is niet uitgesloten zegt
echr. dat de socialisten het 't gevormde con
centratie-ministerie zoo lastig maken, dat het
het bijltje cr bij neer moet leggen. Maar in zoo'n
geval zouden het staatspensioen en algemeen
kiesrecht gevaar loopen en zou de geheele ver
antwoord! ykhe-d van de mislukking op de S. D.
A. P. vallen. Schr. wil de S. D. A. P. echter
niet schoon wassclien zij bljjft in zijn ©ogen
de sohuldige, indien er niets van het staatspen
sioen of het algemeen kiesrecht terecht komt.
Herinnerende aan de opdracht, door mr. Cort
van der Linden in beraad gehouden, zegt de
he^r de Muralt, dat elk ministerie, hetwelk het
niet ernstig meent met de invoering van staats
pensioen en algemeen kiesrecht, moet bestreden
worden, hoe of het ministerie ook heet«n moge.
Waar men 6oms hoort beweren, dat men dan
even goed rechts had kunnen stemmen, als er
niets tot stand komt, meent schr., dat die op
merking kant noch wal raakt. Immers met ver
jaging van rechts is de tariefwet van de baan,
de openbare school behouden, en de dwangwet-
Talma, voor zooverre dc premiebetaling betreft,
onschadelijk gemaakt.
Nu is het mogelijk hoewel de afgevaardig
de zich zulks moeilijk voorstellen kan dat het
a.s. ministerie alleen komt met een voorstel
voor algemeen kiesrecht en d« staatspension-
necring gelee! of gedeeltelijk opschort. Na'uur-
lijk komt er dan aldus jhr. de Muralt van
uit de Kamer een voorstel betreffende het staats
pensioen, dot onze mannen hebben voor te
stellen of minstens le steunen. In dezen heb
ben wij de troonrede af te wachten, alvorens
te weten hoe de zaak eigenlijk staat. Waar
sohrijver den kiezers beloofd heeft te zullen
werken tot verkrijging van staatspensioen en
algemeen 1 icsrecht, daar denkt hij er niet aan.
«en ministerie te steunen, dat deze zaken ont
loopt.
Berichten.
De Staatscourant van Vrijdag 22 Aug.
bevat o.m. do volgende Kon. besluiten:
benoemd tot vice-consul van Nederland te
OocHdioba (Argoiriindë), buiten bezwaar der
schatkist F. Gielz;
benoemd tot klerk aan het depart, van jus
titie \V. H. v. Trecht te 's Gravenhage;
op verzoek eervol ontslagen C. J. Woort-
man als boschwachter bij het staatsboschbe-
heer; idem E. Vleming te Hoek van Holland
als rijksteeurmeester in algemeenon dienst 3e
klasse;
benoemd en aangesteld terft officier van ge
zondheid 2e lel. in Ned.-Indic arts J. \V. Bijle-
veld;
op verzoek eervol ontslagen C. Wiersma als
assistent bij do directie van do Rijks post'
spaarbank.
Nader wordt medegedeeld dat omtrent
een eventueel bezoek der Koninklijke familie
aan het vuurwerk te 's Gravenhage, in de
Maliebaan op 5 September nog niets beslist is
en de Koninklijke tribune alleen geplaatst
wordt voor het geval II. M. het feest mocht
wenschen bij te wonen.
Reuter seint uit Frankfort a/M. dat
Z. K. H. prins Hendrik der Nederlanden gis
teren namiddag met zijn adjudant, majoor
Leonha'rd, bezocht heeft de Adlerwerken,
voorheen Heinrlch Kleye. en de werkplaat
sen van de firma Mayfarth Co., fabrikan
ten van landbouwmachines-
De ministerraad. De ministerraad,
die tegenvolge van uitlandigheid van enkele
leden van het kabinet, sedert een tweetal
weken niet was bijeengekomen, heeft gisteren
weer vergaderd onder leiding van den tij-
delijken voorzitter mr. Heemskerk.
De oorlogsbegrooting. De
voorwaarden waarop de Sociaal-Democrati
sche Kamerleden een concentratie-kabinet
zouden steunen en dus voor die oorlogsbe
grooting zouden stemmen was, daft deze be
grooting over 1914 niet hooger zou zijn dan
die over 1913. Naar men ons meedeelt is de
ontwerp-begrooling over 1914 ruim 14 ton
hooger dan over 1913. De riijging dezer be
grooting wordt veroorzaakt door de in wer
king treding van de nieuwe militiewet.
Duinwaterleiding. Blijkens bij
den Raad van State, afd. voor de geschillen
van bestuur, ingekomen koninklijke besluiten
is door de Koningin o. m. de volgende be
slissing genomen
Vernietigd is het besluit van B. en W. van
Noordwijk, waarbij aan B. en W. van Am
sterdam werd verboden het voortzetten der
werkzaamheden tot verlenging van het wes-
terkanaal der duinwaterleiding in de duinen
onder de gemeente Noordwijk. B. en W. van
Noordwijk hadden ten onrechte krachtens de
Hinderwet de genoemde werkzaamheden
verboden.
Naar men verneemt, is jhr. dr. J. Lou
don, Hr. Ms. gezant te Washington, vrij ern
stig ongesteld geweest. Hij is thans nagenoeg
hersteld, zoodat zijn gezondheidstoestand toe
laat met verlof naar Europa te vertrekken.
waar hij in de eerste helft van September ver
wacht wordt
De centrale liberale kiesvereeniging te
Zicrikzce heeft tot candidaat voor de Prov.
Staten in dit district gesteld den heer J. A.
de Bruijne.
Gemeenteraadsverkiezing te
Arnhem. De uilslag van de herstem
ming voor den gemeenteraad van Arnhem in
•diatiiicl! I (vac.-v. d. Schooren), is als volgt:
Uitgebracht 1892 geldige stemmen. J. A. van
Hoogstraten (a.-r.) 918 stemmen; M. Nlemeyer
(vrijzinnig), 944 stemmen. Gekozen de heer
Van Hoogstraten.
De commandant en officieren van het
Braziliaansche oorlogsschip, dat 27 dezer in
de wateren van Amsterdam verwacht wordt,
zullen 30 dezer naar de residentie komen om
hunne opwachting te maken bij den minister
van Buitenlandsche zaken en bij den minister
van Marine.
De Fransche regeering heeft benoemd
tot commandeur der orde voor Landbouw-
verdienste den kolome! K. D. Punt, voorzit
ter van de Remonte-commissie voor de bere
den artillerie te 's Gravenhage.
Bij beschikking van den minister van
Oorlog ad interim minister van Marine Is de
benoemde officier van gezondheid der 2e
klasse L. Hendriks met 1 September a.s. ge
plaatst bij het hospitaal der marine te Wil
lemsoord, en zijn de met particuliere gelegen
heid uit Oost-Indié gerepatrieerde inspecteur
van den marine-stoomvaartdienst J. J. Jóbsis
en officier-machinist der le klasse A. A.
van Boven gesteld ter beschikking.
De a.s. manoeuvres. Tijdens de aan
staande manoeuvres in een gedeelte van de
stelling van den Helder, zal aldaar van 8 tot
en met 11 September een veldpostkantoor
worden gevestigd, door welles tusschenkomst
de voor de manoeuvreerende troepen bestem
de brieven en andere stukken zullen worden
uitgereikt. Ten einde de noodige zekerheid
te verkrijgen, dat de correspondentie naar
behooren kan worden uil gereikt, is het nood
zakelijk, dat op de brieven enz. behalve de
naam en de voorletters van de geadresseer
den, tevens worde vermeld het korps en het
onderdeel waartoe hij behoort, dan wel daar
bij is gedetacheerd, terwijl als plaats van be
stemming is aan te geven: Stelling van den
Heldor.
Het XXe Wereldcongres voor
den Vrede.
Het Wereldcongres hervatte gisterenochtend
zijn werkzaamheden.
Aan de orde was het onderwerp: interna
tionale politic.
Inleiders waren de heeren Tryon on prof.
Van Vollenhoven.
Naar aanleiding van een rapport van prof.
Van Vollenhoven had de congrescommissie
de volgende resolutie voorgesteld
„Het congres is van meening, dat dc or
ganisatie van een internationale politie noch
noodzakelijk, noch aanbevelenswaardig is
om de uitvoering van het positief internatio
naal recht te verzekeren."
Prof. Van Vollenhoven verdedigde
breedvoerig zijn bekende denkbeelden. Wil
men de Staten hun vloten en legers ontne
men, dan moet men daarvoor iets anders
in de plaats stellen wat even groote zekerheid
biedt. De algemeene verplichte arbitrage geeft
die zekerheid niet, omdat een groote Staat
op gronden, aan zijn levensbelangen ont
leend, zich altijd daaraan kan onttrekken.
Die leemte beoogt Spr. door zijn voorstel van
een internationale politie aan te vullen. Spre-
ker's stelsel ls aan de arbitrage niet vijandig
doch completeert haar.
De internationale politie moet de vrijwil
lige uitvoering van arbitrale uitspraken
waarborgen.
Door de internationale politie die be
stemd is om te verdwijnen wordt de be
staande weermacht verkleind. De internatio
nale politie zal preventief werken; geen doel
maar middel zijn. Zij die den wereldvrede
met één sprong wenschen, bereiken niets.
Wil men den wereldvrede, dan moe' men
tusschen het ijzeren en het gouden tijdperk
een zilveren tijdperk inlasschen. (Daverend
applaus).
De heer J. II. Tryon, uit Boston, bestreed
het plan van professor van Vollenhoven.
Spr. meende, dat de sanctie, die prof. Van
Vollenhoven wenscht, niet practiscli is, om
dat een internationale politiemacht onnoodig
is, wanneer men de internationale organisa
tie behoorlijk in elkander zet.
De heer mr. Torley Duwell achtte
het plan-Van Vollenhoven niet geheel onuit
voerbaar, doch waarschuwde er tegen zich
te veel illusies er van te maken.
Het plan ondervond voorts bestrijding bij
de heeren V. II. Dures (New-York) en W. F.
Crofls (Washington) en verdediging bij de
heeren, Maciajewski (St. Petersburg) en Fried
(Weenen). La at stigc noemde herinnerde er
aan, dat President Roosevelt, Gamegie en de
Koning van Italië zich ook voor het denk
beeld van prof. Van Vollenhoven hebben ver
klaard, terwijl in China, Kreta en Skoetari de
internationale politie in dc practijk reeds
werkzaam is geweest. Spreker beval du-, aan
de conclusies van prof. Van Vollenhoven,
wellicht in eenigszins verzachten vorm aan
te nemen.
Mgr. Giesswein, pauselijk prelaat uit
Budapest, stelde een resolutie voor, waarin
Het Congres de derde vredesconferentie uit-
noodigt het vraagstuk van dc instelling
eener internationale politie in studie tc ne
men.
De heer Clayton Green (Londen),
hoewel oordeelende dat prof. Van Vollenho
ven te ver is gegaan in zijn rapport, wensch-
te echter niet met dc congres-commissie stel
ling te nemen tegen een internationale weer
macht.
Dr. Nilsson (Zweden) verklaarde zich'
eveneens voor het plan-Van Vollenhoven en
aoïïtte het ook gcwcnscht dat de zaak op de
derde vredesconferentie ter sprake komt.
Dc heer Gob al. directeur van het Bureau
te Bern, bestreed de rësolutie van de congres
commissie.
Bij het verder debat over het plan-van
Vollenhovcn, verklaarde de heer Gaston
Mock (Parijs) zich tegen het plan, dat z. L
twee onvereeniflbar® dincen tracht te ver
eenigen: het streven naar den vrede en de
uitvoering van schcidsreehtelijke uitspraken
met militair geweld.
Prof. Van E ij s i n g a (Leiden), die het
ongewenscht achtte, dat het congres terstond,
na zoo kort geleden eerst van dit plan ken
nis te hebben genomen, daarover een oordeel
zou uitspreken, stelde met den heer Fried
eene resolutie voor, waarbij het Wereldcon
gres voor den Vrede als zijn oordeel uit
spreekt dat de studie van het vraagstuk der
organisatie van eene .internationale politie,
een vraagstuk dat voor de eerste maal op
het Congres van 1913 is ter sprake gebracht,
o pde agenda der colgende congressen moet
blijven.
Deze resolutie waarmede prof. Van Vol
lenhovcn zich geheel kan vereenigen werd
daarop met algemeene stemmen aangenomen.
Hiermede waren de andere resolntiën ver
vallen.
Vervolgens was aan dc orde: economische
boycot en andere vredelievende sanctiën van
arbitrale uitspraken.
Rapporteur hierover was de heer David
SlarrJordan uit Californiö. Spreker stel
de, namens de commissie voor sociologie, eene
resolutie voor, waarin de volgende wenschen
worden uitgesproken: lo. dat liet Intern. Vre
desbureau in alle landen een onderzoek or-
ganiseere naar dc mogelijke gevolgen van de
toepassing van maatregelen van vredelieven
de sanctie ingeval van schending van het In
ternationaal Recht; 2o. dat de resultaten van
dit onderzoek aan het volgend Vredescongres
zullen worden voorgelegd; 3o. dat ingevolge
den wensch, door het Congres te Milaan uit
gesproken, het Internationaal Vredesbureau
de samenstelling uitlokte van een wetboek
van middelen om arbitrale uitspraken uitge
voerd te krijgen, hetwelk eveneens aan het
volgend congres zal moeten worden onder
worpen.
Na eenige discussie werd de resolutie aan
genomen met algemeene stemmen.
De zitting werd daarop tot 4 uur verdaagd.
Bezoek aan het Vredespaleis.
Een groot aantal led-en varrt het XXe wereld
congres voor den vrede bezichtigde gisteren
middag te 3 uur het Vredespaleis. Bij deze ge
legenheid werd tevens dc buste onthuld van
Hugo de Gnoot, die door „Vrede door Recht"
aan de Garnegieslicliling is geschonken. De
buste is geplaatst op de bovenverdieping, te
gen den muur, tiegemover de hoofdtrap.
In een dichten kring van belangstellenden
droeg mr. Dc Pitn'fco, voorzitter van „Vrede
door Recht", de<ze buste over aan bet bestuur
dor CamcgLostlichting, vertegenwoordigd door
die heeren jhr. mr. Van Karnebeek, president
on Patijn, secretaris.
Ilij liiiekl daarbij im het Fransch de volgen
de redie:
Mijnheer de president on lelden van het
hot Comité!
Toen etendge jaren geleden het geien ij dele
hoop meer scheen' dat do inwijding van het
Vredespaleis binnen een niet tc lang verwij
derd tijdsverloop zou kunnen plaats vinden,
uitte men in een algemeen» vergadering van
dien Alg. Ned. Bond Vrede door Recht den
geheel spoiïtanen wensch, dat van den kant
van diözen Bond ter geüegonhcM van deze
grOoto wereldgebeurtenis eem. zij het ook b
achetildJefn geschenk zou worden aangeboden
dat een plaats, geëvenaard aan zijn beteeke-
nlis, zou kunnen innemen tn hot Vredespaleis.
Toen werd hot vernuftig denkbeeld geop
perd, hot plan to verwezenlijken door daar
aan tegelijkertijd een hulde to verbinden aan
een landgenoot, wiens iittJelloctuedle arbeid
nfibt vreemd was aan de idee die hot Vredes
paleis hoeft doen verrijzen.
Men dacht toen aan Hugo de Groot, den
man dfe in do wetenschappelijke wereld ver
maardheid hoeft verworven dioor zijn: do
jure belle ac pacis libri tres, en misschien niei
minder dbor zijn: mare li be rum.
Toen men vandaar weldra tot een vaster
vorm van uitvoering kwam van het plan,
werd het donkbeeld geuit, dat eenstemmig
word aangenomen, dat men van den man, die
door do voortbrengselen van zijn geest zicb
een monumenrtrum a-ere perenni-us had weten
6e stichten in <Je wetenschappelijke we
reld, een borstbeeld moest doen Uitvoeren
in marmer', dat men aan hot begluur der
Carnegiestidhting zo-u aanbieden om in het
Vredespaleis te worden geplaatst "Wij ver
heugden ons te zien dat dit denkbeeld on-
mMdelijk de boste ontvangst van u onder
vond, dat wij u ook volkomen bereid von
den om voor het borstbeeld een zoodanige
plaats ?n het Vredespaleis af te staan, dat
het onmiddellijk de aandacht zou trekken van
alle -eventueelc bezoekers. En wat ons niet
minder verheugde was, dat wij' eem jonlge en
begaafde kunstenares hebben gevonden, die
met al haar talent, al haar bekwaamheid en
heel haar hart. een marmeren buste heefi
gewrocht als wij thans hier kunnen bewevo-
diePen in den meest treffendeai vorm.
Spreker dankte allen, die hun steun heb
ben verleend tot verwezenlijking van hel
plan en besloot met een: „Leve het bestuur
der Carnegiestichting!"
Met geestdrift stemden de aanwezigen mei
dien uitroep in.
De heer Van Karnebeek, deze rede be
antwoordende, verklaarde dat de Nederland-
sche Bond voor den Vrede, uit welks naam
nir. De Pinlo gesproken had, beter bekendis
onder den^naam „vrede door recht", een mo
tief, dat reeds uitgedrukt is op den eersten
steen van het Vredespaleis. Dit wil zeggen,
dat de methode van den Ncderlandschen Vre
debond dezelfde is als die, waardoor het
gronddenkbeeld van dit gebouw het best
wordt weergegeven. Spr. bracht dank aan
den Bond voor het geschenk. Hij verklaarde,
dat de Carnegiestichting reeds zeer veel ge
schenken heeft ontvangen, ter versiering van
dit gebouw, maar niets is het bestuur der
Carnegiestidhting aangenamer dan dit ge
schenk van Vrede door Recht, omdat arede
door recht de vlag is, welke dit gebouw voert.
Ook deed het hem bijzonder aangenaam aan
dat de Bond voor dit geschenk de buste heeft
gekozen van een Hollandsch burger, die te
recht beroemd is door zijn werken en die
daardoor de idee ./vrede door recht" in hooge
mate heeft bevorderd.
De heer Da Fontaine, president van
het bufeau te Bern, sprak hierop als volgt:
Met een heilige ontroering, eene ontroe
ring die menschelijke woorden onmachtig
zijn om te vertolken, zijn wij dit gebouw bin-
nengetreden. Het symboliseert vóór <fa& onze
hoop, ons geloof en onze liefde, de liefde, het
geloof en de hoop van hen die A'óór ons, in
een heldentijdperk, hebben durven geloovcn,
liefhebben en hopen, terwijl alles rondom
hen twijfel, haat en wanhoop was. Zij hebben
niet de vreugde gesmaakt de international©
woning van de gerechtigheid te zien verrij
zen, den drempel er Aran te overschrijden cn
te gevoelen, dat de overheersohende macht
van het recht zich in zekeren zin materiali
seert en zich doet gelden.
-Zij weten 't niet. zij die A'oorbiJ dit monu
ment gaan, wat dit gebouw beteekent voor
ons, die lief gehad hebben hen die ons be
streden, die gehoopt hebben tegen alle hopen
in. die het geloof gehad hebben tusschen de
ongeloovigen.
Anderen zullen onder dit dak binnen enke
le dagen officieele en door het protocol Voor
geschreven phrasen uitspreken. Be hoop, dat
zij in overtuiging en in warmfe gelijk zullen
staan met de zinnen, welke op dit oogenblik
kiemen In den geest van allen, die mij om
ringen en waarvan ik in mijne woorden dc
overredende welsprekendheid en de geest
drift zou willen doen overgaan.
Deze officieuze inwijding, die in ons
oog waardevol is als een gravure A'óór don
afdruk, verrichten wij met een \Toolijk harl
cn met getroost gemoed.
Van nu af aan zijn de zalen gereed waarin
magistraten zitting zullen nemen om recht te
spreken over de Avereld. Van uit dit monu
ment zal plechtig en zacht de riem der ge
rechtigheid opstijgen, een stem waarnaar da
gelijks beter geluisterd zal worden en die
dagelijks verzekerd zal zijn van een grooter
gezag. Thans uegint liaar regeering; zij zal
de eenige souvereine zijn, onzichtbaar en ge
ëerbiedigd, Avier raadgevingen orakels zul
len zijn en die niet zal behoeven te bevelen
om gehoorzaamd te worden. Een nieuw tijd
perk breekt aan, dat waarin de collectieve
hartstochten zullen tol rust komen cn de
nuttelooze wapenen voor altijd uit der men-
schen handen vallen.
Luide werd deze geestdriftige, dichterlij
ke rede toegejuicht.
Ten slotte werd van de aanAvezigen, die
met groote belangstelling hel schoonc ge
bouw bezichtigden, eene photographic ge
maakt.
Het congres.
Na de bezichtiging van het Vrtidlespaleis
werd de vergadering van het congres gisteren
middag te 4} ure voort gezeL
De president deelde mede, dat geen nfleuwe
voorstellen meer zullen aangenomen worden
voor deze agenda. Alle nieuwe voorstellen
tullen in handen worden gesteld van het Ber
oer Bureau.
Het woord werd hierna verleend aan don
heser Ruyssen (Bordeaux), die spreekt over
de Balkan^kwestma Hij zegt dat een aantal
mensche.n zich heeft afgevraagd of deze Bal
kanoorlog nttet was een uitzondering, omdat
hij was een opstand van A*erdrukte natio-
malaftcSiten tegen Turkije. Maar als men als
resultaat ziet, dat na den vrede van Buka-
rest, de bewoners van verschillende landstre
ken niettemin uitgeweken zijn, dan moet er
kend worden, dat zelfs deze oorlog geen gun
stig aspect aanbiedt. S;veker neemt niet aan
dat deze Balkanoorlog noodzakelijk zou ge
weest zijn. Tegenover begane wreedheden
stond Europa machteloos en de verantwoor
delijkheid cr voor komt niet uitsluitend bij
Turkije en Bulgarijie, maar een groot deel
van de verantwoordelijkheid komt ten laste
van de Eurapeesche mogendheden: Oosten
rijk dat Ilerzegowvrta en Bosnië nam. Frank
rijk dat de Mohammedanen aan\-iel in Marok
ko, Italië en Tripolis. In elk geval kan men
zeggen diat de Haagsehe ver dragon niet ia
acht zijn genomen. Spreker wil d>e gruwelen
diie bedlreven zijn niiot afschilderen, maar
wil zich véeleer bezighouden met d'e bijeen
komsten der diplomaten te Londen, welke hij
or van beschuldigt den oorlog verlangd le
hebbeni in plaats van hem te doen ophouden.
Spreker meent verder, dat het nieuw gestich
te Albanië een broeinest van nieuwe botsin
gen zal Avorcïen. Blijft over de kwestie van
Adrinnopel. De redenaar zou gaarne zien
dat de bevolking dier streken, welke 't hierbij
geldt, geraadpleegd zouden worden over de
keuze van het bestuursregime. De quaestie
der nationahLeiten, diie nog geen oplossing
gevonden heef*, zal blijken eene dtor moei
lijkste te zijln, omdat zelfs de eithnografen, die
het land kannen, er b.v. sterk aan twijfelen
of van een speciale Albaiteeschè nationaliteit
kan gesproken worden.
Sprekers rede werd toegejuicht
De heer Gaston Moch (Monaco) on
dersteunt met warmte de resoluties van dc
commissie in zake het Balkan vraagstuk, maar
steil enkele wijzigingen voor. Hij oordeelt
namelijk dat alle oorlogen broedermoorden
zijn cn kan niet toegeven dat de Balkanoor
log minder verschrikkelijk zoude zijn om
dat Bulgaren en Serven ATan hetzeQfde bloed
zijn. (Applaus). Daarom wil hij in de zinsne
de van de conclusie: „En wat in het bijzon
der den oorlog tusschen de bond genoot en
betreft, constateert het congres met veront
waardiging dat de zinsnede van het traktaat,
welke, in geval van conflict bij de regeling
der Balkan-zaken, voorzag in het toevlucht
nemen tot scheidsrechterlijke beslissing, door
Rusland ongebruikt is gelaten en dat deze
verkrachting een broederoorlog tusschen
A'olkeren van hetzelfde bloed heeft na zich
gesleept'*, het woord ^broederoorlog" ver
vangen door „oorlog."
Dd rapporteur, den heer Ruyssen.
neemt deze wijziging over.
Nadat de heer Seminoff (Petersburg)
een kleine wijziging der conriusiën had \*er-
dedigd .oordeelt de heer 1 e Foyer (Frank
rijk) het niet billijk uit te spreken dat de
verantwoordelijkheid van den Balkan-oorlog
bij de groote mogendheden berust in ver
band met het zich toeëlgenen \*an Bosnië, Tri
polis enz. Dit ls een afzonderlijke, hoewel
nielt mand er zware vcrantAvoardelijkheid;
Spreker komt er tegen op dat de gezanten
bijeenkomst te Londen een treurig échec zou
zijn geweest. Daar tegenoA*er toch stelt hij
het niet te miskennen feit, dat als er iemand
geweest ls die den Amede verkregen heeft, die
iemand was de Engelsche minister van bui
tenlandsche zaken, sir Edward Grey, en
daarvoor brengt hij dien staatsman hulde
en dank. (Luide toejuiching.)
Ten slotte breekt spreker nog eon lat»
voor de «aak der Albaneesche natie <3n ste»
