BINNENLAND.
Tan den Hak op den Tak.
Rijks ver zeikeringsbank. Ver-
fohjenfon ls het verslag der coramissdte van
•vo'orhea-eiding otver die organisatie van cLe
R ijks^ei-zeketniinigsibanik
Nadat liet wettsonJLwenp cup 21 Fetbr. 1913
in do afd«elinge*n der Kamer was onder
zocht, word naiar <aanieaidinig va/n die daarover
door die oommitstale geüioudon bespreking
can nolta heftudendie punten vain overleg, aan
do MHfnistens van Landibofuw, Nijver liëkl on
Handed en van FiwamolêD aangeboden, waar
op djoor do monasters eon schrift elijik ant
woord is ingezonden met eon gewijzigd wets
ontwerp.
De vraiag of de invoering dier reorganisa
tie niet zal moeten voorafgaan aan die der
ifirvadLditleitsvbrzekeriing, kan zegt de re-
geering zonder voorbehoud bevestigend
worden beantwoord, dit kan op rich zelf geen
gnond opleveren voor vertraging van de in
voering van de invalidifeilsve rzcïkertn'g, aan
gezien dill wetsoniLwerp van. cenvoudigon
aard is cn die behandeling daarvan dus niet
veel tijd bdhoeft to kosten.
Verder beaamt do regoerimg, dat dit wel 8-
ontiwerp afwijikl van de voorsbellen "tem aan
zien van de organisatie der Bank gedaan in
het aa rul bangige wetsontwerp liot herziening
der Ongevallenwet.
Do Miinlisteir van Landbouw, N. en H. huift
zich op dit standpunt gesteld, dat de daarbij
Voorgestelde herziening tot stand moest ko
men, ook afgezien van de vraag, of die inva-
liddftieütsverzekering zou kunnen worden inge
voerd. Wame de iawaliidit "itsVerzefloeriaug met
tot sltijiwl gelcoan en, dan zou do vraag of dc
Bank moest worden gereorganiseerd, in een
geheel ander licht zijn getreden. Het ont
weip t!ot herziendlng dor Ongevallenwet zal
uit den u.uxl dier .zaak gewijzigd moeten wor
den, indien het onderhavige ontwerp Lol
stand komt..
Zeer vele leden opperden bezwaar 'ogen
do centralise erende strekking van het voor
stel. Ook waar de wet hel bestuur dor Bank
vrij laat, zal de minister zijn wil kunnen
opleggen. Kan zoo werd gevraagd het
toekennen eener zoo groole macht gewenscht
zijn? In uitvoerige beschouwingen worden
door de commissie de bezwaren daartegen
uiteengezet De invloed der ambtenaren van
het ministerie op de handelingen der minis
tors tien aanzien ran het beheer der Bank
zal vaak grooter zijn dan die ran het Bank
bestuur, meende men. En dit achtte men niet
gewenscht Ook konden velen zich niet ver-
eeniigen met dé invoering van een eenhoof
dig Bankbestuur.
'lïegeniover deze beschouwingen werd door
«unidJerte leden aangevoerd dat do bedoeling
van het wetsontwerp geenszins is het be
stuur der Bantk ondergeschikt to maken aan
hot Departement, maar alleen om den minis
ter bevoegd te verklaren in belangrijke go»
•Vallen esen eind te maken aan eon conflict
tussohen hem en het bestuur aangaande dc
wetsuitivoering. Deze leden achtten heft ver-
loenen van volkomen zelfstandigheid aan be
stuiten van staatsbedrijven met de ministe-
ri/eelo wrantwoordelijldieQid niet overeen te
brengen. De hier to lande opgedane onder
vinding heteft bewezen, dat hel tfcekenmten vam
zelfstandigheid aan het bestuur der poste
rijen leidde Hort moeilijkheden, welke beper
king dier zelfstandigheid naodig maakten
Voorts werd opgemerkt, dat eten eenhoof
dig bestuur boven ee>n meerhoofdig bestuur
voor heeft, dat het eenheid iai die leiding van
het bul rijf beter verzekert.
De minister verdedigt breedvoerig de be
paling van oirt. 3 le lid:"„Onder de bevelen
van onzen minister wordt het beheer der
Bank gevoerd door een dinectteiur-gencraal",
tegen de daartegen ingebracht© bezwaren.
Dat door de formule ..ondier de bevelen"
het bestuur der Bank in do positie van een
departementsambtenaar wordt gebracht be
rust, volgens don minister, op een onjuiste
opvatting van de positie van den laatste
Waar deze handelt, handelt hij op last cn
namens dén minister, Uerwijl „onder de bo-
velén" niet alleen niet beteekenit, dat de
directeur-generaal handelt „namens'', maar
evenmin, dat hij handelt „op bevel" van den
minister. Ileil beleekent alleen dat hij bij de
uitvOoring ran do taak, die de wet hem op
legt. zich richt naar de bevelen', die de
minister hem omtrent die uitvoering mocht
hebben gegeven
Voorts verdedigt do minister dfe opdracht
van liét beheer der Bank aan een directeur-
generaal.
Een eenhoofdig bestuur heeft het bezwaar,
flat er meer gevaar bestaat 'vobr eenzijdige
opvattingen. Daarom is in het ontwerp ge
zorgd, dat algcmeene beschikkingen betref
fende het beheer der Bank door deh direc-
t(W-generaal niet gentomen worden, zonder
dat daarover door hem zijn geraadpleegd de
beide directeuren, die sectctaris-goneraa 1 on
de adviseurs. Een gevoelen, door beid© direc
teuren gedoeld, kan hij niet ter zijd© stellen
ronder den ministbr daarvan in kennis te
rt tdlert. Hiérbij is dus gezorgd voor veelzij
dige belian<Ming van zaken, maar iis te ge
lijk verzekerd, dat één man dé volle verant
woordelijkheid draagt voor wat geschiedt
De dircctetir-generaal 1s do man die de al
gemeen© gestie van de Bank leidt, die heeft te
torgen dat het meest economisch gebruik wor-
jde gemaakt ram het personeel, d!?e heft gebied
van d'e anbiüdoroerzekering overziet en bij
ktn minister de belangen daarvan heeft voor
le slaarw
Do commissie en de minister bleven ook
j»a het mondeling overleg op 'hun standpunt
Staan.
Alleen verklaard© do minister nog nader,
bereid to zijn te bepalen dat het beheer der
■Bank gevoerd wordt door don directeur-gene
raal „naar aanwijzingen door Ons gegeven".
Dam ®on nog duidelijker blijken dat die bedoe
ling is, niet ddt die regcering zich zal mengen
fa alle bijzondere; aangelegenheden der Bank,
maar dot zij zkih zal bepalen tot algemeen©
directie ven..*"
Notg merkte de minister op dat die beliunde-
ünrg vam die zaken van de Bank door drie
directeuren tert noodcloozen omslag aanlei
ding geelt.
De MMster verwierp eindelijk het denk
beeld om een afdéeïing voor de verzekering
en eten aldtefeling voor het regelen dter schade
In hert ¥en<en te roepen.
Bij, do airtikelsgewijze behandelirig van het
ontwerp bracht de minister ntog eenige wij-
mgi'njgon aan. Een gewijzigd wetsontwerp
*driSozeh mfit«Öen bet mkMst.
Het XXe Wereldcongres voor
den Vrede
zette gisterenochtend de besprekingen voort
over het onderwerpactualiteiten.
Prof. Q u i d d e, uit Munchen, sprak over
de Frajisch-Duitsche toenadering. Hij stelde
een uitvoerige resolutie voor, waarin hulde
wordt gebracht aan degenen, die reeds po
gingen hebben gedaan om de toenadering tus-
schen beide landen te bevorderen en waarin
krachtig geprotesteerd woPdt tegen de op
hitsing der chauvinistische pers der beide
landen, die een kunstmatige vijandschap
kunstmatig voedt en voortdurend gevaarlijke
incidenten in het leven roept.
In zijn toelichtende rede bracht hij hulde
aan de nagedachtenis van August Bebel, die
als leider der Duitsche parlementsleden was
opgetreden bij de conferentie te Bern van
Duitsche en Fransche parlementsleden. Hij
oonstateerde, dat de volken van beide landen
geen oorlog willen, doch dat de publieke
opinie vergiftigd wordt door de Chauvinisti
sche pers.
De heer Rnygscn (Bordeaux) betoogde,
dat alle landen belang hebben bij een
Fransch-Duitsche toenadering.
De resolutie werd daarop met algemeene
stemmen aangenomen.
Daarna sprak de heer dr. A. G o b a t uit
Bern over het PanamaconfRct. Hij stelde een
resolutie voor, waarbij het congres als zijn
meening uitspreekt dat het geschil tus-
schcn Engeland en de Vereenlgde Staten van
Noord-Amerika over de Panamakanaal-acte
aan het Ilaagsche Arbitragehof moet worden
onderworpen.
Hierover ontspon zich eenige discussie,
waarbij dr. Slocum (Colerado) voorstelde,
dat het congres zich zou uitspreken tegen het
fortifïceeren van het Panamakanaal. (Dit
voorstel kan echter eerst op een volgend con
gres aan de orde komen).
De resolutie-Gobat werd met algemeen©
stemmen aangenomen.
De heer Semenoff (Rusland) sprekende
over de: „Oorlogsleeningen", stelde voor een
resolutie, waarbij het congres protesteert te
gen den steun in den Balkanoorlog door de
interantionale finanlic verleend.
De heer Gaston Mock (Monaco) noemde
deze resolutie een slag in de lucht. Tegen
oorlogsleeningen was z. i. niets te doen.
Dr. Heilberg (Breslau) en F e 1 d ra a d
(New-Yortk) deelden dit standpunt niet.
De resolutie-S e m e n o f f werd met eenige
wijziging aangenomen.
Vervolgens sprak de heer E m i 1 e Ar-
naud over „internationaal recht."
Hij stelde een resolutie voor, waarbij het
Congres den wensch uitspreekt, dat de vol
gende vragen op de agenda worden ge
plaatst van de derde Vredesconferentie cn
door de voorbereidende commissie zoodanig
zullen worden bestudeerd, dat zij zoo goed
mogelijk kunnen worden opgelost:
I. Organisatie der regelmatig terugkce-
rende conferentién;
2. Voorschriften over de beraadslagingen
der conferentién;
3. beginsel der gelijkheid der natiën;
4. vragen omtrent eenstemmige beslissin
gen;
54 codificatie van bet internationaal pu
bliek recht;
6. vertegenwoordiging der natiën;
7. kustwateren;
8. zee-routen en aanvaringen op zee?
9. luchtscheepvaart;
10. algemeene verplichte scheidsrechtelijk
verdrag van onbeperkter, duur;
II. Organisatie van vredelievende maat
regelen ter verzekering van de uitvoering der
scheidsrechtelijke uitspraken;
12. permanent internationaal scheidsge
recht;
13. vragen betreffende de nationale eer c-n
14 geschillen tusschen Staten en particulie»
ren.
De resolutie werd met algemeene stemmen
aangenomen, nadat eenige uitgesproken wen-
schen naar het Bureau te Bern waren geren-
voyeerd.
Aangenomen werd voorts nog een resolu
tie om aan te dringen dat de derde Vredes
conferentie in 1915 bijeenkomt en voorts om
zich te richten tot de Nederlandsche regee
ring met verzoek zelfstandig stappen te doen
ter bijeenroeping der dorde Vredesconferen
tie, zonder het initiatief van den Tsaar af te
wachten. Voorts houdt de reslutie het ver
zoek in aan de Vereenigde Staten, Oostenrijk,
Denemarken, Frankrijk, Noorwegen en Zwe
den om die stappen te steunen.
Huldiging Hugo de Groot.
Gisterenmiddag arriveerde een groot aantal
leiden van het XXe wereldcongres \oor den
vrede meft ©en extra trein in Delft, om een
krans neer te leggen op het standbeeld en
op het grafmonument van Hugo de Groot, den
grondlegger van het volkerenrecht. Vooraf
gegaan door ibareden politie werd d© stoet
van hooge bezoekers langs lloaittininen, Bin
nen watersloot en Peperstraat naar het stad
huis geleid, alwaar de congressisten werden
ontvangen door den burgemeester van Delft,
uir. L. W. C. van den Berg, in ambtsgewaad
en loden Van don gemeenteraad, onder wie
enkeïe met hun dames.
Na voorstelling hield de burgemeester ct-n
welkomstnede in de Fransche taal.
De heer mr. M. de Pimto, voorzitter ran
bet uitvoerend congres-comité, sprak in ant
woord daarop een kort woord van dank. Na
dat de oer©wijn was rondgediend, moodigde
de burgemeester den congressisten uit, hem
tc volgen naar het standbeeld van Hugo Gro-
tius, alwaar dr. A. Gobat, directeur van
het bureau Internationaal de la Paix te Bern
een rede hield, en een krans van bloemen
neerlegde.
Toen deze plechtigheid ten einde was. ge
leidde de burgemeester de bezoekers naar
den hoofdingang der Nieuwe kerk, stélde het
college van kerkvoogden aan hen ■voor, waar
na deze hen door het schip dor kerk, dat
voor deze gelegenheid was ontruimd, naar
het grafmonument van Hugo de Groot geleid
den.
Alhier hield prof. J. de Lourter een. rede,
waarna hij een krans op hot monument neer
legde.
Daarna verspreidden de bezoekers zich door
de stad en vereenAgrleü zicb om half zes in
hot Huis Lambert van Meerten, alwaar hun
door het gemeentebestuur de thee werd aan-
tf^hoden.
Bertha von Suttnci.
Een der bloemstukken, Donderdag aange
boden aan baronesse Bertha von Suitn;, die
in de kurzaal een der spreekbeurten vervul
de, was haar overhandigd door den direc
teur-generaal der Maatschappij Zeebad-Sclie-
veningen, den heer B. Goldbeck, alvoren
deze de gevierde pacifiste naar het spreek
gestoelte begeleidde. Op de wit-zijden linten
van den ruiker stond de volgende opdracht:
„Der Frau, die ohne Rast nodh Ruh, den Rpi-
gen für den Frieden führt, 'Bertha von Sutt-
ner, Dir vor Allen, der Friedenspalm zweig
gebülirt"
Een volgend jaar naar
San Francisco?
Naar men verneemt, zou de heer Duras uit
New-York City in dc keuen middag te hou
den, niet openbare vergadering van de op
hert XXe Wereldcongres voor den Vrede aan
wezige gedelegeerden der verschillende lan
den in het Internationaal Bureau te Bern.
een door hem ontvangen schrijven van den
burgemeester van San Francisco ter tafel
brengen, gericht aan do gedelegeerden en le
den van het Internationaal Vredescongres, in
vergadering bijeen, en van den volgenden in
houd: San Francisco zendt u groeten en de
hartelijke uitmoodiging deze stad aan te wij
zen als plaats van bijeenkoms/t in 1915. In dat
jaar zal San Francisco de groote Internatio
nale Panama-Pacific tentoonstelling houden
om de deelneming der natie m de voltooiing
van liet PanamaJkanaal te vieren. Burgers
van alle nationaliteiten zullen onze gasten
zijn en het is onze oprechte hoop, dat wij
onze gastvrijheid alsdan ook tot u zullen
kunnen uitstrekken. Met de meeste hoogach
ting,
(w. g) JA-MES RALPH,
Mayor»
Serenade op den Dam. Onder
voorzitterschap van den heer A. I. de Haan
had Donderdagavond te Amsterdam de door
het aubadecomité uitgeschreven vergadering
in Krasnapolsky plaats. Er waren vertegen
woordigd 24 zangvereenigingen met ongeveer
1700 zangers en zangeressen, waarvan direct
staande de vergadering twintig vereenigin-
gen met 1500 leden tot deelneming besloten.
Verder was toezegging gedaan door vier
zangkoren van weeshuizen.
De heer Anton H. Tierie, die was aange
zocht als dirigent, heeft deze uitnoodiging
aanvaard.
5 0 jaar. Den 27en October herdenkt
de Staatsspoor den dag, waarop een halve
eeuw geleden, haar eerste lijn in 't Noorden
des lands, IiarlingenLeeuwarden, officieel
werd opengesteld. Van het personeel, dat
toen reeds in dienst was, leeft te Harlingen
nog slechts de gepenslonneerde brugwach
ter do Groot. Deze bood onlangs aan de
maatschappij een vlag aan, 50 jaar geleden
vervaardigd, waarop een zeer getrouwe af
beelding van een spoortrein uit dien tijd, en
de worden: „Friesche spoorweg'' en dc da
tum van opening der lijn. Van den directeur-
generaal der S. S. ontving de Groot héden
een schrijven, waarin het geschenk in dank
wordt aanvaard, en den gever een gratifica
tie van f 40 worcft aangeboden.
De Hoop. Het hospitaal-kerkschip de
Hoop is Donderdag te Grimsby aangekomen.
Alles wel aan boord.
Hert bestuur der Vereeniging voor den Ef
fectenhandel te Amsterdam bericht, dat inge
volge beslui! der algemeene vergadering van
5 Mei 1913, Maandag 1 September (Koningin
nedag) als beursvacantiedag zal worden be
schouwd, zoodat op dien dag de noteering
niet opgemaakt en de prijiscourant niet
uitgegeven zal worden, op de kantoren
niet zal worden ontvangen noch geleverd en
de lokalen der vereeniging gesloten zul'en
blijven, alles behoudens onvoorziene omstan
digheden, ter beoordeeling van het bc-stuur.
School- en Kerknieuws.
Examen hoofdacte. Arnhem. Geëxamineerd 9
candidateii. Geslaagd de heeren T. van Turnhout,
TilburgI. R. Stille, Mep pelI. Zondag, Wagenin-
gen j J. A. Hitters, Oss, en P. J. de Jongh, Meers-
6611.
Haarlem. Gcëx. 14 candidates Geslaagd de hee
ren J. W. Sieverding, AkerslootG. Q. J. Tim
mer, Alpihen a.d. Rijn; W. Beijer, J. A. P. ScHoliz,
Amsterdam; P. Volger, BeetsJ. van Serveüen,
HaarlemJ. C. Vis, HelderA. van Womcler> Lei
den J. Sehroevorg, Leiden en H. v. Calsem, Rot»
terdam.
'B-Hertcgeabosch. Geëxamineerd 15 candidaten.
Geslaagd de heeren: H. M. Ch. Claegson, Sittoni;
J. J. Sars, AlemJ. J. M. M. Scheurs, Haelen; H.
A Sterke, Vessem Th. J. Theulings, 'BoxteüH
J. Trompert, Rotterdam en J. M. Volders. Heerlen
Leeuwarden.Geëxamineerd 15 mannelijke Candi
da ten. Geslaagd de heeren H. Begeman te Bljjham
S. J. Leopold te "Wildorvank A. Nieuwenbuis te
Hoogkerk; P. M. Smit te Heeg; L. Stellingwerf
te DelftM. Tïllcma te Broek onder Akker wou de
G. Visser te MusselkanaalE. v. d- Meulen te
BritswerdP. Nauta t-e Harlingen F. Kalverbo-er te
Luinjeberd en R van Dijk te Rinsumageest. De
examens rijn afgeloopen.
Examens teekonen, octe Ma. Rotterdam. Op
geroepen 2 vrouwelijke en 4 mannelijke Candida-
ten. Geslaagd mej. H. A. Smits. Delft, en de hee
ren M. Adelaar AmsterdamJ. A. M. Aihsmann,
Delft, en N. Bnak, Amsterdam.
Te Heemstede is gisteren op ért-jari^n leeftijd
overleden dc emeritus-predikant bij de Ned. Hcrv
Gemeente dg. J. C Bemt
De Leeuw. Ct. meldt het overlijden wn d?
H. v. d. Meulen. sinds ruim 40 jaren predikant
bij de Ned. Herv gemeente te Jourc. Hij is 69
jaar geworden.
Te Aduard zal een nieuwe Gerei", kerk worden
gebouwd en het kerkgebouw van <'e Ned. ILrv.
gem. aldaar zal worden opgeknapt.
Ooster Zendingsfcest,. Onder begun
staging van heerlijk weder werd Dinsdag in de
bosschen van het huis Vorden, welwillend afg«
staan door Baron van der Borch van Vcrwolde, het
zesde Ooster-Zendingsfeest gevieid.
Ds. J. C. de Moor \an 'a-Gravenhage sprak d.
openingsrede uit naar aanleiding van Psalm 67.
Verder spraken de heer Crommebn, ds Ingwerst-n
ds. Van Noort en de heer Snoeck llenkemans.
In den avond trod noc od ds. Buitenhuis v«a
Vreeswijk, n p .«at* van ds. Vonkcnberg, die ver
hinderd was.
Twee muziekcorpsen en ©cn zang vereeniging luis
terden liet feest op.
GEMEENTE AMERSFOORT.
Opgave van personen, die zich In de Gemeente
hebben gevestigd van den lien Augustus 1915
tot en mot der. 16en Augustus 3913.
J. Dijkhuis, Woestijgerweg 67, van Gronau
(Duitschdand).
P. Dijkhuis, Woestijgervreg 67, van GTonau
(DuitscKand).
C. Dykhms, Wocjrtijgerweg 67, van Gronau
(DuitscWand).
M. C. Parlevliet, Arnh- weg 11, van Katwijk,
A. J. de Gans, Bergstraat 34, van Laren N.-H.X
M M. v. d. Heijden, Kampstraat 43, \an Alphen
(Z.-H.).
W. Veldhuizen, "WbestijgiTweg 6, von "Weesp.
W. Voldhuijsen, Langstraat 7, ran Wageningen.
A. den Ouden, Hoogeweg 14. van Nijmegen.
L. A. de Jong, Pr. Morielaen 24. van Naarden.
J. de Vries, Ki-omncstraat 10. van Meppel.
H. van Mourik, Kamperhinnenp. 2, ran 's-Htvge.
Wed. J. Heijne, Uir. weg (Keet), van Amsterdam.
J. Troostwijk, Kampstraat 84, van Utreoht.
T. van Scha-.k. Hellestraat 36, van Renswoude.
A. Dorant, Uw. weg 85, van Goresel.
Corn. Camper, Havik 26, van Utreoht.
M. J. Smit. Laagl. weg 26, van Hilversum.
Th. J. Pompc, Bare hm. Wuyt. -laan 10, van Am
sterdam.
C. Th. Rijndew, Utr. weg 141. van Utrecht.
W. Stouthamer, Aldeg. straat 58, van Delft.
E. Wisgerhof, Arnh. weg 148, van Njjmegen.
M. L. Lutaenburg Maas, Plantsoen 1, van 's-Hage.
W. C. Nefken», Leusdcrweg 120, van "Wapenin
gen.
Joh. Timmerman, Westsingel 27, van Amsterdam
Aartje Batavier, Utr. weg 116, van Doorn.
J. B. J. van Wandelen, Breedestraat 16, van
Stad Almelo.
Opgave van personen, die de Gemeente bobben
verlaten van den 11. -Vugnstua 1913 tot en met
don 16. Augustus 1913.
H. Kuijer, Soesterweg 263. naar 'Hilversum.
H. F. C. baron Omphal Malert, Pauhis Buyslaan
5. naar Prin6enhage.
J. Rdksen. Stationstraat 2. naar Almeflo.
Joh. L. Maes, Arnh. weg 22. naar Antwerpen.
H. van Gaveren, Woestijgorweg 67, n«ar Hoog
land.
G. Kerkhof. Woestijgerwog 67. naar Hoogland.
G. P. W. M. C. A. Oosten, Woeslijgerweg 67, naar
Bussum.
Gr. Westerhuijs. Woestijgerweg 67, naar Utrecht.
J. Swaters, Woestjjgerweg 67, naar Amrnerzode.
Th. Swaters, Woestijgerweg 67, naar Ammerzode.
Geertje Vonk. Langestraat 97, naar Gouda.
W. M. Hartskamp, Elleboogstraat 1, Ambtshslvc
ingesehr.
J. C. den Hartog, Utr. weg 137, van Culemborg.
T. de Boer, Bortstraat 17, naar Amsterdam.
L. Mejjer Timmermans Thijssen, Boekeust. laan
23. naar Rotterdam.
B. C. J. Smolders, Stoo vest raat 5, naar Oud Bcljer-
land-
E. Pröger, Soesterweg 173, noor Aalsmeer.
Petr. Vlaanderen, Bissohopsweg 90, na»T Haar
lem.
C. Schmidt, Joh. v. Oldeb laan 10, naar Utrecht.
E. C. Ritr, Havik 38a, naar Ermeio.
Alb. Smeeink. Fliorb. straat 24. naar Soest.
'K. van Dijk. Aldeg. straat 34, naar Kampen.
A. E. van Aohterbergh, Arnh. straat 1, naar Haar
lem.
G. J. Buljs, Utr. weg 104, naar 's-Hoge.
D. van den Brink, Langestr. 48. naar -Utrecht.
J. E. Bouwmeester, Breedestraat 44. na» Drach
ten-
(Weekpraatje).
Wah-ha-guntas, het groote opperhoofd, de wijze
man van de Zwartvoet-Indianen. is de oudste nog
levende men&jh. Het is zoo goed al6 zeker, dat
deze roodhuid in 1781 het levenslicht zag, en dot
hij dus reeds 132 lentes telt. Wah-ha-gun'as heeft
d© treurige geschiedenis der Indianen in de vorige
eeuw meegemaakt. Hij is hot eerste opperhoofd van
rijn s'a o, en hjj was het-, die met den witten vader
te Washington onderhandelingen heeft aange
knoopt. Dit laatste feit i» een voornaam ding ge
weest voor den ouden manhij is er zeer trotsch
op en prijst den witten vader als een groot stam
hoofd.
Wah.ha-guntus is een waardig zoon of liever va
der van zijn stam. Ondanks z\jn hoogen leeftfjd
bezit die nestor der zwarlvoeten een taaie natuur,
z\jn oog is nog 6cherp, en kloek richt hij het op
de diogen, waarvan men hij zijn geboorte nooit ge
droomd zou hebben. De oude krjjger beweegt zioh
nog geheel zonder hulp, in de raadsvergaderingen
van rijn stam is hij nog onmisbaarzijn waardig
voord wordt er nog met aandacht gevolgd, rijn
goed© raad heeft overwegende stem.
Zijn stam houdt hem voor heilig en onsterfelijk
Zij zeggen, dat de vader aller groote geesten hij
de geboorte van het opperhoofd een pjjl op hem
heeft afgeschoten, ten teeken, dat hij eeuwig zou
Lven.
Dit laatste is een staaltje van bijgeloof, düt men
ook thans in onzen verlichten tijd nog overal aan-
eft.
In sommige streken van Saksen verkeert het bij
geloof nog in een zoodanig bloeitijdperk, dat men
er aan zou twijfelen, dat we werkelijk leven in
de 20e eeuw.
Kort geleden kwam in een klein plaatsje in Sak
sen een echtpaar, dat in de dorpsherberg koffie be
stelde. De dame kwam b\j den herbergier In de keu
ken en smeekte hem een drankje, dat z\j hem gaf,
in de koffio van haar man te doen. Zij verteld©
dat haar echtgenoot dien drank a'tijd moest in
nemen. De herbergier vertrouwde de zaak niet, en
toen de dame de keuken verlaten had, liep hij naa>-
de politie. En toen bleekdat de dame door
naar man verlaten was. dat zij een bercenigmg ver
langd© ©n daarom bij een ouden wijzen man ©en
liefdesdrank had gekocht, die beslist een goed re
sultaat moest hebben. De politie liet hel drankje
scheikundig onderzoekenhet was een totaal
onschadelijk afkooksel van een plantenwortel.
Een ander gevai, dat zich in Saksen voordeed,
betreft oplichterij, hoewel het toch ïntusschen nogal
konüsch it.
Bij zieke, liefst alleenwonende vrouwen, kwam
een vrouw, die alle ziekten kon genezen. Dooven
kan rij hoore id maken, laxumen ga' zy het gebruik
der heenen terug. Zij zeidc den arge'oozen wou
wen, da. zij niets anders te doen hadden dan een
uur onafgebroken naar den heinel te kijken.
Dc arme menscJien henen er in terwijl ze steed-
omhoog kekenstal de wijze vrouw alles wat
dc ma- r -.q wj<arde kou vin-den.
Deze zelfde vrouw vertelde den menaoben ook,
dat zy een -om golds kon verdubbelen ais het
in e«n bed werd gelogd. Velen beproefden het
de dievegge stuurde ze met oen mooi praatje
kamer uit, en verdween met het geld.
De Saksische politie heeft ©cn stokje gestoken
voor de bedrit-gerijen van deze vrouw. Zij zit in de
gevang© is en kan nu trachten zioh er uk te too ve
ren
Mundus vult decipi de wereld wil bedrogen rijn.
Maar de koopman op de Groote Markt ln Den Haag
had toch heel e maal geen lust om bedrogen of be
stolen te worden-
In de kraampjes op dc Groote Markt lachte het
hcerlyke ooft d©n voorbijgangers tegen.
Koopman wacht achter 't kraampje de koopers.
Kleine Jongens zeulen voorbij.
Plotseling vliegt koopman naar een ventje van
acht, negen jaar, pakt hem bij den arm. tik dien
op, houdt hem boven de mand met pru men. waar
op <£e jongen bijna van schrik verstijfd, de ruiri
opent en een groote pruim laat vollen.
Koopman blijft onbeweeglijk den jorgen tn <te
oogen kijken.
Dan gaat de ringer omhoog en waarschuwt koop
man met be8traffenden blik t Nog zoo Jong en don
al etelen!
Hij laat den jongen los, blijft nog een oogenblik
in dezeUde houding den Jongen fixoeren, tot deze
schuldbewust en befrouwvol zich langzaam om
buigt en wegsluipt.
Koopman buigt rich ook om en met ©en bKk op
de pruimen, roept bij plotseling ,,Ze benn© zoo ver
leidelijk, dertig oentcn 't pondll"
Dertig centen voor ©en pond pruimen niet
weinig, daar werd zcb©r aardig op verdiend, al was
het misschien met door d©n koopman zelf. Do be
kende ..hoedenkoopman" te Amsterdam maakt in
den regel beter zaken waarsohjjnlyk dan d>e prui-
menkoopman.
Men schrijft uit Amsterdam
Bet is ©en voordelig zaakje. als de ion
schijn*. Wjj kennen onzen hoedenkoopman al
jaren, en wij liopen, dat hij hot ons niet kwalyk
noemt, wanneer wij hem tot een Amsterdams oh
type pro moveerenmans bescheidenheid is ieder
bekend. Maar hij weet hot, dot wij, als wij «uJIct
in hel algemeen belang achfen, moeten schrijven
wat ons op liet hart ligt. En als h$ weet, dat wy
in hem een Amstcrdamsch typ© zien, ©n over hem
wiP.en schrijven, dan zal de hoedenkoopman be-
rastep.
De koeden-koopman is ©en koopman uit duizen
den. Hy hoeft een mooien zwarten knevel, en rijn
haar zit ln een fijne scbeeve scheiding. Hy draagt
een modieus pdoboordje, als het erg warm ls, heeft
hij een wit vest aangetrokken. Zijn bruine schoe
nen rijn allerélégantst.
Waarom zou hij rich met een inférieure kwalHeit
tevreden stelten? HIJ doot voor een Cacadorus niet
onder in het. grid verdienen, en hij verdient net
zoo dikwyls een kwartje als er ©en hoed van rijn
kar gaat. Soms is hij er in een oogenblik een
twintigtal kwijt. als dc zon schijnt.
In d©n romer van 1911 was onze koopman hard
op weg millionalr te worden. lederen ochtend trok
bij er op uit met ©on groot© kar, propvol met olie
mogelijke Panama's, imitatie natuurlijk, linnen
Transvualhoedenvijgematten, en Joost weet wat
meer. Soms was de omzet zoo ©norm dat hij een
tandem aan rijn kar moest koppelen. Er z^jn in
den wara.tn zomer van voor-verleden jaar dagen
geweest, waarop on®e hoeden-koopman ©en duizcnl
stuks kwy traakte.
Maar als het regent koopt men geen stroohoeddi
en aan viltenhoeden ©n .kachelpijpen" wordt te
weinig verdiend. Derhalve wea d© ho eden-koop -
man in 1912 tot rentenieren gedoemd, «n in 1913
zou by dat rentenieren moeten herha'en. Dooh.
zijn schrander brein wist raad.
Zomer 1913 mot rijn „Vrouw" en ,,E.N.T.O.S.'\
zal ©en dac capo worden van zomer 1911. De dub
beltjes stro omen weer ln rijn portemonnaie. In
19ll werden door den hoedenkoopman de zonne
stralen geëxploiteerd, thans speculeert hij op de
vrouwelijk© ijdelheid. Op rijn ouden hoedeukar
heeft hij een grooten spiegel gezet, en dagelijks
trekt hy hiermee naa reen dier beide tentoonstellin
gen t voor 10 o©nt bebboo de dames het recht er in
te kyken, om te zien of het haar nog wel goed
rit. Er is geen dame, die den man met den spie-
sel vergeet. En hy verdient geld als water.
Die man heeft er dus slag van zaken te doen,
dat is niet ieder gegeven. Cooadorus, zoo even ge
noemd, weet ook, hoe hy met het groote pubLc'-
moet omspringen en dit kan trekken. Onlangs hie»J
hij voor zijn auditorium een red'e oveT de onafhan-
kelij-kheidsherinnering. Hij zei toen o.m. volge;,
het „Hb'.d
Op een goelen Maandag ran het jaar 1912 sta ik
op het Ama tel veld dhar komt 'n klein kereltje
door het volk heen. Dat was Nappie. ,,Hoor's Ko-
ki," zei die. ,,ik mot 'n groote armee heihen, j©
mot me je heele standje verkoopen." Nou, ik had
nel zoowat 'n vijfhonderd menschen om me heen.
..Met alle plezier, Nappie", zei ik. ,,Jc kent m*n
heel© zoodje voor niks krijgen.Burgera vau
Amsterdam", zei ik toen tot 't heel© AmstelveCd.
,,ik dank jullie voor 't vertrouwen dat ik zooveel
Jaar van jullie genoten heb. Ik heb nog nooit 'n
cent aan jullie kennen verdienen, Jullie hebt me
al die jnren het hart uit m'n '-ijf gehaald. Als loon
voor zooveel moed. beleid en trouw, als erkent©-
lykheid voor zooveel naastenliefde benoem ik jullie
tot Groote Armee. Jullie gaat met Nappie mee
naar hetere gewesten- Dient hem, zooals jullie mij
hebt gediend. Hier. ik geef jullie bet vaAndel m©A.
Zie j© die leus! je mainlienorai, beteekent,.ik
zal hem handhavenen."
Allen waren diep aangedaan. Ook Napoleon. ,.Ja
maar Koki", zei ie, ,,lk moet ook een generaal heb
ben".
..Goed, Nappie, dte zal Je ook hebben Neem
Cheffie, die pruimt kanonskogels, die geeft vuur
met rin n©us", en metgeen gaf ik hem Chvffie
over, diep bedroefd dat ik van 'm af was. Nee,
dien dag hadden julli© op het Amstelveld moeten
zlju, toen die groote armee met Napoleon meeging.
Cheffie voorop. ,,Chefficr", xei ik, „er rust ©en
zware taak op je schouwers. Je hebt het lot van
heel Europa in j© hand en van Koki. Toon, da!
je de wenken, die ik je jarenlang gaf, ten mitt©
maakt en zorg dat van die heole armee van 't Am
stelveld niemand terug komt, dan zal de markt
van Europa stygen. Nou ga je eerst naar Zaan
dam en verzorgt de rei spas sen voor Napoleon en
van de heel© armee, andero heb je kans dat je
Rusland niet binnen mag En dan ga Je naar Om
men. daar moet je lecrcir byzonder geschoold te
worden tegen het koude klimaat van Siberië, daar
is iemand die zal je een naaktkuur leeren en van
Ommen ga je met Napoleon en de groote armee over
Ommerschajis en Veonhuizen naar Moskou. Beloof
me op je woord van ©er, dat je met de heole armee
doodvnest. En jjj Nappio, geef me dc hand erop,
dat }e tweemaal als levend lijk terug komt, een
maal in den Ho 'andschc f Xuwburg en eenmaal
in het Paleis voor Volksvlijt.
F m VEI AAR.
