BINNENLAND.
KOLONIËN.
ttter van oorlog had medegedeeld. In deze
Sbrief, die met den naam Sdiulz of Schmidt
iomderteekcnd was, waren 15 afschriften in-
jgesloten van geheime berichten, zooals vol-
tsns mededeeling van den briefschrijver
randt naar Essen zond. Het is zijne over
tuiging, dat de bezending niet afkomstig kan
zijn van Iemand, die door deze geheime be
richten blootgesteld werd, en ook niet van
:den beklaagde Brandt- Von Motzen heeft hij
niet gekend; met August Thyssen is hij niet
in bespreking geweest. Den oorspronkclijken
brief heeft hij vernietigd.
België.
Brussel, 3 Nov. De koning vertrekt
heden om half zes naar Duitschland, om een
bezoek te brengen aan zijn regiment in Lüne-
trarg. Vooraf "zal hij incognito de haven van
Hamburg bezoeken.
Hamburg, 4 Nov. De Koning der Bel
gen is heden morgen incognito aangekomen
op het hoofdstation.
Frankrijk.
De ministerraad is tot een besluit gekomen
omtrent de dekking van het deficit en van dp
militaire uitgaven en wel in deze richting,
dat de regecring haar oorspronkelijk, door de
begrooLingscommissie van de Kamer afgewe
zen voorstel tot dek Icing van de uitgaven voor
de bezetting van Marokko en voor de verster
king van het leger weder opvat, maar hot in
Juli voorgestelde bedrag van eon milliard ver
hoogt tot nagenoeg 1500 millioen. Wanneer
juist is wat verder verzekerd wordt, dat de
règccring naast het opnemen van deze lee
ning eene bijzondere vermogensbelasting voor
de blijvende vermeerdering der legeruitgavcn
voorloopig als overbodig beschouwt, dan valt
daaruit de conclusie te trekken, daft het tot
stand komen van de met de aanneming der
Inkomstenbelasting verbonden financdieele her
vorming zal worden afgewacht, voordat door
de regeering nieuwe directe belastingen wor
den voorgesteld. De inkomstenbelasting is nu
bij den Senaat aanhangig. Er schijnt wel reden
te zijn voor de opvatting, dat de Senaat, die
het leendngsplan moet goedkeuren, daarin
eene aanleiding zal vinden om zich niet bij-
zonder te haasten met bet afdoen van de in
komstenbelasting. De handhaving van het lee-
ningsplan door de regeering zou in dat geval
neerkomen op de verdaging van de oplossing
van het waagstuk der belastinghervorming in
verband met de dekking van de militaire uit
gaven tot na de Kamerverkiezingen in het aan
staande jaar.
Engeland.
Bij de inwijding be Starling van een stand
beeld van het voormalige hoofd der libe
rale partij, Sir Henry Campbell-Bannermann,
hoeft de eerste minister Asqudlih te verstaan
gegeven, dait het uiur van zijn. heengaan hem
in zijne gedachten bezig lioudit Hij heeft
gezegd: „De post, dien ik sedert weldra zes
jaren bekleed, is een post, die van jaar tot
jaar, van maand Hot maand, ik zcku kunnen
zeggen van dag tot dag zwaarder wordlt van
verantwoord elij'kheid. Gelukkig is düt eon last,
waarbij hij, die hem heeft te dragen, kan re-
konen niSot alleen op den steun van zijne
ambtgenooten en zijne politieke vrienden,
maar ook op die sympathie van cJe geheele
italic, zondier eertigo beperking. Do gewoonte
en de ondervinding van heft parlemen'talre
stelsel hebben bij de natie gevoelens opgewekt
-ram eene gemeenschappelijke verantwoorde
lijkheid, die er toe leiden om, hoezeer verschil
len van inzicht die partijen scheiden, de staats
lieden, die voor het oogenblik aan hot bewind
zijn, to aanvaarden en oprecht tie steunen."
Heft was op den tocht maar Stirling, dat do
heer Asquifth die omtnioieting mot peper strooi-
ënido suffragettes had, waarvan wij hebben
bericht.
Londen, 3 Nov. Heden nacht is eene
poging beproefd om het station Streatham
hill, in eene voorstad van Londen, te doen af
branden. De brandweer slaagde er in de vlam
men te blusschen. Watten, met benzine ge
drenkt, en suffragettes-lectuur werd op de
plaats gevonden.
Italië.
Rome, S Nov. De uilkomst van de 101
herstemmingen is bekend- Gekozen zijn: 52
ministerieelen, 17 radicalen, 5 republikeinen,
2 reformistische socialisten, 19 officieel© so
cialisten en 6 katholieken.
Spanje.
Over de houdSJng van Maura heeft mén eene
verklaring van hem zelf, waaruit blijkt, da»
hij van de leiding van de conservatieve partij
afziet en zich voor *t oogenblik op zijde houdt,
opdat hij het kabinet Dato, dat hij overigens
alle succes toewenscht, niet zal behoeven te
eteunén of te bestrijden, en onder voorbehoud
om op nieuw in het politieke leven te trédën,
wanneer de omstandigheden dit neodig ma
ken. Het is dus geen terugtreden voor goed.
maar eene afwachte«nde houding, die tegen
over het nieuwe ministerie evenmin eéne
openlijke vijandigheid als eene hinderlijke
voogdij Inhoudt
Hu e 1 va, 3 Nov. Het dorp Bollulas fe te-
gein het gemeentebestuur opgestaan. In het
gemeentehuis weiJd alles vernield. Er werden
schoten gewisseld met de gendarmerie. Twee
personen zijn gewond
Servië.
Belgrado, 3 Nov. De skoepschttna
heeft in eerste lezing met 63 tegen 32 stem
men het wetsontwerp betreffende de beëin
diging van het moratorium goedgekeurd.
Rusland.
De Russische pers heeft het zwaar te ver
antwoorden bij de vervulling van haren plicht
om hare lezers op de hoogte te houden van
geen er gebeurt bij het ritueelemoord-pro-
Oes in Kiew. Vier redacteurs zijn gevangen ge
nomen; tegen vijf werd eene vervolging in
gesteld. 24 dagbladen en 4 brochures zijn in
beslag genomen. Twee dagbladen moesten
Iroii verschijnen staken. 34 dagbladen hebben
tie zamen 10.250 roebels boete moeten betalen.
Mexico.
N e w-Y o rik, 4 N o v. Uit Mexico wordt be-
VWht, dat Huerta uit Washington het ultima-
"jum heeft ontvangen, dat hij ontslag moet tae-
Jnen zonder een oogenblik te verliezen, dn
hiet tot opvolger moet 'benoemen een lid van
Wjaa ofÖcieele familie of van de nlet-offideele
jtioleria. 'die %on kunnen verdacht wnridegg on
der zijn invloed te staan. Dit ultimatum is
Zondagavond laat aangeboden.
Washington, 4 Nov. Men verklaart in
diplomatieke kringen, dat afsdirifte® van het
aan Mexico gestelde ultimatum overhandigd
zijn aan allo vreemde regeeringen volgens
de politiek, om hen op dc hoogte van den toe-
Stand to houden. Men weigert in de ambte
naarswereld Iets te zeggen over de maatre
gelen, die de Vereenigde Staten zouden nemen
in het geval van een weigerend antwoord
van Huerta.
Allerlei.
Pégoud to Genti.
Pégoud arriveerde gisterenmorgen om
zes uur, komende van Hannover. Om half
elf waren duizenden medische® saam ge
schaard op de vlakte van Saint Deinis. 0.a.
waren aanwezig Braun, burgemeester van
GenJtl en IQobukowski. gezant van Frankrijk
Om kwart over elf begon Pégoud zijn ver
richtingen. Hij steeg loodrecht omhoog tot
1000 Meter, vloog daarna verscheidene se
conden met heft hoofd naar beneden en maak
te acht maal een looping the loop. Hot pu
bliek juichte den aviateur toe en droeg bera
in triomf rond. Klobakowski wenssebt© den
aviateur geluk
Ren/tier seint o.ns uit Brussel:
De vlieger PégoiDd heeft gisterennamid da g
zijn sensaiionnieelo toeren herhaald. Hij voer
de onder opgewonden toejuichingen van het
publiek een twintigtal buitelingen uit
Daucourt.
Reuter ssefint ons uit Budapest:
Daucourt is om half twee naar Anad ver
trokken.
Door twee leden vara het oon jaar ge
lede® gestichte Keizerlijk Wetenschappelijk
Instituut te Berlijn, geheimraad Ilaher en dr.
Leisier is ee® toestel uitgedacht, dal in steen
kolenmijnen die aanwezigheid van ontplof
bare cm1 vergiftige gassen aangeeft, Ilel is
oen cylindrische metalen fluit, die in ver»
sdlie lucht een onderbroken toon geeft, in
bddtorve® lucht trillers en zwevingen van
toon.
Naar gemeld wordt hebben de proeven, in
tegenwoordigheid van keizer Wilhelm geno
men. de bruikbaarheid van het toestel aan
getoond.
De fluit is hoorbaar over een afstand ran
100 meter.
Het Londensche Radio Active Orygene
Institute heeft te Parijs voor 720.000 gulden
twee gram radium gekocht.
I)e Iéna, het Fransche oorlogsschip, dat
eenige jaren geleden bij Toulon in de lucht
gevlogen is, werd aan een Italiaansche firma
voor afbraak verkocht. De sloopers hebben nu
in 't ruim 400 ton steenkool, eenige nieuwe
onbeschadigde kanonnen en een groote hoe
veelheid patronen gevonden.
Een Italiaansch officier van de artillerie
heeft zich naar Porguerolles, de sloop in gs-
plaats begeven, om een voorloopig onderzoek
in te stellen.
De vondst is voor de firma een waar bui
tenkansje, maar voor de Fransche marine-
auto rit eaten minder prettig.
Het werk is voorloopig gestaakt
In het graafschap Herefodshire hebben
dé ouderwijzers lang vergeefs om behoor
lijke bezoldiging gevraagd. Nu niets anders
schijnt He ba/Hen, heeft humi vereeniging be
stollen tkxt sitaltimg aa® de openbare zoowel
als de (baif)-bijzondere scholen. Aangezien
de tijd va® aanstteOJirag verschilt, zullen de
onderwijzers niet gelijkelijk kunnen staken.
Om -tie beginne® hebben ongeveer 100 manne
lijke e® vrouwelijke hoofden va® scholen te
gen 1 Januari orats-lng gevraagd.
Bergen (Henegouwen), 3 Nov. Daar in
de kolenmijnen van de Borinagc heden de
aangekondigde vermindering 'der loonen met
10 pet. werd toegepast, weigerde in Flcnce
2000 werklieden in de mijn neer te dalen cn
verkondigden de staking. Men vreest, dat de
beweging zich zal uitbreiden.
De Engelsche suffragettes hebben weer
ee® nieuwe baldadigheid bedacht. Zij heb
ben, nl. getracht den automobiel van den
minister-president aan te houden. Minister
Asquith, die zich op het oogenblik in Schot
land bevindt, begaf zich Zaterdag, vergezeld
van zijn dochter, per auto naar Stirling, om
tegenwoordig te zijn bij de onthulling van een
standbeeld. Op een tiental kilometers af-
sland van de stad, versperde een troepje suf
fragettes den weg en de chauffeur, vreezen de
voor een aanrijding, remde onmiddellijk. De
militante dames strooiden peper o\er minister
Aspuith en wilden hem met ee nkarwals
slaan.
Intusschen naderde een tweede automobiel,
waarin zich detectives bevonden, belast met
hot toezicht op de veiligheid van den minis
ter. De suffragettes sloegen in allerijl op de
vlucht Minister Asquith bewaarde geduren
de den aanslag zijn kalmte, maar zijn doch
ter toonde zich zeer angstig, daar zij vreesde
voor het leven van haar vader, die door de
suffragettes beschouwd wordt als een tegen
stander, van wien zij zich tot eiken prijs
moeten ontdoen.
Madrid, 3 Nov. Kapitein Sanchez is he
den morgen terechtgesteld.
Een bekend Engelsch sportsman, Percy
Lambert, is bij een poging om het snelheids
record voor auto's te verbeteren, verongelukt.
Zijn auto had een vaart Yan meer dan 180
K.M. per uur, toen de band van een der ach
terwielen sprong. De auto sloeg over den kop
en de bestuurder werd zoo ernstig gewond,
dat hij tijdens het transport naar het zieken
huis overleed.
De „Kronprinzessin Cecilie", van de
Hamburg-Amerika-lijn, heeft Donderdag, op
de terugreis naar Europa, het wak van de
Fransche bark Patrie, uit Fécamp, ontmoet.
Men zag het drijven op 44° N.B. en 21° "W.L.;
22 man van de eqnipage bevonden zich nog
In leven en werden door het Duitsche schip
aan boord genomen. De „Kronprinzessin Ce
cilie zal de geredden naar Havre brengen.
Het wrak heeft men ter wille van de veilig
heid van de scheepvaart ln brand gestoken.
Van een andere scheepsramp wordt nit
Madrid melding gemaakt Volgens dit bericht
zou de Engelsche stoomboot Cumberland het
stoomschip Calypso brandend in volle zee
hebben aangetroffen. De bemanning werd ge
red en een deel van de lading kon door de
CmnhörhwKi ceborcen worden-
Parijs3 Nov. De Intransigeant heeft
uit Milaan bericht ontvangen, dat gisteren in
Tra to tijdens eene muziekuitvoering het dak
van het gebouw is ingestort. Van de 200 per
sonen, die er vertoefden, zijn 100 gewond, van
wie 15 ernstig.
Bukarest, 3 Nov. Men bericht, dat gis
terenavond in Morene in eene petroleumson-
cte eene ontploffing is voorgekomen, tenge
volge waarvan een brand ontstond, die zich
vlug mededeelde, aan andere in werking zijn
de sondes cn zeer spoedig eone groote uit
breiding kreeg. De brand strekt zich thans
uit over vijftien sondes. Het zal zeer moeie-
lijtk zijn 'het vuur meester te worden, want ide
geheele streek is in vlammen gehuld en er
blijft steeds petroleum vloeien uit de sondes.
P a r ijs, 3 No v. De maatschappij Colombia
deelt een telegram uit 'Bukarest mede, waar
in wordt gezegd dat de door den in een aantal
sondes ontstamen brand veroorzaakte schade
op 60,000 lei wordt geschat. De herstelling van
het vernielde zal een twaalftal dagen duren.
Huelva, 3 Nov. Uit Rio Tinto wordt be
richt, dat vijl Engelsche onderbazen en twee
Spanjaarden, die waren neergedaald in den
brandenden put Dionysius aan verstikking ge
storven zijn.
Stortregens, die overal neergevallen zijn
hebben de Taag doen wassen. De overstroo-
mingen nemen onrustbarende verhoudingen
aan. De landstreken van Santarem cn Almorin
zijn geheel overstroomd. Verscheidene stra
ten staan daar onder water.
Oost-Iiidië.
Luitenant Zollinger, f
Naar uit Bataria d.d. 7 October aan de
Deli-bladen wordt geseind, is aldaar plotse
ling overleden de eerste luitenant der infante
rie Mollinger.
Van een mislukte tooneeivoorsteiling
Uit Soerabaja wordt aan de Deli-Ct. ge
seind:
Bij een voorstelling heeft de heer J. M.
Plan te Fébure de Villeneuve, redacteur aan
het Soer. Handelsblad, een der optredende
dames, mevrouw K., achter de coulissen met
een browning gedreigd dood te schieten, als
zij verder optrad. De hoofdcommissaris van
politie, te hulp geroepen, trad eerst slap op,
maar gebruikte later geweld en het den rust
verstoorder uil den schouwburg verwijderen.
Het publiek stroomde uit de zaal in de cou
loirs, waar zich de worsteling tusschen jour
nalist en politie afgespeeld had.
De heer Van Geuns, hoofdredacteur van
bovengemeld blad, ontsloeg den heer Plante
Fébure op staanden voet
Nader wordt gemeld:
De echtgenoot ran de in den schouwburg
bedreigde dame heeft een aanklacht ingediend
tegen den heer Plante Fébure. Deze werd
door den commissaris van politie gehoord.
Het onderzoek heeft vermoedelijk niet ten
doel een vervolging uit te lokken, doch om
termen te vinden om Plante Fébure in ob
servatie tie nemen, wijl hij zenuwlijder is.
Tot 20 jaap veroordeeld,
De Javaan, die kort geleden den zwager
van den Sultan van Langkat zonder aanlei
ding met zijn mes doodde, is door den rapat
tot 20 jaar in den ketting veroordeeld.
(Deli-Ct)
Noodlottige gevolgen van een
drinkgelag.
Uit Soerabaja wordt gemeld:
Zaterdagavond 4 October werd zekere Van
den Bosch, reiziger in sigaretten, door zijn
vriend Maas gedood. Van den Bosch logeerde
bij Maas. Aan tafel dronken beiden veel. Van
den Bosch wilde Maas waarschijnlijk in een
aanval van delirium worgen, waarop Maas
zijn mes trok en zijn vriend doorstak. Maas,
een bekend fatsoenlijk man, is diep onder
den indruk zijner daad. De justitie heeft hem
niet doen arresteeren, maar onder toezicht
stellen, uit vrees dat hij de hand aan zich zei
ven zal slaan.
Staten Generaal.
Nadere wijziging van de
Woningwet.
De tegenwoordige Referring Van zich met de
wijzigingen van de Woningwet, verleden jaar
door de vorige Regeering ingediend, in hoofd
zaak vereenigen. Zij acht echter op enkele pun
ten wijziging van het wetsontwerp geradenmet
name wat betreft de voorschriften, door den ge
meenteraad vast te stellen betreffende de plaat
sing van gebouwen of gedeelten van gebouwen
ten opzichte van voor het openbaar verkeer be
stemde wegen of wateren, acht de Regeering
nadere bepalingen noodzakelijk
Bij Nota van Wijziging is daarom een gewij
zigde tekst van de wet ingediend, voorzien van
de noodige toelichtingen.
Wijziging van de Stuwadoorswet.
Ingediend is een nota van wijzigingen op het
wetsontwerp, houdende bepalingen in het belang
van de personen, werkzaam bij het laden en los
sen van zeeschepen.
Blijkens de toelichting heeft de Minister van
Landbouw, N. en H. de voorkeur gegeven aan
wijziging van het wetsontwerp in stede van in
trekking, omdat anders het tegengaan der mis
standen in het havenbedrijf langer zou worden
uitgesteld dan strikt noodzakelijk is.
Ten aanzien van een vijftal onderwerpen be
hoort het ontwerp naar zijn oordeel een wijzi
ging te ondergaan. Hij heeft het oog op den
eisch tot toelating van stuwadoorsondernemin
gen, op het voorschrift betreffende de arbeids-
boekjes, op dut nopens het verhoogde loon voor
Zondagsarbeid, op de heffing van een retributie
van stuwadoors-ondernemingen en op de com
mission van advies.
De zeekrijgsraad te Helder.
De minister van Justitie zet in een nota naar
aanleiding van het Verslag der Kamer nopens
het wetsontwerp tot verhooging der begrooting
van Justitie voor 1913 uitvoerig uiteen, waarom
aan Den Helder als zetelplaats voor den vasten
zeekrijgsraad de voorkeur moest worden gege
ven boven Amsterdam. De voornaamste reden
-hiervoor i*. dat voornamen bestaat tot eg-
heffing van de marinewerf te Amsterdam en in
verband daarmede van de directie der marine
aldaar. Voorts merkt de minister o.a. op, dat
verreweg het grootste gedeelte der strafzaken
bij de zeemacht in de directie der marine te Wil
lemsoord voorvalt en behandeld wordt.
Berichten.
Dé Staatscourant ran Dinsdag 4 Novem
ber bevat o-a. de volgende Kon. beslui ten:
verleend dé persoonlijke titel van consul
aan L. N. André de la Porté, rioe-consul der
Nederlanden tie Port-Elizabeth. (Kaapkolonie);
op verzoek eervol -ontslagen als vice-conlsul
te Malmö (Zw-edien) P. Stable en daariioe be
noemd builben bezwaar der sdbatidst W.
Ga as landt;
op verzoek eervol ontkeven uit zijn func
tie van agent dier Rijksverzekeringsbank J. J.
Weijland on hij weder werkzaam gesteld afa
ad j unct-commies;
benoemd voor 1 jaar tot agent der bank W.
W. Kersten, thans adjunct-commies en P. J.
C. Ultee, opzichter va® den arbeid te Breda.
benoemd tot burgemeester der gemeemte
Kloosterburen S. E. Woldringh.
op zijn verzoek eervol ontslag verleend als
lid van dc bij het Departement van Binnen-
landsche Zaken bestaande commissie voor de
zaken betreffende de stichtingen van beurzen
voor het onderwijs aan mr. B. Ort, met dank
betuiging voor de -in die betrekking bewezen
diensten, en als zoddanig benoemd mr. C.
Krabbe, raadsheer in den Hoogen Raad der
Nederlanden;
op zijn verzoek met 4 November as. eervol
ontslag uit den zeedienst verleend aan den
luitenant ter zee 2e kl. \V. Garrer;
wegens ongeschiktheid voor de verdere
waarneming van den militairen dienst, ten
gevolge van lichaamsgebreken, met 16 Nov.
1913 eervol ontslag uit den zeedienst verleend
aan den luit. ter zee der 2e kl. J. J. Roog, on
der toekenning van pensioen, en het bedrag
van het pensioen, ingevolge de artt. 2, sub 3,
19, 20, 24 en 26 der Pensioenwet voor de
macht 1902, bepaald op ƒ1099 'sjaars;
met ingang van 16 November 1913 bij de
zeemacht bevorderd tot officier van gezond
heid der le klasse, de officier van gezondheid
der 2e klasse A. H. F. Craancn;
met ingang van 1 November 1913 benoemd
tot adjunct-commies bij het Departement van
Oorlog, de kl r'. bij dat Departement M. dc
Brujtn;
met ingang van 1 November 1913 benoenjd
tot tijdelijk leeraar aan de Rijks hoogere land-
tuin- en boschbouwschool te Wageningen E.
J. Kempees, te Maastricht.
J.l. Zaterdag waren aan dien maaltijd
te® Kon. paüedze Hét Leo ganoodigd: baron
Swearts dc Lamd-as Wyborgh, gezant te St.
Petersburg, bare® ran Wei-deren Riengers,
ndeuwbenJoieand gezant tie Rome; de heer ran
Steyra, dnrtendiau't ran heit paleis cn domein
Beit Loo: de hear FrijiMnig. adviseur voor de
bimtenberitttinge® in Nod.-Indtië; dé heer Zim
merman, burgemeester ran Zutphen c® mevr.
Zimmerman; die kapütiein der marechaussee
te Apeldoorn Damgennan Grootepas; jhr.
Schimmalpe®rdnok e® meivr. Schimmelpenr
mhwk göb. baroraesse van Wosseraaier; baroD
en baronesse van Wester holt.
Naar men verneemt heeft H. M. de Ko
ningin het voornemen om, evenals H. M.
gedurende dezen zomer bij gelegenheid ran
H. D. bezoeken ln de andere provinciën heeft
gedaan, in dén loop dezer week enkele per-
rfone® uit dé provincie Gelderland, die zich
op het gebied van handel, landbouw en ndji-
verheid bewegen, ten paledze Het Loo te ont
vangen.
Naar men verneemt is thans vastgesteld:
dait H. M. de Koningin en Z. K. H. dé Prins
den 17e® November i® die lesddlentlijc zullen
komen ter bijwoning van de vaoTtrM-uitrei-
kfinsg.
H. M. de Koningin-Moeder verliet giste
ren avond Italfë en wordit Woensdagavond 10
uur op het Loo verwacht.
-De datum va® terugkomst van H. M. in de
resQjderitöo voor winterverblijf is nog niet
vastgesteld.
p vaT1 pinten!, zaken. jhr.
Loudon, is gisteren naar Het Loo geweest ter
audiëntie bij II. M. de Koningin.
De minister van marine, Rambonneit,
is gisterenmorgen om 9.43 te Amsterdam uit de
residentie gearriveerd. De'minister was ver
gezeld dioor zij® adjuda-nt, den luitenant ter
zee le kl. mr. Jager e® den hoofdingenieur'
van marine, den heer Van Dijk. Met ee® ge
reedliggende steornsloep begaf zich de minis
ter n'aar de marinewerf. In gezelschap van
den directeur der marinewerf, vice-admiraal
Tydeman e® den hoofdingenieur der marine
werf dén heer Va® Veen, werden, verschillen
de afdeeliinigen der werf bezocht.
De gewone audiënties van de ministers
van Marine en van Koloniën zullen op Vrijdag
7 dezer niet plaats hebben.
De heer Van Wolderen baron Rengers,
nieuwbenoemd gezantt te Rome, die in dé
eerste helft dezer maand naar zijn post ver
trekt, Eeeft gisteren namiddag zijn opwach
ting gemaakt bij den minister van bultenland-
sche zaken.
De nieuwbenoemde gezant van Neder
land in Italië, de heer van Weideren baron
Rengers, lieeft zijn intrek genomen in Hotel
de Bellevue te 's Gravenhage.
Behalve de heer Van den Berch van
Heemstede wordt ook als rechtsch ca-ndidaat
der Staten van Zuid-Holland voor de Eerste
Kaïnervacature in aanmerking gebracht prof.
Van Swaaij te Delft.
Verschillende clubs uit de partijen- in de
T\vée>dlo Kamer zuifen deze week groepsver
gadering houden.
De Soc,-DeE Kamerfractie en
de interneering van Douw es Dek
ker w. Men meldt uit 's Gravenhage:
Indertijd, na het besluit tot interneering
van Douwes Dekker en zijn beide vrienden,
is melding gemaakt van een telegram, dat
door mr. P. J. Troelstra zou verzonden zijn
en ook werkelijk is opgenomen in de te Ban
doeng verschijnend© Express, waarin ver
klaard werd,, dat de sociaal-democratische
Kamerleden de interneering niet zouden ge
dö'ogen.
Thans vernemen wij, idat mr. Troelstra eer
dergelijk telegram nimmer heeft verzonden,
zoodat de publicatie op een vergissing moet
berusten.
Naar wij vernemen is «de mededeeling in
het interview van den heer Van Kol omtrent
de Indische Parij in het Bataviaasch Nieuws
blad in zoover onjuist, dat de Soc.-Dem. Ka
merfractie haar standpunt ten opzichte van
die Partij en haar program nog niet heeft
bepaald. Zij staat in hét algemeen sympathiek
tegenover de beweging der Indische bevol
king naar zelfstandigheid en economische ver
heffing en heeft dan ook de hoeren Douwes
Dekker c.s. uitgenoodigd, om in hare verga
dering omtrent hun optrede® en streven na
der inlichtingen te geven.
Interview van Kol,
Een rédacteur van het Persb ureau Vaz Dias
heeft dien heer Van Kol, li'd va® dJo Eerste
Kamer, geïnterviewd Over de Indische pairtij
dio Sarikat Islam.
De hoer Van Kol keurde in zeer krasse
bewoordingen de actie door den heer Doirwes
Dekker gevoerd, af. Onbekookt en onzinnig,
zoo zél'do hij. is het optreden van Douwes
Dekker en zijn aanhangers. Zij weten zelf,
ndiet wat ze villen en geheel hu® streven
draagt het todken van verwarring en on-
zinndglieid. De inlanders voelen dat zeer
goed. Zij ventrouwen zeer terecht de
Indische Partij niet en willen er dan ook
niets van weten. Het geheele hoofdbestuur
van de „Sarikat Islain" staat vijandig tegen
over en is aiHkeerig ran deze. Indo Partij. Het
is, zoo vervolgde hij, ook heel jammer dat
hét Douwes Dekker gelukt is eenige Javanen
tot zich te trekken. Tjipto en Soewardi zijn
dan ook de dupe geworden van het samen
gaan melt Douwes Dakker. Voora/1 voor Tjipt
is dat te betreuren. Dat is een nobel mensch
Ik heb met hem kennis gemaakt tijdens een
pestepidemie. Toen vroeg TjipHo telegrafisch
verlof om naar de peststreek te mogen gaan,
cn daar te helpen. Toen de ambtenaar vroeg
welke voorwaarden hij stelde, antwoordde
hij: „geen enkele" en dat terwijl goed bezol
digde Bua'opeesohe doktoren veel bezwaar
maakten. Ik heb hem aangeraden zijn krach
ten in dienst t.'e stellen ran de „Sarikat Is
lam", waar een man als Tjipto, wiens intel-
tectutoeio ontwikkeling ik hoog schat, veel be
ter werk kan doen. Ook al sta ik tegenover
de Indische Partij, die, evenals de Indische
Bond. waar men ook zooveel van heeft ver
wacht, wiel eén doodgeboren kind zal blij
ken, toch kan iJk het z.g. „verbanndngsbesluit"
niilelt goédkeuren. Ook al is het nJtet zoo erg
a'ls het klinkt^ want zoo onaangenaam is
deze „verbanning" ndet. Tjipto was b.v. het
eiland Banlta aangewezen, waar een zéér
lumiaan ambtenaar het bewind voert, hij
mocht zij® gezin meenemen en kreeg een be
hoorlijk jaargeld. De fed ten waarop het in-
ternecri®gsbesluit berustte, gaven m. i. geen
volldloemden grond daartoe, maar dé gouver
neur-generaal zal zich misschien hebben la
ten Mklen door wat achter de schermen ge
beurde.
En nu wat de Sarikat Islam bdtreft, wat
ls daarover uw meening?"
„Mét meer dan gewone belangstelling sla
ik dJetze beweging gade. Zij heeft mijn volle
sympaitihie. Naar men mij verteldé is hét aan
tel lekte® reeds over de 500,000; dtaf is mis
schien wat overdreven, maar men moig toch
aannemen, dat het ledlentail ruim 300,000 is.
Ook al voelt de Javaan niet veel voor gods
dienst, die Islam vormt den band. Gevaarlijk
voor hét Nederlamdsche gezag is dé Sarikat
Islam niet
Als men ze maar vrij laat is er niets tie
vreezen. Nog noodt is er op Java een opstand
geweesit, dié als uitgangspunt had de Islam.
Natuurlijk zijn ook hadjis lid van de organi-
öaHüe en deze maken van de gelegenheid ge
bruik, om, wat hun recht en plicht is, prose
lieten te maken. In tegenstelling mét de „In
dische Partij", waarvan Indo's ra® het min
ste gehalte lid zijn, wordt de Sarikat Islam
gevormd door hek Javaansch intellect
en den handeldrijvende® MikMensbaaüd,
Zij willen zich ook verweren tegen de Chinée-
zen. Deze toch begonnen zich na het uitroe
pen van de Republiek te geboden.
Kroop vroeger een Chinees voor een amb
tenaar, nu behandelt hij dezen met een sooert
minachting. „Hij", de Chinees, heeft de groo
te. machtige republiek achter zich.
Nog eens, zoo herhaalde dé heer Van Koh
deze beweging heeft mijn volle sympathie
Zoowel economisch als moreel za'l de S. I. den
Javaan opheffen. Krachtig wordt frorit ge
maakt tegen het volksbedervenri dobbelen en
opiumschuiven en zij kweekt onderling hulp
betoon en solidariteit onder de Javanen aan.
Ook de heer Idenburg is de S. L. goedge
zind. Toen hij een deputatie ontving milt het
bestuur der S. I., licit hij de leden daarvan
nidt neerhurken, maar bood hu® een stoel
aan. Dat had hen zóó getroffen, dtiit zij aan
mij mét groote blijdschan uiting gaven van
dtiil bewijs van gelijkstelling.
Dat de Gouverneur-Generaal de rechtsper
soonlijkheid heeft geweigerd aan het hoofd
bestuur, maar die aan de afdeelingen wel
heeft gegeven, noemde de heer van Kol een
goede maatregel. Nu kan men de afdeelingen
als er iets gebeurt, aansprakelijk stellen en
desnoods de rechtspersoonlijkheid ontnemen
en anders had men dadelijk den geheelen
Bond getroffen.
„Is het juist dat de Christelijke zending dit
ontstaan van de S.-I. in de hand heeft ge
werkt?"
„Niet in die mate, als men heeft voorge
steld; zooals gezegd, de Javaan voelt niet veel
voor godsdienst. Hij laat zonder zelf Christen
te zijn, desnoods zijn kinderen naar een Zen
dingsschool gaan."
„Acht U den heer Idenburg den aangewe
zen man voor het gouverneur-generaalschap?"
„Ja, zei de heer van Kol met overtuiging",
in de tegenwoordige omstandigheden hem lie
ver dan een liberaal. Hij beeft een warm hort
en een open oog voor dc belangen van TndiÖ.
Zeker, hij heeft het laatste jaar niet voldocndé
weerstand kunnen bieden aan de pressie van
dr. Kuyper. Maar ik vind het een geluk voor
Xndië, dat hij aanblijft. Ik acht hem persoon*
lijk, als een edel en bekwaam mensch
„Acht U Indië rijp voor zelfbestuur?"
„Neen, daarvan kan in het belang van Indiê
neg geen sprake zijn, daarvoor zijn Indië eü
de Javaan niet rijp. Het zal wel komen, waïrt>
het heeft me ook nu weer bii mijn bezoek j&Ëti
