BINNENLAND.
'Donderdag gehouden gemeenschappelijke ver
gadering van de beide huizen van het parle
ment, waartoe slechts 91 leden waren opge
komen, werd besloten dc zittingen voor on
bepaalden tijd te verdagen. Daarmee heeft do
eerste proefneming in China met het parle
mentaire stelsel een zacht en kalm einde ge
bonden.
Aan den Balkan.
De Agence Bulgare brengt weder een
tafteuwen variant op het reeds zoo rijke the
ma van de Balkangruwelen. Het blad schrijft:
Het geheim, dat het lot van dc bij de uitwis
seling der gevangenen ontbrekende Bulgaar
sche soldaten omgaf, lost zich gaandeweg op.
Er is nu geconstateerd, dat 80 in boeien ge-
doruken soldaten, die op de Grieksche stoom
boot Pelops naar Saloniki waren ingescheept,
Daar het heette om in quarantaine te worden
gelegd, onder de reis op bevel van den kapi
tein in zee gegooid werden. Elf andere sol
daten, eveneens gevangenen, die zich aan
boord van dezelfde stoomboot bevonden, zijn
Ha martelingen gedood. Dit is onder dc Qogen
Van de passagiers geschied.
Over klachten, die van Grieksche zijde zijn
geuit tegen Bulgaren, die bij de bezetting van
W'est-Thracië de gelegenheid hebben ge
bruikt om aan hunne vijandige gevoelens
tegen de Grieksche bevolking lucht te geven,
wordt uit Saloniki aan de Köln. Ztg. geschre
ven: Na al de gebeurtenissen, die de oorlog
met zich heeft gebracht, kan men over deze
berichten volstrekt niet verbaasd zijn, want
2n deze streken hecrscht het spreekwoord:
Oog om oog, tand om tand. Wanneer do Bul
garen bovendien nog aan hunne wraakzucht
tegen de Grieken den vrijen loop laten, dan
was ook dat te voorzien. Te bejammeren is in-
tussclien het feil, dat door het Bulgaarsche op
treden het land in economisch opzicht steeds
meer benadeeld wordt en dat dc Bulgaren de
schade ten slotte zelf moeten meevoelen. Een
uit betrouwbare bron* komend bericht uit
Xanthi telt de gevallen op, waarin de huizen
van verscheidene Grielven met geweld open
gebroken en geplunderd worden. De zetel van
den Griekschen bisschop werd tot gerechtsge
bouw ingericht, een huis als postkantoor, een
ander als regeeringsgebouw, natuurlijk zonder
eenige vergoeding. In eenige Grieksche hui
zon werden Bulgaarsche vluchtelingen on
dergebracht, die men naar Xanthi had ge
bracht. Het Grieksche element is zeer terneer
geslagen en ziet met angst en vrees de toe
komst tegemoet, omdat men nog ergere din
gen verwacht. De geheele omtrek van Xanthi
wordt geteisterd door Bulgaarsche komitadji's
en door Turksche basjibozoeks, die rooven
wat hun voor de handen komt. Van Drama
wordt bericht, dat ook aan de Grieksch-Bul-
gaarsche grens dc waarneming werd gedaan,
dat komitadji's cn basjibozoeks beproefden in
Grieksch gebied door te dringen. Men had
echter tijdig tegenmaatregelen genomen, en
zoo zijn de Grieksche grenstroepen er in ge
slaagd eon aantal van deze lieden gevangen
te nemen.
Konstantinopel, 16 Nov. Spraken
de over het herstel van de vredesbetrekkingen
fusschen Turkije en Griekenland, toonen de
Turksche bladen zich skeptisch over de duur
zaamheid daarvan; zij zeggen, dat dit afhangt
van de houding van Griekenland tegenover de
mohammedanen en van het gedrag dor in
Turkije wonende Grieken.
'liet officleuse Jong-Turksche orgaan keu/it
hei verdrag goed en vindt het bevredigend.
In A Ui ene hecrscht groote vreugde over de
beëindiging van den oorlogstoestand en de
maandenlange onzekerheid, ofschoon de vrees
voor nieuwe wrijvingen met Turkije, vooral
in verband mat de regeling van de eilanden
kwestie, als oen dreigend spook op den ach
tergrond blijft.
Als uiterlijk blijk van vreugde werd in
Athene een saluut van 101 schoten gelost; do
vlaggen werden uitgestoken en de stad straal
de in eene schitterende verlichting. De ko
ninklijke familie en de ministerraad woonden
een plechtigen dankdienst bij in de kathe
draal.
De demobilisatie van het Grieksche leger
is terstond begonnen en zal waarschijnlijk in
zes weken ten einde gebracht znifn. De troe
pen worden naar de standplaatsen van de
vier oude divisiën overgebracht en daar ont
slagen. Vier lichtingen, omstreeks 55,000 man,
blijven onder de wapenen tot beveiliging van
het nieuwe gebied. De op de vloot dienst
doende manscliappen worden waarschijnlijk
dadelijk ontslagen. De Turksche krijgsgevan
genen, 40,000 soldaten en 430 officieren, wor
den op met dat doel gecharterde Grieksche
stoomschepen huiswaarts gezonden.
Ook in Belgrado heeft het bericht van 't
sluiten van den Grieks oh -Turkschen vrede in
de politieke kringen den besten indruk te
weeggebracht. Men verwacht daar, dat het
tot stand komen van den vrede eene volko
men ontspanning van den toestand aan den
Balkan zal teweegbrengen.
In Konstantinopel verwacht men het einde
van de definitieve vredesonderhandelingen
tnct Servië en Montenegro binnen veertien
dagen.
Weenen, 15 Nov. Volgens de Reichs-
post zouden de mogendheden hebben inge
stemd met het voorstel van Engeland betref
fende de bepaling van de zuidelijke grens van
Albanië. De internationale commissie zal
Waarschijnlijk hare werkzaamheden voort
zetten.
Duïtschland.
Kiel, 15 Nov. Vice-admiraal Ingenohl is
bevorderd tot admiraal, chef van de voorden
dienst in volle zee bestemde vloot
Berlijn, 15 Nov. Wolffs bureau ver
neemt, dat de Staatsanwalt en de beide be
klaagden in het Kirupp-proces besloten heb
ben geen gebruik te maken van hun recht om
bij het Reichsgericht revisie te vragen van
het gewezen vonnis. Voor de beklaagden gal
hierbli het standpunt den doorslag, dat in "het
/gunstigste geval dechts zou kunnen worden
verkregen, dat de zaak naar de eerste instan
tie terug verwezen werd. Daar echter eene
herhaling van het debat in hooge mate strij
dig zou zijn met de belangen van de Duitsche
industrie, in 't bijzonder tegenover het bui
tenland, meenen de beklaagden te moeten af-
xan de betwisting van bet vonnis, al ls
naar hunne opvatting hunne veroordeeling
ongagrond.
België.
Op verzoek van een afgevaardigde heeft de
regeering eenige cijfers medegedeeld over de
in België bestaande kloosters, die vooral in
vergelijkng met vroegere gegevens interessant
zijn. In het laatst van 1910 waren er in het
land 3607 kloosters met 10.367 ordebroeders
en 37.975 zusters. In een tijdperk van dertig
jaren is het aantal kloostersbewoners met
20.000, d. i. met meer dan 56 pet. vermeerderd.
Geheel buiten verhouding tot het aangroeien
van de totale bevolking, is het aantal kloos
terlingen toegenomen.
Over de niet twijfelachtige vermeerdering
van de kloosters in de laatste drie jaren ont
breken opgaven en ook over het vermogen van
de kloosters wordt niets medegedeeld.
Frankrijk.
Pcrpignan, 15 Nov. Men bericht, dlat
op de laatste reis van de postboot lusschen
Algiers en Port Vandron eene muiterij uit
brak onder een konvooi van militaire gevan
genen, afkomstig van de tuchlafdeeling op
lie Madame, dat naar Algcriü rwec was.
Zes gevangenen verbraken hunne ketenen en
bedreigden de bemanning en de passagiers.
Na een vrij levendigen strijd werden de mui
ters eindelijk overmand door de gendarmes,
die hen dag en nacht bewaakten met creladen
revolvers. Bij aankomst in Algiers worden de
mutiitiers overgegeven aan de militaire auto
riteit, die een onderzoek zal instellen.
Engeland.
Londen, 15 Nov. De aartshertog-troon
opvolger Frans Ferdinand is met zijn gevolg
in Dover aangekomen om het Britsche ko
ningspaar te bezoeken.
Londen, 15 Nov. Gedurende het proces
voor het hof van gezworenen van Old-Bailey
tegen de suffragette Rachel Peace, beschul
digd een huis in Hampton in brand gestoken
te hebben, wierp een suffragette een hamer
en een tomaat door het vensterraam, dat ver
brijzeld werd. Vijf suffragettes werden gear
resteerd, terwijl de rechter het publiek ge
lastte de zaal te ■••Tinten.
Zweden.
Stockholm, 16 Nov. Het gerucht, da
prinses Maria van Zweden, die in Parijs ver
toeft, in eene spionagezaak zou zijn gewil
keld, is, zooals van bevoegde zijde wordt vci^
ldaard, van all'en grond ontbloot en wordt i
Zweden als absurd beschouwd.
Stockholm, 16 Nov. De voorzitter
V8n de Tweede Kamer baron Bonde cn zijne
echtgenoote zijn heden nacht op het slot
Eriksburg in Soedermannland gestorven. De
barones was verscheidene jaren ziekelijk
wegens hersenbloedingen; zij stierf ten gevolge
van een nieuwen aanval van hare kwaal, na
dat zij nog des avonds met haren echtgenoot
eene wandeling had gedaan. Weinige uren
later stierf ook de baron. Zijn dood wordt toe
geschreven aan een aanval van beroerte, ver
oorzaakt door de smart over den dood vod
zijne echtgenoote.
Italië.
De sterkte van de regeeringsgezinde meer
derheid in de nieuwe Kamer wordt thans
opgegeven als 350. Zij bestaat uit 275 consti
tution eele liberalen en conservatieven, 55
radicalen cn 20 clericalen. De beide laatstge
noemde elementen zijn hulptroepen, waarop
niet met vastheid is te Tekenende regeering
behoudt echter een voldoend overwicht, zelfs
wanneer radicalen en clericalen hunne stem
men mochten voegen bij de oppositie, hetgeen,
naar men verwacht, nooit gelijktijdig zal ge
schieden.
Rhodos, 15 Nov. Het Itallaansche eska
der, dat onder bevel staat van den hertog der
Abruzzen, heeft op de reede van Rhodos het
anker laten vallen.
Spanje.
Madrid, 16 Nov. De koning en de ko
ningin vertrekken heden avond voor hunne
buitenlandsche reis. De reisroute is: Parijs
Weenen Berlijn Londen Parijs Ma
drid.
Portugal.
Lissabon, 25 Nov. In de politieke krin
gen wordt het aantal gekozen ministerieole
leden op 30 van de 37 geraamd.
Bulgarije. b
Weenen, 16 Nov. Het beridht, dat de
koning van Bulgarije eene reis zal doen naar
Berlijn, wordt tegengesproken.
Sofia, 16 Nov. In de Sobranje heeft mi
nister-president Radoslawow eene verklaring
van het ministerie voorgelezen. De verklaring
herinnert aan de ern9t van het oogenblik,
toen het kabinet werd samengesteld, en aan
de smartelijke offers, die door de omstandig
heden zijn opgelegd. De regeering heeft het
verdrag van Bukarest aangenomen onder een
voorbehoud wat het evenwicht in den Balkan
betreftznj zal alle wreedzame middelen aan
wenden om in het verdrag de verbeteringen
te krijgen, die bestaanbaar zijn met de belan
gen van den vrede in Europa, om de rust in
het Balkanschiereiland te verzekeren.
De vrede van Konstantinopel zal aange
vuld worden door een handelsverdrag, dat
bestemd is de ontwikkeling van de beide sta
ten te verzekeren. Bulgarije zal zijn best doen
om in vreedzamen arbeid de wonden, die het
zijn toegebracht, te heelen.
De sobranje is ontbonden, omdat zij na de
rampen, die op de groote overwinningen zijn
gevolgd, de natie niet meer vertegenwoordig
de, en om aan het volk gelegenheid te ge
ven zich uit te spreken over de groote taak
van de toekomst. De regeering zal de vol
strekte vrijheid van de verkiezingen ver
zekeren; zaj zal den financieelen toestand van
het land versterken door afschaffing van over
tollige uitgaven en door rationeele fiscale
hervormingen, die niet drukken op de massa
der werklieden en op de arme klassen.
Met het oog op den tegenwoordigen inter
nationalen toestand, zal de regeering een
sterk leger onderhouden om de onafhanke
lijkheid cn de levensbelangen van het vader
land te verzekeren. Het openbaar onderwijs
zal uitgebreid worden onder de bewoners
van de ingelijfde landstreken. Er zal een zee
haven aan de Egeïsche zee gebouwd worden
en een spoorweg, die de zee met de Donau
verbindt. De landbouw zal aangemoedigd en
verbeterd worden in de ingelijfde landstre
ken, welker bevolking spoedig zal worden ge
roepen tot uitoefening van de odlilieka rech
ten, die door de Bulgaarsche burgers bezeten
worden.
In eene rede in de Sobranje schreef de mi
nister van financiën de ramp van Bulgarije
toe aan het bondgenootschap met Servië.
Dc minister van buitenlandsche zaken con
stateerde, dat Bulgarije den oorlog is begon
nen met onvoldoend materieel, ofschoon de
generaals voor de overwinning instonden als
de oorlog van korten duur was. De regeering
verwaarloosde dit advies en hield reen reke
ning mot de waarschuwin m over de deloy
ale plannen van de bondgenooten; zii had
vlug vrede moeten sluiten. Over de vredes
onderhandelingen trad do minister in lange
bijzonderheden, waarbij' hij verklaarde, dat
de regeering volstrekt geen partij had weten
te trekken van den schitterenden toestand, die
door de Bulgaarsche overwinningen in 't-le
ven was geroepen, "^middels formuleerde
Rumeitië zijne aanspraken. De Grieken en de
Serven begonnen de Bulgaren in Macedonië te
vervolgen. Toen Turkije toestemde in den af
stand van Adrianonel, toonde Geschow zich
daarover verstoord; hii wilde zich niet afzon
derlijk met Turkije verstaan. De regeering
liet F anew in Londen zonder instruction. De
geheele ontwikkeling van het Bulgaorsch-Rli
ra eens che conflict had tot oorzaak den weerzin
van de regeering van Geschow om verant
woordelijkheid op zich te nemen.
Bulgarije begon den tweeden oorlog tegen
Turkije tegen den raad van zijne generaals
in. De hervatting van de vijandelijkheden tegen
Turkije was eene fout. die niet te rechtvaar
digen. Na den val van Triosionel had de
vrede dadelijk kunnen worden onderteekend.
De regeering liet zich door het dralen van de
Grieken en de Serven foopen, die belachelijke
reserves maakten mot het doel de onderhan
delingen sleepcnde te houden en Bulgarije
uit te putten. Zonder de -ehenkomst van
Sir Edward Grey hadden de onderhandelin
gen tot in het oneindige kunnen duren
Minister Ghenadiew gewaagde van de raad
gevingen van de mogendheden, die aanrieden
zich mot Rumendë te verstaan Hii eindigde
met te zeggen, dat de oorlog tegen Serv»
Griekenland ruift de oorzaak was van de
rampen, die Bulgarije hebben gei'
rampen zij.n een gevolg van de wijze, waarop
de ooi-log togen Turlrije werd gevoerd. De
Bulgaarsche diplomatie beging alle fouten. De
tegenwoordige regeering nam het bewind op
zich op een oogenblik, toon alles gecompromit
teerd was. Zii redde de hoofdstad voor'een
inval en redde de eer van het leger. De re
geering vraagt het vertrouwen van de kiezers
om de nationale krachten, opnieuw op te bou
wen.
Deze rede man Me een diepen indruk»
Turkije.
Kiamil Pacha, wiens overlijden wij hebben
bericht, heeft tot op buitengewoon hoogen
leeftijd een werkzaam aandeel gehad in het
bestuur van zijn land. Nog in dit jaar was hij
grootvizier. Hij sloot den wapenstilstand van
Tsjataldja en verklaarde zich bereid de voor
waarden van den Londenschen vrede aan te
nemen. De staatsgreep van Enver Bey op 23
Januari belette hem hieraan uitvoering te ge
ven en bracht hem ten val. Voor zijne oogen
werd toen zijn ambtgenoot, de minister van
oorlog Nazim Pacha, door een der handlan
gers van Enver doodgeschoten.
Na zijn val werd Iviamil uit Turkije ver
bannen. Hij begaf zich eerst naar Egypte. Van
daar wilde hij, na het einde van den Balkan
oorlog, naar Konstantinopel terugkeeren.
Maar ondianks zijne 87 jaren, was hij zóó zeer
gevreesd, dat zijne tegenstanders, die aan het
bewind waren, hem het verblijf in de hoofd
stad verboden. Hij begaf zich dus naar Larna-
ka, op Cyprus, waar hij zich onder Engcische
beschei-ming bevond. Daar heelt de dood hem
bereikt,
Mexico.
Washington, 15 Nov. De rnstructiën»
die aanO*Shaughnessy zijn gegeven, wijzen
aan, tot aan welk punt de Yereengde Staten
zullen gaan bij de hervatting van de onder
handelingen met de ambtenaren van Huertsu
die trachten de besprekingen te hervatten.
Het standpunt van de vereenigde Staten is, dat
tienzij eenige definitieve belofte wordt gedaan,
oene hervatting van de onderhandelingen nut
teloos zou zijn.
Uit Mexico wordit bericht, dat de Engel-
sche gezant aan Hucrta hoeft laten weten, dat
de Vereenigde Staten de zaken ernstig op
nemen. Hij zou ook aan Huerta hebben ge
zegd. dat Groot-Brittannië geneigd is de Ver-
öeniigdb Staten zedelijk tie steunen. Huerta
was diep ontroerd, toen hij vernam, dat de
natie, die hij meende aan ziine zijde te heb
ben, tegen hem partij had gekozen.»
Mexico, 15 Nov. De nieuwe Kamer van
afgevaardigden is heden namiddag bijeenge
roepen en heeft zich georganiseerd. De Senaat
kon zich niet organiseeren, oandat door de
afwezigheid van de senatoren, die de katho
lieke partij vertegenwoordigen, er te weinig
leden waren opgekomen.
Tegen het middaguur heeft Hucrta het ka-
birweh: bijeengeroepen tot eene buitengewone
zditrtin" in het nationale paleis.
Tweede e 1 e g r a an. Huerta heeft he
den avond verklaard: Ik zal mijn post niet ver
laten; ik zal voortgaan zooals tot dusver en
zal mijne beste krachten aanwenden om de
bevrediging van het land te verkrijgen en zoo
de belofte te vervullen, die ik deed bij mijne
komst aan het bewind. Huerta gaf toe, dat de
omstandigheden zoodanig konden worden,
dat de vreemdelingen in dringend gevaar zou
den verkeeren; maar, zoo zeide hij, in dat ge
val zal lk al het mogelijke doen ora hen te
beschermen. Het is waar, dat het gepeupel
zou kunnen opstaan; maar dan zou ik niet
aarzelen om de strenge maatregelen toe te
passen, die in mijne macht staan, om do orde
te herstellen en de schuldigen te straffen. In
ieder geval ben ik besloten mijn programma
van bevrediging ten uitvoer te leggen.
De* Engelsche gezant Garden heeft door be
middeling van de consuls aan alle Engelschen
door Lind aan Huerta is gezonden. Hij beval
kennis gegeven van een communiqué, dat
hen op de eerste waarschuwing gereed tc
zijn om te vertrekken naar veiliger oorden.
Zij, die afgelegen plaatsen bewonen, moeten
zich vereenigen in do groote steden, van waar
zij zich gemakkelijker zouden kunnen red
den. Carden zou den Amerikaanschen zaak
gelastigde hebben verzekerd van den Engel-
sdhen steun voor de houding van Wilson ten
opzichte van Mexico.
Allerlei.
Pégoud is in 1889 geboren te Montferrat, in
de Buurt van Grenoble. Hij heeft pas in Fe
bruari van dit jaar zijn vliegbrevet verwor
ven en is nu al ongetwijfeld de meest be
roemde vliegenier van het oogenblik. Er wor
den allerlei verhalen gedaan omtrent de for
tuinen. De waarheid is, dat hij een contract
heeft met twee Duitschers, die hem f 1200 per
dag betalen, waartegenover hij verplicht is
zoo vaak te vliegen waar het hun lust. Voor
elke vlucht krijgt Blériot, die 4 machines ter
beschikking stelde, 1000 francs. Pégoud heeft
nog op zich genomen om te Frankfurt, Mün-
chcn, Berlijn, Budapest, Napels, Roime, Con-
slanlinopel en CaïTo te vliegen. Dan is zijn
contract afgeloopen en gaat hij waarschijnlijk
naar Amerika, waar hem f 7000 per vlucht
geboden is.
Pégoud beweert nog op iets te studeeren,
dat de geheele wereld in verbazing zal bren
gen. Wat het is, daarover wil hij zich niet
uitlaten. Maar bij heeft reeds eenmaal de ge
heele wereld doen verstomd staan en dus
behoeft men, als hij zoo iets zegt, niet aan
humbug te geloovcn.
Men meldt uit Buc:
De Engelsche aviate ur Ilicks heeft hier Vrij
dag twee kringvluchten gemaakt, waarb
tal van verticale wentelingen maakte. Zaterdag
morgen heeft de avis/fleur het toestel twee
malen achtereen omgeworpen; hij vloot» 30
seconden aaneen met hert hoofd omlaag, on
danks den wind en don striemen den regen.
Het onderzoek der deskundigen in de
vergiftiging te Gholet, welke zooveel slacht
offers eischte en het levensgeluk van twee
jongegehuwde paren twee broers en twee
zusters met één slag vernietigde, heeft uitge
maakt, dat hier aan geen boos opzet te den
ken is. Proeven, met het overschot der crème
op konijntjes genomen, hadden onmiddellijk
den dood tengevolge, maar noch arsenicum,
noch eenig ander mineraal vergif kan aange
toond worden, zoodat het neit onmigelijk is,
dat de gisting in de geklokte eieren ontstaan,
giftige bestanddeelen heeft gevormd, maar
evenmin acht hij het onwaarschijnlijk, dat
de melk, waarmee de crème vermengd was.
doodelijke bacilen bevatte. Het is bekend ge
worden, dat één dezer personen, dito bij de
bereiding behulpzaam was, kort te voren een
typhuslijders had verzorgd.
Volgens andere berichten lijikt het ziekte
beeld derl ijders veel op aat van cholera.
Men begint aan te nemen, dat oien hier te
doen heeft met ziekteverschijnselen van cnro-
nischen aard, hetgeen men hieruit afleidt, dat
een man, die niet aan het bruiloftsmaal deel
nam en eenige der ziek geworden personen
verpleegde, ook zwaar ziek werd, terwijl la
ter ook een vrouw, die evenmin van het be
wuste gerecht had gegeten, eveneens door de
ziekte werd aangetast.
Nowotsjerkask, 16 Nov. BIJ het sta
tion Sjachtnaja is, ten gevolge van verkeer
den wissels tand, een goederentrein geloo-
pen in een gemengden trein. Twee personen
zijn gedood, 12 meer of minder ernstig ge
wond.
P a r ij s, 16 N o v. De Patrie bevat een tele
gram uit Londen, meldende dat het Engelsche
stoomschip Bellerophon en het Nederland-
solie stoomschip Grapsbergen in het kanaal
van Suez met elkaar in botsing zijn gekomen.
De Grapsbergen is ernstig beschadigd.
New-York, 15 Nov. Een draadloos tele
gram verzonden uit Cape Race (Newfound
land) van den Cunard-stoomer Pannonia be
richt, dat hert Spaansche stoomschip Balmes
brandend gevonden werd in den noordelijken
Atflantischen oceaan. De passagiers zijn aan
boord van de Ponnonia overgegaan. De Bal
mes, met eene lading vrachtgoed, was den 6en
uit Havana vertrokken naar Cadix en Bar
celona. Men gelooft, dat zij slechts weinige
passagiers aan boord had.
Tweede telegram. Een bericht uit
Bermuda bevestigt het draadlooze telegram
van de Pannonia en voegt nog daaraan toe,
dat de Pannonia met alle passagiers van de
Balmes, ten getale van 103, aan boord de
Balmes brengt naar Bermuda.
Hamilton (Bermuda), 1 6 Nov. De Pan
nonia is met het brandende schip Balmes
hier aangekomen. De Pannonia is om 10 uur
voormiddags naar New-York vertrokken met
alle passagiers van de Balmes en hunne ba
gage aan boord. De Balmes ligt in de haven
voor anker; de vlammen zijn gedoofd. Morgen
vertrekt het schip naar St.-Georges.
Uit de Pers,
De Staat zorge voor het onderwijs.
Dr. Bronsveld spreekt in de kroniek der
Nov.-afl. van zijne Stemmenvoor Waar
heid en Vrede een hartelijk woord voor
Het behoud van het voorschrift, dat de Staat
heeft te zorgen voor het onderwijs.
Wij weten wel schrijft de heer Brons
veld dat ook vele liberalen dat standpunt,
als verouderd, prijs geven. Ook is ons niet
onbekend, door welke bezwaren het wordt
gedrukt.
Maar geeft men zich rekenschap van den
toestand, waarin wij bij algeheele vrijlating
van het onderwijs geraken zullen P Men
overdenke eens het verlanglijstje van „de
Standaard." Niet alleen zal uit de ver
Bedoeld verlanglijstje bevat o. a. s
Om maar alvast enkele punten te noemen,
moet het bijzondere niet van regeeringswege
gelijk worden, onderwijl het voor de gemeen-
teraadskas „openbaar alles en bijzonder
niets" blijft. Het moet gelijkheid van over
heidswege zijn, en de overheid sluit ook de ge
meenteraden in.
Dan moet 't niet enkel gelijk-op voor de sala
rissen van de onderwijzers gaan, maar de iden
tiekheid moet op alle punten doorgezet, ook voor
schoolbouw en kweekscholen.
Op het stuk van de diploma's moet niet lan
ger gevergd, dat onze toekomstige onderwijzers
tijd, krachten en geld ten beste zullen geven aan
het ontvangen van een opleiding, die bij het op
onze scholen te geven onderwijs niet past.
Gelijkheid in graad van degelijkheid, maar
niet een stampen van de hersenen onzer aan
staande onderwijzers in hot openbaar joorwtiar.
wezenlijking van die wenschen een toestand
op schoolgebied geboren worden, vrij wel
aan een chaos gelijk, maar er is geen twijfel
aan, of het peil van 't onderwijs zal dalen.
Daar is een macht in ons land, die al wat
geestelijke vrijheid eischt, haat, en die haar
noodlottig2 stempel zal gaan drukken op
een groot deel van ons volk. Vele voorrech
ten, die wij aan het protestantisme te danken
hebben, zullen worden ingeperkt en weer
staan. Het jezuïtisme zal menigen fakkel
gaan blusschen, en 't zaad der verdeeldheid,
van den godsdiensthaat uitstrooien. En het
zal daartoe mee in staat gesteld, ja bevoegd
worden verklaard, omdat de Staat óók de
roomsche scholen niet alleen steunen maar
bekostigen zal.
Hetzelfde geldt van hei socialisme, meent
Dr. Bronsveld:
„Dezelfde schatkist zal de onkosten vol
doen moeten van een onderwijs, dat voert
naar de opperheerschappij van den Paus, en
een dat gekant is tegen alle geloof. Is er dan
geen Nederlandsche Staat meer, en geen Ne-
derlandsch volk? Moet er van heel ons ver
leden niets meer overblijven, en zullen wij
weldra onze kinderen zien verwijzen naar
streng van elkander afgesloten loketten, die
met elkander geen gemeenschan mogen heb
ben f"
Dan vervolgt de kroniekschrijver aldus:
„De „Standaard" gewaagt -n waarborgen
voor de „degelijkheid" van het onderwijs.
Men veroorlove ons, daarvan bij de ge-
wenschte desorganisatie niet veel te ver
wachten. Reeds de veelheid van scholen en
schooltjes zal het toezicht zeer bemoeilijken.
Hoeveel opzieners zullen niet vereischt wor
den, om eenige co^trölf uit te oefenen op
dat talrijk personeel.
En wat zal de norm wezen, waaraan het ge
halte van het onderwijs moet worden ge
toetst? En wat zal men doen. als het toezicht
zelf staat onder den invloed van kerkelijke
en dogmatische Inzichten? Is nu reeds niet
te constateeren, dat de resultaten van het on
derwijs ongunstiger worden, omdat te veel
tijd wordt besteed aan vakken, die een ker
kelijk en leerstellig karakter hebben P
Het onderwijs is vrij dat is nu eenmaal
In de Grondwet bepaaldmaar nu ga men
niet er toe over, om het openbaar onderwijs
ten doode op te sri>rüven. zui%rere het
van de gebreken, die het aankleven. De Staat
doe zich gelden tegenover onderwijzers, die
openlijk toonen vnn onze dynastie en van
hetgeen christelijk is niet te willen weten. De
toon, waarop dezer dagen o. a. in den Ge
meenteraad te Amsterdam en elders werd
gesproken namens onderwijzers over de hoof
den der scholen, verraadt welk een revolu
tionaire geest heerscht vooral onder de jonge
leden van het personeel. Bij de benoeming
van onderwijzers geve men er acht op, dat
aan zulke mannen onze voderlondsche jeugd
niet wordt toevertrouwd. Rotterdam-
schen Gemeenteraad werd door een sociaal
democraat het dragen van een Oranje-strik
gekenschetst als een bewiis van partijschap.
Hoe weinig veel onderwijzers voelen voor va
derland en Koningin, is geen geheim. Welnu
het contingent van zulke onderwijzers
worde niet vermeerderd maar het slinke l Er
worde gelet op den gee^t. d-> heerscht op de
kweekscholen. Het voorbeeld van Rotterdam,
dat onderwijs in de birbelsche geschiedenis
voorschrijft, worde gevolgd I
Dr. Bronsveld meent niet al te veel uit de
school te willen klappen en heeft allerminst
zijne onmiddellijke omgeving op het oog,
maar hij meent toch. dat op menige „chris
telijke" school van Christus weinig is te be
speuren. Socialistische neigingen worden ook
aangetroffen onder zoogenaamde christelijke
onderwijzers.
„Dat het geloof beschavend en verheffenu
werkt, wordt door menige bijzondere school
eer weersproken dan bevestigd. Of moet men
tot de slotsom komen, dat het geloof als zaak
des harten er ontbreekt?
Deze dingen zeg ik niet, gedreven door af
keer van christelijk onderwijs. Wat ik noode
doe, maar mij veroorloof het nog eens te
doen, is ve-wijzen naar mijn houding tegen
over de scholen onzer Ned. Herv. Gemeente.
Ik meen, dat daaruit wat anders spreekt dan
vijandschap.
Maar ik behoef daarom niet te verzwijgen
dat ik vele zoogenaamde christelijke scholen
geen zegen kan noemen voor ons land. Ik
zou er zonder leedwezen zien verdwijnen met
hun onderwijzers, van wie er velen dienst
doen als politieke agitators en als redacteurs
van locale blaadjes, die aan het platte land
onvermoeid de coalitie aanbevelen. Laat men
eerlijk zeggen, of door deze scholen de waar
achtige vrees Gods wordt bevorderd, of er de
zeden zachter, dc liefde voor waarheid en
reinheid grooter door worden.
Ik hoop nog altijd (al is het tegen hoop),
dat onze openbare school zal blijvendat er
werkzaam aan zullen nntrp^pu onderwrijzers,
die Christus in oprechtheid liefhebbendat er
niet de doctrinaire, maar een met de omstan
digheden rekening houdende neutraliteit in
acht zal worden genomen, en dat de Kerk
bewijzen zal, hoe ook die school haar tot een
arbeid roept, welken zij niet dan tot haar
eigen schade verwaarloozen zal."
Berichten.
De Staatscourant van Zondag 16 en MaaJi"
dag 17 November bevat o.m. de volgende be
sluiten:
benoemd tot 2e luitenant bij het regiment
genietroepen de kadert F. B. Huurman van
de Militaire Academie;
de minister van justitie beeft ingesteld een
commissie om na te gaan, welke wijzigingen
dienen te worden aangebracht in het regle
ment op het onderzoek, bedoeld in art 24
van reglement no. 4 op de oargandEsatie etnl
den dienst der Deurwaarders en verdere
rechtebedienden; en heeft benoemd tot lid, te
vens voorzitter dier commissie mr. C. Loos-
les, administratie-chef bij de 4e af deeling van
het departement van justitie; tot leden: mr»
J. Leehnor, griffier bij de rechtbank te Dett
Haag. mr. J. J. Neumatn de Loos, griffier aan
het kantongerecht te Leiden; mr. J. Wijm-
Veldt, ambtenaar van het O. M. bij het kan
tongerecht te Rotterdam en tót lid. tevens
secretaris mr. K. H. Lubach, referendaris bij
heit departement van justitie.
H. M. dc Koningin zal dc 40 Wéen van
de te 'sGravenhage bijeen zijnde vergadering
van het Voortzettings-comité der Wereld-zen*
dingsconferentie Edinburgh 1910, a.s. Vrijdag
21 dezer ten iPaJeize Hei Loo ontvangen-
