Uit den omtrek.
GARB'S M0UTBR00D
^STABsNfEUVVsT
poeg redenen zi>n om aan te nemen dat de
Iheorie eai de praktijk wijzen op een groote
geneeskracht, gelegen in wat prof. Flournoyn
noemt de radioactiviteit van de levende orga
nismen, in bet bijzonder van den mensch, dat
bei in alle gevalle onrecht is, als de Staat
ben, die deze theorie aanvaarden, dwingen
wil om te volgen een theorie, die -hen niet
bevredigt, door te trachten onmogelijk te
maken om hun geneesmethode en den daar
mede verhand houdenden genezer te kiezen.
Dok Her is een onrecht, dat om wijziging
van de wet vraagt en geen frasen van „zwen
del", „oplichting" en .bedrog" kun'nen weer
spreken wat theorie en praktijk op goed ge-
Idocumenteende gronden als geneeskracht
aanwijst En zoo al de theorie onjuist ware,
de nraktiük blijft de feiten van genezing aan-
loonen en als daarin sommige leek en beter
slagen dan artsen, is de reden, waarom er
een artsen-monopolie zou zijn, toch zeker
niet juist. Zoo zou, om van andere psychische
geneesmethoden tlhams te zwijgen, alleen het
magnetiseeren reeds voldoende zijn om te
doen aannemen, dat de volksgezondheid niet
gebaat ware wanneer het den wetgever ge
lukte, deze geneesmethode door hot artsen-
monopodie te fnuiken.
Gesteld dat dat <i>ie* juist ware, dan rrog
zou de wot, die -l aj'tsenmonopolie be
schermt, niet goed IrJt.ien worden gehand-
haaft, want de feiten toonen aan, dat het aan
tal onbevoegde genezers steeds stijgt, de fei
len toonen aan dat vervolgingen als die van
den magnetiseur Sehooleman in Haarlem als
gevolg medebrengen, dat de praktijk van dien
onbevoegden genezer in zeer sterke male toe
neemt. Èn natuurlijk als vervolgd wordt een
onbevoegde genezer wegens handelingen,
waarvan, de zieken, die ze ondervonden, zeg
gen, dat ze hun goed deden, dan zal zulk een
y01 welging de wet in discrediet brengen en
den onbevoegden genezer als een martelaar
van een onrechtvaardige wet doen rijzen in
de. sympathie van do mcnschen.
Van de gelegenheid tot debat werd ge
bruik gemaakt door verscheidene aanwezigen.
Dr. Blos legde er den nadruk op, dat de
voorstanders van het artsenmonopolie niet
gedreven worden door concurrentievrees. Het
getuigt niet van fijne beschaving, wanneer
men daarmede beschuldigt.
Wat de quaestie-Metzger betreft, deze was
geen slager, hij had wel degelijk gestudeerd.
Spr. zcide voorts, wanneer er een magnetiseur
is. die kan wat een dokter niet vermag en die
dan moeilijkheid van de wet ondervindt, de
zen te willen dekken. (Applaus.)
Dr. Abrahams wees op Duitsehland,
waar het artsenmonopolie is opgeheven. De
groote kwakzalver dr. Felke heeft, daar in
een hospitaal gebracht, bij 20 gevallen mis
geraden. Het is den dokters om het volks
belang te doen, zeidc de debater-
Dat de geneeskunst dateert uit de middel
eeuwen is onjuist. De klacht .tegen het uitoe
fenen der geneeskunst is niet nieuw. Reeds
500 v. Chr werd op een concilie daarover ge
schreven. Het is de plicht van den Staat het
volle te beschermen tegen -de kwakzalvers.
Debater haalt eenige voorbeelden aan waar
bij de patiënt, die in behandeling was ge
weest vam onbevoegden, geheel verknoeid
was geworden. In verband met Bdjsterveld.'s
adviezen zeide debater, dat dezen een hoe
veelheid gekleurd water van de Amsterdam-
sche Duinwaterleiding was gezonden als uri
ne. en dat Biisterveld daaruit concludeerde
ruggemergstering. (Vrooliikheid).
Dr. Pinkhof betoogde vervolgens om.,
dat Europa wellicht reeds lang door pest
zou zijn aangetast, wanneer de onbevoegden
vrij socl hadden. Debater hoopte, dat mr. Van
Holihe zal herroepen wat hij gezegd heeft.
D r. Siemens uitte voorts een ernstige
waarschuwing dat zoovele zieken niet in han
den zullen vallen van die onkundigen. Zoo
lang de dokters eigenwaarde hebben, zullen
zii daartegen met al hun kracht strijden. (Ap
plaus.')
De heer Frankfort zeide gedurende 4
jaren blind te zijn geweest tengevolge van
een val Hulp van professoren en medici mocht
niet halen, doch na bcha-ndieling van een half
jaar ongeveer door roo'n onbevoegde, was
hij zoover gebracht, dat al zijn vorige behan
delaars versteld stonden.
De heerr Verbeek zeid^ een van de door
het Maandblad tegen de Kwakzalverij gesig-
naleerden te z«>n als bedrieger. Doch hij kan
een r^ks van namen overleggen ran perso
nen door hem genezen. Snr. zeide door de
Haagsche rechtbank tot 10 dagen hechtenis
veroordeeld te> zijn en vroeg of dat recht is?
Daarop reoliceerde de heer Van Holthe
er on wiizende, dat geen der debaters zii/n
hoofdbeginsel heeft aangevallen, dat er men-
srivn gestraft worden, die noch het recht van
iemand aanranden, noch het volksbelang
ich aden.
De dokters moeien niet hun monopolie
kl^'ifrofxren met de volksgezondheid.
T^n slotte werd het woord gevoerd door
prof. mr. J. A. van Hamel, die mede waar
schuwde tecoTi het gevaar der kwakzalvers
doch anderzijds in aansluiting aan mr. Van
Bolthe's rede er on wees, dat velen onrecht
matig worden gestraft tengevolge van het
thans bestaande art^onmnnopolie.
Beizen door militairen. Door
de verschillende spoorwegmaatschappijen is
bepaald, dat thans militairen beneden den
ra.ng van officier. die voorzien zijn van een
?erlofpas, dn alle klassen kunnen reizen te
gen het vastgesteld militair tarief.
Deze bepaling gold tot nu alleen bij vervoer
In een rijtuig 3e klasse. Avp.
Een Hollandsche zeeman ge
ul d i g d. Op het Britsche consulaat in Am-
terdam is, naar het Hbld meldt, gisteren
liddag aan den matroos Theodoor Mulder
oor diens moedig gedrag bij de redding van
Engelsche scEinbreukelingen, een bronzen me
daille uitgereikt
Olympisch comité. Naar de
N. R. Ct. vernoemt zullen tusschen het Ned.
Olympisch comité en het Nederl. Gymnastick-
verbond onderhandelingen geopend worden
tot toetreding van laatst genoemde organisa
tie tot het N. O. C.
Ouderdomsuitkeering en dia
conie. Onder de verpleegden in het Herv.
Oude Mannen-, vrouwen- en kinderhuis zijn
een aantal, die in aanmerking komen voor de
ouderdomsrente ingevolge art. 369 der Inva
liditeitswet Door de Herv. diaconie en het
Borg. Armbestuur is thans besloten om van
die oudjes, welke voor gcheele of gedeelte
lijke rekening van deze colleges in dit ge
sticht verpleegd worden, een L.drag van
1 1.50 op het pensioentje te verhalen, zoodat
den ouden zelf f 0.50 ten goede komt.
De bedeelden van het gemeentelijk armbe
stuur in Tieljerksleradccl hebben bericht ont
vangen, dat de ouderdomsrente ten volle van
de wekelijksche bcdecling zal v «rden ge
kort
De staking der stoom tra wlors
Men meldt ons uit IJmuiden: Het is de ree-
derij van den stoomtrawler ..ZaanstTOom IV"
gelukt een bemanning hij elkaar te krijgen,
zoodat het vaartuig gisterenmorgen kon ver
trekken.
Moord in den vreemde. Het ge
rechtshof te 's Gravenbage uitspraak doende
in de zaak tegen W. J. Marinissenr werkman
Ie Sluis, beschuldigd van moord op H. v. da
Pol te Davville in N.-Amerika, gelastte een
nadere instructie betreffende verschillende
vragen en beval zijn gevangenhouding in
het huis van bewaring te Middelburg.
Schieten op jachtopzieners.
Zondag is van Dinteloord naar Breda gevan
kelijk overgebracht S. G., verdacht van het
schieten op twee jachtopzieners, die hem wil
den arresteeren, toen hij in den Matiopolder
(Kroondomein) met den lichtbak aan 't stroo
pen was. Een der jachtopzieners heeft ver
volgens op den strooper een schol g'lost, dat
hem heeft getroffen, maar loch was G. nog
ontkomen.
Gearresteerd. Op aanwijzing Ss
Dinsdag op den Amstcldijk te Amsterdam een
man aangehouden, die in een leegstaand per
ceel aan de Kuiperstraat was aangetroffen en.
zich ontdekt ziende, de vlucht had genomen.
Op hem werden een electrische zaklantaarn
en een 4-tal loopers bevonden.
Onverdraagzame boeren On
langs werd medegedeeld dat een grao' deel
van de bewoners van Woubru*se een viinn-
dice houding aannam tegen d°u ui' Leioen
gekomen electriscb^n bedrijfsleider J^s,
waarvan opstootjes het cevolg waren. De
toestand is thans voor den iong°n man en
ziin erht^noote zoo onaanff°naam g"Worden
dal h i hü hri rern',er,teh'":f!»or ervol ont
slag heCt g<*vraa<td eri wede** als monteur
aan de Ffactrische Centrale te Leiden zal te-
rugkeeren.
Vervalsrhing van levens
middelen Uit de provincie Groningen
meldt men aan Het Volk. dat te Groningen
tot voor korten tüd handel werd gedreven
in ,_stof uit de stofzuicrmachines'' Dit stof
werd gebruikt om er cacao mee te verval-
sclien.
Ondeugdelijke worst? Bij d fa
milie D. Maurits, te R^euwek, welke uit 10
personen Festaat. ziin Maandagmorgen allen
ongesteld goWorden De ziekte openbaarde
zich in piin in d<m buik, dfanbee e-» hrak:n-
gen. Aan het licht is nu gekonrm. dat de fa
milie des Zondagsmorgens b:i hel on'bijt
worst had gegeten afkomstig van een door
de familie geslacht gezand varken, door
welke worst evenwel, in opdracht van de fa
milie. een viertal halve kilogrammen rund-
vl°es*h moesten worden *°malen door den
slager, wat ook is geschied.
De oorzaak van de ziekte wordt nu ge
zocht in het gebruik van de worst aan*ez;en
di°n dag verschillende a^d^re. niet tot het
gezin behoorende personen ook vleesch enz.
van het varken bii het middagmaal ei avond
eten hchh°n gn*°1en en ufa' onges'eld zijn
geworden. Dr. Tak, uit Bockoo"o ^eft cmige
worst en ook een sink sr>°k van het varken,
henevens eeriee uitweroselci va* d° zfak°n
in beslag genomen, om schfp'undi* te doen
onderzoeken- fDcbl v. Gouda).
School, en Kerknieuws.
Eeredoctoroten. De senaot der
imicversiteit van Amsterdam heeft benoemd tot
doctoren honoris c«'T«n m de scheiki,r,dp d°n
heer H .C. Prielen ^eerll^s d'recteur der f-'bale
Nederland van het ProefctPtfan der Java Sinl er-
indnstrie, wegens z«jn verd:ensten voor die in
dustrie. en tot hortor in de geneeskunde den
heer W. S^hiiffner geneesheer van de Senem-
bph-Maatschaonij. die zich zeer verdienstelük
maakte ter zake van de verbetering van d<m ge
zondheidstoestand dar koelies. (Hbld.)
Een vakschool voorde Grafi
sche vakken te Amsterdam. Maan
dagavond kwamen te Amsterdam een dert'gtal
belanghebbenden en belangstellenden bij de
grafische vakken te Amsterdam in het „.Ameri-
can-Hotsl" samen om de wenscheliikhe'd en de
mogelijkheid te bespreken van de oprichting van
een vakschool, aide r voor de boek- en steen
drukkerij, de binderij en de cliché-fehricege.
Onder hen waren ook de voorritters van drie
werklieden-veraeniging genood'gd.
De vergadering droeg de leiding op aan den
heer F. Wierdels, directem- V8n ,-De Tüd."
Bü de aanwezigen bleek voor het geopperde
denkbeeld veel svmpathie te bectaan en aan
het einde der zeer geanimeerde discussie werd
een vereeniging „De Grafische vakschool" op
gericht
De vergadering droeg een commissie op sta
tuten voor de vereeniging te ontwerpen en alle
voorbereidende werkzaamheden te verrichten,
ook de aanvragen om subsidie aan Rijk, provin
cie en gemeente voor te bereiden.
De commissie bestaat uit de heerenW. E.
L. K. Audran, W. H. Bringer, F. L. van der
Bom, A. G. Boissevain, J. F. Ditwaer, E. J. de
Geest. E. J. Kuipers, W. A. van Leer, B. Schna-
bel, Th. J. Verrijn Stuart, F. Wierdels en L. J.
Zekers Veeckens.
Aan de werkliedenorganisaties is verzocht
nog drie leden van de commfss;e aan te wijzen.
's-G ravenhage, 9 December.
Examen Ivf. O. Ned. taal en letterkunde.
Geëxamineerd twee candidatengeslaagd mej.
J. M. van de Poll, van 's-Gravenhage.
's-G ravenhage, 10 December.
Examen M. O. Ned. taal en letterkunde.
Geëxamineerd twee candidatengeslaagd de
heer J. M. Chr. Vorrink, van Amsterdam.
Examen Wiskunde, L. O. (art. 86).
Opgeroepen en opgekomen 3 cand. Geslaagd
de heeren: T. van Donselaar, Amsterdam; J.
M. de Ridder, Ntfmegen» A. van Rozendal,
VGravenhage.
Geref. Kerken. Maandagavond is
door de Geref. Kerk te Amsterda mvoorzien in
de vacature dr. W'ijmingu. Gekozen moest wor
den tusschen dr. J. C. dc Moor, van 's-Graven-
hage en ds. H. Mulder, van Harderwijk. Eeix
week geleden werd de stemming ongeldig ver
klaard. Toen verkreeg dr. De Moor 189 en ds.
Melder 488 stemmen.
Thans was de opkomst der stemgerechtigde
leden veel grooter. In totaal werden uitgebracht
1351 geHi-rp stemmen. Hiervan verkregen dr.
De Moor 72'1 en ds. Mulder 631 stemmen, zoo
dot dr. De Moor is beroepen.
Men meldt ons uit De Bilt:
Vannacht om half 4 is onder Dc Bilt, niet
ver van het station, een waggon omgevallen
van den nnchtclijken goederentrein, waardoor
vanmorgen de personentreinen op verkeerd
spoor moesten rijden.
Vermoedelijk door een verkeerd op-
gevalle wisselorder is dc sneltrein uit Iloek
van Holland op een dood spoor geloopen tus
schen het station-De Bilt en Den Dolder en
legen het stootblok gereden. Gelukkig was de
vaart van den trein niet erg groot, daar het
sein lot kalm rijden was opgevolgd. Toch werd
het stootblok middendoor gereden terwijl de
locomotief en de spijswagen in het zand re
den. Gelukkig kwamen geen persoonlijke on
gelukken voor.
Men meldt ons nader:
Het was trein 1937. waarvan om over drieën
vannacht een waggon ontspoorde en het
hoofdspoor versperde. Een 4-tal treinen moest
daardoor vanmorgen op verkeerd snoor ge
reden worden, terwiil trein 24 D (de Hoek-
van-Holland-sneltrpin) te De Bilt moest wor
den opgehouden. Even dnor he* station had
het ongeval plaats. Om half elf vanmorgen
ging het treineneverkeer weer zijn gewonen
gang.
De Bilt. In verband met dc inbraak te
Ranrn tfenfaegd in de villa „Lconi'' van den
heer van Ni erop aan de Prinses Mariclnnn
aldnar, kan nog worden medegedeeld, dat de
bpido verdachten H. Joud 47 jaar en A. v.
W. 20 iaar. thans poDid zh'n voor den offi
cier van .Tus.'itie te Utrecht.
De verdachte A. TV., die steeds pertinent
bleef ontkennen, fapde tenslotte, na aan een
langdurig cn sch^rn verhoor te ziin onder,
worpen een volledige bekentenis af Bij die
bekentenis heeft hij dat plaats aangewezen,
waar velen drtr gestolen voorwerpen ver
stopt wven. Deze werden dan ook op die
plaats werkelijk gevonden
Zeist Door de erfgenamen van mevr. dou
airière Pauw van "Wieldrecht is geschonken
aan de Ned. Herv. gemeente alhier f 6000,
aan Brt»hanië plhior f 3000 en aan het wees
huis alhier f 3000.
Reclame.
Voedingswaarde 112
tegen ander brood 80.
Ka adat nkken.
Pensionneering Gemeente
ambtenaren.
B. en W. stellen den Raad voor hen te
machtigen, den Minister van Financiën te be
richten. dat do Gemeente Amersfoort bereid
is, van de pensioenen, welke, Ingevolge de
Pensioenwet voor de Gemeente-ambtenaren
1913, door de op 1 Mei 1913 in haar dienst
zijnde ambtenaren (voor zoover deze op 1
October 1913 nog in haar dienst waren) later
zullen worden genoten, de gedeelten voor
den tijd, in haar dienst doorgebracht, jaar
lijks vóór 1 Juli aan het Pensioenfonds voor
de Gemeente-ambtenaren uit te keeren.
B. Geen gebruik te maken van het recht,
der Gemeente bij art. 65. Ie lid. met inacht
neming van art. 71 der Pensioenwet voor de
Gemeente-ambtenaren 1913 toegekend, om
van de ambtenaren, voor wie bijdragen voor
inkoop van pensioen krachtens art. 63 dier
wet zijn verschuldigd, eene bijdrage te vor
deren.
C. Op te richten een fonds, waaruit zullen
worden betaald de op 1 October 1913 reeds
door de Gemeente verschuldigde pensioenen,
en de eventueel aan het Rijk verschuldigde
bedragen krachtens art. 6S der Pensioenwet
voor de Gemeente-ambtenaren 1913. met be
paling, dat door de Gemeente jaarl:>"ks. te be
ginnen met 1914 in dat fo^ds zal worden ge
stort een bedrag van ƒ10 360.
Splitsing klassen school A.
B. en TV. stellen den Raad voor te beslui
ten tot splitsing van de 5e klasse van school
A. (zoolang het aantal leerlingen 24 of meer
bedraagt en in ieder geval gedurende den
cursus 19131914), en tot aanstelling van een
tijdelijke leerkracht voor die schooL
Begrooting Gasfabriek.
Op de exploitatie-begrooting voor de ge
meente-gasfabriek, dienstjaar 1914, sluitende,
gelijk wij reeds meldden, in gewone ontvang
sten en uitgaven met ƒ296,700. wordt het
winstsaldo geraamd op ƒ55,000.
Gemeentel ij k Grondbedrijf.
De balans van het grondbedrijf taxeert de
bezittingen der gemeente op ƒ2305,700, ter
wijl de schulden, rustende op de eigendom
men, op-1 Jan. 1914 240 501.63è bedragen.
(De inkomsten en uitgaven van het grond
bedrijf over 1914 worden geraamd od
528060 in gewoon, 20489,621 in buiten
gewoon, totaal 25770,22$.
Begrooting Waterleiding.
De exploitatie-begrooting der gemeente-wa
terleiding over het dienstjaar 1914 sluit in
gewone ontvangsten en uitgaven met ƒ29600.
in buitengewone met ƒ10.000. Het verlies
wordt geraamd op ƒ3350.
Rij k s 1 a n d b o u w-W interschool.
Met groote teleurstelling zal ongetwijfeld
vernomen wordeni, dot Amersfoort geen Rijks-
tadibouw-wintersehool krijgen zal Amers
foort heeft het pleit verloren'.
Bij Koninklijk besluit van 2 December is
bepaald, dat de B i jks 1 and bouw - vrintorschoo 1
in de pecneente Utrecht gevestigd zal worden
NaaT het Utir. DagbL verneemt, zai do
school gevestigd worden aan don Amstcr-
d am soli on Straatweg, iets voorbij de slacht
plaats op een aan de gemeente bohoorend
terrein, waar behalve voof die school zelve,
ook een flink lerrein kan warden besakik-
baar gesteld voor proeftuin.
Cu rsus -Eerd mans.
Gisteren avond hield prof. dr. B. D.
Eerdmans voor de afd. van den Ncd. Prot.
Bond zijn tweeden cursusavond over: De
geschiedenis onzer godsdienstige gebruiken en
denkbeelden.
Behandelde spr. vorige week de primitie
ve voorstellingen en gebruiken, ditmaal sprak
hij over den invloed daarvan in den Chris-
telijken godsdienst. Spr. herinnerde er aan,
dat er een gebied is van onzichtbare dingen,
die invloed hebben op ons leven. Er zijn hoo-
gere dingen, die een soort van vereering heb
ben. Dat gebied is een chaos. Er is geen orde
in en wanneer iets gebeurt, dat we begrijpen,
zegecn we: dat is natuurlijk, maar begrijpen
we het niet, dan zegt men: dat is van God.
Bij de Oostersrhe volken schreef men al
het onhegriipbarc toe aan dc goden. Men
wist niet wien de schuld trof en dan inoest
men rle verklaring zmeken van de godetti. Ook
in onze maatschappij leefde dat voor eenige
horderden jaren nog in het orakel.
Ook uit die oudheid komt cn dat gebruik
staat nog midden in ons leven, dc eed. Wan
neer in het oude Israël iemand een ander
een stuk huisraad had geleend en dat was
weg. dan moest hij bij de goden van het huis
zweren dat hij het niet gestolen had. Want
die wisten hel. In allerlei omstandigheden
ziet men tegenwoordig een eed afleggen en
waarschünliik denken de mcnschen er niets
bii. Het is slechts een vorm.
Een bepaalde orde was er in de wereld
van goden niet en een groot deel der mensch-
hcid had er peTwxvreii mee genomen'. Maar
een ander deel had zich afgescheiden en was
een onderen weg ingeslagen. In de wereld
vorige week geschetst bleef de ziel bestaan
en daalde als schim af in de onderwereld.
Het hoofdbelang van het leven lag op aarde,
de menschhcid vulde ziin leven niet met te
werken voor het leven dat later kwam. Men
kwam er toch, en hier op aarde zorgde men
dus het zoo goed mogelijk te hébben. Een
deel der bevolking der oudheid is tot hoo-
gere beschouwing gekomen en heeft inge
zien, dat de macht, die den boom deed groei
en. toch iets anders was dan die de zon deed
sriii'/nem,. 7oo kwam er ee»n soort orde lm
deze wereld van geestelijke machten, men
kreeg mindere en hoogere machten.
Niet bij alle volkeren der oudheid is dat op
dezelfde wijze geschied In Fgypte was de
zonnegod de hoogste. Bij de Semieten treedt,
de God die het uitspansel vertegenwoordigt,
het mc.^cf nanr voren. Elders zal de hiërarchie
weer anders zijn ingericht, maar er is toch
een soort bestuur. In onzen godsdienst ziet
men de nawerking, dat de eene god steeds
hooger is geworden, terwijl de andere goden
verbleekt zijn. Vooral in het katholicisme
treedt het nog sterk op den voorgrond, dat
de goden wit vroeger tijd worden weergevon
den. in de heiligen Dat is een verbleekte go
den-wereld iets wat een ander karakter heeft
gekregen en is geworden van God tot een
heilig mensch.
De godenmaatsehappij bestuurde de we
reld en besliste wat er gebeuren zou. Men
stelde zich voor, dat eens in het jaar. als
alles was afgeloopen, ook alles weer nieuw
begon.
De belangrijkste tijd was de tijd van het
begin. Men stelde zich voor, dat er werd ge
houden een soort van vergadering van de
verschillende machten die het leven hier op
aarde regelden. Dan werden opgemaakt de
tafelen van het lot, dan werd nagegaan de
loop der dingen, wie zou sterven in het jaar
enz. Vandaar dad rrrevi den NfoHww'afrcdag
naderde met grooten ernst, en als wij op
Oudeiaarsavond samen komen volgen we die
wereld, waarmee men nu niet meer zoo re
kent. De voorstelling van het gericht bestaat
bij ons niet meer.
In die wereld zijn echter ook kwade mach
ten, de geesten die in het donker wonen, al
lerlei demonen. Wanneer nu de goede goden
alles moeten nagaan voor het gericht, komen
de booze machten los, het he»k is dan van
den dam. Men wendt dan allerlei middelen
aan om de boozen weg te jagen. Zoo worden
in het buitenland de klokken geluid, er wordt
geschoten en met meer dergelijke middelen
tracht men zich te vrijwaren voor de booze
geesten. In Italië ziet men ieder Romein in
dien tijd op de trompet blazen, ook al om
de booze machten te verdrijven. Volgens ee-n
ander volk gebeurt er nog meer. In de laat
ste vijf dagen komen de afgestorven geesten,
naar boven. Men zet spijzen aan de deur
voor de geesten; maar ze kunnen dan toch
binnenkomen en daarom maakt men zich on
herkenbaar. Dat leeft nog voort in het car
naval, een uitlooper. die feitelijk zijn voeten
heeft in de voorstelling der Perzen van de
verkeerde wereld. De verkleeding komt ook
nog voor op het Joodsche Purimfeest.
Wanneer het gericht is afgeloopen en hei
Nieuwe jaar begint, is die gewichtige tijd pas
afgeloopen.
Het leven ln deze maatschappij wordt ge-,
dragen door het bestuur van coden en door
heloften tracht imen nu de goden gunstig
stemmen. Men stelt zich ook voor dat doo4
he* geven van een gave, waarvan de rook op«
stijgt, iets hea>eikt wordt bij de goden. Da* idee
van het offer is bij ons verdwenen, maar het
misofer is er toch nog een overblijfsel vaiv
De gansche ceremonie van de mis groepeert
zich om het offer. Dat is niet alleen katho<
liek maak ook A-ngtöknnwKch, «daar rindt men
de mis zelïs nog veel antieker dan bij do
Roomsche kenk.
Verder belooft men iets, en daarvan ziet
men ook dc nawerking hier en daar ln onze
kerk. In de Zaanstreek bijv. vindt men scheep
jes in de kerk. Die komen er door het gelof.
tewezen. Wanneer men in nood was, had mei
eh beloofde om scheepje te hangen ir. <b
kerk. Aan dc Fransche kust vindt men dal
vrij algemeen Dat ganechc denkbeeld l^efl
bij een groot deel onzer landgenooten. Veh
kerken bczitfen een schat, samengesteld uit
gaven ecschonken voor genezingen, uit dnnk-
bnnrhrid.
In deze soort van staat geldt de regeeren-
de persoon als de hoogste autoriteit. Zij han
gen met de godenwereld samen. De zalving
brengt in den 'koning datgene wat hem brengt
ln hond genootschap met God.
Volgens deze voorstelling staat alles wat
de mensch als zedelijk wezen doet, onder con
trole der goden. Geen stukje van het leven
valt buiten den godsdienst, want alles staat
onder hoogere macht. liet godsbestuur is niet
Individueel. Er gebeurt iets en als een per
soon het maar doet, moet het gcheele volk
het ondervinden. Zoo doet niet alleen God,
tegenover den mensch, maar dc mcnschen
doen het ook onderling. In die wereld was
niet het gezag, dat wij hebben, maar een col
lect icve basis van moraliteit.
Wanneer een persoon een moord had be
dreven kon zijn heele familie daarvoor ge
straft worden. Onze wetenschap zegt, dal ls
onbillijk, do dader moet gestraft worden,
maar die collectieve moraliteit houdt ze te-
rue van iets te doen, wat niet goed is.
In deze wereld passm prefatiën, openbarin
gen, e a., welke ln den Bijbel zijn opgeno
men Dc eigenaardigste uitleggingen van Bii
belplnnfsen komen ook in den huidigen tijd
nog voor en daarmee zitten we nog volop
in he* moorais <l-e>r oude voorstellingen.
Minder komt bij ons voor het geloof in de
toekomst De verwachting van een heilstanl
die door de godsnrde na Inden van ellende cr
lijden zal komen, heerscht echter nog veel
bij de orthodoxie. In den ouden natuurgods
dienst gebeurde alles, ook het kwade, door
den wil der goden. Door de dualistische op
vattin* is de satan gewotrden va-n aanbren^
tot prikketear tot het l;wu<fa. Don rui* h*
men gekregen den strik! tusschen het goede
en kwade Onze wereld is geworden het ter
rein van den stri'd. zal dc mensch behoort
aan de hooze machten of aan de goede mach
ten?
De mensch moet Irachfen te komen bij rl
goede maefifon, in het rük van het licht, e
niet ln het rijk der duisternis.
Daaruit komt een streven naar het hieru;i
maals. De ziel moet niet naar dat duistere
sdhrmmonriik. maar rraorden lichtgod. Tvn
de ziel daar tui m de.n staat van zaligheid f
brengen? is een vraag d,io verschillende bei
landen middelaars in he* leven heeft goroe-
pen. Tal ran moeilHVh^den onderrvindt de
ziel om im he* foemelenriVk te komen, tot e4n
doliïk de reine ziel over een breed e brug Mn
n ent reedt en de omrehrie van een smalle bruc
omlaag valt
In or<s nbrisfendHm is dat nie* zuiver door
gewerkt. De ziel wordt mede begraven on
wacht on de opstanding.
Het hoogste belang heeft de mensch dons te
zongjnm. dat hij onttkomt aan het rijk der du(
sternis.
Onderlinge Keuken.
Tn het vervolg zal het weekinenu van de
Openbare Keuken iederen Vrijdag in ons blad
afgedrukt worden.
Aanbesteding.
Door den Intendant bij de IV Divisie tc
Amersfoort is de levering van reuzel en rund-
vet ten behoeve van onderstaande garnizoe
nen gedurende het le half jaar 1914 toegewe
zen:
Te Assen: de reuzel aan R. Boer te Assen
tegen f 0 815; het rundvet aan gebr. Marcus
te Groningen tegen f 0 58 per K. G.
Te Groningen: de reuzel aan Prummel tt
Groningen tegen f 0.745; het rundvet aan gebr.
Marcus te Groningen tegen f 0.706 per K. G.
Te Harderwijk: de reuzel aan L. G. Pfrom-
mer tegen f 080; het rund vet aan J. PhiMps
tegen f 0 69 per K. G.
Te Leeuwarden: de reuzel aan Van der Pol
tegen f 0 75; het rundvet aan Rciiwiarp tegen
f 0 65 per K. G.
Te Zwolle: de reuzel aan W. Eijselsteijn te
gen f 0.78 per K. G.
Nieuwe Kalenders.
Wij ontvingen de maandkalen/dors vooi
1914 van de Hollandsche IJzeren Spoorweg
Maatschappij, versierd met de bekende aan
E. N. T. O. S. ontleende voorstelling Pano
rama van Amsterdam o<ve<r hot IJ, randver
siering van Andjré Vlaanderen.
AGENDA.
Dagelijks: Bioscoop Langestraat
Zaterdag en Zondag Bioscoop de Arend.
11 Dec. Cursus prof Kuiper
12 Dcc Lodenavond van 't Nut
13 en 14 Dec. Valkje. Kunstheshouwing van
aquarellen en kunstnaaldwerk.
15 Dec. Cursus prof. Kuiner.
16 December: Cursus Prof. Eerdmani.
16 Dec. Amicitia. Vol'.savond Toonkunst.
17 Dec. Amicitia. Uitv. Toonkunst (Jahres-
zeïten van Haydn).
18 Dec. Ons Huis. Jaarverg. Gemeentebe
lang
21 Dec. Amicitia, Geh. Onth. Tooneelver.
„Bescheiden Pogen." Opvoering van „Pink
sterbloem."
8 Jan Lezing mevr. v. Italië—Van Emb-
den.
9 Jan.Rem. kerk. Lezing Prot Bond. Spre
ker dr. G. J. Heering.
