„DE E EM LAN DER". Uitgevers: VALKHOF? Cc.
(Maandag 15 December 1913.
Joseph Haydn. Oio Jahreszeiten,
N°. 145
I2d' Jaargang.
BUITENLAND.
Hoofdredacteur: Mr. D.J. VAN SCHAARDENBURG.
ABONNEMENTSPRIJ S:
Per 8 maanden voor Amersfoort f l.OO.
Idem franco per post1.50.
Per week (met gratis verzekering tegen ongelukken) - O. t O.
Afzonderlijke nummers 0.05.
Deze Courant vorsch\jnt dagelijks, behalve op Zon- en
Feestdagen.
Advertentiön gelieve men liefst vóór 11 uur, familie-
advertenties en berichten vóór 2 uur in te zenden.
Bureau: UTREcIhTSCH ESTRAAT 1.
Intercomm. Telefoonnummer 66.
PKIJS DER ADVERTENTIËN:
Van 16 regelsf 0.5<K
Elke regel meer0.10,
Dienstaanbiedingen 25 cents bjj vooruitbetaling.
Groote letters naar plaatsruimte.
Voor handel en bedryt bestaan zeer voordeelige bepalingev
tot bet herhaald adverteeren in dit Blad, bij abonnoment.
Eene circulaire, bevattónde de voorwaarden, wordt of
aanvraag toegezonden.
Politiek Overzicht
De incidenten van Zabern
in den rijnsdag.
De Duitsche rijksdag is nog een dag vroe
ger met vacantie gegaan aan aanvankelijk
in de bedoeling lag, maar hij heelt zich uien
vrijen uag verschatl door de inspanning van
eene „Dauorsilzung" van um. De alge-
nieene begrooüngsdebaLlen zijn ten einde ge
bracht en, zooaks de gewoonte meebrengt, mei
de verzending van de ontwerpen der Legroo-
tingswetlen naar de commissie, besloten.
kiel is in deze deballen gebruik te spi eken
over alles en nog wat. Maar ditmaal werd
het geheele debat beiieersoht door de ind-
denten, die in Zabern hebben plaats geliau
en die in geheel Duitschlund eene ontroering
zonder voorbeeld hebben teweeg gebraelit
Het was niet voldoende, dat de bcgioolings-
debalten werden algebroken om gelegenheid
te geven tot behandeling van de op deze
zaak betrekking hebbende interpellation. Men
kan zeggen, dat hel geheele deoat stond on
der liet teeken van Zahcru. Telkens en tel
kens weer kwam men daarop terug en kre
gen de rijkskanselier en de minister van
uorlog te hooren, dat zij in de wijze, waarop
zij in deze zaak waren opgetreden, geheel
waren te kort gescholen in t geen dc rijks
dag van hen had verwacht. Deze beide be
windslieden hebben nog meermalen hel
woord gevoerd tot verueüiging van hunne
houding, de rijkskanselier zelis tot vier malen
toe. Maar zij waren daarin even weinig ge
lukkig ais in het antwoord, dat zij hebben ge
geven op de interpellation. De minister van
oorlog moest van een der Elzassische leden
hooren, dat hij bedankte voor een toon, die
bewees, dat de minister nog met had geleerd
den rijksdag in Berlijn te onderscheiden van
de kazerne in Zabern. Den rijkskanselier, v.erd
nog in de voorlaatste zitting door ,hel 1'i van
hel centrum Erzberger het verwijt toege
voegd, dat hij, in plaats van recht en wet te
beschermen, onwettig geweld vergoelijkt en
verdedigd had. Hij heelt, om zich tegen dit
verwijt te verdedigen, nog in de laatste zitting
het woord gevoerd en daar gezegd:
„Wanneer gij terugdenkt aan datgene wat
ik gezegd heb toen ik de eersite maai over
Zabern sprak, en nog twee malen daarna,
dan zult gij v inden, dat ik nadrukkelijk uit
gesproken en scherp herhaald heb de begin
selen, dat bij ons recht en wet onder alle
omslaavdigheuen en zelfstandig door het open
bare gezag in de allereerste plaats beschermd
moeten worden, en dat wanneer rechtsver
krachtingen zijn voorgekomen, de boete daar
voor niet mag achterwege blijven. Daarin
hebben natuurlijk de lieeren van alle partijen
in ae zaal gelijk: een rijkskanselier, die deze
wet ontkent, moet weg van zijne plaats, moet
aftreden. W anneer ciit recht, waarvan ik hier
hob gesproken, is geschonden, dan moet hel
zijne boete vinden, en w el in den rechtsstaat,
in de geregelde rechtsprocedure. Deze rechts
procedure is in de zaak van Zabern ingeleid.
Heb ik mij misschien daartegen verzet? Heb
ik het niet veeleer bevorderd Ik heb verder
op den eersten dag van het interpellatie
debat voor het leger het recht opgeêischt, zich
tegen rechtstreeksche aanvallen te verweren.
i.
Honderd en dertien jaar is het geleden, dat
een bijna zeventigjarige grijsaard een weik
voltooide, een kunstwerk van zoo ontroeren
de schoonheid, dat het, hoezeer de vormen
der muzikale uitdrukking zich ook mogen heb
ben gewijzigd, nog steeds is gebleven een der
schoonste parelen van de zoo rijke schat
kamer d.r Loonkuijst. Geslachten zijn
elkaar opgevolgd sinds het werk van den
grijzen toondichter voor het eerst tot uitvoe
ring kwam en nog steeds maakt oud en jong
zich op om zich te laven en te verwarmen
aan zijne schepping, om te genieten van dien
heci lijken schat van ongekunstelde vroolijk-
heid, an liuanor, van angst, van weemoed,
kortom van echte menschelijkheid. Er is nau
welijks eene compositie aan te wijzen, die zoo
onmiddellijk tot ieders hart en verbeelding
spreekt, die zoo voor iedereen toegankelijk
is. Niet allen is het gegeven terstond door te
dl -I: .gr-n in d iehooia- ïcuen van eene Maliler-
sche symphonie of van eene loonschepping van
Richard Strauss; daarvoor is eene vrij groote
mate van muzikale ontwikkeling noodig, die
slechts door langdurige muziekbeoefebing kan
verkregen worden. Dergelijke hoog"- eischen
stelt het oratorium „Die Jahreszeiten" niet
aan de hoorders; om deze muziek te genieten
is liet Vbldoeude een ontvankelijk gemoed te
bezitten, ze is „den kinderkens geopenbaard"
Waaraan is dit toe te schrijven? Zeker in
hooge mate aan de slof, die de toondichter
heeft gekozen, het gedicht The Seasons
van den Engelschen dichter Thompson, door
Freiherr von Swic'cn voor Haydn in. het
L>al is wettig recht Ik. hen verder uiturukke-
lijk gezegd, dat van een zeker tijdstip af de
militaire maatregelen eene overschrijding
van de wettelijke por ken bcteckenen. W'aar
blijft dan het verwijt, dat ik het recht niet
voldoende heb beschermd?"
De afgevaardigde Erzberger merkte naar
aanleiding van <lit antwoord op, dat de rijks
kanselier hem verkeerd had verslaan; zijn
verwijt was niet geweest, dat de rijkskanse
lier het recht niet had willen beschermen,
maar dal hij te kort was geschoten bij de
bescherming van het-recht. De Koln. Ztg. er
kent, dat do rijikskanseLier ditmaal zich dui
delijk heeft uitgesproken over de verdeeJing
van recht en onrecht in de zaak vaai Zabern,
uiaar voegt cr de verzuchting aan toe: „Had
de rijkskanselier vroeger maar zoo duidelijk
gesproken!" Had hij op het juiste oogemblik,
in het aanvangsstadium van de parlementaire
behandeling van de zaak, zoo duidelijk en
ondubbelzinnig gesproken, dam zou hij al de
latedv; ellende, die over zijn hoofd is gegaan,
voorkomen hebben. Hel votum, waarmee de
rijksdag met eene meerderheid van vijf zes
den zich heeft uitgesproken tegen zijn beleid
in de-ze zaak, zou dan achterwege zijn geble
ven.
0\ar de beleekenis en de politieke gevol
gen van dit votum is lang cn breed gedebat
teerd. l>e rijkskanselier heeft zich daarover
vrij geringschattend uitgelaten, liij gewaagde
van een „zoogenaamd votum van afkeuring
dat slechts een verschil van mecning consta
teerde, zooals er dikwijls voorkwamen in het
politieke leven, en verklaarde, dal hij wegens
uit besluit zijn ontslag niet had ingediend
en ook geen plan had dat te doen. Ingevolge
de Duitsche grondwet was de Duilsehe kei
zer volkomen vrij in de benoeming en het
oaitslag van den rijkskanselier; hot was in
constitutioneel op 's keizers beslissing een
da-uk te willen uitoefenen, en wanneer men,
op het voetspoor van de sociaal-democraten,
pogingen mocht willen aanwenden om de
grondwettige rechten van den keizer te be
snoeien, dam zou hij ten kraölillgsté zich daar
tegen verzetten.
Hier was de rijkskanselier wederom ndet
goed gedisponeerd, want door zijjn best te
doen de beleekenis van het votum van 4 Dec.
te verkleinen, prikkelde hij de woordvoer
ders van de burgerlijke partijen in den rijks
dag hunnerzijds de puntjes op de i's te zotten
on uiteen te zetten, dal dit votum iets meer
is dan een platonisch constateeren, dat in een
bepaald geval de rijksdag met den rijkskan
selier van meening verschilt, en den crnsligen
wil van den rijksdag uitdrukt, dat wet en
recht ook door het militaire gezag moeten
worden geëerbiedigd, en, als dit noodig is.
door -den rijkskanselier moeten worden be
schermd. Al zijn zij ongezind, de sociaal-de
mocraten te volgen in hun streven om dwang
maatregelen te nemen tegen den rijkskanse
lier en de begrooting af te stemmen, zij heb
ben er geen twijfel over. laten-bestaan, dat
zij bereid zullen zijn aan hun votum van wIn-
trouw em verdoren nadruk te verleen-en, wan
neer de rijkskanselier niet de redenen weg
neemt, die toit dit votum aanleiding hebben
gegeven, waarborgen biedt voor de bescher
ming van wet en recht tegen militaire wil
lekeur en ook het contract met den rijksdag
herstelt. Die beleekenis van het votum moest
aaax de regeering met allen nadruk worden
bijgebracht. De bevolking van Eizas-Lolharin-
ge«n is ia dit opzicht vlugger van begrip ge-
Duilsch overgezet. Niemand zal zich tegen
woordig zeker meer vermeien in het lezen van
deze poëzie uit den „pruikentijd", ze is voor
ons moderne menschen zoo ongeveer on ge
niet bit ar geworden; wij vertoeven gaarne met
den dichter in wat hoogere regionen dan die
waarin Thompson's verbeelding zweeft Hij
blijft werkelijk heel, heel dicht bij de aarde,
waarvan hij ons op hoogst eenvoudige wijze
de physi-onomie in de verschillende jaarge
tijden beschrijft. Maai* dat was nu juist de
stof, die Vader Haydn noodig had, het stra
mien waarop hij zijne noten kon borduren.
Als kapelmeester van de vors.elijke familie
deir Esterhazy's, vertoefde hij des zomers op
hun schitterend builen te midden eener heer
lijke natuur en daar deed hij tal van indruk
ken op, welke hij in verschillende van zijne
werken zoo schoon heeft weergegeven. Wat
kon hem aangenamer zijn dan nu in een groot
werk eens die geheele natuur te bezirgen, in
tonen weer te geven de impressies, die hij had
ontvangen van de lieflijkheid der lente, het
stralende van den zonsopgang, het vredige
van den avondstond, en daarbij üii lof te zin
gen van den Schepper, die dat alles het aan
zijn heeft gegeven. Zelf een eenvoudige van
harte, en eenrvoudig gebleven ondank zijne
schitterende carrière als kunstenaar, moest
Haydn zich wel aangetrokken gevoelen dour
de stof hem in Thompson s gedicht geboden;
meer had hij niet noodig voor den bouw van
zijn kunstwerk, er was overeenstemming tus-
schen de mentaliteit van den dichter en de
zijne; d. w. z. im groszen Ganzen, want we
kunnen ons voorstellen, dat Haydn, smaakvol
en fijngevoelig kunstenaar als hij was, den
humor i«n hei gedicht wel eer.s waA. al te grof
zal hebben gevonden.
Maar hh, de toondichter, is toen begonnen
we est Een van hare vertegenwoordigers in
den rijksdag, dr. Ricklin, heeft den rijksdag
dank gebracht; hij zeide:
„Elzas-Loiharingen zal nooit vergeten met
welke eenstemmigheid de groote meerder
heid van den rijksdag in dit ernstige uur zich
aam hare zijde lieett geplaatst, en al hebben
wij ook voor een groot deel het vertrouwen
in de regeering verloren, wij hebben des te
ineer vertrouwen gewonnen in. het Duitsche
volk. Dat zal zeker zijne goede vruchten dra
gon en let genezing van de wonden bijdra
gen, die ons door de onbegrijpelijke houding
van dc regeering ^pslagen zijn. Wij hopen,
dcut nu de zon des ie schooner over Elzas-Lo-
tharingen zal schijnen."
DuitschlandL
In de Alt-na tional-liberale Reichskorrcs-
pondenz, het orgaan van eene zeer dicht bij
de conservatieven staande Vereeniging,
wordt over de zaak van Zabern geschreven
De indruk van de eerste rede van den
rijkskanselier, in verband met de rede van
den minister van oorlog, is vrijwel aan alle
zijden cn bij nagenoeg alle toehoorders deze
geweest, alsof de i ijksrcgcering aarzelde bij
openlijke en door den kanseLier erkende
overtredingen van de wetten door het mili
taire gezag, aan hel geschonden recht erken
ning en voldoening te verschaffen. Dat was
des te onbegrijpelijker omdat het publiek
later, toen de scherven den grond bedekten,
uit de Nordd. Allg. Zeilung vernam, dat in
werkelijkheid al het noodige door den
keizer reeds voor de debatten in den
rijksdag verordend was: een feit, welks ver
melding in de rede van den rijkskanselier
het rustige verloop van het debat zou heb
ben verzekerd en elk conflict tusschen parle
ment en rijksrtgcering onmogelijk zou heb
ben gemaakt. Men staat hier voor onbegrij
pelijke dingen, voor onhandigheden en voor
een bedroevend gemis van politieken takt.
Deze indruk wordt versterkt door de verdere
ontwikkeling, waardoor de aanvankelijke
overdreven forschhedd van sommige mili
taire personen in een regelrechten terugtocht
van het militaire gezag overgaat.
Dit oordeel van eene zijde, die zeer dicht
bij de conservatieven staat, is een bewijs, dat
zelfs in conservatieve kringen de zaak van
Zabern in haar verloop en in hare uitwer
king eenstemmig veroordeeld wordt. Eene
nadere bevestiging daarvan levert een arti
kel van den vrij-conservatieven leider baron
von Zedlilz in de Post, waarin wordt ge
zegd: „Dat de rijkskanselier door de debat
ten in den rijksdag over de zaak van Zabern
in aanzien niet gewonnen heeft, zal jammer
genoeg bezwaarlijk kunnen worden betwist.
Niet wegens het votum van afkeuring van
den rijksdag van den 4en dezer, maar door
de haast onbegrijpelijke wijze, waarop hij de
zaak der regeering en zijne eigen zaak heeft
geleidMen kan zich niet onttrekken aan
den indruk, dat de rijkskanselier tegenover
het psychologische moment in de behandeling
van den rijksdag begriploozer staal dan goed
is."
Frankrijk,
Parijs, 15 Dec. In den heden morgen
in het Elysée gehouden ministerraad deed de
minister van onderwijs en scnoone kunsten
mededeeling vaiWiet terug vinden van de Jo-
conda. Een ambtenaar van het departement
dat hier en daar vrij-laag-bij-den-grondsche
gedicht te ïllustreeren, hij heeft het omgeven
mét oen netwerk van tonen, zoo doorschij
nend van kleur, zoo subtiel van teckening, dat
het poëem geheel op den achtergrond is ge
drongen. Ilij heeft ons gegeven natuurschil
deringen zoo prachtig van visie, van zulk
eenje zuivere em sterke plastiek ads de muzi
kale kunst er bijna geen andere kan aan
wijzen; we noemen slechts den overgang van
winter naar lente, het opkomen van de zon,
het onweer, den aanvang van den winter. En
mei welke eenvoudige middelen weet hij deze
beelden vcor onzen geest op te roepen! Als
hij ons het onweer wil beschrijven, heeft hij
niet al de accessoires noodig, waarvan, de
moderne componisten zich bedienen om hunne
effecten te bereiken: aan één paar pauken
heeft hij genoeg om het rollen van den don
der te malen, met een enkel piccolo-loopje
gcefl hij het flitsen van den bliksem aan, met
een chromatisch opstijgend motief schildert
hij op onovertroffen wijze het opgaan van de
zon. En nu is het zeker wel aan deze sober
heid in de expressiemiddelen, aan de door
schijnende helderheid van den vorm voor een
groot deel te danken, dat het werk zoo on
middellijk tot iederen hoorder spreekt Maar
daarbij, welk een schat van melodische vin
ding ligt er in Die Jahreszeiten opge
sloten; het is één stroom van melodie' van
bet begin tot het eind. En steeds bestaat er
de grootst mogelijke overeenstemming tus-
schen den raelodischen vorm en de gewaar
wordingen en toestanden, die er door ver
klankt worden. Is hel naot of lentegeur u
tegenstroom! uit het heerlijke „Komm Jiokler
Lenz" en of men den boer fluitend achter
zijn ploeg ziet loopen, en hem >rin ai) gum ess'
oejp Garage" het zaad ziet uitstrooien? En
zal zich naar Rome begeven om van de ver
loren schilderij bezit te nemen en dank te
betuigen aan de Ilaliaansche regeering. Mi
nister Viviani heeft een telegram gezonden
aan het Italiaansche kabinet
Generaal Faurie, die voor den raad van
lucht heeft moeten verschijnen wegens zijn
brief aan den minister van oorlog, waarin thij
protesteert tegen zijn ontslag als legerkorps-
commandant kan zich niet neerleggen bij
bet besluit, waarbij hij met half pensioen uit
het leger is verwijderd. Hij hoeft bij den raad
van state bezwaar ingebracht tegen de be
sluiten, die tegen hem genomen zijn, en klaagt
dat de minister van oorlog zich aan machts
misbruik heeft schuldig gemaakt en dat de
raad van tucht onregelmatig samengesteld
is geweest
Engeland*
Londen, 13 Dec. '1'ot afgevaardigde van
Lanark is gekozen de unionist Watson met
4257 stemmen, tegen 4006 op den liberaal
Morton en 1674 op het lid van de arbeiders
partij Gibbs.
De gekozene vervangt den overleden libe
raal Sir W. Menzics, die bij de laatste verkie
zing eene meerderheid had van 1197 stem
men.
Londen, 13 Dec. In de opera-voorstel
ling, die do koning en de koningin heden
avond in Covent Garden bijwoonden, verricht
ten eenige suffragettes eene demonstratie. Zij
hadden eene loge gehuurd tegenover de ko
ninklijke loge en ontplooiden daar eene vlag
met het inschrift: „Vrouwen worden gemar
teld in de gevangenissen van Uwe Majesteit"
Daarna richtten zij cenige woorden tot den
koning, betrekking hebbende op de weder-
gevangenneming van rnrs. Pankhurst, maar
hadden nog maar enkelo woorden gezegd,
toen de toeschouwers hunne afkeuring ken
baar maakten en hare stemmen over
schreeuwden. De koning keek glimlachend
loe, terwijl de vrouwen vruchteloos trachtten
zich te doen hooren. Het incident duurde nau
welijks eene minuut, want het personeel van
de opera verwijderde de suffragettes met be
kwamen spoed.
Italië*
Rome, 13 Dec. De Kamer keurde met
24Ö tegen 91 steramen, terwijl 51 leden zich
onthielden, de verkiezing van Federzoni in
het eerste district van Rome goed, na ver
werping van een voorstel tot terugzending
van den geloofsbrief aan de commissie.
Rome, 13 Dec. De Franscho ambassa
deur heeft den minister van onderwijs dank
betuigd voor de teruggave van de Joconda aan
Frankrijk.
Spanje.
Madrid, 13 b^c. koning en de ko
ningin zijn hier teruggekeerd. Zij werden
door de menigte toegejuicht.
Oostenrijk.
W e e n e n, 13 D e c. In ue Hongaarsehe de
legatie. verklaarde graaf Bcrchtold, in ant
woord op eene interpellatie, dat er alle re
den is om te vermoeden, dat cr geen enkele
militaire overeenkomst gesloten werd tusschen
Servië en. Rumenic tegen Bulgarije cn tegen
de monarchie. De minister verklaarde verder
nog, dat de zending van prins Hohcnlolie
komt er niet een gevoel van beklemming over
den hoorder bij de schildering van dc ver
zengende zomerhitte, die mensch en dier naar
adem doet hijgen? En zoo ouden we door
kunnen gaan, wijzende op de eene schoonheid
na de andere, om te komen tot de slotsom,
dat deze wondervolle schepping van den 67-
janigen Haydn er eene is van zulk eene oer-
krachtige frischheid, zoo doortintelü van geest
en vernuft, zoo stijlvol als moeilijk eene twee
de in dc muziek-iiteratuufr Is aan te wijzen.
H.
Na deze inleidende beschouwing willen wij
trachten in de volgende regelen eene beknop
te ontleding van het werk te geven.
We beginnen dan met de inleiding, die den
overgang van Winter tot Lente schildert. In
een largo van slechts vier maten hooren
wij eerst al het huiveringwekkende van het
koude jaargetijde en daarna, in het onmid-
delijk er Lij aansluitend vivace, den ge
weldigen strijd tusschen den grimmigen Win
ter, die nog van zijne heerschappij geen af
stand wil doen, en de naderende Lente. Als
de orkestrale schildering is afgeloopen, neemt
de eenvoudige landman Simon (bas) het
woord, en in een samenspraak met den jon
gen boer Lucas (tenor) spreken zij van den
scheidenden kouden gast, wiens verdwijnen
ook in de begeleidende muziek door zich be
nedenwaarts bewegende triolenfiguren wordt
geleekend.
In een daarop volgend kort maar heerlijk
adagio hooren we reeds het suizen van
den zoelen voorjaarswind en kondigt Hanne
(sopraan), de dochter van Simon, het ver
schijnen van den eersten lentebode aan. Ein
delijk doet de Lente haar zegevierenden in-
naar Petersburg ten doel had de goede en
innige betrekkingen tusschen dc souvereinen
van Oostenrijk en van Rusland to doeu uit
komen, de politieke betrekkingen te verge
makkelijken en te geraken tot eene inkrim
ping van de militaire maatregelen aan da
Russisch-Galicisdhe grens.
In antwoord op enne interpellatie over de
schending door Servië van de overeenkom*
sten betreffende de Oricntspoorwegen, ant
woordde de afdeelingschef Wickenburg, dal
Servië weigert het conventioneele tarief toe
te passen. De belanghebbende spoorwegdirec-
tiën onderhandelen over deze zaak liet mi-
nisterii van buitenlandsche zaken is nog niel
betrokken in de zaak, maar is zich cr van be
wust, dat het hierbij gaat om zeer gewichtige
verkeersbelangcn van dc monarchie, die Ser
vië niet in ons voordeel behandelt. Wij zijn
vast besloten die belangen te beschermen.
Turkije.
Konstantinopel, 13 Dec. De am-
bassadeurs van de triple-entente i.-bben den
grootvizier een bezoek gebrachL wegens de
Duitsche militaire missie.
Konstantinopel, 14 Dec. Generaal
Liman von Sanders cn negen andere Duit
sche officieren zijn hier aangekomen. Zij wer
den door den minister van oorlog ontvangen
en de militaire eerbewijzen werden hun be*
wezen.
Par ij s, 14 Dec. Uit Petersburg vvorcK
aan dc Matin geseind, dat Rusland verlangt
dat Frankrijk en Engeland met nadruk in
Konstantinopel zullen vragen, dat cr verande
ring zal worden gebracht in liet aan een
Duïlschen generaal toevertrouwde comman-
demenl Rusland verwacht, dal Frankrijk on*
middellijk zal beginnen een financieelen druk
uit te oefenen. Wanneer Frankrijk Lhans
machtiging verleende tot uitgifte van eene Bal.
kanleening, vooral van eene Turksche leening,
dan zou Rusland daarin bepaald eene on*
vriendschappelijke daad van Frankrijk zien,
De correspondent zegt, dat hij deze verkla
ring heeft ontvangen uit den meest bevocg*
den mond.
Een bericht, dat gewaagde van eene mi
nisterieel© krisis in Turkije ten gevolge van
een door den grootvizier ingediend ontslag,
wordt tegengesproken. Do grootvizier is
slechts tengevolge van eene kouvatling een
paar dagen niet op de Porte geweest; men
verwacht echter, dat hij spoedig daarvna her
steld zal zijn en rcgecringszaken weder op
zich zal kunnen nemen.
Konstantinopel, 12 Dcc. Hel plan
van algemcene reorganisatie van de Turkseha
gendarmerie, dat door den 1 ranschen gene
raal Eaumanu is opgemaakt, is door de re
geering aangenomen. Het bevat een totaal
effectief van 40 vreemde officicren-ii slruc-
tcui s. Er zijn thar.s 10 vreemde officie- en in
dienst, dc anderen zullen geleidelijk aange
steld worden.
De regeering zendt 7C00 nieuwe gendar
mes naar Armenië, die gesteld zullen worden
ter beschikking van de majoors Er iherii
(Fransehman) cn H ipker (Engtlschman), die
chefs van dc Deidc sectoren dev Turksche
gendarmerie zijn, welker reorganisatie actief
is begonnen.
tocht, begroet door het vreugdegezing der
landlieden: „Komm, holder Lenz! des Him-
mels Gabe, komml" En nu krijgen we een
beeld van de bedrijvigheid, die er op het
land heersdhl; wc zien Simon op den akker
den ploeg besturen en hooren hem een vroo-
lijk bedje fluiten (het welbekende motief van
het Andante uit de symphonie met den pau
kenslag), terwijl hij het zaad uitstrooit in deq
omgewerklen grond. En als de arbeid is af
geloopen, wordt door de landlieden een in-
aiig gebed ten hemel opgezonden om zegen
over hun werk af te smeeken; dit koorge
zang, afgewisseld door solo-terzet, wordt af
gesloten door een machtige fuga.
In een bekoorlijk duet bezingen dan Hanne
en Lucas het herleven der natuur en schildert
Haydn ons op naïeve wijze het leven en do
bedrijvigheid in de dierenwereld: het hnppe-
lcn der lamineren, het spartelen der visschen,
het zwermen der bijen, het fladderen de*
vogels Een met ba zukigescmil ingeftw koor,
waarin dc lof van den Schepper wordt bezon
gen en dat door een indrukwekkende fuga
wordt afgesloten, eindigt liet eerste deeL
De Zomer begint met eene inleiding,
waarin de componist oms het geheimzinnige
van de morgenschemering weergeeft, welke
schildering wordt voortgezet in het daarop
volgend recitatief van Lucas. Door eene ver
rassende modulatie van mineur naai- majeury
bewegelijke sextolenfiguren van dc violen en
door de hobo, die het kraaien van den haan
nabootst, wordt het aanbreken van den dag
aangekondigd. Nadat Simon in eeue aria op
poëtische wijze het leven van den herder heeft
bezongen, die met zijne kudde ui'trekt, be
schrijft Hanne in ecu kort maar zeer schoon
en chromatisch opklimmend recitatief het op
komen van de zon, waarna het koor, af gewis-
