fiJit den omtrek.
STADSNIEUWS.
een dertigtal werklieden van den handelaar
In heipalen, den heer G. de Vogel te Amster
dam, in staking. De oorzaak is het ontslag
dat de frima gal aan een der mannen. De
anderen verklaarden zich daarop solidair.
Het werk in dc Houthaven, ook van ande
re firma's ondervindt, schrijft het HblcL door
dit conflict nog al vertraging.
De staking te 's Bosch. De
staking onder de werklieden in het goud- en
eilversm eed-bedrijf wordt voortgezet.
De patroons hebben aan de Kamer van
Arbeid geantwoord, dat zij' genoegen nemen
met de door haar aangeboden bemiddelings
voorstellen, echter onder voorbehoud, dat zij
zich niet verplicht achten de thans stakende
werklieden allen terug te nemen in dienst.
De werklieden hebben aan de Kamer me
degedeeld, dat zij op de bemiddelingsvoor
stellen niet kunnen ingaan.
De barbiers en de Arbeidswet.
Te Delft is door de politie proces-verbaal op
gemaakt tegen een barbier, wegens het niet
hebben van een arbeidskaart, lijst- en -regis
ter voor een bediende beneden den leeftijd
van 17 jaar.
Daar de meeningen, omtrent het al of niet
vallen van het barbiersbedrijf onder de ar
beidswet, verdeeld zijn, zal op meerdere
plaatsen de uitspraak van den kanton recht er
in deze met belangstelling worden tegemoet
gezien.
De Amsterdamsche vergifti
gingszaak. De N. R. Ct. heeft een onder
houd gehad met den heer D Wijnoogst, een
der .slachtoffers" van de vergiftigingspoging
te Amsterdam, die pertinent de misdaad van
zijn broeder ontkende en bovendien de stel
lige verzekering gaf, dat zijn broeder in de
week van 9 tot 14 November niet te Amster
dam is geweest.
De N. R. Ct. meldt dit, omdat de dienst
bode en de werkster aan de politie en justi
tie hebben medegedeeld, dat zij den zoon wel
gezien hebben.
Mishandeling. Men meldt uit Zwol
le:
Toen de heer E. student in de medicnueri
Maandagavond van dentrein kwam, werd hij
onverhoeds door eenige dronken kerels aan
gevallen en mishandeld. De heer E. kreeg
twee gevaarlijke sneden over hoofd en gelaat
De daders werden in arrest tgesteld.
Verduistering van meubelen.
Zaterdag is te Amsterdam een persoon aan
gehouden, verdacht van verduistering van
kantoormeubelen ter waarde van f 400, ten
nadeelen van een bewoner van de Utrecht-
schestraat.
f 500 bclooning. Door den minis
ter van Justitie is een belooning van f 500
ui'lgeloofd voor dengene, die aanwijzingen
kan geven, welke kunnen leiden tot opspo
ring van de(n) dader(s) van dp verschillende
po.(ringen tot brandstichting in de kazerne
te Ede.
Vervalschte effecten. Men meldt
uit Brussel aan het Hbl.:
Voor de 8ste Kamer stonden Zaterdagmor
gen terecht de architect Molenbroek, de be
diende Van Dell't en de hondclsageit Plant,
Hollanders, beschuldigd getracht te hebben
valsche stukken van bovengenoemde maat
schappij in den handel te hebben gebracht.
Een bende vervalschers had voor niet rrinder
dan drie mllioen francs van deze effecten aan
gemaakt. Talloozs s'ukken waren in omloop
gebracht in Engelanl en Frankrijk.
De voornaamste bedrijver was een zekere
Meijer, eveneens Hollander. Den 21s^en Juli
begaf hij zich naar Den Haag en stelde den
drie beklaagden voor, 130 valsche stukken in
omloop te brengen. Niettegenstaande Meijer
er voor waarschuwde de zaken niet in Bel
gië af te doen, daar hij dit zeer gevaarlijk
vond, reisden de drie heeren toch onmiddel
lijk naar Brussel af. Den 26en Juli vervoegden
zich Plant en Van Delft bij een agent, die hen
weder naar een wisselagent verwees. Deze
wenschte de echtheid der stukken vast te stel
len. De agent begaf zich naar de bank, daar
de effecten niet op de Brusselscbe Beurs ver
handeld worden. De bank ontdekte onmid
dellijk de vciwalsclimg.
Den volgenden morgen begaf Plant zich
wederom naar den wisselagent, doch deze
had inmiddels de politic gewaarschuwd. Het
drietal werd gearresteerdterwijl de Hol-
landsche justitie Meijer aanhield. De Parij-
Rche veiligheidspolitie arresteerde ongeveer
tezelfdertijd 18 medeplichtigen. De drie be
klaagden houden tot heden vol niets van de
valschheid der stukken geweten tc liebben.
De zitting werd verdaagd na het hooren
der beklaagden.
- D o o d e 1 ij k e v a 1. In de De Ruyter-
straat te Watergraafsmeer is Maandagnamid-
flag een opperman van een steiger gevallen.
Des avonds is de man overleden.
Gevolgen van een rijwielaan-
r ij d i n g. In het St. Elisabeths-gasthuis te
Raariem is overleden de 71-jarige wed mej.
Winkelman, uit Den Helder, die op de Hout-
brug te Haarlem door een onbekend gebleven
fietsrijdsler werd omvergereden.
Verbrand. Een 32-jarige vrouw, E.v.
Leeuwen genaamd, wonende in de Borndp-
iteeg 3 te Amsterdam had Maandagavond het
ongeluk tegen <Le tafel 4e loopen, waarop een
brandende petroleumlamp stond. Deze viel op
tt vrouw, wier kleeren spoedig in brand
stonden. Een andere bewoonster in het zelfde
perceel, die ter hulp snelde, wierp een deken
om haar heen, terwijl een derde vrouw haar
met een emmer water trachtte te redden.
Zulks mooht echter niet baten en eenige
^ogenblikken later zakte de ongelukkige
vrouw in elkaar, waarna zij spoedig overleed'.
Toen de brandweer ter plaatse kwam, vond
deze de vrouw over het geheele bovenlijf ver
brand.
Kazernebrand te Haarlem.
Gisteren avond half negen is te Haar
lem brand uitgebroken in de infanterie-ka-
eerne. Het oude deel van de kazerne, dat
grenst aan de Nieuwe Gracht, stond in een
oogwenk in lichte laaie.
Toch heeft de brandweer het onheil kun
nen beperken tot den noordelijken vleugeL
Aan equipement&stukken moet ten schade
van f 30.000 zijn toegebracht De kleed- en
rustkamers van de le, 2e, 3e en 4e compagnie
van het tweede bataljon, benevens die der
depot-compagnie zijn verwoest.
De brand is ook ditmaal weer uitgebroken
op een der rustkamers.
School- en Kerknieuws.
's-G rovenhage, 16 December.
Examens Middelbaar Onderwijs.
Ned. taal en letterkunde. Geëx. 2 cand. Ge
slaagd di heer Chr. "N. G. Kops, van Megen
W. H. Pinckaers, van Maastricht.
Staatsinrichting. Geëx. 4 cand.geslaagd
de heeren A. Jongbloed, van Vries (Dr.) en J.
(N.-Br.).
Hoogere Wiskunde (K V). Opgeroepen en
opgekomen 2 cand. Afgewezen 1. Geslaagd de
heer J. Lenstra, te Zeist
Conflict tusschen kerkeraad
en kerk voogd ij. Tusschen kerkeraad en
kerkvoogdij der Ned. Htrv. Kerk te Hilversum
is naar de anti-rev. „Rotterdammer" meldt, een
ernstig geschil ontstaan. Laatstgenoemd college
wil in de Kerstweek de Croote Kerk op den
Kerkbrink een evond beschikbaar stellen voor
een kerk-concert, wnaibü on. mevr. Noorde
wierReddingius zou zinger. De kerkeraad
heeft bezwoer gem: ';t tegen dit plan en aan
kerkvoogden nadmkk^'ik verdocht van hun
voornemen uf te zien. Deze hebben echter ver
klaard, zich aan kerkerend n:et te zullen sto
ren en hun gang te zullen gaan.
Het geschil dreigt een oorzaak van veel wrij
ving, ook tusschen de leden der gemeente, te
zullen worden.
De Bilt In de Dinsdag gehouden raads
zitting van De Bilt werden de geloofsbrieven
van de nieuwe leden J. Groenewegcn en jhr.
Van Eüs goedgekeurd.
Herkozen werd als lid van het Armbestuur
de heer D Blijerveld. Aan dc Gcitenfokver-
eeniging werd een subsidie van ƒ30 toege
kend. Een adres van de afdeeling De Bilt om
Volksonderwijs om verhooging der subsidie
voor voeding en kleeding van choolkinderen
werd voor kennisgeving aangenomen. Een
voorstel van dr. Schouten om de afdeeling
nil te noodigeTi het tekort op deze sohoolvoe-
ding en -kleeding mede te doelen, werd ver
worpen. Alleen de heeren Schoute en Kors
stemden er voor. Aan den heer L. T. de B~uin
onderwiiizer. werd eervol ontslag re geven
wegens benoeming elders. Een dres van mr.
Jonckers Nieboer es. om aan het station de
Bilt een o. 1 school te bouwen, werd na lang
durige discussie aangehouden. Tot gemeente-
geneesheeren werden benoemd dr. H. W.
Wclchior en dr. H TC Lette die telkens om
beurte de functie 7 jaar zullen waarnemen;
voor het eerst zal in 1^14 als zoodanig optre
den dr. Melehior, in 191b dr. Lekte enz. enz.
De jaarwedde werd benaa'ld on ƒ230 met hij
betaling voor dood^chouw en keuring In be
ginsel wed hert o'mi tot de oorichfing van
een w^rkloozenfoTnls en tot de he'fing van
e'en belasting op aansluitingen aan het riool.
Hilversum. De raad der gemeente Hil
versum heeft z. h. s. aangenomen een motie-
De Groot, om een onderzoek in te stellen
naar de toestanden in de verschillende tak
ken van dienst, daarover Tapporien te doen
uitbrengen en eventueele reorganisatie-plan
nen voor te stellen.
Randsstiikken.
Contróle over de bedrijven.
De Verceniging van Nederlandsdhe Ge
meente heelt het voornemen, een centraal
bureau voor verificatie op tc richten, dat zich
zal belasten met de contróle over de bedrij
ven van de bij hare verecniging aangesloten
gemeenten.
B. en W. zijn van oordeel, dat de vereeni-
ging met de oprichting van dit bureau aan de
gemeente een grooten dienst zal bewijzen.
Niet alleen, omdat daardoor de gelegen
heid wordt verkregen de "bedrijven door een
deskundige voor betrekkelijk weinig kosten
te laten controleeren. maar vooral, omdat de
gemeentebesturen daardoor in de gelegen
heid zullen koTnen, over tal van aangelegen
heden advies in te winnen bij iemand, die
door zijn bekendheid met vele gemeente-be
drijven, meer dan iemand anders daartoe be
voegd moet worden geacht.
Volgens ontvangen mededeeling zullen de
kosten voor deze gemeente f 300 f 400 per
jaar bedragen, bij eene verbintenis van drie
jaren.
B .en "W. sitellen den Baad voor hen te mach
tigen de Yereeniging te berichten, dat de ge
meente Amersfoort bereid is, aanvankelijk
Voor 3 jaren gebruik te maken van het veri
ficatie-bureau en hun daarvoor een crediet
te verleenen van f 400 per jaar.
Uitbreidingsplan.
B. en "W. schrijven aan den Raad*
Volgens artikel 282 van de Woningwet,
moet het uitbreidingsplan tenminste eenmaal
in de tien jaren worden herzien.
Uiterlijk 1916 zal dus herziening inoefen
plaats vinden.
De noodzakelijkheid eener wijziging van
het bestaande plan van uitbreiding, wordt
echter dermate gevoeld, dat het ons niet ge
raden voorkomt, den uitersten termijn af te
wachten.
Aanvankelijk waren wij van oordcel, da!t
eene partieele herziening de voorkeur ver
diende, ook al, omdat deze door eigen krach
ten zou kunnen worden geleid.
Meer en meer zijn wij echter tot de over
tuiging gekomen, dat op die wijze weinig
kans bestaat dat een goed geheel zal worden
Verkregen, en dat het te lang zal duren voor
het geheele plan gereed zal zijn.
De tijdsomstandigheden maken het naar
onze meening veel eer wenschelijk, dat met
kracht wordt aangevangen, een nieuw plan
te maken, voor de geheele gemeente; dan
alleen schijnt (het ons mogelijk een plan te
krygen, dat van een bepaalde gedachte uit
gaat en dat de lijnen aangeeft, waarlangs eene
harmonische ontwikkeling van de bebouwde
kom mogelijk zal zijn.
Hiervoor is een deskundige noodig, die
zkh geheel aan het plan kan geven, zoodat
bet eigen personeel daarmede niet kan wor
den belast
Daarom hetbben wij de eer U voor te stel
len, ons een crediet toe te staan van f 2500,
teneinde aan een bekwaam persoon het ma
ken van een nieuw plan van uitbreiding te
kunnen opdragen.
Het blijft daarbij ons voornemen echter,
partij te trekken van de kennis, welke de ge
meente-architect bezit ten aanzien van de
plaatselijke toestanden en van de dientenge
volge door hem gekoesterde inzichten ten
opzichte van de toekomst, zoodat van den
beginne af aan een behoorlijke samenwer
king zal worden verkregen.
Opruiming van puin.
Op het terrein van den reinigingsdienst be
vindt zich een groote hoeveelheid puin, af
val enz., waardoor een groote nuttige opper
vlakte in beslag wordt genomen en waarvan
de opruiming kostbaar is, omdat, bij gebrek
aan een geschikte plaats in de nabijheid, de
transportkosten zeer hoog zijn.
Naar aanleiding van medcdeelingen daar
omtrent van den directeur der gemeemterei-
niging is door B. en W. reeds meermalen
overwogen, op welke wijze en waarheen, zon
der te groote kosten, een en ander zou kun
nen worden weggevoerd, doch het mocht ons
tot heden niet gelukken daarvopr eene goede
oplossing te vinden.
Nu is door Watergraaf en Heemraden van
het Heemraadschap, de rivier de Eera enz.,
een voorstel gedaan om die partij puin, rom
mel enz., te bestemmen voor het dicht maken
van de oude beekvakken langs de Barneveld-
sche- of Flierbeek even voorbij de terreinen
van de kazerne der bereden wapens, welke
vakken door verlegging van de beok doelloos
zijn geworden.
Het college bood daarbij aan, om, wanneer
het gemeentebestuur de puin enz. ter plaatse
zou willen doen aanvaren, daarvoor drie bag-
gcrschuiten beschikbaar te stellen en voor
een losser ot> het terrein van het beekvak
zorg te dragen.
Daar het losmaken en vervoeren van de
aanwezige puin op zeer verschillende wijzen
kon plaats vinden, die grooten invloed kun
nen hebben op de kosten, komt het ons gera
den voor, die werkzaamheden aan te beste
den, waarbij echter moeilijk sprake kan zijn
van een "bijdrage in den vorm. als door het
college werd aangeboden, n.l. in het verlee
nen van hulp bij het lossen.
B. en \V. hebben daarom aan het College
gevraagd of het in plaats van de eerst aange
boden hulp genegen zou zijn 1/3 in de op
f 650 .geraamde kosten van laden, vervoeren
en lossen bij te -dragen, waarop zij de toczeg-
.T-nrr -err^n ppT1 jre vnn f 250, ten
laste der gemeente blijft dus f 400.
In het belang der gemeente achten B. en W.
het gewenscht op meergenoemd voorstel in te
gaan en van de aanbieding gebruik te ma
ken.
B. en "W. stellen den Baad voor het aanbod
te aanvaarden en hen te machfigen over te
gaan tot het houden eener openbare aanbe
steding -voor de uitvoering der werkzaamhe
den en hun een crediet te vcrleenén van
f 400.
De betaling van dit bedrag zal kunnen ge
schieden uit den post „BeinigingsdiensC der
begroofing, dienst 1914.
Garnizoen.
De kapitein J. H. van Beede, van het le
reg. vesting-art. is overgeplaatst als kapi
tein voor speciale diensten bij het 4e reg.
veld-art. doch blijft voorloopig werkzaam als
instructeur hij de rijschool alhier.
De le luit. G. Bos van het 5e Beg. Inf. keert
15 Januari van zijn dclacheering bij do gym-
nastiekschool te Utrecht in zijn garnizoen
alhier terug.
Schermen.
Op het wapenfeest van den Kon. Onderof
ficiers Schermbond te Utrecht behaalde in
den personeelen wedstrijd (sahel) voor niet-
prijswinners de wachtmeester H. W. Pierik
van het le Reg. Huz. den 5en prijs.
Personalia.
De heer C. J. Plomp, thans ontvanger der
registratie te Arnhem, is benoemd tot ont
vanger der successierechten te Ulrccht.
Cursus Eerilmaus.
Gisterenavond hield orof. Eerdma-ns zijn
derde voordracht voor de afd. van den Pnot.
Bond.
Spr. wees er op, dat de gedachte dat we
'het moeten hebben niet van deze wereld,
maar van een na dit leven, niet afkomstig is
van de Semieten, maar van de Perzen, Met
den Perzischen godsdienst is -dit geënt op het
later Rabbijnsche denken en daarmee over
gekomen In den Christel ijk en godsdienst. Be
halve deze factor van te staan in de ge
dachte dat na dit leven een beter is, is er nog
een tweede factor, nJ. dat er is een voorbe
schikking, een noodlot, waaraan men ndet kan
ontkomen, tenzij men zijtn maatreilen neemt.
Ieder 'kind, dat geboren wor-dt, heeft in zich
alles wat voorbeschikt is te oordeel en over
z ;n lot. Dat vaste "eloof. staande onder den
iravk>ed van. het wenken der geheime mach
ten daarboven, maakt, dat de Oosterlingen
spreken, dat de mensch staat onder het fatum.
Dat heeft bij allerlei geslachten er muurvast
ingezeten. Toen Spinoza bij ons optrad, wa
ren er nog tal van menseben, die er vast van
overtuigd waren, dat de stand der sterren
van invloed was op het lot der menscheen.
Nu zijn daarbij maar twee vragen, n.l.:
hoe te ontkomen aan dat noodlot en hoe den
weg weer te vinden u<aar den hemel? Tal van
wetenschappelijke sekten zijn op die ge
dachten ontstaan, die bij het vele, dat ze ge
meen hebben, feitelijk alleen hierin verschil
len, dat ze hum kennis in een veranderd
schrift opstelden, omdat ze de wijsheid voor
zich wilden houden. Een der sekten is het
christendom. Men stelde zich de vraag: Wie
zal tot het Godsrijk beboeren? En iin die da
gen ontstonden verschillende sekten, die hun
eigen opvattingen hadden van te komen in
dat nieuwe rijk. Ieder voor zich meende, daï
do ander er niet zou komen. Dat rijk is niet
gekomen; de Romeinen zijn gekomen: en heb
ben hum juk nam de Makkaibocün opgelegd.
Reizende predikers hebben de gedachte ge
predikt aan het nieuwe Rijk, ook Jezus. En
toon Jezus gestorven is, heeft men gezegd:
het is ndet gekomen toen hij er was, hij zal dus
terugkomen om het te brengen. Verschillende
geslachten (Lachten dat het Joodsohe rijk zou
komen, maar toen het op zich liet wachten,
heeft het christendom overgenomen de Griek-
scho gedachte, dat door de kennis men zich
kon ontworstelen aan het noodlot. Dan komt
<le leer van de sakranienten, vam de inwij
ding, -om zich aangewezen te maken vooi
het Godsrijk. Zoo ontmoeten we de ceremo
niörs, die wij vaak zien nadoen door mon-
scborn, die er de oorspronkelijke gedachte
volstrekt niet vam begrijpen, zoo bijtv. bij de
doop. Door den doop werd de profane invloed
weggenomen en is het mysterieuse teeken ge-
teekc-nd, dat de hemelsche machten zouden
zien. De doop is een der dingen, die voor
waarde zijn voor den nieuwen mensch. In
onze wereld is die gedachte verdwenen en
todh klemt het volksgeloof zich vast aam dien
doop. Wij geloovcn niet aan de sacramenteele
uitdrijving van een geestelijke substantie en
eern indalimg eener andore. De Protestanten
zien in de doop een symbool, hetwelk niets
verandert aan den mensch, maar de populai
re opvatting is, dat de doop noodig is voor
dc zaligheid der mensehen. Predikanten der
Ncd. Merv. kerk hebben «nog zoo weinig in
zicht in den achtergrond dezer dingen, dat er
een synodale beslissing bestaat, d«t dc lid-
malen gedoopt moeten zijm. Men woet eigen
lijk niet, wat de dood doet, maar vorm is or
en gedoopt moet ar worden, en alleen die
kinderen "die gedoopt worden in -een gods
dienstoefening, uitgeschreven door den ker
keraad, woorden ingeschreven in de register*
der Herv. kerk. De oude zuurdeesem bliift
voort work en, -en zoolang men hot begrip ni-et
heeft, houden de vormem orns in een wereld
van magisch denken.
Ook hot avondmaal is gekomen uit een an
dere wereld. De eerste chrê lonen hielden
hier maaltijden nnar Oostcrsch model. Een
brak een hrood en ieder kreeg een deel. Dat
is ec.n der ocr-oude gebruiken, dat ook nog
bij dc Kirgiezeu bestaat Dat maakt de ge
meenschap van de tafel, en daarom wordt ook
gedronken uit één beker. Dat gebruik hooft in
zich opgenomen de gedachte aam de heiliging
en zoo is het gebleven tof om dit o ogenblik.
Het Heilig Avondmaal wordt nog beschouwd
als eon stuk van hef heilige hier op aarde. De
leer weet er geen weg mee en kan er peen
redelijke en verklaarbare definitie van geven
In het katholieke leven heeft men nog meer
sacramenten dan In het protestantscho, vooral
hot laatste oliesel heeft daar nog veol kracht.
Maar voor de rrly.-herv. hebben de sacra
menten weinig beteekenis Zelfs de belijde
nis vorlicst haar kracht. Het belijden dient
ei gen 1 ijle om de eigenschappen van God te
kennen. Op die wijze is hef bij ons niet meer,
maar de nawerking is er nog van te bespeu
ren.
Het christendom ds gekomen van die Griek-
sche Wereld in de Germaa/nsohe en van deze
laatste ondervinden wij nog den invloed. Het
Kerstfeest is feitelijk een natuurdienst, een
feest vaai het opkomende licht, dal in do
Germaansche wereld zoo'n groote rol speel
de en dat is gecombineerd met hef geestenrijk
licht. Zoo ook hef Paaschfeest Achter den
datum van dit feest, zit dat de eerste volle
maan na de lengte dag- cm nachtevening een
bijzonder gevaar heeft voor de menschen.
Waarom? Dat weet men niet. Allerlei gebrui
ken hamigen ook samen met oud-Germaanschc
gebruiken.
Er is nog een andere geschiedenis. Al het
voorgaande heeft zich bewogen binnen den
kriTLg van het oude denken. Dae wereld is
voorbij gegaan. Niemand die derblct, aanvaardt
meer die wereld. Op h«t gebied va-n het dog
matische denk'm is een verandering gekomen.
In de laatste halve eeuw heeft men gol-nacht
de gedachten were ld van vroeger over te
plnmten in diie van heden. Dit IhoePl tenge
volge gehad, dat men oude termen heeTt wil
len geven een nieuwen inhoud. Dat moet ech
ter altijd tot moeilijkheden aanleiding geven
en zoolang men dat doet, zal de scheiding
tusschen de menschen blijven bestaan.
Daar is de openbaring, welke in de middel
eeuwen een groote verandering aan begrip
heeft ondergaan, maar uitdrink dezelfde is
gebleven Vraagt men aan orthodoxen aLs Kuy-
per, Bavinck e. a., dan zeggen ze: Openbaring
is het leven vam een heiligen peest in den
mensch, die door het proces van een geheim
zinnige wedergeboorte in den -mensch konrt
en zióh im ziin leven uit. Maar zij moeten het
zeggen op de oude manier en het uitdrukken
als een grijpen van den geest van God, ern
indalen van den geest in de menschen. Op
die wijze combineert mon iels boven-natuur
lijks. iets transcendentaals met een stuk na
tuurleven en bestendigt daarmee c«n werrtd
van verwarring, welke de mensch niet be-
grijot. In plaats van dat mem leert het wezen
lijke te onderscheiden vrm het onwozemBjilke,
wordf de valsche interpretalie gegeven, waar
door de verschillen onder de menscherh. die
toch lekdijk bijeen hooren blijven beslaan en
waarmee men een struikelblok opwerkt voor
ons inzicht on voor ons denkem.
Na een korte pauze vervolgde spr. zijn re
de Geschied en is bestudeert men om wijden*
te woerden voor hel heden. De vraag naar het
wezen van den godsdienst is altijd opgdost
op een wij-ze, d-ie arret staat dn liet teeken,
waarvan spr. heeft gesproken. De waag is be
studeerd geworden door de wijsgeeren, zxm-
der amder materiaal dan hun wijsgeerig den
ken. De antwoorden op de vraag vinden clan
ook hun oorsprong in de bes.Tuegdi>nge.n van
het menschel ijOc wezen. Heg el zoekt het cen
trale van bet godsdienstige tn het verstand en
wel in hef gebrekkige verstand. De godsdienst
is volgens Heg el nog -onontwikkeld begrip,
gebrekkig begrip. Wie -begrip heeft van dc
eenheid dor tapend eel en, stijigt daarboven uit
en weet dat God is een denkvorm. Do eindige
mensch staat tegenover de oneindige, welke
door den mensch in beeld is gegoten.
Godsdienst heeft niet zijn wezen in het den
ken, zegt een onder, maar in het geloof aan
een zedelijke wereldorde. (Kant, Rauwonhof)
Neen zegt Sdhleiennacher, dae gevolgd is door'
Tiele, het ligt in het gevoel voor aanbidding.
Het gevoel aan afhankelijkheid is eigenlijk
6e bodem van den godsdienst.
Wanneer de geschiedenis ana iets nuttigs
zal leeren, moet het dat zijn, dat het wezen
Diet as iets wijsgeexigs* maar iets psycholo-
gisoh. Wat zit er achter al de gebruiken? Is
do eerste vnaag en ab we die opgelost heb
ben, moeten we zeggen: kunnen we nog gods
dienstig zijm? Wij zijn gekomen in een gam-
sehc andere wereldbeschouwing, dan waarin
men vroeger heeft geleefd. Het tegenwoordige
gesJaclif moge don mond nog vol hebbon van
oude dingen, maar "elooven doet niemand zo.
Die wereld is voorhij, do realiteit dozer din
gen geldt ndet meer.
Hot wezen ran den godsdienst moet wor
den gedacht aan de hand -van datgene, wat de
ouders hebben gedacht. En kan dat nu nog
irnloed hebben op oms? Men poogt in zijn
godsdienst te beaedken vrede en rust liet
wezen moet men met zoeken in frxrmulaties
ontstaan door het menschclijfk imteilekf, die
niet raken hot gemoeds-, het gevoelsleven.
Wanneer de godsdienst nog iets zal zijn, dan
moet het iets zijn, dat van ons zelf ia en niet
van een ander, «1 is die a-nder nog zoo ge
loerd. Als het niet uit -ons zelf komt is liet
niet het juiste. Door al do oude gebruiken
moet men loeren inzien, dat de monacb
steeds getracht hccJt, door den godsdienst
voor zich zelf te verkrijgen en te behouden,
een vrede. Wij zien wel. dat de oude leer
vnlsch is; maar wij vermopen nicf het nieuwe
te verklaren. W7ij moeten voelen dat er in de
wereld een macht is, die uitgaat boven de
mensohelijke? macht en dat er in de schep
ping zich oneindig veel moer mamifestoetrt,
dan wij kunnen omvatten en nis wij spreken
van God. moeten we voelen, dat wo uitspre
ken een woord dnf honderdduizend maal uit
gaat boven hetgeen men van God gedacht
heeft. Dn-t moet ons een behoofte zijn.
WRo nnar het hoogere, dn1 hij in zich heeft,
niet lccfl. ziekt i-n en degenereert lidhaane
Hik of geestelijk Al wat we zonde of kwaad
noemen is iets wat o^ze rurt verteert, beperkt
en "vernietigt. In verbinding met "hot hoogor»'
zal de levensvrede meer beveiligd zijn, dar
woTurvir bet lagere triomfeert.
Tenslotte zet spr. uiteen, dat In d-e Berg
rede wordt gevonden bet beginsel waarnaar
men moet leven n>nnr den los van allerlei
beschouwingen, in de volle zuiverheid van
o nd e nv crpe Wh ei d van den monsch aan een
hongeren wil.
Dr ToxotWK bracht den sr>r eon woor«'
van hnrtrt'-iken donk voor het ontzagliiik.'
vele, dat hij In korten »öd heeft weten gevon
Een kranige biljartspeelster.
Men schrijft ons:
Om een Adier automobirt jn ontvangst t'
nemen, was de bekende billardspoelsiter me
Sebrier. urit Domburg, ei staren hier ter sted>
en hadden wij het genoegen itn café RSch-
Lange straat, haar mooi snel te be wondere r
Wij zaren 3 go^de snelcr^ het tegen de-/
dame afleggen. Voorwaar een mooi suco«
voor bet zwakke geslacht.
Vooral het banrtlsoel trek do aandacht. W
venna mem dat deze jon ge dame nog dez<-
win/ter in Amersfoort hoopt terug le komc
om zich in café Rdche eens te meten met d
beste sjielors hier ter stede^
De Kerstpotten van he?
Legerde.s ITeils.
Het Leger dos Ileils heeft ah van ouds ziji
Kerstpotten weer opgesteld. Maar gistere
heeft men het niet getroffen: het schijnt ba-
stil geweert te zijn op straat, want de op
brengst was waarlijk bedroevend en wij kur
nen toch niet aannemen, n-iot waar, dat
iemand den ijzeren pot voor de Kerst ui tdec
ling aan de armen zai voorbijgaan, zonder
een penninkske te offeren.
De opbrengst bedroeg gisteren:
1 gulden, 9 kwartjes, 22 dubbeltjes, P stui
vertjes, 100 centen, 3 halve stuivers, 6 halve,
centen, totaal 7.00j.
De polten blijven nog lot Donderdagavond
staan.
Kruisverbond.
Ons -vei-slog van de vergadering van he'
Kruisvormend St. Fr. Xavcrius" behoeft eene
rectificatie en aanvulling.
Bij meerderheid van stemmen werd aan d<
leden niet het recht ontzegd om individueel
nan de a'-'ih A-oor de PI. Keuze deel te nemen,
doch v\ord juist op een desbetreffende vraag
geantwoerd van de bestuurstafel, dat een
Ieder vrij bleef.
Evenwel werd hij meerderheid van stem
men hertelen, dat de verceniginsg ooi geen
afzonderlijke actie voor de PI. K. zou voeren.
Nog dient vermeld te worden, dat het hoofd
bestuur van Sobrietas aan de afdedlingen ge
adviseerd heeft om aan de actie deel te nemen
cn dat mon<so>igneur de Aartsbisschop van
Utrecht eveneens zijne goedkeuring daaraan
heeft geschonken-
Veiling.
Bij de gisterenavond ten overstaan van
notaris Knoppers gehouden veiling van vaste
goederen in hotel „de Zwaan", werd de ge
meente Amersfoort eigenares van perceel I,
een winkelhuis aan het voorste gedeelte der
Langcstraat, voor f 12000. Wederom was het
een niet-inwoner van Amersfoort, aan wien.
deze koop was opgedragen. Zijn daar hier
geen vertrouwde menschen voor te vinden?
De perccelen 2 tot en met 6, heerenhuizen
in de Hendrik van Viandenstraat. werden in
combinatie opgehouden voor f 19900.
Peroeelen 7 en 8, twee woonhuizen aan den
Wetsingel, werden gekocht door den heer A
v. d. Kuilen, voor f 4480.
Fruit- enGroentenveiling.
Blijkens advertentie van de Amersfoort-
sohe Tuinbouwvereeniginig is die fruit- en
groent envei ling wegen® den gering en aanvoer
tot nader bekendmaking gesloten.
Aanbesteding.
Bij de Maandag te Soest gehouden aan
besteding van bet bouwen eener opeubare
school met gymnastieklokaal ln de Kerkd-
buurt waren o.a. inschrijvers*
