„DE EEMLANDER".
Zaterdag 27 December 1913.
BINNENLAND.
N°. 154 Tweede Blad
I2d" Jaargang.
Hoofdredacteur: Mr. D.J. VAN SCHAARDENBURG.
Uitgevers» VALKHOFF ft Co,
A BONN EM ENTSPBIJS:
Per 8 maanden voor Amersfoort v. f 1.00.
Idem franoo per post
Per week (met gratis verzekering tegen ongelukken) - O.ld.
Afzonderlijke uummere 0.05.
Deze Courant versohynt dagelyka, behalve op Zon- en
Feestdagen.
Advei tentiön gelieve men liefst vóór 11 uur, familie-
advertenties en berichten vóór 2 uur in te zenden.
Bureaus UTRECHTSCH ESTRAAT I.
Intercomm. Telefoonnummer 66.
PRIJS DER ADVERTENTIËN:
Ynn 15 regeltf 0.50.
Elke regel meer O.IO.
Dienstaanbiedingen 25 cents bfy vooruitbetaling.
Groote letters naar plaatsruimte.
Voor handel en bedrjjt bestaan zeer voordeelige bepalingen
tot het herhaald adverteeren in dit Blad, bij abonnement.
Eene circulaire, bevattende de voorwaarden, wardt of
aanvraag toegezonden.
De. aankoop van grond door
de gemeente Amersfoort.
Kort geleden verkondigden eenige nieuws
bladen nel leil, dat Gedeputeerde Staten van
Utrecht boven genoemden aankoop hadden
goedgekeurd, liet ügt voor de hand, dal de
_emeente die belangrijke uitgave voor heel
w al hectaren grond met doel om daarop rog-
te ol aardappelen te verbouwen, maar dat
ij zeil wil proiiieeren van de toekomstige
winst op bouwterrein. Dit voornemen is in
derdaad overeenkomstig de gezonde en juiste
opvatting van gemeentebelangen en wordt
laarom hoe langer hoe meer cioor gemeente-
sturen in behandeling g<ebradht en uitge
roerd.
Alleen is men er in Nederland weder wat
laat mee. Te verwonderen is zulks niet, want
wij, Nederlanders, zijn nu eenmaal geboren
iiiol tegenzin betreffende allerlei nieuwerwet-
igheucn. Zooais grootouders en ouders het
uoden, doen wij het liefst ook. En aangezien
nu alle veranderingen geen verbeteringen
üunnen zijn, juicht geneel het ondere geslacht
bijna, indien een nieuw denkbeeld schipbreuk
lijdt. Over ijs van één nacht te willen gaan
is echter even. ongerijmd als de angst om zich
aan koud water te zullen braiidenl
Voor een aardigheid maakten wij vroeger
(11.I. een groep belangstellenden in het wo-
angvraagb-iuk) eens eene berekening hoe de
linanciên Llians zouden slaan voor een groote
stad in ons land, die destijds bedankte voor
iiet aanbod haar gedaan tot aankoop tegeD
/.eer billijken prijs van verschillende hecta
ren grond, toen reeds tot allernaaste uitbrei
ding (lier gemeente aangewezen, door de
daarvoor geknipte ligging van dat terrein,
i ij waren in <ie gelegenheid om de verkoops
prijzen le welen voor dc meeste exploitanten
van hel bedoelde bouwterrein en konden,
door üe publieke aanbesteding van den stra
tenaanleg met den aankleve van dien, de on-
verinijüelijaie exploitatiekosten nagaan. De
erkoopspj ijzen, die wij ndet wisten, ontleen
lien wij volgens de goedkoopst en die wij wei
v. isten.
Heeds sedert jaren is daar geen vierkante
nieter meer over; de tegenwoordig veel hoo
gere grondprijzen lieten wc echter buiten
n schouVting, we beperkten ons tot de winst
i:lt de eerste hand, dus die de gemeente ge
naakt zou hebben bij aanname van de
'-.iarle voor. hel geheele terrein. (Bij zulk een
'iibod is doorgaans nog wel wat „kwaad
gold", maar diit is later ndet meer uit te ma-
i.Cll.)
Üe berekening was werkelijk erg eenvou
dig. De door de grondprijzen van dc diverse
eerste exploitanten van het bedoelde bouwter-
i in werd verminderd met het bedrag van
'net aanbod aan de gemeente en dat der ver-
-.jhillende opeisbare aanbestedingen. De winst
wees toen ccn bedrag aan, waarvan de rente
voldoende bleek om de gemeentelijke inkom
sten- en bedrijfsbelasting daar ter plaatse met
een procent le verminderen.
Deze inleiding dienit tot staving van het
doel van dezen «ü'beid, nl. er de inwoners
van Amersfoort op te wijizen hoe verkeerd
lieL kon wezen., absoluut in de oude sleur te
willen voortgaan en zich zelfs niet aan gun
stige gevolgen elders te storen. Nu gemeente
besturen voortdurend meer zaken onder eigen
beheer nemen, die direct het belang der ge
meenteleden regardeeren, moeten de in-huur-
wonendöii niet langer blind zijn voor hetgeen
elders en vooral hier te Haarlem gedaan is
en wordt lot onze eigene huisvesting, ook on
der eigen beheer te brengen, wat geschiedt
door „Coöperatief wonen".
En zulks te meer, omdat het een met het
ander verband houdtl
Van coöp. wonen moeit ei- bouwterrein tot
gunstige voorwaarden verkrijgbaar zijn. Ieder
een begrijpt dadelijk het wenschelijike daar
van. Zoodra dus een gemeente eigenaresse
van bouwterrein wordt, is het gunstigste
aogenbiik daar, ter behandeling van plannen
voor coöperatief-wonen. Dit is thans te Amers
foort het geval. Bij gevolg, we hebben hier
een actueel onderwerp.
Oogenschijnlijk is er een bezwaar aan dat
actueele behandelen verbonden, omdat het in
exploitatie bi-engen van het gekochte terrein
door de gemeente nog zoo Lel ihet duistere ver
schiet ligt. Daarom dien ik dit bezwaar te
ontzenuwen.
Iu-huur- wonenden, die in termen vallen van
coöperatief wonen, begint nu zoo spoedig mo
gelijk met u tot dit doel in verschillende groe
pen te vereenigen. De grootte zulker groepen
maakt niets uit, doch toevallig behoef Ik ten
uwent niet over de bijzonderheden verder uit
te wijden, aangezien er voor eenige jaren
verschillend on van hier naar Amersfoort over
geplaatst zijn, van wie menigeen hier reeds
coöperatief woonde. Er is dus daar voldoen
de gelegenheid om bij personen van onder
vinding op dit gebied, zijn licht op te steken.
Daarom kan ik me beperken tot omschrij
ving van de samenwerking tusschen gemeen
te en aanstaande woning-coöperators, waar
op ik zoo even de aandacht heb gëvestigd
De gemeente is tlians grondbezitster. Dit
bezit kost geld en brengt een bitter beetje
lente op. Het is derhalve een gemeentebe
lang, dit b-zit zoodra mogelijk productief te
maken. Er moeten dan wel eerst nog veel uit
gaven gedaan worden voor stratenaanleg,
doch dit is later ook niet te ontloopen. Door
te beginnen met het allernoodzakelijkste werk
en zulks later naar behoefte door verkoop van
bouwterrein Le completeeren, worden dc be
talingen niet dadelijk zoo énorm drukkend
voor groote geldleeningan met (tegenwoordig
hog al hooge) interesten.
Inmiddels hebben een aantal in-huur-wo-
nenden zich in bijv. 4 groepen vereenigd, stel
gemiddeld iedere coöperatieve bouwvereeni-
ging met 50 leden. Zonder overijling, maar
toch met bekwamen spoed is alles zoover
klaar, dat die groepen tot de gemeente kun
nen zeggen: wij willen van uw bouwterrein
koopen voor 200 huizen tot -de prijzen van zoo-
en zooveel per vierk. meter, mils u ons dien
grond binnen zoo en zooveel maanden aan
behoorlijke straten kunt opleveren.
De Duitschers hebben daarvoor een woord,
dat wel vertaald kan worden, maar toch geeD
goed Nederlandsch is. Het terrein moet „bau-
reif" zijn, dit is woordelijk vertaald „bouw
rijp", en zoo willen dc Yereenigingen het
bouwterrein koopen.
Nu gaat de gemeente in haar welbegrepen
eigenbelang medewerken, evenals een parti
culier eigenaar van bouwterreinen dat steeds
deed en doet. Zulk een belangrijke afzet ver
andert dadelijk een intrigeerend deel van het
zoo le zeggen waardeloos bezit in een flink
bedrag aan geld, wat lot rentegevende doel
einden kan dienen of waarmede een deel der
gemeeniteschuld afgelost kan worden. Het ge
meentebestuur zal dus lot billijken prijs en
gunstige voorwaarden te vinden zijn. iets
waarvan de eerste groepen, zegge de eerste
coöp. bouwvereenigingen, het meest zuilen
profiteeren.
Doch niet alleen daarom, zij hebben nog
een anderen oorsprong. Het geheele bouw
terrein krijgt er een goed cachet door, indien
aldaar weldra een flink aantal huizen, groot
of klem, verrijzen, allen dadelijk na den bouw
door schede gezinnen bewoond wordende.
Immers de aansprakelijkheid van ieder lid
Yoor alle verplichtingen zijner coöp. vereeni
ging, waarborgt <le zorg voor te goeder naam
en faam bekend staande medeleden, dus iets
waarop coöperatief wonenden uit den aard
der zaak moeten letten en zulks ook ter dege
doen.
Ieder exploitant van bouwterrein verkoopt
veel üever aan coöperatieve bouwvereenigin
gen dan aan particulieren die verhuren, want
'verdere verkoop gaat natuurlijk veel vlotter
en loonender in een nieuw gemeenitedeel,
waar reeds een l'lin-k complex flink bewoonde
perceelen staat, dan wanneer er blokken nieu
we huizon zijn met nog slechts weinig ver
huurde woningen. Dat bovendien het gehalte
der gezinnen in nieuwe wijken ook nog dik
wijls veel te wenschen overlaat bij belangrij
ken bouw van zoogenaamde eigenbouwers,
zal iedereen moeten toestemmen, die met dit
werk bekend is.
Men spiegele zich dus aan 't voorbeeld van
Haarlem, waar vroeger zooveien uit te groote
goheohlheid aan bestaande toestanden, niets
van coöperatief-wonen wilden weten en nu
zoo leelijk achter hel net visschen, omdat er
weinig bouwgrond meer te krijgen is voor de
woningen., waaraan de meeste behoefte be
staat en daardoor reeds menig degelijk hier
bedoeld plan in duigen is gevallen, daar de
prijzen van bouwterrein 1e hoog zijfri gewor
den voor het ideaal der woning-coöperators
,het geleidelijk bezit van een geheel vrij één-
gezinshuis, met bijbehoorend tuintje."
Haarlem. M. P. DE CLERCQ.
Kameroverzicht.
Tweede Hamer.
Vergadering van Woensdag 24 Decem
ber, 11 uur
Voorzitter de heer Borgesius.
Oorlogsbeg looting.
De Minister van O o r 1 o g, de heer
Bosboom verklaart zich alsnog te willen neei^
leggen bij den wensch in de motie-Ter Laan
geuit.
De heer Ter Laan (S.-D.) trekt zijn mo
tie in.
De heer Eland (U.-L.) vraagt of de mi
nister zijn tegemoetkomende verklaring ten
aanzien van examen voor de 6-maanders nog
wil uitbreiden. De minister vergist zich, wan-
teer hij meent, dat er wettelijke bezwaren
tegen zijn.
.ster kan dit nog niet toezeggen,
»iij moet daaromtrent eerst adviseurs raad-
legen, die er meer van weten dan de geachte
afgevaardigde.
De heer Do Jon-gh (U.-L.) Hoorn, trekt
zijn motie in, een blijk van vertrouwen wil
lende geven.
De motie-Duymaer van Twist wordt ver
worpen met 41) tegen 11 stemmen.
Bij de behandeling van de artikelen beoogt
de heer Ter Laan (Den Haag S.-D.) dat
men klerken, die het examen voor ambtenaar
niet hebben afgelegd, niet aan het departe
ment automalisdh bevordert
De heer Duymaer van Twist (A.-R.)
keurt af. dat de chef van de afdeeling comp
tabiliteit werd benoemd tot administrateur.
De Minister zegt, dat reeds nu het aan
tal adjunct-commiezen te groot wordt de be
vordering van niet-geëxamineerde klerken
moet dus geschieden bij keuze. Velen echter
worden ook op die wijze bevorderd.
De bedoelde chef der afdeeling kwam in
».e ik-noeming.
Dc heer Duymaer van Twist (A.-R.)
stelt een amendement voor het betrokken ar
tikel te helpen met het bedrag uoodig voor de
i en-benoeming.
De heer Ter Laan (Den Haag S.-D.)
stelt *een amendement voor het artikel te
verhoogen om de bevordering van de niet ge
ëxamineerde klerken mogelijk te maken.
Het amendement-Van Twist wordt verwor
pen met 44 legen 7 stemmen.
Het araendennent-Ter Laan wordt verwor
pen met 35 tegen 17 stemmen.
De heer Ter Laan (Den Haag S.-D.)
komt op tegen de hooge salarissen van de le
den van het militaire huis, die f 4000 krij
gen alleen om achter den prins aan te loo-
pen. Onder deze omstandigheden vraagt hij
eahler geen stemming, maar bepaalt hij zich
tot een protest.
liij vraagt ook bij de volgende begrooting
een uiteenzetting van de werkzaamheden,
welke de provinciale Staten toch eigenlijk
verrichten. De minister hale liever de pen
door de poslen voor deze verouderde instel
ling.
De heer Eland (u.-l.) vraagt of men het
verloop van de intendance niet kan tegengaan.
Hij is tevreden als de minister de zaak over
wegen wil.
De heer Van Twist (a.-r.) acht de trac-
temeiitsverhooging voor 6 luit.-kol. voor de
landweer onnoocLig, omdat zij worden aange
steld op den rang, dien zij in het leger had
den.
De heer Ter Laan is het daarmee eens.
Er komt bij, dat een landweer-districtscom
mandant niet zoo heel veel doet, veel meer
werk doen de adjudanten-
De Minister heeft deze benoemingen al
klaar gevonden bij zijn optreden. Zijn voor
ganger deed ze, ornaat de betrokkenen niet
in aanmerking kwamen voor bevordering in
het leger. De minister zelf zal een anaere
gedragslijn volgen.
De heer Eland (u.-l) klaagt over slechte
promotie bij de genie.
Ook de heer T e 4* Laan klaagt
De heer S m e e n g e (u.d.) zegt dat het
herhaaldelijk overgaan van de genie-officie
ren naar de burgermaatschappij wijst op de
noodzakelijkheid van positie-verbetering.
De Minister vindt, dat de genomen maat
regelen nog te kort werken om ze reeds te
kunnen beoordeelen. Hij wil zich ook nog zijn
meening voorbehouden, zoolang ook de le
ger com missie de zaak nog niet heeft onder
zocht
Bij artikel 22 bepleit de heer Ter Laan
(Den Haag s.-dL) positieverbetering voor het
mindere personeel van de landweer.
Vervolgens verdedigt hij op de bekende
gronden zijn motie tot afschaffing van de der
de herhalingsoefening.
De heer R o o d h u ij z e n (u.-l.) bepleit ge
lijkstelling van de vaandeldragers met de ka
pelmeesters 111 rang en positie.
De heer Van Twist (a.-r.) constateert
met genoegen, dat de positie van de serg.-maj.
is verbeterd. Hij mist evenwel voldoende spe
cificatie voor tal van posten bij ril artikel.
De Minister zegt dat verschillende ver
hoogingen een gevolg zijn van salarisvermeer-
dering, ook heeft hij zich vergist in het aan
tal schrijvers.
Vaandeldragers zijn lang niet van zooveel
belang als opzichters van fortificaties, een
der categorieën, waarmee de afgevaardigde
hen gelijk stelde.
Een klacht van den heer Ter Laan geeft
de minister aanleiding tot de belofte, dat de
bepaling, dat een laidweerman, van een straf
bepaling in hooger beroep komende, zich in
voorloopig arrest moet begeven.
De derde herhalingsoefening kan hij onmo
gelijk laten vervallen voor de mannen van
vóór 1912, die allen hebben gediend onder de
gunstigste omstandigheden, ni. in een tijd
van louter proefnemingen. Ten sterkste ont
raadt hij de aanneming.
Na replieken stelt de Voorzitter voor,
de stemming over de motie-Ter Laan later te
doen plaats hebber.. Hij doet dit voorstel in
overleg met den voorsteller van den voorzit
ter.
Dc heer D u ij m a e r van Twist (A. R.)
vraagt echter stemming over het voorstel des
voorzitter; men moet de zaken geregeld af
doen.
Het blijkt, dat 45 ledem stemmen voor het
voorstel des voorzaitters stemmen en 4 tegen;
45 4 echter minder dan 51 zijnde, wordt
de vergadering opgeheven tof nadere bijeen
roeping.
Rerichten.
De Staatscourant van Donderdag 2o Vrfy-
dag 26 en Zaterdag 27 December bevat o.a.
de volgende Koninklijke besluiten:
benoemd tot hoogleeraar in de godge
leerdheid aan de Rijksuniversiteit te Gro
ningen voor het onderwijs in de Oud-Chris-1
lelijke letterkunde dr. J. de Zwaan, buiten
gewoon hooglceraar aan de Rijksuniversiteit
te Leiden; voor het onderwijs in de geschie
denis en de leerstellingen van het Christen
dom dr. J. Lindeboom, Hervormd predikant
te Veendam;
toegekend de eere-medaille der Oranje-
Nassau-orde in zilver aan M. A. v. d. Rijst, ge
meentebode te Sloten (N.-H.) en aan S. Par
doen, concierge van het gemeentehuis te
Hengelo (0.);
op verzoek eervol ontslagen als consul der
Nederlanden te Lïibeck H. C. W. Eschen-
burg, en daartoe benoemd P. A. Mann, thans
vice-consultot vice-consul te Duinkerken L.
A. Debaecker;
benoemd tot notaris te Winkel G. J. van
Leersum, candidaat-notaris te Hoorn;
op verzoek eervol ontslagen als rechter in
de rechtbank te Zierikzee jhr. mr. J. W. C.
de Jonge van Ellemeet;
op verzoek ingetrokken de ter beschik
kingstelling van mej. M. S. v. d. Houvcn voor
onderwijzeres 3e klasse bij het Europeesch
Lager Ónderwijs in Ned.-Indië;
benoemd tot lid van het college van regen
ten over de gevangenissen te Utrecht mr. G.
Blom, kantonrechtcr-plaatsvervanger aldaar.
Indische begrooting.
Uit het Regeeringsantwoord van den Minister
over de Indische begrooting 1914 aan de Eerste
Kamer blijkt
Over Indië's verdediging wordt overlegd met
de Indische Regeering. Aanbouw van een slag
schip wordt nog in 1914 voorgesteld.
Wijziging van de grondhuurordonnantie wordt
voorbereid.
Een bevredigende oplossing van het rassen
vraagstuk heeft 's Ministers aandacht. Hij keurt
ten volle goed de houding van den Gouv.-Gene-
roal tegenover de Saraket Islam.
Over deelneming aan de intern, tentoonstel
ling te Tola'o in 1914 wordt overleg gevoerd.
Wettelijke regeling der politie-rechtspraak en
instelling van landrechters is bij den Raad van
State aanhangig.
Ofgezien is van benoeming eener Staatscom
missie nopens het muntwezen.
Hij wenscht te handhaven de wijze van steun
a.on christelijke scholen, zegt steun toe voor be
vordering der katoencultuur.
Afgezien is van invoering eener alcoholregio
in Ned.-Indië.
De dezer dagen benoemde commissie
van voorbereiding uit de Tweede Kamer over
de onderwijswetsontwerpen, heeft gekozen
tot voorzitter, den heer Bos en tot onder
voorzitter den heer Rink.
Rotterdam III. De officieele can-
didaten voor Rotterdam III zijn thans: prof.
B. D. Eerdmans (U. L.) te Leiden; H Slule-
meijer (R.-K.) te Rotterdam; A. B. de Leeuw
(S. D. A. P.) te Botterdam.
Indische staatsspoorwegen.
Door het hoofdbestuur der Indische Staats
spoorwegen is aan den met verlof hier te
lande vertoevenden chef der 4e afdeeling der
S.S. de heer Koning opgedragen, zich op de
hoogte te stellen van de administratie der
Nederl. Spoorwegen, benevens de voornaam
ste spoorwegwerken en rangeerterreinen te
bestudeeren en hieromtrent rapport uit te
brengen. Tot dal doel bezocht de heer Ko
ning gisteren de goederenstations en haven
aansluitingen te Rotterdam, daartoe door de
Staatsspoor welwillend in de gelegenheid ge
steld, doordien de directie de betrokken
chefs had verzocht genoomden heer de be
hulpzame hand te bieden en verlangde in
lichtingen te verstrekken.
Begrafenis schipper Jansen.
Op do algemeene begraafplaats to Stellendam
heeft de teraardebestelling plaats gehad van
den heer G. Jansen, oud-kapitein van de
stoomreddingsboot President van Heel te
Hoek van Holland, aan wicn 394 schipbreu
kelingen hun redding te danken hebben. Aan
de groeve hebben het woord gevoerd ds. A.
Hoogendijk te Stellendam, de heeren Van Vol
lenhoven, een der directeuren van de Z.-H.
Maatschappij tot redding van schipbenke
lingen, en de heer Idema, Inspecteur van het
Reddin-gwezen, beiden te Rotterdam, die al
len. het moedige, zelfopofferende werk van
den overledene herdachten. Een krans dekte
de (baar. Van Z. K. H. Prins Hendrik was een
telegram van rouwbeklag ingekomen.
Bond van V r ij zinnige propa-
ga n da-ver een. i gingen. In de te Arn
hem druk bezochte en o.a. door het Kamerlid
mr. Smeenge bijgewoonde algemeene huis
houdelijke vergadering van den Bond van
Vrijzinnige Propaganda Vereeniigingen, werd
op voorstel van het bestuur een telegram ge
zonden aa nden afgevaardigde voor Arnhem
in de Tweede Kamer, waarin dezen hulde
werd gebracht voor zijn groote toewijding
aan de vrijzinnige beginselen, op welk tele
gram een antwoord inkwam, waarbij de heer
Eland den Bond zijn groote slmpaXhie betuig
de voor zijn veel en goed werk.
Aan den minister-president "mr. Gort van
der Linden werd ecu telegram van den vok
genden inhoud gezonden:
„De Bond enz. Dankbaar voor uw optreden
na de weigering der minister-porlefeuillcj
door de sociaal-democraten, door welke d<
meest aangewezen oplossing der crisis on
mogelijk was geworden, erkentelijk voor uw
kloek optreden, waardoor nieuwe banen vooi
de ontwikkeling dor vrijzinnige idee zijn ge
opend, brengt u hulde en wenscht u een ze
genrijke regeering in het belang van land en
volk
De heeren De Jong, lid van de Tweede Ka
mer voor Iiaariom, en Joh. C. IIoos, oprichter
der eerste vereeniging van jonge vrijzinnigen,
wérden tol eerelid van den Bond benoemd.
Z. li. st. werden aangenomen moties van
Den Haag, waarin op de oprichting van plaat»
stdijke- of districts-concentralie-ooniités voor
Kamer- en Sta ten-verkiezingen en op het ver*
leencn van steunen aan de vrijzinnige pers
met kracht wordt aangedrongen.
Het bestuur werd als volgt samengesteld:
di*. I. H. J. Vos, Amsterdam, voorzitter; Jan
Iliddink, Amsterdam, secretaris; P. C. Bent,
Amsterdam, penningmeester; J. B. Anient, Den
Haag; P. E. Salverda, Enschede; R. G. van
de Haagen, Den Holder; J. A. Lotgerink, Mep*
pel; J. G. *A. van der Sanden, Bergcnthciiu,
allen aftredend, terwijl in dc plaats van den
hoer H. W. de Graaft', overleden, die bedankt
had, werd gekozen de lieer J. T. Brands, Rot
terdam.
De afdeeling Arnhem won op den dag der
bondsvergadering ruim 40 leden en 10 begun
stigers. De volgende algemeene vergadering
zal to Meppel worden gehouden.
Voor de Russische gevange
nen. In aansluiting aan een onlangs versche
nen protest tegen de behandeling der politieke
gevangenen in Ruskind, heeft zich in Neder
land een voorloopig comité gevormd, 0111 do
pogingen tot verbetering der toestanden cn
tot hulp aan de gevangenen te ccntraliseeren,
Dit comité is voornemens een openbare bij
eenkomst te beleggen, waar men zal trachten
een definitieve organisatie, builen alle par-
tije nstaandc, te stichten, die zich ten doel
stelt: 1. betrouwbare inlichtingen te geven om
trent'de gevangenistoestanden in Rusland; 2.
gelden te verzamelen om het leven der onge-
lukkigen dragelijker te maken; 3. deel tc ne
men aan de actie, die in een aantal landen
van Europa thans op dezelde wijze de pu
blieke opnie wil wakker schudden, ten einde
invloed uit le oefenen op Russische regce-
ring. De bijeenkomst zal gehouden worden tc
Amsterdam, den 28sten December te elf uur
voormiddags, in een bovenzaal Yan Café de
Kroon, Rembrandtsplein te Amsterdam, en
toegankelijk zijn voor alle belangstellenden.
Hulp aan L u p 11 s I ij d c 1* s. Hel
dagelijksch bestuur van de Nodcrlandecba
Vereeniging tot IIulp aan Lupuslijders te Am
sterdam hield haar driemaandclijksche ver
gadering ter behandeling van de nieuwe aan
vragen voor onderstand aan lupuslijders. Se
dert "hare oprichting heeft zij subsidies toe
gekend aan 95 patiënten wonende in de pro
vincie Noord-Holland, 31 in Utrecht, 42 in
Gelderland, 30 in Noord-Brabant, 25 In Zuid-
Holland, 43 in Friesland, 21 In Overijssel, 12
in Zeeland, 7 in Drenthe, 4 in Limburg en 3
in Groningen. Het aantal lupuspatiënlcn,
waaraan zij subsidie toestond, is dus geklom
men tot 318. Aanvragen om hulp moeten wor
den gericht tot den secretaris E. den Teoj
Vondelstraat 22, Amsterdam.
Monument 1813—1913. Vooj
eenige dagen geleden is te De Steeg voor hei
gemeentehuis aan den Rijksstraatweg ge
plaatst het monument ter herinnering aan hot
eeuwfeest 18131913. Op ceu voetstuk van
gehouwen steen staat een forsche, ontwa
kende leeuw, in steen gehciteld. De leeuw be-:
waakt de zegepalm en eikenblaren, symbool
van vrede en burgertrouw. Op het voetstuk)
is het wapen der gemeente aangebracht waar
onder gebeiteld in vergulde letters 1813—
1913. Op de zijkant van het voetstuk is een ge«
polijsle plaat van rood Zweedscli graniet aan
gebracht, met liet opschrift in vergulde let
ters: „Nêerland's Eeuwfeest dankbaar her
id acht". JIct monument is 4 meter hoog. Hel
werd vervaardigd door den bekemlen beeld*1
houwer August Falise, en is het eerste monor
ment, wat voor dit jaar onthuld werd.
- f)e nieuwe stuiver. Vandaag kre
gen we, schrijft de „Zutph. Crt." voor het
eerst den nieuwen stuiver te zien. Die bevalt
ons maai- matig. Al dadelijk is 't een vreemd
gezicht zoon vierkant ding met ronde hoe
ken: de mensch is nu eenmaal gewend aam
een rond muntstuk. De nieuwe stuiver is al
lesbehalve fraai afgewerkt; hij doet erg veel
denken aan een oude speelpcnning. Op den
voorkant slaat duidelijk dat hij 5 cent waard
is, en daaromheen vindt men een leeiijke zg.
versiering. De achterkant geeft, met even
ongemotiveerd randversiering, te zien dat lii)
geldt voor het „Koninkrijk der Nederlanden"
en middenin staat iels, dat een oranjeboompje
schijnt te moeten voorstellen.
Nu onze stuiver zoo'n rare hobbelfiguu*