Uit den omtrek.
STADSNIEUWS.
)ftfi dc goedkeuring der Kroon. Aangrenzende
eigenaren kannen schadeloosstelling eischen,
idoor deskundigen, vanwege de Minister be-
kioenid, te bepalen. Het wetsontwerp is zoo
breed opgevat, dat ook waterleidingen met
een kleine capaciteit er onder zullen vallen.
(Hbld.)
"Wijziging der Woningwet.—
Het bestuur der Sociaal-Technische Vereenl-
ging van Democratische ingenieurs en ar
chitecten, heeft in een adres aan dc Tweede
Kamer een reeks bedenkingen uiteengezet te
gen de nader voorgestelde wijzigingen der
woningwet
Adressant komt tot de slotsom, dat bij aan
neming van de voorgestelde wijzigingen
«enerzijds het hooger gezag meer dan vroe
ger zal hebben op te treden voor de belan
gen van huiseigenaren en bouwgrondspecu
lanten anderzijds datzelfde -hooger gezag
rustig zal toezien bij verwaarloozing van het
groote volksbelang dat betrokken is bij eene
algemcene verbetering der woningtoestan
den.
Vooral acht 't bestuur 't bedenkelijk dat de
wet de leiding van de stadsuitbreiding feite
lijk in handen legt der particuliere bouw
grond-speculanten in plaats van die bij de ge
meentebesturen te laten.
De gemeentebesturen van Amsterdam,
Rotterdam en 's Gravenhage hebben in een ge
meenschappelijk adres aan de Tweede Ka
mer betoogd dat de wijziging der Woning-
wel het zelfbestuur der gemeenten aantast,
de gemeenten belemmert in behoorlijke stads
uitleg en verzoekt dat de regeering, voorge
licht door lokale besturen hier te lande, vol
lediger- bepalingen rekening houdende met
de buitenlaudsche wetgeving, ontwerpe.
Ou d-m inister L. Regout. Wegens
verblijf in het buitenland zal de oud-minisler
de heer L. Regout, Jid der Eerste Kamer, geen
deel nemen aan de openbare beraadslaging
over de thans nog door die Kamer te behan
delen Hoofdstukken der Slaatsbcgrooling. Ilij
moet reeds aanvankelijk voornemens zijn ge
weest half Februari te vertrekken, doch zijn
vertrek werd cenige weken uitgesteld in ver
band met de openbare beraadslaging over het
eerste gedeelte der begrooting in Februari.
Hel Kamerlid Roodhuijzen. De
toestand van het Tweede Kamerlid de heer
Roodhuijzen. blijft goed vooruitgaan. De dok
ter is zeer tevreden en de patient gaal bij gun-
ilig weer zoo nu en dan op straat.
De vijfde Amsterdamsche
wethouder. Naar aan «de Tel. van anes-
tins geloofwaardige zijde ter oore kwam,
zou uit den Raad van Amslterdam hoe de
eventueel over te leggen adviezen in zake
de tusscihcn/Hjdisclie benoeming van een vijf»
tien wethouder ook zouden luiden., toch het
voorstel komen, tot de tusschentijdsche ver
kiezing over te gaan; zijnde dit het eenige
middel om een beslissing van (hooger hand
omtrent «Ie juiste interpretatie van de des
betreffende artikelen der gemeentewei uil
ie. lokken.
Electro-mcntcur bij de Marine.
Bij de vierjarige opleiding tot electro-monteur
bij de Kon. Marine kunnen dit jaar 10 jonge
lieden worden geplaatst.
Mondelinge of schriftelijke inlichtingen zijn
In to winnen bij den officier, belast met den
dienst der draagbare wapenen, Marinewerf
te Amsterdam. SL-Ct
Ned. officieren in Albanië. Van
particuliere zijde ontvangt het N. v. d. D.
eenige mededeelingen over dia ervaringen der
Nederlandschc officieren in Noórd-Alhanië.
De reis van Durazzo Tiaar Skoetari langs
S. Giovanni di Medua en verder over land
duurde drie volle dagen. Te Skoetari aange
komen, legden majoor Kroon cn kapitein Fa-
bius corst bezoeken af bii den commandant
desr stad, de vijf bevelhebbers der aldaar nog
in garnizoen liggende internationale detache
menten, de consuls, den aartsbisschop en den
moefti. Z'ij hadden het ook in <k? volgende da
gen nog zeer druk met bezoeken, want er
hecrsdhl in Skoetari de eenige Albaneesche
stad die iets Westexscb heeft een „opge
wekt gezelschapsleven". Ruim honderd vreem
de officieren wonen tegenwoordig, ten deele
met hun gezin, in de Noord-Albaneescho
hoofdstad!
Het officieele bezoek van de Ned'erlandsche
officieren aan den moefti heeft blükbaar een
zeer goeden indruk gemaakt op de Mohmn-
medannsche. bevolking, welke van den nieu
wen toestand niet veel goeds scheen te ver
wachten: als protest tegen de komst van den
Vorst te Durazzo hadden zij hun winkels ge
sloten. Maar na het (bezoek werden de Hol
landers. tijdens hun uitrijden 's middags, met
kreten „Evviva Olandal" begroet, en voor het
paleis van den aartsbisschop verzamelde zich
een welgezinde volksmenigte Majoor Kroon
trad toen op het balkon om de bevolking toe
le spreken, er op wijzende, dat de Nederlan
ders onzijdig zijn en zich boven de partijen
stalen-
De officieren leoren nu Sjkripetaarsch
dal moet geen kleinigheid zijn, al bestaan er
leerboeken van die taal.
Behalve de officieren en onderofficieren. die
uit Nederland naar Albanië gegaan zij«n, is op
rigen gelegenheid ook daarheen vertrokken
Dr. T>e Groot, arts te Gravenhage.
Marechaussee. Naar de Avp. meldt,
zal de titulatuur bii het wapen der Koninklijke
maréchaussee gewijzigd worden.
Aan de opperwachtmeesters, wachtmeesters
en brigawiers zal resp. de titel worden ver
leend van adjudant-onderofficier, opperwacht
meester en wachtmeester.
Pout8ma in Nederland. De Zuld-
ffrika ansche banneling Poutsma heeft, naar
bet Hbld. verneemt, aan het „Nederlandsch
Vakverbond" bericht, dat hij van plan Is 9
Kpril in Nederland te komen en er tien dagen
Ie blijven.
Bond van Liberale Kiesver-
Benlglngen. Het bestuur tvan den Pro-
tfccialen Bond van Vooruitstrevend Libera
le Kiesvere endgingen in Noord-Holland
fceteft dr. I. 'H. X Vos van Amsterdam aan
gesteld ah «secretartSv
Artsen voor dt peetbestri}-
jdln Als een eigenaardige inzonderheid is
te vermelden, dat zich na dc van het depar
tement van Koloniën uitgegane oproeping van
artsen ter uitzending naar Ned.-Indié voor do
peslbcstrijding, wel vrouwelijke artsen als ge
gadigden hebben aangemeld, doch geen man
nelijke geneeskundigen zich daartoe hebben
opgegeven.
Herstellingsoord Bosch en
Heide. Maandagmiddag is in tegenwoor
digheid van liet hoofdbestuur van het Witte
Kruis het herstellingsoord voor mannen en
jongens „Bosch cn Heide", gelegen op 10 mi
nuten afstand van het station Laren der
Gooischc stoomtram, geopend. Het herstel
lingsoord biedt plaats voor ten hoogste 2U
mannen en 20 jongens. Het is gelegen in een
dennenbosch, voorzien van waterleiding,
electrisch licht, centrale verwarming en ge
heel ingericht naar de eischen der hygiëne.
Het is bestemd voor on- en minvermogen
den, die na een acute ziekte of operatie tot
herstel buitenlucht noodig hebben.
Legaat. Aan het Burgerlijk Armbestuur
te Waardin gen is door nu wijlen den lieer C.
H. Wagenaar Hummclinck gelegateerd f 5000.
„Het Hoogeland". Haar men
verneemt is door den penningmeester der ver-
eeniging „Het Hoogeland", door bemiddeling
van den heer L., een gift ontvangen groot
f 2000, terwijl bij den directeur der stichting
te Beekbergen is ingekomen een gilt van f 200.
Het avondwerk o p d e R ij k s v e r-
zekeringsbank. Naar men verneemt is
men met de werkzaamheden voor de Invali
diteitswet thans zoover gevorderd, dat tegen
1 April a.s. het avondwerk op de Rijksverze
keringsbank bijna geheel zal worden gestaakt.
Van de diensten van een dertigtal gemeente
ambtenaren, die gedurende eenige maanden
's avonds op de bank werkzaam waren, zal te
beginnen met deze week reeds geen gebruik
meer worden gemaakt
Ee nstaking van korten duur.
Maandagmorgen neeft het personeel van de
drukkersfirma Nobels te Haarlem, ongeveer
30 man, op a dries van hel bestuur der afd.
Haarlem van den Alg. Ned. Typografenbond
hel werk gestaakt.
De organisatie meende, dat de firma tc laag
had ingescbreMM voor lmt drukken van „Ons
Belang", het orgaan van de Onderofficiersver-
eeniging der Marine, waardoor zij gebleven
was beneden den prijs dien de drukker tc Hel
der, die het blad thans drukt, gebleven is.
De firma meende den prijs ruim berekend
te hebben, bovendien zouden de gezellen in
elk geval het vastgestelde loon ontvangen.
Tooh stelde de firma zich met haar lastgeef-
9ter in verbinding, waarop deze goedvond,
dat als inschrijvingsprijs zou gelden de prijs
dien de typografen meenden dat door het
Landelijk Tarief was voorgeschreven.
Daarop ging het stakende personeel na
eenige uren weer aan den arbe::l.
De arbeiders beweren nog meerdere grie
ven tegen de firma Nobels te hebben, omdat
deze geen lid van de Ned Boekdrukkersra-
troonsvereenfging is en dal haar loonregeling
niet geheel is volgens de vastgestelde bepalin
gen in het arbeidscontract.
Op vrije voeten. Maandag is, naar
de Zw. Ct. verneemt, de hoofdconducteur K.,
onlangs in verband met de jongste spoorweg-
diefstallen bij de Ned. Centr. Spoorw. Mij. in
hechtenis genomen, weer op vrije voeten ge
steld.
Meisjeshandelaar ffevat. In het
grensplaatsje Anholt heeft de politie Maan
dag een meisjeshandelaar uit Gurtenich ge
arresteerd, toen deze met de dochter van een
landbouwer naar Amsterdam wilde reizen.
Eenslechte moeder. Eenige maan
den geleden werd door een firma in manu
facturen, kantoor houdende op den N. Z.
Voorburgwal te Amsterdam, een bankbiljet
van f 1000 vermist. Onmiddellijk toen de ver
dwijning ontdekt was, werden de bedienden
van het kantoor gefouilleerd, doch zonder
resultaat. Niemand hunner had het biljet bij
zich. Den patroon restte niets anders dan van
de vermissing bij de politie aangifte le doen.
Op haar beurt stelde deze nog eens een onder
zoek in, doch ook dat leverde niets op. Men
bleef intusschcn een oogje in het zeil houden.
De bedienden werden eenigszins in hun doen
cn laten en huiselijke omstandigheden gade
geslagen. Zoo is het ten slotte mogen geluk
ken den dader van den diefstal op te sporen.
Het viel n.l. op, dat korten tijd na de ver
missing van het bankbiljet door de moeder
van den jongsten bediende een sigaren win
keltje werd overgenomen in de Marnixstraat
Oók, dat zij den aanwezigen voorraad siga
ren aanmerkelijk vist uit tc breiden. Er werd
eens gepolst, hoe de juffrouw toch wel aan de
middelen was gekomen om dat alles te doen.
Haar man. een eenvoudig timmerman, wist
van niets. Naar zijn vrouw hem had mede
gedeeld, zou zij het geld hebben gekregen
van him pleegouders. Nu werd de juffrouw
nog eens met wat meer klem ondervraagd.
De waarheid kwam nu spoedig aan den dag.
Het 14-; a nee 'o^cue was met het biljet van
f 1000 thuisgekomen en vertelde, dat hij het
gevonden had. En de moeder, in plaats van
als mensch en opvoedster haar plicht te doen,
had "ho-t b;iW zidi gebe^dpn
Luid snikkend zaten Baandagmorgen
moeder en zoon. iedier in een afzóhderh'ik
lokaal, in een polifie-bureau. Hbld.
Bekneld geraakt. Te mestra-
ten had een droevig ongeluk plaats. Zekere
Jonkhout, 17 jaar in dienst bii den heer Vis-
schers. was een paard aan het uitspannen.
Eensklaps trok het paard, toen het nog maar
met eene klink vast was, aan en de kar kan
telde; hierdoor raakte J. tusschen de kar en
den muur bekneld, hij kreeg zulke ernstige
kneuzingen, dat hij na een paar uren over
leed. (L. K.)
D.oor d stoomtram gedood.
Door die stoomtram EdeWageningen is
gistermiddag te Wageningen een mies je
van Jm. 10 jaar overreden en gedood.
Door een auto overreden. Gis
terenmiddag is, naar de Haagsahe Gt. meldt,
een achtjarige knaap, dse Bont geheeten, op
de Vaillanrtlaaai in Den Haag overreden door
een auto uit Loosduinen. Ernstig verwond
werd de knaap een woning binnengebracht
ia óe David fiteestnaat. waar de Eerate Hulp
dienst spoedig verscheen om hem hulp ie
verleenen. Hij overleed echter spoedig.
Aan branü wonden overleden.
Te Gameren is na hevig lijden overleden de
ruim 83-jarige hulpbehoevende vrouw G. L.,
die Vrijdag, door het vlam vatten van de
klecdercn, hevige brandwonden bekwam.
Verdronken. De 29-jarige herber
gier "W. Visser Vz., van And ijk, is gisteren
middag in de Zuiderzee, in de onmiddellijke
nabijheid van Enkhuizen, door het omslaan
van zijn bootje, verdronken, j'e mede-inzit
tende, de heer P. Burger Cz vist zich zwem
mende, met groote moeite te redden.
De brand aan boord van de
„Fris ia". Men meldt uit Amsterdam:
Aangaande den brand aan boord van de
..Frisia" van den Kon. Holl. Lloyd verne
men wij, door bemiddeling van verschillen
de leden der bemanning, nader het volgen
de*
Het schip was op de thuisreis uft Argen
tinië met ruim 400 passagiers on eene lading
lijnzaad, toen brand tferd ontdekt in het
bagageruim. Aanvankelijk hoopte men het
•brandende lijnzaad met zwavel te blusschen
en de bagage door nat houden te redden.
Hiermede ging men 3 dagen voort, doch zon-
dor dat men cr in kon slagen het vuur mees
ter te worden. De zwaveldampen drongen
door het gerheele ruim. zoodat de ehcf-kok
en de slager, die zich in de vrieskamer be
gaven om vleesch te balen, door de gassen,
welke zich daar (hadden opgehoopt, werden
bedwelmd.
Men begrijpt, dat onder de passagiers,
vooral onder die der derde klasse, een groo
te consternatie ontstond; velen van de laat-
slen snelden naar boven en bedreigden de
aan de trappen geplaatste wachten met mes
sen.
De passagiers namen, ofschoon hiertoe
geen bevel gegeven was, in de sloepen
plaats, de messen gereed om de kabels door
te snijden. Ten slotte slaagde men er in,
nadat men nog een geheelen nacht en dag
met spuiten had gewerkt, het vuur meester
tc worden.
De schade, die de passagiers, waaronder
voel terugkeerende landverhuizers, wier ha-
gage meestal niet verzekerd is, hebben gele
den, is zeer groot.
De arme menschcn wanen radeloos. Men
vermoedt dat de brand is ontstaan door
het wegwerpen van een brandende sigaar.
De schade werd nog vergroot, doordat he*
water door de patrijspoorten, die men had
open gezet om de dampen te laten wegtrek
ken, in het ruim stroomde.
Hoog water.
Men meldt uit Arnhem:
De Rijn is het laatste etmaal 2 eM. geval
len. De stand is thans 1215 A. P. of 5.58 plus
Arnhemsch peil.
Uit Keulen wordt 3 cM. val gemeld.
iMen meldt uit Ochten, d d. 16 Maart:
Het water op de rivier do Waal is ongekend
hoog. De overtocht tusschen Betuwe en Maas
en Waal geschiedt alleen per roei- en zeilboot
van dük lot dii-k voor voetgangers en fietsers
Bij een storm bezweek gistermorgen eene
kade om de steenfabriek alhier van den heer
Van den heer v. d. Loo, waarhij 5 60 OOO
stcenen in het water kwamen te staan. Ook
op andere fabrieken wordt aan do kaden
nacht en dag gewaakt cn gekeerd.
De Hulpvereenigrng van het Haagsche Vrou
wencomité van het Ned. Rooóe Kruis zond
goederen van kleeding en ligging naar Spijk
bij Lobith, dat door overstroomingen is ge
teisterd.
Men meldt uit Culemborg:
Het water in de rivier de Lek alhier is in
het laatste etmaal nog 3 oM. gewassen. De
rijkspelischaal wijst 5 83 M. N. A. P. Daar
de aanlegplaats aan de overzijde voor een
gnoot deel onder water staat, wordt niet meer
per gierpont overgezet, doch per roeiboot. De
voortuigen gaan te Vianen over de Schiobrug.
In Friesland heeft het boezemwater al
sedert gcruimen tijd een buitengewone hoog-1
te. een gevolg van de vele regens, van dc
'aanhoudende westenwinden waardoor heb
water opgestuwd womdJL maar vooral een*
■gevolg van de gebrekkige loozing van het»
overtollige water wegens d)e te geringe can
pacileit van de zeesluizen.
Vele lage landen staan onder waterj
Stoomgemalen en windmolens doen hun»
best (hiet water uit de polders te malen,
waardoor de stand van het boezemwater
nog hooger wordt.
De gemiddelde boezemsrtand in 'e pro-i
vineie was in het begin dezer we-eflc 50 c.Mj
boven zoiroerpeil. gelijk 16 C.M. beneden N.»
A. P. of ongeveer 37 c-M. boven het normaal»
peil.
De Geldersche vallei vanaf Veenendaal tot
Wageningen schrijft de Tel. is thans een
groote waterplas. Door de aanhoudende re
gens. waardoor een groote aanvoer van water,
uren ver in den omtrek plaats heeft, is deze
ongunstige toestand ontstaan. De afvoer van
dat water moest plaats hebben door middel
van een kanaal, dc Grift, hetwelk loopt van
de Grebbe naar Amersfoort. Dat kauaal is niet
van voldoende capaciteit, om in tijden van
\ecl regen de groote watermassa af te voeren.
Menigmaal komen dan ook in den zomer zulke
toestanden voor, waardoor enorm veel scha
de wordt verooorzaakt aan veldvruchten,
gras, en£. Thans verkeeren tal van hoerdc-nien
in een benarden toestand. Het vee staat als het
ware in het water. Ingekuilde aardappelen be
dorven door dien boo gen waterstand. Het
water staat tot in de huizen. Tal van bewo
ners hebben zich met een dringend verzoek
lot den minister van Waterstaat gewend en
Z.Exc. verzocht persoonlijk den toeriand eens
in oogenschouw te komen nemen, wellicht dat
er dan eenige verbetering zou kunnen ge
bracht worden in den waterstand van de Gel
dersche vallei.
Uit Deventer:
Het verkeer over de schipbrug is ten gevol
ge van den buitengewoon hoogen waterstand
gestaakt voor voertuigen-
Het water bereikte gisteren een hoogte, van
610 (boven A- P. De straten bij den TJsel zijn
overstroomd en de passage is er onmogelijk.
De tuiniers nabij Deventer, in het bijzonder
op de zgn. Steenenkamer in de gem. Voorst,
doen wanhopige pogingen om wallen op te
werpen, ten einde b"n öroentekweek«rijen nog
voor overstrooming te vrijwaren; doch het
laat zich aanzien, dat hun moeite vergecfscb
zal zijn.
Door den hevigen N-W. wind, die Maan
dagavond de golven hoog opjoeg, is belang
rijke schade aan de schipbrug toegebracht.
De passage was door da politie verboden, daar
die te gevaarlijk werd geacht. Gistermorgen
mochten voetgangers de brug weder overgaan.
Uit Sijmegen:
Dinsdag is do rivier weer 1 cM. gewassen
de stand van de peilschaal is thans M. 12 38
N. A. P. Err wordt nog meor was ver
wacht. Wanneer het water nog 30 cD. stijgt,
zal de scheepvaart gestremd worden.
Men seint uit Maastricht:
De Maas blijft onrustbarend wassen. Sinds
gisterochtend 8 uur 58 cM De stand om 12
uur aan de Maasbrug te Maastricht bedroeg
3.52 M. D© overlaten te .Heer en Meersen wer
ken. Hel dorpje Heugem is geheel over
stroomd Verschillende wegen, die toegang ge
ven lot de stad, slaan onder water. Sinds gis
teren steeg het water te Luik 63 cM.
Uit België wordt was geseind, niet alleen
van de Maas, maar van alle. zijrivieren.
Cdiool- en Kerknieuws.
Onder vele blijken von belangstelling heeft
ds. G. Mansvelt, predikant bij de Ned. Herv.
gemeente te Amsterdam, gisteren den dag her-
docht, waarop hij 25 jaren geleden het predik
ambt aanvaardde.
Namens den kerkeraad kwamen den jubilaris
huldigen dr. Van Oordt en dr. A. J. dc Sopper
namens het klassikaal bestuur ds. P. J. Romijn,
scribanamens eene commissie uit de gemeen
te ds. Verleur.
De heer Mansvelt heeft vroeger gestaan te
Nigtevecht, Scherpenzeel, Amersfoort en Sche-
veningen.
Valschheid in geschrifte. De
Utrechtsche rechtbank heeft behandeld de
zaak legen den gemeentesecretaris van Vin-
keveen en Waverveen, J. A. S., 41 jaar, die
beschuldigd is van valschhcid in geschrifte
en gebruikmaking daarvan ten nadcele der
gemeente.
Het O. M. heeft 6 maanden gevangenisstraf
geêiseht.
Tengevolge van het tekort aan onderof
ficieren is de exploitatie der canline van het
22e regiment inf. te Ede verpacht. De heer
Van Campen te Eefde is pachter geworden
tegen een som van f1500 per jaar.
Personalia.
Bij Kon. besluit van 20 Fehr. is aan dr.
J. II. MolL rector van het gymnasium al
hier een pensioen verleend van f 2267.
Onder vele blijken van belangstelling
heeft ds. G. Mansvelt, predikant bij de Ned.
Hem*, gemeente te Amsterdam gisteren den
dag herdacht, waarop hij voor 25 jaren het
predikambt aanvaardde.
Ds. Mansvelt was vroeger predikant te
Amersfoort.
Garnizoen.
De eerste luitenant F. Vervloei van het
5© regiment infanterie, toegevoegd aan den
commandant der Nieuwe Hollandsche Water
linie, is op zijn verzoek krachtens punt 5 art.
70 der Bevordcringswet voor de landmacht
1902 op non-activiteit gesteld.
Bij beschikking van den minister van
Oorlog van 5 Maart 1914, is de levering van
gebuild meel ten behoeve van de militaire
bakkerijen gedurende de maand April 1914.
toegewezen aan de N. V. Stoomm cel fabriek
„Holland" te Amsterdam legen den prijs van
11.04 per 100 K.G.
El Handwerken.
Voor het examen nuttige handwerken
slaagden Maandag te Utrecht onze stadge-
nooten de dames A. van Scha ik en S. E.
Vervloei.
Gymnastic k-a vond.
Men schrijft ons:
Maandag 16 Maart j.L, had in het gymna
stieklokaal van den heer P. de Jong, Wilïiel-
minastraat 2 alhier, de jaarlijksche feest
avond plaats.
Na een kort en passend openingswoord
en een welkom aan belangstellende ouders
te 'hebben toegeroepen, werden als punl 1
van het programma de vrije- en orde oefe
ningen uitgevoerd door meisje6 en jongens
in 3 groepen.
Zonder uitzondering werden deze oefe
ningen zeer correct verricht, een fait, waar
uit de groote ernst blijkt, waarmede de h-er
De Jong zijn teak als onderwijzer in dit vak
vervult.
Vervolgens kwamen Afwisselend op het
programma voor:
Springen, klimmen, ringen, rekstok.
Zweedsche rek en brug.
Ek dezer oefeningen afzonderlijk te be
schrijven, zou te veel ruimte van uw blad
vrn gen.
Dit alléén dient nog vermeld te worden,
dat de ouders zeer voldaan over het geno-
tene van dien avond huiswaarts keerden,
met de blijde gedachte, een goed werk te
hebben bijgewoond in het belang van dc li-
chamelrke ontwikkeling hunner kinderen,
verder hoog respeclecrende de aangename,
gezellige en kalme wijze, waarop de heer
De Jong zijne leerlingen weet te onderrich
ten.
Plaatselijke keuze.
Gisterenavond hield het comité voor plaat
selijke keuze een openbare vergadering, waar
in als sprekers optreden de heeren: ds. R. J.
van der Meulen en Th. van der Woude.
De heer H. Gordeau opende de vergadering
waarna de heer v. d. Woude de vraag stelde:
Wat hebben we te verstaan onder ulaatselijke
keuze? Men «telt het doel voor als het ver
bod om de men*chen te laten drinken. Dat i*
0
het absoluut niet. Plaatselijke keuze wil, dal
de meerderheid van de meerderjarige maiW
nen en vrouwen den verkoop van sterkog
drank zullen regelen. Het drinken staat ci
absoluut buiten. Het is dus niet waar, dat
het zou zijn een aanranding van de persoon*
lijke vrijheid van het individu, dan voor zoo
ver, dat natuurlijk iedere wet doet. Iedero
wet neemt een deel van onze persoonlijke vrij
heid weg. Maar dat is zoo miniem klein, dat
het feitelijk niets is bij het belang dat de
drankhuizen in een plaats gesloten moeten
zijn. Steeds moet het belang van deze enkeling
wijken voor dat van de gemeenschap
Indien we een wet op de plaatselijke keuzo
kregen, zouden volstrekt niet alle drankhul
zen worden gesloten. Dc wet wil alloen aan
de burgers de gelegenheid geven dal bij meer
derheid van stemmen tc doen. En het individu
blijft volmaakt vrij drank te gebruiken al of
niet.
Waarom dat nu juist voor de drankwin
kels? Dat zit 'm in den aard van de stof dio
wordt verkocht. Dc drank zou ons niet in be
weging brengen als het was een voor de maat
schappij nuttige stof. maar juist omdat dc
drank een zeer schadelijke stof is, brengt hil
ons in bèroering. De ervaring leert, dat cr
veel mïmschen zijn, die, als ze eenmaal be
ginnen. niet meer kunnen eindigen. Dat aantal
is veel grooter dan men gewoonlijk wel denkt.
Het groote sooiale gevaar van het drankge
bruik zit hierin, dat het den mensch als soci
aal wezen verlaagt, veel lager zet dan hij zou
kunnen zijn. De geregelde gebruiker vermin
dert zijn levenskracht, zijn werkkracht, zijn
economische kracht. Het aantal menschen dat
precies aan kan leven is in onze maatschaj>pij
overgroot cn indien die groote massa wil
leven als een nuttig lid van het geheel, dan
mag cr absoluut geen cent onttrokken wor
den aan de behoeften, die het leven voor
schrijft. De voeding, de woning, de kleeding
staan voorop. Hoe krachtiger de leden, hoo
krachtiger dc maatschappij. Wie mee wil wer
ken om dc maatschappij vooruit te brenger^
moet in de eerste plaats zorgen voor krach
1ige leden. En daarbij hoort geen drankgt^
bruik, dat den weerstand minder maakt. De
drank brengt ons niet vooruit, maar achter
uit. Hét verantwoordelijkheidsgevoel is liet
dat maakt, dat de maatschappij v ^ruit gaat
En nu is er geen ding beter ra staat om he*
verantwoordclijkheids^evoel weg te nemen als
juist het drankgebruik. Dat is het, waarom
we ons tegen den drank keeren. Men kan e«*
geen kwaad genoeg van zeggen, men kan c*
geen enkel goeds van zeggen. Dat is het wa>
ons drijft: de zorg voor onze gemeenschap.
We weten, dat er bijna geen ding is, dat zoo
veel leed en ellende uitstort over de raenscher
als juist die vervloekte drank. Met wegneming
van den drqnk zou zijn gestopt een der voor
naamste bronnen, waaruit leed en ellende
voortkomen.
Helpt plaatselijke keuze om te verkrijgen
wat we hebben willen? Men moet voorzich
tig zijn. Men overdrijft aan den kant der voor-
en der tegenstanders. Als plaatselijke keuze
in werking treedt is nog niet alle heil ver
kregen, dan blijft er nog heel wat te wenschen
over.
Aan den anderen kant overdrijft men schro
melijk. Hot comité tegen onmatige drankbe
strijding", een comité van belanghebbenden
bij den drankhandel, heeft een geschrift ver
spreid: „Wat de ervaring omtrent plaatselijke
keuze leert in Nieuw-Zeeland". In 1908 waren
cr 6 districten, waar de drankhandel verbo
den was en in dat jaar kwamen er nog 6 bij.
Toen waren er dus 12. omvallende 80,000 kie
zers van de 600 000. Wie nu dit blaadje leest,
denkt dat in 1891 al 12 districten den drank
handel verboden hadden. liet is allerbelache-
lijkst om nu een vergelijking te maken tus
schen het aantal veroordeelingen wegens open
bare dronkenschap in 1894 en 1908.
In het blaadje slaat ook. dat het aantal ge
vallen van krankzinnigheid steeg van 66 tot
91 van 1901 tol 1908, dus met 30 pet. zeggen
de heeren. Maar vergeten wordt dal duizen
den cn duizenden nieuwe bewoners in Nieuw-
Zeeland zijn gekomen cn dat ook het begrip
krankzinnigheid geheel anders is geworden.
Ook de verdere cijfers zijn onjuist, en uit
alles blijkt, dat de heeren het jaarboek van
Nieuw-Zeeland niet gelezen hebben. De men
schen hebben geschreven over dingen, waar
van ze niets wisten.
Welke voordeelen nu geven pl. keuze? Elke
plaats kan naar eigen inzicht uitmaken of er
publieke drankverleiding zal zijn, ja dan
neen. Als er plaatselijke keuze is, zal elk
mensch gedwongen zijn, zoo nu en dan er
eens over te denken, wat van groot nut is,
want dan wordt het ieder klaar en helder
voor de oogen: ja. warempel, wc moeten
dien rommel kwijt. Maar het groote voordeel
is dit: Het leed, dat over kinderen wordt ge
bracht door het drinken der ouders is zoo
enorm groot, zoo verschrikkelijk, dat een on
derwijzer, die een beetje hart heeft voor de
kinderen, zegt: „Ik moet ingrijpen om daar
"en eind aan te maken." Wat zouden de kin
deren veiliger leven, als de drankdgelegenhe-
ifen weg warenI Onze jongens worden opge
kweekt in onze maatschappelijke drinkge
woonten en ze gaan naar den kelder. Alleen
onze kinderen zijn reeds de moeite waard om
te maken dat we krijgen, wat we willen heb
ben. Maar er is nog oneindig veel meer, en
wie maar een gering deel heeft gepeild van
al de ellende, welke achter 't alcoholisme
schuilt, weet, dat het ieders plicht is om raee
te werken te krijgen: het recht van beslissen
of nog langer in hun midden die poel van
ellende kan blijven voortduren. (Applaus.)
Ds. v. d. Meulen herinnert aan „Een
droom", voorkomende in de Ned. Kerkbode
van een 14 dagen terug. Dat stuk was ano
niem en daarbij volstrekt geen droom, ter»-,
wijl het stond in de eerbare Ned. Kerkbode,
Dc heeren medewerkers zullen zich over dat
allerdwaast ingezonden stuk wel geschaamd
hebben. Waarom willen brave christelijke
menschen van die drankbestrijding niets we
ten? Men voelt, dat ieder mensch voor die
zaak moet zijn en toch wil men liever niet zijn
naam teeltenen. Daarvoor bestaan verschillen*
de redenen Ten eerste is er in ons volk een
breede schare van belanghebbenden. Het geld*
belang dat men bij een zaak heeft, vertroe<
belt ons oordeel en maakt, dat we een zaak
die onrecht is, niet als zoodanig zien. Dak
aantal belanghebbenden is veel grooter, dafl[
men- wel eens denkt.
Ten tweede is cr een groep van menschen,/
die ODder den invloed staan van den
Die menschen meenen, dat zii hun kracht vin»
