N° 33
13"* Jaargang.
DE EEMLAN DER".
g 13 Augustus 1914.
MERSFOQRTSCH DAG
Hoofdredacteur: Mr. D.J. VAN SCHAARDENBURO.
)r-
M
fr«
i Idem
ABONNEMENTSPRIJS:
maanden Yoor Amersfoort f l.OO.
Idem franco per post 1.50.
c Per week (met gratis verzekering tegen ongelukken) 0.10.
V Afzonder/yke nummers 0.05.
ipoze Courant verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en
i' Feestdagen.
K Advertentiön gelieve men liefst vóór 11 uur, familie*
advertenties en berichten vóór 2 uur in te zenden.
Bureaut UTRECHTSCHESTRAAT 1.
Intercomm. Telefoonnummer 6fi-
rodeo met de andere eigenaars, zeer zeker
eeo voordeeligen huurprijs zullen afwerpen
Daarom zal ik vóór het voorstel stemmen.
De Voorzitter: Ik ben U dankbaar,
dat U het woord „onteigening" nog eens noemt,
Dat had ik vergeten. Er wordt dikwijls ge-
sohermd met onteigening en men denkt dan,
dat men het eigendom van anderen in handen
kan krijgen tegen een prijsje, Ik weet niet
of U hebt opgelet hoe het in de laatste jaren
de onteigeningen te Amsterdam is ge
erbant"
gaas, in verb
Zuid. Gemeenten
ld met het nitbreidingsplan-
zijn gewoon een prijs aan
te bieden, die hooger is dan de prjjs, die par-
tioulieren zonden bieden, omdat zij weten dat
zij, wanneer de prijs te laag wordt bevonden,
zullen worden veroordeeld in de proceskosten,
en daarom leggon zij er liever een paar pro
cent boven op. En niettegenstaande dit heeft
de Gemeente toch nog veel meer moeten be
talen, in sommige gevallen tot driemaal zoo
veel als zij had geboden. En nu waarschuw
ik de heeren, wanneer straks de eigenaar daar
een magazijn heeft gevestigd en de Gemeente
komt mot onteigening en de wetgeving vindt
dat goed en wij verschijnen voor de rechtbank,
dan zal ons een rekening worden gemaakt
over allerlei kleine sommetjes, die bij elkaar
meer dan f 15.000 zullen bedragen. Er zijn
allerlei punten, en, het is bij onderhandeling
gebleken, tegen elk punt op zich zelf is niet
veel te zeggen, maar ondertusschen zal het bij
elkaar vrij hoog loopen. De heer Van Achter-
bergh heeft er aan herinnerd, dat wij het
andere pand vrij goedkoop hebben gekocht,
en wij moeten hier doen gelijk bij andere
dingen en het eene door het andere rekenen.
Het voorstel van B. en W. wordt in
stemming gebracht en aangenomen met 9
tegen 3 stommen, die van de heeren lloubaor,
Kroes en Leinweber.
16o. Voorstel van B. en W. tot ver
koop van grond aan D. J. M. van Kesteren.
Goedgekeurd zonder beraadslaging
of stemming.
17o. Voorstel van B. en W. tot het
vaststellen van de boekwaarde van verschil
lende eigendommen van het Grondbedrijf.
Dit voorstel vefvalt
18o. Voorstel van B. en W. tot het
verleenen van een verhoogd crediet voor de
opruiming van puin, afval enz. van
het terrein van den reinigingsdienst.
Als voren.
19o. Voorstel van B. en "W. tot het
leggen van een r i o o 1 in de Krankeloden- en
Lieve Vrouwestraat.
Als voren.
20o. Voorstel van B. en W. tot
in gebruikgeving van een lokaal
van de school in de Beekstraat aan het
Utreohtech Genootschap voor Landbouw en
Kruidkunde tot het houden van een cursus
in veekennis.
Goedgekeurd zonder beraadslaging of
stemming.
21a Voorstel van B. en W. tot wijzi
ging der Gemeente-b egrooting dienst 1914.
Dit voorstel vervalt.
22o. Voorstel van B. en W. tot wij
ziging der Begrooting voor het Grond-
bod r ij t dienst 1914.
Als voren.
23o. Aanbieding der Gemeente
rekening dienst 1913.
De Voorzitter verzoekt de heeren
Kroes, Tromp van Holst, Van der Wal en
Gerritsen zich met het nazien van de rekening
te willen belasten.
De heeren Kroes en Tromp van Holst ver
klaren de benoeming aan to nemen. Den
beide anderen heeren zal van hun benoeming
kennis worden gegeven.
24o. Voorstel van B. en W. tot vastsfèürng
van de kohieren der schoolgelden
over het dienstjaar 1914 voor de scholen A,
B, O en D.
Goedgekeurd zonder beraadslaging
of stemming.
De Voorzitter. Dan komt thans nog
aan de orde het punt waarvan ik aan het begin
van do vergadering reeds heb gesproken. B.
en W. zijn reeds de vorige week to rade ge
gaan, wat zij zouden kunnen doen, in verband
met den geldnood en het daurdor worden van
de levensmiddolennaar aanleiding van de
mobilisatie, tengevolge waarvan tal van militie-
en landweerpliobtigen zjjn opgeroepen. B. en
W. hebben onmiddollijk gedacht dat zij juist
do eerste dagenals de nood aan den man
kwam het best zouden kunnen heiponwant
don zesdon dag na de mobilisatie, dat is aan-
staando Vrijdag, kunnen de verschillende ach
tergebleven huisvrouwen ondersteun in g krijgen
vanwege het Rijk maar de eerste zes dagen
wordt er niets gegeven, en dan is dus hulp het
meest noodig. Daarom hebbon B. on W. over
wogen wat hun in deze te doen stond. Wij
waren reeds gekomen tot een toesternmond
antwoord op dozo vraag, toon odb bereikte een
adres van do Sooiaal-Dcniocratische Arbeiders
partij afdeoling Amersfoorten den Amers-
foortschon BeBtuurdorsbond. Ik zal den hoeren
het adres met toelichting even voorlezen.
Soc.-Dom. Arbeiderspartij,
Amersfoort.
Amersfoort, 2 Augustus 1914.
Aan
den Raad dor Gemeente Amersfoort
Edelachtbare Heeren,
Geeft met verschuldigde hoogachting te ken
nen de afd. Amersfoort der S. D. A. P. en do
Amersfoortsche Bestnardersbond, dat zjj,
gezien de armoede en het gebrek, die reeds
nu bij de arbeiders en bij de achtergeblevenen
der opgeroeponen merkbaar beginnen te hcer-
schen,
verzoekt Uw College dringend, maatregelen
te beramen, zoodat van gemeentewege levens
middelen of ÊDaneieelen steun kunnen worden
verstrekt aan allen die zulks noodig hebben
en wel, hetzij rechtstreeks van de gemeente,
hetzij indirect door subsidiëering van het in
wording zijnde Stounoomitó.
Hetwelk doende, enz.
Soa-Dem. Arbeiderspartg.
Amersfoort.
Amersfoort, 3 Augustus 1914.
Memorie van Toelichting.
Het zij ons vergund, de feiten, welke reeds
Vrijdag en Zaterdag zijn geconstateerd, onder
Uwe aandacht te brengen, en wol:
Een groot gedeelte der arbeidende bevolking
van onze gemeente heeft ovor de vorige week
geen of slechts gedeeltelijk loon ont
vangen
Hun crediet bij leveranciers, die daarmede
natuurlijk uitstekend op de hoogte zijn, is ge
heel geschokt;
Ze zijn dus reeds nu aangewezen om de
briefjes, die ze van hun respectievelijke patroons
hebben gekregenmet groot verlies van de
hand te doen
De levensmiddelen zijn ontzettendspecula
tief, omhoog gedreven, en al voorriet de wet
geving waarschijnlijk zeer binnenkort hier in,
toch zijn deze personen reeds sterk getroffen
en kunnen zij reeds nu niet meer in de behoef
ten der hunnen voorzien;
Vele fabrieken en werkplaatsen zijn geheel
gesloten en de overige werken slechts gedeel
telijk.
Adressanten achten dat de vrede in onze
gemeente zeker het beste zal bewaard worden,
wanneer in dezen nood zoo spoedig mogelijk
wordt voorzien, daar anders, als do maag be
gint te spreken men onwillekeurig tot minder
gewenschte daden komt.
Wij arbeiders komen dan ook juist tot U
omdat we vinden, dat in dezen noodgescha-
Sen door onze kapitalistische maatschappij, ook
oor deze zelfde gemeenschap moet worden
voorzien.
W. hebben de gelegenheid te baat
omdat het gold een zeer spoed-
B.
genomen,
erschenff geval, naar aanleiding van dit adres
praeadvies uit te brengen, in verband met
hetgeen ik reeds hob meegodeeld. In het adres
wordt ook melding gemaakt van het in wording
zijnde Stoun-Comite. De heer Bij kens heeft,
na overleg met mij, op zich genomen, in de
stad oen oomité te vormen, dat zon bevor
deren uitkeering van levensmiddelen en ook
geld, niet alleen aan achterblijvende vrouweü
van miliciens en landweermannen, maar ook
aan dio gezinnen die tengevolge van de mobi
lisatie, op welke manier dan ook, werkloos»
zijn geworden. Dit comité is vanmiddag tot
stand gekomen, en reeds hedenmiddag is eï.
zooals do heeren weten, gecollecteerd aoor di
Gemeente, waardoor op het oogenblik beBchik
baar is gekomen een bedrog van f 700, ic
anderhalf uur bijeengebracht. Morgen zal
moeten worden voortgegaan en ik weet dat
reeds van verschillende zijden toezegging if
verkregen dat meer zal worden gegeven.
Onder dio omstandigheden hebben B. en W.
gemeend, den Raad to moeten voorstellen,
hun Ooilego een voorloopig orediet te govon
van f 1000, teneinde dit te vorleonou aan hot
Steun-Comité, dat op die manier zal traohten
den nood te lenigon. Dit gold, ik horha&l hot
uitdrukkelijk, is niet alleon voor achtergeble
ven gezinnen van landwoermannon en miliciens
bestemd, maar ook voor hou die werkloos zijn
gowordon tengevolge van do mobilisatie. Ik
kan hier nog aan toe voegen, dat het co
mité zich om steun heeft gewend tot B. er
W., nl. met een mondeling vorzoek, om zoc
mogelijk subsidie van de Gemeente te ver
krijgen.
Do heer Kroei! Mijnheer de Voorzitter!
Ik juich het zeer toe, dat reeds door B. en W.
stappen zijn gedaan in do goede richting, maar
ik wenech in het openbaar een woord van
afkeuring te spreken over de slotwoorden die
in het schrijven van de S. D. A. P. zijn neer
gelegd. En bij dit woord van afkeuring moet
ik ook in het openbaar een woord van afkeu
ring uitspreken over de grossiers en winkeliers,
die niet getoond hebben een hoog denkbeeld
te bezitten van vaderlandsliefde, in de laatste
dagen, die schromelijk misbruik hebben ge
maakt van de omstandigheden om de prijzen
der levensmiddelen in de hoogte te jagen.
Daardoor werd de werkman het eerst getrof
fen, omdat er haast geen aankomen meer aan
was. Ik heb mij de moeite getroost eenige
namen te verzamelen. Ik zal ze nog niet in
het openbaar noemen, maar ik verzoek U
beleefd te steunen, dat door een commissie uit
onzen Raad een ernstig onderzoek wordt inge
steld naar deze zaak. Dit waren de woordten
die ik meende nog te moeten spreken.
De Voorzitter: Wat dit laatste be
treft, kan ik meedeelen, zooals do heeren we)
zullen weten, dat op komst is een wet, d»
naar ik hoop, heden middag door de Staten-
Generaal zal zijn aangenomon, en terstond
door de Koningin zal worden bekrachtigd, een
wet die mij in deze omstandigheden een groote
bevoegdheid geeft. Wat mij betreft, ik was
reeds met mij zelf te rade gegaan wat mij te
doen stond, voordat ik hoorde, dat deze wei
er zou komen, en ik had overwogen, welke
maatrogelon ik moest nemen. Ik weet, dat
door de Rogeering zal worden vastgesteld een
prijslijst van levensmiddelen, een lijst met
maximum prijzen, waarboven niet mag worden
gevraagd. Van mijn kant had ik gemeend
het streven van de Rogeering zooveel moge
lijk te moeten bevorderen, door het reeds heden
avond laten uitgaan naar de winkeliers van
een missive mijnerzijds, waarin een prijslijst
was opgenomen. Op het oogenblik wordt dez£
lijst in de Gemeente verspreid. Als er om
standigheden zijn, dat de prijzen worden op
gedreven, dan kunnen de Burgemeesters thans
de bevoegdheid krijgen alles in beslag te nomen
tegen taxatie-prijzen, en dan kan de waar
van mijnentwege worden verkocht. Ik heb in
mijn missive de hoop uitgedrukt, dat ik daar
toe n;et zou behoeven over te gaan, zoodat
gobruik zal kunnen worden gemaakt van een
ander artikel van de nieuwe wet, waarin voor
zien wordt, dat de winkeliers eigener bewo
ging zich bereid zullen vorklaren, to
Uitgevers: VALKHOFF Co.
PRIJS DER AD VERTENTIËN:
Vnn 15 regels f 0.50.
Elko regel meerÖ.10,
d>;;f Dienstaanbiedingen 25 cents bij vooruitbetaling.
P.-Groote lotters naar plaatsruimte.
IV-'Voor handel en bedrijf bestaan zeer voordeolige bepalingon
tot het herhaald advertoeron in dit Blad, bij abonnement.
|ïv Eene circulaire, bevattende de voorwaarden, wordt op
aauvraag toegezondon.
jit landers, jagers te
tiers en artillerie,
ige buit is opgestapeld
>n te huis In IMest. Tal
tij ïi bemachtigd,
i liggen in de Provincie Bra-
rens van de Belgische pro-
u g. (Officieel). De gisteren
troepen behaalde overwin-
ncel bevestigd. Wij had
kavallcric-divisie cn eene
in den strijd. De verliezen
zijn zeer groot; er moet
•en van huil in den strijd
builen gevecht gesteld zijn.
ten waren betrekkelijk gc-
dooden bij de kavalicne-
•as er een offensieve spits
geslagen troepen in actie,
de gewonden en dooden
en materieel op te halen
ie verrassing voor ons te
'culueelc aanval zou zege
?cn worden].
eft ook in het zuiden een
ad tusschen de Duitsche
leren-gomcld werd, dat zij
laar Eghezéc. Zij werden
ze troepen en teruggedre-
verhezen. Wij hebben op
ïincgeweren genomen,
kt niet gevreesd te wor-
weging van de Duilsohe
issel uil het zuiden. Alle
het leger en de schutterij
gram. Blijkens nieuwe
over den slag van Ilaelen
:rd de nadering van den
illcs van de karabiniers
die troepen stelden rich
opgraven. Toen de vijand
iij ontvangen door een
ay tïïii L>eifélgthr"frofken
Weldra kwamen ver-
Het geveoht duurde den
nks hun grooter aantal,
■rs met zware verliezen
ilgische verliezen wareu
forp Haelen had veel te
rustig op het front van
Het verkeer is hersteld
'y De Soir meldt: Men
i de Duilschers Woens-
op ongeveer twee dui
den als gewonden. De
zijn niet met juistheid
oncr dooden is zeer ge-
i Nooral gewonden, doch
verhouding tot die der
den nacht had geen en
en weel echter, dat de
de voorposten opnieuw
;ën om vijf uur begon
doch meer in de verte
Belgische troepen voor-
Er zijn versche troepen
ont, teneinde steun- en
bewijzen aan dc troe
at gevecht zijn geweest.
Onze manschappen zijn vroolijk gestemd en
vol animo.
Brussel, 13 Aug. Volgens de Soir waa
de toestond hedenavond om 5 uur aldus:
Onze troepen drongen tic Duilschers torug
en hraolileii hun belangrijke verliezen toe.'
zoowel op bel front van Diest, waar zij ii*
aanzienlijke sterkte waren teruggekeerd om
hunne artillerie te harncmen, als op hel front
van Eghezée. De chef van den genoralen staf
heeft zich naar Brussel begeven om aau dei»
minister van oorlog en don koning verslag
te doen Van de goluldkige iiilkoaisten vui»
dezen dag.
Dc Soii* bericht, dat volgons liet verhaal
van een deelnemer aan den strijd een Duil
sohe vlieger, die l>oven onz troepen vloog,
op hen liet neerdalen eene hoeveelheid blok
jes, gevuld mol een poodcr, dat' buitenge
woon vergiftige bestantld'eelen heva-lte. Dj
proefnemingen, die op dieren, worden gedaan,
liobben dit aidoende bewezen.
Brussel, 13 Aug. Omstreeks half zes had
een nieuw gevecht plaats bij Geit Bclz. De Bel
gen streden tegen eene colonne van 400 Duil
schers, die zij op dc viucht joegen.
Het aantal Belgische gewonden in liet ge
vecht van Ilaelen zou 200 bedragen. Men zegt,
dat de treinenloop hersteld is tot aan Warem*
nee (op de grens van do provinciën Limburg
en Luik).
Hier loopt liet gerucht van den dood vau
den Duitschen bevelhebber generaal von Em-
mich Hel wordt onder voorbehoud medegc*
deeld.
Brussel, 13 Aug. De commissie van
enquête naar de inaahlnoming van de oor*
logswetten heeft op eon aantal foiten de aan
dacht gevestigd, die lea laste komen van do
thans in België aanwezige Duitsche troepen,
met name het ledigen van de gemeentekassen,
het in beslag nemen van gelden ibij dc agent
schappen der nationale bank en talrijke
schendingen van verschoonde artikelen van
en gebruiken. Daartoe bekoorotl het tereaht-
stellen van militairen en gevangenen, het
schieten op hospitaalsoldaten, die gewonden
oprapen, het schieten om ambulances, het in
brand steken van huizen, het oefenen van
wraak na staking van het gevecht, het schie
ten op vreedzame particulieren.
Het oomité protesteert ook tegen het stollen'
van gijzelaars in Luik cn Belgisch Luxemburg
Parijs, 13 Aug. Het gevecht aan d«
Othain, van den llen, werd gisteren sohit
terend voortgezet. Twee Fransche bataillons
die door eene voel sterkere Duitsche strijd1*
macht werden aangevallen, trokken zich eerst
terug; zij deden daarna een tegenaanval cn
noodzaakten de Duilschers tot een overhaas
ten terugtocht, waarbij zij talrijke dooden,
gewonden en gevangenen vorloron, benevens
eene hublerij artillerie ou drie machinegewe
ren.
Hot 21e regiment Duitsche dragonders is
vernietigd door eene Firansclie batterij. Du
Duitsche colonnes trokken zich terug, op den
voel gevolgd door de onzen; wegen officieren
cn oen duizendtal gewonden, en gevangenen
bleven in onze handen.
Het bombardement van Pont i Mousson be
wees opnieuw dc geringe uil werking van de.
zware Didtschc artillerie.
(De Othain is een riviertje, dat uitloopt/
viii -ons ire en.
„Neen, Tord, dat geloof itk in 't geheel
t „Het is de vraag niet wat je gelooft of wilt
geloovcn want je hebt het gezien. En je vindt
itet heel noodig dat ik mij verbeteren moet."
Hij ziet* er onverzettelijk uit. Zijn gelaat
draagt het masker van onbewegelijke star
heid. De bitterheid, die hij gevoelt, moet al
heel diep zijn.
„Ik stond voor den stal en liet hi t veulen
zien. om het te verkooDen en hij kwam er
- vrt.a.diiui^ü<;aeii verDérgen den
waren mensch, ongelukkige brengen dien aan
het licht."
Ik zie het, ais ware het, met letters van
vuur vóór mij en het licht wordt duister.
Neen, het wordt niet meer ontstoken want
ik heb geen lust om te zien. Alle cedachten.
>n schemerden, r/.oeten
even worden. Zii moe-
r nu geen tijd voor. Ik
rat Tord zegt.
ovenzijn verhouding
zijn gedurige kwelling,
eugu heeft verduisterd
a ouderlijk huis heeft
.ich schaamt ov.-r zijn
otsch karakter als het
jen ondragelijke pijn
t bitterheid opwekken
•rzaak van was. En hij
n van die b tu"heid.
wanneer hij zijn va-
leen om zichzelven,
Ier cn zijn broers. Hij
Lijk, niet zoozeer voor
or wat zij lijden. Dat
n zijn! Dat verschrikt
•n ik zelfs blij dat hij
lij doet, want ik weet
i dc beste zoo spreekt,
det eens tot rij<n eigen
der eenige terughou-
hen niet willen uit-
voel doen schrikken,
deur op een grooten
hij is, met alle goede
l En het schijnt hem
te© te zeggen.
v wijze 'kon vergelden 1
Neen, het is onmogelijk, hij zou me ver
achten. Bij mij moet het altijd een gesloten
kamer blijvetn. Maar als ik zijn bitterheid
maar wat kon verminderen, een heel klein
beetje.
„Je eiecht veel van de mensche-n, Tord.
Waarom ie zoo te DiiniiZfin over ieta.dat nn
cfiun aal zoo is? Ik zou het ook kunnen doen
maal* ik bekommer cr inij niet om."
„Over jou vader?"
„Ja, hij heeft ook zijn gebreken."
„Heeft hij ook de toekomst van zyn kinde-
ren gestolen?"
Gestolen I
Dat vreeselijke woord. Het sniidt en
schreeuwt me in de ooreu, en toch hoor ik
het inijzelve herhalen. Ik weet nauwelijks
meer waarover wij spraken. Maar il: moet
mijn gedachten verzamelen.
„Het ging slecht met zijn zaken, zoodat wij
gedwongen werden voor ons zei ven te zor
gen. Eu dat kon hij niet helpen. Maar hij
beroofde oais vaai ons tehuis door een vreemde
vrouw in huis te nemen en dat kon hij wol
helpen."
Tord zegt d'al diil hein spij/t voor mij. Zoo
kwam 't zeker* dat hij zijn arm door den
mijne stak zooals hij met een goed vrieoid en
kameraad gedaan zou hebben, vast en flink,
maar zonder een woord te spreken. IIn meent
misschien dat ook ik hem zijn vertrouwen
heb geschonken en (hem wat van mijn leven
heb lutein zien. Misschien gevoelt hij zich
niet zoo eenzaam in zijn kwelling nu h:i weet
dat ik, evenals hij, een last te dragen heb, al is
mijn hart niet zoo bezwaard als liet zijne.
Over zijn gelaat ligt een minder harde uit
drukking. Ik geloof zeker dat ik één enkel
korreltje van zijn verdriet heb weggenomen
In ieder geval voor eon oogenblik.
Wordt vervolgd
