KOLONIËN,
^nnenlandT^
groote hoeveelheid hospitaal-materiaal mede
brengen.
Een militaire familie.
V Graaf de Ronseray aldus deelt de N. C.
mode vertrok nis artilllerie-kapdtcin, toege
voegd aan den artillerie-commandant te Ver
sailles. Zijn vier zonen dienen als cavaleristen
~jgn artilleristen. De gravin, haar drie dochters
en haar twee sclio on dochters doen dienst in
hospitalen van het Roodc Kruis. De familie
•Ronseray heeft thans 32 leden als militair
onder de wapens.
De graaf d'Alsace, prins de J énin, senateur
en in de zestig, heeft zijn kasteel in de Vogee-
ien verlaten, om als eskadron-chef in het
'cterde legerkorps dienst te nemen.
De commandant van
Longwy.
De Duitsche Kroonprins had, gelijk aen
weet, na de inneming van de vesting Longwy
den commandant wegens zijn dappere verde
diging zijn degen laten behouden.
Aan de Lokal-Anzeiger ontleent nn de N.
R. Ct. het bericht, dat de Kroonprins bevel
heeft gegeven, hem dien degen weer af te ne
men. nu gebleken is, dat bij de verdediging
van Longwy d/um-dum-kogels gebruikt zijn.
De commandant heeft verzekerd, dat hij van
de aanwezigheid van dum-durn-kogels niets
afwist.
Ee n o p p e r r a b b ij n gesneuveld.
Aan de Figaro ontleent het Hbld. het be-
richt, dat de opperrabbijn van Lyon, Abraham
'BIoch, die bij het Fransche leger als aalmoeze
nier was geplaatst, biï Saint-Dié is gesneuveld.
De overlijdensadvertentiên.
De Berlijnsche correspondent van de N. R.
C. schrijft in een zijner jongste brieven o. a.:
„Het somberste wat wij zion in deze dagen,
Is die advertenlierubriek van de deftige Kreuz-
seilung. Daar maken de officiersfamilies de
Slagen bekend, die hen getroffen hebben. In
de laatste dagen heeft het blad gemiddeld vijf
tig doodsadvertenlies van officieren per avond.
Het is een schokkende lectuur, tc lezen van
^de jonge vrouwen, die den dood van hun man
aankondigen, of wan de vele ouders die hun
eendgen zoon betreuren. Deze laatste gevallen
zijn akelig talrijk. Dan leest men weer, hoe
Ouders mededeelen, dat zij twee zoons tegelijk
verloren hebben. Een officier, zelf kapitein,
meldt op deze wijze hel sneuvelen an zijn
drie broeders, die luitenants waren.
Steeds door hooren wij verhalen, niet alleen
-yan officieren natuurlijk. Krachtige families
worden uitgeroeid. Het is een eindelooze el-
Jende, die met groote gelatenheid gedragen
«wordt Gisteren verscheen een oude dame op
het inlichtingenbureau, en moest daar verne-
men, dat haar drie zoons, officieren, allen
gesneuveld waren. En toch vond zij nog de
klacht troost tc vinden in vaderlandsche ge
voelens."
Russen in België.
- Aan een rlogscorrespondentie van de
ï)aily News van don oorlogscorrespondent in
België ontleent Je N. R. Ct., dat de Belgen
bij hun laatste operaties van Antwerpen uit,
'gesteund zijn door Russische troepen, welko
'enkele dagen tevoren waren geland. Hoeveel
Russen er zijn en waar zij zich precies op
houden, v.il de correspondent niet zeggen.
•(Haar hij slaat er voor in dat zij er zijn.
De nederlaag der Montene
grin e n b ij B i 1 e k a.
Over de nederlaag der Montenegrijnen bij
Biteka, waar zij door de Oostenrijkers onder
'generaal Pongracz werden verslagen, ontleent
het Hbld. aan de Weener bladen:
De in de linie Awowalsj—Lepnik staande
8e bergbrigadc begon op 30 Augustus de aan
vallende beweging tegen de Montenegrijnen,
die een aanval op Bileka voornemens waren,
<dien zij door een bombardement van drie
v'dagen hadden voorbereid. Generaal Pon
gracz gaf bevel tot den algemeénen aanval op
'den. in aantal sterfteren vijand, d door Ser
vische en Russische officieren werd aange
voerd. Het hevel over de Montenegrijnen werd
gevoerd door den brigade-generaal Woeko-
titsj, een der beste Monlenegriinsche officie-
deren.
De Oostenrijkers wierpen reeds bij den eer
sten aanval de Monttenegrijnen uit de door
aarden werken beschermde posities. Doch de
Montenegrijnen slaagden er in zich weer te
verzamelen en tegenaanvallen te ondernemen.
In den avond van den tweeden dag werden
.de Montenegrijnen, na door de bergartillerie
krachtig beschoten te zijn. bij een bajonet-
aanval uiteengedreven. 150 Montenegrijnen
werden gevangen genomen.
N ieu w-S e rv i
Onlangs Is de vernieling van spoorbruggen
bi Nieuw-Serviê gemeld, zonder dat daaruit
bleek, wie die ders waren. Aan een Bul-
gaarsch blad ontleent nu de N. R. Ct. dat de
bevolking van Servisch Macedonië, verbitterd
.lover de schandelijke behandeling der Ser-
viërs, dc bruggen met dynamiet heeft ver-
Hield, ora Servië van zijn verbindingslijn mei
iBafonLi af te snijden.
Hugo von HoffmannsthaL
V De bekende Duitsche diichter Hugo von
- {loffmaiinsthal heeft als dragonder-officier
"bij het Oostenrijksche leger dienst genomen.
Washington. 14 Sept. (R.) Het kust-
jpchip te Bear meldt, dat het Maandag zal ar-
.riveeren met aan boord acht blanken en een
Mamilie Eskimo's, leden der Canadeesche
Noordpool-expeditie van Stephenson. Drie le-
"ffen der expeditie stierven op het eiland Wran-
gel. Acht leden ontbreken, die nooit het Wran-
'gel-eiland hebben bereikt.
Het Panama-kanaal
Men schrijft uit de Panamakanaal-zone, dd.
'Ï6 Augustus, aan de N. R. Gt.
Op 15 Augustus 1914 werd hel Panamaka
naal voor den liandel geopend. De stoomboot
„Aucon", van de Panamaspoorweg-Stoom-
.Vaartmaatschappij, met een 200-tal genoodig-
jden aan boord, voer op dien dög van diep
.water in de Atlantische Oceaan tot dieip wa
ter in de Stille Zuidzee. Zij verliet de werf te
iGhristobal om 7 uur 's morgens en kwam een
uur later te Gatun aan. In een uur en 10 mi-
^nuten werd de schutting door de drie sluizen
volbracht; 't was een vroolük gezicht toen
Het met vlaggen versierde schip onder het ge
juich der toeschouwers het meer opsfoomde.
"Na een vlugge schutting door de Pedro Mi
guel en Mirafloressluizen, voer de „Aucon om
half vier voorbii de werf te Balbao. De vaart
door het Panamakanaal duurt dus ongeveer
8 k 9 uur. Den volgenden dag reeds maakten
verscheidene koopvaardijschepen gebruik van
de vergunning om dezen korten waterweg te
gebruiken. Voor een proefneming liet men 5
schepen bij de Pedro Miguelssluis bij elkaar
komen; en deze werden terzelfder tijd door
de dubbele sluis gelaten, zonder dat eenig on
geval plaats greep.
Een paar dagen daarna ging het eerste
oorlogsschip door het Kanaal, een Peruaan-
sche torpedoboot. Daar zij klein was liet men
haar met eigen stoom varen, wat echter
eenigszins gevaarlijk bleek te zijn. Het bin
nenkomende water veroorzaakte een stroo
ming in de sluis, die de boot aan 't draaien
bracht, waardoor zij eerst den eenen sluis
muur, en daarna den andere aanraakte, ge
lukkig niet hard genoeg om ccnige schade aan
te richten.
Een dag of twee geleden bracht ik een be
zoek aan Aucon. Het hospitaalterrein zag er
even fleurig uit als altijd. Hier is een mooie
verzameling boomen en planten, die uitste
kend worden onderhouden. Bovendien ligt
het terrein wat hoog. zoodat de patiënten een
prachtig gezicht hebben over Panama en de
baai. Door het veel minder groote aantal be
ambten en arbeiders, thans nog werkzaam in
de Kanaalzëne, is het getal patiënten tot op
de helft gedaald, terwijl het hospitaal in Co-
Ion nog alleen voor ongevallen open is.
In Colon en Panama wordt hard gewerkt
om deze steden gezondere woonplaatsen te
maken. Tegen de rattenplaag wordt in de al
lereerste plaats gestreden, daar deze beesten
de overbrengers van builenpest zijn. Oude
houten gehouwen, ware rattennestcn, worden
afgekeurd en afgebroken. Ook tegen muggen,
vliegen en verder insectenleven is de strijd
met nieuwen moed begonnen. De tegenwoor
dige administratie in Panama leent een gewil
lig oor aan alle voorgestelde verbeteringen,
terwijl de burgemeester van Colon hand in
hand werkf met de Amerfkoansche doctoren.
Melkinrichtingen, bakkeriien, restaurants, enz
enz., zij worden geregeld bezocht door een
inspecteur, en gekeurd.
Te Karlsruhe is dr. Herman Sleveking,
hoogleeraar in die natuurkunde aan de Tech
nische Hoogeschool aldaar, in den ouderdom
van 39 jaar, door een beroerte getroffen, over
leden. De overledene was de oprichter van
de academische vliegerschool.
Oost-Indlë
Het Reaterbnrean te Batavia seint,
«lat een opstand uitgebroken Is op
het eiland Djilolo. behoorendetot
de residentie Ternate.
De districtscommandant Acer-
beek werd vermoord; «lrie wachten
en een soldaat werden gedood; twee
soldaten werden gewond.
(Djilolo is een eiland bij den Mohikschen
Archipel, behoorende tot de Ned. residentie
Ternate.
In de naamlijst der officieren van het Ned.
iTbd. leger komt de naam Agerbeek voor als
dien van den 2en luitenant der Infanterie O.
I. Leger H. Agerbeek, geboren 18S9, tiot Öe
luit. aangesteld den 29 Juli 1911).
Wij vernemen nader, dat niet de
nitenant Agerbeek, maarde con
troleur bij het Binnenlandseh
Bestuur G. K. B. Hagerbeek op Dji
lolo (Halmahei ra) door weer
spannige inlanders werd ver
moord. Het eerste telegram evenwel ver
meldde den naam Agerbeek.
De Staatscourant van Dinsdag 15 Sept.
bevat o. m. de volgende Kon. besluiten:
op verzoek eervol ontslagen J. H. Groene-
wegen als commies ter directie van de Groot
boeken der Nat. Schuld;
benoemd tot consul der Nederlanden te Fun-
schal (Madeira) buiten bezwaar van 's Rijks
schatkist E. F. Alves;
op verzoek eervol ontslagen II. de Graaf als
leeraar aan de R. H. B. S. te Assen;
benoemd tot schoolopziener in het arrondis
sement Groningen dr. J. Bergsma, leeraar aan
de R. H. B. S. te Groningen;
benoemd tot burgemeester van Bei - en Ter
Blijt J. J. B. A. Goossens en tot burgemeester
van Tienhoven I. Padmos;
benoemd tot voorzitter der Pluntselijke Com
missie voor de Ongevallenverzekering te Apel
doorn J. S. Theunissen, zonder beroep te Apel
doorn;
benoemd tot le observatoren bij het Meteoro
logisch Instituut tc De Bilt C. van Dorsscn en
K. Mantel, thans observatoren;
bevorderd tot luitenant tor zee le klasse die
der 2e klasse F. J. Heeris.
De Koningin was Zondagvoormiddag in
de Wilhelminakerk onder het gehoor van ds.
Wélter.
Sedert het vertrek nit Den Kaag van
den heer Marcellen Pellet, gezant van Frank
rijk, tdcedt als deken van het corps diploma
tieke a'ldaar op de gezant van Italië, de her
tog van Calviilo.
Tweede Kamer. Bij de verschillen
de parlementaire fracties in d!e Tweede Ka
mer bestaat het plan, zich te beraden en zoo
mogelijk te verstaan over de wijze van behan
deling van dc Indische- en de Staatsbegroo-
ting voor f915.
De kapitein ter Zee W. H. C. de Hoog.
ddc tijdelijk werkzaam is geweest op het bu
reau van den marinestaf, is wederom belast
met het bevel over Hr. Ms. wach'schip tc
Willemsoord.
Bij beschikking van den minister van
marine is de luitenant ter zee 2dv klasse J. W
Bloem met 15 dezer ge; laatst aan boord van
Hr. Ms. Schorpioen.
Bij Kon. besluit van 12 dezer zijn tijde
lijk benoemd bij het re serve-personeel der
landmacht, bij het wapen der infanterie:
a. tot reserve-kapitein, de gepensionneer-
de kapitein der infanterie C. Noltenius van
ELpbroek, en de met rang van kapitein gepen-
si on neerdtè eerste-luitenant der infanterie J.
N. Preijer, beiden van he* leger in Neder-
ia ndsch-Indié
b. tot reserve-tweede-luitenant, de onder
toekenning van tijdelijk pensioen, eervol nt-
6lagen tweede-luitenant II Bueno de Mes-
quita, van het wapen der infanterie-
Nederland en de oorlog.
Gepensioneerden.
Wij nemen het volgende ingezonden stuk
uit „Hot Vaderland" van 3 September over:
Voor het Steun-comifé.
Aan Ileeren Militairen en Burgerlijk-Ge
pensioneerden hier te lande en uit de Kolo
niën.
Het zou. dunkt mij, ook op onzen weg lig
gen steun te verleenen aan he>t Kon. Nat.
Stcun-comtté. Een belangrijke bijdrage daar
voor zou gevonden kunnen worden indien
ieder van ons bij he* ontvangen van zijn
pensioen telkens een half percent daarvan
aan genoemd Comité afstond.
Daar het aantal gepensioneerden te groot
is om ieder afzonderlijk te bereiken, maak ik
van dit geacht blad gebruik, om een oproep
in deze te doen.
De betaalmeesters zouden zich misschien
willen belasten mét het afhouden van ge
noemd bedrag en het overmaken aan het
Steuncomité.
w. g. W. C. SCHREYNER,
Gcpens. majoor van het Indisch Leger.
Wij kunnen hieraan toevoegen, dat naar
aanleiding van dezen oproep morgen bij den
heer betaalmeester alhier een bus zal wor
den geplaatst, waarin allen, die hun pensioen
ontvangen, hunne gave kunnen offeren.
Van het ingekomen bedrag zal 5/s bestemd
worden voor het Kon. Nat. Steun-comilé to
Den Haag en voor het Plaatselijk Steun
comité te Utrecht.
Vrijdom van port.
Tol nadere beschikking is vrijdom van port
verleend voor brieven gericht aan of afkom
stig van de algemeene verplegingscommissie,
zes verplegingscommissiën in Zeeland en
haar leden. (N. R. Ct.)
Ontwikkeling en ontspanning
der gemobiliseerde troepen.
Er heeft zich een centrale commissie voor
ontwikkeling en ontspanning gevormd, die zich
deze vraag ter oplossing heeft ten doel gesteld
„Hoe wordt deze tijd een van verheffing en
niet van neerdrukking van het zedelijk peil der
troepen, aan wie de zorg voor ons grondgebied
is toevertrouwd.
Deze centrale commissie bestaat uit tal van
personen van naam en positie in den lande.
De instelling van deze commissie, uit perso
nen van verschillende richting, heeft plaats ge
had in overleg en met volkomen instemming
van de Regeering.
Het is de bedoeling om in de verschillende
provinciën te werken door provinciale commis
sies, eveneens uit personen van verschillende
richting samen te stellen. Deze zullen zich alle
dezelfde taak moeten stellen, nl.
1. Samenwerking te bevorderen tusschen de
onderscheidene plaatselijke vereenigingen
welke op dit oogenblik reeds met zooveel ener
gie werkzaam zijn of daartoe bereid worden ge
vonden.
2. Voornamelijk bij al deze pogingen dit doel
voor oogen te houden, dat de behoeften aan
ontwikkeling en ontspanning, welke zich bij de
militairen doen kennen, in overleg met het mili
taire gezag, door het houden van cursussen
over verschillende onderwerpen, het doen geven
van lessen, het houden van voordrachten met
lichtbeelden, proeven en demonstraties, afge
wisseld door letterkundige of muzikale voor
drachten, bevredigd worden.
De commissie bedoelt allerminst eenige
mededinging aan te doen aan hetgeen reeds van
zoovele zijden voortreffelijk geschiedt, maar wil
alleen dubbele moeite sparen, het werk door
samenwerking veelvuldiger en nuttiger maken
en aanvullen wat ontbreekt. De organisatie
daarvan is bereids met kracht aangevatmet
de vorming van provinciale commissies wordt
onmiddellijk begonnen.
Het secretariaat is gevestigd ter Directie van
den Landbouw, Tournooiveld 6, Den Haag.
In de commissie hebben zitting genomen de
heeren
Dr. D Bos, lid van de Tweede Kamer der
Sta ten-Generaal, voorzitter.
Mr. D .van Blom. hoogleeraar aan de Tech
nische Hoogeschool.
F. J H. Evers. Aalmoezenier, lid van den
Rond van Defensie.
Jhr. Mr. C. Feith, administrateur, chef der af-
deeling Onderwijs van het Departement van
B nnenlandscne Zaken.
P. van Hoek, Directeur-Generaal van den
Landbouw.
A. Hoogenboom, Generaal-Mojoor, Inspec
teur van Militair Onderwijs.
Dr. Ph. Kohnstamm, Hoogleeraar aan de Uni
versiteit van Amsterdam.
Mr. S. J. R. de Monchy, Griffier der Prov.
Stoten van Zuid-Holland.
Dr. \V. H. Nolens, Lid van de Tweede Kamer
der Staten-Generaol.
J. H. A. Schaper, Lid van de Tweede Kamer
der Staten-Generaol.
G. F. Tydeman, Vice-Admiraal.
Dr. J. Th. de Visser, Lid van de Tweede
Kamer der Staten-Generaol.
C. van der Voort van Zijp, Lid von de Tweede
Kamer der Staten-Gencraal.
SecretarissenDr. K. H. M. van der Zande,
Inspecteur van het Landbouwonderwijs
Mr. Dr. R. Tj. Mees, oud-advocaat en procu
reur Ned.-Indië.
Nationaal en In te o-nationaal
C o m i l v a n Toe-
nadering.
Een voorloopt." toena/deringscomité Is te
's-Gravcnhage opgericht dal zich ten doel
stelt een actie le beginnen om bijeen te bren
gen al wat dienstig kan zijn om het herstel
van dén vrede te bespoedigen en voor dit on
derwerp stemming te maken.
Ondersteuning aan cndcr-
w ij z c r s.
Ter kennis van belanghebbenden wordt ge
bracht door hel bestuur der afdeeling 's Gra-
vonhage van het Nederlandsehe Onderwijzers
genootschap, ebt allen die bij het onderwijs
werkzaam zijn of geweest zijn of een bevoegd
heid bezitten tot het geven van onderwijs en
thans in fmancieele moeilijkheden verkeeren
in verband met de tijdsomstandigheden, zich
kunnen wenden tot het ondersteuningsfonds
van bedoelde vereeniging. Secretaris van de
hoofd commissie 1* de heer J. C. van Rietseho*
ten, Amsterdam.
Geen groent ij d
De Senaat van hot Groningsch Studenten
corps Yinjrlicat atque polit heeft besloten met
bet oog op den tegenwoordiigen toestand, den
groentijd niet te houden. Wel zal voorname
lijk om de nieuwe ledon kennis te doen ma
ken met eoti zoo groot mogelijk aantal d'er
corpsleden, één weck van verplichte kennis
making volgen op den dag der aangifte. In
de spoedig tc houden corpsvergadering zal
de goedkeuring op dit Senaatsbesluit worden
gevraagd.
Dc senaat van liet Amsterdamsch studen
tencorps kondigt aan, dat de leden dit jaar
in verband met de tijdsomstandigheden zon-
dèr groentijd zullen worden aangenomen.
Een dagblad voor vluchtelingen.
Speciaal voor liet oorlogsnieuws wordt te
Maastricht door eenige Belgische vluchtelin
gen een dagblad uitgegeven: Le Journal Beige
Credietbank voor den M id den-'
stand.
In den vorm eener N.V. is te Leiden onder
leiding van den secretaris der Centrale Cre-
düetixmk voor den Handeldrijven den Midden
stand in Nederland, den hear Fiedeldy Dop
te Amsterdam, opgericht een Middenstands-
onedietbank. Het voorlooplg aandeelenkapi
taal 'bedraagt f 10 000. Alleen leden der Ver
een. van den II a ndofl 4r ij venden en Tndustriee-
len Middenstand zullen er crodliot kunnen
nemen.
Goederenvervoer uit
Duitschland.
Men meldt uit Winterswijk aan de „N. R.
Ct.":
Het goederenvervoer uit Dufttsohland is
hier de laatste dagen verbazend snel toege
nomen. Zaterdag kwamen niet minder dan
11 treinen elk van circa 40 waggons, bin
nen. In totaal zijn deze week ton minste 1500
waggons binnengekomen. Tn hoofdzaak zijn
het steenkolen, die worden aangebracht, doch
ook andere godrléren, als ijzer, dement en
zelfs stukgoederen. "Wij vernamen, dat er
stukgoedzendringen van einde Juli bij waren,
zoo dat het niet onmogelijk fs, dat vele ach
tergebleven koffers van reizigers thans hun
bestemming zullen bereiken.
Een Yoorschot
B. en "W. lc 's-Gravenhage stellen den Raad
voor hen te machtigen aan de Coöp. Middeu-
standsbank aldaar, een rentedragend Y-oor
schot uit de gemeentekas tc verleenen van ten
hoogste f 100.000.
Voor het Kon. Nat. Steuncomité.
Het hoofdbestuur van het Nederlandsch
Ondcrwijzersgenooischap besloot f 6250, de
helft dea- weerstandskas, af te staan aan net
Koninklijk Nationaal Steuncomité.
Het Amsterdams che steun
comité.
Te Amsterdam heeft het Steuncomité in
totaal f 236.465 aan giften ontvangen.
Hoefijzerverbond.
Het hoofdbestuur van het Hoefijzesberbond
heeft reeds f 16.0b0 afgedragen aan het hoofd
bestuur vam het Roode Kruis, nagenoeg alles
in kleine gemeenten ingezameld.
Uit vele gemeenten worden nog bijdragen
verwacht.
Voor de uitgeweken Belgen.
De directie van de Nederlandsehe Bank
heeft op verzoek van de Nationale Bank van
België besloten, uitsluitend ten behoeve van
naar Nederland uit geweken Belgen, t er voor
ziening in hum levens onderhoudt, Belgjiseh
bankpapier en in België gangbaar gouid- en
zilvergeld in te wisselen tegen den koers van
f 47.75 de frs. 100.
Naar Zwitserland.
De bijzondere trein d5e Donderdagochtend
vroeg van het HoR. Spoorstation te 's-Gra
venhage naar Zwitserland vertrok, is, na een
goede reis in goede orde Vrijdag voormiddag
11 uur te Bern aangekomen.
Vaart op Bordeaux.
Naar de „N. R. Ct." verneemt, wordt de
dienst van Rotterdam op Bordeaux hervat.
Aanstaande week (24 September) zal het
stoomschip „Hollandia", ckat vroeger gere
geld voornoemden dienst waarnam, van Rot
terdam vertrekken.
De Kawi.
Als groote merkwaardigheid vermeldt De.
Scheepvaart, dat het stoomschip Kawi van
den Rotterdamschen Lk>yd, hetwelk gisteren
nacht te Rotterdam binnenkwam, hoewel van
Gibraltar tot Rotterdam 7 maal aangehouden,
toch met ongebroken lading is aangekomen.
Vermoedelijk heeft het schip het aan het zwa
re weer te danken gehad waardoor het
naderen van de kust niet zonder gevaar was.
ook voor het Engelsche oorlogsschip dat
h t bij de laatste aanhouding aan opbrengen
is ontsnapt.
De Atlas.
De N. R. Ct. verneemt, dat de lading zout
uit het lc Brest opgebrachte Nederlandsehe
stoomschip Atlas, van de Kon. Nederl Stoom
bootmaatschappij is gelost. De stukgoederen
zijn nog aan boord. Over oen paar dagen zal
de Atlas naar Amsterdam vertrekken.
Broodbakkers contra meel
handelaren.
Als gevolg van de te Haarlem op 1 Sep
tember jJ. gehouden vergadering van de be
sturen van vetrschiUeu'dJe broodbakkerspa
troon s vore e m gin gen hebben nu ook in Leg
den verschillende bakkers hun leveranciers
(meelfabrikanten) gesommeerd tot nakoming
dör contracten met betrekking tot de door
dezen geannuleerde voorkoopen. Een der fa
brikanten heeft zich thans bereid verklaard,
40 pet. van den voorkoop tegen den ge con
tracteerden prijs le leveren, op voorwaarde,
dat de betrokkenen van het recht op de ove
rige GO pet. afstand doen. Met dit aanbod
wordt echter geen genoegen genomen.
W erkverschoffing.
Het Bureau van Advies van den Ned. Bond
voor Werkverschaffing doet ons een uitgebreide
circulaire toekomen, waaraan we 't volgende
ontleenen
Als gevolg van de bijzondere omstandighe
den, waarin wij thans verkeeren, moet verwacht
worden, dat in de naaste toekomst en den ko
menden winter veel grootere werkloosheid zal
optreden dan in de laatste jaren het geval was.
Door een groot aantal lichamen en personen
worden middelen beraamd om de reeds be
staande of nog te verwachten nood zooveel
mogéliik te beperken of te lenigen. Tot die
middelen behoort ookwcrkvcrschnW
f i n g.
Ook in gewone tijden wordt in vele steden
werkverschaffing toegepast, doch meer als vorm
van armenzorg of bcdeeling voor ouden van
dagen, niet geheel valide arbeiders, „schipbreu
kelingen der maatschapij" en dergerlijke gToe-
pen. Het is wenschelfjk ond r deze buitenge
wone omstandigheden de instellingen, die zich
met deze filantropische werkverschaffing bezig
houden, zoo al niet in stoat te stellen haar werk
kring uit te breiden, dan toch in elk geval haar
gewone taak te loten blijven vervullen.
Tengevolge van deze economische crisis zijn
ook vele vakarbeiders en ook losse, doch volko
men valide arbeiders, vooral grondwerkers, op
perlieden, handlangers, enz. werkloos gewor
den. Velen dezer arbeiders zal mon dooi eene
gezonde werkverschaffing kunnen helpen. Die
genen der vakarbeiders, die de beschikking over
machinerieën moeten hebben, zal men vanzelf
sprekend zoo goed als niet werk kunnen ver
schaffen. Voor andere vakarbeiders, met name
zij, die een eenvoudig handwerk kennen, zal
men werkplaatsen kunnen openen, waar goede
ren vervaardigd kunnen worden, die kunnen
voorzien in de allereerste behoeften van werk-
loozen. Bij de verstrekking dezer goederen aan
werkloozeu wordt tevens voorkomen, dat werk
zaamheden verricht worden, waardoor dc nor
male hoeveelheid beschikbaar werk in de naaste
toekomst verminderd wordt (werkverschuiving).
Bij deze wijze van werkverschaffing zullen de
uitgaven de inkomsten verre overtreffen, maar
ze mag toch productief genoemd worden. Finan-
tfëel voordeel hiervan is niet het doel, moor s
het levensonderhoud der wcrklooZen.
Er zal ook nog werk verschaft kunnen wor
den door het uitvoeren van werken, waarvan
men zich de uitvoering niet in de naaste toe
komst had gedacht. Daar bij dit soort werk on
der gewone omstandigheden de uitgaven de in
komsten ook niet direct dekken, behoeft deze
eisch thans allerminst gesteld. Het zijn werken
van openbaar nut.
Het zal zaak zijn zuinig te zijn met de ge
legenheid voor werkverschaffing en de werk
zaamheden zooveel mogelijk te doen verrichten
door elkaar afwisselende ploegen van arbei
ders. Op die wijze zal een grooter aantal per
sonen, zij het dan ook minder afdoende gehol
pen kunnen worden, terwijl de werkloozen
tevens dc gelegenheid behouden ander, meer
loonend werk te zoeken.
Ook bij de keuze van hen, die voor deze werk
verschaffing in de eerste plaats in aanmerking
komen, zal men behoedzaam te werk moeten
gaan.
Vervolgens moet het ongewenscht worden
geacht vakarbeiders aan arbeid te zetten, die
aan hen geheel vreemd is.
Voorts zouden wij nog op het volgende wil
len wijzenEr doen zich in den leotstcn tijd
gevallen voor, waarbij de loonstandaard voor
productief werk, meer don noodig gedrukt
wordt. Wij zijn er van overtuigd dot U me
ons de meening zult deelen, dat hiertegen "f
waakt dient te worden en dot zooveel mogelij'.,
gestreefd moet worden naar eene juiste verhou
ding tusschen de arbeidsopbrengst en het uit
gekeerde loon, terwijl bij de uitvoering von
hierboven genoemde werken van openbaar
en gemeentelijke onderhoudswerken het norre
loon van zelfsprekend dient te worden betan'd
Ten slotte zij hier vermeld, dot door den
Nederlandschen Bond voor Werkverschaffing
een Bureau van Advies is ingericht, dat eener-
zijds gaarne bereid is desgewenscht met raad
terzijde te staan en dot anderzijds zich aanbe
volen houdt voor mededeeling van ervaringen
met werkverschaffing opgedaan.
H. van Kol. De heer H. van Kol beeft
thans aan Hel Volk geschreven, dat hij voor
loops? in Japaji blijft. Een telegram in Japan
had gemeld, dat Duitschland niet alleen Bol-
gjë's, maar ook Nederland's neutraliteit had
geschonden, en de heer Van Kol had toen zijn
kennis en zijn moed in dienst van zijn v.id< -
land willen stellen. Hij besprak telegrafisch
plaats op een Amerikaanscihc boot en ver
zocht den minister van koloniën zijn opdracht
te sohorsen. Daarop echter kwam hot tegen
bericht van de schending van Nederland s
neutraliteit. De heer Van Kol wacht thans dei
loop der gebeurtenissen af.
Antir. gemeenteraadsleden
De jaarlijkscbe vergadering van den Bond
van aDti-iTevolutionnajire gemeenteraadsleden
üs voor onbepaalden tijd uitgesteld.
De teraardeliesteling van het stoffelijk
overschot van den Turkschen gezant. Ares-
tarchi bei, zal op de algemeene begraafplaats
in Den Haag geschieden.
De stoet zal Woensdag 11 uur het sterfhuis
aan den Bezuiden hout verlaten.
In den nacht van Zaterdag on Zondig
is te Tetcringen, na een kortstondige onge
steldheid, in den ouderdom van 76 Jaren,
overleden de gepensionneerde kolonel der iu
fapterie A. E. van der Heide. Kolonel van ier
Heide is tijdens zijn actieven dienst onder
raecr opgetreden als plaatselijk commandan-
van 's-ITertogenbosch en Breda
M. Ch. H. B ij 1 e v e 1 d. f In Don Haag
is gisteren overleden, 77 jaar oud. de heer
M. Ch. II Bijlcveld, oud-kapilcL der infan
terie van het Oost-Indisdhc leger
Lotfisico. Tusschen het departement
van Justitie en de directie van Lotiaioo wor
den naar men de N. R. Ct. meldt bespre
kingen gevoerd om tol een oplossing tc ge
raken, inzake rle bekende conversie van polis
sen van Lotisico.
Gestoken. Te Zuilichem heeft een
zeer ernstige vechtpartij plaats gehad, waar
bij een zekere Mijdam zoo ernstig is gesto
ken, dajt hij niet buiten gevaar is.
Men is den vermoede!ijken doder op het
spoor.
Aanranding. Vrijdagavond is een
zekére M. te Berpen-op-Zoom omstreeks half-
negen in de nabijheid van de zoogenaamde
Ha7°nknu door ren 3-tal personen anngcr. nd,
die hem aan een boom vastivmden. Nadat de
hoosdccners zijn zakken hadden doorzo d,
lieten zii M. aan ziin lot over. Deze kon zich
na zeer veel moeite ongevee.r twee uur later
loswerken. 'Van de daders tot dusver geen
spoor. (Vad.)
Aanranding. De horlogemaker
H. M. is Zondagnacht op dc Noordblaak te
Rotterdam door een zestal hem onbekende
mannen aangerand en beroofd van twee hor
loges en een paraplu ie.
