KOLONIËN*
BINNENLAND.
ieeft in de troonrede tot opening ran de Sta-
fcen-Genicraal gewezen op den ernstigen tijd,
fwaarin de volksvertegenwoordiging bijecn-
aozüt. Met 'bijzonderen nadruk stelde zij baar
wolk de plichten der onzijdigheid voor oogen.
i Wij willen gaarne en met voldoening con-
Btateeren, dat Nederland er naar streeft dene
plichten met de grootste nauwgezetheid na te
(komen. Dit vast te stellen komt ons van des
lo meer waarde voor, omdat het niet aan po
gingen ontbreekt om de Nederlandsche bevol
king aan 't wankelen te bnengen over datgene
'wat de onzijdigheid in dezen tegenwoordigen
.oorlog geschiedt. Daartoe rekenen wij inzon
derheid do lage lasteringen tegen onze troe
pen, die aanhoudend aan de Nederlandsche
pers toestroomlen. Wanneer de Nederlanders
niet uit eigen aanschouwing genoeg wisten
Wan de laatste gebeurtenissen cn van de Duit-
►«cke troepen, dan zouden zij deze, naar de
iBasterijke schilderingen van onze vijandlen,
voor eeno bende roovers, dieven en dronk
aards houden. Het is te hopen, dat de troon
rede er toe bijdraagt, dat de Nederlandsche
pers zich een onpartijdig oordeel zal bewa*
jien, ondanks deze intriges, die 't er op ge
munt hebben het Nederlandsche volk tegen
ons op te hitsen.
Londen, 17 Sept. (R.) Uit Washington,
wordt van den 16en bericht, dat do Belgi
sche commissie, die in de Vereenigde Stalen
gekomen is om te protesteeren tegen de Duit
sche wreedheden in België, hart-lijk in het
Witte Huis Ontvangen is door president Wil
son, die het officieele rapport van de Belgi
sche regeering in ontvangst nam en namens
het Amerikaansche volk vriendschap voor de
Belgen en eerbied voor den koning uitdruk
te. Iiij beloofde, dat hij aan het stuk zijne
zorgvuldige aandacht zo-u schenken, en voeg
de daaraan toe: Ik bid God, dat deze oorlog
spoedig zal eindigen. Dan zal de dag komen,
waarop men rekonsck val moeten aflegden
*ls de natiën van Europa bijeenkomen en eene
tchikklng vaststellen.
Londen, 16 Sept. (R.) De heden plaats
fehaid hebbende inschrijving van 15 mil-
jioen schatkist wissels werd meer dan drie
maal volteckend. Het gemiddeld disconto be-
kïraagt 1 3—3 0.
"Wv»aen, 16 Sept. (W. B.) De ,.Süd-
alavisehï Korrespondenz" meldt uit Sofia: De
benoeming van generaal Filschera tot minis
ter van oorlog wordt in politieke kringen te
Sofia beschouwd als een nieuw toeken, dat
Bulgarije besloten is zijne neutrale houding
ook voor den vervolge te bewaren, in alle
geval alleen dusdanige politiek te voeren,
welke beantwoordt aan de nationale belan
gen en die niet identiek is aan dc tegenwoor
dige richting der Russische politiek.
Vereenigde Staten,
Washington, 15 Sept. (R.) De Ame
rika ansche troepen hebben bevel gekregen
zich uit Veracruz terug te trekken.
Zuid-Afrika,
Kaapstad, 16 Sept. (R.) De bekende
Boerengeneraal Delarey keerde gisteren
avond, vergezeld door generaal Beyers, in
«en aulo huiswaarts, toen een politie-auto
passeerde. De daarin aanwezige politiebe-
ken met het oog op een rooverbende, welke
opgewacht werd. Toen de auto van generaal
Delare uyie* terstond voldeed aan de som
matie om te stappen, loste de politie een
schot op de auto met het noodlottig gevolg,
dat generaal Delarey in het hart getroffen
werd.
De ontroering in den lande over den dood
tan dezen Boerenheld is groot.
„Jacobus Herklaas Delarey, bijgenaamd „Oom
Koos", werd den 22sten Oct. 1847 in den late-
'en Oranje Vriistaat geboren. Sedert 1893 was
bij voor Lichtenburg lid van den eersten Volks-
Taad der Zuid-Afrikaansche republiek en was,
zonder zich bij een bepaalde partij aan te slui
ten. oen vriend van Joubert. Hij trachtte steeds
de belangen der Boeren en Hollanders tot over
eenstemming te brengen en zijn land zooveel
mogelijk buiten de internationale politiek te
houden, doch vond echter ten slotte Kruger's
toegeeflijkheid toch te ver gaande. Bij het uit
breken van den oorlog met Engeland tot gene
raal benoemd, deed hij een inval in het Noord
oosten der Kaapkolonie en leverde hij 12/13
October 1800 het eerste gevecht bij Kraaipan
later vocht hij onder Cronjé in het westen waar
hij den 28sten November bij het onbeslist ge
bleven gevecht aan de Modderrivier zijn oudsten
*oon verloor. Cronjé's gevangenneming kon
hij met zijn kleinen troep niet beletten en even
min den verderen opmarsch der Engelschen
tegenhouden. Den llden Juli 1900 nam hij bij
Nitralsnek vijf compagnieën met 2 kanonnen en
1 eskadron van Baden-Powell gevangen.
Bij de reorganisatie van den tegenstand door
Louis Botha werd hij tot generaal-commandant-
assistent en tert lid der regeering benoemd
(Augustus). Met den staatsprocureur, J. Smuts,
els raadgever, werd hem het Westelijk gedeelte
der Transvaal toevertrouwd, waar hij spoedig
7000 man onder de wapenen bracht. Den 13dcn
December versloeg hij generaal Clements bij
Nooitgedacht, dwong den 31 sten Januari 1901
de posten van Modderfontein, bij Krugersdorp,
tot overgave, behaalde den 20sten Februari een
overwinning bij Hnrdebeestfontein, doch leed
ee nederlaag tusschen laatstgenoemde plaats
»n Vetpan tegen den Engelschen generaal Ba-
bington (24 Maart), maar versloeg weer gene
raal Dixon den 29sten Mei bij Vlakfontein.
Aan deze overwinningen voegde hij later nog
vele nieuwe toe. Zoo maakte hij in September,
ln de onmiddellijke nabijheid van Pretoria, een
batterij buit en versloeg hij kolonel Dunop den
Ï4en October bij Kleifontein. Zijn roemrijkst
Wapenfeit was echter de overwinning van IJzer-
zpniit op kolonel Anderson, den 25en Februari
1902, gevolgd door de overwinning van Klerks
dorp op den Engelschen generaal lord Methuen,
die daarbij ernstig gewond in zijn handen viel,
maar later door hem werd vrijgelaten, welke
daad hem de sympathie van het Engelsche volk
bezorgde.
Na het sluiten van den vrede (31 Mei 1902)
^deed hij in den herfst van dat zelfde jaar met
de generaals Louis Botha en De Wet een rond
reis door Europa, bij welke gelegenheid hij ook
^>ns land bezocht, ten einde hulp te verkrijgen
voor zim totaal verarmde en uitgeputte landge-
ttooten."
Verspreide Berichten.
Geen vijanden op school.
De Duitsche minister van eeredlcnst heeft,
naar het Hbld. modedeelt. een besluit uitge
vaardigd krachtens 't welk aan alle scholen
en hoogescholen onderwijzers, leeraren en
professoren, behoorende tot een nationaliteit
met welke Duitschland in oorlog is gewikkeld,
van de lessen worden uitgesloten.
Evenzoo mogen kinderen van vijandelijke
nationaliteiten niet aan de lessen dSeelnemen,
behalve in enikele gevallen waarover afzon
derlijk wordt beslist.
Het besluit schijnt ingegeven onder meer
door soortgelijke hesluiten ln andere landen.
Oost-Indië
De opstand in Djflolo.
Een ReutaMelegram bericht, dat behalve
luitenant Ouwerling, ook een Europeesch ser
geant zou zijn gedood. Het Handelsblad, dat
op inlichtingen uitging te 's Gravenhage, heeft
an de regeering de medcdeeling ontvangen,
dat bij haar bericht was ingekomen, dat con
troleur Agerbeek en luitenant Ouwerling zijn
gedood, terwijl sergeant Van Wort zwaar ge
wond is.
Kameroverzicht.
Eerste Kamer.
Vergadering van 16 September, geopend te
2u. 15 's nam.
Voorzitter: bajron van Voorst tot Voorst
De Voorzitter deelt mede, dat tot
voorzitters der afdeelingen zijn gekozen de
heeren Reekers, Michiels van Kessenich, Re-
gout, Zylma en Bavinck; tot ondervoorzitters
de heeren t Hooft, van Lamsweerde, Cremesr,
De Boer en Staal; tot voorzitter van de com
missie voor do -verzoekschriften de heer Ba
vinck; als oommissie van redactie voor het
antwoord op de troonrede de heeren De Vos
van Stcenwijk, De Gijselaar, van den Biesen,
van Houten en van deir Kun. Tot leden van
de huishoudelijke commissie werden herko
zen de heeren Reekers met 30 van de 33 uit
gebrachte stemmen en Kraus met 33 vam de
34 uitgebrachte stemmen.
Tot leden van de gemengde commissie voor
de stenografie de heeren Wolljer met 32 van
de 35 uitgebracht-? stemmen, Staal met 34 van
de 35 stemmen en van Lamsweerde met 34
van de 35 uitgebrachte stemmen.
De openbare vergadering wordt daarna
verdaagd tot morgenochtend 11 uur.
Gewijzigd ontv»erp-Adres van
Antwoord op de Troonrede.
Mevrouw 1
1. De Eerste Kamer der Staten-Generaal
verheugt zich, vooral in de tegenwoordige om
standigheden, dat Uwe Majesteit, vergezeld van
Zijne Koninklijke Hoogdheid den Prins der
Nederlanden, de gewone zitting der Sta ten-
Genera al heeft geopend.
2. Met dankbaarheid word Uwer Majesteits
niededeeling vernomen, dat de vriendschappe
lijke betrekkingen met alle Mogendheden on
gestoord bleven.
3. Het voornemen, om de tot dusver op
geen enkele wijze geschonden volstrekte neu-
banÜfïavèrir zoómë^ê~ÓwcfMajesteits' b'erocp
od allen om ook in handel en verkeer met
zorgvuldigheid alles te vermijden wat die neu
traliteit in gevaar zoude kunnen brengen,
juichen wij van harte toe.
4L Dat de zee- en landmacht in weerwil van
menigwerf drukkenden last, overeenkomstig
onze verwachtingen, met den besten geest be
zield zijn, werd met voldoening vernomen.
5. Wij waardecren zeer, dat de oud-vader-
landsche deugd van gastvrijheid jegens alle
ongelukkigen, onverschillig van welke natio
naliteit. die binnen onze grenzen toevlucht zoe
ken, zich niet verloochent.
6. Terwijl het handelsverkeer, de scheep
vaart, de zeevissoheri], de landbouw, de nij
verheid en de geld- en fondsenhandel de druk
kende gevolgen van de oorlogen ondersinden,
was het ons een verblijdend woord, dat eenigc
verlichting in dien druk kan worden waarge
nomen.
7. Het verheugt ons. dat de houding van de
inlandschc bevolking van Nederlandsch-Indiê
niets te wensehen laat en dat haar econo
mische toestand voor het oogenblik. niet on
bevredigend genoemd kan worden.
8. Met belangstelling vernamen wij Uwer
Majesteits mededeelingen omtrent onze West-
Indische koloniën, al zijn die nog niet in alle
opzichten gunstig.
9 Wij stemmen Ln met dc bede, dat God
ons volk. bij de trouwe plichtsbetrachting,
waartoe het geroepen wordt cn waarin het
door Uwe Majesteit op zoo treffende wijze
wordt voorgegaan, de verelschte kracht moge
verleen en.
Tweede Kamer.
Vergadering van 16 September, geopend te
3 uur 40 min.
Voorzitter de heer Lieftinck.
De heer Jansen (U.-L den Haag) geeft
verslag van het onderhand, dat de commissie
tot aanbieding van de voordracht voor een
voorzitter wan de Tweede Kamer hedenmor
gen met H. M. de Koningin heeft gehad.
De V o o r z i 11 e r deed mededeeling d(at
H. M. de Koningin tot voorzitter van de
Tweede Kamer heeft benoemd den heer Goe
man Borgesius. Zich vervolgens tot dezen
wendende hield de voorzitter de volgende
rede
,De wijze, waarop de Kamer u als no. één
op de voordracht plaatste, heeft u doen zien
hoe de Kamer over uw presidium in het af-
^cloopen jaar denkt. De zeldzame eenstem
migheid is zeker vereerend voor u en een
bewijs, dat de Kamer uw werkzaamheid heeft
gewaardeerd, van verschillende kanten. Had
den we u in uw welbekend leven leeren ken
nen als volksvertegenwoordiger, minister,
Kabinetsformateur en warm partijleider
doch nog niet als voorzitter der Kamer. Op
een wijze, boven mijn lof verheven, met
scherpzinnigheid en groote onpartijdigheid
hebt u de vergaderingen geleid.
Wij danken u, vor hetgeen u gedaan hebt
en bevelen ons aan voor hetgeen gij doen
wilt. Moeilijke omstandigheden wachten ons;
voor u dubbel moeilijk.
De heer Goeman Borgesius vervol
gens het (presidium overnemend, 6prak als
volgt: „Voor de tweede maal door H. M. de
Koirinem benoemd tot voorzitter van de 2e
Kamer betuig ik mijn erkentelijkheid voor het
In mij gestelde vertrouwen, dat door mij op
hoogen prijs wordt gesteld. Spr. is overtuigd,
<5at ook dil jaar een moeilijke taak hem
wacht, doch meent te mogen rekenen op all co-
steun en medewerking. Nog niooit heeft de
Tweede Kamer haar werkzaamheden aange
vangen als ditmaal, nu Europa voor een
groot deed door -de ellende en verwoesting
van den oorlog wordt geteisterd. Binnen on
ze landpalen hebben wij gelukkig den oorlog
niet, doch hohben te lijden onder de economi
sche govatren en onder de mobilisatie der
strijdkrachten van een volk, dat als het zijn
moot zijn neutraliteit en zelfstandigheid met
de grootste offers zal verdedigen. Het laat
zdtih helaas nog niet aanzien dat de oorlog
spoedig zal zijn gedaan.
De oorlog zal van grooten invloed op onzen
arbeid zijn; dien invloed hebben we reeds
gevoeld 'bij de in Augustus behandelde nood
wetten. Ook nu zullen we wellicht weder
■dergelijke wetten hebben te behandelen. De
groote hervormingen, in voorbereiding, zul
len uit -den aard der zaak thans eenigszins
op den achtergrond worden geschoven. Spr.
rekent <op de eensgezindheid, waarvan de Ka
mer den laalsten tijd op zoo overtuigende
wijze blijk heeft gegeven".
Na ecnige huishoudelijke mededeelingen
verklaarde spr., dat de openbare vergadering
zal worden verdaagd tot Dinsdag 12 uur tot
h t benoemen der afdeelingen en van de com
missie voor de stenografie. Voorts zal spr.
voorstellen in de centrale sectie Woensdag
23 dezer te 11 uur te doen behandelen de be-
grooling van Waterstaat (in verband met de
werkloosheid), de Indische begrooting, waar
van de wijtzigingon in druk worden rondge
deeld»
Nota betreffende den toestand
van 's Lands financiën.
Ter begeleiding van de stukken betreffende
de ontwcrp-slaatsbegrooling wordt door den
minister van financien dc gebruikelijke nota
betreffende den toestand van 's lands finan
ciën overgelegd, die "de beschouwingen en
mcdcdéelingca behelst, waartoe de toestand!
aanleiding geeft.
Wat de begrooting over het jaar 1915 be
treft, zij er hier reeds dadelijk op gewezen,
dat omtrent de daarop voorkomende cijfers-
de voornaamste beslissingen bereids waren,
genomen en aan dc toelichting nog slechts
de laatste hand moest worden gelegd, toen de
gebeurtenissen plaats grepen, welker poli
tieke en economische gevolgen sedert dien allo
aandacht van de regeoring hebben gevor
derd. liet lijdt wel met den geringsten twij
fel, of de tegenwoordige crisis en de zeer
groote buitengewone uitgaven, welke zij me
debrengt, zuilen er toe nopen om den linan-
cieelcn toestand geheel opnieuw onder de
oogen te zien en de cijfers, zoo van uitgaaf-
als van ontvang, aan eene algoheele herzie
ning te onderwerpen. In verband hienneda
wordt opgemerkt, dat het tevens voor de
hoofden van de departementen volstrekt on
mogelijk was zich opnieuw met de cijfers
hunner ontweip-hegroolinjgen bezig te hou
den. intusschen vordert artikel 124 van de
Grondwet, dal dadelijk na de opening van
vd<S?
feende dienstjaar aan die Sta ten-Generaal
wordt aangeboden. Onder deze omstandig
heden hoeft de regoering gemeend, dat haar
niet anders overbleef dan de begrooiing, le
lijk die aanvankelijk was ontworpen en Jiaj
afwerking der details ooik aan den Raad van
State om advies werd toegezonden, aan de
Staten-Generaal aan te bieden. Zij moet er
echter met nadruk op wijzen, dat de inge*
diende ontwerpen niet meer dan eene for-
meele beteekenis hebben en dat bepaaldelijk
de daarop voorkomende traktemenlsverhoo-
gingen niet kunnen worden gehandhaafd.
Omtrent de vermoedelijke uitkomsten van
het lo opende
Dienstjaar 1914.
zijn tengevolge van de bijzondere omstandig
heden ditmaal nog minder dan anders ramin
gen te maken, welke ook maar eenige waar
de hebben. De on<lergetecken.dc moet zich be
perken tot eene opgave van de tot heden toe
gestane en bereids aangevraagde credieten.
De oorspronkelijke begrooting had een
eindcijfer van 251,561,823.17 (waarvan bui
tengewoon 20,953,600.)
Sedert zijn verhoogd:
Hoofdstuk II met ƒ3660.
Hoofdstuk IV (diversen) met 182,000.
Hoofdstuk V (Universiteitsziekenhuis te
Leiden) met ƒ200,000.
Hoofdstuk VIIB (diversen) met ƒ155.965;.
hoofdstuk IX (kabelkanalisalic rijkstelefoou)
met ƒ250,000; hoofdstuk X (aandeel electri-
schen spoorweg Limburg) met ƒ100,000; td
ramen ƒ256,453,448.17.
Voorts in verband met de mobilisatie van
leger en vloot:
Iloofldstuk VIII met ƒ50,000,000 en hoofd--
stuk VI met ƒ5,000,000; te zamen,
ƒ311,453,448.17.
Verder zijn nog aanhangig wetsontwerpen,
houdende suppletoire aanvragen tot verhoo
ging van:
Hoofdstuk IV (verheffing van ontslagen ?e-
vangenen, enz.) met ƒ10,000; hoofdstuk V
(diversen) met 274,264; hoofdstuk VI (voor
ziening in behoefte aan on Jerofficieren( met
ƒ25.800; hoofdstuk VIII (pensioenen) mei
75,000; hoofdstuk Mil (verschillende onder
werpen) met ƒ26,750; hoofdstuk IX (Maas
kanalisatie) met 50,000; hoofdstuk X (diver
sen) met 8,385,376; te zamen 320300,339.17.
Het tekort op den gewonen dienst werd
door den minister in dc nota betreffende den
toestand van 's lands financiën, na aftrek;
der vermoedelijke besparing, geraamd op
f 12^//,481.34. Gedurende de schriftelijke cn
mondelinge behandeling werden de gewono
uitgaven met 1/216,005 verhoogd, waardoor
het geraamde tekort steeg tot 13,893 4S6.
terwijl dit voorts door de noodzakelijkheid
om 7,900.000 suppletoir aan tc vragen voor
de uitvoering der artikelen 369 en 370 der In«
validiteitswet (suppletoire die niet, gelijk de
overige, verwacht kan worden door de over
schotten op de aanvankelijke ramingen tej
zullen worden gedekt) steeg tot 21,793,-185.
Hiertegenover staat, dat dc geldmiddelen A-L
hoofdzakelijk door een zeer buitengewoonj
vloeien van de successierechten in het eensto
halfjaar van 1914 (zonder accres gedistil
halfjaar van 1914 (zonder accres gedistil
leerd-accijns) 4,140.000 méér opbrachten
dain in 1913, zoodat. indien de opbrengst over
het tweede halfjaar van 1914 wordt geraamd
op gelijk bedrag als de opbrengst over heli
tweede halfjaar van 1913, dc middelen A-L in
het geheele jaar de raming met ƒ6,827,0001
zouden overschrijden. Voorls werd er van de
In Mei j.l. gevoteerde opcentenheffinjg over]
hiet tijdperk Mei—December 1914 4.175,0001
ver-wacht.
Overgegaan kan thans worden tot eene*
uiteenzetting van de cijfers der ooitwerp-be-
grooting voor het
Dienstjaar 1915.
Tn verband met hetgeen in het hoofd dezer
nota is opgemerkt, meent de minister op de
details -van de begrooting in deze nota minder
diep te moeten ingaan dan gewoonlijk en;
slechts de hoofdcijfers tc moeten vermelden.
Er is toch niet alleen thans algeheele ze
kerheid omtrent hetgeen als gevolg van do
buitengewone omstandigheden, indien deze
nx*g geruimen tijd mochten voortduren, nog
op de begrootingen zal moeten worden ge
bracht, doch bovendien moet, zooals hiervoor
bereids is gezegd, het reeds nu als noodza
kelijk erkend worden, dat verschillende uit
gaven, die in de begroolingon zijjn opgeno
men, als traktementsverhoogingen, subsi diënj
(deze, voor zoover mogelijk), enz. daarvan
zullen moeten worden afgevoerd.
Dc uitgaven zijn in totaal geraamd op
255,112,851.9S4, waarin blijkens de hierna
volgende specificatie begrepen zijn aai bui
tengewone uitgaven 28,337,061," blijft voor
gewone ƒ226,745,793.984.
Vergeleken bij het totaal van de dertien
hoofdstukken, gelijk die aanvankelijk voor
1914 zijn vastgesteld, wijst het totaal in de
begrooting geraamd bedrag eene vermeerde
ring aan van ƒ551,031,814 voor den geheelen
dienst en eene vermindering van,
6,862,430.184 voor den gewonen dienst.
Intusschen valt hierbij op te merken, dat
de vergelijking van de eindcijfers met die van
het vorige jaar zeer onzuiver wordt gemaakt
doordat de posterijen, telegrafie en telefonie,
alsmede het visschershavenbedrijf te IJmui-
den voor het eerst uit de rd gem eene staats-
bcgrootiiig zijn gelicht en daarvan slechts ren
te en winstposten onder de ontvangsten en.
uitkeeringen wegens vermeerdering van het
kapitaal onder de uitgaven voorkomen.
Voorts moet bij de vergelijking met het vo
rige jaar en bij de beoordeeling van het
hierna becijferd tekort nog in aanmerking
genomen wordon, dat de kosten van aanbouW
van schepen in verband met het bepaalde in
de ontwerp-Moot wet geheel uit de begrootinq
van het departement van marine zijn gelicht.
Door eerstbedoelde wijziging - ">rdt de ge
wone dienst in ontvang en in uitgaaf
22,517,205 lager dan hij zonder die wijziging
zoude zijn, terwijl door de tweede wijziging,
a am genomen dat er voor 1915 evenveel voor
nieuwbouw zoude zijn geraamd als voor 1914,
de begrooting in uitgaaf 2,765,076 lager werd
In totaal zijn dus de uil gaaf cijfers van den
gewonen dienst 25,282/281 lager en de onl-
vangstrijfors 22,517,205 lager dan 'ij zonder
de veranderingen in den opzet der begrooting
zouden zijn. Waaruit, voor zooveel de uit
gaven betreft, volgt, dat die van den gewonen
dienst feitelijk niet 6,862,430.184 lager, doch
18,419,850.814 hoogcr zijn dan die van het
vorige jaar.
Eindelijk worde hier vermeld, dat de stich-
ixngs- cn inricntmgskosten van goBouwon,
ressorteeren de ooider het departement van.
binnenlajidsche zaken, ingevolge de instelling
van een bouwfonds voor dat departement,
niet ln de ontwerp-staatsbegrooting voor
1915 zijn opgenomen. Intusschen heeft dit
op het totaalbedrag van dat ontwerp, vor-
geleken met het overeenkomstig bedrag voor
1914, geen beteekenemden invloed, aangezien
hoofdstuk V voor 1915, volgens art. 4, onder
a, van even genoemde wet, wordt bezwaard
imet eene bijdrage aan het fonds van
1,260,000.
Over de hoofdstukken verdeeld komt d-a
hoogere raming ten laste van:
Geheele dienst. Gewone dienst
Hoofdstuk II f 10,884.— f 10,884.—
UI - 24,450.— - 24,450.—
IV - 634,722.— - 684,722.—
V - 1,219,856.— 1,219,366.—
VIIA - 191.— - 191.—
VIIB -11,598,055.— - 8,165,744.—
Vin - 1,850,797.— - 1,850.797
X -12,047,401.— -10,092,251.—
XI - 865,582.— - 865,532.—
waar tegenover staat een lagere raming van
Geheele dienst. Gewone dienst.
Hoofdstuk I f 90,000.— f 90,000.—
VI - 2,194,704.— - 2,194,704.-
IX -24,916,612.— -21,941,613.—
waarbij dient opgemerkt te worden, dat in
dien de posterijen en de vissdhershaven niet
tot Staatsbedrijven waren gemaakt, do stij
ging der gewone uitgaven van hoofdstuk VIIB»
2,070,000 geringer cn die stijging dus slechts
ƒ1,095,744 zoude bedragen, terwijl de da
ling van hooMstuk IX alsdan eene stijging!
met 2,645,592.294 zoude zijn.
Een zeer belangrijk deel van de stijging der
uitgaven is het gevolg van bestaande wetten
en organisation. Eene na-uwkeurige opgave
van het bedrag der verhoogingen, dat hierin
hare oorzaak vindt, is niet te geven* omdat
van zeer veel posten de verhooging gedeelte
lijk onvermijdelijk is tengevolge vam bestaan
de regelingen en voor een am der deel op an
dere gronden berust
Vergeleken bij de raming der middelen
voor 1914 (exclusief de in Mei j.l. vastgestelde
20 opcenten op de vermogensbelaisting 1914/15
cn 2060 opcenten op de bedrijfsbelasting),
wijst de raming voor 1915 eene vermindering
aan van 12.208,812 voor adle middelen en
van 11,896.172 voor de -gewone ontvangsten
Hierbij is echter in acht te nemen dat door
de verandering in de begrooting de gewone
ontvangsten 22,51735 lager zijn dan ze an
ders zouden zijn. Feitelijk worden d-us de ge
wone ontvangsten niet ƒ11,896,172 lager,
dodi 10,621,033 hooger geraamd.
Bij de raming is nog geen rekening gehou
den met de door <le Tweede Tuner bereids
aangenomen Inkomstenbelasting on ziin mits
dien de vermogens- cm bedrijfsbelasting nog
voor een vol jaar in rekening gebracht.
Wat de details van de hoogere ramider
gewone ontvangsten betreft, deze is voor
1,420,000 het gevolg van de omstandigheid
dat in de eerste vier maanden vam 1915 20
opcenten op de vermogensbelasting cn ten
dcele 20 cn ten deelo CO opcenten op de be
drijfsbelasting zullen geheven woixlon togen
10 opcenten in de eerste vier maanden var»
1914. Verder zijn hooger geraamd de groep
directe belastingen ƒ2,491,000, d«e rechten op
den invoer ƒ601,000 de acciinzon f 1,115,000.
dc indirecte belastingen ƒ800,000, de loods*
gelden, 50,000, het aandeel van den Slaat ia
de winst van de Nederlandsche Bank 200,000
de inkomsten uit hot Staatsmij.nbedrijf
voor zoover tot de gewone gerekend
ƒ1,076,400. de renten ram voorschotten vol
gens de Woningwet en, aam rijksfondsem eiv
Staatsbedrijven, welko lm 1914 ireeds be
stonden 277,400. Lager werden geraamd tot
oen bedrag van ƒ625,591 de renten van ka
pitalen voorgeschoten aam Oost- en WestJ
Indië.
Stelt men de ramingen van ontvangsten en
uitgaven tegenover elkander, dan vindt men
dat geraamd wordt:
geheele dienst. gewone dienst,
in uitpaaf. f 255,112,854.9S| f 220,745.793.98f
in ontvang - 216,206,805.— - 205,968,565.—
latende een
tekort van f 88,906,049.984 f 20,777,22S.93|
Het boven becijferd tekort op den gcwonei
dienst ware nog te verminderen met het be-
drag, dat dc werkelijke uitgavan beneden <1?
oorspronkelijk geraamde' plegen te blijven.
Hel bedrag diea- als „de besparing" bokend
staande som zoude de minister op grond vam
eene berekening over de laatste tien jaren,
waarbij rekening is gehouden met omstandig
heden, welke de cijfers minder zuiver maak
ten, willen stellen op 1.900 000. Door deze
som ls vermindering tc brengen van het bo
ven verkregen cijfer van 20.777.000 zoudv
het geraamde tekort op den gewonen dienst
worden teruggebracht tot 18.877.000
Ter verkrijging van de middelen tot dek
king van het tekort waren door den minister
wetsontwerpen in gereedheid gebracht of
voorbereid tot venhooging van de opbrengst
van verschillen-de belastingen.
Het behoeft echter geen betoog, dat deze
ontwerpen thana eene belangrijke wijzi 'in.^
zullen moeten ondergaan.
Ondanks de in <le begrooting aan te bren-j
gen bezuinigingen zal met de ontworpen ver
hooging en uitbreiding der beslaande belas*
lingen thams niet meer kunnen worden vol
staan. De groote eischen, welke aan de schat
kist zijn en nog verder worden gesteld, zul
len, in verband met de lagere opbrengst,,
welke, tengevolge vam dc crisis, van de meeste
der bestaande middelen is te verwachten,
noodzaken van de natie grootere offers to
vragen. Zoodra, al is het slechts bij benade
ring. zal zijn te bepalen met welk bedrag dd
middelen versterking behoeven, zullen daar
toe de noodige voorstellen worden aange
boden.
Nog mogen hier volgen de gebruikelijkq
mededeelingen omtrent den stand ''er kas. Ojf
12 September had dc Schatkist bij dc Neder
landsche Bank een renteloos voorschot van
14.3 millioen, terwijl er voor 78.9 miiliocn,-
aan sch'aükistpapier in omloop was. Ten!
vorigen jare had de Schatkist c-en rentcloosi
voorschot van 12.8 millioen, terwijl er geeiii
sdhatkiistpapier in omloop was. Hoewel zulks
natuurlijk niet met zekerheid kan worden
gezegd, raamt die minister dat er, waren geen
buitengewone omstandigheden ingetreden, bij)
gelijk renteloos voorschot op 12 Sentemberj
ongeveer 52 millioen aan --chatkistpapier
in omloop zoude zijn geweest, zoodat, inTen.
men rekening houdt met de entelooze schuld,
in den vorm van zilverbons in omloop ge-
L/inclii «au iLioiro 8.5 millioen. bedragende, dö
meerdere betalingen en geringere ontvang
sten tengevolge van de politieke en economi
sche crisis tot dusverre reer globaal opj
45*1 millioen kunnen worden geraamd.
Nederlandsch-Indiê had op 12 September j.l,.
een voorschot van 57.1 millioen tegen 8.é
millioen ten vorigan jare, terwijl daarenboven
in het voorjaar aan Indië voor 5 miLlioenj
aan Nederlandsch schalkisLpapier is verstrekt
ten einde daarop bij dc Javascke 3a,iik geiijki
bedrag te kunnen opnemen boven dc 5.
millioen, wélke dc kolonie krachtens liet
octrooi dier bank 2.5 pet. l:an opnemen!
tegen onderpand van produclen. .Aan de beide
(koloniën in West-Indie t© nen was op 12i
September 3.2 millioen volgeschoten tegen'
1 millioen op gclijlron datum van 1913.
Staatsbegrooting 1914.
Hoofdstuk V.
(Blnnenlandsche zaken).
Voor 1915 wordt geraamd f 43,119,653 of
f 1,019356 meer dan voor 1914 is toegestaan.
In deze stijging is aan z.g. wettelijke uit
gaven begrepen een bedrag van pl.m.
f 725,000. terwijl het vakonderwijs f 209,600
meer bedraagt.
Hooger Onderwijs. Rijksuniversi
teit te Leiden. Post van f 1000 is uilgetrokken
om de benoeming van de privaat-docenten
dr. Roll en dr. Colenibrander lot lector resp.
in de gerechtelijke geneeskunde cn in de
staatkundige geschiedenis mogelijk te maken.
Rijksuniversiteit le Utredlit. f 4000 wordt
uitgetrokken voor een gewoon hoogieeraar in
de sociale geneeskunde; f 1000 voor verhoo
ging van de wedde wan dr. Caland, buitenge
woon hoogleeraar in de faculteit der letteren
en wijsbegeerte, die aanspraak kan maken oj
een benoeming tot gewoon hoogleeraar.
Rijksuniversiteit te Gron:ngen. Voor perso-
neele toelagen ran f 1000 aan de lectoren in
Fransch en Hoogduitsch wordt f 2000 uitge
trokken. De minister is met de curatoren-col
leges der verschillende universiteiten en van
de T. H. S. in overleg getreden omtrent een
regeling, die het salaris der lectoren in o\ er-
eenstemming brengt met hun positie.
Technische Iloogeschool. f 3000
wordt gevraagd voor het inrichten van een
der vertrekken tot collegezaal voor toegepaste
natuurkunde.
Voor de verschillende hieitoowen genoemde
universiteiten worden gelden aangevraagd,
voor uitbreiding van het aanbal assistenten,
het tockenrr?n van toelagen, voor bookerij,
materieel, enz.
Nederlandsche Handelshoog^school te Rot
terdam. In verband met de stijging van de
exploitatiekosten voor 1915 m?t ruim 100 pet.
wordt voorgesteld een verhooging van het
rijkssubsidie met f 30,000.
Middelbaar O n d e r w ij s. Aan ge
vraagd worden gelden voor de conversie van
3-jnrige R. H. B. S. le Heerenveen en te Goe-
vorden in 5-jarige; en voor overneming door
het Rijk van de gemeentelijke II. B. S. te
Briellc cn te Zalthommel, terwijl een memo
rie-post is uitgetrokken voor dc slichting van
R. II. B. S. tc Middelharnis, Oud-Beijerland,
Dokkum cn Appingcdain.
Bij wijze van noodmaatregel wenscht dc ml-
