BINNENLAND.
Een deel der Dudtsclie oaValerie, die Zde en
fjokeren bezette, kwam van den kant van
fl^venneedken, waar de uhlanen verschillcn-
ra personen verwonden. Bij Bastelaere had
fcn gevecht plaats tusschen Belgen en Duit-
ïdiers; aan weerskanten werden eenigen ge-
W'ond.
i Te Quatreoht werd een Duitsdhe automo
biel. waarin zich vier officieren, een soldaat
gn een chauffeur bevonden, verrast door een
ftcntail Fransche marine-soldaten en eenige
BcJgcn. Allen die in de auto zaten, werden
gedood. Te MeUe staken de Belgen een fa
briek van verfstoffen in brand, om den vijand
Ie beletten zich er in te verschansen.
In cte omstreken van Medle werden talrijke
gevangenen gemaakt»
Tweede telegram. In het hevige ge
vecht by Quatrecht en Melle verloren de Duit
schers meer dan 600 man aan dooden en een
groot aantal gewonden. De Fraaische mari-
cüiers namen na een bajonetaanval 400 Duit
schers gevangen. De vijand moest zich naar
Oordeghem terugtrekken. Het gevecht werd
hedenmorgen hervat in de omstreken van
Lede.
Door de militaire autoriteiten is het vol
gende officieele communiqué bekend gemaakt:
De Duitsdhe troepen, die op weg waren
Daar Gent langs den rechteroever der Schelde,
werden in den loop van den 9en te Quatrecht
aangevallen door Fransche mariniers, die ge
steund werden door twee afdeelingen Belgi
sche artillerie. Zaterdagmorgen moesten de
Duitschers, die gesteund werden door sterke
artillerie, voor het krachtig offensief der dap
pere mariniers en den overvleugelenden aan
val der Belgen, zich haastig terugtrekken
naar Aalsl- Zij leden groote verliezen.
De berichtgever van het N. v. d'. D. meldt
uit Roosenidaal:
Ik ben vanmiddag naar Vlissingen gegaan
om te trachten van daar over te steken naar
IBreskens of Terneuzen en verder dan getui
ge te zijn van den terugtocht van het Britsch-
Belgische leger, maar toen ik vannacht om
drie uur Vlissingen had bereikt, bleek rac de
overtocht eenvoudig onmogelijk, omdat alle
booten door dé militaire autoriteiten in beslag
genomen waren voor het transporteeren van
Belgische en Britsche soldaten. Tegen vijf uur
kwamen de eersten aan. een zeshonderd man,
meest Belgen van alle regimenten en wape
nen. Doodop waren de menschen na hun we
ken lang vechten en hun a cht-en-veertig uur
aan één ©tuk wandelen nu. Bijna zonder uit
zondering hadden ze de voeten totaal stuk ge-
loopen onder het slof. Hongerig en uitgeput
trokken ze Vlissingen binnen. Van de Engel-
Schcn waren het vooral mannen van de Royal
Naval Brigade en ook enkelen van de Royal
Engineers. Over het geheel genomen was de
indruk dien de Engelschen maakten beter,
naar die hadden dan ook niet de ontberingen
tn de weken vechten achter zich van de Bel-
jen.
Het verhaal was van allen hetzelfde: éên en
tl ellende. Toen Vrijdagochtend de terugtocht
uit Antwerpen begonnen was, probeerden de
Duitscliers onmiddellijk, zooals te begrijpen
was den aftocht onmogelijk te maken door
bij Dendermonde den vijand in de flank aan
te vallen. Wel werd het Britsch-Belgischc le
ger gedekt met flinke troepen op de flanken,
maar die waren alleen maar voor infantexie-
eanvallen en de Duitschers wasten met artille
rie bij Dendermonde door te rukken en over
St. Nicolaas heen de flank van den «ijand aan
te vallen. Dat gebeurde met artillerie, die op
een kilometer of acht afstand bleef en toen
3eze met verbijsterende juistheid shropnells
odthraakte op de terugtrekkende bataljons,
ontstond er al gauw een soort paniek onder
de terugtrekkende^, omdat men geen vijand
zag en alleen maar die ellendige shrapnells
met ontzettende juistheid in de gelederen zag
springen, waardoor telkens mannen vielen.
De Engelschen, die nog over de meeste phy-
sieke en moreele kracht beschikten, omdat ze
het kortst aan het front waren geweest, onder
gingen den vuurdoop als helden, 'hierin voor
gegaan door hun officier*-», maar de Belgen
voelden dit als het toppunt hunner ellende,
die niet meer te dragen was. Hun officieren
baden en smeekten hen kalm te blijven, maar
niet overal gelukt dat. Te verwonderen is het
n5et. Ze zaten nu in het uiterste hoekje van
hun verloren land. Het eenige stukje, dat nog
ziet dn 's vijands handen was, hun sterkste
Uelling Antwerpen, was niet bestand geble-
ien, ondanks hun moed en ondanks de te late
hulp der Britten; ze zagen den weg naar den
vrijen aftocht afgesneden en voelden de on
verschillig makende doodelijke moeheid van
de laatste weken dapper vechTen. Ze wilden
weg van dien moordenden regen van lood en
Ijzer, die fluitend op hen afkwam en met
tielsch lawaai boven hunne hoofden en in
hunne gelederen barstte, zonder dat een vij
and te zien was. Ook voor de Engelschen stond
het vast dat er te kiezen was tusschen twee
dingen: langzaam wachten tot het shrapnell-
ruur ook den laatsten man getroffen zou heb
ben of terugtrekken op de grens van het neu
trale Holland. Men koos het laatste en trok
kalm terug, onafgebroken gevolgd door liet
vuur der onzichtbare Duitsche kanonnen. Van
Sint-Nicolaas ging (het over binnenwegen
naar Klinge, even ten zuiden van Hulst, w?,ar
men de wapens en munitie afgaf aan de IIol-
landsche soldaten en doorgestuurd werd naar
Terneuzen en van daar met booten naar Vlis
singen.
Een deel van de achterhoede had echter
geen kans gezien het neutrale gebied te be
reiken en werd afgesneden door -de Duitschers
»n in de gevechten gedood of gevangen geno
men. Hoe groot dit aantal is. kan ik niet
vaststellen, maar wel meen ik te weten dat
het niet meer dan een paar duizend zijn
De hoofdmacht bereikte met koning Albert
en de Engclsche en Belgische états-major vei
lig Ostcnde. Toch zijn er in Hulst door onze
mannen ook vele officieren geïnterneerd. Om
trent kolonel Maxwell van het Collingwood-
Battaljon of the Royal Naval Brigade vernam
dat hij door een sfhrapnell doodelijk ge
troffen werd.
Den geest, dien ik onder de Engelschen troe
oen opmerkte, zal ik niet lacht vergeten. Ik
had het altijd voor een mythe gehouden, dat
mannen zouden huilen, omdat him de gele-
genh- :'l benomen was, tot (het laatste toe met
hun kameraden te strijden. Nu heb IE er zul-
ken ontmoet, die me wecnend zeiden: „Had
Ik maar kans gezien tnc in de pan te laten
nakken met onze mannen die afgesneéen tijn,
liever dan te weten dat ze allen moeten vech
ten tot het laatst".
Alle Engclsche soldaten vonden het onver
antwoordelijk, dat zij zonder goede artillerie
naar de stelling Antwerpen waren gezonden.
Ze hadden maar een paar scheepskanonnen
te hunner besolükking. Over de leiding en
den moed hunner officieren konden ze geen
woorden van lof genoeg vinden. Ook de Bel
gen prezen ze als goede strijders. De Britsche
ministers van oorlog en marine, kolonel Seely
en Winston Churchill, waren Maandag in de
forten geweest.
Over dc ellende, die ik weer gezien heb van
de vluchtelingen, zal ik maar zwijgen. Ik ben
in drie dagen en drie nachten vrijwel zonder
sllaap geweest en meestal zonder eten, en de
geweldige indrukken van wanhoop en van
gevaar heb ik te sterk gevoeld, dan dal Ik er
nog over kan schrijven. Er is een grens, en als
men daar overheen is, zwijgt men, en weet
men alleen dat men leeft. Juist zooals de dui
zenden vluchtelingen, die huis en goed, ge
liefden en verwanten kwijt zijn en slechts
dóérheen loopen, waar 'het leven nog veilig is.
Het Belgische gezantschap te 's Gravenhage
bericht:
De regeering van den, koning der Belgen
heeft uitvoerige inlichtingen ontvangen om
trent den hongersnood, die zich in alle provin
ciën, welke door den overweldiger zijn bezet,
doet gelden.
Na Luik, dat reeds hongersnood lijdt sedert
langen tijd, is die thans ook uitgebroken in
Brussel en ook de bevolking der voorsteden
zucht onder denzclfden geesel.
Te Namen, in Luxemburg en in Henegou
wen, met de talrijke bevolking achter Char
leroi en Bergen, ontbreken de noodzakelijk
ste levensmiddelen.
Nogmaals het volkerenrecht en met name
artikel 43 van de 4e Haagsche conventie
schendend, laat het Duitsche leger, na de Bel
gische bevolking al hare hulpbronnen te heb
ben ontnomen, haar van honger sterven.
Met verontwaardiging protesteert dc Bel
gische regeering tegen deze daad van stui
tende barbaarschheid, welke zij overlaat aan
het oordeel van de beschaafde landen.
Londen, 10 Oct. (R.). Verscheidene
stoomboo-ten kwamen gisteren te Folkestone
aan met vluchtelingen uit Autwerpen. Zij
brachten ook bijna 600 gewTonde Belgische sol
daten aan, die per ambulance-automobiel naar
het hospitaal te Ramsgate werden gebracht.
Parijs, 10 Oct (R.) Communiqué van
drie uur namiddags.
De actie duurt voort onder bevredigende
omstandigheden. Wij hebben ons gehandhaafd
op het geheele front, ondanks de hevige aan
vallen van den vijand op verscheidene pun-
ben.
Op den linkervleugel, in de streek tusschen
La Basseé, Armentières en Cassel hebben ge
vechten plaats gehad tusschen de tegenover
eikaar geplaatste cavallorieën, die tamelijk
verward waren wegens de gesteldheid van
hei terrein.
Ten noorden van de Oise verkregen onze
troepen werkelijke voordeelen.
Tn de streek van Saint-Mihiel maakten wij
merkbare vorderingen.
Tweede telegram. Communiqué van
eüf uur des avonds.
De hedenavond uit het groote hoofdkwar
tier ontvangen berichten vermelden ons
slechts gevechten tusschen de beide kavalle-
rieën ten zuidoosten van Rijssel, eene hevige
actie van het zuiden naar het noorden en
oosten van Atrecht en zeer levendige aanval
len van den vijand op de Maashoogten.
P a r ij s, via Londen, 11 Oct. (R.) Com
muniqué van drie uur namiddags.
Aan onze linkervleugel is de Duitsche ka-
vallerie geslagen ten oosten van de Aire en
trekt zich terug naar het district Armen
tières.
Hevige aanvallen van den vijand zijn terug
geslagen tusschen Atrecht en de Oise.
Wij hebben kleine vorderingen gemaakt ten
noorden van de Aisne, inzonderheid in de
streek ten noorden en ten westen van Soissons.
Tusschen Craonne en Reims zijn Duitsche
nachtelijke aanvallen teruggeslagen. Aprimont
is genomen en hernomen; het blijft in onze
handen.
Alles te zamen genomen hebben wij overal
onze stellingen gehandhaafd.
Tweede telegram. Communiqué van
elf uur des avonds. Er is geene enkele nieuwe
bijzonderheid te vermelden, behalve dat bij
Lassigny een vaandel is genomen.
De indruk van dezen dag is bevredigend.
Londen, 12 Oct. (R.) Het persbureau
brengt een verhaal van een ooggetuige, waar
in de Duitsche en de Fransche en Engelsche
uniformen mot elkaar vergeleken worden uit
een oogpunt van onzichtbaarheid.
Het Engelsche hoofdkwartier klaagt over
de verspilling van munitie en doet opmerken,
dat er eene gedeeltelijke stilstand van de
actie aan het front is in afwachting van een
algemeen voorwaarts gaan.
B e r 1 ij n, 11 Oct. (W. B.) Mededeeling
van den generalen staf uit Ihct groote hoofd
kwartier van 11 Oct des avonds:
Ten Westen van Rijssel werd door onze ca
valerie den lOen Oct. een Fransche cavalerie-
divisi volkomen en bij Hazebrouck een ande
re Fransche cavalerie-divisie onder zware ver
liezen geslagen.
iDe gevechten aan het front leidden in het
Westen tot heden tot geen beslissing.
Over den bij Antwerpen behaalden birit-
kunncn nog geene mededeelingen verstrekt
worden, omdat dc gegevens daarvoor, zoo-
als tc begrijpen is, nog ontbreken.
Ook over het aantal gevangenen en over
het aantal Engelsche en Belgische soldaten,
die de Nederlandsche grens zijn overgegaan,
is nog geen definitief oordeel te vormen.
P a r ij s, 1 1 Oct. (R.) Twee Duitsche vlieg
tuigen hebben een twintigtal bommen neerge
worpen, die in verschillende wijken zijn neer
gekomen. Drie personen zijn gedood, twintig
gewond. Schade is aangericht op verschillen
de plaatsen, met name in de rue Lafayette van
den faubourg Saint-Antoine. Een bom viel op
het dak van de Notre Dame, tonder te sprln-
i«cn-
Verscheidene Fransche vliegers stegen op
l om de vijandelijke vliegtuigen te vervolgen.
P a r ij s, 10 Oct. (R.) Communiqué van 3
uur namiddags.
Aan de grens van Oost-Pruisen duren de
zeer levendige gevechten voort. De Russen
behaalden partieele voordeelen; zij bezetten
Lyck.
Het beleg van Przesmvsl duurt voort on
der omstandigheden, gunstig voor de Russen,
die door bestorming een der forten van de
hooflinie hebben genomen.
Petersburg^ 10 Oct. (Telegraaf-agent-
soliap). Mededeeling van den grooten gene
ralen staf van 9 October:
De gevechten aan de Oost-Pruisische grens
duren met dezelfde hardnekkigheid voort.
De van Lyck terugtrekkende Duitsche troe
pen laten de bruggen in de lucht vliegen.
Op eenige plaatsen tusschen Ivangorod en
Sandomir hebben artillerie-gevechten plaats
gehad met den vijand, die de Weichsel nadert.
Budapest, 10 Oct. (W. B.) Via Rumenië
wordt bericht, dat Petersburgsche telegraaf-
agentschap bekend maakt, dat de czaar
het opperbevel over het leger met Bresl-Ll-
towsk als hoofdkwartier op zich genomen
heeft. De minister van oorlog Socchomlinow
fungeert als adjudant-generaal van den czaar.
Grootvorst Nikolaas Nikolajewitsch heeft het
opperbevel over het noorderleger aanvaard.
W e e n e n, 10 O c t. (W. B.) Officieel wordt
heden middag bekend gemaakt: Gisteren on
dernam de vijand nog een stormaanval op
het zuidelijk front van Przeraysl, die de bezet
ting weder onder zware verliezen van den
aanvaller terugsloeg. Daarna werden de te
rugtrekkende bewegingen van de Russen voor
de vesting algemeen; zij moesten het weste
lijke front geheel ontruimen. Onze cavallerie
is daar reeds binnengereden.
De door de snelheid van de operatiën in
Russisch Polen in verwarring gebrachte te
genstander beproefde wel zijn aanval op de
vesting door het vooruitbrengen van troepen-
afdeeüngen naar het westen te dekken, maar
was nergens in slaat tegen de toesnellende
legers stand te houden.
De vijf a zes* Russische infanieriedivisiën,
die bij Lancest verschenen, zijn op een te
rugtocht, gelijkend op eene vlucht, naar de
San. Ook werden eene kozakkendivisie en
eene infanteriebrigade, die ten oosten van
Dysnow eene versterkte stelling bezeilen, na
een kort verzet teruggeworpen.
Onze troepen zijn den tegenstander overal
op de hielen. Ook Hongarije zal van dc nog
in de koraitaten Marmaros en Baszteroze Mas-
zod rondzwervende vijandelijke afdeehngen
spoedig geheel gezuiverd.
De plaatsvervangend chef van den
generalen staf.
Generaal-raajoor Von Höfer.
B e r 1 ij n, 11 Oct. (W. B.) Mededeeling van
den generalen staf uit het groote hoofdkwar
tier van 11 October des avonds.
Op het Oostelijk oorlogstooneel werden in
het Noorden alle aanvallen van het eerste en
tiende Russische leger tegen het leger in Oost-
Pruisen den 9en en lOen October afgeslagen.
Ook de poging der Russen om onze troepen
over Schirwindt te overvleugelen, werd ver
ijdeld- Daarbij vielen ons duizend krijgsge
vangenen ln handen.
In Zuid-Polen bereikten de spitsen van onze
legers de "WeichseL
Bij Grojez, ten Zuiden van "Warschau, vie
len tweeduizend man van het 2e Siberische
legercorps in onze handen.
De officieele Russische berichten over een
groote Russische overwinning bij Augustow
en Suwalki zijn verzonnen. Welke waarde de
officieele Russische berichten hebben, blijkt uit
het feit, dat over de geweldige nederlagen
bij Tannenberg en Insterburg geene officieele
Russische mededeelingen bekend gemaakt
zijn.
Petersburg, 12 Oct. (Telegraaf-agent-
schap.) Mededeeling van den groolcn gene
ralen staf.
Heden vielen onze bereden voorhoeden
verscheidene Duitsche voorhoeden oao en sa
belden hen neer; zij, die aan de uitroeiing
onLsna^ten, werden gevangen genomen. In
den loep van het gevecht werd prins Oleg.
de zoon van grootvorst Konstanlijm, die het
eerst den vijand bereikte, licht aan het been
gewond door een geweerkogel.
Aan het Oost-PriuSische front is de toestand
onveranderd. De Duitschers. partij trekkenle
van hun spoorwegnet, trachten de stellingen
te behouden, die zij aan beide zijden van de
grens bezetten.
Aan den Weicihseloevor hebben verscheidene
voorpostengevechten plaats gehad aan de
Galicische grens bij het vervoeren van troe
pen van de eene plaats naar de andere. In
Galicië vormen de Oostenxijksche troepen
groepeeringen, die in verschillende richtingen
opcreeren. Ondanks al de omzddrtigheid van
hun offensief, is onze cavalerie er in geslaagd
door een kruisvuur eene op xnamsdh zijnde
Oostenrijksche divisie te verrassen en gedeel
telijk uiteen te jagen.
Weenen, 11 Oct. (W. B.) Officieel. Ons
snel vooruitgaan bevrijdde Przemysl van de
vijandelijke insluiting.
Onze troepen rukten Przemysl binnen.
Overal waar de Russen den strijd aanbon
den, werden zij geslagen on op hun vlucht
naar de rivierovergangen bij Sieniawa en
Lezajsk (noord-westelijk van Jaroslaw aan de
San) werden zij bij massa's gevangen geno
men.
Cettinje, IT Oct. (R.) Eergisteren ver
sloeg het naar Serajewo oprukkende Monte-
negrijnsche leger de Oostenrijksche troepen,
die 20.000 man sfterk waren en bracht hun
een verlies van 1500 man toe De Oostenrij
kers trokken zich terug op Kalinovik, (op on
geveer 40 kilometer afstand van Serajewo) en
verloren in een nieuw gevecht nog 500 man
aan dooden en gewonden. De Monlenegrijnen
maakten bovendien een aanzienlijken buit.
Londen, 10 Oct. (R.) Lord-kanselier
Haldane zeide in eene rede te Newcastle:
De groote hoedanigheden van de Duitsche
natie zijn. geschandvlekt door het militarisme.
Daaraan moet deze oorlog een einde maken.
Het Britsche rijk zal liever met eere te gron
de gaan, dan te dulden dat België en Neder
land geannexeerd, Frankrijk verpletterd en
Rusland bedwongen wordt. Maar als wij met
de hardnekkige vastberadenheid, die het Brit
sche voile kenmerkt, blijven volharden, zullen
wÜ ten slofte overwinnen.
De vredesvoorwaarden, die wij met onze
bondgenooten stellen, zullen zijn, dat de over-
heerschende geest van het militairisme. die
in de Duitsche natie ieder talent bederft, moet
worden gebroken en verpletterd, zoodat hel
nageslacht van zulk een verschrikking bevrijd
zal zijn.
Washington, 10 Oct. (R.) De waar
nemende staatssecretaris heeft de berichten,
dat de regeering nieuwe bemiddelingsvoor
stellen aan de oorlogvoerenden heeft onder
worpen, als ongegrond gekenschetst. Hij
noemde deze berichten verzinsels van perso
nen, handelende met bijoogmerken.
Weenen, 9 Oct. WB.) Op eene diplo
matieke navraag naar de onderhandelingen
tusschen Portugal en Engeland, heeft de re
geering te Lissabon, zooals de Reichspost van
diplomatieke zijde verneemt, verklaard, dat
zij er niet aan denkt de onzijdigheid van Por
tugal prijs te geven en dat Engeland haar niet
heeft verzocht de onzijdigheid te laten varen.
De Portugeesche regeering heeft een credlet
van acht millioen gevraagd voor toerustingen.
B e r 1 ij n, 10 Oct. (Björnson). In Rusland
begint men gebrek aan kolen te krijgen; de
bladen te Warschau berichten, dat de prijs
6 tot 7 mark per centenaar bedraagt tegen
een vroegeren prijs van 1 Mark.
Italië.
Rome, 10 Oct. (Stefani). De kardinaal
staatssecretaris Ferrata is overleden heden
namiddag om kwart over een.
(De dood heeft zeer spoedig reeds na enkele
weken, den nieuwen paus Benedictus XV den
man ontnomen, dien hij gekozen had als zijn
voornaamsten raadsman en medewerker).
Rumenië.
Bnkarest, 10 Oct» (Corr.-bareau).
Koning Carol Is heden morgen
overleden.
(Met koning Carol -van Rumenië is een van
de oudsten der regeerende vorsten van Euro
pa heengegaan. Den 8/20 April 1866 was hij
door eene volkstemming tot regeerend vorst
van Rumenië gekozen, in welke waardigheid
hij den 12/24 October van dat jaar door de
groote mogendheden erkend werd. Den 14/26
Maart 1881 werd Rumenië door een eenstem
mig parlementsbesluit tot een koninkrijk ver
heven en vorst Carol werd den 10/22 Mei van
dat jaar tot koning gekroond.
Gedurende bijna eene halve eeuw heeft (hij
over (het land geregeerd, dat onder zijn be
stuur uit een half barbaarscheh toestand zich
tot een constitutioneelen (heeft ontwikkeld. De
gewichtige rol, die Rumenië nog niet lang ge
leden heeft gespeeld bij de beëindiging van
den Balkanoorlog, levert het bewijs wat het
land onder de regeering van den nu overle
den koning is geworden.
Karei (Carol) I, koning van Rumenië, prins
van Hohenzollem, was een Md van de twee
de, waarschijnlijk oudste maar niet regeeren
de lijn van het huis Hohenzollern, die den
vorstentitel voert. Hij werd den 20en April
1839 geboren ln Sigmaringen en trouwde dén
15en November 1869 met Elizabeth prinses
van Wied» de begaafde dichteres en schrijf
ster, dde als zoodanig bekend isonder den
nom de plume Carmen Sylva. Dit
huwelijk Is kinderloos gebleven, maar in de
troonsopvolging is in 1886 voorzien door eene
regeling, waarbij prins Ferdinand, de tweede
zoon van 'a konings broeder Leopold van Ho
henzollern, tot troonopvolger is benoemd»
Deze, d4e den 24en Augustus 1865 geboren is,
treedt nu dus als koning op. Uit zijn huwe
lijk met prinses Marie van Saksen-Coburg en
Gotha zijn zes kinderen gesproten, twee zo
nen en vier dochters, waarvan de oudste is
de op 3 October 1893 (oude stijl) geboren
prins Carol).
Bukarest, 10 Oct. (W. B.) De koning Is
overleden in Sinaia. De dood trad in hedeD
morgen om half zeven.
Bukarest, 10 Oct (Agence roumaine).
Het parlement zal morgen bijeenkomen. Erf
prins Ferdinand zal ten overstaan van de
volksvertegenwoordigers den eed op de grond
wet afleggen. Daarna zal hij tot koning van
Rumenië worden uitgeroepen. Prins Carol
wordt erfprins.
Een extra nummer van het staatsblad zal
eene proclamatie aan het volk brengen.
Weenen, 11 Oct. (W. B.) Door het oor
logspersbureau wordt officieel gemeld:
De opperbevelhebber van het leger, aarts
hertog Friedrioh, richtte aan den Rumeen-
schen ministeripresident en minister van
Oorlog, Bratianu, hetf volgende telegram: Het
is mij een behoefte des harten, aan het roem
rijke Rumeensche leger, naar aanleiding van
het smartelijke en zware verlies, dat het door
het overlijden van koning Carol, zijn schep
per, oppersten krijgsheer en zegenvierenden
leider, heeft geleden, de oprechte deelneming
van -'t in het veld staande Oostenrijk-TIon-
gaarsche leger en der oorlogsxnarine uit te
spreken.
Allerlei.
Lissabon, 10 Oct. (R.) Verscheidene
personen zijn gedood en een honderdtal ge
wond bij eene ontploffing, die hier in de gas'
fabriek is voorgekomen.
Uit de Pers.
De Steunbeweging.
In de jongste aflevering van De Samen
leving, geeft prof. Is. P. de Vooys uiteen
zettingen over „De Steunbeweging", die, in
het leven geroepen door de bizondere tijdsom
standigheden, ook blijvend kwaad tracht aan
te tasten.
„De Maatschappij van Nijverheid, het
Nederlandsche Landbouwcomité, en de
Nederlandsche Tuinbouwraad, zijn drie
groote organisaties, die de belangen der
hoofdbronnen van ons bestaan behartigen.
Door hun deelname aan het steuncomité
is vooral uitgedrukt, dat het niet uitsluitend
philantropische bedoelingen had, maar tot
herstel van 't geschokte bedrijfsleven in de
allereerste plaats wilde bijdragen.
De Werkloosheidsraad is nu de verbin-
ding tusschen dit streven, en het lenigen
van nood door toegewijde hulp en armen
zorg.
De werklooze en d*» nn\n>er zitn twee *e®r
van elkaar te onderscheiden typen. De pau
per, die door allerlei oorzaken naar bene
den is gezakt en door onbruikbaarheid op
hulp is aangewezen, zal als regel zonder
werk zijn. De armenzorg helpt hem en
tracht zijn onbruikbaarheid of zijn parasi
tisme weg te nemen, vooral ook door arbeid.
Het is echter onjuist en voor onzen tijd
geheel niet meer passend, de paupers werk-
loozen te noemen, of juister gezegd, in alle
werkloozen een minderwaardige categorie
van personen te zien.
Dit geldt in gewone tijden, maar is boven
alles duidelijk in deze dagen. De werkloo
zen, die bijzonder de steun en aandacht
verdienen, zijn de volkomen valiede perso
nen, die niets liever zouden doen, dan hun
vak uitoefenen, waarin zij bekwaam zijn en
waardoor zij een bestaan hebben. Het zijn
invloeden geheel buiten hun wil, die hen
werkloos maken en daardoor met armoe
bedreigen.
Naarmate hun gewone maatschappelijke
positie beter is, en zij werd in de laatste
jaren voortdurend beter, zijn zij scherp
afgescheiden van de armlastige personen,
en is hun grootste eer en wensch om buiten
armenzorg te blijven. De grootste gevaren
dat het toch gebeuren moet, liggen in de
kans van werkloosheid. Vandaar dat zij
zich daartegen willen verweren.
Niet alleen echter van hen zelve, maar
ook van allerlei andere personen is in de
laatste jaren een streven uitgegaan om tegen
de werkloosheid van de geheele valiede ar
beiders den strijd aan te binden. Geheel
voorkomen is niet mogelijk. De aard onzei
voortbrenging veroorzaakt noodzakelijk
schommelingen ln de productie, die voor
de arbeiders gebrek aan werkgelegenheid
beteekenen.
Wat echter wel mogelijk is, leert de er
varing en daarvan dient een ruim gebruik
gemaakt te worden. Afgescheiden daarvan
is het lenigen van nood onvermijdelijk en
de overtuiging wint veld, dat armenzorg
daarvoor niet behoort te zijn aangewezen.
Waar dit zoo lang wel het geval was, en
uit gebrek aan beter, geschiedde het ten
nadeele der werkloozen en deed het schade
aan de ontwikkeling van armenzorg.
Langs verschillende wegen is de bestrij
ding der werkloosheid geworden tot een
streven om de arbeidersbemiddeling tot
ontwikkeling te brengen, de emigratie te
leiden, de werkverschaffing in een juister
maatschappelijk verband te brengen, en de
eigen hulp der arbeiders in den vorm der
wcrkloozenverzekering aan te moedigen. Dit
alles kon niet genoeg geschieden door de
vereeniging, die het zich ten doel stelde,
n.l. de Nationale Vereeniging tegen de
Werkloosheid. Naast haar ontstonden an
dere nationale bonden, en bovendien bleven
de vakvereenigingen hun eigen weg volgen.
Het is gelukt in Juni een band te leggen
tusschen alle vereenigingen, die bij de werk-
loozenzorg van de nieuwere denkbeelden
uitgaan, en de practijk er van met kracht
beoêfenen. Die band is de Werkloosheids-
raad, en de proef op zijn bruikbaarheid is
al zeer snel gevorderd, nu in deze buiten
gewone omstandigheden naast en met ar
menzorg een werkloozenzorg van zeer groo
ten omvang te organiseeren is.
Na deze uiteenzetting is het duidelijk, dat
het Koninklijk Nationaal Steuncomité door
zijn samenstelling de waarborg geeft, dat
niet alleen een armenzorg op groote schaal
beoefend zal worden aan alle noodlijden
den, maar dat met behulp van de vertegen
woordigers onzer bronnen van bestaan, ge
streefd zal worden de werkloosheid als een
maatschappelijk verschijnsel op te vatten
met alle konsekwenties die daaraan ver
bonden zijn."
Berichten.
Aan de Staatscourant van Zondag 11 en
Maandag 12 October ontleenen wij de volgende
Koninklijke besluiten:
met ingang van 1 Nov. 1914, aan den heer
mr. H. S. van Lennep, te Amsterdam, op zijn
verzoek, eervol ontslag verleend uit zijne be
trekkingen van plaatsvervangend voorzitter van
den raad van beroep voor de vermogensbelasliny
te Amsterdam en van dien voor de personeele
belasting aldaar, met dankbetuiging voor de
diensten in die betrekkingen bewezen
met ingang van denzelfden datum, benoemd
tot plaatsvervangend voorzitter van den raad
van beroep voor de vermogensbelasting te
Amsterdam en van dien voor de personeele
belasting aldaar, de heer jhr. mr. J. F. Backer,
advocaat en procureur te Amsterdam
met ingang van 20 Oct. 1914 is bij het Depar
tement van Landbouw, Nijverheid en Handel
benoemd tot adjunct-commies, mr. C. W. Rit-
ter, thans tijdelijk als zoodanig werkzaam.
Eerste Kamer. Het aanvangsuur van
d:e aanstaande Dinsdagavond te honden ver
gadering van de Eerste Kamer der Staten-
Generaal is nader vastgesteld op half tien ln
plaats van half negen, zooals aanvankelijk was
bepaald.
Mr. G. van Tienhoven, t
Mr. G. van Tienhoven, oud-commissaris
der Koningin, in Noord-Holland, oud-burge
meester van Amsterdam en oud-minister van
Binnenlandsche zaken, is hedennacht te Haar
lem overleden.
Mr. G. van Tienhoven werd in 1841 geboren
te De Werken en Sleewijk. Hij studeerde aan
de Universiteit te Utrecht en promoveerde al
daar in 1866 tot doctor in de beide rechten
op proefschrift: „Beschouwingen over rechts
persoonlijkheid." Hij vestigde zich te 's Gra
venhage, alwaar hij benoemd werd tot refe
rendaris bij het departement ran justitie, welk
ambt hij in 1869 neerlegde wegens zijn be
noeming tot hoogleeraar aan het Atheneum
Qlustre te Amsterdam. Na 1874 was hij wet
houder van Amsterdam, lid der Proviucinlë
Staten van Noord-Holland en lid der Tweede
Kamer. In 1879 werd mr. ran Tienhoven be
noemd lot burgemeester van Amsterdam en
in 1880 gekozen tot lid der Eerste Kamer voor
Noord-Holland.
Van 1891—1894 was de heer van Tieuhoven
minister van buitenlandsche zaken. Zijn laat
ste functie was die van commissaris der Ko
ningin in Noord-IIolland, welke hij aanvaard
de in 1897 on waarin hij is opgevolgd door
den tegen woordigen limctiomtarls mr. "W. F
ran Leen wen.
Mr. van Tienhoven was commandeur ln de
orde van dan Nederlandschen Leeuw en rid
der grootkruis in de orde vsd den Eikenkroon.
