"BINNENLAND."
Verspreide Berichten.
folk, waartegen Engeland en Frankrijk de
•halve wereld op de been hebben geroepen. Dc
Ëjd Moet fatsoenlijker rijn dan de oude go-
dJe het altijd met de meerderheid hiel-
Geen edel mensch zal den heldenmoed
nen ontkennen, waarmee het Duitsche
rVolk dezen strijd voor huis en haard tot dus
ver hoeft gevoerd. Geen offer is het te groot,
'geen vijand te machtig. Zijn vertrouwen op
'de overwinning is even groot als de liefde
Voor het vaderland, die in zijn hart brandt.
Duitschjand.
Berlijn, 20 Oct. (W- B.) De Pruisische
l-anddag zal in de vergadering van 22 October
beraadslagen over een wetsontwerp, waar
door de minister van Financiën tot uitgifte
van schatkist-biljetten tot een bedrag van 1500
millioen mark gemachtigd zal worden. In de
toelichting wordt uiteengezet, dat het grootste
deel van de oorlogs-udtgaven voorloopig
slechts in den vorm van voorschotten gedaau
wordt en later door terug-ontvangsten weder
vereffend zal worden, zoodat er geen defini
tieve credietwet noodig is-
Onder de uitgaven, die worden vermeld,
verdienen vooral dc aandacht: zorg voor loon
trekkende© in dienst van den staat, nood wer
ken tot vermindering van de werkloosheid,
vooral op het gebied van spoorwegen cn open
bare werken, ontginning van woeste r~ondcn
tot vermeerdering van de voortbrenging van
levensmiddelen voor menschen en vee, en van
hooge en lage veengronden, inzonderheid in
de provinciën Hannover en Sleeswijk-Hol-
riein. Daarbij komen maatregelen tol verzor
ging van het land met \oedingsmiddelen eh
lot instandhouding van den veestapel.
Tot heeling van de door de Russen in Oost-
Pruisen geslagen wonden, zullen voorloopig
4CU millioen mark beschikbaar gesteld wor
den. behoudens later volledige schadevergoe
ding.
Berlijn, 20 Oct. <\V. B) Bij de opening
van de universiteit te Frankfort a/d. Main, die
den löen zonder bijzondere plechtigheid is
geschied, heeft de academische senaat den
keizer per telegraaf bericht gezonden, dat de
werkzaamheden zijn begonnen
Daarop is van den keizer een telegram ont-
fangen, waarin gezegd wordt: Gaarne had ik
op den gewichtigcn gedenkdag van heden de
groothartige stichting \an Frankfort en van
zijne offervaardige burgerij persoonlijk inge
wijd. De noodzakelijk geworden verdediging
van het vaderland tegen de rockelooze aan
vallen van onze vijanden heefl mij dringen
der plichten opgelegd. Mijne warmste wen-
tchen vergezellen de nieuwe kweekplaats van
Duitsche beschaving en wetenschap. Moge zij
uit den ernstigen tijd van hare slichting zich
ontwikkelen tot krachtigen bloei in gelukkiger
dagen. Moge de ijverige arbeid van hare leera
ren en de vlijt van de aan hare voeten zittende
Duitsche jeugd steeds gedragen zijn door de
groote, eensgezinde liefde voor het vaderland,
die nu ons Duitsche volk zoo sterk en onover
winnelijk maakt.
Rumeniê.
'B e r 1 ij n, 2 O O c t. VV. B.) De Berliner Zei-
fung am Mittag bericht uit Kopenhagen: Vol
gens berichten uit Petersburg heeft de Rjetsch
de mededeeling gebracht, dat koning Carol
ort voor zijn dood aan zijn opvolger heeft
anbevolen de onzijdigheid te handhaven.
Zijne laatste woorden waren: Spaatr het va
derland? Vergiet geen bloed!
Kondng Ferdinand moet aan minister-pre
sident Bratiano woordelijk met den mecsten
nadruk hebben verklaard: Ik zal niet afwij
ken van ii tam v ,n m in voorganger.
Vereenigde Staten,
Londen. 20 Oc 1 (R.) Lloyds bericht:
De stremming in het Panamakanaal is ver ge-
noer: opgeruimd om toe te laten, dat dc sche
pen het kanaal weer bevaren.
De koningin van België.
Aan een bijzondere correspondentie van de
„Journal" ntleent de Tel. over het moedig
gedram van koningin Elisabeth te Ostende h-it
volgende: Eerst, toen de laatste gewonde sol
daat naar een veatige plaats was overge
bracht, stemde koningin Elisabeth er in toe
aan boord van haar jacht te gaan. „Zij heeft
®ch" aldus de correspondent ..meer
<I-.i heldhaftig gedragen en haar edele toe
wijding gedurende dc twee laatste dagen van
het beleg zullen nimmer door hei Belgische
volk worden vergeten''.
U 26
De heele bemanning der U 20, die de Pal-
lada tot zinken bracht, kreeg, evenals die der
U 9, het IJzeren Kruis
Kruitmagazijn ontploft.
Bij Brasschaet is gisterenmiddag een kruit
magazijn ontploft, waarbij eenige Duitsche
soldaten ernstig gewond werden. De oorzaak
moet geweten worden, aan de onvoorzichtig
heid van de bezetting van het fort.
„Brummers" voor Belfort?
Aan de „Kölnische Zeitung" wordt uit Zü-
rich gemeld, dat het zware Duitsche geschut
In den Elzas is aangekomen en ten Oosten van
Belfort is opgesteld. Er werd hevig gestreden.
De Duitsche troepen maakten slechts geringe
vorderingen.
Uit de Pers.
De sociaal-democratie en de
oorlog.
In de Voorzorg heeft dr. J R Slotema-
feSr de Bruine een beschouwing gewijd aan
bovenstaand onderwerp. Tot basis van deze
Beschouwing neemt de schrijver hetgeen Mr.
Troelstra in de gewichtige Kamerzitting van
3 Aug. heeft verklaard: „dat thans de natio
nale gedachte de nationale geschillen moet
overhecrschen".
Dit woord .dus <lr. Slotemaker de Brui
ne
„werd met te meer verrassing en te me®r
dankbaarheid vernomen naarmate men het
van die zijde te minder had verwacht. Altoos
klinken vandaar andere toonende klassen
strijd graaft een onoverbrugbare klove tus-
schen de Sociaal-democratie en alle andere
groepen i de int emotionele eenheid van het
Wereld-proletorioat rijst hoog boven wat na-
«ort&ri kan verbinden en Internationaal
•«snelden keiu... door klinkt van die riid« het
paroolde nutionole gedachte overheerscht
df nationale geschillen
Het werd gehoord met groote voldoening.
Het stelde gerust, omdat daarmee ook de
vrees voor deeling binnen ons leger, voor
on-miütair en on-disciplinair optreden der
mannen volkomen verdwijnen kon. Het heeft
de sociaal-democratie in de voücswaardee-
ring doen rijzen."
De schrijver gaat nu na, waaruit de ver
andering te verklaren zou zijn. Uit verande
ring van inzicht? Gevoelt men vraagt hij
t h a n s het onzuivere van de vroegere leu
zen en van het vorige gedrag. De schrijver
acht dit geval niet aanwezig:
„Wij worden op onze beurt verbijsterd
over hetgeen Mr. Troelstra in Het Volle
ichrijven durft.
Waarom dringt hij er op aan, dat de
nationale gedachte de nationale geschillen
zal overheerschen5 Omdat hij het schoone
daarvan gevoelt? Zóó is zijn woord verstaan
in de Kamer en zeker in het landzoo is
zijn woord gewaardeerd. Maar zoo is het
niet bedoeld. Letterlijk schrijft hij (no
4399)
De partij is een belangrijk deel van
het volkeen deel, men bedenke dit wel,
dat wel rood stemt, maar daarom
volstrekt nog niet in zijn geheel rood
denktErkent de partij niet, dat
alleen de nationale gedachte helaas
den doorslag geeft in een tijd, dat het
nationale bestaan op het spel staat,
dan keert zich het gansche volk tegen
haar en wreekt zich de oorlog allereerst
aan haar zelve.
Hier staat met een ontstellende duidelijk
heid, dat het belang van de partij, dat de
waardeeritig van het Nederlandsche volk
voor de partij den doorslag geeft. Niet het
schoone of juiste of noodzakelijke van het
nieuwe standpunt drijft aanmaar de uit
rekening, dat men door dit standpunt niet
in te nemen sterk zou inboeten aan popu
lariteit. Dit is tactisch zeer juist. Maar het
is zedelijk absoluut onverdedigbaar. H'er
staat men niet voor ziin overtuiginghier
verloochent men desnoods, wat uit het al
toos gepropageerde ook volgens het oordeel
van partijgenooten noodzakelijk volgthier
geeft alleen succes het gedrag aan. En ons
volk kan dat iemand hooren verklaren, zon
der hem onmiddellijk volkomen te desavou-
eeren 1"
Zal vraagt Dr. Slotemaker dan verder
het gedrag anders zijn, meer in overeenstem
ming met de thans aangenomen houding?
„Het blijkt uit niets. Het tegendeel
wordt waarschijnlijk door het volgende. Men
heelt tot heden tegen de oorlogsbegrootin-
gen gestemd, omdat (no. 4103) de Sociaal
democraten zich verzetten tegen „het schep
pen van nieuwe oorlogstoerustingen." Een
wijze van stemmen, die aan de partij in
breede volkskringen sympathie verschaft,
omdat hfer mannen zijn van sterk verzet
tegen zware oorlogslasten en van kloek anti-
militarisme. Thans staan deze zelfde man
nen „een mobilisaiie-cred'et toe." Oerstaat
ons volk niet, wat dit gedrag beduidt? Men
heeft den moed om tegen te stemmen,
zoolang het geen gevaar oplevert voor de
begrooting; men verklaart zich daarmee
voor een zwak leger, zwakker dan wij in
uren van gevaar zouden kunnen in het veld
brengenmen neemt daarvoor althans in
theorie de verantwoordelijkheid op zich. En
staat dan een mob'lisatie-crediet toedat
Ismen begeert een zwak leger en is bereid,
het teg'en den vijand te stellen. Hetgeen
weder beteekentals het er op aan kwam,
zou men er de mannen aan wagen.
En nadat men thans het crediet heeft toe
gestaan anders „zou het gansche volk
zich tegen de partij keeren", zal men een
volgend jaaF weder anti-militarist zijn en
tegenstemmen dan Wint men sympathie
van vele kringen. Zoo snijdt het mes aan
twee kanten."
De dubbelzinnigheid gaat volgens den schrij
ver nog verder: Er heeft een roep om na
tionale eenheid geklonken in ons parlement;
ook deze leuze heeft de sociaal-democratie
niet bedoeld zooals zij gehoord isde p o 1 i-
tieke partijstrijd zou volgens hare opvat
ting rusten, maar de sociale strijd -wordt
voortgezet; de socialisme-propaganda mag
voortgaan.
„De propaganda voor de eigen partij gaat
ongestoord en ongeschorst verder.
Met de kleine middelen, die noodig zijn
om bij de groote massa het besef te kwee
ken, dat de socialisten de eenige, oltbens de
eenig-zuivere vrienden van den vrecc zijn.
Zoo verklaart mr Troelstra (no. 4405), dat
de Sociaal-demo —atische kamerfractie den
eisch gesteld heelt, dat er nu in Nederland
geen honger mag worden geledenwelke
gedachte toen door de regeering is ove-ge-
nomen en thans door m:nister Treub uitge
werkt wordt. Zoo wordt in de bladen een
brief van mr. Troelstra vermeld, dat hij
bezig is, de neutraliteit van ons land te
handhaven en daarover besliste toezeggin
gen van ministers heeft ontvangen. Zoo roe
pen de sociaal-democraten protest-vergade
ringen tegen den oorlog samen, alsof zij
alleen tegen den oorlog zijn en alsof deze
vcrraderingen eenige beduidenis hadden en
eenigen invloed oefendenMaar deze
middelen oefenen wel invloed 1
Met de iets minder -e nvddc":-» van de
bewering, dat kapitalisme, imperialisme c»
militarisme d e oorzaken van den oorlog
zijn én dat men straks den oorlog onmoge
lijk zal maken. Alsof niet de drie woorden
„kapitalisme", „imperialisme" en militaris
me" elk twee betekenissen hebbeneen
goede en een slechte 1 Alsof het nitt
uitermate oppervlakkig ware, te beweren,
dat de ondergrond van den tegenwoordigen
oorlog alleen-econonrsch van aard is en er
niet zeer groote zedelijke geestelijke, cul-
lureele vragen achter stacn
Maar men zei intusschen dezen oorlog als
propagandamiddel gebruiken."
De schrijver eindigt zijn beschouwing aldus
Het zou voor ons volk gelukkiger zijn,
ind'en deze oorlog ons van het innerlijk-
onzuivere der sociaal-democratie kon ver
lossen. De partij-zelf heeft in binnen- en
buitenland reden te over om zich daarop te
bezinnen. Want het onoprechte en inconse
quente van het gedrag dezer dagen is geen
gevolg van het karakter der leidende per
soonlijkheden hun karakter blijft natuur
lijk integendeel geheel buiten bespreking
maar gevolg van het karakter der sociaal
democratie, die in de propaganda nog de
oude, long verouderde leuze bezigt en in de
praktiik rich aan het „burgerlijke" aansluit.
Hierbij legt het absoluut geen gewicht in de
schaal, dat reeds Engels ov r het nationale
bestaan heeft gesproken; dot thans in alle
landen de Socialisten nat onaol gevoelen.
Dat dezelfde tweeslachtigheid altoos voor
komt, bewijst niet, dat het tweeslachtigheid
Is. In alle verdedigingen, thans gegeven,
staat op den voorgrond, dat het nationale
bestaan een trap van beschaving vertegen
woordigt, die gehandhaafd moet worden;
de Duitsche beschaving moet worden be
schermd tegen de Russischede Fransche
geest moet worden beschermd tegen de
Duitsche. Daarom strijden socialisten tegen
socialisten. Maar dit alles is de dood voor
de bewering, dal de klassenstrijd den door
slag geeft, dat het economische den door
slag geeft, dat tegenover het kapitalisme
het internationale proletariat staat.
Liet men dit alles vallendeed men den
stap niets dan een consequentie van
vorige stappen in het „burgerlijk" gebied,
om daar te staan aan de uiterste linkerzijde
(deze aanduiding thans in socialen zin be
doeld), dan zou het gansche sociale aspect
verhelderd wezen, dan kon de nu onvermij
delijke dubbelzinnigheid verdwijnen, dan
kon ondanks veel verschil Inderdaad de
nationale gedachte overheerschen en zij kon
dat blijvend doen.
Geschiedt het tegendeel en alle uitin
gen doen dit vreezen dan is het nood
zakelijk, dat op het innerlijk-tegenstrijdige
van woorden en gedragingen thans reeds
wordt gewezen. Opdat niet straks de min
der algemeen opgemerkte propaganda juist
aan dezen oorlog reeds nieuwe kracht hebbe
ontleend, wanneer pas de bestrijding kan
beginnen, die gestaakt werd, omdat „de
nationale eenheid overheerscht." Dan is het
onontwijkbaar, dat thans reeds het holle van
al deze gladde, loopende beweringen wordt
aangewezen."
Berichten.
De Staatscourant van Vrijdag 21 October
bevat o. a. het volgende Koninklijke besluit:
bevorderd tot consul der Nederlanden te
Grand Rapids J. Steketee, thans vice-consul.
H. M. de Koningin heeft gistermiddag,
vergezeld van haar adjudant kapitein-luit. ter
zee jhr. Hooft Graafland en een hofdame, in
Den Haag een bezoek gebracht aan het mili
tair hospitaal.
H. M. werd ontvangen door geneiraal-majoor
Quanjer, inspecteur van den geneeskundigen
dienst, en kolonel Schouten, chef van het hos
pitaal.
Nadat de heeren dr. Polak, dr. Lankhout,
dr. Thiange en res.-officier van gezondheid
De Koek van Leeuwen aan de Koningin wa
ren voorgesteld, bezichtigde H. M. het gebouw,
In allo zalen belangstellend bij de patiënten
vragend naar hun toestand en naair de om
standigheid, of ze thuis vrouw en kinderen
hadden. Ook door nog andere vragen deed de
hooge bezoekster blijken van haar groote be
langstelling in de verpleegden.
Vervolgens werden bezichtigd de operatie
kamer, dc bureaux, de keuken, de kamer van
den specialist voor neus-, keel- en oorziekten,
dr. Ruysch, en ten slotte de apotheek, waar
de militaire apofhe' r, de heer Ten Burg, aan
H. M. werd voorgesteld.
Het bezoek duurde biïna een uur.
Prins Wol ra d-FK eel rich van Waldeck
en Pyrmont. t
H. AL de Koning-Moeder ontving Maandag
avond het telegrafisch bericht, dat op het wes
telijk oorlogsveld bij een patrouille-rit is ge
sneuveld Prins Wolrad-Friedrich von Wal
deck en Pyrmont. half-broeder \zn Hare Ma
jesteit, luitenant bij de IC •ninklijke Pruisische
garde-dragonders.
Prins Wolrad was dc eenige zoon uit het
tweede huwelijk van a Ijlen den regeerenden
vorst van Waldeck en Pyrmont met de Prin
ses van Sleeswij!: IIolstein-Sonderburg-Glïicks-
burg.
De Vorslin-weduwe, moeder van den ge
sneuvelden Prins, verblijft nog te Arolsen cn
verliest in den overledene haar eenig kind.
Prins Wolrad Friedrich van
W a 1 d e ck en Pyrmont. de gesneuvelde
halfbroeder van H. M. de Koningin-Moedor,
was eerst 22 jaar oud.
Schatkistpromessen. Bij Kon.
besluit is de minister van Financiën gemach
tigd tot de uitgifte van schalkistpix>mes:en,
tol een bedrag van f 50.000.000.
De Kamerzetel voor Roer
mond. Door de bevordering van den heer
M. Gh. E. Bongaerts. van ingenieur van den
Rijkswaterstaat der 2de klasse tot ingenieur
van den Rijkswaterstaat der le klasse, ont
slaat, naar „Het Huisgezin" meldt, een vaca
ture in de Tweede Kamer voor het district
Roermond, dat de heer Bougaerts sedert het
vorig jaar vertegenwoordigt.
Dc heer Bongaerts is herkiesbaar.
Nederland en de oorlog.
Buitengewone credieten.
Bij de Tweede Kamer is ingediend een wets
ontwerp tot aanvulling en verhooging van het
TOe hoofdstek Staatsbcgrooling T9T4. Aange
vraagd wotrdt een bedrag van ƒ4,312.000,
voor het nadeelig saldo van den aan- en ver
koop van regeeringswege van graan en meel
in het belang van de volksvoeding en van vee
voeder in hot belang van den landbouw
ƒ2,500000. voor eene bijdrage aan het Kon.
Nat. Steuncomité 1914 600,000. Voofr den
aankoop van regeeringswege van levensmid
delen, welke ter beschikking worden gesteld
van het Kon Nat. Steuncomité, ƒ200.000.
Voor kosten van uitvoering der beurswet
ƒ12 000
He' ligt in hel voornemen van den minister
in 1914 maandelijks voor een bedrag van
pl. m. 6 millioen gulden aan graan en meel
fn het buitenland aan te koopen, wat over het
loopende jaar een bedrag zal uitmaken van
pl m. 20 millioen gulden.
In de memorie van toelichting wordt er op
gewezen, dat deze sommen grootendeels dooi
de afnemers worden terugbetaald, maar heft is
waarschijnlijk dat e- een nadeelig saldo voor
het Rijk zal komen, daar bij de bepaling van
den prijs waarvoor het graan en meel van
regeeringswege wordt beschikbaar gesteld, er
rekening mee moet worden gehouden dat de
broodprijzen niet hnoger tullen stijgen dan
Strikt noodzakelijk is.
Weep «en nieuwe spoorwegdienst*
regeling.
Met raacEtiging van den opperbevelhebber
van land- en zeemacht zal met ingang van 1
November a.s. eene nieuwe beperkte dienst
regeling op de Nederlandsche spoorwegen
worden ingevoerd. Hoewel het aantal treinen
belangrijk wordt uitgebreid, blijft, in verband
met het beschikbaar houden van een groot
deel van het materieel in het belang der de
fensie, de dienst beperkt en zoolang de poli
tieke omstandigheden niet veranderen zal het
niet mogelijk zijn, een verdere belangrijke ver
meerdering van treinen toe te staan.
Bij de nieuwe regeling is in hoofdzaak ge
volgd het door den minister van Waterstaat
goedgekeurde Ontwerp voor den Winterdlenst
1914/15, die onder gewone omstandigheden
op 1 October jl. zou zijn ln werking getre
den.
Met vele in de laatste maanden gerezen be
zwaren en geuite wenschen is thans rekening
gehouden; verbeterde aansluitingen tusschen
de treinen der maatschappijen onderling zijn
lot stand gebracht en op verschillende belan
gen, zoowel van het verkeer op grooter af
stand als van het buurtverkeer, is beter gelet
dan tot dusver mogelijk was.
De nieuwe dienst is opgenomen in een door
de maatschappijen gezamenlijk samengestel-
den reisgids in boekvorm, die 10 ets. binnen
enkele dagen aan de stations en bij den boek
handel verkrijgbaar zal worden gesteld.
Centraal Inllchtingsbureau voor
Belgische vluchtelingen.
Het Centraal Inlichtingsbureau voor Bel
gische vluchtelingen, ingesteld door mr. Louis
Franck, voorzitter der intercommunale com
missie te Antwerpen, verzoekt ons mede te
deelen
I. Het Centraal Bureau staat onder be
schermheerschap van den consul-generaal der
Nederlanden te Antwerpen, den heer Van
den Bergh, en 4s in twee afdeellngen gesplitst.
De Belgische afdeeling wordt gevormd door
de heeren Poplimont, advocaat, als voorzit
ter; Van der Molen, senator Montens, lid van
Gedep. Staten, en Sohobbens, griffier der Ge
deputeerde Staten, als leden.
De Nederlandsche afdeeling wordt gevormd
door de heeren prof. M. E. M. Meyers als voor
zitter, W. A. van der Veen, E. M. von Baum-
hauer en G. W. baron de Vos van Steenwijk
als leden.
II. De dagelijksche leiding is opgedragen
aan een Bureau van uitvoering, waarvan de
heeren Schobbens en Van der Veen voorzitter
zijn.
III. Het Bureau heeft zijn kantoor te Ant
werpen: Kunstlei 51. Bovendien is een verte
genwoordiger van het Bureau gevestigd te
Roozendaal.
Zoolang de post- en de pakketpost tusschen
Nederland en Antwerpen niet regelmatig wer
ken, doel men het best, brieven en stukken,
bestemd voor het Bureau, te adresseeren aan r
„de vertegenwoordiger van het Belgisoh-Ne-
derlandsch inlichtingsbureau, Brugstraat 51,
Roozendaal (N.-B.).
IV. Het Bureau verstrekt inlichtingen om
trent personen, zaken en toestanden te Ant
werpen.
Voor het aanvragen der Inlichtingen moet
gebruik gemaakt worden van formulieren,
welke verkrijgbaar zijn te 'sGravenhage bij
het Centraal Bureau voor inlichtingen, Lange
Voorhout 45. en te Roozendaal bij den ver
tegenwoordiger van het Bureau.
V. Inlichtingen kunnen alleen worden ge
vraagd door bemiddeling van plaatselijke in-
llchtingsbureaux voor vluchtelingen. Slechts
aan dezen worden op aanvraag kosteloos
blanco-formulieren toegezonden. In plaatsen
waar zoodanige inlldhtingsbureaux niet be
staan, worden derhalve de belanghebbenden
dringend uitgenoodigd een zoodanig bureau
op ïe richten en daarvan aan het Centraal
Bureau te Antwerpen kennis te geven.
Belgische vluchtelingen.
De terugkeer.
Teneinde de voorraden levensmiddelen
enz in de Stellingen zoo lang mogelijk tc doen
duren, zullen de daarin gelegen plaatsen al
lereerst van vluchtelingen worden ontlast.
Hun vervoer geschiedt daarom momenteel
door de zorg der miliinirc autoriteiten, om
binnenkort aan de burgerlijke overheid te
worden overgedragen.
De Minister v; n Blnnenlandsche Zaken
heeft gelast, dat' dagelijks 2000 vluchtelingen
uit Zc-cland per schip naar Antwerpen wor
den overgebracht- Zijn departement zorgt ook
voor het geleidelijk transport der uitgewe
kenen, die op de negen voor Dordrecht lig
gende aken vertoeven.
Het aantal vluchtelingen, dat gisteren van
het station Breda in de richting Antwerpen
is vertrokken, bedroeg 2200. Het grootste
gedeelte maakte van vrijbiijetten gebruik.
Heden zullen de Belgische spoorwegambte
naren te Breda vergaderen. Zij hebben tot
dusver geweigerd den dienst in liet door dc
Duitschers bezelteCelgische bied te hervat
ten, omdat destijds aan een ieder persoonlijk
door de Belgische regcering een schriftelijk
verbod is overhandigd, den dienst voor de
Duitschers te hervatten. Thans xneenen zij
uit een gisteren bekend geworden verklaring
van de Belgische regeermg te Havre op te
maken, dat het verbod ter hervatting van
den dienst rogeheven is. zoodat zij heden
hieromtrent een besluit zullen nemen
Uit Bergen-op-Zoom wordt aan de Tel.
geseind dd. 20 dezer
Dc terugtocht den' Belgen neemt hier reus
achtige afmetingen aan. V-anc rillend vroeg
reeds moesten de huzaren weer op het plein
voor het station bijna met geweld optreden
Da marechaussee-officier, dh'e hier het bevel
on het station voert, verzekerde mij zooeven,
rlat er gisteren precies 8119 reizigers naar
Antwerpen vertrokken zijn. De eerste vier
treinen, die hedenochtend vertrokken, waren
meer dan opgepropt vol. Tot op de balcons,
tussöhen de wagens en in de bagagewagens
staan de menschen gepakt en gezakt. Ik heb
berekend, dat iedere trein 2000 menschen
meeneemt. Al dc treinen bestaan uit Belgische
wagens. De woorden „Belgische Staat" en het
Belgische wapen zijn overgeschilderd. In de
plaats daarvan is een wit papier geplakt,
waarop het woord neutraal" te lezen staat.
Op deze wijze hebben de Belgische spoor-
wArr-omployé'e o© el een houtje «ekeir al tien
treinen 'hier gebraakt» waaronder ook een
blok trein, doch die wordt niet gebruikt. De
treinen uit de richting Ylissingen en uit de
richting Roterdam stuwen hier groote mas
sa's vluchtelingen aan. De trein uit Amster
dam, diie hier een h-lfuur over zijn tijd aan
kwam, bracht dc bevolking aan van een heele
gemeente.
Gaal dat zoo door, dan krijgt men al dat
volk met den besten wil van de wereld van
daag niet meer naar Antwerpen.
De overtoohf gaat uiterst traag, daar aan
alle dorpen onderweg gestopt wordt.
Soms zijn er twee uur mee gemoeid. Van
'n douanevisitatie te Esschen is natuurlijk geen
sprake. Ik moet zeggen, dat bij al die drukte
de stemming al bijzonder somher is. Het laat
zich duidelijk merken, dat ieder een zwaar
pak zorg mee naar huis neemt.
Kardinaal Mercier over den
terugkeer der vluchtelingen.
Een oorrespondent von De Tijd heeft een
onderhoud gehad mei kardinaal Mer
cier, den aartsbisschop van Mechelen, die
in de eerste plaats aandtrong op den terug
keer van de vele naar Nederland uitgeweken
priesters, wier hulp in de parochie van het
aartsdiocees hij dringend noodig noemde.
En vermeid toch vooral aldius ging
Z.Em. voort dat ik innig den te
rugkeer wensch der gevluchte
bevolking. In alle oprechtheid, er is
geen enkel gevaar te vreezen.
Ik zou het bijzonder op prijs stellen, indien
de bladen in Holland de aandacht wilden
vestigen op de volgende toezeggingendie ik
van de Duitsche overheid verkreeg cn welke
ik gerechtigd ben in haren naam te dóen: lo.
De jongelieden behoeven niet te vreezen, naar
Duitschland te worden Weggevoerd, om in
het Duitsche leger te dienen of tot dwang
arbeid verplicht te worden. 2o. Indien er
gens het politie-reglcment door enkele per
sonen overtreden wordt, zal de overheid de
daders opsporen en de plichllgen straffen
zonder de schuld aan de gan
sche bevolking toe te schrijven.
3o. De Duitsche en Belgische overheden zul
len alles in 't werk stellen om te beletten,
dat er gebrek aan voedsel ontsta.
Eminentie, u veroorlove mij op te mer
ken, dat vooral de tweede bepaling een zeer
belangrijke Is en heel wat geruststellender
dan de vroegere verklaring van den keizer
lijken Duitsohen gouverneur, dat hij er niet
voor kon instaan, indien bij eventueele mis
slagen de onschuldige bevolking mèt de
schuldigen zou moeten lijden? Mag ik vragen,
is dit gunstig resultaat door uw persoonlijke
bemiddeling verkregen?
Dait wil zeggen... ja. ük heb deze maat
regelen voorgesteld en ze zijn goedgekeurd
geworden. Ik hoop, dat ze er toe zullen bij
dragen, dat alle vluchtelingen in Hoüand on
middellijk terugkeeren.
De Amerikaansche gezant te Den Haag,
dc heer Van Dijke, heeft 25000, hem ge
zonden door den heer Robert W. de Forest,
van het Amerikaansche Belgisch-Ondersteu
ningsfonds te New-York, doen toekomen aan
den voorzitter van het Nederiandsch hoofd-
comité voor Hulp aan Belgische vluchtelin
gen.
Gemeentel ij k doorgangshuis
Voor Belgische uit-
ge weke nen.
Naar hel Hbld. verneemt, zal te Amsterdam
van gemeentewege een centraal doorgangs
huis worden ingericht voor Belgische uitge
wekenen naar Amsterdam. Als beheerder van
dit doorgangshuis zal optreden de "heer H.
S. Hordijk, oud-hoofd commissaris van politie
aldaar.
Het is de bedoeling, dat düt doorgangshuis
zal worden gevestigd in drie gemeentelood-
sen aan de IJkade. Er zullen vermoedelijk aan
worden toegevoegd de loods van de Stoom
vaartmaatschappij „Nederland", en een loods
van de Stoomvaartmaatschappij „Oceaan", op
die kade. Daarheen zullen de uitgewekenen
uit de verschillende bestaande asyls worden
overgebracht; die asyls zullen dus worden op
geheven. Particulieren, die op hunne kosten
tvludh/telingen verzorgen, kunnen hiermede
natuurlijk doorgaan.
Alvorens in dit doorgangshuis te worden
opgenomen, worden de vluchtelingen ingeënt
en gebaad. Bijzondere maatregelen zijn ge
troffen voor huisvesting van gebrekkige lie
den en van ongewenschte elementen, alsme
de van vluchtelingen, die in deze dagen nog
mochten aankomen.
Dankbaarheid der Belgen.
Gisteren namiddag hebben de vrouwelijke
vluchtelingen in het Circus te Scheveningeh
aan de dames van het gemeentelijk comité
fraaie bloemstukken aangeboden. Een haper
getuigde daarbij namens allen van groote
dankbaarheid voor de goede zorgen.
In gelijken geest sprak een der mannen na
mens zijn landgenooten tot den heer L. Tho-
nus, hoofdinspecteur van politie. Hij noemde
hem de vader-directeur der vluchtelingen en
bood hem als huldeblijk een wandelstok met
zilveren knop.
Hot comité voor de vluchtelingen heeft van
de ambtenaren der Rijkstelegraaf 20Ó ert
van de leeraren en leerlingen van het gymna
sium eveneens een belangrijke gift ontvangen.
Leiding noodig
Men schrijft aan de N. Ct.
Inzenders in uw blad hebben reeds aange
toond. dat de aan de Belgische uitgewekenen
geboden gastvrijheid, indien daarvan te lang
gebruik gemaakt werd, wel eens uiterst be
denkelijke gevolgen kon hebben. Men zou id
dit verband er nog op kunnen wijzen, dat het
verspreiden van een voor een onzijdig volk
ongewenschte anli-Dui/lsche stemming, vooral
onder de minder ontwikkelden het natuurlijk
igevolg moet zijn van de inkwartiering déf
vluchtelingen bij ccnvoudigen van geest, tot
in de verste uithoeken des larvds.
Tot dusver schijnt eohter dc neiging, orfl
terug te keeren, niet groot, ook al '1
igen geen enkel redelijk bezwaar meer in te
brengen.
Kon men nu in dezen stand van zaken niet
mogen verwachten, dot de meer ontwikkelden
onder het H millioen verstrooiden, de leiding
namen om tot terugkeer op te wekken? Dat
zij een kern vormden, die de vluchtelingen
rusfstelde en hen maanden om in hun vadert
land opnieuw den geregelden loop der dingW
te herstellen? Dat zij zich bewust Hoonden vW
