overbodig is te wijzen op het gewicht van dat
'punt tijdens dezen oorlog met hel oog op de
motoren voor luchtschepen cn duikboolcn, die
alle minerale oliën verbruiken. Groot-Brit-
tannié is in het bezit van bewijzen, dat een
'groot deel van de olie, die naar neutrale ha
vens werd vervoerd, daarna naar een der
oorlogvoerende landen werd overgebracht. Er
zijn thans maatregelen genomen om te ver
hinderen, dat artikelen, die van nut zijn tij
dens den oorlog, uit neutrale landen opnieuw
worden uitgevoerd. Ook wordt de aandacht
gevestigd op het feit, dat Groot-Brittannië
zelfs in gevallen, waarin men onderstelde,
dat koper bestemd was voor Krupp, nooit tot
Jn beslagname van eene lading is overgegaan,
«onder daarvoor betaling te doen.
Keulen, 27 Oct. (W. BDe Köln. Ztg.
bericht nft Antwerpen: Omstreeks 50 groote
Antwerpsche handelshuizen hebben bij den
Amerikaansche gezant te 's Gravenhage eene
vordering tot schadevergoeding tegen de En
gelsche regeering ingediend, bedragende 230
taillioeof frs. wegens de vernieling van hunne
voorraden goederen door de Engelschen voor
(iun aftocht uit Antwerpen. Als reden voor
fleze vordering geven zij op, dat do vernieling
Van de goederen niet is geschied tijdens de
verdediging van de stad maar geheel moed
willig na de ontruiming van de vesting door
het aftrekkende Engelsche korps.
Ber 1 ij n, 2 7 Oct. (W. B.) De Londensche
Daily Telegraph zegt van zijn New -Y o rksch en
handelscorrespondent per kabel de volgende
biededeeling te hebben ontvangen: „De laatste
weekstaat van de Duitsche rijksbank wordt
hier met ihet grootste wantrouwen beschouwd.
Men begrijpt in Wallstreet niet hoe de goud
reserve van het Duitsche instituut nu
105.800.000 dollars grooter kan zijn dan de
staat van Juli j.L, die het maximum in de ge
schiedenis van de bank aanwees, en zou zeer
gaarne zien, dat deze buitengewone, wekelijk-
sche goud/vermeerderingen offdcieeil gemoti
veerd werden. Wel ingedachte bankiers hier
Willen niet gelooven, dat deze geregelde goud
aanvoeren zijn toe te schrijven aan vrijwillige
Stortingen in goud door klanten van de bank
of belastingbetalers, omdat in denzelfden tijd
van tien weken de notenomloop van de bank
met niet minder dan 130 pet. is vermeerderd.
Deze opgaven worden als geheel duister en
onbegrijpelijk aangeduid en worden op dezelf
de wijze verklaard en met hetzelfde vertrou
wen gelezen als de officieele Duitsohe oorlogs
berichten zelf. Wanneer de oorlogsschat uit
de vesting Spamdau in de rijksbank was over
gebracht zou dat slechts eene vermeerdering
van 60 millioen dollars teweeg gebracht heb
ben."
lot zoover het bericht van de Londensche
Daily Telegraph. Tot dusver hebben wij in de
New-Yorksölle pers nog geen woord van twij
fel ontmoet ten aanzien van de geldvoorraden
\(an de DuiJtsche rijksbank. Het groote wan
trouwen zal dus wel een vrucht der verbeel
ding van den New-Yorkschen correspondent
van de Daily Telegraph of eene uitvinding van
de Londensche redactie van het blad zelf zijn,
vooral omdat de opmerking van de Daily
Telegraph een gemis van begrip van kwestiën,
bij de banklechniek thuis beboerende, ver
toont, zooals geen enkel lid van de New-York-
sche financieele wereld zou hebben aan den
dag gelegd. De vermeerdering van den noten
omloop is een zeer natuurlijk gevolg van den
stijgenden goudvoorraad. Zakelijk kan wor
den vastgesteld, dat aan de Duitsohe rijksbank
door de storting van den oorlogsschat in
Spandau en van de oorlogsreserve een bedrag
aan goud is toegevloeid niet van 60 millioen
dollars of 210 millioen mark, zooals de Daily
Telegraph aanneemt, maar slechts van 205
millioen mark. De verdere goudtoevloed, die
de rijksbank kreeg, is uitsluitend afkomstig
uit het verkeer, dal, zooals iedere economist
in het buitenland weet, in Duilschland steeds
in bijzonder sterke mate met goud verzadigd
was. In de eerste angst na de uitbarsting
van den oorlog werden aanzienlijke sommen
goud, ten deele afkomstig van opzeggingen uit
de rijksbank, ten deele uit eigen middelen
voortkomende, door het publiek verborgen.
Toen echter bleek, hoe krachtig niet alleen
de militaire, maar ook de Duitsche finan
cieele voorbereiding tot den oorlog was ge
organiseerd, stond het verkeer gewillig een
gedeelte van het opgelegde goudbedrag weder
af en bracht liet in ruil tegen banknoten naar
de rijksbank. De goudvoorraden van de rijks
bank werden daarna nog belangrijk versterkt
door de stortingen op de oorlogrieening, die
ten deele in goud zijn geschied. Tot den 26en
October waren er 3200 millioen mark gestort,
terwijl de door de hulpbanken versterkte lce-
ningen in October tot dusver in 't geheel
slechts met 469 millioen mark zijn gestegen.
Het is dus bewezen, dat de stortingen grootcn-
deels zijn geschied uit bespaarde gelden. Wan
neer in Londen verbazing heerscht over de
toeneming van de goudvoorraden in de rijks
bank, dan is het te verwachten, dat men aan
de Theems in den eersten tijd nog niet van
zijne verbazing zal bekomen
Oostenrijk-Hongarlje*
Ween en, 2 7 Oct (W. B.) De door de
Daily News te Londen verspreide ongunstige
berichten over den gezondheidstoestand van
keizer Frans Jozef, zijn geheel ongegrond. De
keizer verheugt zich in een goeden welstand
en doet met onveranderden arbeidslust
het overgroote aantal regeer ingszaken af. De
keizer verleent audiënties; hij ontving heden
graaf Berchtold in een audiëntie, die een uur
duurde.
Portugal,
Londen, 27 Oct. (R.) Reuter is gemach
tigd tot de verklaring, dat de ex-koning Ma
nuel niet in verband staat met de laatste ge
beurtenissen in Portugal. Hij heeft getracht
door alle kanalen Groot-Brittanudë militair
te dienen. Koningin Amelia is met het En
gelsche Roode Kruis naar het fnont vertrok
ken.
Ru menik
Bukarest,27 Oct (W. B.) De gebroe
ders Buxton zijn hersteld van de verwondin
gen die hun zijn toegebracht bij den aanslag,
die den 15en op hen werd gepleegd, en zullen
rich eerstdaags naar Rusland begeven
Griekenland*
Londen, 27 Oct. (R.) Renter's bureau
heeft vernomen, dat de Grieksche gezanten
'1 de groote mogendheden gistereuavond. laat
Griekenland ora Epirus weder Ie bezetten. De
Gricksche regeering heeft bij het doen van
deze mededeeling verklaard, dat zij bij haar
besluit blijft. De wederbezetting is-een voor-
loopige maatregel tot herstel van de orde en
de veiigheid, waait de herhaalde invallen van
do Albaneesche benden hebben den toestand
aan de Gricksche grens ondragelijk gemaakt
Grieksdhe troepen worden thans naar de ge
noemde streek gezonden.
Mot betrekking tot Valona heeft de Grick
sche regeering wederom hare verzekering
herhaald, dat zij Valona beschouwt als lig
gende buiten hare invloedssfeer.
Rome, 27 Oct. (R.) De dagbladen berich
ten, dat heden in Durazzo berichten uit het
binnenland zijn ontvangen, meldende dat het
geheele Epirus bezet is door de Grieken, die
ieder oogehblik het inlijvingsbesluit verwach
ten.
Verspreide Berichten.
De Belgische Koningin.
Roland de Marès wijdt in de Temps be
wonderende woorden aan Koningin Elizabeth
van België, die zelfs toen de bommen op Ant
werpen vielen niet afgeschrikt werd, maar,
na haar kinderen naar Engeland gebracht
te hebben, terugkeerde aan de zijde van haar
gemaal: d4ór en nergens anders was haar
plaats.
„Thans vertoeft zij met Koning Albert te
midden van de Belgische troepen. Zij gaat van
dorp tot dorp, van kamp tot kamp, van loop
graaf tot loopgraaf. Zij brengt troost aan de
slodaten, die sterven en geeft den strijders
nieuwen moed. zij glimlacht hun toe en ver
bindt hun wonden. Zij is een engel van zacht
heid en meegevoel tijdens deze donkere da
gen in Vlaanderen.
Zij is niet de gade van den koninklijken
krijgsman, fier gaande aan zijn zijde bij den
intocht in veroverde steden onder het ge
donder van het geschut en het eeschetter van
de trompetten. Het lichtste zwaard zou te
zwaar zijn voor haar teero hand; zij veracht
de praal van de koningsvrouwe die in uni
form aan het hoofd van haar regiment para
deert. Zij verschijnt als het kanon zijn werk
heeft gedaan. Zonder escorte of gevolg gaat
deze npbelste der edel vrouwen ran hospitaal
tot hospitaal en helpt dappere mannen in het
moeilijke stervensuur, zij, de edelste, juist
door haar eenvoud, haar moederlijk gevoel
en haar menschelijkheid.
Elizabeth, Koningin der Belgen, die thans
nog slechts regeert over de desolate streek,
welke zich aan den dudnvoet uitstrekt, draagt
de schoonste der kronen.
Zij biedt in een tijd, die twijfelen doet aan
het bestaan van alle deugden, het verheven
schoaiwsnel van een zwakke vrouw, die in
haar groot karakter den moed vindt, weer
stand te bieden aan het wreedste noodlot.
Verdreven koningin, maar koningin in de
ware beteekenis van het woord, is zij het
symbool van het verminkte vaderland, dat
niet sterven wil.
Verre van trotsche residenties en paleizen.
begeeft zij rich tot de soldaten, die vielen
onder het vijandelijk vuair en als zij tusscheD
hen doorschrijdt, dan heffen de stervenden
nog eenmaal het hoofd op en welt een laat
ste traan in het brekend oog; de van koorts
gloeiende handen strekken zidh naar haar uit
met een smeekende beweging en bleeke lip
pen murmelen het woord, dat alle mensche-
lijke teederheid zich in sluit, het woord, dat
aBe harten roert: moeder
De strijd in België.
De Belgische berichtgever t?" Dr Tijd"
echriift, na de tactiek van het r .e leger,
om zich niet in de vesting An: - - *•- laten
opsluiten, gegeven te hebben ver -, et vol
gende, gedateerd 25 Oct.
Veertien dagen reeds, sinds den val van
Antwerpen, dringen de Duitschers op, in de
laatste 10 dagen met groote geweldigheid
zelfs, maar nog 'hebben zij het betrekkelijk
kleine Belgische leger niet kunnen vernieti
gen. Op het kleine stukske grond na, dat nu
de overleveringen van ons volksbestaan moet
hoog houden, is België in 's vijands handen,
maar België is België nog, want ons leger
bleef staan in den strijd.
De druk. dien de Duitschers op Dixmuiden,
het nu zoozeer gehavende en erbarmelijk ge
leden hebbende Dixmuiden, hebben uitgeoe
fend is schier onweerstaanbaar geweest. Tk
meldde reeds, dat ze hier een doortocht zich
wilden banen. En met wisselend welslagen.
Er wordt met de grootste hardnekkigheid ge
vochten.
Helaas is de vijand steeds ten opzichte zij
ner artillerie verreweg in de meerderheid
geweest. Sinds enkele dagen zijn echter de
zwaardere stukken geschut van de Franschen
aangekomen en hebben meer evenwicht ge
bracht. Klaarblijkelijk pogen de Duitschers
met alle geweld den koristen weg naar Duin
kerken en Calais te bemachtigen over Dix
muiden; is eenmaal deze doortocht bewerkt,
■dan is het lot van Nieuwpoort van zelf be
slist.
In de afgeloopen week dis er dan ook dag en
nacht .gevochten om dien doortocht. In den
nacht van Donderdag slaagde de vijand er in
dfe Yser en het kanaal van Yperen over te
trekken, maar werd daarna weer terugge
slagen. Inmiddels kreeg (hij toen versterking,
heeft den aanval hernomen en staat nu weer
over het water. Het voordeel der vijandelijke
troepen is thans, dat ze onze stellingen en de
loopgraven heftiger ondier vuur kunnen ne
men.
Als er in de komende dagen een beslissing
komen moet, dan is bet hier bij Dixmuiden,
te meer wijl heden het zoo krachtig onze be-
wej^ngen te land ondersteunende vuren der
Engelsche monitors gestaakt werd.
Zoo wonderlijk optimistisch als een Engel
sche confrater, die van aanhoudende vorde
ringen en overwinningen spreekt, ben ik
daarom niet. Wdj staan er niet kwaad voor,
maar de laatste dagen hebben toch geleend,
dat een geduchte strijd nog wacht! Nu een
maal de vijand vasten voet heeft gekregen
aan deze zijde ran de Yser. loopt de door
tocht naar Duinkerken meer gevaar. En dan
zou het terugslaan der Duitschers tot Rousse-
laere in 't begin der week en de vorderingen
en het standhouden fn de nabijheid van Ype
ren niet zooveel beteekenis meer voor ons
hebben. Roussdaere en heel de vredige dich
terlijke streek van dit Zuid-West Bel
gië, de bakermat als 't ware van de jongste
VlaflTTyrftna frwmy.nSikfl isjtWAfiir ne*o,\<i*c±T>A /foor
het oorlogsbeest. Rousselaere moet, naar
vluchtelingen hier verhalen, gebombardeerd
en deels verbrand zijn, althans zwaai* bescha
digd.
Bij Yperen houden de verbondenen stand,
bij Rijssel dringen zij mees* en meer op en
doen heftige aanvallen. Maar mijns inziens
zal veel meer op dit ©ogenblik afhangen van
de krijigsbedrijven rondom Dixmuiden, daar
de linkervleugel gervaar loopt te worden om
getrokken, als onze weerstand tusschen
Niieuwpoort en Dixmuiden bezwijkt.
De verliezen der Duitschers moeten, vooral
In 't begin der week, groot zijn geweest. Doch
ook onze verliezen, met name der Engelschen,
waren helaas ndet onbeteekenend.
De „Daily Mail" verneemt uit Havre, dat
volgens een officieel Belgische communiqué
dé toestand Zondagavond beter was dan Za
terdag toen de Belgen de positie aan de Yser
moesten opgeven en twee-en-een halve mijl
teruggedrongen werden. De Belgen, ver
sterkt d)oor de bondgenoot en, kregen echter
daarna weer voeling met den vijand aan ver
schillende punten der rivier. De Belgische
verliezen in de laatste negen dagen bedragen
10.000 do oden en gewonden; de Duitsche ver
liezen zijn zwaarder.
Een bijzondere berichtgever schrijft uit
Yperen, het centrum van den strijd in België:
De Engelschen hebben hier in vijf kritieke da
gen een kwart millioen Duitschers tegenge
houden, iederen aanval afslaand, geweer- en
kanonvuur en zelfs bajonetaanvallen door
staand. Toen zij Vrijdag versterking kregen,
dreven zij <len vijand vijftien mijlen achter
uit en richtten een ontzettende slachting aan
onder de Duitschers. De Duitschers verras
ten de Engelschen bij het aanbreken van den
dag, namen een compagnie Hooglanders ge
vangen, doch -de gebroken slagMnie werd
spoedig hersteld, en bij een tegenaanval wer
den de Duitschers tot achter de oorspronke
lijke stelling teruggedreven; alle Hooglan
ders werden bevrijd.
De Sikhs en Gurkha's hebben bij La Bassée
den vuurdoop ontvangen en redden den toe
stand, toen een stroom Duitschers de loop
graven overmeesterden. De Indiërs waren in
reserve gebleven; zij braken den aanval des
vijands en dreven hem met de bajonet terug.
Een bijzondere correspondent van Reuier
te Dover deelt bijzonderheden mede over de
beschieting van de Duitsohe stellingen tus
schen Nieuwpoort en Middelkerke door de
vereenigde Engelsche en Fransche smaldee-
len. De bodems waren twaalf uur lang in aan
houdend gevecht. Het vechten begon om 6
uur 's ochtends op den dag van Trafalgar,
toen het smaldeel, op ongeveer 4 K.M. uit de
kust, de. schansen van de Duitschers 5 K.M,
land inwaarts onder vuur nam. De matrozen
bleven tot zes uur 's avonds op hun post. Het
vuren was snel en aanhoudend. Een Engelscb
schip verschoot alleen 1000 lydd'iet-bomraen
en granaatkartetsen
Het vuur van de schepen richtte onder de
Duitsche schansen en batterijen in de duinen
vreeselijke verwoestingen aan.
De hondgenooten vernielden o.a. 'n Duitsche
batterij veldartillerie, verstrooiden een Duit-
sdhen pontoimiers-trein, die bijeen was ge
bracht om den overgang over de Yser te for-
ceeren, vernietigden een munitie-colonne,
doodden generaal v. Tripp en zijn geheelen
staf en dwongen de Duitschers him stellingen
voor Nieuwpoort te ontruimen. Sommige ka
nonnen losten 14 schoten in de minuut. De
aangerichte schade was van de schepen af
duidelijk te onderkennen
Een poging van de Duitschers om de
sdhootsverheid te vinden door het oplaten
van een vliegtuig dat rookende ballen liet val
len, mislukte. Aan het einde van den dag was
de heele kust van Nieuwpoort tot Westeinde
schoongeveegd en stond alles in vuur en
v4am. Later werd gemeld dat de Duitschers
vierduizend dood en en gewonden verloren
hadden.
(Uit iv>g latere berichten weet men dat het
Duitsche zware geschut de Engelsche kanon
nen tot zwijgen 'heeft gebracht).
Aan de Times wordt uit Noord-Frankrijk,
blijkens een telegram uit Londen aan de N.
Rolt Ct, o. a. het volgende geseind:
Nergens bngs de geheele Yserlinie heeft de
vijand met meer kracht en woede aangevallen
dan bij Yperen, het centrum van den strijd in
Vlaanderen. De Duitschers waren 250,000 man
sterk. Gedurende rijf kritieke dagen werden
zij door de Engelscb? strijdmacht in bedwang
gehouden.
Onze mannen vochten grimmig in de ver
schansingen, terrein winnende of verliezende
naar gelang van het getij van den slag. Gra
naten en granaatkartetsen vielen op hen neer.
Granaten ran de groote, uit Antwerpen mede
gevoerde belegeringskanonnen werpen de
aarde in de loopgraven op en begroeven
menigmaal onze daar liggende soldaten.
Weer en nog eens weer rukten groote troe
pen vijandelijke infanterie tot binnen vijfhon
derd el afstandj hielden dan halt en vuurden
hun salvo af. Zij hadden geen zin in een bajo
net-aanval. Weer en nog eens weer sprongen
onze mannen uit de loopgraven en stormden
met de bajonet op hen in. Zij vluchtten, de ge
weren onder het loopen over hun schouder af
vurende.
Vele honderden werden gevangen genomen
_.i duizenden zij-n door de kanonnen, mitrail
leurs en geweren weggemaaid. Weer regen
den de granaten en granaatkartetsen op onze
verschansingen. Nieuwe vijandelijke infante-
rietroepen werden aangevoerd. De toestand
werd kritiek. Het scheen, of do verdediging
ran onze dapperen voor een overmacht zou
moeten zwichten.
Nog handhaafden zij zich tot het Vrijdag
werd en de zoo noodige versterkingen aan
kwamen. De positie was gered. De vijand
werd 15 mijlen teruggeworpen. Dit is in het
kort de geschiedenis van rijf dagen strijd in
den veldslag bij Yperen. Het einde is er ech
ter nog niet.
Aan de Times wordt uit Noord-Frankrijk
geseind, dat eergisterenochlend na herige
nachtelijke gevechten 2500 lijken van Duit
schers in het Yserkanaal dreven. Het water
was rood van het bloed. De straten van Dix
muiden waren met dooden. bezaaid.
Hct nachtelijke gevedht was een ware hel
geweest. Van 't vallen van den avond tot 't
aanbreken van den dag was van man legen
rx*or> Soms vielen de strijders sa
men in het kanaal en verdronken beiden.
De Duitschers hadden bevel gekregen, het
kanaal tot eiken prijs over te trekken. Een
gevangen genomen officier erkende het; „al
moet het duizenden soldaten kosten, wij moe
ien er over" was gezegd. De correspondent
schat de verliezen aan Duitsche zijde alleen
dien nacht op 5000 man. Hij seint voorts dat
Zaterdag een Duitsche brigade, die langs de
kust (marcheerde, tusschen Nieuwpoort en
Middelkerke door het vuur der Engelsche oor
logsschepen vernietigd is.
Uit Sluis wordt d.d. 27 dezer aan de TeL
geseind*
Maandag heeft het geschut gezwegen. Duit
sche soldaten beweerden dat hun geschut de
Engelsche schepen tot den aftocht hadden ge
dwongen, maar Dinsdagochtend vroeg was
het bombardement van land en van uit zee
weer even hevig als te voren. Te Oostende
rinkelen de ruiten en daveren de huizen.
De Duitschers zijn ook de Yser overgetrok
ken, maar zij zijn er reeds verscheidene ma
len over geweest, doch werden telkens weer
teruggeworpen door artillerievuur, door de
mitrailleurs of hevige bajonetaanvallen. Van
een beslissing is nog geen sprake. De strijd
overtreft in hevigheid en in verliezen aan
menschenlevens, dien bij de Maas en de Ne-
the. Bommen uit zee vliegen dwars en in
schuine lijn over het strijdperk, barsten in de
loopgraven op de colonne en vernielen brug
gen. Bommen van Oostende en Nieuwpoort
brengen insgelijks dood en vernieling. Solda
ten verdrinken in massa's. Een vreeselijke
menschenslachting geschiedt hier aan de kust
en verder West-Vlaanderen in en al maar
door moeten nieuwe troepen in het vuur
Dat de strijd aan de kust nog niet spoedig
geëindigd zal zijn, bewijst het opstellen van
kanonnen tusschen Heyst en Duinbergen, dus
naar deze zijde met den mond in zee gericht.
Te Heyst arriveerden Maandag voor het
eerst sedert de bezetting een trein met munitie
en mariniers.
Uit Ostende.
Een correspondent van De Tijd meldt Van
daar 26 October:
Het kanongebulder duurt onafgebroken
voort. Vrijdag behaalden de Duitschers eenige
voordeelen bij Nieuwpoort en Dixmuiden. Ze
wisten hun batterijen toen 3 K.M. naar voren
te brengen tot voorbij Middelkerke en Leke.
Zaterdagmiddag moesten zij d(it voordeel weer
prijsgeven en werden de stellingen der Duit
schers zelfs een oogenblik zeer hachelijk.
De marinebezettingen teHeyst, Blanken-
berghc en Ostende werden toen gealarmeerd
en kwaaien Zaterdagnacht de gelederen ver
sterken. Toen wisten ze zich verder te hand
haven. Zondag zijn meer dan 3000 gewonden
te Ostende binnengebracht. Sinds Zaterdag
morgen schijnt het scheepsgeschut der Engel
schen niet meen* aan den strijd deel te nemen.
Reeds zesmaal ben ik aangehouden, omdat
ik voor een Engelschinan werd aangezien.
De berichten, die de Dudtsche autoriteiten
me te Brugge gegeven hadden omtrent het
bombardement van Ostende, blijken wel wat
overdreven. Gebeurd is het volgende: Vrijdag
in het middaguur verscheen een Engelsche
kruiser in het gericht van Ostende en werd
beschoten door aan de kust opgestelde kanon
nen.
De kruiser schoot toen gedurende een half
uur verschillende granaten af, waarvan de
eerste het hotel „Majestic" op den strand-
boulevard trot waar de generale staf geves
tigd was, zonder echter iemand te treffen. An
dere granaten beschadigden verschillende an
dere hotels en gebouwen op den strandboule-
vard en dn de Rue des Flandres.
In een dier hotels werd een geneeskundig
offioier gedood en twee soldaten gewond. De
bewoners beveiligden zidh in de kelders, ter
wijl onder de Duitsche soldaten een paniek
ontstond; zij vluchtten allen weg. Thans is
het betreden van den boulevard verboden
Oostenrijkers naar het westelijk
oor lo gsterrein.
De „Messagero" verneemt uit Venetië, dat
uit brieven van Oostenrijksche soldaten in
Trente blijkt, dat de Oostonrijksche troepen
die van de zuidgrens zijn teruggeroepen, niet
naar Bosnië terugkeeren, doch naar België en
Frankrijk worden gezonden.
Geprikkelde stemming in
Brussel-
Een bijzondere medewerkers schrijft aan
het Vad.:
Brussel is een van de weinige Belgische
steden, waar de „Dutsmans" zonder strijd zijn
binnen gelaten, de stad is geheel ongedeerd,
en mogen de vele gesloten huizen in de woon
wijken een triesten indruk maken het levea
gaat er bijna gewoon zijn gang. Zou het wel
licht komen, doordat de Brusselaars c; ver
overaars zonder strijd hebben zien binnen
trekken, zonder dat ze dus de ellende van een
beschieting en verwoesting hebben ondervon
den dat hun houding tegenover de Duitsche
soldaten zoo opvallend afwijkt van wat ik
elders waarnam?
Overal in België zit bij de bevolking de
schrik er diep in: de verwoestingen, de fusil
lades, het wijken van de eigen troepen, dat
alles heeft het volk bevreesd gemaakt, en als
eigenaardige uiting daarvan diene, dat het
geluid van een automobiel elk ander voertuig
haastig den weg doet ontruimen, tot op den
berm toe, zoo vol ontzag is men voor de grijze
gewapende auto's, waarmee de roodgekraag-
de militairen het land doorjagen.
Dodh in Brussel neemt men onder de be
volking een geprikkeldheid waar, een rijan-
digen toon, dien men niet verbergt Men steekt
zijn verstoordheid niet onder stoelen of ban
ken. en de strijdlustige stemming van liet volk
wacht slechts op een aanleiding om los te
barsten in relletjes en weerspannigheid.
Trekken daarom wellicht belangrijke troe-
penafdeelingen met groot militair vertoon de
stad door? Onder de Duitschers voelt men
zich anders blijkbaar niet volkomen op z'n
gemak, en van een zegevierende stemming kan
nauwelijks gesproken, zoodat er dan ook geen
zingen of triumfeeren gehoord werd. Eerder
merkte ik onder de Duitsche soldaten een ze
kere gedruktheid op, een vrees, dat het
6choonc leven in Brussel wel eens spoedig ge
daan kon zijn.
O wee, als het Duitsche leger aan het front
eens voor goed geslagen wordt, en wanneer
Brussel ontruimd zou a&oeten wrorden. Dan
zal ar vrees ik, een oproer ontstaan als een
Spaansehe furie, en de eveneens overprikkel
de Duitschers zullen de stad niet sparen, m .ar
met hun hij hel Paleis van Justitie opgestelde
kanonnen en mitrailleuses verschrikkebjice
verwoestingen aanrichten. Dau moet er in
Brussel een toestand volgen, die met alle voor
spellingen zal spotten, want het zal hard te n
hard gaan.
De eend gen, die zich met do Indringers in
laten, zijn de Brusselsche demi-mondaines,
die zich zelfs in de ongenaakbare Komman/
dantur geheel thuis gevoelden; dezelfde offh
eieren en ambtenaren, die in de cweldige
ambtsdrukte ieder ander zoo barsch mogelijk
bejegenen, lieten hun drukke werk -tond
rusten, om eindeloos te flirten met de gepoe
derde dametjes. Een weinig verheffend gc
zicht!
Tien francs kost den burger een permissie
om ergens heen te reizen, en het geld
stroomt binnen, want er staat een einde-
Vooze queue voor het gebouw te wachten.
In de benedenstad rijn de restaurants aan
den Boulevard vol met etende officieren,
meest van het Pruisische en Pommersche
type, met de groote, ronde hoofden en stom-»
pe neuzen. Er hangt een stille stemming en
nergens wordit vroohjkheid opgemerkt, zelis
niet aan tafels waar louter Duitschers eteri
en drinken. Men is alom doordrongen van
den ernst der omstandigheden en „Le Bruxel-
lois", het door de Duitschers uitgegeven
krantje, bijgenaamd „Le Bruxellois de Ber
lin", brengt slecht* onbeduidende mededeé-
lingen.
De Duitschers te Brugge.
Over den toestand te Brugge deelt de oor
logscorrespondent van D e T ij d aan zijn blad
het volgende mede:
„Brugge heeft niets, hoegenaamd niets, ge
leden. De straten, café's en winkels zijn alle
druk bezocht, maar zoowel de burgers eb
de militairen bewaren de grootste kalmte.
Deze laatsten zijin trouwens, behalve eenige
duizenden marinematrozen, allen Belersche
soldaten, die de laatste dagen uit Antwerpen
zijn komen afzakken. In de café's bestellen
ze hun potje bier en praten wat onder elkan
der, of met de „ciriMsrten" en spelen een par
tijtje schaak of dam.
Op straat wandelen" ze en bezoeken de
winkels, waar ze alles prompt betalen lp
één woord, ondanks de buitengewoon groote
bezetting is de stemming onder 'bevolking en
militairen uitstekend. Op de Markt is het post
en telegraafkantoor tot .Feldoos/t-kantoor
ingericht en alleen militairen hebben toe
gang. Ook het stadhuis is van onderen tot bo
ven door hen bezet.
Op het Marktplein zelf is er druk militair
vertoon en er staan vele gewone en vracht
auto's opgesteld, precies als op het Stations
plein. Daar komen voortdurend nog meer
dere troepen aan voor fronlversterldng.
De kerkklokken luiden en roepen de geloo-
rige.n naar het Lof en het gemeenschappe
lijk Rozenhoedje. De electrische trams rij
den door de stad en zelfs is de dienst daar
van op Gent geopend. De eerste vlag, die ik
In Brugge zag, was een... Nederlandsche.
Deze wTapperde ran het gebouw der Ned.
Gist- en Spiritusfabriek, welke in volle wei*
king ia
Ook te Brugge zijn volgens D e
T ij d een tweetal proclamaties door de
Duitsche ovoiiheid aau^plakt. De eer
ste deelt mee, dat de klok ran den Hal
lentoren een uur voor gezet is, dus op Duit-
schen tijd gebracht, dat automobielen en rij
wielen als vervoermiddelen verboden zijn en
men zich na 8 uur, Belgischen tijd, niet meer
over straat begeven mag. De andere is een
kennisgeving, dat de stad door Dudtsche troe
pen bezet is en eindigt met de gebruikelijke
waarschuwing: „Indien nu of in de toekomst
in uw stad Duitsche troepen aangevallen wor
den, wordt de bezetting er uit getrokken en
de stad zal zonder genade in. brand gescho
ten worden. Ik waarschuw u!
De opperbevelhebber Von Beseier,
generaal der infanterie."
Men huivert aks men er aan denkt, dat
door een enkel schot van oen frauc-tireur of
zelfs om een misverstand ki deze opgewon
den tijden het onvergetelijke Brv?ge eenzelf
de lot zou ondergaan als Leuven
Uit de Belgische Kempen.
Aan „De Tijd" wordt door zijn oorlogscor
respondent M. onder meer geschreven:
In Tongeren en omgeving is alles razend
duur; zoo kost het zout b.v. tot een Irunc
de K.G. Over het onbehoorlijk oplreden der
Duitschers heeft de bevolking niet veel le kla
gen, doch ze gaat gebukt onder de zware of
fers, die zij moet brengen. Levensmiddelen
voor menschen cn vee worden gerequireerd,
of genomen. De betaling geschiedt met bons.
Hier cn daar wairen zelfs de Duitsche solda
ten bezig met de aardappelen op het veld te
rooien. Sedert Vrijdagmiddag wras in Zuid-
Westelijke richting zeer duidelijk het gebul
der der kanonnen te hooren. Wat Hasselt be
treft, er zijn weinig gemeenten, die er tot
heden zoo zonder kleerscheuren zijn afgeko
men als dit nijvere stedeken, vooral in dé
laatste jaren bekend om zijn vliegveld in dé
nabijheid ran Gcnck. De levensmiddelen zijn
hier ook alle even duur. Aam de armen en
behoeftigen wordt dagelijks vanwege de Duit
schers op verschillende plaatsen der stad soep
uitgereikt. Brood is zeer duur, evenals het
zout en de petroleum, het vleesoh is betrek
kelijk goedkoop. Door de Duitschers warep
steenkolen betrokken voor de bevolking, legett
een niet te dure vergoeding. Om 9 uur des
avonds (Duitsche tijd) wordt taptoe geblazen
en iedereen inoet zorgen in huis te zijn- Door
de Duitschers wordt alles in het werk gesteld
om het treinverkeer weer te herstellen, dodi
de Belgische spoorbeambten zijn niet scheutig
om in Duitschen dienst te treden. Van iedere^
beambte wordt eene onderteekende verklarinT
vereischt, dat hij niets zal doen, dat den Duit"
scher nadeel kan berokkenen.
De commandant van Tongeren eisoht ve£
schillende gelden, zoo a a. van de boeren,
ter markt komen, en van voertuigen, die ziet
naar Holland begeven. Groote hoeveelhede^
fruit worden naar Holland uito$?evoerd, do
de uitvoer van varkens is verboden. In
schillende dorpen werd beweerd, dot Du
scbe soldaten, zoodra zij de baan veilig ac
ten, deserteeren.
Als merkwaardige bijzonderheid kan iu
vermeld worden, dat door de Duitschers^
Genck geëxploiteerd wordt de brouweg,
'teu burgemeester in den steek i
