BINNENLAND.
Verspreide Berichten.
m
j&eld getracht zich te kwijten van de
'tervulling van deze beide verplichtingen.
Er was aan de regeering gevraagd of zij
gepasto stappen had gedaan om noodige toe
voeren aan den vijand te onthouden. Asquatb
rerklaarde, dat er geen onderwerp was waar
tan d/e regeering meer aandacht had geschon
den sedert hot begin van den oorlog. Het was
len van de moeilijkste vragen, vooral omdat
de aanvoeren voor den vijand zeer ruim kwa
men uit neutrale landen in neutrale schepen
en met neutrale bestemming in eerste instan
tie. Wanneer do Tcgeering al te kras optrad,
zou zij in botsing komen met de rechtmatige
nationale rechten van do neutrale staten-
Gewagende van de vermeerderde kolenuit-
voeicn naar Skandinavië, waarvan in de dis
cussie melding was gemaakt, zeide de minis
ter, dat naar zijne meening deze vermeerde
ring een gevolg was niet zoo zeer van het
feit, dat de kolen eigenlijk bestemd waren
voor Duiischland, maar eerder hiervan, dat
de Skandinavische landen tijdelijk verstoken
waren van de aanvoeren, die zij gewoon wa
ren uit Duiischland te ontvangen. Het was niet
te verwonderen, dal de Skandinavische lan
den zich tot ons wendden om zich te voor*
zien van zaken, die uit Duiischland waren
afgesneden.
Wat den uitvoer van thee betreft, daarmee
vas de regerring doende Er was reden om
tc gelooven, dat een aanzienlijk deel van de
thee. die naar landen als Nederland werd
uitgevoerd, zijn weg vond door weder-uit-
voer naar Duiischland. Er zijn hulpmidde
len. waarvoor hij hoopt, dat de regeering een
nuttig gebruik zou maken tegen dergelijke
praktij-ken. Ook hier bevindt men zich op
'eeren grond, omdat men te doen had met
neutrale landen. Nederland is een land. dat
«ijne plichten als neutrale staal heeft geëer
biedigd en voor zijne rechten is opgekomen
ap eene wijze waarover de Brilsche reeeering
niets te klagen heeft. Maar toch is Nederland
in eene zeer leere en mogelijke stelling als
beheerscher van den noordelijken Rijn en met
België naast zich. Ik beklaag mij niet over
do wijze waarop Nederland zich van zijne
plichten als neutrale slaat heeft gekweten,
maar aan den anderen kant moeten wij zor
gen, dal goederen, die in werkelijkheid voor
den vijand bestemd zijn en die zijne legers
zouden steunen en zijne oorlogsvoorraden
aanvullen, hem niet bereiken onder het kleed,
dat zij geconsigneerd zijn naar neutrale ha
vens.
De minister legde nadruk op hel kleine per
centage aan zieken in het leger. Er was nooit
een troep geweest, die zich zoo goed gedroeg
of zulk eene neiging toonde voor matigheid
en ingetogenheid als dit nieuwe leger. Zijn
standaard was het land en de zaak waar
voor het strijdt waardig. Wij hebben nu een
staand leger van 1.100<">00 man. ongerekend
de manschappen van het territoriale leger.
Er waren nog meer noodig. Dc werving was
nu in een zeer bemoedigenden toestand en
hij geloofde, dat alle manschappen, die men
noodig had. konden worden verkregen. Se
dert het begin van den oorlog waren een mil-
lioen mannen onder de wapenen gekomen. Dp
minister bracht hulde aan de lerritorialen,
die nu het rijk in het front en in verschil
lende deelen van het rijk dienden met groove
toewijding en dapperheid
In antwoord op eene vraag, verklaarde As-
quith, dat eene hoogere soldij voor de lagere
rangen van het legér in het voornemen lag.
428 onderofficieren waren tot tweede luite
nants bevorderd.
Na eene korte discussie voteerde het lager
huis eensltjmmig hel crediet van 225 millioen
p. st. en machtigde de regeering nog een mil
lioen manschappen in dienst te nemen.
Londen, 17 Nov. (R) De Times be
richt uit Marseille, dat een nieuw Indisch
contingent onder betuigingen van groote
geestdrift daar aan land is gekomen.
Melbourne, 16 Nov. (RDe minister
van landsverdediging bericht de vorming van
nog een infantcrie-bataillon voor den dienst
buitenslands.
Wellington, 16 Nov. (R.) De eerste
minister bericht, dal als hel noodig is. Nieuw-
Zeeland nog 50,000 man n3ar het front kan
«enden.
B e r 1 ij n 16 Nov. (Bjömson). Het zege
vierend ofiensief der Oostenrijkers tegen Ser
vië wekt te Sofia algemeen onverdeelde vreug
de. De berichten omtrent een verder snel voor
waarts dringen worden in spanning ver
wacht. Alle andere gebeurtenissen op het
Europeesche oorlogsterrein vinden op het
oogenblik veel minder belangstelling. De taai
der regeeringsgezinde bladen tegen Servië
wordt dagelijks heftiger en toont ^"idelijk toe
neming van de Bulgaarsch-Servische span
ning. Algemeen wordt geëischt, dat een einde
zal worden gemaakt aan den onhoudbaren
toestand in Macedonië, zoo noodig door mili
tair optreden.
Londen, 17 Nov. (R.) De Daily Mail be
richt uit Kaapstad, dat de Nederlandsche
consuls van Zuid-Afrika de dienstplichtige
Nederlandsche onderdanen aanraden zich te
begeven naar het gemobiliseerde- Nederland
sche leger.
Londen. 17 Nov. (R.) De Daily News
verneemt, dat de regeering voornemens, is
eene oorlogsleening van 500 millioen p st. te
6luiten, die in twee seriën van gelijk bedrag
zullen worden uitgegeven
W e en e n, 16 Nov. (W. B.) Reeds heden,
op den eersten dag der inschrijving op de
foorlogsaeening, was de aandrang van dc
dnsohrijjvers zoowel in Weenen als in de
provinciale hoofdsteden bijzonder groot. Er
werden groote bedragen geteekend, maar
ook vele honderdduizenden middelbare en
kleine spaarders schreven in voor de oorlogs
leening.
Washington, 15 Nov. (R.) De minis
ter van marine maakt de volgende verklaring
bekend, die is gedaan door president Wilson
over de inachtneming van de onzijdigheid in
de Panamakanaal-zóne gedurende den oor
log. Het is, zoolang de oorlog duurt, aan ieder
vliegtuig van een oorlogvoerenden staat ver
boden op te stijgen of neer te dalen in of te
vliegen over deze zóne. De schepen van de
f>orlogvoerende staten mogen zich niet van de
'radiotelegrafie bedienen anders dan voor za
lmen, het kanaal betreffende.
Du» .proclamatie gaat vergezeld van eene
tusschen de Vereenigde Staten en de republiek
Panama gesloten overeenkomst, waarin wordt
uitgedrukt, dat de gastvrijheid, die de repu
bliek Panama verleent aan oorlogvoerenden in
liarep wateren, zich niet uitsertkt lot de kanaal
zóne, die voor drie maanden verboden is. Het
is aan de oorlogvoerenden verboden troepen
en munitie in te nemen of te ontschepen. Er
zullen nooit op eenig oogenblik meer dan drie
oorlogsschepen mogen zijn. daaronder begre
pen die van bondgenooten, in de eindhavens
en in de aangrenzende wateren en ook zullen
nooit meer dan drie oorlogsschepen door het
kanaal mogen varen.
De proclamatie bepaalt den lijd, dien een
oorlogvoerend schip mag stil liggen, op 2-1
uren.
Brazilië*
De nieuwe president van Brazilië, de heer
Ven cos la o Brez, opvolger van maarschalk de
Fonseca. heeft heden de regeering aanvaard
voor het 4-jarig tijdvak 19141918.
HM was te voren vice-president der Re
publiek. na tot 1910 president te zijn geweest
van den Staat Minns Gerees. Hij Is 50 jaar.
Op den naamdagvan een Held,
Koning Albert.
Een bekend landgenoot, die op den dag van
den val van het fort Waelhem in Antwerpen
was, sprak volgens de N. R. Ct. 's avonds
een Belgasdh soldaat, die in het vuur geweest
was. Deze vertelde hem
Ik stond in een loopgraaf, mijn zwager
eenige meters van mij verwijderd, tusschen
ons stond een stille, lange man. Wij waren in
een hevig imfanteriegeveebt gewikkeld nu
en dan sprong er een granaat in de buurt.
Plotseling werd mijn zwager door een scherf
getroffen, als een bloedende massa zakte de
arme kerel in elkaar.
De lange soldaat, dde zelf geen geweer had,
bukte zich. nam het geweer en een tasch pa
tronen van het lijk van mijn zwager, en vuur
de dc tasch leeg.
Daarna stapte hij langzaam uit de loop
graaf.
Het trof mü zoo kalm en ernstig de man
was, ik hield met vuren op, keek naar hem.
Ilij keerde zich even naar mij ommon
Dieu! de Komdngl
Het was het schoonste oogenblik in mijn
lefven, ik hoop dat mijn zwager nog heeft ge
weten wie de lange, stille militair was, die
hem voor het vaderland hoeft zien sterven 1
Vcrlamdl
De Belgische correspondent van De T ij d
schrijft uit Duinkerken dd. 14 Nov.:
Verlamd- Ziedaar met één enkel woord kor-
telijk het verloop der huidige beweging van
den vijand aan die Yser gekenschetst. Verlam
men ziedaar het oogenblikkelijk geheim
van de vorderingen der Verbondenen in de
laatste maanden. Aan den geweldigen, mach
tigen, eersten mok er druk van den vijand weer
stand bieden, geen doorbraak mogelijk ma
ken, hem geen gelegenheid geven een voor
deel op één puilt door te drijven dat zijn
woeste kracht zich in den grond laten vast-
woélen als een ontspoorde trein, dal is de
verdedti.oinu van onze legers.
Verlamd is ook de beweging der Duitsohors
aan de Yser. De sdhok is weerstaan, de ver
meestering van Dixmuiden kon geen krijgs
kundige winst worden voor voortrukkende
beweging. Een tegenactie werd onzerzijlds
begonnen, zooals ik beschreven heb. Die te
genactie is in gang. Zou 't een te stoute voor
zegging wezen te voorspellen, dat morgen de
vijand ov r de Yser teruggeworpen zal zijn,
waar hij thans nog aan deze zijde vasten voet
behield? (Deze voorspelling is bewaarheid.
Red.") Versche Fransche troepen zijn op ver
schillende punten de verzwakte gelederen
komen versterken, en vermoeide Belgische
afdeelingen komen vervangen. Ik vernam, dat
er ook Belgen naar Parijs gaan voor de for-
tcnbezelting, zoodat de versohe troepen der
Parijsche forten vrij kunnen komen. Nadere
bijzonderheden kan ik evenwel hieromtrent
niet geven. De Belgen hebben zich wederom
prachti" ouden en Koning Albert zelf is
een held, en de Fransdhen zouden alle oor-
logs jammer dezer streken vergeten, om zijn
naamdag op morgen als een feestdag met
openhaar vertoon van vreugde en feestelijk
heid te vieren, ware het niet dat Koning Al-
bert zelf met zooveel nadruk zich persoonlijk
tegen eeniöerlri feestviering gekant had.
Men doet goed met eenige voorbehoud het
nieuws deT Engelsdhe oorlogscorrespondenten
te aanvaarden. Yperen zou een prooi der
vlammen geworden zijn, in een vlammenzee
zijn opgegaan; de beroemide lakenhal was
vernietigd enz., aldus luidde een telegram
van een hunner. Ik kan u echter verzekeren,
dat ofschoon Yperen natuurlijk zeer ge
leden heeft de brand toch beperkt bleef
tot eenige huizenblokken en Yperen niet in
vlammen is opgegaan. Dc beroemde lakenhal
uit de 13de eeuw is ongeschonden gebleven
en van een platgeschoten Yperen kan nog
niet gesproken worden. Helaas heeft deze
aloude stad echter natuurlijk toch zeer on-
dor den strijd geleden.
Nijpend gebrek in België.
Men schrijft uit Hasselt dd. 13 Nov. aan dc
Tel.:
In onze omgeving is er geen boer meer, die
nog een handvol rogge of haver heeft.
Er wordt gebrek geleden door onnoembaar
vele*1. Een boer te Geet heeft gisteren reeds
zelfmoord gepleegd. De toestand is werkelijk
oiu krankzinnig van te worden. Een boer te
Orp, et i plaatsje nabij Landen, weleer een
welgesteld pachter, zag van zijn 16 koeien
er 11 weggaan, om door d>e Duilschers opge
geten te worden, en alles wat hij kreeg, was
een bon, een papiertje, waar niemand een
„knap" (15 Cent Lm en) voor geeft. Van zijne
zes paarden zijn er drie in 't Duitsche leger,
de drie andere in 't Belgische. Is dat alles
niet om gek te worden? En dan het nijpend
gebrek.
De Belgische Kempen.
Men schrijft ons:
"Wie de Belgische Kempen niet bezocht heeft,
kan zich moeilijk een denkbeeld vormen van
den toestand, die aldaar heerscht. De wegen
zijn doodsch en verlaten, trams en treinen
rijden niet meer, tenzij voor het vervoer van
soldaten naar links en rechts.
De scheepvaart boven de Zuid-Willemsvaart
cn het Kanaal van Turnhout liet zoo goed als
stil en de Duitsche bruggenwachten hebben
meer op de passage langs den weg te letten
dan door „de vaart". Handel en nijverheid lig
gen volkomen stil; de boeren'zitten met hun
vee te houden, dat ze niet kwijt worden en
niet meer voeden kunnen.AJle fabrieken
hebben de deuren gesloten, voor zoover zc
niet door de Duitschers zijn opgeëischt voor
opslagplaatsen van koren, aardappelen en....
schietvoorraden.
De nood in de Belgische provincie Antwer
pen is al even pijnlijk, als in de andere door
de Duitschers bezette streken. Brood, meel,
petroleum is niet meer te krijgen dan tegen
buitensporige hooge prijzen. Dagelijks rijden
tientallen mannen, van hoogen leeftijd reeds,
omdat de jongeren niet worden doorgelaten,
naar Valkenswaard, Bergeijk, Reusel tot zelfs
Eind-hoven, om erbrood en koffie te halen.
Maar gazellen mogen in geen geval doorge
laten worden.
Met dit al wordt de toekomst donker tege
moet gezien. Men vreest den komenden win
ter. Bij dat alles verkeeren de meesten in pijn
lijke onzekerheid over het lot van vaders en
zoons en andere betrekkingen in het leger.
't Zijn arme menschen, die Kempenaars!
Rond Turnhout is de weelde in vreedzamer
tijden al niet groot. Nu is het op vele plaatscD
treurig.
De verhouding tusschen soldaten en burgers
laat weinig tc wenschen. Vele plakkaten wor
den aangeplakt, nu eens over Duitsch geld,
over Duitsche tijdregeling, dan over de lich
tingen van 1915, 16 en 17, over het rijden per
„rad", het passeeren der grenzen, het varer
met bootjes, enz. enz. Streng is de toon van al
deze stukken.
Slechts bij uitzondering mag er van den
„velo" gebruik gemaakt worden. En noch-
thans zullen de discipelen van Ghri«~"n er
weinig baat bij vinden, want van schoenlap
pen. die veel te lijden hebben, zal niet veel
meer terecht komen, wijl tot bij de kleinste
schoenmakers al het leer is opgeëischt.
De onschuldige slachtoffers-
Een Brusselsch blad meldt, idat'een En
gelsche vlieger een bom heeft gegooid op
Kortrijk en dat daarbij 15 inwoners zijn om
gekomen.
Tetanus, een oorlogsplaag.
iDe Parijsche correspondent van het Vad
schrijft:
Het was mij al. toen ik in September elders
een paar hospitalen bezocht, bij herhaling ver
zekerd, dat een van de «rgsbo plagen in de
zen oorlog de Tetanus of stijfkrarap is.
Deze infectieziekte, die meestal voortkomt
uit kwesturen, die op zichzelf niet ernstig zijn.
maar door de in den grond aanwezige teta-
nus-bacillen worden besmet, openbaart zich
in krampen, welke snel in hevigheid toene
men en een doodelijken afloop hebben. Heel
spoedig doet zich stijfheid in den nek voor,
die overgaat in moeilijk slikken, waarop ver
stijving van de tong en van de kaken volgt:
hierdoor wordt het den mond onmogelijk ge
maakt zich te openepi en dus de opname van
voedsel verhinderd. Terwijl de geest beider
blijft, deelt zich de verstijving aan geheel het
lichaam mede en treedt dan snel de dood in.
Tot nog toe, ik mag zeggen tot kort voor
deze, was er nog geem geneesmiddel tegen de
Tetanus bekend. Wel had Pasteur een sérum
antitétaniqu© gevonden, dat als voorbehoed
middel groote diensten bewijst en dan ook
door helt Instituut Pasteur steeds wordt be
reid en met succes toegepast, maar tegenover
de ziekte, wanneer deze zich reeds in he)
lichaam heeft geworteld, is dat serum on-
machüig.
Dit heeft de geneesheerem niet afgeschrikt
naar een middel te zoeken, en zoo werd mij
onlangs in het tijdelijke mildtaire hospitaal
in het lycée Janson de Sailly meegedeeld.dat
men geloofde er daar in geslaagd te zijn deze
vreeset ijk© ziekte te overwinnen. Dit geloof
wordt nu bevestigd door een mededeeling van
den vorst van Monaco in de Académie des
Sciences, onlangs gedaan, betreffende het re
sultaat van onderzoekingen op dit gebied vol
gens de methode-Racelli verkregen. Het zijn
de doctoren Cailland en Comiglion te Monte-
Carlo, die Tetanus-lijders behandeld hebben
naar deze methode, welke bestaat in het toe
passen van gephenikeerde (carbol-inspuitin-
gen) alleen gebruikt of tegelijkertijd met in
spuitingen in de aderen van colloïdaal rho
dium.
Twee letanus-lijders, allecm met hel setrum
behandeld, waren bezweken, terwijl in vier
andere gevallen, waarvan twee ernstig, twee
alleen met gephetnikeerdc inspuitingen wer
den behandeld en de beide anderen met deze
inspuitingen en bovendien die van colloïdaal
rhadium, volkomen genezing is gevolgd.
Deze mededeeling, van zulk 'n bevoegde
zijde onlangs aan de „Academie van Weten
schappen" te Pariis gedaan, is zeketr waard
zoo spoedig mogelijk ter algemeen© kennis te
worden gebracht.
Nestor Wilmart.
Te Gent loopt het gerucht, dat Nestor Wil
mart, die onlangs veroordeeld werd wegend-
uitgifte van valsche aandeden van de spoor
wegmaatschappij Gent—Terneuzen, uit de ge
vangenis van Dendermonde ontsnapt is, toen
de Duitschers die plaats bezetten. Men zegt.
ft n't ihonc fo T.opden vvtorf'.
Staten-Generaal.
TWEEDE KAMER.
Geldteening van f 275.G00.000.
Het wetsontwerp tot het aangaan van een geld-
leening of -leeningen van f 275,000,000 en tol
voorziening in de middelen met dekking van
rente en aflossing dier leeningen is bij de
Tweede Kamer ingediend.
Bij de Memorie van Toelichting is gevoegd
de geheime nota, welke de minister van Finan
ciën aan de Staten-Generaal heeft doen toe
komen en waarvan de geheimhouding thans is
opgeheven, omdat de redenen der geheimhou
ding niet meer van kracht zijn.
Die Nota kan, schrijft de minister, beschouwd
worden als het algemeen deel van de toelichting
van het wetsontwerp, zoodat de minister naar
die Nota verwijst.
Het volgende is aan die Nota ontleend
De kosten der mobilisatie worden geraamd
op f 100 millioen voor de kosten te lend terwijl
voor het tijdvak van 1 Januari tot 1 April 1915
minstens f 30 millioen zullen noodig zijn. De
kosten ter zee worden geraamd op f 5 millioen
te zamen dus tot 1 April f 135 millioen.
Dan worden de kosten der maatregelen van
socialen aard geraamd. Deze worden gesteld
op f 50 millioen. Hier komt f 5 millioen bij
als kosten voor de vluchtelingen, zoodat het
totaal der buitengewone uitgaven wordt - ge
schat op f 200 millioen.
Daarna berekent de regeering, dat de belas
tingen van Augustus tot December 1914 te
zamen f 73 millioen zullen ten achter blijven
bij wat verwacht mocht worden, waardoor men
komt tot een totaal bedrag van f 273,000,000.
Er moet dus een bedrag van ongeveer f 275
millioen uit leeningsgeld worden gevonden.
Daar de regeering meent dat de kans op het
slagen eener vrijwillige leening niet geheel uit
gesloten is te achten, wanneer bet geldbeleg-
gend publiek beseft, dot, indien de leening niet
vnjwilb'g wordt genomen, de deelneming daar
aan onder alsdan minder gunstige voorwaarden
zal worden oogelegd. heeft z.ij het "üschrüven
eener vrijwillige leening beproefd Echter moet
zij in dat geval toch aan den wetgever terstond
de machtiging vragen het deelnemen aan een
leening aan de meervermogenden ot> te leggen
indien of voor zoover de vrijwillige leening niet
mocht slagen.
Moet het tot een gedwongen leening komen,
dan zal er natuurliik in worden voorzien, dat
zij, die op de vriiwillige leening hebben inge
schreven. niet alleen met dubbel zullen behoe
ven deel te nemen, maar dat tevens hun de
voordeelen, welke de vriiwillige boven de ge
dwongen leening biedt, niet zullen ontgaan. De
kleinere vermogens hüv. die beneden f 75 0(10,
7.ullen van de verplichting tot deelneming in dg
leening in elk geval worden vrücreste'd en het
percentage der eventueel verplichte deelneming
zal voor de grootere vermogens met het 1
drag daarvan stiigen.
In een gedwongen leening zullen ook de
naamlooze vennootschapen tot de helft van het
laatstg door haar uitgekeerde dividend moeten
deelnemen.
Mocht de vriiwillige leening zooveel opbren
gen, dat voor de eerstvolcende maanden In de
buitengewone behoeften der schatkist is voor
zien, hetgeen op ongeveer f 150 nvlHoen is te
stellen. d°n zal worden overwogen, de verkrij
ging van het nog resteerende door het od1 eggen
eener verplichting tot deelneming eenigen tifd
uit te stelden, totdat de omvang dar verdere be
hoeften beter zal ziin vast te steden. Het wets
ontwerp houdt daarom in dot indien de vrijwil
lige leening ten minste f 150 millioen opbrengt,
de bepalingen omtrent de o-edvongen leening
niet zullen in werking treden don met nad^e
medewerking van de Steten-Generaal.
Bij de leening, waarom bet bier gaat. wordt
geen rekening gehouden met de kapitaalbe
hoefte van Ned -Indië. Voor Ind-'ë zal afzon
derlijk geleend moeten worden. Het plan van
een Indische leening was reeds in vergevorder
den staat van voorbereiding, toen de oorlog uit
brak. Op dat plan zal worden tenm-<*ekomen.
zoodra de geldmarkt voor zulk een leening min
der ongunstig zal worden.
Wil een vrijwillige leening kans von slagen
hebben, dan zal de rente niet lager kunnen zijn
dan 5 en zei zekerheid moeten worden ge
geven, dat zij, althans binnen zes jaar, niet za1
worden geconverteerd. (In het wetsontwerp is
die termim op 3 jaar gesteld). Bit de gedwon
gen leening, indien en voor zoover zij noodig
zijn zal, kan met een rente van 4 worden
volstaan en zal de Staat z^'ch natuurlek het recht
van conversie en van Inkoop onverkort voor
behouden.
De bedoeling Is de inschrijving op de vrii-
wiïl'ge leening in het laatst van December en
bet begin van Januari aanstaande gedurende
ongeveer acht dagen open te stellen.
De inschrijving zal kunnen geschieden bij be
taalmeesters, ontvangers der directe belastingen
pn bij de postkantoren. Aan commissionnairs
in effecten, door wier tusschenkomst ,-ngeschre-
ven wordt, zal een kleine provisie (i worden
toegekend.
De stortingen op de toegewezen stukken zal
n'et in eens behoeven te geschieden40 zal
moeten worden gestort vóór of op 1 Februari
20 telkens vóór of op 1 Maart 1 April en 1
Mei. Zij. die terstond v-Olen valstorten, krijgen
daartoe de bevoegdheid.
Bij de leening, d'*e in het ontwerp op den
voorgrond staat, wordt een beroep gedaan op
het geheele volk: ook op hen d,-e in de ver
mogensbelasting aangeslagen ziin naar een
kleiner vermogen, en vooral op ben d;e, onver
schillig of zii in de vermogensbelestincr zim
aangeslagen of niet, een groot inkomen uit hun
bedriif of betrekking genieten. En op hen niet
alleen. De minister vertrouwt dat ook de klei
nere beurzen bereid zullen zün tot deelneming
Om d;t gemakkel"k te maken, kan ieder die
slechts f 100 te heieggen heeft, zün steentje
tot het welslagen dezer leen'nor b"draorpn.
Slechts als naast de meervermogenden, die
anders tot deelneming verplicht zulten worden
ook die andere veel grootere groepen van de
bevolking naar gelang van haar krachten op
de leening inschrijven, zal deze kunnen slagen.
Op de medewerking van deze allen wordt door
de regeering gerekend en zij vertrouwt dat haar
verwachting niet zal worden beschaamd.
Indien eens in het onverhoopte en niet te
verwachten geval dat de vrijwillige leening niet
zou slagen, opnieuw de medewerking van de
Staten-Generaal zou moeten worden gevraagd
om dan door dwang büeen te brengen wat vrij
willig niet zou zijn verkregen, zou aan het
Staatskrediet een gevoelige slag zijn tc ge
bracht. Thans, in dit ontwerp, is de subsidiair
voorgestelde gedwongen leening, niet anders
dan een op overwegingen van voorzichtig finan
cieel beleid aangebrachte veiligheidsklep dan
daarentegen zou de gedwongen leening het
tastbare bewijs zijn van gemis aan vaderlands
liefde zoowel als aan vertrouwen in den Stcat
van die breede scharen in ons land, die als
zij slechts willen een leening, als thans noo
dig is, hoe buitengewoon groot het bedrag
daarvan ook wezen moge, bijeenbrengen kunnen.
Als aflossingstermijn, zoowel van de vriiwil
lige als van de gedwongen leening, schijnt 15
jaar het „juste milieu" te houden tusschep het
leenen op langen termijn en het doen drukken
van den vóllen last van den toestand op het
heden.
Voor rente en aflossing van een leen'ng van
f 175 millioen tegen een rente van 5 af te
lossen in 15 jaar zal omstreeks f 26.5 millioen
noodig zijn.
Dit bedrag zal gevonden moeten werden ge
heel afgescheiden van hetgeen noodig is voor
de uitvoering van de onafhankelijk van den
oorlogstoestand op het regeeringsprogram
staande maatregelen en tot dekking van het
tekort op den gewonen dienst, dat op 1 Augus-
tvrr: reeds aanwezig was.
Over de dekking van dit tekort en van die
toekomstige uitgaven zullen voorstellen worden
gedaan, zoodra het oorlogsgevaar zal zijn |v
weken. Thans zou een gedochtenwisseüng daar
over geen nut hebben en alleen er toe kunnen
leiden den politieken wapenstilstand te verbre
ken, die onder den drang der omstandigheden
stilzwijgend werd gesloten.
Deze overweging heeft de regeering tot het
inzicht geleid, dat zij voor de dekking van de
thans noodige leening geen nieuwe belastirgen
moest voorstellen, maar zich moest bepalen tot
opcentenheffing, gedurende het tijdvak, waar
voor de leening loopen zal. Zij is voornemens
voor te stellen, dat geheven zullen worden 20
opcenten op alle directe belastingen, zonder
onderscheid, op de successiebelasting, den wijn-
accijns en den suikeraccijns. Wat de suiker
accijns betreft echter met dien verstande, dat
de hoofdsom daarvan zal worden verlaagd van
f 27 tot' f 22 50, waardoor het bedrag voor-
loopig geljjk blijft en toch voldaan wordt aan
de bedoeling der wet op het zoogenaamde „sui
kerpotje", zoodat voortaan hetgeen het gedistil
leerd meer zal opbrengen dan f 25 2 millioen
onder de gewone middelen znl worden gebracht
Een algemeene opcentenheffing op de zegel
rechten stuit af op pract'sche bezwaren. Daar
tegenover ligt het in de bedoe^n"- 50 opcenten
te heffen op het zegel voor buitenlandsche ef
fecten. Wanneer voorts op de registratierech
ten, de hypotheekrechten en op de invoerrech
ten, den accijns op het geslacht en den gedis-
tilleerdoccijns 10 opcenten worden geheven, zul
len al deze opcenten bijeengenomen vo'doende
opleveren voor rente en aflossing der leening.
Ruim de helft zal dan worden opgebracht door
de d'recte belastingen en het successierecht.
Enkele accijnzen, die den kleinen man bij
zonder treffen, ziin buiten de opcentenheffing
gehouden. De accijns op het fed-'stilleerd wordt
slechts met 10 opcenten belast, omdat deze
accijns in de latere jaren reeds zoo sterk werd
opgevoerd. De oneen tenheff-ng op den suiker-
acciins laat het bedrag van dien accijns voor-
looDig, in hoofdsom en opcenten onveranderd.
Ten slotte zet de minister u'teen, waarom de
regeering met heeft kunnen treden in het dank
beeld, het door de omstandigheden benoodigde
geld te v'nden <foor de heffing ?n eens van een
oorlogsgasting. Naar haar overtuiging heeft
dat denkbeeld overwegende bezwaren zoowel
van pract:sche als van meer nrincioieelen aard.
Principieel schijnt het niet wel gerechtvaardigd
buitengewone u'twwen d;*» jn V-t be^ng v»n het
geheele volk noodzakelijk ziin. te doen dragen
door een betrekkeliik zeer kleine groep van
meervermogenden. Practisch schiint het onge
raden, om waar straks voor maatregelen van
socialen aard. voor verbetering van het volks
onderwijs, voor bijlegging van den strijd op
onderwijsgebied, voor de verdediging der kolo
niën, in één woord voor verhooging van de
volkskracht en van 's lands weerbaarheid,
nieuwe belastingen zullen moeten worden op
gelegd en daarin het vermogen, zonder twijfel,
een belangriik deel zal hebben bü te dragen, nu
op eenmaal aan de vermogens een aderlating te
doen ondergaan van f 275 millioen. Daarbij
komt dat zulk een belasting thans, nu evenals
ook voorheen in oorlogsjaren het geval was, de
vermogens' bij uitstek groote schommelingen
ondergaan, nu sommige rijken zooal niet arm.
dan toch veel minder rijk worden en verschil
lende niet of weinig bezitters plotseling ver
mogens vergaren, die nog n;et voor het oog van
de belastingambtenaren z:chtbaar zijn, een oor-
logsbelasting van een zoo hoog bedrag als
noodig is, al hijzonder ongeluk treffen zou.
Maar afgezien van dit alles meent de regee
ring dit denkbeeld reeds hierom ter zijde te
moeten stellen, omdat het indruischt tegen den
pl'cht dien gelijk zooeven werd gezegd
de omstandigheden thans aan de regeering op
leggen om geen partij te kiezen tusschen de
denkbeelden die de verschalende politieke groe
pen op belastinggebied huldigen. Zijn er on
der die groepen, die deze zaak te d'eD ingrij
pend achten om bet over zich te kunnen ver
krijgen, ter wille van den stilzwiigend gesloten
politieken wapenst'lstand. er van af te zien voor
eigen denkbeeld den striid met andersdenken
den op het stuk der financieele politiek aan te
binden, dan zal het princinieele d^bat bij deze
gelegenhe:d wel is waar n'et gehee1 zijn te ver
mijden, maar dan draagt df regeering ten min
ste niet de verantwoordelijkheid van het te
hebben ontketend-
Uit de Pers.
Oorlogsleening of -schatting.
De Nieuwe Rott. Crt. wil in een arti
kel ..Oorlogsleening of -schatting", trachten
eenigermate te temperen het „stormpje, dat
over de oorlogsleening is opgestoken.'*
Het blad wijst er op. dat de Staat tweeërlei
kan doen om aan geld te komen: elschen
van de burgers dat zij zullen geven k fonds
perdu of leunen met belofte van aflossing cn
rentevergoeding.
„Wat de burgerü-'üs-geheel betreft is tus
schen de twee middelen slechts verschil in
tempo. Met betaling in eens. eene oorlogs
schatting, zün we er af Bü leening voldoen
we onze schuld in*termimen. Dat Is het
een:ge onderscheid, want de rentevergoeding
bit leening werkt ten aanzien von de bui-
gerJi-nls-gebeel rokzak, broekzak.de bur-
gerii brengt aan de schatkist de sommen,
die voor betaling van de coupon noodig zijn,
en de schatkist betaalt d«n weer de coupon
irt aan de burgerij Dr. Bos die in de Vra
gen des Tiids sterk op eene schetting heeft
aangedrongen, maakt daarbij de reserve
dat voor de voldoening van zulk eene bef
fing „geruime tiid" zou moMen worden toe
gelaten. met een aanzienlük d'sconto v°or
vroegere betaling: wie voor leening zijn,
erkennen, dat bet een leening moet zijn op
zoo kort mogeÜjken termijn. In deze denk
beelden worden schatting ©n leening zelfs
broertje en zusje.
De schatting heeft dit practische voor-
der'!, dat we er ;n eens, althans iets eerder,
„af" kunnen ziin.
We? Dat wil zeggen zii. die door de ont
werpers van de oorlogsschatting zijn uitver
koren, om er aan bij te dragen Dr. Bos en
de beer Stork (in de N i e u w e Cou
rant), spreken van de oangeslagenen in de
vermogensbelasting. Individueel wer
ken dus oorlogsschatting en oorlogsleening
gansch anders. Do oorlogsschatting zou
slechts door 100 000 contribuabelen opge
bracht wordende betalingen van rente en
aflossing der leening zou plaats hebben door
de belastingbetalende burgerij in haar ge
heel. Tenzij
Tenzij men ter dekking van den dienst
der oorlogsleening eene nieuwe belasting in
het leven roept, waarmede dezelfde personen
worden bedacht, die dr. Bos met zijn schat*4
rijvr xril beffen. Dsn bliikt romeins
