"8INNENLAND7"
Ie l-jfc-encauvallèn, die daarna werden inge-
eid, hadden succes- Uit Zuid-Polen is niets
jijzonders te berichten.
Weenen, 2 9 Nov. (W. B.) Officieel be
richt van heden voormiddag.
De geheele dag verliep op ons geheele
front in Russisch Polen en West-Galicie zeer
kalm. In de Karpathen werden de naar
Stonnonne vooruitgedrongen Russische troe
pen krachtig geslagen en teruggedrongen.
Onze troepen maakten 500 gevangenen.
Namens den chef van den generalen stal,
Generaal-majoor von Höfer.
Petersburg, 29 Nov. (Telegraafagent-
schap). Communiqué van den generalen staf
van den opperbevelhebber.
Tusschen de "Weichsel en de Warte blijft de
vijand zich handhaven in zijne versterkte
stelling Strykow—Zgierz—Schadeck—Zduns-
ka_Voila. Zeer hardnekkige gevechten had
den plaats in de streken van Strykow en
Zgierz "Wij namen hier kanonnen en mitrail
leuses en verscheidene honderden gevange
nen.
Onze troepen gingen in gevecht op het
front Glowo—Bieliawy—Sobota. Langs den
linkeroever van de Weichsel voeren de Duit-
ichers een tegenaanval uit. Volgens de mede-
deelingen van gevangenen zijn de verliezen
van de Duitschers zeer groot. Vele bataillons
hebben al hunne officieren verloren; het con
tingent van de compagnieën is verminderd
lot 60 80 man.
Op het front Czenstochau—Krakau hebben
geene gewichtige gevechten plaats gehad.
Het Oostenrijksche leger, dat de oostelijke
toegangen van Krakau op de Schrenavia en
de Raba verdedigde, is den 26en geslagen
n teruggedrongen naar het vestinggebied.
In de Karpathen namen wij den 27en 1200
Oostenrijkers gevangen. De vijandelijke troe
pen in de Bukowina trekken zich overhaast
terug Wij hebben Czernowitz weder bezet.
In de streek van de Masurische meren en
van de rivier Angerapp verdreven onze troe
pen in verschillende districten de Duitschers
uil hunne versterkte stellingen.
Petersburg. 29 Nov. (R.) Daar vér-
schillende geruchten loopen over den om
vang van de Russische overwinning tusschen
lc Weichsel en de "Warte, maakt de gene-
ale staf eene waarschuwing bekend, dat die
eruchten niet op feiten steunen en met voor-
jehou 1 moeien wrorden ontvangen. Het is bui-
n twijfel, dat het Duitsche plan om ons front
nan den linkeroever van de Weichsel in te
trukken en een deel van het Russische leger
omsingelen, geheel mislukt. Terwijl zij zich
.cruglrokken leden de Duitschers ontzettende
verliezen; maar toch gaat de tegenstander
voort een hardnekkigen tegenstander te bie
den. Het is dus niet mogelijk de operatie als
geëindigd te beschouwen en men zal moeten
wachten op de mcdedeeling van de definitieve
uitkomst.
Bazel, 30 Nov. (W. B.) De Baseier
Nachrichten ontving uif Milaan bericht, dat
alle berichten uit Petersburg van de Matin
van heden af door de Corriere della Sera nog
slechts onder uitdrukkelijk voorbehoud afge
drukt worden. De hooge cijfers Duitsche
gevangenen, die volgens deze opgaven In han
den van de Russen zouden zijn gevallen, zijn
niet Bevestigd.
Weenen, 28 Nov. (W. B.) Officieel be
richt van het zuidelijke oorlogstooneel van
heden.
Ook gisteren werd op het zuidelijke oorlogs-
tooneel bijna op alle fronten gestreden. Ver
scheidene gewichtige verschanste stellingen
werden hierbij bestormd, met name eene be-
heerschende stelling aan de Siljak. Er wer-
ien in 't geheel omstreeks 900 gevangenen ge
naakt cn drie kanonnen buit gemaakt.
De door het Servische per*:1 reau gemelde
verwinning over eene Oostenrijksch-Hon-
/larsche colonne bij Rogadca ontpopte zich
gisteren in den intocht van onze colonne in
Jzics. Met den buit gemaakten trein werd de
6-jarige kleinzoon van den wojwode Putnik
gevangen genomen. Zijn jeugdigen leeftijd en
ijne verwantschapsbetrekkingen tot den Ser-
vischen legeraanvoerder in aanmerking ne
mende, werden schikkingen gemaakt om dezen
gevangene met bijzondere onderscheiding te
behandelen.
Weenen, 2 9 Nov. Officieel bericht van
het zuidelijk oorlogstooneel van heden.
De tegenstander biedt op het tegenwoor
dige gevcehtsfront een wanhopigen tegenstand.
Hij tracht door hevige tegenaanvallen, die
gaan tot bajonetaanvaHen toe, onzen voor-
waartschen marsch tegen te houden. De aan
den oostelijken oever van de Kolubara staan
de eigen troepen hebben op sommige plaat
sen ruimte gewonnen. De over Yaljevo en
verder zuidwaarts opgerukte colonnes hebben
over 1 algemeen de hoogten ten oo^en van de
Ljigrivier en de lijn, loopende van Subovor
naar den wegendriehoék ten oosten van Uzice
bereikt.
Gisteren zijn in t geheel twee regiments
commandanten, 19 officieren en 1245 man
gevangen genomen.
Konstantinopel. 28 Nov. (W. B.)De
Tanim verneemt, dat bot Russische linieschip
Swjatoa Jevatafï bij het laatste zeegevecht in
de Zwarte ree zoo zwaar beschadigd is, dat
de herslellin* 2 3 maagdon zal duren-
Konstantinopel, 29 Nov. (R.) Mede-
deeling van het hoofdkwartier.
Onze troepen in het Tschorokh-dal sloegen
eene Russische poging tol een uitval terug,
die ondernomen werd in den omtrek van den
mond der rivier. Kanonnen van de land ver
sterkingen van Batoem namen deel aan den
ttrijd, doch zonder succes.
Onze troepen drongen vooruit in de streek
van Atschara.
De Russen beweren in hunne officieele me-
dedeclingen, dal onze troepen in Kaukazie ge-
dagen en op Erzeroem teruggegaan zijn. Dat
bericht is geheel onjuist. Onze troepen zijn
gereed tot den aanval tegen den vijand, die
geene beweging maakt buiten zijne versterkte
stellingen en integendeel na den strijd in het
vrije veld een geheel eind voor onze zegevie
rende troepen terugweek.
Konstantinopel, 30 Nov. (W. B.)
Nadat de mohammedanen in Somali-land be
richt h dden ontvangen, dat aan dc grens van
Egypte de mohammedanen met de Engel-
schcn in geevcht staan, trokken verscheidene
duizende Somali-ruiters op naar Egypte.
Het Perzische feest op den Wen Moharrem
gaf gisteren aanleiding tot betoogingen voor
de Turksch-Perzisdhe broederschap en een
gemeenschappelijhcn djihad,
B e r 1 ij n, 2 8 Nov. (W. B.) Wij vernemen
uit betrouwbare bron, dat veldmaarschalk
baron von der Goltz is ontheven van het ambt
van gouverneur-generaal van België en, zoo-
lan de mobilisatietoestand duurt, toegevoegd
is aan den persoon van den sultan en diens
hoofdkwartier. Tot zijn opvolger als gouver
neur-generaal van België is benoemd de gene
raal der cavallerie baron von Bissing.
Londen, 29Nov. (B.) Lloyds bericht uit
Milaan, dat vier werklieden zijn gedood door
eene Oostenrijksche mijn, die bij Bari op
de kust was geworpen.
Antwerpen, 29 Nov. (W- B) 0,0 ZP"
raeenteraad heeft tn eene buitengewone zit
ting besloten eene leening aan te gaan tot
dekking van de aan de stad opgelegde oor
logscontributie van 50 millioen en tot dekking
van andere stedelijke behoeften.
Rome,28Nov. (W. B.) Volgens berichten
uit betrouwbare bron, die van een particulie
ren correspondent hier zijn ontvangen, is de
toestand in Fransch Marokko ernstig. Overal,
ook aan de kust, hebben zware gevechten
plaats, waartoe naar 't schijnt de met geweld
door de Franschen uitgevoerde recruteering
aanleiding heeft gegeven.
Ber 1 ijn, 29 Nov.(W. B.) Het Tageblatt
bericht, dat de in Berlijn wonende echtge-
noote van een in Marokko krijgsgevangen
Duitschen koopman uit Casablanca een brief
heeft ontvangen van den 6en November ge-
da gteekend. Het lot van de uit Casablanca
weggevoerde Duitsche kolonie wordt daarin
als zeer treurig geschetst. Veertien Duitschers,
die in het begin van Augustus uit Sebdu (dis
trict Oran) waren weggevoerd, werden den
27en September plotseling naar Casablanca
gebracht om wegens spionage en opruiing van
de bevolking voor den krijgsraad te worden
gebracht. De Duitsche postdirecteur te Casa
blanca. postassistent Seyffert, werd den 5en
November doodgeschoten, de koopman Witt
tot twee jaren gevangenisstraf veroordeeld.
Konstantinopel, 30 Nov. (W. B.)
Op grond van gesprekken die de grootrab-
bijn tn Tunkije met den minister van binnen-
tandsche zaken voerde, heeft de Turksche
regeering zich bereid verklaard aan vreemde
Israëlieten, die in Turkije wonen, vooral als
zij van Russische nationaliteit zijn. die bij
duizenden verzocht hebben dat hun het Turk
sche staatsburgerschap zou worden verleend
toe te staan dat zij van staatsburgerschap ver
wisselen, onder voorwaarde dat zij dit niet
na den oorlog weder prijsgeven.
De Armenische bisschop van Erzeroem
zond aan de Porte een telegnam, dat de Ar
meniërs tot alle offers voor de verdediging
van het vaderland bereid waren. Telegram
men van gelijke strekking zijn ontvangen van
den aartsbisschop van Van en van andere
godsdienstige hoofden der Armeniërs.
Hamburg, 29Nov. (W. B.) De Hambur
ger Nachrichten bericht uit Stockholm, dat
de Zweedsche zendeling Sandgrene, die uit
Mudra (Tndië) naar Zweden is teruggekeerd
heeft medegedeeld, dat alle Duitsche zendelin
gen, ook de niet dienstplichtigen, door de
Engelschen gevangen genomen en geïnter
neerd zijn.
Konstantinopel, 2 9 N o v. (W. B.) Het
regeeringsblad brengt een besluit, waarbii
sanctie wordt verleend aan het besluit van den
ministerraad tot ontbinding van de door de
Engelsche werf Vickers Armstrong gevorm
de Turksche maatschappij voor dokken, arse
nalen en schepenbouw.
Dom a-W a t r a 2 8 Nov. (W. B.) De
Griekscb-orientaalsche aartsbisschop van
Czernowitz lis met het aartsbisschoppelijk con
sistorie meerendeels u'rt Rumenen en overi
gens uit Ruthenen bestaande, uit Czernowitz
naar hder verhuisd wegens den aftocht van
de Oostenrijksch-Hongaarsche troepen uit
Czernowitz. De kerkelijke overheid, die bij de
eerste bezetting van de stad door de Russen
onwaardig behandeld is, vreesde daar op
nieuw onderdrukking em geweld te zullen on
dervinden van de Russen, die beweren als be
vrijders v de monarchie in de monarchie
te komen
Dorno-Watra is gelegen in het uiterste
zuiden van de Bukowina, dicht bij de Ru
meensche grens.
Rome, 28 Nov. (W. B.) Er is besloten
bet oorlogsschip Calabria naar Syrië te zen
den.
Bazel, 29 Nov. (W. B Aan de Baseier
Nachrichten wordt uit Grieksche bron be
richt, dat onder de Egyptische notabelen
eene tegen Engeland gerichte samenzwering
bestaat, waarvan de broeder van den khedive,
prins Muhammed Ali, de aanvoerder is.
B e r 1 ij n, 2 8 N o v. (W. B.) Op de oorlogs-
leening is tot 25 November 4029 millioen
mark betaald, hetgeen overeenkomt met 90,3
pet van het ingeschreven bedrag.
Berlijn, 28 Nov. (W. B.) In de zitting
van heden van d"e centrale commissie van dc
rijksbank werd verklaard, dat in den loop van
de vierde oorlogsmaand ndet alleen de
algemeene economische toestand van Duitsdi-
land, maar ook Inzonderheid de Duitsche
gcldmari* zich weder op volkomen bevredi
gende wijze ontwikkelde. De steeds voort
gaande sterke stortingen op de oorlogsleeni-ng
vóór de daarvoor gestelde termijnen en de
terugbetaling ran aan particulieren verstrekte
credieten bleven een voordeeligein invloed uit
oefenen op den stand van dc rijksbank. Tege
lijk hield de alle. verwachting overtreffende
toeneming van den goudvoorraad aan. Aan
het einde van iedere weck bleek telkens, dat
het publiek zijn goudvoorraad gaarne aan de
rijksbank afslaat in hot belang van het alge
meen. De goudvoorraad vermeerderde van het
begin van den oorlog tot den 23en Novem
ber met 695 millioen. Gelijktijdig verminder
de hol bedrag der wissels in portefeuille met
750 millnoen, hetgeen eon duidelijk bewijs is
van den gunstigen stand van de Duitsche
geldmarkt. De voorraad wissels in portefeuil
le bedTaagl thans 1423 mill ie en, hetgeen on
geveer de helft is van hot maximum-bedrag
van 2980 millioen op 15 Augustus
Weenen, 29 Nov. (W. BDe dagbladen
constatceren, dat ofschoon de officieele ter
mijn voor de inschrijving op de oorlogslee-
ning met 24 November was afgeloopen, de in
schrijvingen sedert aanhoudend voortduren.
In Oostenrijk gaan zij reeds het tweede mil
liard te boven.; in Hongarije bereikten zij na
genoeg een milliard, zoodat het eindresultaat
zal stijgen tot meer dan 3 milliard kronen.
Londen, 28 Nov. (R.) De dagbladen van
alle richtingen doen uitkomen, dat het pak
kende e?ïposé, dat de kanselier dc.- schatkist
Lloyd George heeft gegeven van den financiee-
len toestand van Groot-Brittannië, een nieuw
onomstootelijk bewijs heeft geleverd van de
stevigheid van het Britsche crediet. Men
doet opmerken, dat de tegelijk stoutmoe
dige en omzichtige politiek van de rcgcc-
ring haar in staat gesteld heeft eene
financieele operatie van een omvang, die
tot dusver onbekend was in Groot-Brit-
tannnié, of eenig ander land. tot een goed
einde te brengen, zonder ingewikkelde hand
grepen bij de uitgifte van de leening, zooals
Duitsohland heeft aangewend. Men kan met
alle veiligheid verklaren, dat A» aanslag, die
schijnbaar is gedaan op de nationale hulp
bronnen, de financiën van het land zal bren
gen in bijzonder gunstige omstandigheden
voor toekomstige operatiën ->*an de schatkist
of voor de behoeften van handel en nijver
heid.
Budapest, 29 Nov. (W. B.) Hel Staats
blad brengt eene verordening over de vast
stelling van maximum-prijzen voor tarwe,
rogge, gerst en mais, alsmede meelproducten
uit deze stoffen, verder voor aardappelen en
rijstmeel.
Duitschland.
Berlijn, 29 Nov. (W. B.) Niet-officieel.
Uit Munster (Westfalen) wordt bericht, dat
de hoogleeraar in de natuurkunde aan dc
universiteit aldaar dr. Wilhelm Hittorf giste
renavond is gestorven.
Rumenië.
Bukarest, 28 Nov. (W. B.) De Agence
roumaine bericht: De gewone parlementszït-
ting werd door den koning met eene troon
rede geopend, waarin na woorden van de
hoogste vereering voor ijlen koning Carol
en een blik op den medelijken internationa
len toestand wordt gezegd: Om deze moeie-
lij-ke tijden te kunnen overwinnen, hebben wij
behoefte aan de oprechte ondersteuning en
de verlicht&te vaderlandsliefde van alle krach
ten der naüe en aan de eensgezindheid van
allen. Ik heb de overtuiging, dat gij, van. de
beteekenis van den tcgenwoordigen toestand
doordrongen, aan mijne regeering uwe volle
ondersteuning zult verleenen bij de wetsont
werpen, die door do omstandigheden geëischt
worden of rekening houden mol de behoeften
van bet door de tefdo en het vertrouwen dei-
natie omringde ieger.
De opening van bet parlement werd bijge
woond door het corps diplomatique en door
een talrijk pubhek. De koning werd met geest
drift begroet. Het voorlezen van de troonrede
werd meermalen door de toejuichingen van
de geheele vergadering onderbroken^ inzon
derheid bij de woorden over koning Carol eD
over heft Rumecnsche leger.
Verspreide Berichten.
De ontploffing van de Bulwark.
Engelsche bladen weten nog geen andere
verklaring voor den ondergang van dc „Bul
wark" te geven dan dat het kruitmagazijn is
ontploft
Lord Beresford, wiens vlaggeschip de Bul
wark is geweest, heeft als zijn meening te
kennen gegeven, dat de ramp door geen an
dere oorzaak kan zijn ontstaan dan door een
ontploffing in hel kruitmagazijn, hoewel hij
zich die niet verklaren kan, daar alle voor
zorgsmaatregelen waren genomen om de am
munitie op de juiste temperatuur te houden
en hot als uitgesloten, moest worden be
schouwd dat er schietvoorraad van ondeug
delijke samenstelling aanwezig was, daar
hiermee geregeld proeven worden genomen.
De meeste slachtoffers waren uil Chattam
en Portsmouth, waar diepe rouw heerselit
en hartroerende tafcreclen zich afspelen.
De Bulwark behoorde tot een klasse van
schepen., die vóór dat de dreadnoughts ge
bouwd werden, als de ruggegraat van dc En
gelsche vloot werden beschouwd. Ze behoor
de tot een groep van 8 zusterschepen en liecft
meer dan een millioen pond sterling gekost.
Duitsch meèm n gsverschil
omtrent de schending der
Belgische neutraliteit.
Onder de Duitsche geleerden hecrscht, naar
de Berlijnsche correspondent van dc Tijd
meldt, ernstig meeningsverschil over dc vraag
of Duitschland voor eigen veiligheid genood
zaakt is geweest de onzijdigheid van België
te schenden.
Onder hen, die die vraag ontkennend beant
woorden, behoort ook de bekende pacifist dr.
Hans "Wehberg, die derhalve uit de redactie
van het „Zeitschrift fur Völkerrecht" is getre
den. -
De redactie daarvan bestond lot voor kor
ten tijd uit drie bekende geleerden: prof. dr.
Josef Kohier, geh. Justizrat in Berlijn; prof.
dr. L Oppenheim van Cambridge en dr.
Hans Wehberg, Gerichtsassessor in Düssel-
dórf.. Reeds is op verlangen van prof. Kohier,
prof. L. Oppenheim uit de redactie moeien
treden, omdat hij een Engelsch geleerde is.
Thans gaat dr. Wehberg heen, omdat hij niet
alleen zich niet kan vereenigen met hel chau
vinistisch drijven van eenige Duitsche geleer
den, maar vooral ook, omdat voor zijne niee-
ning inzake de schending der Belgische neu
traliteit, welke geheel afwijkt van die der offi
cieele Duitsche geleerden, geen plaats is inge
ruimd in het „Zcilschrift".
S p a r t a n e n-m oed.
In Duitsche blad. n komt de volgende ad-
vc tel:lie voor:
Den Heldentod fürs Va Ierland slarbcn un-
cre beiden Söhne: Karl und George.
Die slolzen Ellern.
Het Portugeesche leger.
Men rekent er in Duitschland op. dat spoe
dig ook de Portugeesche republiek zich onder
Duitschlands vijanden zal rangschikken, cn de
bladen bespreken nu het gewicht, wal Portu
gal's weermacht in de schaal kan werpen. Zij
hebben daarvan geen al te hoogen dunk. De
„Vossische Zeitung" geeft ecu overzicht van
wat Portugal in het veld zou kunnen bren
gen: het leger in vredestijd bedraagt zoowat
30,000 man en het kan in geval van oorlog
tot 100,000 worden uitgebreid, als het per se
noodig is. Het is echter niet slagvaardig en
slechts toegerust. Eerst in 't laatste jaar wordt
munitie voor geweren in het land zelf ge
maakt, terwijl die voor de kanonnen
Schneider-Canet van 7.5 c.M. uit het bui
tenland moet komen. In hel voorjaar heeft de
minister van oorlog nog medegedeeld, dat het
hém aan alles ontbreekt om het leger slag
vaardig te maken: hij heeft geen laarzen, uni
formen, paarden, kanonnen cn munitie ge
noeg, en de intendance bestaat nog nauwelijks.
Daar staat tegenover zegt de „Vossisclie
Zeitung" dat men de Portugeezen als sol
daten niet onderschatten mag. Zij zijn een volk
met natuurlijke militaire eigenschappen, dat
eeuwen lang een deel der wereld beheerscht
heeft. De Portugeesche soldaat is weinig
eischend, taai, dapper en hii schiet goed.
Krijgstucht echter kent hii niet en ook in het
gevecht bestaat er geen vuur-discipline, maar
verspilt de Portugees z';^ munitie op onge
hoorde wijze, hetgeen bii de revolutie en dp
tegen-revolutie gebleken is.
De schrijver in de „Vossische" concludeert,
dat militair hel ingrijpen van Portugal zon
der belang zal wezen, en dat Engeland Por
tugal alleen in het strijdperk brengt om
Duitschland economisch nadeel te doen, want
in de haven van Lissabon liggen 37 Duitsche
en 26 Oostenrijksche stoomschepen.
Eon list.
In sommige Fransche dorpen hebben de gc-
moentebestairen bij het eerste oprukken van
de Duitsche troepen een middel bedacht om
een bezetting door den viiand te voorkomen
Toen de keizerlijke legermacht in aantocht
was, lieten zij aan den ingang van dp dorpen
groote plakkaten aanplakken, waarop met
groote lertters gedrukt stond: „Typhus". Dc
inwoners worden uitgenoodigd, het drinkwa
ter te koken, om een epidemie to voorkomen."
Toen de Duitschers dit lazen, trokken ze
gauw verder, uit vrees voor besmetting.
Zet «een wacht voor uwe Tippenl
Hoe noodig het kan zijn in deze tijden een
wachter voor zijn lippen te stellen, heeft cptt
Luxemburger handelsreiziger ondervonden,
die door den krijgsraad te Coblcnz tot drie
maanden gevangenisstraf werd veroordeeld,
omdat hij bij een gesprek in een spoorweg
coupé, de vooruitzichten van de Duitsche
troepen ongunstig had genoemd.
Ilij beriep zidh op buitenlandsche bladen,
maar dal vond de krijgsraad, welk boos opzet
aannam, geen verontschuldiging cn daarom
werd hij veroordeeld.
Levensmiddelen voor
Luxemburg.
Een telegram uit Luxemburg aan de Berl.
Ztg. meldt, dat de Luxcmburgsche regeering
met Nederland onderhandelt over den invoer
van levensmiddelen. Duitschland heeft verze
kerd, dat het den invoer van dergelijke arti
kelen voor Luxemburg in transitoverkeer met
Nederland geen moeilijkheden in den weg zal
leggen. Men hoopt dat Duitschland dc noodig!»
t-inr* 7^1 steU'm.
Staten-Generaal.
TWEEDE KAMER.
Tijdelijke afwijking van de
Kieswet.
Een wetsontwerp is ingediend, strekkende om
te voorkomen, dat tengevolge ven de tegen
woordige buitengewone omstandigheden, het
kiesrecht verioren gaat voor velen, die bij nor
male verhoudingen kieners zouden zim gebleven.
Naar zich laat verwachten, zal toch het aan
tal wanbetalers van belasting tegen wil en dank
veel groot er zim don gewoonliik. terwiil ook
bedeeling. welke verb'es van kiesrecht meebrengt
epn .aanmerkelijk ruimeren omvang zal aanne
men. Daarentegen zal het cüfer van hen. die
aan de door de wet gevorderde c'schen voor
woning-, loon-, grootboek- en spaarbankkiezers
voldoen bedc-nkeliik dolen.
Teneinde de gevolgen von dergeliike abnor
male toestonden af te wenden, wordt m zoo
verre met afwijking van artikel 34 der Kieswet,
voorgesteld de ge'dende l-ipTer«b'*ct in stede van
voor één ioar, voor twee inar van kracht te ver
klaren. Alsdan wordt voorkomen de ontkiezering
van al degenen, wier nomen deze liist bevat.
Het wetsontwerp bevat verder een bepaling,
strekkende om ben, d;<» om redenen, buiten den
huidigen toestand gelegen, de vereischten voor
de k:esbevoegdheid verliezen, niet als kiezers
te handhaven.
Daarentegen zullen de namen van hen, die
nog n:et op de bestaande lust voorkomen, doch
in 1915 aan de vereisebten vn«->r kie«bm-oefrdhe:d
hlijken te voldoen, aan de lijst worden toege
voegd.
Uit de Pers.
Wat moet er uit dezen oorlog
voortkomen
Mr. Troelslra schrijft over deze vraag in
zijn elfden Internationalen Reisbrief, gepu
bliceerd in liet Volk. Hij kan, na kennis
genomen te hebben van de stroomingen, die
ten opzichte der toekomst van Europa in
leidende kringen bestaan, een vrij duidelijk
beeld geven \an de twee stroomingen in
Duilschland's heerschende kringen:
,.De eene is de „gematigde" strooming,
die zich groepeert rondom den Rijkskanse
lier, d'-e tot heden het vertrouwen van den
Keizer bezit en die óók de sympathie van
het Merine-ambt schiint te hebben. Het
inntste kan men afleiden uit het feit, dat
politici en public'sten, die met hel Marine
ambt in verbindbg staan, de hier bedoelde
plannen propageeren.
Deze „gematigde" strooming is zuiver
imperialistisch en richt zich vooral tegen
Engelend. Z?j uit zich o a. in het geschrift
van prof. Von Liszt over een nieuwen Mid-
dcn-Europeeschcn Statenbond. Het uitvoe
rigst werd mij dit plan uiteengezet door den
bekenden „Fortschrittler" Friedrich Nau-
menn, bij wien ik een der meest interes
sante avonden van miin reis doorbracht. En
dat deze plannen meer ziin dan speculaties
van professoren en publicisten dat zij
uiting geven aan hetgeen in leidende regee-
ringskringen leeft dat bewijst bet slot
van mijn interview met den onder-Staats
secretaris Zimmermann.
Sprak de heer Zimmerman van een
„wirtschaftliche Annuherung" tusschen ver
schillende Stoten en omschreef de heer
Nnumonn deze nader als een tol-unie, waar
in Nederland iou treden oo dezelfde wiixe
en met dezelfde gurr 'ge materieele gevol*
gen als Hamburg ondervond van zijne op
name in het stelsel der Duitsche bedrijfs-
politiek in de brochure van prof. Von
Liszt wordt naast de tol-unie ook do
militaire unie der verbonden Staten
geëischt. Welke Staten tot dit verbond zul
len toetreden, hangt bovenal of van den uit-
slag van den oorlog. Duitschland en Oos-
tenrijk-Hongarije zijn de hoofddeelen van
het verbond, dat als zuid-oostelijkst pun»
Roemenië en als noord-westelijk gebied Ne
derland zou moeten omvatten. Lant prof
Von Liszt de vraag, of Fronkriik zich zou
moeten aansluiten, voorzichtelijk in het mid
den een der leidende politici, die ik
sprak, constateerde uitdrukkelijk, dat. als
Duitschland dc overwinning behaalde Frank
rijk en België zouden moeien toetreden.
Holland, zoo voegde hij hieraan toe, zou
dan in d*n Stotenbond een ene1 ave vormen
«n om die reden zelf wenscben, er in te
worden opuenomen. Voor anderen die hun
plannen ontvouwden was hot overbodig,
over Bclgic te spreken dit zou door
Duitschland worden geannexeerd of indien
het dit liever wenschte in het gunstigste
geval onder beheer van Nederland worden
gesteld. Een inadenteele poging, om ook
bij ons Imperialistische begeerten te wek
ken. d'"e door mn w«rd bearu^'pord met de
vraag, of men dacht, dat Holland er op
gesteld zou zitn. na den oorlog de vruchten
van Duitschland's rechtshreuk te plukken
en voor de gesrVeden;s als zi;n medeplich
tige tegenovpr PoVi? +p versrhünen."
Een andere s«roorning is die we^ke zich
richt op de vorming van een Dri^-Keizer-
bond. een verbond tusschen Dui'crhland,
Oc^tenrüh-Hongarue en. Rusland, de be
ruchte He'Tee ATentie" in nieuwen vorm.
Men beweerde dat de agrariërs Vefst dezer
kent uit w'lfen en dat dit ook de wensch
is van den GencrnVn Staf en den Kroon
prins.
Reeds aanstond* heb ik na de ertikelen
van den „Vorwart*" over ,,het Puss'sche ge
vaar" en „de verniet'o^ng yen het 6*T«»risme"
als het eigenlek doe1 v»u de-»en oorlog, dc
vrees iift<re«nroken. d*t de Duitsche regee
ring er anders over d»eVen zou. Uit het
geen ik van den heer 7'mmerrnann hoorde,
klonk werkelük een .sterke hoon terren Rus
land door "dcf in dre da^en ec^'**- moest
een der M*rïne-aute--"te;ten. de heer Von
Reventlow. z'^h weeden tegen de agrarische
„Deutsche d;e heer zucht
om vrede te m^ken met Puslnnd, niet meer
kon verbergen."
Mr. Troelstra merkt dan verder op:
„De be;de hier geschetste stroomingen
kan men definiseren al* d» mndern-imoeria-
h'stische en de reactionair-abso^utistische.
Baide «'ellen rij in ui'-Vhtvno-trett-ng en
uj'threidmg deT nrotection'«tische en der
raflitarst'scbe pnb'tiëlc in Europa waarin
het eerste plan de kleine Staten wil mede-
sleepen voor een nieuwen ooriog om het
wereld-imperium te^en Fngelaud Amerika
en Japan den leggend"
Een klein volk nu meer dan
anders.
De Standaard driestart
,Men kan zich als kleine natie ook te
klein van beteekenis en als t e onbeduidend
voelen, en daardoor verzinken in laffe moe
deloosheid.
Zij daarom de attent'e van deze kleindun-
kers er thans meer speciaal op gericht, dat
de kleine Staten ditmaal juist door den oor
log. zeer aanmerkelijk in beteekenis ge
klommen zijn.
Als er vrede in alle land is. dan zeer zeker
is een kle;ne Staat als Denemarken geen
portuur tegenover een leger als het Duit
sche. En zoo ook zou in normalen vrede het
lpger en de vloot, waarover Nederland be'
schikken kan, een zeer sober f'guur makei
tegenover de legers der nu verbonden Sta
ten.
Maar juist nu de oorlog uitbrak, werd di
zoo heel anders.
Thans staat onder de groote Mogendhe
den alles gespannen tegenover elkander, er
ziin de legers der twee striidende partijen
zoo biina geliik in kracht, en wegen ze op
het oorlogsveld zoo b;ïna. naar ba^ns-eisch,
tegen elkander oo, dat het leger van 2
300.000 man dat een kleine Staat op een
gegeven oogenblik bij een van die beide
legers zou kunnen voegen, ongetwijfeld
plotseling het overwicht zou kunnen geven
aan een leger dat. zonder die hulpe, zelf
niet door kon zetten.
Stel. dot 't zij in 't Oosteliik, 't zij op het
Westelijk front een kleine Staat plotseling
een 2 a 300 000 man in de schaal wierp, don
zou natuurlijk binnen twee etmalen de slag
beslist zijn, en gewonnen worden door het
leger dat er deze hulp biikreeg.
Dit nu weten de oorio^voerende Mogend
heden opperbest, en vandaar dat het voor
de groote Mogendheden volstrekt geen on
verschillige zaak is, om ook met ons op
voet van neutraliteit te blijven.
Hiervan nu behooren ook dc neutrale Sta
ten zich bewust te z'-fn. of, zoo ze 't nog
niet zijn, het te worden.
Met zich tc laten spelen, zou voor een
kleinen Staat op dit oogenblik vooral, be-
teekenen noch door te denken, noch zijn po
sitie te kennen-
Berichten.
Dc Staatscourant van Zondag 29 en
Maandag 30 Nov. bevat o.m. de volgende Ivon
bestuiten
benoemd tot belastingontvanger le Nijkerk
W. C. v. Oordt, thans te "Wijk bij Duurstede;
te Lekkerkerk J. H. Dickc. thans te DalfsenJ
te Emmen W. G. Noordhofl, thans tc Ter
Apol; te Helmond P- J- Bakker, thans te Hoo-
gezand; te Roermond (buitengemeenten) A. v-
d. "Werff. thans te Beek; te Zuidlaren J. E.
v. Timmeren, thans te Blijham;
bevorderd tot luitenant ter zee 2e klasse de
adelborsten J. T. Kort, A. Dijkema, H.
Oudenhoven, A. Grolstra. J. Hamersma, A.
Dubois, G. Zeul inga, J. G. H. Leffers.
aan den landweerplichtigen eerste-luitenant
C. J. G. Bredius. van de artillerie der landweer^
ter zake van ongeschiktheid voor de verdelg
waarneming van den militairen dienst, wegens
lichaamsgebreken eervol ontslag uit den mili
tairen dienst verleend.
lo. een eervol ontslag uit den militairen dienst
verleend
a. aan den reserve-luitenant-kolonel J. Stam,
commandant In landweerdistrict Gouda, met in*
gang van 1 December, en aan den reserve-kepi*
tein M. van den Berg. van het 32ste batalion
