"BINNENLAND.
STADSNIEUWST
De helm inplaats van de kepi.
De Lyonsche Nouvelliste verneemt uit Pa-
riis, dal dc kepi in hel Fransche leger wordt
afgeschaft en vervangen door een stalen helm,
die den nek, de slapen en hel voorhoofd be-
echermt. Dit in verband met het veelvuldig
voorkomen van hoofdwonden.
De fabricage van oorlogs
materiaal in Duitschland.
De Amerikaansche journalist Gustav Roeder
zegt in de New York World, dat afschoon
30 van de Duitsche fabrieksarbeiders te
velde zijn, zoo goed als alle fabrieken doende
zijn met het maken van granaten en granaat
kartetsen. Te Chemnitz zag hij, dat de Sach-
sische Maschinenfabrik bezig was met het ver
vaardigen van onderdeden v duikbooten.
Het Duitsche marinebestuur schijnt het werk
over heel Duitschland verdeeld te hebben,
om de blokkade van Engeland te bespoedigen.
De verschillende onderdeden gaan na ar een
centraal depot, waar zij in elkaar gezel wor
den
Arme dieren'.
Het Maastriclitsche blad Les Nouvellcs ver
neemt, dat de Duilschcrs in do omstreken van
Hasselt al de honden hebben opgekocht. Eerst
dacht men, dat die honden naar Duitschland
zouden gebracht worden, om onder een an
deren naam op de Duitsche menu's te fungec-
ren. of wel voor de krijgsgevangenen bestemd
waren. De waarheid is gansch anders. Al die
honden werden gezonden naar Ilouthaelen
waar de Duit schors loopgraven hebben aan
gelegd. Daar moeten de honden dienen als
doel, gedurende dc schietoefeningen met klei-
nc werp-granatcn. De Duitsche soldaten oefe
nen zich nL met handgranaten, welke een
zeker doodend gas bevatten. Die granaten
worden met bijzondere toestellen op grooten
afstand geworpen, 't Gebeurde reeds dat in
sommige loopgraven al de honden gedood
werden, in andere werden ze slechts gevoel
loos gemaakt, alsof men een verdoofmidde)
had gebruikt.
Een nieuw wapen?
HuIdverleening aan de dieren
op het slagveld.
Naar men verneemt heeft hel bestuur der
efdeel'itg Gooi- en Eemland van de Neder
lands he Vereniging tot bescherming van
Dier^j, zich gewend tot het comité tot beper
king ï«ir Vivisectie waar dit de démarches
deed, welke er toe leidden, dat daadwerke
lijke hulp ten behoeve van dc dieren in dezen
oorlog ook uit Nederland niet geheel achter
wege bleef met het verzoek, thans zooda
nige maatregelen te treffen, welke er toe kun
nen leiden, dat ten spoedigste eene nationale
organisatie op dit stuk tot stand kome, en
deze z do mogelijk reeds worde vertegenwoor
digd op het op 24 Juni 1915 te Genève te hou
den congres van de Alliance Internationale
des Sociétés pour 1' Assistance des Animaux
su>- L* Champ de Bataille.
D; Staatscourant van Zaterdag 24 April
bevat o-a. de volgende Koninklijke besluiten:
benoemd tot officier van gezondheid 2e
klasse bij de zeemacht de arts W. Harmsen;
benoemd en aangesteld tot officier van ge
zondheid 2e klasse bij het Indische leger dc
arts C Huijer.
op zijn verzoek, eervol ontslag verleend uit
jdjne betrekking van consul der Nederlanden te
Guyayaqiril, aan den heer A. Reyxe, en is als
zoodanig benoemd de heer J. Schotel, aan wien
in het Nederlandsch kan worden geschreven.
Het ressort van het consulaat strekt zich uit
«ver de Republiek Ecuador;
benoemd bij het reserve-personeel der land
macht, bij het personeel van den geneeskundi
gen dienst, tot reserve-officier van gezondheid
der 2de klasse, de heer J. H. Smidt van Gelder,
Arts.
Prins Hendrik te Rotterdam.
Gisterenavond is Prins Hendrik te Rotterdam
geweest om het concert bij te wonen van dc
«fdecling van de Maatschappij ter Bevorde
ring der Toonkunst, waarbij, onder leiding
van A. B. H. Verhey, werden uitgevoerd: „Das
Lied der Parzen"; Eerste Symphonie; „Nanie";
„Die ernsten Gesange" en „Schicksalslied",
alles van Brahms.
De Prins kwam ten 6.15 per auto aan de
grens der gemeente, waar hii werd opgewacht
cn verder door de stad geleid door den hoofd
inspecteur van politie W. Klots. De Prins be
gaf zich direct naar het huis van den burge
meester, waar hij dineerde. Met den Prins, den
burgemeester en zijne echtgenoote, zaten mede
aan: de hceren Havelaar, oudste wethouder,
G. L. M. van Es, president van „Toonkunst",
"W. Mees, van de firma R. Mees en Zoonen. en
C Kolff. Precies 8 uur kwam de Prins aan de
Doele. Daar was een eenvoudige versiering
aangebracht. In de vestibule waren kostbare
tapijten uitgelegd en de trap was versierd
met waaierpalmen en groen. In de bestuurs
kamer naast de groote zaal werd de Prins
ontvangen door het bestuur van Toonkunst en
vervolgens binnengeleid. In de zaal was voor
het podium een rij fauteuils geplaatst en als
«enige versiering een bloemversiering op een
tafe' jn de pauze begaf de Prins zich door de
Koninginnezaal naar de commissariskamer,
waar mede een eenvoudige plantenversiering
•was aangebracht. Hier werd een „staande
receptie" gehouden, waarbij de besturen der
verschillende afdeelingen van Toonkunst met
hunne dames aan den Prins werden voorge
steld. De Prins woonde het concert tot het
«inde bij. Te half elf verliet hii per auto weder
de gemeente, andermaal door den hoofdin
specteur tot de grens uitgeleide gedaan.
Het Turnblad, weekblad van het Neder
landsch Gvmnastiekverbond wijdt een In me-
moriam aan het op 70-jarigen leeftijd te Am
sterdam overleden eere-lid P. C. Adrian, die
bijna vanaf de oprichting deel uitmaakt van
hel Verbonds-bestuur. 30 Jaren was hij voor
zitter van de Vereeniging van Gymnastiek-on-
derwijzers.
Nederland en de oorlog*
Zilverbons.
Tot en met 31 December 1915 zuüen de in
getrokken zilverbons van f 1, van f 2 50 en van
f 5 ten kantore van het Agentschap van het
Ministerie van Financiën te Amsterdam tegen
wettig betaalmiddel kunnen worden ingewis
seld.
Goedkooper levens iddelen.
Uit correspondentie van gemeentebesturen
met den minister van Landbouw blijkt,.dnl het
in de iifoeling der regeering ligt de aange
boden gelegenheid tot het verkrijgen van goed
kooper levensmiddelen in te trekken*
(N. Ct.)
Hst postverkeer met Engeland.
De directeur-generaal der posterijen en tele
grafie bevestigt dat gislerenochtend te VÜ6-
singen een Engelsche post is aangebracht
door een boot van de Harwich-lijn. De boot
heeft aldaar de post voor Engeland ingela
den en is fcc 12 uur gisterenmiddag daarmede
vertrokken.
De directeur-generaal maakt bekenddat
wegens tijdelijke opheffing van den dienst der
stoomschepen van de Maatschappij Zeeland
van Vlissingen naar Engeland, de verbinding
van de post uit Nederland naar Engeland
Zondag 25 April a.s. en voorts om den anderen
dag zoo mogelijk zal plaats vinden met de
boot, welke 8 uur voorm. van Hoek van Hol
land naar Harwich vertrekt. Indien de om
standigheden dit medebrengen zal van andere
gelegenheden, w.elke zich daarvoor aanbieden,
gebruik worden gemaakt.
Belanghebbenden, die bepaald verlangen,
dat hun brieven alleen langs een bepaalden
weg zullen worden verzonden, moeten dien
wee duidelijk op het adres vermelden.
Uitvoer van Engelsche anthraciet.
De Duitsche bladen melden, dal de Engelsche
regeering een uitvoerverbod op antliraciet-
kolen heeft afgekondigd.
Bij informatie aan het Engelsche consulaat
te Amsterdam bleek het Ilbld., dat deze mede-
deeüng inderdaad juist is.
De IJmuider-trav«Ier8.
Volgens een te IJmuiden ontvangen tele
grafisch bericht, zijn dc zes te Hamburg ge-
interneerde IJmuider stoomtrawlers ontsla
gen en vertrokken.
De zevende cn laatste stoomtrawler Oceaan
III wordt nog vastgehouden. Daarover zal later
door het prijzenhof worden beslist.
Het Nederlandsche stoomschip
„M a r i a*\
Hel Nederlandsche stoomschip Maria dat
mei graan naar Belfast en Dublin bestemd
was, is indertijd door een Duitscli oorlogs
schip in den Grooten Oceaan tot zinken ge
bracht De reeders van de Maria klaagden
bij het Prijzengerecht te Hamburg en stel
den een eisch tot schadevergoeding in op
grond d'at het hier een neutraal schip en
geen contrabande betrof, daar volgens het
voorhanden zijnde certificaat de graanla-
ding voor Engelsche molens bestemd was die
uitsluitend aan particuliere firma's leveren
Het prijzengerecht wees echter de klacht
terup en maakte geldend, dat de haven van
bestemming van het stoomschip, te weten
Belfast en Dublin, vijandelijke steunpunten
waren en dat dus levensmiddelen die voor
deze havens waren bestemd, voor contraban
de gelden en dat het stoomschip dus met
recht tot zinken werd gebracht. Het prijzen
gerecht zette zich daarmede op 1 etzelfde
standpunt, dat de Duitsche regeering ook in
het geval van het Amerikaansche schip Wil
liam P. Frye bad ingenomen en dat. zooals
bekend is met een tarwekuding naar Queens-
towU en andere vlooUrteunmmten onderweg
was en tot zirnken werd gebracht
Liberaal ontwerp-program van
gemeentepolitiek.
Het ontwerp-program van gemeente-poli
tiek van de Liberale Unie, dat zal behandeld
worden in de jaarvergadering van de Libe
rale Unie, op Zaterdag 22 Mei a.s. te Amster
dam te houden, luidt als volgt:
1. Bevordering van algemeene welvaart.
Het streven der gemeente zij steeds ge
richt op verhooging der algemeene welvaart,
waartoe in het bijzonder behoort het schep
pen van de voorwaarden, waaronder handel,
nijverheid en landbouw zich kunnen ontwik
kelen.
Middelen hiertoe kunnen o. m. zijn: zorg
voor goede verkeersmiddelen (aanleg en ver
betering van land- en waterwegen, steun voor
tot standkoming van spoor- en tramverbin
dingen, wegneming van alles wat bet verkeer
belemmert, opheffing van tollen), beschikbaar
stelling van gunstig gelegen terreinen voor
vestiging van bedrijven, van krachtwerktui
gen voor handels- en industrieele doeleinden
onder gemakkelijke voorwaarden, aanleg van
handel en industrie, instelling van veilingen
voor land- en tuinbouwproducten.
2. Financiën en Bedrijven.
Op den voorgrond sta een beleidvol finan
cieel beheer.
Aan directe belastingen is de voorkeur te
geven boven indirecte.
Bij de heffing van eene directe belasting
naar het inkomen worde progressie toegepast.
De aflossing van geldleningen worden ge
regeld in verband met den duur en het be
lang van de zaken, waarvoor geleend wordt.
Ondernemingen of inrichtingen van open
baar belang welke een monopolistisch karak
ter dragen, dienen bij voorkeur van gemeen
tewege te worden geëxploiteerd.
Elk gemeentebedriif worde afzonderlek en
op commercieele wiize beheerd. Maar daar
naast streve men naar samenwerking van de
bedrijven en diensten ter voorkoming van on-
noodage kosten.
Het maken van winst mag niet op den voor
grond staan. Dat de bedrijven eene bijdrage
betalen voor hun aandeel in de algemeen kos
ten van beheer en voor het gebruik van den
r -dergrond of den openbaren weg is te bil
lijken.
De gemeente verzekere zich, waar noodig,
den eigendom van de gronden, die vermrede
lijk in de toekomst voor stadsuitbreiding noo
dig zullen rijn. Dc wenschetü-ioheid van de in
stelling van. een grondbedrijf worde over
wogen.
De gemeente geve hare gronden bij voor
keur slechts in erfnaaht uit en overwege de
voorziening in daaruit voortvloeiende crediet-
bohoeften.
3. O n d e r w ij s.
Voorziening in noegzaam en deugdelijk
openbaar lager, cn waar mogelijk en ncodig,
in middelbaar en gymnasiaal onderwijs, blijft
een eerste plicht.
Hoofdzaak is daarbij zorg te dragen dat al
len zooveel mogelijk de gelegenheid vinden het
onderwijs te genieten, dat voor de ontwikke
ling van hun aanleg, in verband met -hun toe
komstig beroep noodig is. Voortgezet en her
halingsonder wijs cn vooral vakonderwijs be-
hooren van gemep-'ewege te worden verstrekt
of gesteund, voor meisjes worde ook goed
kook- en huishoudonderwijs ingericht. Dc ge
meente zorge dat voldoende gelegenheid besta
tot het ontvangen van voorbereidend lager
onderwijs. Voor leerlingen, die wegens hunne
geringe verstandelijke ontwikkeling of hunne
karaktereigenschappen op de gewone scholen
niet op hunne plaats zijn. behooren speciale
scholen of klassen te worden opgericht.
Aan de lichamelijke opvoeddn-g der jeugd
worde alle aandacht geschonken.
Waar het particulier initiatief niet bij mach
te blijkt voeding cn kleeding te verstrekken
ran de schoolkinderen, die zc behoeven, wor
de het van gemeentewege door subsidie daar
toe in staat gesteld. Ontbreekt het particu
lier initiatief, zoo treffc de gemeente zelve de
noodige voorziening. Waar noodig en moge
lijk behooren schoolbadem. sneelturinen en
speelplaatsen te worden ingericht en het uit
zenden van vacantiekolonics te worden be
vorderd.
Kinderen van on- en minvermogende
ouders, die van voldoenden aanleg blijk ge
ven, behooren kosteloos of tegen verminderd
schoolgeld op alle gemeentelijke of door de
gemeente gesubsidieerde inrichtingen van
onderwijs te worden toegelaten.
Ii afwachting van eene herziening van art.
21 der wet op het lager on denvijs worde
ri-n klasse-onderwijzer invloed on den gang
u het onderwijs verleend Schoolvergade-
ritmen kunnen daartoe middel zijn
4. Volksontwikkeling.
De gemeente werke, behalve door middel
van het ondenvijs, ook op andere wijze krach
tic mede aan de bevordering van algemeene
ontwikkeling en beschaving.
Zij bevordere de oprichting van openbare
leeszalen en bibliotheken. Zij werke mede tot
prodding van volksfeesten.
Zij stichte of steune bureaux ter verstrek
king van koslclooze voorlichting aan on- en
minvermogenden omtrent toepassing van wet
ten en verordeningen.
§5. Volksgezondheid.
De gemeente verstrekke goed drinkwater,
stelle een doeltreffendcn keuringsdienst van
levensmiddelen en een goeden reinigingsdienst
in en onderhoude of steune bad- en zwem
inrichtingen.
Een wel-ingerichtc ontsmettingsdiensl wor
de ingesteld-
In gemeenten, die daarvoor in aanmerking
komen, worde het toezicht in de scholen aan
schoolartsen opgedragen.
De gemeente zorge voor goed ingerichte zie
kenhuizen, stichte of steune eene georganiseer
de wijkverpleging en houde localiteiten voor
afzondering van besmettelijke zieken beschik
baar.
De gemeente verleene zooveel mogeliik
medewerking tot bestrijding van het drank
misbruik.
Zij heperke, door spoedige beschikbaarstel
ling van hulp. zooveel mogelijk de gevolgen
van ongevallen.
Openbare slachthuizen zijn wenschelijk.
§6. Volkshuisvesting.
De gemeente streve met alle haar ten dienste
staande middelen naar verbetering der huis
vesting in het bijzonder van de on- en min
vermogenden. Zij vervulle die taak:
lo. door gebruik te maken van de bevoegd
heden, haar door de Woningwet gegeven, om
onbewoonbare woningen oo te ruimen:
2. door het steunen van coöperatieve en
andere, in de Woningwet bedoelde bouwver-
eenigingen en stichtingen, teneinde den bouw
van gezonde woningen te bevorderen en door
bij gebleken behoefte zelf den bouw ter hand
te nemen van woningen, een en ander voor
personen, wier inkomen een zekere grens over
schrijdt;
3. door bij onbewoonbaarverklaring op
groote schaal bouwvereenigingen, ingevolge
de VToningwel, die zich den bouw van wonin
gen ten doel stellen, welke beneden den kos-
lenden prijs moeiten worden verhuurd, te
steunen of den bouw van zoodanige woningen
zelf ter hand te nemen.
7. Armwezen.
De gemeente zorge. met inachtneming van
de. bedoeling van den Rijkswetgever, voor vol
doenden onderstand in overeenstemming met
den plaatselijken levensstandaard. In die ge
vallen. waarin de behoefden door bijstand
uil een tijdelijken UoesT.and van hulpbehoe
vendheid kan worden opgeheven, ondersteun^
de gemeente, in den geest van art. 29 van de
Armenwet, met milde hand. De gemeente be
vordere, dat in voldoende male genees- en
verloskundige hulp aanwezig zij.
8. Bestrijding van werkloosheid.
Ten oinde de uitwisseling van vraag en
aanbod van arbeid te bespoedigen, onderhou
de de gemeente esn arbeidsbeurs, welke hare
bemiddeling kosteloos verleent. Deze arbeids
beurs worde onder toezicht van eene uit werk
gevers en werknemers bestaande commissie
gesteld-.
Om in de geldelijke gevolgen dér werkloos
heid tegemoet r.e komen, onderhoude de ge
meente een fonds tot aanmoediging van de
verzekering van arbeiders, wier verdienster
een zekfer bedrag niet te boven gaan. Zij on-
dersteune langs anderen weg den werkloozen
arbeiders, die niet bij eenig werkloozenfonds
is aangesloten. Zij irachtc bij algemeene gron
te werkloosheid een tijdelijk hulpfonds in hc>
leven te doen roepen of te steunen. Werkver
schaffing zij beperkt tot die gemeenten en «tol
die gevallen, waarin den arbeider een nood-
adbc-id kan worden geboden, die niet aan an
deren hel werk ontneemt.
9. De Gemeente als werk
geefster.
De gemeente beharlige de belangen en ver-
zekere de rechtspositie van de bij haar in
dienst zijnde ambtenaren en werklieden door
het vaststellen van een reglement. Daarin be
hooren bepalingen te worden opgenomen om
trent aanstelling, arbeidstijd, verloven, loon.
bevordering, straf, scheidsgerecht, ontslag, uit
keering hij ziekte, uitkeering aan weduwen
van tijdelijke ambtenaren en werklieden en
aan den ouder of de ouders van den over
ledene. die van dezen de kostwinner is ge
weest.
In bestekken van aanbestedingen van ge
meentewerken worden bepalingen opgenomen
c mtrent minimum-loon en maximum-arbeids
tijd en omtrent de uitkeering van loon door
den aannemer aan den werkman, bii verhin
dering van laatstgenoemde om te werken dooi
omstandigheden van zijn wil onafhankelijk.
Slotbepaling.
In gemeenten, welke sommige punten van
dit program niet of niet zelfstandig tot uit
voering kunnen brengen, streve men naar
samenwerking met andere gemeenten, tenein
de le trachten gezamenlijk tot stand te bren
gen. wat alleen nie» kon worden verkregen
Een waterkamp. De directeur van
de Zeevaartschool te Amsterdam, de heer
Tjebbes, heeft het plan opgevat in Augustus
met een honderdtal jongens een zoogenaamd
waterkamp te gaan betrekken in Friesland.
Hij zal dan in een twintigtal vaartuigen de
Zuiderzee oversteken naar en aan hel Sloter-
meer allerlei sport gaan beoefenen.
Dit plan heeft de aandacht getrokken van
H. M. de Koningin-Moeder. Namens de Vorstin
zijn nadere inlichtingen en heden
heeft de heer Tjebbes van Hare Majesteit
honderd gulden ontvangen met een schrijven
waarin zij haar sympathie betuigt met het
plan en hoopt dat Jmt Zal slagen.
Veroorzaken van den dood
door schuld. Voor den krijgsraad te den
Haag heeft terecht gestaan de le luitenant van
liet Vrijw. Automobiclkorps H. B. S., beschul
digd dat hij op 30 December j.l. op den Wil-
lcmsrvarkweg te Amsterdam door het slippen
van zijn auto een vrouw heeft aangereden, die
op 30 Januari 1915 in het Wilhelminagasthuis
is ovp-rlpden-
De auditeur-militair mr. Palthe Weserhagen
vroeg schuldigverklaring aan het veroorza
ken van den dood door schuld en veroordee
ling tot 6 weken hechtenis.
De verdediger mr. Muller Massis betoogde
de onschuld van zijn cliënt en vroeg vrij
spraak.
De uitspraak volgt later
Straatroof. Op een fvond ontrukte
een wielrijder aan een dame in het Klever-
park te Haarlem een handtaschje, waarin een
zilveren beurs, twee armbanden met ponden
slot, sleutels, quitanties en een ^akie botfr.
De zilveren beurs heeft de dief verkocht en
daardoor kwam men op zijn spoor: P. S..
milicien-soldaat te Schoten. De lasch had hij.
na de beurs en de boter er u;t te hebben ge
nomen, te water geworpen. Een deel van de
boter vond de politie bij hem m huis.
Messenstckers. Naar Assen zijn
overgebracht drie personen uit Zwar'cmeer,
die Zaterdagavond een arbeider uit Emmer
rompascuum die zich met hun twist bemoei
de. zoo hevig met messen hebben gestoken,
dat hij in hopeloozen toestand in het acad.
ziekenhuis le Groningen is opgenomen. De
daders hebben b°kend. De verwonde is een
oppassend man, 34 jaar oud en vader vaD
vier kinderen.
Marktberichten.
Eiermarkt te Amsterdam*
Vrüdag 23 April 1915.
Kipeieren f 4.608.30.
Eendeieren f 4.8^6.30.
Oanseierfm f 16.
Kievitseieren f 8 00—12.00.
Aanvoer 64*^33.
Er ie een proof e rraae naar kievitseieren.
Vanaf heden Ie ons adros oude vischmarkt,
Amsterdam.
Middonprijs per 100 f 5.28.
Eiermarkt te Deventer.
Aanvoer 650000 stuks.
Hoogste prijs f 5.50. Laagste prijs f 4.50
Gemiddeld f 5.—.
Stemming vlug.
Eiermarkt te Zwolle*
Aanvoer 150000 stuks.
Hoogste priis f 5.—. Laagste prijs f 4.75
Gemiddeld f 4.85.
Stemming kalm.
School* en Kerknieuws.
De vacüture-Winkler. Het be
stuur der Nederlandsche Vereeniging voor Psy
chiatrie en Neurologie heeft aan den Gemeen
teraad van Amsterdam het verzoek gericht, bij
de vervulling- der vacature, ontstaan door het
vertrek van prof. Winkler, rekening te willen
houden met de belangen der psychiatrie door
de benoeming van een ervaren, klinisch psy
chiater, die gelegenheid heeft zijn aandacht uit
sluitend aan de psychiatrie te wijden.
Akte-examens Gymnastiek.
Het rapport van de commissie tot herziening
van de akte-examens in de gymnastiek, in het
leven geroepen door de Vereeniging van leera
ren in de gymnastrek, dat dezer dagen aan de
ministers van Binnenlandsche Zaken en van
Oorlog werd ter hand gesteld, bevat iri hoofd
zaak de volgende wijzigingen
Zij, die zich aan het akte-examen middelbaar
onderwijs wenschen te onderwerpen, worden
daartoe alleen tóegelaten, wanneer «ij voldaan
hebben aan een voorbereidend examen in den
geest van het voorbereidend notarieel examen,
waarvan echter somm'gen officieren, bezitters
van diploma's H. B. S. 5-j. c., van gymnasia e. a.
zouden kunnen worden vrijgesteld-
Een degelijke vooropleiding dient de waar
borg te zijn om het gymnastiekonderwijs aan
zijn bedoeling te doen beantwoorden. Daar de
akte J (vrije- en ordeoefeningen) niet aan haar
verwachtingen heeft voldaan, was de commissie
eenparig van oordeel, dat deze akte zal moeten
worden opgeheven.
Wil men de lichamelijke opvoeding in ruime
ren zin dan akte J kan geven, met vrucht over
het gehee'e land verspreiden, dan moeten zij,
die met dit ondenvijs belast worden, inzicht heb
ben in de beteeken;s van dit ondenvijs en zal
tevens iedere school, zij het dan ook in primi
tieven vorm, moeten kunnen beschikken over
de gelegenheid, waar gymnastiek en spel be-
opfend kunnen worden.
Daar op den duur de klasse-onderwijzer alleen
in staat zal ziin dit ondenvijs vruchien te doen
afwerpen, omdat bij hem alleen pnedagogische
waarborgen daarvoor aanwezig zijn, moet hij
gedurende zijn opleiding op niet te moeilijke
wijze de daarvoor benoodigde kennis en vaar
digheid kunnen verwerven. Om deze redenen
meent de commissie, dat de akte J zal moeten
vervallen en plaats maken voor een diploma, dat
als onderdeel A eener lagere gymnastiek-akte
wordt onderscheiden.
De akte L. O. gymnastiek der tegenwoordige
wet behoeft slechts aangepast te worden aan
de verhoogde eischen op wetenschappelijk ge
bied en daar deze nieuwe akte (in het ontwerp
akte B Lager Onderwijs genoemd) aan de be
zitters tevens het recht zal geven op de scholen
voor de U. L. O. en H B. S. met 3-j. c. dit on
derwijs te geven, zal daardoor bovendien meer
dere practische bekwaamheid mogen vereischt
worden. Daarenboven is het wenschelijk von
deze cand:daten een grootere geoefendheid te
eischen, opdat zij kunnen worden belast met
het onderwijs bedoeld in art. 70 der nieuwe
Militiewet. De eischen vöoNhet examen M. O.
dienen opgevoerd te worden tot het peil, dat bij
den tegenwoordigen stand dezer wetenschap be
hoort bereikt te worden.
Wat het examenprogram voor deze akte be
treft, heeft de commissie zich op het standpunt
geplaatst, dat het woord gymnastiek moet wor-
den opgevat in den ruimsten zin, zoodot daar
onder moeten worden verstaan alle nuttige
lichaamsoefeningen.
'De hygiënische waarde en de paedagogische
beteekenis dezer oefeningen maken het, volgens
het oordeel der commissie noodzakelijk, dat
daarin zoowel theoretisch als practisch examen
wordt afgelegd. Daar echter de beschikbare tijd
voor de examens wegens de daaraan verbonden
kosten en het onttrekken der examinatoren aan
hunne schooltaak niet te ru:m mag toegemeten
worden, acht zij het practisch examineeren in
deze oefeningen vooralsnog ondoenlijk.
Voor zoover daarentegen het uitsluitend theo
retisch examineeren in de bewegingsspelen geen
voldoenden waarborg voor de bedrevenhe'd der
exanvnandi geeft, zou de practische bekwaam
heid in het uitvoeren en leiden dezer spelen
kunnen blijken uit diploma's, uit te reiken door
onder bevoegd toezicht staande particuliere
bonden en opleidingsinstituten voor de gymnos-
tiek-akten.
Het schermen en de handgrepen met het ge
weer dienen te vervallen als examenvakkenhet
eerste omdat het moeilijk klassikaal kan ge
geven worden en buitengewone lichamelijke en
geestelijke inspanning van den leerling eischt,
de tweede omdat deze beter aan den militairen
instructeur kunnen worden overgelaten.
Het overige deel van het examenprogram
M. O. behoeft alleen een uitbreiding opdat het
beantwoorde aan de hoogere eischen der weten
schap op het gebied van physiologie, hygiëne
en anatomie, terwijl als nieuwe vakken geëischt
worden de kennis der geschiedenis der lichame
lijke opvoeding en bekendheid met enkele
voortbrengselen der literatuur.
Terwijl deze akte zal gereserveerd blijven voor
de H. B- S. 5-jarigen cursus en voor de gym
nasia, zal de regeering, wanneer aan boven
staande hoogere eischen voldaan wordt, nog in
ruimere mate dan thans een beroep kunnen
doen op het oordeel dezer leeraren in zake de
hoogste belangen van dezen tak van onderwijs.
Kunst en Wetenschap.
Te Breda is op 57-jarigen leeftijd overleden
de kapelmeester van hel 6e reg. infanterie
Bern. J. A. Rehl.
Dc heer Rehl was vroeger als cellist verbon
den aan het Utr. Sted. Orchcst. Hij had als
musicus een goeden naam. Van zijn hand zijn
verschillende composities verschenen.
Begrafenis mr. Niel C. Vo
gel. Onder groote belangstelling is gis
terenmiddag hel stoffelijk overschot ran den
violist mr. N. C. Vogel on de begraafplaats
Rustoord te Diemen ter aarde besteld. Vele
vrienden ran den overledene een aantal per
sonen uit de muziekwereld, onder wie ook
vele dames, waren op het kerkhof aanwezig.
Er werd niet gesproken De oudste broe
der van den overledene, prof. dr J. Ph.
Vogel, uit Leiden zei namens zijn vader en
de verdere familieleden dank voor do groot©
belangstelling.
Vrije Zaterdagmiddag.
Aan den Raad dezer gemeente is een adivs
van den volgenden inhoud verzonden:
Geven met verschuldigden eerbied te ken
nen A. Hulst en C. Wijnen, respectievelijk
vot rzitter en secretaris van den Nederland-
schen Bond van Werklieden in Openbare
Dienaton en Bedrijven, afideeling Amors-
fr.ort, goedgekeurd bij Kon. besluit van 12
Januari 1915, gevestigd te Amersfoort, ten
htiazc ran den tweeden onderteokenaar, Hei-
hgenbergerweg 451,
diat zij uwen Raad beleefd verzoeken bet
daarheen te willen leiden, aan alle gemeente
bedrijven hier lor plaatse voor dc werklie
den, die niet tot hel drie-ploegenstcl9el be
hooren. de week op Zaterdagmiddag om 4
uur te doen eindigen;
dat hierdoor voor vaste of loose werklie
den geen vermindering van loon plaats heeft;
dat zij. ter nadore moliveering van dit ver
zoek. zoo vrij zijn te verwijzen naar bijgaan
de memorde van toelichting.
Welk doende, enz.
A. HULST, voorzitter.
C. WIJNEN, secretaris.
Memorie van toelichting.
Tn den laatsten tijd is in rale plaatsen in
het particuliere bcdriif de vrije Zaterdag
middag ingevoerd; geconstateeovl kan wor
den, dat hot in de bouwvakken geen uitzon
dering meer is. maar thans een algemeene
regel is geworden om de week te doen ein
digen dee Zaterdags om 12 uur. Met vreugde
kinnen wij melden, dat er ook gemeenten
zijn. die dit voorbeeld gevolgd hebben; bijv
te Amsterdam geldt de vrne Zntordainniddag
voor een deel van het gasfabriek-personeel,
fitters, onz. efir.: te Enschedé is dé vni|.e
Zaterdagmiddag ingevoerd voor alle werk
lieden, die rJet tot het steker^personecl be
hooren; Deventer zal weldra het voorbeeld
ran Enschedé volgen, terwijl no* in vórschll-
lopde gemeenten de zaak in voorbereiding is.
Waar een gemeente als Amsterdam, met
zooveel werklieden, voorgaat, verwnchten
adressanten, dort het gemeentebestuur van
Amersfoort hierin ook niet ten achter zal
wilLn Wijven. Wij zijn er ran overtuigd, dat
uw Raad on het standpunt staat om met den
tegenwoordigen tüd mede te gaan en hopen,
dai lvij dit ook zal doen door voor de vaste
en losse werklieden in dienst der gemeente
de week te laten cimVran op Zaterdagmid
dag vier uur. met behoud van het loon.
Kerkelijke v e rk ic.z 1 n geïi.
Dinsdag 4 Mei zal èc verkiezing plaaJ-i
bobben van 11 leden van fcet kiescollege dc-r
Ned. Herv. kerk.
