DE AREND
METHORST VAN LUTTERVELD,
J. E. VAN NIE
HOEST - VERKOUDHEID - KEELPIJN
Electrische Ornamenten
B
8
3
B
8
Leesinrichting van Tijdschriften en Romans
ADVERTENTIEN.
Winkeljuffrouw
CITROMINT ■Tabletten.
Alle weekabonné's op dit blad, die in het bezit zijn eener verzekeringspolis, zijn volgens de bepalingen in die polis ver?!
meld, tegen ongelukken verzekerd tot een bedrag van
150 b?/?™ bij/er" fiO GULDEN bij verlies IE GCDEN bij verlies via
llea vaa 0611 du™ V ven een wjjsvinger lö «lSn anderen Vrngor.^
Ingezonden Stukken.
Gemeubileerd Huis,
TUINAANLEG.
Het Rendez vous van Patachon
Kassiers en Commissionairs in Effecten.
rennooten h. oyens zonen, te AM
Amersfoort,
Coupons. Incasso's. Safe-deposit.
C. DE JAGER.
HEEREN-MODE-MAGAZIJN.
„ANIICITIA".
34 Nederlandsche, Fransche, Duitsche en Engelsche Tijdschriften.
Firma J. VALKHOFF,
Utrechtschestraat 1. Telefoon 66,
Clevenaris
99
F. W. v. d. WILDE,
Friesche Boterdrabbelkoeken
De verjaardag van z'n vronw.
HET SLOT ARCO
ONTVANGEN
Utrechtschestraat 18
AMERSFOORT
C. E. WOLFF te Maarssen.
EHHHHESHHHHHHHHH
H H
HET H
AMERSFOORTSCH
g= DAGBLAD H
S3 H
63 VERKRIJGBAAR AAN H
H DE STATIONSKIOSK g
2QQQ GULDEN bij levens;
iTA GULDEN bij GULDEN bij verlies GULDEN bij ver-
lange ongeschiktheid overlijden van één hand of voet lies van één oog «u uuiui vaneen wysvinger iw
üitkeering dezer bedragen is gewaarborgd door THE OCEAN ACCIDENT GUARENTEE CORPORATION Ltd., Directeur voor Nederland Edward Heijman, Rokin 151, Amsterdam,
Ei er vei li n g V. P. N.
21 Mei 1915. Kipeieren 5.40—f 5.75: eend
eieren ƒ5.05—ƒ5.50; kalkoen, eieren ƒ7.
Aanvoer 78.224.
Telegrafisch Weerbericht.
N»i>» waarnemingen ir» den morgen tab
21 Mei 1015.
Medegedeeld door hel Kon. Ned. Mel.
Instituut té de Bilt
Hoogsle stand 771.9 te Bodö, laagste 702.4
fc ICasrlsnuihe.
Verwachting tot den avond van 22 Mei:
Zwakke lol matige winden, aanvankelijk uit
oostelijke riiclitinipen, gedeeltelijk bewolkt,
"Waarschijnlijk idiroog. bolioudens kans op on
weer, weinig verandering in temperatuur.
Fietslantaarn aansteken 8.25.
Eet opnemen van ingezonden stukken beteekent
geenszins dat de Redactie met den inhoud
instemt.
De copie wordt aan den inzender niet
teruggegeven.
HET GEZANTSCHAP BIJ DEN PAUS.
M ij n heer de Redacteur!
Wat velen in den lande, met name vele Pro
testanten, gevreesd, maar tevens tot voor korten
lijd nauwelijks mogelijk geacht hebben, is noch
tans gesched.
Het huidig Ministerie N.B. een Ministerie,
opgetreden na den stembusstrijd van 1913, welke
voor een waarlijk niet onbelangrijk deel door
de overwinnende partijen gevoerd werd onder
anti-clericale en antl-ultramontaansche leuzen!
heeft in aller ij! de noodige parlementaire
steppen gedaan om, zij 't ook in tijdelijke
en bijzondere zending, een buitengewoon ge
zant en gevolmachtigd Minister te kunnen aan
steller. bii den Pauselijken Stoel.
Tegenover het aldus openbaar geworden voor
nemen van het Ministerie Cort van der Linden
gevoel ik mij gedrongen een ernstig- protest
te doen hooren.
Wonneer ik dit doe, dan is het waarlijk niet,
omdat ik mij laai leiden door kerkelijke harts
tochten, hoewel deze hartstochten zooals
ook „het Vaderland" erkent reeds bij voor
baat zijn aangewakkerd door de uitingen, over
deze aaï gelegenheid gedaan in de Roomsche
Pera, we 1 e zich gehaast heeft allerlei juichto
nen aan te heffen, alsof een eventueel herstel
von de M:~sie bij het Vaticaan als een speciale
Roomsche overwinning ware te boeken.
Neen, dan doe ik dit allereerst om dezelf
de reden als „de Nederlander", n-1. omdat, ge-
1 jk het Chr. Hist, hoofdorgaan schreef, door
de onderneming der Regeering „plotseling een
twistappel geworpen is onder ons volk, die tot
hevige verdeeldheid aanleiding zal geven", en
omdat, gelijk ook „de Nieuwe Rotterdammer"
getuig:. de kwestie van het gezantschap bij
den Paus bij ons te lande er eene is, die van
ouds gevoeligheid opwekt," waarom er dan ook
van een herstel dier Missie alleen dan sprake
"mocht zijn. „wanneer het op onloochenbare
wiize door het belang van het geheele Neder
landsche volk werd geëischt."
Welnu, dit belang kan nooit meebrengen, dal
juist thans aanleiding gegeven wordt tot de uit
barsting van een volkomen begrijpelijke veront-
waardiging van de zijde van zeer vele Neder
landers en dus tot de verzwakking van de "in
deze hoogst ernstige tijden zpo krachtig open
baar geworden nationale eenheid en de versto
ring van den nog steeds zoo onmisbaren Gods
vrede.
Met den besten wil toch" (ik citeer hier
het adres, gisteren door het Hoofdbestuur van
den Na!ionalen Bond van Protestantsche kie
zers in Nederland gezonden aan H. M. de Ko
ningin) „zou het velen onmogelijk zijn er
zirh stilzwijgend bij neer te leggen, wanneer op
zulk een bedenkelijke wijze nieuw voedsel werd
gegeven aan clericalisme en ultramontanisme
en het feit werd miskend, dat Nederland, blij
kens de grondslagen en hel karakter van zijn
Staatswezen, inderdaad een Protestantsch land
is. Zulk een Protestantsch land kan, uit den
aard der zaak, hoogstens den Paus erkennen als
het Hoofd van de Roomsch-Katholicke kerke
lijke gemeenschap, waartoe een minderheid zij
ner bevolking behoort op dezelfde wijze ais
bijv. de Synode van de Ned. Herv. kerk' erkend
wordt maar het mag hem niet, door het toe
kennen van politieke en diplomatieke voorrech
ten. op één lijn stellen met de Hoofden of Re
geeringen van bevriende Staten en dat te min
der. aangezien de Paus, als Hoofd der R. K.
Kerk. zichzelven het recht toekent om, met te-
rugwiizing van het beginsel van den souverei-
nen Staat, van zijn kant eigenmachtig in te grij
pen in de onderlinge verhouding tusschen Over
heid en onderdanen. Daarom alléén reeds heeft
de Regeering onzer overwegend Protestantsche
natie tegenover de Roomsche Curie in politiris
geen andere dan een corsequent afwerende hou
ding aan te nemen."
Er is echter méér.
Het-eigenlijk motief, door de Regeering opge
geven. waarom zulk een tijdelijke en bijzon
dere zending bij den Pauselijken Stoel wordt
nagestreefd, is, dot de Paus kennelijk gezind is
om. wanneer eenmaal het oogenblik zou zijn
gekomen, dat de thans oorlogvoerende partijen
den wensch naar beëindiging van den strijd
zeden doen blijken, de totstandkoming van
den vrede te bevorderen, en dat die gezindheid
von zeer groot gewicht is.in verband met den
wersch der Nederlandsche Regeejing tot even-
tueele samenwerking.
Daartegenover verstout ik mij te beweren, dat
geen enkele autoriteit minder verdient te wor
den beschouwd als aangewezen tot het midde
laarschap of het op andere wijze zich laten gel
den bij het beëindigen van den tegenwoordigen
wereldoorlog dan juist de pauselijke.
Immers in dien oorlog zijn tal van mogend
heden be'rokken. voor welke de Paus wie hij
don ook moge zijn en hoezeer ook „geschoold
en gevormd 'n de hooge diplomatie en staat
kunde" allerminst voldoende gezag heeft-
Omtrent Rusland en Turkije, de groote
Grieksch-Orthodoxe en Mohammedaansche
machien, evenals voor Japan, waar geheel an
dere geestelijke opperhoofden gezaghebbend
zijn, behoeft zulks geen betoog. De verhouding
tusschen het Vaticaan en de Fransche Repu
bliek, met Viviani als minister-president, is al
les behalve eene vriendschappelijke, terwijl in
Engeland het „no popery" zich ongetwijfeld
aanstonds gebiedend zou doen hooren. En Italië,
't welk ieder oogenblik in de vreese wor
steling kan worden betrokken en in elk geval
bij de vredeskriting zich ter dege ïal doen
gelden? Mr. S. van Houten wees er terecht op
dat „de toegang tot de vredes-conferentie den
Paus wel in de eerste plaats door Italië is be
twist, en dat, zoolang de Paus pretendent blijft
op herstel van den Kerkeüjken Staat, deze
slechte verhouding zeker zal verbeteren."
A priori kan dus worden uitgemaakt, dat ver
reweg de meeste belanghebbende Mogendhe
den van een vereffening van het wereldconflict
onder de auspiciën van den Paus geenszins
gediend zijnwaardoor het motief onzer Re-
geering reeds aanstonds in al zijn zwakheid
openbaar wordt.
Daarenboven getuigt het m. i. van groote nai-
veteit (ik gebruik een zeer zacht woord)
wanneer men zooals „de Nieuwe Rotterdam
mer", na eerst te hebben gezegd, dat „slechts
hij bij bemiddeling „tusschen de oorlogvoeren
de landen kans zal hebben op eenig succes, die
bij de twee groepen van strijdende partijen in
den reuk staat van met volkomen objectiviteit
te oordeelen", het niet onwaarschijnlijk acht,
dat de Paus op het oogenblik aan dat vereischte
beantwoordt.
Of volt er soms iets op al te dingen, dat de
Paus op onlosmaakbare wijze gebonden is door
de traditie zijner voorgangers en dat de zege
praal van de Roomsche Kerk en de politieke
macht van het Pausdom op het Vaticaan te allen
tijde oneindig zwaarder hebben gewogen dan
het behoud of het herstel van den vrede?
Men herinnere zich de Pauselijke vervloeking
van den Munsterschen Vrede! Nauwelijks te
tellen is het getal van de oorlogen, in den loop
der eeuwen, ondanks hun z.g. stedehouderschap
van Christus, juist door de Pausen uitgelokt,
teweeggebracht of in eigen persoon gevoerd,
zonder dat daaromtrent ooit eenige schuld
werd beleden.
De vrees is dan ook maar al te gegrond, dat
de Roomsche Curie onverschillig wie thans
de tiara draagt niet zou aarzelen zoo moge
lijk den tegenwoordigen oorlog te bestendigen
of straks nieuwe oorlogen te doen ontbranden,
wanneer dit geacht werd bevorderlijk te zijn
aan de verwezenlijking van eigen vereldsche
idealen.
„Ook weten wij rraar al :e goed" aldus nog
onlangs Prof. Dr. B. J- H. Ovink, in zijn „Gods
dienst, Kerk en Kultur" pag. 261 „dat er in
de R.-K. Kerk een zeer machtige partij is, die,
bezield als zij is door een feilen haat tegen alle
niet R.-K. Christenen, als zij kan, weer op de
ouderwetsche wijze in geloofszaken geweld zou
aanwenden." Zulk een „zeer machtige partij" zou
er in de R.-K. Kerk niot kunnen zijn, wanneer
de elkander opvolgende pausen het niet wilden,
m. a. w. wonneer zij zelf er ook niet toe be
hoorden In elk geval zou die „zeer machtige
partij" ten slotte toch de bc-slissing in handen
hebben.
Welnu: tegenover een kerkelijke wereld
macht, waarvan nog altijd.zulke dingen kurren
worden geconstateerd, is natuurlijk voor de
hooge en heilige zaak van den vrede zoowel
den internationalen als den nationalen Diets
wezenlijks en blijvends te venvachten.
Tegenover haar passen alleen de uiterste
voorzichtigheid en het stelligste wantrouwen.
Neen! hóe voortreffelijk het dóel, 't welk onze
Regeering najaagt, ook moge zijn, het wettigt
allerminst het thans door haar gekozen middel.
Nimmer mogen de macht en het aanzien van
den Paus noodeloos en roekeloos worden ver
hoogd, en daarom mag thans door onze Volks
vertegenwoordiging geenszins worden toege
staan, wat in 1871 op zoo afdoende gronden
werd geweigerd.
Met dank voor de plaatsing.
Uw dw.,
W. H. LIEFTINCK.
Muiderberg, 20 Mei' 1915.
STAATSLOTERIJ.
Hoogste prijzen der 5. klasse.
TREKKING VAN 20 MEI.
1000: 17360 18576
f 400 7338 8079 9914 12393 14207
f 200 5-183 8927 14001
100 5246 55S2 7547 13020 15854 20164
5e Klasse. Prijzen van f 70.
114 226 449 453 556 762 918 1377 4424
1425 1696 1711 1717 1725 1745 2014 2038 2089
2125 2141 2149 2318 2568 25S8 2817 2981 2999
3153 3336 3434 3661 3962 4090 4212 4501 4568
4714 5191 5104 5454 5542 5747 5965 6106 6123
6406 6531 6634 6638 6671 6914 6922 7287 7311
7646 7835 7912 8038 8220 8337 8483 8600 8740
S742 8983 9051 9276 9304 9548 9361 9406 9675
9808 9917 10055 10104 10161 10258 10605 1Ö626
10755 10771 10964 11041 11093 11225 11504 11505
11726 12095 12170 12171 12172 12209 12404 12523
125S5 12649 12741 129S7 13044 13201 13349 13380
13551 13537 13830 13993 14173 14366 14462 14733
11778 14996 15174 15320 15613 15957 16071 16077
1G225 16251 16285 16303 16336 16520 16539 16665
16673 16GR8 16735 16910 17026 17429 17077 17711
17727 178.58 1S10S 18295 18367 18802 19091 19320
19345 19349 19359 19398 19452 19551 19622 19625
196*9 19657 19692 19700 19870 19927 19984 20088
20097 20135 20562 20697 20750 20777 20855 20974
20980
5e Klasse 3e lijst stond 18535 f 70 m. z. niet.
gevraagd in een magazijn van huishou
delijke artikelen.
Brieven onder lettor N, Bureau Amersf. Dagbl.
Te haar aangeboden:
geheel of gedeeltelijk; te Amersfoort.
Br. fr. ond. No. 795, Bureau van dit blad.
Vanaf heden allerlei voorjaarsbloemen
verkrijgbaar bij A. W. C. TERLINDEN.
Blankenheimstraat. Amersfoort.
Zomerbloembollen. Zomerbloembollen.
Tegen ontvangst van negentig oents per post
wissel, zend ik door geheel Nederland een Re
clamepakket van 800 zomerbloembollen, bestaan
de uit dubbele en enkele bolbegonia'sdalia's,
gladiolussen, anemonen, ranonkels enz. enz.
Deze bollen kunnen direct op parken, balcons,
serre's geplant worden en bloeien den geheelen
Zomer in kamer en tuin met duizenden bloemen.
Dit Reclamepakkot van 300 bolfen slechts
negentig cents.
Noord-Nederlandsohe
Bloembollenkweekerjj en Za&dhandel
GRONINGIA. Seheemda.
408e STAATSLOTERIJ.
Vijfde Klasse. Eerste week. Trekking
van 20 Mei 1915. (700 loten).
Ten kantore van den collecteur A. C. R. O-
Lcinwcbcr te Amersfoort (Breeslraat 22) zijn
aan de navolgende nummers le beurt gevallen:
Prijs van 1 400: op no. 8079.
Prijs van f 100 op no. 13020.
Prijs van: f 70: 918, le zanten 3 prijzen.
Zonder prijs zijn uitgetrokken: 12Ö8, 1215,
i::0lD en 19385.
Volgende trekkingen geschieden: 25—28, 31
Mei, 13 ea 7—11 Juni 1915*
Zendt awe 3>agbladen na le*
zing portrrij aan
De Bibliotheek voor de
geïnterneerden,
Kamp van Zeist.
DE BEROEMDE
H AARHERSTELLER
Geeft aan grllre baren
bunue natuurlijke kleur
terug Doetrooeverdwif»
oen. Gaat bet uitvallen
der baren tegen, c
Merk iiilpcïooden id 1879,
30 /areo succes. Eiscbt op de
X flacon* de w.-orden flOrAfc
jr WINDSOR. Op aonorogs icordl
f prorpcclu.' franco lotqttonde*.
CNTREPÓT £8, Roe d'Enghien. PARIS
OVERAL VERKRIJGEAAR
ffet publiek wordt verzocht, HOY Ah
WINDSOR te elschen. waarvan de kracht»
dedigheid le beproefd door een 30-jarig,
succes. en elke flacon te weigeren, die ais*
da ivoorden ROYAL WINDSOR draagt.
Depot Voor Belqie en Holland: Soc. An.
La Parfumerie. *i. r. Foató-«ui.ioup». Brussel
Zaterdag 22, Zondag 28 (lstePinksterdag)
en Maandag 24 Mei (2de Pinksterdag),
telkens 's avonds 7 en 9 uur.
Pinkster-Progamma.
No. 1. Acfneele natnuropname.
Durazzo, Albanië.
No. 2. Lachen! Lachen! Lachen!
No, 3. Komisch nnrainer.
Haar Familie.
MUURHUIZEN 15.
Telefoon 49.
Kantoor geopend van 9-5 uur.
(Ook ten gevolge van veel rooken)
wordt genezen dooi
Een op wetenschappelijke basis berustend mond- en keel-deainfectieroiddel.
Prijs 0.60 per flacon.
Te bekomen in iedere apotheek of goede drogistzaak.
BROCADES STHEEMAN -- MEPPEL.
Accurate bediening. Proefportefeuille ter inzage
IV Prospectus met abonnementsvoorwaarden gratis. TW
99
Uit de Koninklijke Mineraal-
bron te Kleef.
Stoovestraat Tel. 29.
„De Gulden Korenaar"
Arulicuischestr. 24. Tel. 91.
Levert alle soorten Taarten, Po
lonaises en Koekjes, IJs (por
ties en bommen), Croqaette9, Pas-
feitjes, Ragorttbrood jesenz enz.
Speciaal adres voor de echte
Alles wordt van prima grondstoffen
vervaardigd.
Aanbevelend,
If. KONING A ZONEN.
No. 4. Hnmorlstiscli nummer.
No. 5. Een srapplse geschiedenis
Jack en Dolly.
No. O-S. Als liooldnnmmer.
Groot romantisch drama in 3 afdeelingen,
in scène gezet door de Hollandia Film.
fabriek te Haarlem. Hollandsche artisten.
Een rnlme keuze
Vertegenwoordiger van
DE eemlander
0 IS 's AVONDS OM 6 UUR H
0 H
