Nasr het laad van belofte!
Maandag 20 September 1915.
EEMLANDER".
BUITENLAND.
FEUILLETON.
N° 70
ABONNEMENTSPRIJS:
*er 8 maanden roor Amersfoort f 1»00*
Idem franco por post
Per week (met gratis verzekering togen ongelukken) - O.lft.
Afzonderlijke nummers 0.05.
Wekelijks bijvoegsel nd& Hollandsche Huisvrouw" (onder redactie
▼an Thérèse van Hoven) per 8 mud. 50 ets.
Advertentiën gelieve men liefst vóór 11 uur, familie-
advertenties en berichten vóór 2 uur in te zenden.
Bureau: UTRECHTSCH ESTRAAT 1.
Intercomm. Telefoonnummer 66.
PRIJS DER ADVERTENTIËN:
Van 1—5 regels.. f 0.50.
Elke regel meer0.10,
Dienstaanbiedingen 25 cents bij vooruitbetaling,
Groote letters naar plaatsruimte.
Voor handel en bedrijf bestaan zeer voordeoiige bepalingon
tot het herhaald advertoeron in dit Blad, bij abonnouiont.
Eene circulaire, bevattende de voorwaarden, wordt op
aanvraag toegezonden.
14de <Jaar$anc&
Hoofdredacteur: Mr. D.J. VAN SCHAARDENBURG.
De oorlog.
B e r 1 ij n, 1 8 S e p t. (W. B.) Bericht van
bet opperste legerbestuur uit het groote
hoofdkwartier van heden voormiddag.
Ten Z.O. van Bray, aan de Somme, 7 K.M.
len westen van Albert, is in en achter de
vijandelijke stelling eene uitgebreide opbla-
eing gelukt. In het daarop volgende gevecht,
dat een gunstig verloop voor ons had, leden
de Franschen aanzienlijke en bloedige ver
liezen. Er werden eenige mannen gevangen
genomen.
Dicht bij de westelijke Argonne zijn. vijan
delijke afdeelingenr die zich. daar ver
schanst hadden, door artillerievuur onder
zware verliezen uiteengedreven. Het leven
dige artillerievuur duurt op een groot ge
deelte van het front voort.
P a r ij s, 18 Sept. (R.) Avond-commu
niqué.
Het artillerie-duel werd voortgezet in Ar-
tois, waar de Franschen den vijand effectief
beschieten met machinegeweren en loop-
graafmotieren. In het district Roye wordt
gestreden met bommen en geweren. De
Franschen maakten een kleinen Duitschen
post ten noorden van Berry au Bac gevan
gen. Zij schoten een ballon captif neer ten
noordoosten van Saint-Mihiel.
Op het front van Saint-Mihiel vernielden
de Fransche artillerie een groote brug, drie
voetbruggen en brugschuiten.
P a r ij s19 Sept. (Havas). Namiddag
communiqué.
In Artois, in de sectoren van Neuville en
Roclincourt, werd gedurende een deel van
den nacht met handgranaten, geweervuur
en artillerie-snelvuur gestreden.
Ten Zuiden van Atrecht, in de streek van
Vailly en Bretencourt, had een vrij levendig
artilleriegevecht plaats, terwijl tusschen de
loopgraafbezettingen geweervuur werd ge
wisseld.
In de streek van Faye, ten Zuid-Westen
van Péronne, ondernamen de Duitschers, na
een zeer zware mijn te hebben doen sprin
gen, een aanval, die door ons infanterie- en
artillerie-vuur werd afgeslagen. Wij maakten
tevens eenige gevangenen.
In de streek van Roye was de nacht on
rustig, ofschoon er geene infanteriè-gevech-
ten plaats vonden. Onze batterijen namen
Duitsche machinegeweren en kantonnemen-
ten achter het front onder vuur.
Tusschen de Oise en de Aisne, ten Noor
den van Fontenoy, werd de strijd voortge
zet met loopgraaf-werptuigen, geweervuur en
nu en dan kanonschoten.
In de streek van Berry-au-Bac en in Cham
pagne, ten Noorden van het kamp van Cha
lons, blijft de artillerie aan weerszijden
krachtig optreden.
Gisterenavond werden ten Oosten van
Saint Mihiel eenige Duitsche batterijen tot
afweer van vliegtuigen buiten gevecht ge
steld.
In de Vogeezen was in hef Bois Voihi een
strijd met handgranaten en in het dal van
Sondernach eene kanonnade.
Avond-communiqué.
Onze zware artillerie werkte samen met
de Britsche vloot bij het bombardeeren van
de Duitsche versterkingen aan de Belgische
kust.
Het vuur van den vijand in Artois ver
minderde in hevigheid, terwijl onze artillerie
het bombardement van de vijandelijke wer
ken en batterijen voortzette. Wij behielden
ons brughoofd te Sapigneulaan het Aisne-
Marnekanaal tegen drie Duitsche aanvallen.
Ons op de vernietiging van de vijandelijke
versterkingen doelend vuur was op de
Maashoogten, in Lotharingen en in de Vo-
geezen bijzonder effectief.
Londen, 19 Sept. (R.) Maarschalk
French rapporteert: Aan ons front vond geen
wijziging van den toestand plaats. Sinds het
communiqué van 15 September werden er
vrij hevige mijnengevechten geleverd.
Onze artillerie en die van den vijand was
in actie ten Oosten van Yperen.
B e r 1 ij n, 19 Sept. (W. B.) Voorloopig
bericht uit het groote hoofdkwartier.
De breed opgezette aanval van het leger
van Eichhorn tegen Wilna heeft tot een
volledig succes geleid. Door de zonder op
houden vorderende insluitingsbeweging en
den gelijktijdigen scherpen aanval van de
legers Scholz en Gallwitz tegen het vijande
lijke front is de tegenstander sedert giste
ren tot een overhaasten terugtocht op het
geheele front gedwongen. Het geducht ver
sterkte Wilna viel in onze handen. De te
genstander wordt vervolgd.
We enen, 18 Sept. (W. B.) Officieel
bericht van heden middag.
Het offensief der Russen in Oost-Galicië
is aan de Strypa ineen gevallen. De vijand
ontruimde gisteren het gevechtsveld van de
laatste dagen en week terug aan de Sereth.
Uit het achtergelaten oorlogsmaterieel en
andere kenmerken bleek, dat de terugtocht
der Russen in groote haast geschiedde. De
verliezen, die de vijand leed voor onze stel
lingen, bleken zeer aanzienlijk te zijn.
Aan de Ikwa is de toestand onveranderd.
In het vestinggebied van Wolhynië duren
de gevechten met numeriek sterkere Russi
sche strijdkrachten voort. Wij sloegen tal
rijke aanvallen af. Heden nemen wij aeelen
von ons front aldaar terug in meer naar het
westen gelegen, vooraf gereed gemaakte
stellingen.
De keizerlijk-koninklijke strijdkrachten in
Littauen forceerden in vereeniging met de
verbondenen den overgang naar den noor
delijken oever van de Szczara.
Weenen, 19 Sept. (W. B.) Officieel
bericht van heden middag.
In Oost-Galicië is de dag gisteren rustig
verloopen. Tegenover onze linie aan de Ik
wa ontwikkelde de vijand een krachtigen ar-
tilleriearbeid.
In de vestingdriehoek van Wolhynië heb
ben wij onze nieuwe stelling bezet, zonder
daarin door den vijand te worden gehinderd.
De uit Littauen terugwijkende vijand wordt
door de Oostenrijksch-Hongaarsche strijd
krachten, die daar te midden van de Duit
sche legers vooruitgaan, vervolgd.
Weenen, 18 Sept. (W. B.) Officieel
bericht van heden middag:
In het Tirolsche en Karintische grensge
bied viel gisteren niets van belang voor.
Een boschbrand voor on2e Porena-stelling,
ten Zuiden van Schluderbach, dwong de
Italianen hun liniën te ontruimen.
In de streek van Flitsch geeft de vijand
zich de uiterste moeite om, onder zeer
zware verliezen, dichter bij onze stellingen
te komen. De herhaalde aanvallen der Ita
lianen op den Ravelnik en tegen de stel
lingen aan de Westelijke hellingen van Ja-
vorock mislukten.
De bewering in het officieele Itoiiaan-
sche communiqué van 16 September, dat
wij bommen gebruikten, die blauwzuur be
vatten, is natuurlijk een kwaadwillig ver
zinsel.
Rome, 18 Sept. (R.) Officieel com
muniqué.
De strijd duurt voort aan den Monte Cos-
ton, ten noordwesten van Arsiero, waar een
vijandelijke aanval werd teruggeslagen. De
operatiën om de vijanden geheel te weren
uit het Plezzo-beldcen, werden hervat. Na
een aanval op de steile hellingen van Rom-
hon slaagden wij er in de sterke vijandelij
ke liniën te naderen en daarin een bres te
maken.
Een waarnemingspost en twee blokhuizen
zijn opgeblazen op öèn Monte Javorcek; er
zijn 50 gevangenen gemaakt.
De aanvallen van den vijand in de Carso-
zone zijn teruggeslagen.
Weenen, lQ.Sept. (W. B.) Officieel
bericht van heden.
Gisteren opende de zware Ilaliaansche ar
tillerie opnieuw een levendig vuur tegen
onze verdedigingswerken op de hoogvlakte
van Vielgereuth en Lafaun. Overigens is de
toestand in het Tirolsche en Karintische ge
bied onveranderd. De tegen het gebied van
Flitsch door den vijand ondernomen aanval
kostte den vijand in het dalbekken alleen
meer dan 1000 man en is mislukt. Heden
in de vroegte waren de voorste loopgraven
reeds door de Italianen verlaten.
In het Orsic-gebied trachtte de vijand on
der bescherming van den avondmist een van
onze vooruitgebrachte stellingen te overval
len. Deze onderneming mislukte volkomen.
Tegen middernacht bliezen onze troepen
een door de Italianen uit zandzakken opge-
richten muur met de zich daarachter bevin
dende vijanden op.
In den zuidwestelijken sector van Karst en
de hoogvlakte van Doberdo vernielden wij
in den afgeloopen nacht vijandelijke sappen.
Konstantinopel, 18 Sept. (W.B.)
Communiqué van het hoofdkwartier.
Er is niets van belang voorgekomen op
de verschillende fronten.
Petersburg, 19 Sept. (Tel. Agent
schap). Communiqué van den generalen staf
van het leger in den Kaukasus, van 16 Sep
tember.
In de kuststreek was kanon- en geweer
vuur. In de stTeek van Olty zijn onze pa
trouilles er in geslaagd in de richting van
Khistospor en Bez goed geslaagde verken
ningen te ondernemen. In de streek van
Aoutakh geraakten onze detachementen
slaags met de Turken bij Chirvancheiku en
Mitvan. In het gebied van Van, wisselde
onze cavalerie geweervuur met de Turken
bij het dorp Vastan en den berg Kelerech.
Aan het overige front is de toestand on
veranderd.
Communiqué van den 17e:
In de kuststreek van Olty en Doutaka,
deden onze detachementen goed geslaagde
verkenningen.
In het gebied van Van raakte onze cava
lerie slaags met zwervende Koerden-benden,
ten Oosten van Begrikal. Op de rest van het
front is de toestand onveranderd.
Konstantinopel, 19 Sept. (W.B.)
Communiqué van het hoofdkwartier.
Aan het Dardanellenfront vielen onze wa
tervliegtuigen de haven Kefalo op het eiland
Imbros aan. Zij troffen een groot vijandelijk
transportschip, waarna terstond brand uit
brak en tegelijk een waterzuil opsteeg.
Bij Anaforta verjoegen in den nacht van
den 18en onze verkennings-afdeelingen die
van den vijand; zij wierpen met succes
bommen in de vijandelijke loopgraven. Zij
maakten geweren en oorlogsmaterieel buit.
Den 18en beschoot onze artillerie werk
zaam een vijandelijk kamp bij Kemiklin Li
man. Bij Ari Burnu gebeurde niets van be
lang.
Bij Sedd ul Bahr bracht onze artillerie door
krachtige beantwoording de vijandelijke ar
tillerie, die onze stellingen in het centrum
beschoot, tot zwijgen. Onze verkennings-
afdeelingen naderden de vijandelijke loop
graven bij Kerevidzere en wierpen daarop
bommen met goede uitwerking. Onze kust-
batterijen beschoten in den voormiddag van
den 18en het kamp en de stetllingen van
de vijandelijke infanterie en artillerie te
Sedd ul Bahr. Bij eene batterij van zware
kanonnen ontstond eene hevige ontploffing.
In den namiddag beschoten een oorlogs
schip van de krasse Patrie en een vijande
lijke batterij op het vasteland bij Sedd ul
Bahr één uur lang onze kustbatterijen zon
der schade aan te richten.
Van de andere plaatsen van het front is
niets te berichten.
Konstantinopel, 19 Sept. (W. B.)
Particuliere berichten uit Turksche bron over
de sinds eenige dagen aan het Mesopotami
sche front gevoerde gevechten houden het
volgende in:
Eergisteren had tusschen de Turksche
stellingen en vijandelijke schepen een artil-
leriestrijd met kanonnen van groot kaliber
-plaats. Een bewapend Engelsch vlot werd
door onze kogels getroffen en zwaar bescha
digd. De andere Engelsche schepen vlucht
ten in waaorde.
Turksche vrijwilligers ondernamen den
zelfden dag een verrassenden aanval op
een vijandelijk kamp aan de Euphraat. De
Engelschen, die belangrijke verliezen leden,
werden uit hunne loopgraven geworpen.
Een andere verrassende aanval werd te
gen de vijandelijke stellingen aan den Ti-
gris uitgevoerd. De Engelschen leden ook
daar aanmerkelijke verliezen.
B e r 1 ij n, 19 Sept. (W. B.) Mededee-
ling uit het groote hoofdkwartier.
In het Engelsche Lagerhuis heeft, volgens
dagbladberichten, de minister van Marine*
Balfour beweert, dat Londen, zooals ieder
een weet en. ook de Duitschers wel wisten,
een niet-versterkte stad is, die, volgens de
regelen van den beschaafden oorlog, niet
blootgesteld mag worden aan aanvallen ui»
de lucht.
Aangezien het den minister kwalijk onbe
kend kan zijn, dat Londen door een groot
aantal vaste verdedigingswerken en een nog
grooter aantal veldwerken versterkt is, heeft
men hier te doen met een bewust valsche
voorstelling. De minister heeft bovendien
vergeten te zeggen, dat de Duitsche lucht
schepen bij hun verschijnen boven Londen
steeds eerst van Engelsche zijde werden be
schoten. Ook wijst hij niet op het voor de
beoordeeling van den toestand gewichtige
feit, der aanhoudende aanvallen door vlieg
machines der verbondenen op open en vee
buiten het operatiegebied gelegen Duitsche
plaatsen, ja zelfs op ongevaarlijke, in per
sonentreinen reizende personen, die natuur
lijk niet in staat zijn zich te veidedigen.
Petersburg, 19 Sept. (Tel.-agent-
schap.) In verband met de mededeeling van
het Duitsche hoofdkwartier over de aanval
len van zes Duitsche vliegtuigen in de goll
van Riga, de stad Riga en Dünamünde ver
nemen wij van bevoegde zijde, dat de wapen
feiten, die aan de beide eerste vliegtuigen
worden toegeschreven, niet hebben plaats
gehad. De bommen van het derde vliegtuig
hebben het opgegeven doel niet kunnen be
reiken, dat zich op die plek niet bevond.
Het vierde vliegtuig heeft aan den mond
van den Cerel met denkbeeldige Russische
vliegtuigen gestreden; zijne bommen moeten
in het water zijn gevallen. Wat het vijfde
vliegtuig betreft, als zijne bommen werke
lijk twee duikbooten getroffen en tot zinken
gebracht hebben, dan moeten dat Duitsche
duikbooten zijn geweest, want Russische wa
ren het niet. Het zesde vliegtuig heeft de
werf voor torpedobooten te Dünamünde niet
kunnen treffen om de eenvoudige reden,
dat zulk een werf daar niet bestaat.
Frankfurt a. d. M., 19 Sept. (W.B.)
Uit Konstantinopel wordt aan de Frankf.
Ztg. bericht:
Het werk van de Duitsche duikbooten in
de Middeliandsche zee verwekt steeds
grootere zenuwachtigheid bij de Entente.
Gisteren torpedeerde een Duitsche duik
boot in de buurt van Kandra een transport-
stoomschip van 15.000 ton, dat volbeladen
van Egypte naar de Dardanellen onder
weg was. Het schip zonk na korten tijd.
Wie geheel radeloos wil zijn moet zich
door allen laten raden.
Roman van
IS. TEIRLINCK.
Eenn pachter moet oppassen en geluk heb
ben, wil hij er komen, en zelfs met oppas
sendheid en geluk gaat het niet altijd,
helaas!
Doch zijn hooi is dit jaar gelukt en dèt
is veel! Zwijgend blijft de landbouwer in het
lommer staan en een tweede glimlach, vluch
tiger dan de eerste, speelt rond zijnen mond,
als hij denkt, dat deze schoone weide, welke
hij nog heeft gezien vol biezen, paardestaart
en lisch, met mager, zuur en schraal gras,
moerig en slijkerig, met staande ijzerachtig
water, waarin men zich tot over de knoesels
vol schepte dat die echte Biesmeersch,
welke zijn vader, ja, zijn groot- en overgroot
vader vroeger en hij sedert dertig jaar be
werkt hebben, welke hij gedraineerd en be
mest, bestrooid en begoten heeft, nu op de
zen dag, na al die zorg, dien onkost en dien
arbeid, een der beste beemden van den om
trek is en uitmuntend hooi levert, Qoch een
diepe, réchte rimpel komt van onder zijne
lederen klip gekropen en hoekig dalen zijne
wenkbrauwen, als hij bekennen moet, dat,
niettegenstaande deze weide en al zijne
andere pachtlanden, door goede bemesting
enbewerking, in waarde gestegen zijn, hij
met de zijnen hier niet meer bestaan kan.
De grond kan eigenaar en boer niet meer
voeden. Het land en de stallen brengen niet
genoeg meer op en de huur loopt te hoog.
Vroeger, vóór een vijftiental jaren, toen de
goede markiezin van Breedene nog op het
kasteel woonde, ging het met de Penninck's
beter. Klein, matig was de pachtprijs en de
markiezin verhoogde hem nooit. Maar kin
derloos stierf zij en hare erfgenamen deden
alles verkoopen. Zoo werd het kasteel van
Walmaarde met het Rattenhof en het uit
gebreide Roschbosch, het eigendom van den
rijken bankier Van Walleghem. Deze, een
ware geldwolf, verhoogde de huur met een
derde. Wat bleef er boer Penninck te doen?
Hij moest aannemen of wel het Rattenhof
en het dorp verlaten. Dit laatste zou hij wel
gedaan hebben; doch zijne vrouw wilde er
niet van hooren. Neen, neenl zij was te Wal
maarde geboren, had er bijna vijftig jaar ge
leefd; en hier wilde zij blijven en sterven!
Boer Penninck was een man „uit een
stuk", zooals men zegt. Wat hij besloot,
moest zijn. Lang dacht hij na, vooraleer iets
aan te vangen; maar was eens zijrt besluit
vastgesteld, het moest uitgevoerd! Toch in
dit geval, luisterde hij naar de klachten en
smeekingen zijner vrouw, „Vrouwenwil
Godswill" murmelde hij voor de eerste maal
ziins levens; ro.et tegenzin nam hii de dure
voorwaarden van den bankier aan en bleef
op het Rattenhof.
Hij verdrijft die onaangename herinnerin
gen, die in zijnen geest schieten, en roept
luide.
„Osmaart!"
En een oud zestigjarig mannetje, kort en
mager,, stoot zijne hooivork in den grond en
komt aigetrippeld. Het kereltje mankt een
weinig. Zonder te spreken bekijkt hij zijnen
meester, die hem glas en kruik overhandigt
en barsch beveelt:
„Laat ze drinken!"
Zonder verder acht op den kreupele te
slaan, trekt boer Kazakke naar de hoogte toe,
waar tarwe, rogge en haver, op den vetten
Bovenkouter, reeds vol aren staan.
De knecht Ursmarus dit was zijn voor
naam, door het volk tot Osmaart verkort
schenkt zich een glas boordevol en drinkt in
ééne teug het bier uit, vult een tweede en
drinkt weder, doch minder gulzig. Daarna
zet hij, behoedzaam, kruik en glas in de
grasstoppels neder, klapt in de handen en
wenkt de werklieden. Deze komen naar de
koele plaats afgezakt en schikken zich, som
mige op zeis, vork of rijf leunend, rond den
manken knecht. Osmaart grijpt de kruik,
schenkt het glas vol en reikt het aan Koben,
die het in eens ledigt.
„Nog?" vraagt de schenker, die het klein
ste getal woorden gebruikt om zijne gedach
ten uit te drukken.
„Zeker!" lacht Koben, die met den vinger
naar de heete zon wijst. „Die zal het wel ver
dampen! Schenk maar, Osmaart-jongen."
De kreupele schenkt nog eens vol en Ko-
I ben drinkt uit. De maaier biedt opnieuw het
ledig glas en geeft het, nadat Osmaart het
gevuld heeft, aan Vien. De vrouwen staan
daar ook met zweetend voorhoofd, roode
wangen en dorre keel; ze moeten wachten
en ze doen het zonder morren: want buiten
gaan de mannen vóór altijd en overal!
Vien drinkt insgelijks en smakt met de
lippen en de tong. En zoo komt het glas met
bier rond tweemaal vol voor de knechten,
eenmaal voor de kinderen en de hooisters;
dit was de aangenomen maat op het Ratten
hof.
Iedereen heeft gedronken. Osmaart on
derzoekt hel vat.
„Nog een „klaksken" in!" zegt hij. „Voor?-
de maaiers!" En Koben, Vien en de derde
ledigen de kruik. Ja, maaien is een hard
werk en verdient wat voordeel
Daarna nemen de mannen, uit broek- of
vestzak, hunne korte steenen pijp, vullen en
steken aan. Dat mogen ze wel: ze hebben
moedig gewrocht en krijgen vijftien minuten
tusschenpoos. Nu loopt de lustige Koben
rookend rond, jokt met de meisjes en doet
menigen kwinkslag. Vooral de struise, jeug
dige, malsche Bertine waarachtig, een
hupsch en ferm kind! trekt hem aan
evenals de zeilsteen het ijzer. De deeme be
ziet hem half lachend, half tergend, terwijl
hare eene hand op de vooruitspringende
heup rust en de andere den vorksteel grijpt.
„Bertine, weet ge 't al?" hoort men hem
zeggen; ,/t Is Zondag kermis!"
„Waar?" vraagt ze schijnbaar onverschillig.
„Op het Tomveld."
„Wel, wel!"
„Gaat ge er niet naar toe?" vorscht hij
stiller.
„Wat geeft u dat, waar ik ga?" vraagt ze
hem, met uitdaging in de stem.
„Veel!zeg, gaat ge?Er komt een
speelman!"
„Ba I"
„Ja, er komt een speelmange komt
he
Een oude hooister, een rimpelige kwezel,
Siska Tant zooals alle kwezels een luister
vink heeft het gehoord en, verontwaar
digd, valt ze uit:
„Een speelman!Dansen en flikke*
ren!Hoe is 't Gods-mogelijk!" En be
vend steekt zij hare magere handen in de
hoogte, terwijl ze schuins haren blik ten
hemel slaat.
„Ze is daar weert" smijt Bertine haar toe.'3
Dat leeiijk, leelijk vel!"
„De ooren van dat wijf staan altijd open!"
ontvalt het ruw Koben; doch spottend voegf*'
hij er bij: r>Ja, Siska, we zullen Zondag
dansen!"
„Maar, menschen-toch," werpt de kwezel
tegen, „ge weet, dat onze Moeder de H.
Kerk het dansen op doodzonde verbiedt!''
„Verbiedt, verbiedt!" herhaalt snauwachtig
Bertine. „Houd uwen raad voor u, dat zal
beter zijn!''
Wordt rr-rvolgét*