Voorjctyotten.
1 Van der Zoo de Jong Van Ophoven
Vakverenigingen.
Firma Aarts' Modemagazijn
BRANDSTOFFEN-HANDEL.
Elecbische Irnambl
I. E. VAN ME
J. J. Kleber
Pension
Kederlaniische Vereeniging GNZ£ VLOOT,
ftmerstoortsche Omtol. Keuken
r.-j
Alle weekabonné's op dei bEati, die in hei bezit zijn eener verzekeringspolis, zijn volgens do bepalingen in dio polis ver?
meid, vegen ongelukken verzekerd toü een bedrag van:
400
350
150
00
SCn cn ehvitstoff--de uit
Afd. Amersfoort
AMERSFOQRTSCH
WiSSEL- en EFFECTENKANTOOR
Tusschenpersonen komen niet in aanmerking*
Baarn,
j® Amersfoort,
Bussum.
EFFECTEN - WISSELS - COUPONS
Electrische Fabriek
Spuitwater en
Gazeuse Dranken.
F.W.van der Wilde
BIOSCOOP LAMGESTRAAT
Ingezonden Stukken.
ADVERTENT! ENT
Nette Werkvrouw
MENU
LONDEN EN PARIJS
J. TH. VAN NES. 30 Hof 30.
Firma L. VAN ACHTERBERGH
BestelkantooT Arnhemschestr. I. Telef. No. 155.
Magazijn en Kantoor KOESTRAAT 4-6-
ONTVANGEN
Utrechtschestraat 18
AMERSFOORT
C. E. WOLFF te Maarssen.
LEERARES PIANO
FORTMAN! HEHEHKAMP,
I Langestraat 68, over de Krommestraat
Het Hollandsch Ïooneel-Gezelschap
DE TREIN
VAN 8 UUR 47
E1N WALZERTRAUM
0000 ^ÜLDEtT bI- 'e™n*
300
GUI PEN" bii verlies
van één hand of voet
GULDEN bij ver
lies van één 005
GULDEN bij er-
lies van een duim
GULDEN bi] vorlies
van eon wijsvinger
GUT-TILX bij
n«Tongeschiktheid -«-W overlijden
TJ'lk 'ng dezer bedwan is gewaarborgd doer TITE OCEAN ACCIDENT Sc CIJAliENl'EEXORPOEATION I.ld., Directeur voor Nederland Edwaco IIimjiian, Rokin 151, Amsterdam,
GULDEN bij verlies van
eiken Anderen vinger*
hangers. maar een andere Zweed vond prin
cipieel wel hetzelfde, doch andere getallen,
volgens welke een 3 maal zoo groot gehalte
nog geen invloed zou hebben.
Er is dan nog maar één redmiddel om het
tropisch klimaat van die periode te verkla
ren: dat nl. de zon warmer zou geweest ziin
in dien tijd. Van astronomischen kant is de
mogelijkheid erkend dat de afl-""lin« niet re
gelmatig plaats gevonden heeft doch met
fcolven.
De theorie dal steenkool uit wier is ont
staan op den bodem der zee is verworpen;
.wc weten dat zii ontstaan is weliswaar niet
Uit de hoogere planten doch toch uit hooeerc
Üau wier. Toch speelt de wier 'n zekere rol.
Een an de eigenschappen van steenkool is
dat zii bij verhitting gassen verspreidt; het
gas-gehalte is n eigenschap waardoor men
de steenkool kan bepalen. Sommige kolen
nebben geheel andere eigenschappen Als
men die oxvdeert herinnert de structuur aan
de lagere planten, wieren.
nu het ontstaansproces plaats
gehad? Om te weten hoe iets vroeger Ge
beurde moeten wij altijd vragen hoe het nu
gebeurt. Wat gebeurt er met de peheele or
ganische natuur iedcren dag?. We moeten
scheiden lioogcre planten eenerziids en die
ren en lagere planten, de laatste bestaan
Beide groepen seven bii hel rollingsproces
fiehcel andere producten, de eerste geven hu
mus de bolste sapropedium. Ilumus bestaal
u ha f vergane plantenresten, sapropedium
uit algen (wieren), stukken van insecten
stuifmeelkorrels.
Stel nu h meertje zonder plantengroei.
Dan vormcn z,ch eerst w.eren insecten
ta- Het °-T f* ikrn VaU<!n hel Wa"
«ei. Hel bezinksel op den bodem vormt sa
propedium. dat zich allengs ophoogt tot aan
cn over den oever. Daar beginnen planten tê
groeien, net .allereerst, zii sterven weer cn
vormen humus. De eerste boom die op het al
dus ontstane ..veen" groeit is de zwarte els;
deze verdwnnt en wordt eevnled door ber
ken en dennen; na eenigen tiid verdwijnen
alb hoogere boomen cn sroeit er slechts mos.
an is het uoogveen -eworden of mosveen.
XSa een korte pauze verdedigt spr. de stel-
lina: iedere steenkoollaag is loss cl mosveen
Dit is met strikt te bewiizen. Steenkool is
ont' aan ,„t planten die wij niet kennen; wii
moeten dus parallel zoeken.
In de steenkool liggen stammen, takken.
Mui lel. en vruchten dooreen: precies zoo bii
•veen; men noemt dat bodemerht.
Onder de steenkoollaag vindt men evenals
onder het veen boomstronken, stigmariin-
vioer. Iedere laag heeft er een.
I-meen tiid is er strijd gevoerd over de
.raag of steenkool bodemecht is of niet Het
laatste staat vast.
Een andere eigenschap van veen is de eta-
gebouw; naar male de bodem ophoogt maakt
de Plant hoogere wortels cn verstikken <!e
diepere. Zoo ook de planten van de steen
kool. Door lichtbeelden toont spr. dit aan
schouwcliik aan.
De overeenstemming lusschen steenkool
laag en veen is nog veel sprekender als we
onze aandacht vesligen op de bruinkool, die
behoort lol ten jongere geologische laag. Dat
bruinkool een veen is. is gemakkelijk be
wezen. Een der boomen die de bruinkool
vormt, komt nog in het veen voor: de virgi-
niische moerasevpres. Dc bruinkoollaag "is
met anders dan het slib dat zich vormt in
de zoelwatermoerassen van Virginië.
wordt het zeer waarschijnlijk, dat de
steenkoollaag is fossicf mosveen.
Do steenkoollagen bevinden zich tusschen
allerlei lagen cn zijn onderling door lagen
gescheiden. Hoe is zoo'n bekken ontstaan?
oit de veenthcorie van de steenkool volgt,
lo. dat er in den tiid van de steenkoolvor-
ming reusachtige Grondbewegingen hebben
Diaais gehad. 2o. dat er bergachtig achterland
vvns vanwaar de zandsleenlagen aanspoel
den
Inderdaad is dc carbonische periode een
van kolossale aardplooiing en bergvorming.
De Alpen ziin nog Jong. in dien tiid beston
den de Middel-Duitsche Alpen. Gelijktijdig
met hei oprijzen der aarde tot bergen, ont
slaan op andere plaatsen diepten waarin het
water stroomt en alles mccsooelt. Dat ge
beurde natuurlijk in den loop van duizenden
en tienduizendden jaren.
Da parallei door spr. getrokken juist
in den bodem van Holland veel steun. Ook
hier vindt men in het veen allerlei lagen
elkaar. Onze veenen zijn bezig zich te ont
wikkelen tot steenkool.
Wc hebben het lot dusver gehad over fos
siel humusecsteente. in den lateren tiid heb
ben we allerlei kolen leeren kennen, ontstaan
uit sapropedium cn die toonen juist die af-
wijkende eigenschappen, waarop spr. boven
doelde.
Over den chemischcn kant zal spr. het de
zen avond niet hebben. De tiid is te kort en
men weet er nog te weinig van.
Namens de aanwezigen dankt" Dr. Tiddens
Prof. Jonker voor den prachtigen, Jecrzamen
vvor.d.
Onze Vloot.
De Vereeniging Onze Vloot stelt voor
hare leden een zeer fraaien maandkalenrler
voor 1916 beschikbaar tegen geredueeerden
prijs. Proefbladen van deze kalender zijn uit
gestald in een der vitrines van Valkhoff's
Hofboekhandel.
Corrigendum.
In ons nummer van gisteren is onder het
berichtje „Garnizoenscommandant" de bron
vermelding uitgevallen: Am. Crt.
CORRESPONDENTIE.
Kap. P. J. v. S. alhier. Uw Ingez. stuk
zal morgen geplaatst worden.
:s AGENDA
a g e i ij k s
Museum Flehite
Bioscoop Langeslraat.
7aterdagp, Zon-dags, Maandags, Bioscoop
Dc Arend.
Openbare Leeszaal (Beukenlaan) 10—12è.
*}_in 7ondag on Maandag 2V10 uur
Dinsdagsavonds Theosof. Leeszaal, Wil-
helminastraat.
Nov. Amicitia. Concert Louis Closson,
(pianist).
5 Nov. De Zwaan. Verg. Glasverz. Mij.
6 Nov. Theosof. Loge. Lezing-Veen.
8 Nov. Luth. Kring.
11 Nov. Amicitia. Pianaavond Myra Hess.
16 Nov. Ned. Protestantenb. Lezing dr. v.
Mourik Broekman.
17 Nov. Amicitia. De Verloren Zoon.
24 Nov. Theosof. Loge. Lezing-Fr. van
Eeden
25 Nov. Amicitia. Braun's Operette-gezel
schap.
8 en 9 Dec. Amicitia. Mannenkoor.
13 en 14 Dec. Amicitia. Toonkunst.
Dec. Amicitia. Liederavond Meta Reidel.
Jan. Amicitia. Concert Alex Schmuller,
(vk .iSt).
13 Jan. Amicitia. Kamerconcert Hollandsch
Strijkkwartet.
29 Jan. Theosof. Loge. Lezing-v. Maanen.
3 Febr. Amicitia. Concert Hanna Verbena.
23 Febr. Theosof. Loge. Lezing-dr. de
Hartog.
9 Maart. Amicitia. Liederavond Ilona Du-
rigo.
Burgerlijke Stand
van 28 October 1915.
GEBOREN: Bernard, z. v. Bernard Wel-
mers en Johanna Smith. Christine Emilie, d.
v Joseph Hendrikus Jansen en Cornelia
Emilie Hubert.
ONDERTROUWD: Jan Willem Karei van
Wandelen en Anna Heijs. Evert Johan Broe-
ker en Anna Tombroek. Dirk van Dorssen
en Johanna van de Kuilen. Hendrikus Frede-
rikus Balk en Geertruida Hendrika van den
B.ogert. Johannes van Ruitenbeek en Maria
Margaretha Geijtenbeek. Andries Leonar-
rus Lablans en Willemijntje Arlar.
OVERLEDEN: Eibert Jansen, 10 dagen.
Burnemeester en Wethnndprs van
Amersfoort, noodioen het bestuur van
Iedere te Amersfoort qevestigde vakver-
eenininq en van iedere Amersfoortsche
afdeelirig eener centrale Vakvereenioino,
In verband met de voorgenomen henoe-
mlnn van leden voor de Commissie van
Toezicht op de Arbeidsbeurs uit. den
naam hunner vereeniging of afdeeling
het ledenaantal daarvan en den naam van
den Voorzitter of Secretaris (voor zoover
zij dit nog niet gedaan hebben) vóór of
op den 1 November 1915. schriftelijk op
te geven aan den Directeur der Arbeids
beurs, Westsingel 7, naast het Stadhuis.
Aar) de leden, die een of rrjeer Onze Vloot-Kalenders 1916
wer)se!ien te ontvangen tot een geredueeerden prijs van f 0.85, wordt
verzocht zulks uóói- 12 November ojD te £eVen aan den Secretaris
E, HAAN, Hendrik van Uiandenstraat 7.
De Proefbladen van dezen Kalender zijn van af heden te zieg-
in de vitrine van VALKHQFF's Hofboekhandel.
(Mr. S. G. VAN WELDER EN baron
RENGERS).
Kortegracht 11. Tel. 176.
Telegramadres „Wisselkantoor".
Assurantiën. Incasseering van Wissels
Credieten. en Quilantiën-
Coupons. Vreemd geld.
Deposito's. Wissels op Binnen- en
Effecten. Buitenland.
Verhuurt loketten in zijn daarvoor spe
ciaal gebouwde kluis (Safe PopositT vol
gens tarief, op aanvrage verkrijgbaar te
zijnen kantore
Eene Maatschappij vao Levensverzekering stelt weder geld beschik
baar ad. 5° 0 'sjaars in verband met een polis van Levensverz. en
twee prima borgen. Reflectanten gelieven te schrijven onder No. 107fr
bnreau Amersf. Dagblad.
1
Kernen gelden tl deposito tegen eflecteiionderpaud
Openen rekening-courant met rentevergoeding
Koopeit en verknopen vreemde wissels en coupons
Verleenen handels-credieten
Zendt uwe Dagbladen na le
ring portvrij aan
De bibliotheek voor de
geïnterneerden,
Kamp van Zeist.
van
Bierbottelarij. Stoovestraat 12.
Telephoon no. 29.
Programma van 29 October tot en met 4 November:
1. Laatste Bioscopische Oorlogsberichten No. 31.
2. Cliineesche Acrobaten. Interessante opname. 3. Een Weddenschap. Komisch
Telefonisch
Naar
Weerbericht.
waarneming in den morgen van
28 October 1Mb.
Medegedeeld door hei Kon. Ned. Met
Instituut U dé Bilt
Hoogste stand 766.0 te Hernösand; laag
ste stand 754.1 te Memel.
Verwachting tot den avond van Vrijdag
29 October
Zwakke tot matige winden uit Z. richtin
gen, nevelig tot zwaar bewolkt, waarschijn
lijk eenige regen, iets zachter.
Fietslantaarn aansteken 5.10.
Voetbal.
Zondagmiddag krijgt II. V. C. achter Rust
oord bezoek van Z. A. C. uit Zwolle. Winnen
onze sladgenooten dezen wedstrijd dan kun-
•nen zii vrii zeker zijn van het kampioenschap.
]Maar dan zullen zij zich biizonder moeten
inspannen, want Z. A. C is een sterke partii.
'iflie zich niel gemakkelijk zal gewonnen ge-
aven. En het zou niet de eerste maal ziin, dat
H. V. C. het tegen de Zwollenaars moet afleg
gen.
Kunstvifrine.
In Valkhoff's kunstvitrine zijn thans ge
ëtaleerd eenige schilderstukken van den
'cunstschilder Beek uit Laren,
Eet opnemen tan ingezonden stukken beteekeni
geenszins dat de Redactie met den inhoud
instemt.
Dé co pie toordt aan den inzender niet
teruggegeven.
KOFFIE.
Aan de bewoners van de huizen langs
den Utrechtschenweg, geef ik in overwe
ging om de werklui, die in weer en wind be
zig zijn met het, door ons allen zoo ge
waardeerde, in orde maken van de voet
paden, een kop warme koffie te geven. De
kosten en moeite zijn gering en de men-
schen zijn er erg dankbaar voor.
T-
Iemand, die het bij
ondervinding weef.
Amersfoort, 28 Oct. '15.
biedt zich aan voor kulsch en wasch, voor
halve dazen. Brieven onder No. 1052 Bureau
Amersf. Dagblad.
voor de week 31 Oct. t/m. O Nov#
ZON DAG 31.
Braadstuk, Spruities. Koff iepudd. m/vanille3aus.
Groentesoep.
MAANDAG 1.
Kalfslappen. Raapjes. Rijstebrij.
Groene erwtensoep.
DINSDAG 2.
Rijst m/ragout. Fricandeau. Zoete appels.
Vermicellisoep.
WOENSDAG 3.
Klapstuk. Hutspot. Beschuit m/bessensap.
Macaronisoep.
DONDERDAG 4.
Gesloofd Rundvl. Peren. Maizenavla.
Witteboonensoep.
VRIJDAG 3.
Gebakken viscli (desv. vleesch). Rooie kooL
Deensche rijst.
Kerrysoep.
ZATERDAG 6.
Varkenslappen. Worteltjes. Drie ia de Pan.
4-6.
Groot drama
In 3
afdeelingen.
Een vertelling
nit
2 steden.
7. Twee Jantjes. Komedie. 8. Als de Vronw kookt. Komisch.
PRIJZEN GEWOON.
ELECTR. BROOD-, KOEK- EN BESCHUITBAKKERIJ.
Naar de nieuwste eischen ingericht, -- Prima grondstoffen
Groentesoep.
Indien men rijst inplaats van aardappelen
verkiest, dan op de bon invullen.
De Directrice behoudt zich het recht voor
het menu, zoo noodig, te wijzigen.
Den Loden wordt verzocht de bons op
tijd in te zenden, dat is den dag vóór dien,
waarop men hot eten verlangt, vóór 12 uur.
Te laat ingekomen bons kuunen niet meer
aangenomen worden.
Soep verkrijgbaar A 10 et. p. portie
Wilt steeds het nienwste op
het gebied vanHEEREN MODE
ARTIKELEN, HOEDEN,
PETTEN en UNIFORMPETTEN,
bezoek dan eerst
waar U tegen zeer scherpen prijs
soliede kwaliteiten ontvangt.
MtJ beleefd in Uwe gnnst aan
bevelend.
Firma AARTS,
Langestraat 95,
hoek Nienwstraat, Amersfoort.
Een ruime kenze
Vertegenwoordiger van
GROENTEN IN BLIK
(ff. HOOGPNSTRAATEN A- Co.)
GROENTEN IN GLAS
HOLLAND 14.)
Bij 12 blik extra korting.
Doet thans uwe inkoopen.
Verkrijgbaar bij J. VA N GEN DEREN,
Teleph. 104. Arnhemschestr. 35.
4
I, AN GESTRA AT 131.
Diploma Maatschappij tot Bevorde-
ring der Toonkunst
gevraagd, éoor Heer op leeftijd, als alleen
inwonende, ruime Kamers.
Brieven met volledige inlichtingen, onder
No. 1067, Bureau Amersf. Dagblad.
MAGAZUHEH i. TAPI1IEH EU BEDDEK
BehangerlJ en Stofleerderij.
Matrassentabriek.
Bijzondere aanbieding: DIVANS,
gegarandeerd goed werk,
f 14—18—23-—25.
Dlvanklcedcn, f7.50 en hooger.
ntant.'
Schouwburg Utrecht
Directeur: J. F. STERTENS
Zondag 31 October 1915
Schitterende Voorstelling
Groote Militaire Soliets met zang en
dans in 4 bedrijven naar den roman
van CÓÜRTELINE
le bedrijfOp de Ohambree.
2e bedrijf: In de stortbui.
8e bedrjjfIn *t Café-Chantan
4e bedrijf: De Inspectie
ORKEST onder leiding van den heef"
M. SAMEBTINI
Aanvang 8 oort
i
Concertbureau HU VAH GELDER Amsterdam.
Schouwburg te Utrechb
Zaterdag 30 October 1913
Weener Oprette Gezelschap?
Directie GEORG BRACN
Operette in 8 Acten.
Musik von OSOAR STRAUSS.
Personen
MARGA GRAF, GEORG BRAT7N,
ELSE HEINRICH. KALLMANN
KNAACK, ALBERT FRANK, enz. enz.
Orkest onder leiding van
JOSEF KOLLENBERG.
Aanvang S uur»
