„DE EEMLANDER'.
Vrijdag 17 December 1915.
BUITENLAND.
FEUILLETON.
N° 146
Bureau: UTRECHTSCH ESTRAAT 1.
E JG E Gr E 3 E
14dt Jaarr-anct
U'
Hoofdredacteur: Mr. D.J. VAN SCHAARDENBURG.
Uitgevers: VALKHOPP
Co.
A BON NEMENTSPRIJ8:
fat 8 maanden Toor Amersfoort t l.UO.
Idem franco per post J*®®»
Pet week (met gratia verzekering tegen ongelukken) O.l
'Afzonderlijke nummera °-°5'
Wekelijks bijvoegsel „iU HoUandiche Hulitrrouur (onder redaotie
Van Thérèse van Hoven) per 8 mnd. ÖO ets»
Advertentiën gelieve men liefat vóór 11 uur, familie*
advertenties en berichten vóór 2 uur in te zendou.
Intercomm. Telefoonnummer 66.
PR1J3 DER AD VERTENTIËN:
Van I—-5 regeltf O. ft O.
Elko rogel meer
Dienstaanbiedingen 25 ccnfs bfl vooruitbotaling.
Grootc letters naar plaatsruimte»
Voor handel en bedrijf boataon «ooi eoordeelige bepalingen
tot het herhaald advortooren u» dit Blad, bij" aboruiomouC.
lionb circulaire, bevattende do voorwaardin, wordt op
aanvraag toegezonden.
Kennisgevingen.
RAADSVERGADERING,
De Burgemeester van Amersfoort,
Gezien art. 41 der Gemeentewet,
Brengt ter kennis van de ingezetenen, dat de
&aad dezer gemeente zal vergaderen op Dins
dag, den 21. December aanstaande, de9 namid
dags ten 8 ure.
Ajnergfoort, 16 December 1915.
De Burgemeester voornoemd,
VAN RANDWJJCK.
De Burgemeester en Wethouders van Amers
foort,
Gelet op aitt. 6 en 7 der Hinderwet,
Brengen ter kennis van het publick, dat een
door J. J. Vcrmey ingediend verzoek, met bij
lagen, om vergunning tot het oprichten van eene
bergplaats, tevens zoutcrij van huiden, in het
perceel, alhier gelegen aan de Bloem end alschc-
stTaat, bij het Kadaster bekend onder Sectie E,
No. 3149, op de Secretarie der gemeente ter visie
ligt, en dat op Dinsdag, den 28. December aan
staande, des voormiddags te half elf uren, ge
legenheid ten Raadhuize wordt gegeven om,
ten overstaan van het Gemeentebestuur of van
één of meer zijner leden, bezwaren tegen het
oprichten van de inrichting in te brengen.
Tot het beroep, bedoeld in art. 15, le lid der
Hinderwet, zijn volgens de bestaande jurispru
dentie, alleen zij gerechtigd, die overeenkom
stig artikel 7 der Hinderwet voor het Gemeente
bestuur oi één of meer zijner leden zijn versche
den, teneinde hunne bezwaren mondeling toe le
lichten.
Amersfoort, den 14. December 1915.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
De Secretaris, De Burgemeester,
A. R. VBENSÏRA. VAN RANDWIJCK.
De Hereenigiag.
In de geschiedenis der Amersfooi tsche
vrijzinnigheid zal de 16e December 1915 'n
blijde datum blijven. De hereeniging van de
beide vrijzinnige kiesvereenigingen is dien
dag 'n feit geworden.
Wij zijn.over die gebeurtenis te verheugd
dan dat wij nu oude koeien uit de sloot zou-
dèn halen of nog eens 'n nabeschouwing
houden over de vraag waar de schuld der
scheiding lag. Wij willen er slechts aan her
inneren dat de verdeeldheid ongeveer 4>?
jaar geduurd heeft. In Aug. 1911 toch scheid
den 'n aantal leden der toenmalige kiesver-
eeniging Gemeentebelang zich af en richtten
niet uit principieele beweegredenen, Amers-
foort's Belang op.
Slechts 'n klein deel der leden trad uit
maar toch juist voldoende om van één groote
krachtige organisatie twee kleinere te ma
ken, wafcrvan de een, de jongste nooit tot
bloei kwam en de andere aan invloed aan
merkelijk afnam.
Weldra bleek dat in district I de kiezers
aan Gemeentebelang trouw bleven, terwijl
in Dl Amersf. Belang de lakens uitdeelde en
G. B. slechts weinig aanhangers behield.
De verhouding tusschen de beide kiesver
eenigingen, aanvankelijk gespannen, werd
allengs beter en in menigen verkiezingsstrijd
trok men te zamen op. En langzamerhand
won de overtuiging veld, dat er toch eigen
lijk voor 2 vrijz. kiesver., tusschen welke
geen principieele verschilpunten bestonden,
moeilijk 'n bestaansrecht te vinden wns.
De meest weidenkenden betreurden de
verbrokkeling van krachten reeds lang en
zochten naar middelen tot verzoening.
En pu is dat er waarlijk van gekomen en
dat zal menigeen goeddoen.
Maarhiermee zijn wij er nog niet.
Nu we weer één stevige organisatie heb
ben, moet er ook weer beter aangepakt wor
den. De scheiding had 'n verlammenden in
vloed, leidde tot 'n toestand, welke heel veel
geleek op werkeloosheid.
Dat zal nu anders moeten en kunnen wor
den. De propaganda dient weer met beide
handen aangevat, propaganda zoowel voor
het werven van leden als voor het verbrei
den der vrijz. beginselen ;de kiezerskweek zal
weer voortgezet dienen te worden en de tijd
schijnt thans aangebroken om aan de orga
nisatie der jongeren te denken. Er werd
vroeger wel het verwijt gehoord dat de kies-
vereeniging zou zijn van meneer A of me
neer B., nu is zij de kiesvereeniging van
alle vrijzinnigen.
Intusschen moeten de vrijzinnigen zich nu
in drommen opgeven als lid. Kon men vroe
ger voor niet-toetreding gemakkelijk excuses
vinden de nieuwe kiesvereeniging begint
met 'n schoone lei en met de heilige voor
nemens om haar schoon te houden.
Amersfoort heeft thans 'n vooruitstrevend
gemeentebestuur, 'n flinke vrijz. meerderheid
in den Raad, n eensgezinde en arbeids-be-
geerige kiesvereenigingde verleiding is
dus groot voor de kiezers om op hun lauwe
ren te gaan rusten. Maar dot zou 'n nog groo-
ter ramp voor de partij worden. Al het zoo
moeizaam verworvene moet geschraagd wor
den door de vrijzinnigen zelve. Komt, wie
zet mede z'n schouder er onder
De oorlog.
B e 11 ij n, 16 Dec. (W. B.) Bericht van
het opperste legerbestuur uit het groote
hoofdkwartier van heden voormiddag.
Er waren levendige artilleriegevechlen en
ijverige vliegersarbeid op het grootste ge
deelte van het front. Bi; Vailly werden twee
kleine posten op den zuidelijken oever van
de Aisne des nachts door de Franschen
overvallen.
P a r ij s ,16 Dec. (Havas). Namiddag
communiqué.
De werkzaamheid van de Duitsche artille
rie is zwak geweest van het zeefront tot de
Vogeezen. De Fransche batterijen ant
woordden overal flink, inzonderheid tusschen
de Oise en de Aisne, waar zij loopgraafka
nonnen en Duitsche munitiebergplaatsen bij
Quennevières deden springen.
a i ij s 16 Dec. (R.) Avond-communi
qué,
De kanonnades en de mijnenarbeid op
verschillende punten van het front veroor
zaakten verder belangrijke schade aan de
Du tsche werken.
Londen, 16 Dec. (R.) Communiqué
van hel Engelsche hoofdkwartier in Frank-
rijk.
\Vij zijn de vijandelijke loopgraven bij Ar-
mentières binnengedrongen en hebben deze
in bezit genomen. De verliezen der Duit-
schers worden op 70 dooden geschat; onze
verliezen zijn gering. Vandaag hebben er bij
Yperen artillerie- en borr.-duels plaats ge
had. Het Duitsche drandlooze bericht van
gisteren, dat wij vier vliegtuigen hebben ver
loren, is onwaar.
B e r 1 ij n, 16 Dec. (W. B.) Bericht van
het opperste legerbestuur uit het groote
hoofdkwartier van heden voormiddag.
Legergroep Hindenburg. De Russische
afdeelingen, die ten noorden van de Drisvia-
tymeren tot in onze stellingen waren doorge
drongen, werden door een tegenaanval te
ruggeworpen. In de streek van den Berezina-
mond viel een aanval van den vijand in ons
infanterievuur ineen.
Legergroep Leopold van Beieren. De
toestand is onveranderd. Des nachts kwam
het tot kleine patiouillegevechten.
Legergroep Linsingen. Bij Berestiuny
mislukte een vijandelijke aanval. Een Rus
sisch vliegtuig moest ten oosten van Luck
binnen het bereik van de Oostenrijksch-Hon-
gaarsche troepen landen.
We en en, 16 Dec. (W. B.) Officieel
bericht van heden middag.
In het gebied van de Korrninbeek wees
hel leger van aartshertog Jozef Ferdinand
een Russischen aanval cd. Ten zuidwesten
van Olyka werd een vijandelijke vlieger ge
dwongen te landen en gevangen gemaakt.
Een van onze vliegtuigeskaders bewierp het
aan den spoorweg Miedwicze—Sarny gele
gen spoorwegstation Antonowka en het sta
tionsgebouw te Klewan met bommen. Deze
actie had succes. Bij Klewan ontstond
brand. De vliegtuigen keerden, ondanks de
hevige beschieting, allen behouden terug.
Petersburg, 16 Dec. (Tel.-agent-
schap). Communiqué van den grooten gene-
ralen staf.
«Aan het Russische front is de toestand
onveranderd.
Ween en, 16 D e c. (W .B.) Officieel
bericht van heden middag.
Aan het Tirolsche en het Isonzofront
waren enkele artilleriegevechten. In het
Flitsch-bekken maakten onze troepen door
een overval zich meester van eene Itoliaan-
sche vóórstelling.
Rome, 16 Dec. (R.) Officieel commu
niqué.
De vijand bleef krachtig werken met zijne
artillerie, vooral met kanonnen van ver
draagvermogen. Onze artillerie antwoordde
en bombardeerde Görz.
B e r 1 ij n, 16 Dec. (W. B.) Bericht van
het opperste legerbestuur uit hel groote
hoofdkwartier van heden voormiddag.
De gevechten in Noord-Montenegro wor
den niet succes voortgezet. De Oosten-
rijksch-Hongoarsche troepen staan dicht
voor Bjelopolje.
Weenen, 16 Dec. (W. B.) Officieel
bericht van heden middag.
Onze troepen wierpen gisteren den vijand
ook ten zuidoosten van Glibaci in de Tara-
kloof. Andere Oostenrijksch-Hongaorsche
colonnes wonnen onder hevige gevechten
de hoogten onmiddellijk ten noorden van
Bijelopolje en het terrein halverwege tus
schen Rozaj en Berane. Ten westen van
Ipek be^on de tegenstander den terugtocht
tegen Plav en Gusinje. Het aantal gevan
genen, dat gisteren is medegedeeld, steeg
lot 900.
P a r ij s16 Dec. (R.) Avond-conimuni-
qué.
In Macedonië is alles rustig.
Londen, 16 Dec. (R.) De Monung
Post bericht uit Athene, dat de Bulgaarsche
gezant in een interview heelt gezegd, dut
Ghevgeli en Doiran aan Griekenland nullen
worden overgegeven.
De Morning Post beiicht uit Rome, dut de
Bulgaren gezegd worden op 15 mijlen van
Durazzo te staan.
Weenen, 1 Dec. (W. B:) De Südsln
vische Korrespondent bericht hit Athene: In
Saloniki brak eene algenieene paniek uit. De
bevolking vreest voor liet geval van eene be
legering van de stad en bij den aftocht van
•het Grieksche garnizoen gewelddadigheden
van cle troepen der geallieerden. Ook koes
tert men vrees voor de houding, van de tal
rijke Servische vluchtelingen, waaronder zeer
twijfelachtige elementen zijn. Kenschetsend
voor de stemming onder de Fransche troe
pen is het feit, dat eerst voor weinige dagen
eene muiterij van territoriale troepen moest
worden onderdrukt. De soldaien weigerden
werk te verrichten aun de verschansingen.
Met het oog op de dreigende mogelijkhe
den van den toestand hebben de leden van
de Duitsche en Ooslenrijksche kolonie alle
voorzorgen genomen om zich eventueel tij
dig in veiligheid te kunnen brengen.
Sofia, 15 Dec. (Buig. T. A.) Nadat de
Bulgaarsche legers door de inneming van
Monastir en Resna tot nabij de Grieksche
grens gekomen waren, deed de Bulgaarsche
regeering, door den wensch geleid elke
mogelijkheid tot incidenten tusschen -voor
posten van het Bulgaarsche leger en Griek
sche grenswachtposten uit te schakelen, aan
de Grieksche regeering het voor-stel een
neutrale zone te scheppen door de troepen
beiderzijds 2 K.M. van de grens terug te
doen trekken. De Grieksche regeering ant
woordde, dat zij het voorstel aannam en dat
de minister van oorlog aan de Grieksche
overheid de noodige bevelen gaf om met de
Bulgaarsche officiereh inzake de instelling
der neutrale zóne tot overeenstemming te ge
raken.
Londen, 16 Dec. (R.) Lord Robert
Cecil zeiuu in het lagerhuis, in antwoord op
eene vraag dat het onmiddellijk doel van de
verbonden mogendheden is de militaire
positie te regularise eren en om Bul
garije en de centrale mogendheden elk
direct of indirect bestuur over Saloniki to
ontzeggen. Wij gelooven, dut dit in over<
eenstemming is met de wenschen an Grie
kenland zelf. De onderhandelingen worden
ijverig voortgezet en de Britsche legcerii,-
hoopt, dat deze onderhandelingen binnen,
kort een bevredigend einde zulk-ri bereiken.
Het is r mogelijk op dit oogenblik meer
te zeggen.
Sofia, 16 Dec. (Bulgaars».h agent
schap). De gevolmachtigde minister Tsjap-
ïasjikow is benoemd tol koninklijk commis
saris te Nish.
B e r 1 ij n, I 6 Dec. (W. B.) Volgens een
dagbladbericht uit Sofia, verklaarde de mi
nister van financiën Tontsjcw: De Bul-
gaarsch-Rumeensche betrekkingen zijn
goed. Dit blijkt reeds hieruit, dat Runi'e-
nië, dat naar aanleiding van de Bulgaar
sche mobilisatie de wederkeerige doorvoer-
overeenkomst had opgezegd, nu verlangt,
dat deze overeenkomsten weer in werking
zal treden. Bulgarije stemde hierin toe.
Londen, 16 Dec. (R.) Cecil heeft in
het Lagerhuis in een schriftelijk antwoord
op een vraag medegedeeld:
Dc betrekkingen tusschen de geallieerden
en Rumenië zijn van volkomen vriendschap-
pelijken aard. Ik ben niet in staat cenigo
mededeelingen over de militaire plunnen van
Rusland te verschaffen.
Konstantinopel, 16 Dec. (W,
B.) Communiqué van het hoofdkwartier.
Aan het Dardonellenfront is het kommen-
werpen zwak geweest in vergelijking met
andere dagen. Alleen bij Sedd-ul-Bahr heeft
de vijand 3000 bommen naar ons centrum
geslingerd, zonder noemenswaardige resul
taten te bereiken.
In den nacht op 15 December zijn twee
vijandelijke transportschepen, die aan de
landingshaven te Ari Burnu weiden gelos-t,
door ons artillerievuur op de vlucht gedre
ven. Een vijandelijke kruiser, die bij Sedd-
ul-Bdir het vuur* opende op onzen rechter
vleugel, werd door vier onzer artillerie-pro
jectielen getroffen en verdween zeewaarts.
Gisteren is een vijandelijk vliegtuig door
onze artillerie neergeschoten.
P arij s16 De c. (R.) Aan de Dai dane!*
len verminderde de artillerie-activiteit.
Petersburg, 16 Dec. (Tel.-agent*
schap). Communiqué van den grooten gene
ralen staf.
Aan het Kaukozische front is geene ver
andering in den toestand.
Konstantinopel, 16 Dec. (W,
B.) Qornmuniqué van het hoofdkwartier;
Aan het Irukfront hebben met tusschen-
poozen infanterie- en artilleriegevechten
plaats gevonden bij Kut el Amara. Toen on
ze troepen enkele deelen van de versterkte
stad naderden, ontdekten zij onderaardsche
mijnen, die de vijand daar had gelegd. Zij
brachten ze tot ontploffing en maakte ze zoo
onschadelijk.
De belofte aan u zeil gedaan zij u even
heilig als die welke gij aan anderen deedt.
door
.\NNE SMIT KLEINE—FASTRé.
Dank-je, Moedertje dat zal me sma
ken 1 Wat zeg-jij, ouwe jongen, hè Ciepe-
kop de baas lust wel een bakkie leut.
Heelemaal geen leut, vergoelijkt
Leentje. Versch gezet.
Door 't vertrekje pleziert Jaap's aansteke
lijk lachen.
Je kan toch tegen plagen Leen, meid
geef me de vijf.
Over de tafel heen, omklemt hij Leentje's
rechterhand.
Je^Jcoffie is puik. Alles wat jij met je
handen maakt, is lekker, goed, hééilijk.
Jaap streelt Leenïje's bevende hand.
Jij bent m ij n moedertje, mijn tweede
braaf moedertje I Als ik jou niet had Leen
Wat dan?
Dan verzoop ik me.
Jaap bezondig je nietf
Veenders staat op, slaat een arm om
Leentje s schoudo s, geeft haar een hartelij
ker zoen.
Met neergeslagen oogen, lispt Leentje
Bliif-je eten?
Mag-ik^
'k Heb op je gerekend.
Zie-je nou wel!? precies m'n moeder,
die rekende ook altijd op me. Die kon ook
niet nijdig op me blijven, evenmin als jij,
Leen
Leentje voelt haar versnelden hartslag op
dreunen in haar keel, haar blije stemming
verglijdt.
Tranen druppen uit haar schuw-pinkelen-
de oogen.
Wat is dót nou? Waterlanders? wat
scheelt er an, Leen?
Hortend, nauw verstaanbaar smeekt
Leentje Doe je tweede moeder niet zoo
veel verdriet aan, als je 't je eerste deedt
Jaap's vingers roffelden ongedurig op de
blank-geschuurde keukentafel.
Leen f preek en zeur niet altijd. Ver
domd, ik kan 'r niet tegen
Leentje richt haar vochtige angst-oogen
op Jaap's bewegelijke gestalte.
- Ik was vanmorgen zoo gelukkig I
Dat zie-ik, schampert Jaap.
Ik voelde me zóó blij na die mooie
preek, hoe von-jij de preek?
Ik? hm mooiallemachtig lïtooi
Heusch
Nou, eerlijk gezegd, 'k weet T geen
donder van. Vanmorgen had ik muziek, niks
dan muziek in me kop. 'k Had den god-gan-
schen ochtend orgel willen spelen.
Wat was je naspel mooi I
Hè'j't gehoord? Een fuga van Bach.
Bach is jè orgelmuziek. Goddelijk! Die be
roerde Klaas Himke kwam me wegjagen, an
ders speelde ik nogZoo, meidlief, was
de preek mooi, dat doet me pleizier voor jou.
Waar had-ie t over Nouvooruitlaat 's
hoorenJij kan een preek navertellen als
de beste, dat geheugen van jou, is niet mis.
Leentje zwijgt.
Hoe was de preek ook weer wat had Do-
miné gezegd7 't Is of alles met Leentje in de
rondte draait. Jaap Veenders wordt voor
haar schichtige oogen kleiner, steeds klei
ner, ver-af, ziet ze 'm nog, schimmig; het
zweet breekt haar uit, 't bloed stuwt als een
vuurgolf haar naar haar bonzend hoofd.
Wat kijk-je benauwd't was zeker over
't laatste oordeeldaar hoef jij niet bang
voor le zijn, voor jou, brave ziel, wordt de
hemelpoort wijd geopendAs je dan de
preek niet wil vertellen, zeg me-dan maar
dén tekst, dan zal 'k er zelf wel een preekie
bij-fabriceeren.
Niet spotten, Jaap!
Mensch, ik denk niet aan spotten
Kom 'r is onder uit, wat was de tekst
Dat zal ik je later wel 's zeggen. Hier
is de krant. Ga maar een beetje in 't voor
kamertje lezen, dan kan ik me hier beter
roeren, en voor 't eten zorgen.
Leentje opent de keukendeur.
Kom, Ciepga jij maar mee met den
baas.
Jaap gehoorzaamt, ^verwijdert zich met
krant en kat; op den drempel keert hij zijn
lachend gezicht naar Leentje Wie zal jul
lie wijven, ooit snappen? Jullie bent een
lollig raadsel f Als je denkt, dat een vrouw
zal gaan pralen,-als je d'r de woorden uit
den mond zou willen kijken, dan zwijgt ze
als een Mof! En als je zou wenschen, dat
ze d'r kaken op mekander hield, dan drijft
er een woordenstroom over je kop
Lachend duwt Leentje hem in de kamer,
sluit de keukendeur, brengt d'r hand aan 't
kioppeTid hoofdWat had Dominé gezegd?
wat had-ie een uur lang verteld?
Jaden tekst wist ze. Die woorden, voor
huór geschreven, waren voor eeuwig in d'r
ziel geboord„De liefde bedekt alle din
gen; zij gelooft alle dingen; zij hoopt alle
dingenzij verdraagt alle dingen". Dien
tekst kon z ij toch niet aan Jaap opgeven 1
Na afloop van den maaltijd, vleit Jaap
zich in de pronk-karnei in grooten, lieten
leunstoel niet roode, satinet kussens.
Poes nestelt zich op z'n knieën.
Stilte loonru in 't vertrek.
Jaap en Ciep luiken de oogen domme
len in.
Héél omzichtig redden Leentje het vaat
werk.
Daarna opent ze onhoorbaar de deur van
't voorkamertje, blijft staan, streel-oogt het
slapend tweetal.
Toen sloop ze naar boven, trok de^on-
dagsche, grijze rok weer aan, bond het blan
ke geborduurde boezelaartje voor.
Getrokken werd ze naar t spiegeltje. Ze
kon d'r oogen er niet van afhouden.
Ze gluurt, tuurt, staart, in 't kille, onbarm
hartige glas.
Nèèl geen kwestie van hij trouwt
me nooit, nóóit I „'k ben U oud en te lee-
lijk Z'n „Moeuenje" ben ik z'n
moedertje, en niks meer
Beneden-gekomen, paait Leentje den jon*
gen nian met thee, koekjes, een sigaar. Ze
wil den tijd rekken. Haar lievelings-dichter
de Genestet iegt ze op tafel. Vraagt Jaap
om iets voor-te-lezen. Die Jaap kon lezen
en voordragennee, maarzóó iets hadt je
nóóit gehoord.
Zij wilde hem houden tot aan kerktijd.
't Lukte niet.
Klokke half-4 slenterde Veenders neu
riënd door 't dorp.
Had ik maar een orgeltje, mijmerde
Leentje, zo'n klein serafien-orgel, zooalg
bakker Tolle, Jongensdat klinkt zoo echt!
Ja, Ciepals ik dót had, dan hielden we
Baasje misschien wel thuis 1
Dun geluid van klepperend hui'. sHudletj*
tinkelt door de nauwe gang.
Tikje tegen 't vensterglas.
Leentje, ben-je daar?
Komt u binnen, freule.
Leentje doet open.
Freule Vyckens weert den haar begelei
denden hond „Koest !.\vachten, Kees. Nèè
wachtenJe mag niet mee naar binnen. Jij
houdt niet van katten l
Jonkvrouw Vijckens glipt binnen. Boemf
gooit de deur voor Kees' schranderen snoei
dicht.
M'orfh vrrmlgd.
