14** Jaargang.
„DE E EM LAN DER".
Dinsdag 21 December 1915.
BUITENLAND.
FEUILLETON.
N* 14»
Een Geïllustreerde Premie
voor ons Blad-
Gsïl!nstre8rd Weekblad „Pak me Mee"
EXEGESE
Hoofdredacteur! Mr, D.J. VAN SCHAARDENBURG.
Uitgevers: VALKHOPP Co.
ABONN EM ENTSPRlJS:
wt 8 maanden too* Amersfoort
Idem franco per post
Per week (met gratia verzekering tegen ongelukken)
Afzonderlybe nummers -
Wekelyka byvoegsel 0d» Eollondtcht HuUvrottur (onder redaotie
*ma Thérèse van Hoven) per 8 mnd. 50 cts.
AdvertentiCn gelieve men liefst vóór 11 uur, familie-
advertenties en berichten vóór 2 uur in te zenden.
1.00.
1.50.
O.IO.
0.05.
Bureau: UTRECHTSCH ESTRAAT I.
Intercomm. Telefoonnummer 66.
PRIJS DER ADVERTENTIÜN:
Van Iregels.. f
Elke regel moe» «0.10
EiensUmnbiodingon £5 cents b(J vooruitbotaüug.
Groote lettors naar plaatsruimte.
Voot bande) en bedryl boöUau csoi voordoebgo Oepalingcr.
tot het herhaald advorteoren id dit Blad, bij ubonnomeuL
Eone circulaire, bovsttonde do voorwaardun, ivorJl op
aanvraag toegozondon.
Aan onze lezersI
Mot de Directie van het
Wooan wy eone overeenkomst getroffen, waar
l>or wij in staat, zijn onzen lezers, deze
fr**»© Illustratie, die alom 5 cents kost, aan
1» bieden
wt»or slechts 3 cents per week.
Het is ons een waar genoogen, dit fraai
geïllustreerd weekblad, groot lö pagina'6 vol
actueele. interessante foto's en booienden tofc&t
aan ons blad als premie to kunuoa verbinden.
Niet alleen is de verscheidenheid in lectuur
en foto's groot, doch de verhalen zijn zoo ge
kozen, dat onze premie een waar familieblad
mag genoemd worden on eon plaats op do
tafel in ieder huisgezin waardig is.
Voor onze kindoren geelt „Pak me Mee"
wekelijks een pagina onder den titel „Uns
Prinsesje". De redactrice „Tante Louise" zorgt
voor alleraardigste verhaaltjes, anecdotes, prijs
raadsels, kunstjes, knutselwerkjes enz. waaraan
alle kinderen mogen deelnomen, lorvvyl zij
wekelijks de kleintjes voor de goode oplossingen
met cadeautjos verrast.
Bene groote aantrekkelykhoid vinden de
grooteren in de fabriek van Redacteur X-
Redacteur X weet z'n lezers met de meest
uiloonloopende vraagstukken en prijsvragen te
boeien, terwijl aan do boste ouder de goede
oplossingen pi ijzen verbonden zijn
Vooral wordt de aandacht gevestigd op don
boeionden roman, getiteld
„Het geheim van de Lola".
w; ..rmedo do nieuwe jaargang geopend wordt.
'.Venscht U van onze proinio gebruik te
maken, dan gelieve U hot onder do auverten*
tiiln voorkomend inteekenbiljet mot naam on
woonplaats in te vullen en to doon bezoigen
aan het Bureau v. d. Blad.
DE UITGEVER.
Vrijheid.
De afgevaardigde van Kampen, de heer
Bevimer, heeft in de Tweede Kamer anti-rev.
wijsheid verkondigd over Lijkverbranding en
hij is daarbij zoo aan het doorslaan geraakt
dat de stovervietster uit de Gereformeerde
kerk te Bunschoten het hem niet verbeterd
zou hebben.
De vereeniging voor facultatieve lijkver
branding noemt hij een verboden vereeni
ging en de leden dienden dus strafrechtelijk
vervolgd te worden.
Toe maar, stiaks als het den anti-revolu
tionairen gelukken mocht de doodstraf weer
in te voeren, worden de leden nog opgehan
gen ook.
Het is wel opmerkelijk, dat de clericalen,
die hemel en aarde bewegen om vrijheid te
hebben tot in praktijk brengen van hun be
ginselen ,ook a4 zijn deze vierkant in strijd
met den modernen staat, van diezelfde vrij
heid niets willen weten, als de anderen er
om vragen.
Als ze de macht eens hadden f
Gelijk men weet heeft de Hooge Raad be
slist, dat lijkverbranding volgens de begrafe
niswet, welke zelve 'n begrafenis verdient,
niet toegelaten maar toch ook niet strafbaar
gesteld is. Het standpunt van de regeering
is dus dat de crematie thans straffeloos kan
geschieden.
Waarom zij dan niet met 'n voorstel komt,
om met zooveel woorden te zeggen dat de
crematie ook wettelijk veroorloofd is
Wel, omdat zij zeker weet dat de recht-
sche meerderheid in de Eerste Kamer zulk
'n voorstel verwerpen zou. En vandaar die
herhaalde aandrang van het Kamper Kamer
lid en eenige anderen om den minister te
nopen met 'n voorstel te komen.
Ze dringen er alleen op aan.... om het te
kunnen verwerpen l
De oorlog.
B e r 1 ij n, 2 0 Dec. (W. B.) Bericht van
het opperste legerbestuur uit het groote
hoofdkwartier van heden voormiddag.
Het vuur van onze kustbatterijen verdreef
vijandelijke monitors, die gister namiddag
Westende beschoten. Aan het front was de
artillerie levendig werkzaam. Onze troepen
verrichtten met succes verscheidene opbla
zingen.
Een van onze vliegtuigeskaders viel Po-
peringhe aan, waar talrijke verbindingen sa
menkomen. Een Engelsche tweedekker werd
in den luchtstrijd bij Brugge neergeschoten;
de inzittenden zij dood.
P a r ij s, 2 0 Dec. (Havas). Namiddag-
communiqué.
Er waren granaatgevechten ten noorden
van het Bois en HacKe en tusschen de Som-
me en de Aisne en artilleriestrijd in de
streek van Fey. De De Franschen brachten
tot zwijgen eene vijandelijke batterij ie Saint
Lecoud (ten zuiden van Moulin-sous-Tou-
veni).
Aan den noordelijken oever van de Aisne
ontruimdenn de Franschen gisteravond een
kleine post, die zij bij verrassing hadden ge
nomen ten zuidoosten van Vailly, De halve
sector, die het garnizoen er van uitmaakte,
is teruggekeerd in de Fransche linie.
In de Woëvre in het Bois Mortmare en
het Bois le Prêtre, gingen de Franschen
voort met het werkzaam beschieten van de
vijandelijke stellingen. Er was een weder-
zijdsche kanonnade in de sectoren Nomeny
en Bionsourt (Lotharingen).
P a r ij s, 2 0 Dec. (R.) Het avond-com
muniqué gewaagt van eene steeds toenemen
de artillerie-werkzaamheid. Er. kwamen he
vige artillerie-actiën voor in Artois, inzon
derheid in de streek van Loos en van Gi-
venchy. De Fransche artillerie vernielde een
brug tusschen Soissons en Reims. In Cham
pagne verstrooiden de Franschen een op
marsch zijnde tToep en vernielde eene brug,
die veel gebruikt werd door den vijand. De
zelfde werkzaamheid was in de Argonne,
waar de Franschen een munitiedepot lieten
opvliegen. Het Fransche vuur verwoestte
Duilsche loopgraven in het Hanowell-bosch
bij Saint Mihiël on vernielde ook een blok
huis en machinegeweren.
Een Fransch vliegtuigeskader bombardeer
de effectief het station te Mulhause.
B e r 1 ij n, 2 0 Dec. (W. B.) Bericht van
het opperste legerbestuur uit het groote
hoofdkwartier van heden voormiddag.
Op het oostelijke oorlogstooneel is de
toestand onveranderd.
Weenen, 2 0 Dec. (R.) Officieel com
muniqué van heden middag.
Op het Russische oorlogstooneel zijn
geene bijzondere gebeurtenissen voorgeko
men.
W e e n e n, 2 O D e c. (R.) Officieel com
muniqué van heden middag.
Aan het geheele front was eene matige ar
tillerie-actie. Slechts in den Chiese-sector en
in het gebied van de Col di Lana steeg die
tot groolere hevigheid.
Berlijn, 20 Dec. (W. B.) Bericht van
het opperste legerbestuur uit het groote
hoofdkwartier van heden voormiddag.
Bij de gevechten ten noordoosten van
Tara zijn, zooals nader is bericht, drie berg
en twee veldkanonnen buit gemaakt. Giste
ren hadden bij Mojkovac woei nieuwe, voor
de Oostenrijksch-Hongaarscne troepen gun
stige gevechten plaats. Er werden eenige
honderden gevangenen ingeleverd.
Van de Duitschè en Bulgaorsche legeraf-
deèlingen is niets nieuws te berichten.
Saloniki, 1 9 D e c. (Havas). De inrich
ting en de versterking van het versterkte
kamp van Saloniki worden met ijver voort
gezet.
In de streek van Doiran worden Bulgaar-
•sche strijdkrachten samengetrokken, waaron
der de aanwezigheid van Duitsche elemen
ten wordt opgemerkt. Duitschiand oefent
pressie uit op de Grieksche regeering, om
vrijen toegang te krijgen 101 het Grieksche
gebied.
Weenen, 20 Dec. (R.) Officieel com
muniqué van heden middag.
De troepen van generaal von Koevess be
stormden de zwaar v'ersterkies tellingen aan
de Tara-linie ten zuidwesten van Bjelopolje
en bij Godura ten noorden van Beran^. In
de gevechten aan de Tara werden drie berg-
kanonnen en tyee veldkanonnen en 1200
geweren buitgemaakt.
Athene, 20 Dec. (R.) Officieel wordt
bericht, dat op Albaneesch gebied een ge
vecht tusschen Grieken en Bulgaren heeft
plaats gehad. Aan beide zijden waren ge
wonden, doch geen dooden. De rust is her
steld. Het onderzoek naar cle oorzaak er van
duurt voort.
Dit bericht is gevolgd door berichten,
waarin gemeld wordt, dot bij Korytsa een
gevecht is geleverd tusschen Grieken en
Bulgaren, dat te wijten is aan een veirassen-
clen Bulgaarschen aanval,
Ber 1 ijn2 0 Dec. (W. B.) Het Tage-
blatt bericht uit Sofia: Toongevende militaire
kringen deelen mede, dat van het geheele
Servische leger zich hoogstens 50.000 man
zonder trein en zonder artillerie hebben ge
red naar Montenegro en Albanië. De Serven
konden hoogstens zes op lastdieren geladen
batterijen berggeschut meenemen. Van de
30.000 Serven, die naar Montenegro
vluchtten, bereikten nauwelijks 20.000 Sku-
tari en ook dezen bevinden zich in zoo jam
merlijken toestand, dat zij bezwaarlijk als
combattanten kunnen worden gebruikt. Ver
schrikkelijker is het lot van de naar Albanië
gevluchte 20.000 Serven. Duizenden zijn
ongetwijfeld ellendig verhongerd, duizenden
wérden door de Albaneezen doodgeschoten.
Reusachtig is de buit, dien de Duitsche,
Oostenrijksche en Bulgaarsche strijdkrach
ten hebben gemaakt. 4500 spoorwagens met
talrijke, ten deele geheel nieuwe locomotie
ven zijn hun in handen gevallen. Bijna alle
wagons waren volgeladen met munitie,
kanonnen, leder, gummibanden, benzine, in
één woord een menigte voorwerpen, die de
Serven gedurende een jaar van de Entente-
mogendheden hadden afgeperst.
Weenen, 20 Dec. (W. B.) Uit het oor-
logsperskwartier wordt bericht: Voor de gOr
linge strijdwaarde van de bij het Montene-
grijnsche leger ingelijfde Serven is het feit
kenschetsend, clat de Serve*> het hoofdbe
standdeel uitmaken van de door de Oosten-
rijksch-Hongaarsche troepen gemaakte ge
vangenen.
Konstantinopel, 20 Dec. (W.
B.) Het agentschap Milli bericht, dat aan de
Dardanellen sedert gisteren op alle sectoren
van het front een verwoeden strijd heerscht.
Onze troepen vielen bij Anofarta en Aribur-
nu aan. Een tegenaanval bij Sedd ul Bahr
werd onder buitengewone verliezen voor den
vijand afgeslagen. Bij Anafarta en Ariburun
zijn gewichtige Vijandelijke steunpunten ge
nomen.
Een later bericht houdt in, dat de vijand
bij Anafarta en Aribi un geheel op de vlucht
is geslagen. Onze troepen bereikten de zee
bij Ariburun. De buit is ontzettend groot.
Een dilcke mist stelde den vijand in staat
te ontkomen zonder een groot aantal ge
vangenen achter te laten.
Londen, 20 Dec. (R.) Officieel wordt
bericht, dal alle troepen in Suvla en Anzac,
tegelijk met de kanonnen en de voorraden,
achtereenvolgens zullen worden overge
bracht naar andere operatie-tooneelen.
Londen, 20 Dec. (R.) Het ministerie
van oorlog deelt de volgende nadere bijzon
derheden mede over de ontruiming van An
zac en Suvla. Zonder door de Turken opge
merkt te worden, is het groote leger uit het
bezette gebied van het schiereiland Gallipoli
teruggetrokken, ofschoon het op enkele
punten in voeling was met den vijand.
Ten gevolge van deze inkrimping van het
front zullen de bewegingen op andere ge
deelten der linie in hevigheid toenemen.
Generaal Monro prijs de commandeerende
generaals en de marine voor de uitstekende
wijze, waarop zij de overbrenging van de
troepen hebben verricht.
Petersburg, 20 D e c. (Tel.-agent-
schap). Communiqué van den grooten gene-
ralen staf. In de omstreken van Bourgodc
Vidzy hadclen onbeduidende ontmoetingen
plaats met weinig talrijke vijandelijke deta
chementen. Bij Dobronoutze, ten zuidoosten
var Zulesziki liet de vijand voor onze loop
graven twee mijnen springen, trachtte ver
volgens door de trechtervormige opening' n
binnen te dringen, maar werd naar zijn eigen
loopgraven teruggeworpen.
In den nacht van 18 Dcc naderde eén
detachement éckiireurs, onder bevel van
den vaandrig Kolessnikoff in den omtrek
van Schikon (N.W. van Olty) een Turksche
post, viel deze met de bojonet aan en dood
de een gedeelte der bezetting. Terzelfder tijd
vielen de overlevenden met andere Turksche
elementen versterkt het detachement Ko
lessnikoff aan, dat gedwongen werd zich
terug te trekken. Tijdens den terugtocht
werd Kolessnikoff gevangen omen. Daar
op snelde een ander detachement Russi
sche éclöireurs onder commando van 'ion
sergcant-mujoor Gorclko te hulp en Koless
nikoff gevangen ziende, viel dit detachement
met Gorelko aan het hoof'1 de Turken aan
en bevrijdde Kolessnikoff. Sterke vijande
lijke detachementen warden gisteren tus
schen Teheran en Homadon teruggeworpen.
Zij hernamen het offensief niet.
Londen, 2 0 Dec. (R.) Bericht van het
persbureau. Generaal Townshend schal cle
Turksche verliezen in de actie van 1 Decem
ber en den mislukten aanval op Kut el Arna-
ra in den nacht van 12 op 13 December op
2500 man.
Eene afdeeling Britsch-Indische troepen
verrasten de troepen in den- nacht van 17
op 18 December in hunne vooruilgebrachte
loopgraven; 30 Turken werden gedood cn
elf gevangen genomen. Den 18en en den
December gingen rustig voorbij.
B e r 1 ij n, 2 O Dec. (K. N.) De correspon
dent van den Lokal Anzeiger te Konstanti
nopel verneemt uit betrouwbare bron, dat het
Turksche leger er in geslaagd is de Engel
sche liniën bij Kut el Amara te forceercn, zoc
dot een gedeelte van het Engelsche Jcgei
door de geregelde Turksche troepen is inge
sloten, terwijl het overige gedeelte door de
Arabieren re«t succes vervolgd wordt.
Londen, 19 Dec. (R.) Bericht van
Lloyds. Het Noorweegsche stoomschip Nico
is gezonken. Elf man van de equipage en
de loods zijn aan land gebracht.
Petersburg, 21 Dec. (Tel.agent-
schap). Een keizerlijke oekase maakt be
kend dat generaal Rouznky ontheven is uit
het ambt van commandant der legers aan
het noordelijke front. Hij blijft gehandhaafd
als lid van den Keizerlijken Raad en van
den oppersten raad van oorlog.
B e f 1 ij n, 2 0 Dec. (W. B.) Nazim Bey,
de algemeene secretaris van het Jong-Turk-
sche comité, die hier is aangekomen, ver
klaarde aan een redacteur van de Vossische
Ztg.: Turkije staat nu eigenlijk eerst aan het
begin van den oorlog. Iedereen is, met het
oog op de tot dusver met de wapenen be
haalde successen, vol goeden moed. Reeds
Wordt vervolgd.
Waar het geloof in de hand wordt geno
men, bekeken en gewogen, daar werkt het
niets uit dan twist en gekrakeelwaar het in
het hart woont en wortelt, daar bewijst het
wat het is en wat het kan.
door
ANNE SMIT KLEINE—EASTRé.
NVèèr opent ze 't bijbelboek.
Met den vinger bijwijzend, hèrleest ze
half-luid 't laatste vers van 1 Corinthe XII
„En nu blijft Geloof, Hoop en Liefde, deze
drie; doch de meeste van deze is de Lief
de.'
Met gesloten oogen herhaalt ze„de
mèèste van deze drie is de Liefde."
Ze leunt achter in haar 6toel.
Stilte suizelt door t vertrekje.
Leentje dut
Met een gil ontwaakt ze, springt overeind,
haar knieën kruiken, ze gTijpt zich vast aan
de tafel.
Puts 1 ze blaast de lamp uit.'
Alia, doe open, Leen I een bakkie voor
je I Je vrijer I star-bezopen I Z'n smoeltje
bloeit je mot m 's lijntjes wasschen.
Doe dan (.«di openl voor den donder I
je bent nog niet op je bed, we hebben best
je lich' zien branden
Aanzwellend gejoel, getier, gekrijsch, ge
brul voor Leentje's gesloten deur.
Een relletje.
Zouden ze me d'r tusschennemen
Zou Jaap er niet bijzijn
Leentje drukt, doodelijk ontsteld, T bon
zend hoofd tegen de voordeur.
Ze luistert.
Rumoerige jongens-, gillerige meiden-
stemmen.
'Is toch merakel, dat ze'm nou zöü laat
I leggen Jesses, wat 'n bloed aan z'n kop!
jz'n hessie an flarden
Alla, Leen f doe open f
Verdommenou zal de lol begin
nen I daar hè-je Teunis de veldwachter!
nou diuuil-ie 't kesot in
Leen grist de deur open.
Twee boerenknapen sleuren Veenders
overeind. Blootshoofds, bleek en slap,
hnngt-ie tusschen de pootige slungels.
Leen I 'n avond, Leen 1 Leen
'n avond, Leentje reutel-hikt Veen
ders, die nog wordt vastgehouden.
Los 1 laat los 1 schreeuwt Leentje, trekt
Jaap naar binnen, gooit de deur in 't slot,
legt den beschonkene voorzichtig neer in
't nauwe, donkere gangetje.
„O Susanna 1 o I Susanna
Gee' me nog een dropske
Gee, me nog een propske 1
Gèè' me nog een glaaske bier!"
Het lollend getier wordt zwakker en zwak-
kzr
Teunes zonder naar de oorzaak van
't standje te vragen, vermaant de dansende,
lawaaiende bende döör-te-loopen.
Leentje, met sidderend-tastende handen,
sluipt de kamer in, sluit zich op.
Ze is versuft, verstijfd. Haar tanden klap-
peien, ze beeft als een riet.
Tot zich zeil komend, gcrust-gesteld door
doodsche stilte vóór haar woninkje, schuifelt
ze in donker de trap op.
Licht durft ze nog niet ontsteken.
Ze rukt een kussen van d'r bed, dualt de
trap-af, houdt-stil, luistert in 't gangetje.
Veenders snorkt.
Ze bukt, beurt z'n hoofd op, duwt 't kus
sen er onder.
Groote God! hadden ze niet gezegd, det
ie bloedde 1
Ze scharrelt naar 't keukentje, onsteekt
een lampje, keert haastig terug naar den
slapende.
Daar lag-iel met half-geopenden mond, be
modderde en gehavende kleeren.
Hoe vaak reeds had z'm zc>5 gezien 1 Hoe
dikwijls had z'm gewasschen, z'n kleeren
schoongemaakt, versteld, bang als een we
zel, dat z'n gediag in den kijker zou loopen,
dat-ie zou ontslagen worden dat-ie
broodeloos zou zijn, hij, die z'n kost dubbel
waard was, hij, de beste, de aardigste, de
liefste jongen van de wereld, as de drank
duivel 'm niet te pakken had 'n dööd-
goeie jongen, die alles voor 'n ander over
had, bemind op school, die orgel speelde en
verzen opzei op de „Rederijkerskamer" zöó
mooi, zëó prachtig, dat je 'r koud van werd.
Leentje zet 't lampje op den grond, hurkt
bij 'm neer.
Met duizelenden blik bespiedt ze schich
tig z'n gezicht. Een dot krullen plekt op z'n
voorhoofd.
Ze beurt 't lampje op, strijkt met sidde
rende vingers over de kleverige masso.
Uit de keuken haalt ze 'n kom water, zeep,
een handdoek.
Heel voorzichtig wascht ze Jaap's voor
hoofd, het water kleurt rood, een kerf boven
z n linker-oog, zachtjes sijpelt bloed uit de
kleine wond.
Reeds viermaal heeft ze 't water ver-
verscht, nog altijd is 't bloederig.
Ze gaat naar boven, haalt een paar de
kens handig schuift ze er één, dubbel-ge-
slagen onder 'mmet de andere dekt ze 'm
toe; ze doopt een doek in frisch water, legt
die als 'n kompres op z'n voorhoofd.
Jaap snurkt niet meer. Hij slaapt rustig,
als een kind.
Koekoek I koekoek I klinkt 't van uit
Leentje's slaapkamertje.
Twee uur, zucht ze.
Even beurt ze den natten omslag op.
Goddank, het bloeden is gestelpt.
Leentje keert terug naar de keuken, ze
zet 't lampje op tafel. Huiverig wikkelt zij
zich in een wollen doek, zakt neer op een
stoel en luistert, luistert
Stilte, hoorbare stilte.
Ze zal waken, Jaap laten slapen tot 't aan
breken van den dag, dèn moet ze 'm wek
ken, z'n kleeren schoonmaken.
Zou de freule gelijk-hebben? Zou ze d'r
klanten verliezen, als ze Jaap niet los-llet
Begonnen de menschen d'r niet met den
nek aan te zien? Moest ze niet strbiden,
krachtig strijden tegen haar onberaden lief
de
Liefde 1
Leentje's schouders schokken driftig om
hoog.
Lielde van èèn kant, i s dat liefde
Hij dacht niet over d'r.
Zij was z'n Moedertje
Z'n Moedertje en daarmee uit I
Uit uit
„Zoo bKj e dan Geloof, Hoop en Lieldej
doch de meeste van deze drie is de Liefde.'
Liefde I Liefde
Liefde, zou dat nu zijnmenschenmin
naastenliefde
Nèè, als 't dat was, dén kon ze niet doeiv
wat ze voor Jaap deed.
Zou Ik 't kunnen volhouden Zou Jaap
nooit tot inkeer komen Nooit
„Bij God zijn élle dingen mogelijk 1
Leentje bad.
Innig is haar verzuchting tot God.
Kittig, snel, waarschuwt 't koekoek-klokj»
vijf maal.
Leentje trekt 't keukengordijn op. Ze
gluurt in den gangochtend-schemer vaall
door 't Iicht-raampje boven de deur.
Ze ontsteeekt 't petroleum-stel, kooW
water. 't Wordt tijd om koffie te zetteiy
Jaap te wekken, z'n kleeren schoon te ma
ken.
IVortlt rrri IqAt
