II* 162 14*b Jaargang. „DE E EM LAN DER". Vrijdag 7 Januari 1916. BUITENLAND. FEUILLETON. DE STERKSTE. Hootdrcdacteuri Mr. D. J. VAN SCHAARDENBURO. Uitgevers: VALKHOPP Cft ABONNEUENTSPBUSi 9l maanden voor Amersfoort f 1«00* Idem franco par pestJ»®®* Par week (met gratia verzekering tegen ongelukken) O.IO. ▲ikonderltyke nummais O-O®. Wekelijks bijvoegsel 0di ffotUnuhch* Huisvroin/* (ondor redaotie t»n Thérèso van Hovsd) par 8 mnd. 50 cts. Advertentiön gelieve men liefst vóór 11 our, familie» advertentie# en beriobten vóór uur in te lenden. Bureau: UTRECHTSCH ESTRAAT I. lntercomm. Telefoonnummer 66. PBUS DEB ADVERTENTIËN: N Van l—A regel*.e-t* es f 0.30, Elke regel meer «0.10. Dienstaanbiedingen 25 cents b| vooruitbetaling. Groote letters naar plaatsruimte» Voor handel en bearyf bestaan cee* voordeeltje bepalingen tot bet herhAald advertearen in dit Blad. bp abonnoraenb Eene oiroulaire, bevattende de voorwaarden, wordt up aanvraag toegezonden. Politiek Overzicht. Het dienstplichtvraagstuk in Engeland. De laatste dag .van het oude Jaar heeft Jn den strijd, die in Groot-Brittannie sedert maanden reeds zich concentreert om het vraagstuk van den verplichten krijgsdienst, eene gewichtige beslissing gebracht. De mi- nisterraad heeft dien dag vergaderd om te overwegen wat er te doen stond met het oog op de uitkomst, die de groote campagne tot aanwerving van soldaten voor het Britsche leger heeft opgeleverd. Die uitkomst is niet meegevallen; hoewel de groote trom duch- ÜT is geroerd, is het aantal mannelijke per sonen van den leeftijd, geroepen voor de verdediging van het vaderland op te ko men, welke zich uit eigen beweging voor eventueele deelneming hebben opgegeven, beneden de verwachting gebleven. Het best hebben de gehuwden aan de roepstem, die met zooveel nadruk zich liet hooren, gevolg gegeven. De ongehuwde mannen maken, vergeleken bij de gehuwden, eene slechte figuur; van hen ontbreken 650.000 op het appèl. Daaruit moet echter niet worden afgeleid, 'dat het besef van 't geen de liefde voor het vaderland eischt, bij de gehuwden zooveel meer is ontwikkeld dan bij de ongehuwden. De gehuwden hebben zich in ruimer mate la ten inschrijven, omdat zij omtrent de gevol gen van deze inschrijving gerust gesteld waren door eene verklaring van den premier Asquith in de zitting van het lagerhuis van 11 November. Het hoofd van het kabinet zin speelde toen op de mogelijkheid, dat de po gingen om door het stelsel van vrijwillige dienstneming te voorzien in de groote be hoeft aan soldatenmateriaal zouden misluk ken; hij zeide, dat in dat geval het land tot het inzicht moest worden gebracht, dat door den eenen of anderen vorm van wettelijke verplichting moest worden voorzien in het in gebreke blijven van het vrijwillige stelsel. Hij voegde daaraan toe, dat hij voor zijn persoon bereid zou zijn aan te raden, dat men dien weg zou opgaan, en liet daarop volgen: „Voor zooveel mij zelf betreft, zou ik zeker zeggen, dat de verplichting van den gehuwden man om in dienst te gaan hem niet moet worden opgedrongen of als bin dend voor hem moet worden beschouwd, tenzij en totdat ik hoop door vrijwillige inspanning en zoo niet op eenige andere v ijze eerst de ongehuwde mannen wor den aangesproken." De gehuwden konden zich dus laten in schrijven met de bijgedachte, dat zij niet de eersten zouden zijn, die werden opgeroepen om hunne verklaring gestand te doen, en dat men in ieder geval de ongehuwden zou laten voorgaan. Dit is de natuurlijke ver klaring waarom zij zooveel harder hebben geloopen dan de anderen. Nu zijn van de ongehuwden 650,000 in gebreke gebleven. De premier acht zich gebonden door zijne belofte van II November; het kabinet deelt die opvatting en daaruit is het wetsontwerp voortgekomen, dat eergisteren bij het par lement aanhangig is gemaakt. Het is geen prijsgeven van het vrij willige stelsel, dat in de bedoeling ligt. Men wil daaraan blijven vasthouden, maar als noodmaatregel, ter voorziening in de drin gende behoefte, die wordt gevoeld, wordt zoolang de oorlog duurt, machtiging ge vraagd door wettelijken dwang de leemten van het vrijwillige stelsel aan te vullen. De 650,000 ongehuwde mannen, die zich niet vrijwillig voor den dienst bij het leger wilden opgeven, zullen van ambtswege in de regis ters worden ingeschreven, opdat zij kunnen worden opgeroepen vóórdat de gehuwden aan de beurt komen. Daartoe is het regeeringsvoorstel beperkt. Ierland, waar het verzet tegen den dienst plicht bijzonder sterk is, wordt buiten de wet gehouden. Wie om des gewetens wil bezwaar heeft tegen den gewnpenden dienst, krijgt de zekerheid, dat van hem geene diensten zullen worden gevergd, waarbij hij de wape nen moet gebruiken. Dit alles doet echter niets af aan het feit, dat dit voorstel der re geering inbreuk maakt op iets wat het En- gelsche volk van oudsher placht te beschou wen als het palladium zijner vrijheid. Bitter moet men de tegenstelling voelen, die ligt in het feit, dot Engeland, dat zegt strijd te voeren tegen het Duitsche militarisme, om dien strijd verder te kunnen voeren genood zaakt is zijne toevlucht te nemen tot het mid del, waardoor Duitschland zijne legerinrich- ting heeft kunnen brengen tot den graad van volkomenheid, waarvan men in dezen oorlog de werking ondervindt. Men zet de beginselbezwaren op zijde. Voor sommigen zijn die bezwaren onover komelijk. Een der leden van het kabinet, de Home Secretary Sir John Simon, heeft om die reden ontslag genomen. Ook de verte genwoordigers van de arbeiderspartij in het coalitie-kabinet, de minister Henderson en de onderstaatssecretarissen Brace en Ro- bersen hebben hunne regeeringsambten neergelegd, naar aanleiding van de aan het regeerings-ontwerp vijandige stemming, die op het gister gehouden congres van arbei- ders-vakvereenigingen, aan den dag is gekomen. De overige ministers hebben het voorbeeld van den pre mier gevolgd, die, hoewel principieel tegen stander van den dienstplicht, in dit bizon- dere geval van den nood eene deugd maakt. Maar ook al stapt men daarover heen, dan blijven er nog bezwaren bestaan, die zich niet tot zwijgen laten brengen. Een zeer ge wichtig bezwaar kleedt de Economist in di vraag: „Wanneer dit het midd-I was or r den strijd te winnen, wanneer kon wor den bewezen, dat de invoering van Pruisi sche of continentale instellingen op onze e -|en den oorlog tot een spoedig einde kon brengen, dan zou ons volk zich wel la te i overreden het met groote meerderheid aan te nemen. Maar biedt de dienstplicht kans op succes? Opent hij niet veeleer het uitzicht op oneenigheld en mislukking?" Inderdaad liet is eene moeielijke beslis sing, waarvoor het Britsche parlement hier is gesteld. .-vü.-iiife. De oorlog. B e r 1 ij n, 6 J a n. (V. B.) Bericht van het opperste legerbestuur uit het groote hoofd kwartier van heden voormiddag. Op verschillende plaatsen aan het front hadden gedeeltelijk levendige artiileriege- vechten plaats. De stad l.ens werd aanhou dend door den vijand beschoten. Ten noor den van Le Mesnil werd een vijandelijke aanvalspoging met gemak verijdeld. Een vijandelijk luchteskader deed een aanval op Douoi zonder succes. Epn Duitsch vliegtuig schoot twee Engelsche vliegtuigen neer. Luitenant Boelke, die een van die twee neerschoot, stelde daarmee het zevende vijandelijke vliegtuig buiten gevecht. P a r ij s, 6 Jan. (Hevas.) Namiddag-com muniqué. Er was eene zwakke artillerie-actie in den loop van den nacht in de Argonne. In den omtrek van den weg naar Rijssel liet de v ij and een mijn springen, waarvan hij den trechter niet Icon bezetten. Tusschen de Oise en de Aisne namen de Franschen vijandelij ke patrouilles onder vuur en werktroepen, die belast waren met het herstellen van loop graven. In Champagne was het bombarde ment, dat gisteren door de Fransche batte rijen werd uitgevoerd, op verschillende pun ten van het front van den vijand, bijzonder werkzaam ten westen van Maisons-en-Cham- pagne, waar de Duitsche loopgraven vol be zet waren. P a r ij s, 6 J a n. (R.) Avond-communiqu4. Wij bombardeerden met succes de werken van den vijand in Steenstraete, het Sas. Het station Boisleux-Aum.jiit, ten zuiden van Atrecht, werd beschoten, toen er een trein door reed. Eene geheele installatie van ver giftig gas werd door ons kanonvuur vernield in Champagne, ten noorden van de hoeve Navarin; verscheidene gashouders sprongen. Berlijn, 6 Jan. (W. B.) Bericht van het opperste legerbestuur uit het groote hoofdkwartier van heden voormiddag. Een in een bosch ten zuiden van Jakob- stadt oprukkende verkenningsafdeeling moest zich terugtrekken voor een overmach- tigen vijandelijken aanval. Bij Czartorysk werd een vooruitgebrachte Russische postenketen aangevallen en terug geworpen. W e e n e n, 6 Jan. (W. B.) Officieel be richt van heden middag. De gevechlsarbeid in Oost-Galicië en aan de Bessarabische grens is gisteren belang rijk verminderd. De vijand onderhield tegen onze stellingen een gedeelte van den tijd geschutvuur. De infanterie kwam nergens in actie. Ook aan alle andere deelen van het noo: ostelijke front k' men geene ge beurtenissen van bijzondere beteekenis voor Petersburg, 6J an. (Tel.-agentschap). Officieel communiqué van den grooten generalen staf. Van de Golf van Riga tot de Pripet is ge weervuur gewisseld; op enkele punten heb ben wederzijdsche verkenningen plaats ge had, die door kanonvuur werden vergezeld. In de streek van Riga hebben wij opge merkt, dat de Duitschers op verschillende punten met ontplofbare kogels schieten; onze troepen hebben het kerkhof bij Tsarto- rysk bezet; zij verdreven den vijand en vor deren nog steeds. Aan de Strypa en ten Noord-Oosten van Tsernowitz hebben onze troepen zich ver sterkt tegen de op den vijand veroverde stellingen. De pogingen van den vijand, om in de buurt van Bojan tot het offensief over te gaan, werden door ons vuur verijdeld. Weenen, 6 Jan. (W. B.) Officieel be richt van heden middag. Aan het front in het kustland nam het vijandelijk geschutvuur hier en daar weder om toe. Ten noorden van Doljc wezen onze troepen weder verscheidene aanvallen bloe dig af en handhaafden zich in de veroverde stelli"' In het Tirolsche grensgebied had den in de sectoren Bühenstein en Riva le vendige artilleriegevechten plaats. Rome, 6 Jan. (R.) Officieel com muniqué. Onze zware kanonnen verijdelden de po gingen der Oostenrijkers om de loopgraven en kanon-emplacementen bij Malborghetto te herbouwen. Een levendig artilleriegevecht werd gevoerd van Plave tot de zee. Er waren een aantal vruchtelooze luchtraids aan de Isonzo en elders. Berlijn,6Jan. (W. B.) Bericht van het opperste legerbestuur uit het groote hoofd kwartier van heden voormidag. In den Balkan is niets nieuws voorgeko men. Weenen, 6 Jan. (W.B.) Officieel be richt van hedenmiddag. Ten Noorden van Berane en ten Westen van Rozaj zijn de troepen van het leger van generaal von Kövess in een gunstig vooruit- gaanden aanval tegen de Montenegrijnen. In het gebied van de Bocche di Cattaro trad in de laatste dagen van tijd tot tijd op beide zijden de artillerie in actie. Overigens bleef de toestand onveranderd. Londen, 6 Jan. (R.) In het lagerhuis vroeg Cornwall of de diplomatieke toestand van de geallieerden in Griekenland veran derd is sints de verkiezingen en of die nu beschouwd wordt als bevredigend, voor zoo veel de verstandhouding met de Grieksche regeering betreft. Lord Cecil antwoordde: Ik geloof niet, dat de bondgenooten reden heb ben om den toestand anders te beschouwen dan als bevredigend. Ber 1 ij n, 6 Jan. (K. N.) De Lokal An- zeiger ontleent aan A Villag het bericht uit Athene, dat generaal Sarrail door de gezan ten der Entente van de Grieksche regeering zou hebben geëischt zich er tegen te verzet ten wanneer de Btilgaarsche troepen da grenzen van het Grieksche gebied zouden overschrijden. De Grieksche regeering wees dezen eisch van de hand, zoomede den eisih, dat de overschrijding der Grieksche grenf slechts mocht geschieden in het kader van een frontalen aanval. De gezanten der En tente deelden aan de Grieksche regecring; mede, dat het legercommando der Entent.' door den nood gedwongen was zelf zorg te dragen voor de eigen troepen in het Griek sche gebied. P a r ij s, 6 J a n. (Havas.) Men bericht, dat eene aanzienlijke macht Turksche troe pen is bijeengetrokken aan de noordoostelij ke grens van Griekenland. Het is zeer wel mogelijk, dat Turkije zal trachten op Grie kenland revanche te nomen van den Balkan oorlog. B e r 1 ij n, 6 Jan. (W. B.) De Süilslavi. sche Korrespondenz te Weenen bericht: De toongevende kringen in Athene zijn onaan genaam getroffen door de aankomst von ko ning Peter in Saloniki, o... lat dit bezoek is geschied zonder uitnoodiging van Griek sche zijde, hetgeen een nieuw bewijs is, dal de Entente Saloniki eigenlijk niet meer als Grieksch terrein beschouwen. B e r 1 ij n O J a n. (W. B.) De Az Est be richt uit Bukarest, dat de mislukking van da zending van Schebeko ook hieruit blijkt, dol de in Bessarobie bijeengetrokken Russische troepen, die bestemd waren met Rumenio samen te werken tegen Bulgarije, naar an dere fronten werden gezonden. Konstantinopel, 5 Jon. (W. B.) Communiqué van het hoofdkwartier. Aon het Dardanellenfront was den 4en des voormiddags een tamelijk levendig artillerie duel, waaraan eenige schepen von den vijand deel namen. Het vuur richtte zeer wei nig schade aan; de schepen hebben zich ver wijderd. Onze buit bij Ariburun is vermeer derd met 2000 kisten handgranaten, een veldkeuken met volledig materiaal en eene menigte kisten met artillerie-munitie. Petersburg, ÖJanuari. (Tel.-agent» sschap.) Communiqué van den grooten ge neralen staf. Aan het front in &*/n Kaukasus hebben geen veranderingen plaats gehad. B er 1 ij n, 6 Jan. (K. N.) Volgens den Sedal Ikdam te Bagdad heeft een verbitterd gevecht plaats gehad, waarbij de Engelschen een gevoelige nederlaag zouden hebben ge leden. Konstantinopel, 6 Jan. (W. B.) Volgens hier ontvangen berichten uit Turk- schen bron hebben de Russen, meer dan 2000 man sterk, de plaats Scheno in Per- zisch Aserbeidsjan aangevallen, die door Turksche troepen en vrijwilligers bezet was. De Russen werden teruggeworpen en tot den omtrek van Oermia vervolgd, waarbij zij zware verliezen leden. Petersburg 5 Jan. (Tel.-agentschapj. Een Russische torpedoboot, die kruiste in de Zwarte zee, heeft de« 3en ter hoogte van Het is een domme waan dat men grooter iou worden als men een ander verkleint. ROMAN VAN ANNA WAHLENBERG. Geautoriseerde vertaling door B. NORTAKKER. 9 „Wil ie naar den rector?" vroeg hij. ..Ja, dat dacht ik...." •Tchain Anderson zag ex een weinig be schaamd uit. maar op hetzelfde oogenblik si'.tilde hij zich in om ongegeneerd te schij- 111::. Dat is niet dc moeite waard, hu hlijft van- d; .g huig liggen." De jonge man had zijn por- t'. aille voor den dag gehaald, en reikte den #r a een biljet. 'i Is zeker even goed als ik...." ...I;lieve liemel, geld is geld zei zijn pleeg- A: T en stopte het biljet nonchalant in zijn k. Daarna kwam weer hot tusschending tus- Hchcn buiging en knik met een nauwlijks hoor bare dankbetuiging. Toen stak hii den rijweg <3v ure over, sloeg een z/.-iraat ia cn ver- dw en. 1 rcer zag hem na. vreezend hem nog niet fcvi-"L t? zijn. maar vervolgde toen gerust cc- pie! I zijn weg. Voor dezen keer had hii l-ii- sba een ontmoeting tusschen ziin vauer en Johan. Anderson voorkomen. Nu zou hij waarschijnlijk een maand of drie. vier weg blijven. De tijdruimten tusschen zijn bezoe ken waren ongeveer zoo lang. Maar het best was, als deze man in 't ge heel niet meer in Stockholm kwam. Kort na dat hij met Birger's moeder getrouwd was, had hij een betrekking gekregen in een meu belmakerij in een kleine plaats. Als hii daar gebleven was. zou men van hem af zijn, dacht zijn pleegzoon. Zijn moeder was dood. Het verleden zou zoo goed als uitgewischt zijn, tenminste zoo goed als dat mogelijk was. Maar zooals het nu was zou het onophoude lijk opduiken en de herinneringen levend houden, die hij het liefst vergeten wilde. Opnieuw kwam het gevoel van schaamte over hem. Was hij geen onnatuurlijke zoon. dat hij aan de herinnering van het thuis zij ner jeugd en aan zijn moeder met znlke ge voelens kon dénken? Goed beschouwd had dit thuis toch ook lichtpunten bezeten, en zijn moeder was vriendelijk jegens hem geweest op haar ma nier. Misschien had ze hem alles gegeven wal ze aan teedere gevoelens bezat, ofschoon liet niet genoeg was geweest om het heimelijke verlangen te stillen, dat hij altijd gevoeld had, en dat altijd levendig was geworden als hij in een ander lliuis kwam en zijn ka meraden samen met hun ouders zag. Had zijn moeder verdriet gehad, toen hii volgens zijn vader's wil uit het huis van zijn pleegvader moest en naar vreemde menschen gezonden werd om op school te gaan en om opgevoed te worden tot iemand uit de be schaafde klasse? Blend a's vraag over zijn moeders gevoelens bil de scheiding had hein over deze zaak aan het denken eebrach* Ja, had zij werkelijk verdriet? Blij was ze niet, dat herinnerde hij zich nog. Maar het scheen hem alsof haar ge moedsstemming beier ontevredenheid dan verdriet genoemd kon worden. Ze had ge sproken van onnoodige geleerdheid en van domheid oni kinderen door het land te zen den. Nooit zou hij vergelen hoe ze afscheid van hem had genomen op het station. Na een klap op zijn schouder was ze van de tree plank van den wagon afgestapt. Ze bleef ech ter nog op het perron slaan en keek naar hem met hel zelfde ontevreden, brommigc ge zicht als toen ze over die onmogelijke scho len had gesproken. „Ja, nu zal het wel niet lang duren vóór je ons hier thuis vergelen hebt", had ze ge zegd. En liij had ni-cts kunnen antwoorden. Had ze hem werkelijk gemist. Of miste ze het geld, zooals hii soms geloofde, dal voor zijn onderhoud tot nu toe betaald werd? Welk een wantrouwen! Misschien geheel en al ten onrechte. Hij kende zijn moeder im mers zoo weinig, hij had haar na de schei ding slechts een paar maal vluchtig gezien. Hij wilde aan zulke gedachten geen plaats geven, hij zou ze van zich afschudden. Maar in hun plaats kwam dc gedachte aan een andere scheiding, die hij had hooren beschrij ven, die tusschen Blenda cn haar moeder. Zij had Blenda niet willen loslaten, was tel kens terug gekomen om haar te kussen." Die moedei' had niet geweten lioe ze kon leven zonder haar kind. Maar Blenda was ook een heel ander soort mensch dan hij. Geen wonder dat zij bemind was. Wat maakte hij toch gekke vergeliikin- uen. Om deze gedachten kwijt te raken en ziin doel vlugger tc bereiken, sprong hii od een tram. Die bracht hem direkt naar Norrtull; ee«n eindje daarvoor stapte hii uit en richtte zirn schreden naar een oud huis met drie verdiepingen, dat aan den eenen kant een heel lange schutting had waarboven dc kro nen der boomen zich verhieven. Ilii trad do ^oort binnen, passeerde den gang en de met karren gevulde plaats, ont sloot met zii«n eigen sleutel een poortje in de schutting en trad den tuin binnen, een van de weinige die overgebleven waren van de tuinen die eens de eigenaardige bekoring van dc straat hadden uitgemaakt. Hier, ópen naar het Zuiden, lag zijn eigen tuintje met broei kassen en bloembedden, waar hii proeven nam met kruisingen, en het kweeken van de gewassen die hii voor zijn studie noodig had. Nadat hij zich een tijd bezig gehouden had met het toedekken van een g3'oep planten, moest hij andere opgraven, die in huis moes ten overwinteren. Daar hij voor dit werk een spade noodig had, begaf hij zich naar het andere einde van den tuin waar in een prieeltje de tuinge reedschappen bewaard werden, nu het weer zoo koel was geworden, dat het voor het eigenlijk doel niet meer gebruikt kon wor den. Ilii maakte de deur open. maar bleef ver rast op den drempel staan. Het prieeltje was niet leeg. Daarbinnen log een jonge vrouw op de sofa met het hoofd tegen den harden, houten rand geleund, zonder bedekking te gen de ruwe najaarskoude. Ze lag met den rug naai* hem toe gewend, maar hii het ge luid van het opepen der deur. xlpog ze op en toonde hem een grauwbleek gezicht met een paar oogen wild van schrik. Ou hetzelfde oogenblik zonk ze echter terug op de sofa. terwijl dc uitdrukking van schril# in matheid overging. „O." zei ze, ..ik dacht dat het Maar ze aarzelde en drukte de ÜDpen op een. Ilii groette cctfi weinig verlegen, want lil? begreep dat hij ongelegen kwam. Anders waren ze goede bekenden en ka meraden, hii en Karen Orwell, de leerares in het teekenen op dc school, 't Was ook door haar dat hij het stukje grond voor zijn proefnemingen gekregen had. Zii en haar man woonden hier sanien met diens oude moeder, aan wie het huis behoorde, of ten»* minste zoo veel daarvan, als haar man nog niet door spel en door zijn slecht leven had verkwist. Nadat Birgcr verklaard had, dat hif slechts een spade kwam halen, bleef hii nog even staan, zonder een beweging te maken om naar zijn werk terug te gaan. „Is het niet veel te koud om hier zoo du» gekleed te zitten?" vroeg hij. Zij gaf geen antwoord, doch sloeg plotse* ling de handen voor het gezicht. Schreide ze? Hij hoorde niet dat ze snikto. ei&toen ze dadelijk daarna haar panden van het gezicht wegnam, wis het kaiui. „Ik heb vergeten mijn sleutel mee te nemen, toen ik uitgegaan ben", zei ze, ..nu kan ik niet in huis komen zonder aan. te bellen. En dat wil ik niet. want het meisje is uit. en ik durt moeder niet lastig te vallen. Ze heeft een ziek been. zooals u weet. Maar het is niets, dat ik hier eon poosje zit, ik ben heelemaal nicl koud." Wordt vervolgd!

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1916 | | pagina 1