st adsnTêu ws.~
WIJNHANDEL J. A. SCHOTERMAN Zn.
Utrechtschsstraat 34. lelsf. 145
Uit dèn ömTrekT
foren te Slikkerveer in oogenschouw, waar
druk gewerkt werd aan de herstelling en de
toegang door rijkspolitie was afgezet. Hier is
bij den weder opstekenden wind de toestand
niet zonder bedenking. Zoover het oog
reikt, ziet men één groot meer, waarvan de
golven tegen den hoogen rivierdijk slaan
De door talrijke arbeidersgezinnen gele
den schade is ontzettend. Er is een plaatse
lijk comité opgericht tot leniging van den
nood, ontstaan zoowel door verlies van in
boedels en provisie, als door verlies van
loon tengevolge van het stilstaan der over
stroomde staalfabriek. Ook werd reeds een
collecte gehouden.
De opperbevelhebber naar
Noor d-H o 11 a n' d.
Heden zal de opperbevelhebber van land
en zeemacht generaal Snijders,, een bezoek
brengen aan de geteisterde stTeken in
Noord-Holland.
De algemeene toestand.
Te Broek in Waterland Zuiderwoude en
ditdam wordt de toestand weer ernstiger,
doordat vele huizen door het water reeds
ernstig blijken te zijn ondermijnd en groot
gevaar loopen in te storten.
De bewoners vluchten. Er is extra mili
taire hulp naar de bedreigde plaatsen ver
trokken.
In den Wijde Wormer is de toestand
ongewijzigd. Nu de wind uit een anderen
hoek waait is het gevaar voorloopig weer ge
weken.
Uit P urmerend.
Uit Purmerend seint men ons hedenmor
gen:
Hedenmorgen 9 uur kwam de gemeente
raad alhier in spoedvergadering bijeen. Aan
genomen werd een verordening, waarbij het
verboden is zonder toestemming van B. en
W. in het overstroomde gedeelte der ge
meente te varen.
Donderdag bleef het water in het grootste
gedeelte der oude stad weer vrij sterk dalen.
Tegen den avond stak de wind op. Dat men
het gevaar niet geweken achtte, bleek uit
het feit, dat de telegraaftoestellen van het
postkantoor overgebracht werden naar het
station der H. IJ. S. M. Het postkantoor
stond voor een gedeelte in het water.
De Purmersteenweg is Woensdag Over
stroomd. Het Beupoldertje is flink versterkt.
Hedenmorgen 8 uur was het water weer
9 c.M. gestegen. Met angst ziet men den
komenden nacht tegemoet, met het oog op
het springtij. De hoogste gedeelten van de
oude polder loopen onder water. Het post
kantoor staaat tot aan de ramen vol. In de
katholieke school en in school no. 1 moes
ten de lessen worden opgegeven.
Tusschen 8 en 9 uur hedenmorgen is het
>oter weer 4 cM. gestegen.
Uit Edam:
Hedenmorgen kwam hier een schuit aan
met levensmiddelen. De Rijkscommissie van
Toezicht zorgt voor de distributie.
De toestand op Marken.
Men seint van het eiland Marken:
Het eiland is thans drooggeloopen en de
wegen zijn weer begaanbaar. De le luitenant
der grenadiers jhr. Van den Berch van
Heemstede is hier aangekomen; onder zijn
leiding wordt door de van den militairen
dienst vrijgestelde en naar het eiland terug
gekeerde Markers een aanvang gemaakt met
het opruirr\£n van de verwoestingen. De ge
mobiliseerde Markers zijn voorloopig voor
onbepaalden tijd van den militairen dienst
vrijgesteld.
De burgemeester van Marken dringt aan
op centrale samenwerking der steuncomités
en is tegen afzonderlijke inzameling van
gelden voor Marken. In verband hiermede
heeft de wethouder De Waart ontslag geno
men als penningmeester van het steunco
mité.
Uit de Zaanstreek.
Uit Zaandam wordt gemeld:
Sinds gisterenavond is het water met
schommelingen pl. m. 13 cM. gedaald. Aan
gezien gebleken is, dat de Wormer ringdijk
in een beteren staat verkeert dan men ver
wachtte, is de vrees voor overstrooming van
die zijde niet meer zoo grgoot. Door den
Noordwesten wind verwacht men wel een
flinke -waterstijging,
In Oostzaan verblijven nog steeds onge
veer 200 personen. Dezen wonen op het
niet ondergeloopen plekje om de kerk. Daar
woont ook een bakker, die voor het dage-
lijksch brood zorgt; boer Jonker, wiens
koeien in de krek staan, levert de melk.
Het eenige ongerief was, dat men er in
het donker zat, wijl natuurlijk de gasfabriek
op den dag van de overstrooming stop was
gezet. Doch ook hierin wordt voorzien. Van
uit Zaandam is men bezig langs de telefoon
palen aan het Weerpad electrische draden
te spannen. Vermoedelijk, zegt het Hbld.,
zal hedenavond het „blijvend gedeelte" van
Oostzaan in het genot van electrisch licht
worden gesteld.
Noodwaterkeering.
De Provinciale Waterstaat is voornemens
.»m den spoordijk AmsterdamZaandam te
versterken, om dien te doen dienen als
noodwaterkeering.
Verdronken vee.
In de gemeen'e Ransdorp zijn militairen
druk bezig met het verzamelen van van ver
dronken vee. De dieren worden te P ""ger-
dam ingescheept en naar de vuilnisbelt te
Amsterdam gebracht om verbrand te wor
den.
De melk.
De koeien, die in Waterland uit het zee
water gered werden, gaven de eerste paar
dagen daarna zoute melk. Daarna werd de 1
toestand weer normaal, doch de hoeveelheid
is sterk verminderd.
Uit Slikkerveer.
Uit Slikkerveer wordt aan de N. R. Ct. ge
meld:
Het water in den polder Woudestein is wel
wat gedaald, doch de huizen staan nog (van
'erleden Donderdag af) half onder water.
Nu zal men met pompen beproeven den pol
der droog te maken. Men zegt, dat het in
24 uur geschiedep kan.
De watersnood en het
scheepvaartverkeer
Naar men aan de Tel. mededeelt, heeft de
scheepvaart onder den watersnood niet noe
menswaard geleden .De binnendienst op
Noord-Holland geschiedt eenigszins onregel
matig; het zeeverkeer heeft in het geheel
geen stoornii ondervonden.
Werkende stakers.
In de Koog en te Zaandijk, schrijft „Het
Volk", doet zich nu het eigenaardige geval
voor, dat de stakende timmerlieden van de
stijfselfabriek en den kaashandel druk in de
weer zijn voor de gemeente aan het plaat
sen der betimmeringen voor de kistdammen
der waterkeering. Naar we vernemen, heb
ben ze als vaklui 40 cent per uur. De zaak
is niet van ironie ontbloot, als men weet, dat
ze staken om het loon van 29 op 31 cent
te krijgen, en dat o. m. wethouder Honig,
aar wiens fabriek ze staken, ze in de Koog
aan 't werk zette.
De watervoorziening in
Noor d-H o 11 a n d.
De watervoorziening van de geteisterde
plaatsen in Noord-Holland Is schrijft de
Tel. door de Amsterdamsche waterlei
ding krachtig ter hand genomen.
Daar de regenwaterbakken door het zee
water geheel brak zijn geworden, zul voor
loopig drinkwater van elders moeien worden
aangevoerd. Te Amsterdam wordt hét Duin
water in gocd-gereinigde zolderschuiten ge
pompt, om in de plaatsen van bestemming
weer te worden uitgepompt, waar de ge
meentebesturen voor de distributie zorg
dragen.
Maandag werden Volendam en Marken
ieder van een schuit van 50 kub. M. water
voorzien en Dinsdag volgde voor elk nog 36
kub. M. Purmerend kreeg in den nacht van
Maandag op Dinsdag 100 kub. M. toege
stuurd. Aanvragen om nog meer water wer
den tot heden niet ontvangen.
Men zal overwegen, of de geteisterde
plaatsen niet een zeker kwantum' in voor
raad kunnen nemen, want deze noodvoorzie
ning zal de eerste maanden nog wel aanhou
den. De regenbakken zouden eerst uitge-
pompt moeten worden, alvorens de toestand
weer normaal kan worden, doch van dit uit
pompen der bakken kan geen sprake zijn,
zoolang de waterstand niet tot het gewone
peil is ieruggevallen. Zelfs al is dit geschied,
dan staat men nog voor de reuzentaak, om
de ongeveer 15,000 HA. land leeg te pom
pen, die thans onderpploooen zijn. Gemid
deld staat het water 80 c.M. hoog, zoodat
men 12 millioen kub. M. zal moeten wegwer
ken, dat is zesmaal de hoeveelheid, die Am
sterdam aan drink- en werkwater per jaar
verbruikt. Bovendien zullen de voorberei
dende werkzaamheden tot het herstellen der
geslagen breuken in de dijken ook nog eeni
ge maanden vorderen, zoodat men niet al te
pessimistisch redeneert, indien men voor
het volledig herstel van één normalen gang
van zaken een klein jaar rekent.
Steun uit Zeeland.
Door het Provinciaal Watersnood-Comité
In Zeeland is een oproen 'nt alle Zeeuwen
gericht, waarin geconstateerd wordt dat d-J
waterramp, die d° '°nden aan de Zui
derzee getroffen heeft, treff^ - -Vr en om-
va- ijker is, dan de watersnood welke Zee
land in 1906 teisterde en dan de stormramp,
welke in 191 f schade toe
bracht in dit gewest. In die dagen van Zee-
land's nood werd op ongekend milde wijze
alom in den lande bijgedragen tot de leni
ging van nood en schade.
Het Comité herinnert er aan, dat de pen
ningmeester in 1906 niet minder dan
ƒ494.000 aan giften ontving en in 1911
ruim 140.000.
Thans heeft Zeeland een duren plicht te
vervullen, thans dient vergolden te worden
hetgeen eertijds aan Zeeland is geschonken.
Het Comité verklaart zich gaarne bereid
gelden in ontvangst te nemen en door te
zenden naar Amsterdam. Uit eigen midde
len zond het reeds 1000 naar de Centrale
Commissie.
De deelneming van het
buitenland.
De Duitsche gezant te 's Gravenhage heeft
in opdracht van den rijkskanselier den Mi
nister van buitenlandsche zaken de oprech
te en hartelijke sympathie der Duitsche re
geering betuigd naar aanleiding van de wa
tersnoodtoestanden hier te lande.
De Nordd. Allg. Zeitung schrijft: Ons na
buurland Holland is door den vreeselijken
noordwester storm, die zijne kusten in de vo
rige week teisterde, zwaar getroffen. Er is
niet alleen eene groote materieele schade
ontstaan, ook het verlies van menschen-
levens is te beklagen. Het geheele Neder-
landsche volk slaat de handen ineen om de
noodlijdenden te hulp te komen. De Ko
ningin der Nederlanden bezocht zelf met op
offerende liefde de getroffen ^provinciën en
leidt het reddingswerk.
Ook aan ons Duitschers zijn de door de
golven overstroomde streken, o.a. het schil
derachtige eiland Marken en Volendam, be
kend. Wij beklagen het lot van de onschul
dige inwoners, die in de golven omkwamen,
en nemen in den rouw van ons nabuurvolk
levendig deel.
Het Berliner Tageblatt schrijft, naar aan
leiding van de uitvoerige berichten over den
watersnood, welke Nederland heeft getrof
fen, woorden van deelneming voor de ramp
en zegt dat, al is medewerking van buiten
niet noodig, dan nog dient gezegd dat de
sympathie van het geheele Duitsche volk
2ich heeft geschaard aan de zijde van de
bevriende Hollandsche natie, welke zoo
zwaar is beproefd.
GiftvandenOostenr. gezant.
HetHbLon' an den Oostenrijks-Ven
gezant ee^» ven 100, met verzoek bij
gaand briefje op te n»men:
Haag, Van de Spiegelstraat 12
den 18. Januar 1916.
Hochlöbliche RedaktionI
Ich beehre mich, Sie zu ersuchen, den
mitfolgendcn bescheidenen Betrag von 100
Gulden für die notleidenden Bewohner der
Zuyder-See, deren Ufer ich so oft besucht
habe, freundlichst seiner Bestimmung zu-
führen zu wollen.
Ich knüpfe daran den Ausclruck der Hoff-
nung und Ueberzeugung, dass das Schick-
sal den herrlichen Ufern ühnliche Heimsu-
chungen, wie die letzte, ersparen werde,
denn trotz derselben bleibt ja doch das'alte
Wort wahr: „Uit zee hebt gij uw land ge
wrocht, o Nederland!"
In vorzüglicher Hochochtung zeichne ich
ergebenst,
Brn. GISKRA,
Kèis. u. Kön. Gesandter.
De politie te water.
Te Buiksloot is Woensdag een politieboot
gearriveerd, bemand met rijkspolitie tot 't
tegengaan von diefstaljen. Bij één der land
bouwers onder de gemeente Landsmeer is
een geheele partij meubelen en kleeren van
den zolder weggehaald, benevens twee rij
wielen. De politie stelt zich voor in een klein
motorbootje overal te kunnen komen. De
burgemeester heeft officieel afgekondigd,
dat varen met schuitjes zonder verlof iè ver
boden.
In den Anna Paulownapolder werd door
onverlaten in de ondergeloopen woningen
vreeselijk gestolen. Uit den stal van Hotel
Veerburg van den heer H. Jonker zijn zelfs
de koeien weggestolen.
Uit een woonwagen is door de politie een
motorfiets gehaald, die de bewoner van den
woonwagen beweerde van een onbekende
gekocht te hebben.
Om daaraan een einde te maken mag nie
mand zich meer door den polder bewegen
zonder te zijn voorzien van een pas, afgege
ven op de secretarie, en voorzien van de
handteekerting van den houder.
Woensdagmiddag werd zelfs de brievenbe
steller door een militairen wachtpost terug
gezonden, omdat hij geen pas had.
Van Donderdagnacht af zullen verschei
dene gewapende marinesloepen de wacht
houden bij de doorbraak in den buitendijk,
opdat geen vletten met diefachtige beman
ning binnenvaren.
Na één waarschuwing zal met scherp ge
schoten worden.
Ook zullen gewapende sloepen in den pol
der patrouilleeren, die eveneens na een
waarschuwing zullen schieten, wanneer er
iets verdachts wordt bemerkt.
Marktberichten.
Eier.ma 'kt te Raalte.
Aanvoer 65U00 stuks.
Hoogste prijs f 8.Laagste prijs f 7.—
Gemiddeld f 7.50.
Stemming gewoon
Eiermarkt te Olst.
Aanvoer IQOoO stuks.
Hoogste prii9 f 7.50. Laagste prjjs f 7.
Gemiddeld f 7.25.
Stemming
Reclame*
pin» t 1.50 per anker accijns.
Gisterenmiddag hield de Raad van Utrecht
eene vergadering, onder leiding van den
burgemeester mr. J. P. Fockema Andreae.
Aan de orde was de voordracht tot stich
ting van een Centraal-Museum in het ge
bouwen-complex van het voormalig convent
van St. Agnes aan de Agnietenstraat.
De kosten van verbouwing worden ge
raamd op 250.000, terwijl de exploitatie
kosten worden begroot op 13.000 per
jaar.
Uit de besprekingen bleek dat de voor
dracht algemeen met instemming is begroet,
alleen vonden enkele leden de tijdsomstan
digheden minder geschikt om thans eene
dergelijke uitgaaf te doen en zulks te meer
daar de stichting van een Centraal-Museum
wel zeer wenschelijk is doch niet van be
paald dringenden aard kan worden geacht.
Bij de beantwoording der verschillende
sprekers wees de voorzitter er o.m. op, dat in
dit jaar hoogstens een bedrag van ƒ30.000
zal vereischt worden voor kosten van sloo-
ping.
Eerst in 1917 zal men den eigenlijken
bouw uitvoeren en in 1918 de verdere in
richting afwerken
Het grootste bedrag zal dus ten laste van
1917 kunnen gebracht worden en de afwer-
kingskosten ten laste van 1918.
-Ook wordt de medewerking verwacht van
het Rijk bij de restauratie van de kapel van
St. Agnes, een bouwwerk van groote betee-
kenis.
Nadat nog eenige discussie had plaats ge
had en ook de wethouder Harte de voor
dracht nog had aanbevolen ,werd het voor
stel om over te gaan tot den bouw van een
Centraal-Museum aangenomen met 30 te
gen 3 stemmen en dat om een krediet van
250.000 daarvoor uit te trekken met 20
tegen 7 stemmen.
De overeenkomst met het Aartsbisschop
pelijk Museum, betreffende plaatsing van dit
museum in het Centraal-Museum, werd ver
volgens zonder hoofdelijke stemming goed
gekeurd.
Na korte bespreking werd eveneens goed
gekeurd een voordracht van B. en W. tot het
bouwen van een brug over de Biltsche Grift
tegenover de Poortstraat en het doortrekken
van de Poortstraat,
De kosten van dit werk worden begroot op
ruim 43.000.
De vergadering werd hierna gesloten.
Mevr. Poolman te Utrecht.
Gisterenavond gaf mevr. Christine Pool
man te Utrecht haar afscheidsvoorstelling
met Lentewolken. Het publiek was talrijk
opgekomen en juichte de gevierde tooneel-
speelster geestdriftig toe. Bloemstukken
werden haar overhandigd namens de Utrecht
sche afdeeling van het Tooneelverbond, den
senaat van het Utrechtsch Studentencorps,
de Schouwburgcommissie en de Koninklijke
Rederijkerskamer „Jan van Beers". Aan het
slot richtte de heer \V. de Haan, voorzitter
van „Jan van Beers", een hartelijke toe
spraak tot mevr. Poolman en bood haar het
eere-lidmaatschap dier kamer aan.
Inbraken. In den afgeloopen nacht
hebben dieven zich toegang verschaft tot de
chocoladefabriek „Para" aan den Laarder-
weg te Hilversum .Een brandkast werd gefor
ceerd, waarna men zich meester maakte van
eenlg geld, dat daarin werd gevonden. Ook
is ingebroken in het kantoor der firma En-
sink, ijzergieterij aan dienzelfden weg. Hier
wordt evenwel niets vermist.
N ij k e r k. De minister van waterstaat, dr.
Lely, gaat vandaag naar Nijkerk en omstre
ken. Op deze reis wordt de minister verge
zeld door den inspecteur-generaal van
's rijks waterstaat in de tweede inspectie,
den heer J. C. Ramaer.
Levensgevaarlijke verwon
ding. Woensdagavond zijn te Stroe, ge
meente Barneveld, twee militairen uit Millin-
gen door messteken levensgevaarlijk ge
wond. Twee vrachtrijders uit Ermelo zijn ge
arresteerd.
Doorkomst H. M. de Koningin.
Hedenmorgen, omstreeks half-tien, kwam
H. M. de Koningin aan het station, alhier
aan. Per auto ging de tocht verder naar Nij
kerk, tot het bezoeken van de daar door den
watersnood geteisterde streek.
Orkestvereeniging „Amers-
f o o r t".
Bovengenoemde ookestvereeniging gaf
Woensdagavond in Amicitia een concert,
met medewerking van Willy Thoenis
(zang), begeleid door Cécile Jeekel en An-
tonie Renssens (viool), begeleid door Jos.
Stoetzer.
Wat een dilettanten-orkest onder degelij
ke en ernstige leiding kan bereiken is dezen
avond getoond, vooral door de uitvoering
van de Ie Symphonie van Beethoven, welke
uitstekend ten gehoore werd gebracht. Ook
de „Suite van Alter Style", over 't geheel
lichte muziek, werd goed verklankt, terwijl de
echte Strauss' wals aan 't slot van de perfec
tie ging. De heer van Aaken met zijn altijd
jeugdig vuur weet zijn musici met dat ech
te élan aan te voeren, dat ieder met een
beetje goeden wil, tot uitstekend werk aan
zet. Geen wonder dan ook, dat het orkest een
aanmerkelijke hoogte onder zijn bezielende
leiding heeft bereikt. Eenige versterking van
alten en cello's zou zeker welkom zijn. De
Belgische cellist, die uitnemend speelt, is
zeker een aanwinst te noemen. Eerste en
tweede violen bleken uitstekend bezet.
De zanger Willy Thoenis bleek over een
symphatiek, naar baryton gaand geluid te
beschikken. Uitspraak en voordracht vielen
zeer te roemen. Het best vonden we hem in
de eerste liederen; die na de pauze konden
ons minder goed bekoren. Hij werd heel
goed begeleid door mej. Jeekel.
Voor den violist, Antonie Renssens uit Dé-
venter een luid bravo. Volkomen beheersch-
te hij de techniek, en speelde met een be
nijdenswaardige gemakkelijkheid, terwijl hij
in vollen ronden borst zijn instrument deed
zingen. Vooral het meerstemmig gespeelde
Am Meer was zuiver en schoon, terwijl de
technisch hooge eischen stellende Danse
Tzigane, schitterend werd gespeeld. Onge
twijfeld is hij een violist die veel voor de toe
komst belooft.
De begeleiding van mej. Stoetser was als
immer punctueel.
Den dames pianisten werden bloemen aan
geboden.
P r o p a g a n d a-B ij e e n k o m s t S. O. V.
Men schrijft ons
Woensdagavond 8 uur had In „Ons Huis"
een openbare Propaganda bijeenkomst plaats
van de Vereeniging van Geheelonthouders
onder Nederlandsch Spoor- en Tramweg
Personeel (de S. O. V.)
Als spreker trad op de heer G. L. d e
Haas, uit Utrecht, algemeen secretaris der
Vereeniging, die op heldere en duidelijke
wijze uiteen zette, hoe de eigenaardige werk
kring van het Spoorweg personeel het ge
heelonthouder zijn tot een gebiedende eisch
maakt. De machinist op zijn machine en de
wachter in het seinhuis en bij de wissels
met het oog op de veiligheid, zoowel als het
stations-personeel, dat voortdurend afwisse
lend z;ch beweegt van de verwarmde lokalen
naar de perrons en tochtige loodsen, met
het oog op hun lichamelijk weerstandsver
mogen, allen moeten geheelonthouder zijn.
Spreker d.elde mede dat de drankbestrij
ding internationaal onder het spoorwegper
soneel groote vorderingen had gemaakt. Tot
de internat, drankbestrijders ver. met te za-
men 80.000 leden beh^oren Denemarken,
DuitschUnd, Engeland, Finland, Frankrijk,
Noorwegen, Oostenrijk, Servië, Zweden,
Zwitserland.
Spreker toonde aan dat naast de alge-
meente drankbestrijders vereenigingen, de
afzonderlijke groepen alle reden van bestaan
hebben. Evenals bijv. de onderwijzers ge»
heelonth. ver. o. a. bestudeeren de Invloed
van het alcoholisme op de hen toevertrouw
de leerlingen, 200 steh de S, O. V. «fch ten
doel bij Spoor- en trcxnwegp rsoneel c-kr/*
ning ie vestigen dat het belong der verkeer^
veiligheid hen verplicht tot geheelonthou*
ding van olcoholhouüende dranken en
deze strekt tot eigen lichamelijk en geeatehjj
welzijn, tot dat van het gezin en van ei*
samenleving. Daar de S. O. V. in verschik
lend opzicht den moreelen steun geniet de|
Directies van S. S., H. S. M., N. B. D. S.,
N. C. S., N. T. M. en v. Gend en Loos en
met jaorlijksche subsidies tot een bedrag van
1250 gesteund wordt, kan rij volstaan me|
van haar leden een minimu-r contributie van
J 0.50 per jaar te vrager Voorvaar vooi
niemand dus een beletsel.
Na in korte trekken verder te hebl»en uan-
getoond alles wat de S. O. V. tot nu toe if
het belang der geheelonthouding reeds ver*
richtte en zich nog voorstelt te bereiker^
eindigde spreker met een warme opwekking
tot toetreding als lid der vereeniging.
De jongelui Hartveld, viool en mejuffr. A.
de Rooi, piano, bracht op voortreffelijke
wijze het bondslied en eenige andere num«
mers ten gehoore, waarvoor zij met eer
dankbaar applaus beloond werden.
Na afloop dezer openbare bijeenkoinsl
werd de afdeeling Amersfoort definitief op
gericht. Het bestuur is thans samengesteld
als volgt: A. Baartman (voorz.), R. Baarsma
(Secr.), H. Busé (penningm.), J. A. Nierkef
en G. de Man.
Dit nieuwe bestuur hoopt de Afdeeling
Amersfoort, die sedert de mobilisatie was in-
gesluimert, tot nieuw leven te wekkenl Het
roept alle spoorwegmannen te Amersfoort
toe: „Sluit U bij ons aan." Want al beoogt de
S. O. V. niet zich te bewegen op politiek of
godsdienstig terrein, toch zal elk vakvereeni-
gingsman wel inzien dot zij de strijders tegen
het alcoholisme aan hun zijde hebben, waor
ook deze de machten van eigenbelang ci\
onwetendheid bestrijden, de grootste strui
kelblokken op den weg tot verheffing der r-
beiders in 't ulgemeen.
Ieder spoorwegman die nauwgezet zijn
plicht wil betrachten, die verder ook wil
trachten zich zelf te zijn, d. w. z. zijn oogen
open wil zetten om te zien en zijn hersener
wil laten werken om te weten, moest geheel
onthouder zijn! Als lid meldde men zich aar
bij den Secretaris, Nicasiusstroat 22.
Renaissance en Reformatie.
Voor de Ver. voor H. O. buiten de univci
sitcit hield gisterenavond in Amicitia dr. H.
Ph. E. v. d. Bergh van Eysinga een lez'ng 0
bovenstaand onderwerp. Daar het zeer mc
is van de naar vorm en inhoud zoo sch
rede een dogblodverslag te geven, zullen
slechts enkele gedeelten aanstippen.
Spreker zette eerst uiteen hoe in het ou«r
Christendom is een element von wereldverloo-
chening, van wanhoop in het leven. Als «v
Grieksch Romeinsche wereld de kerk gaat stich
ten is het oude niet verloren. Moor brengt men
oon de Germanen, wien het tragisch besef in I
bloed 2it, het oude Christendom, dan zal liet
Germoansche volk een economische en politieke
ontwikkeling tegengaan, in die menschen gaat
iets nieuws ontkiemen, dal geestelijk is, een lief
hebben van het leven, dot men er weer in ge
looft, dat men het aangrijpt en weer vernieu
wen wil. In het Noorden is de guurheid van het
klimaat, de versombering door het pijnbosch, d?
behoefte aan veel voedsel en als gevolg daar
van tragere gedachtengang, en het melancho
lische, dat blijft.
Het overbrengen nu van den mensch van het
Noorden naar het Zuiden, naar het oude It m.
het land van de schitterende zon is geworden -•
renaissance, de hergeboorte van den geest. -
netië, Florence, centra der renaissance zijn n
de lijden der volksverhuizing plaatsen gov 1
waar de Germanen zich hebben vostgcz»--.
zijn steden met Germaansche nederzet
waar de handel opbloeit en voor 't eei
bankwezen floreert. In die steden openbaar* t
iets gonsch nieuws. Burcht en cathedroa^ r t
klooster zijn centra van cultuur geweest. 1 -r
nu ontwikkelt zich de stad en zeker is het i<
eigenaardigs, doordat dc Germanen er iets
maken, wat nog nooit heeft bestaan. Daur^i
doet het Humanisme, na den val van het ou e
Byzantium zijn Intocht in* Italië cn breidt 1
meer en meer uit, hetgeen moet worden een
verruiming van den geest, een dieper won1 n
van de cultuur. De middeleeuwen zijn gonsch
verschillend van de oude klassieken, een andere
geest vervult de middeleeuwen als de oudheid
Maar nu verandert dat. In dat zuidelijke land
borrelt het leven op, dat aangroeit en uitgroeit
en nu gaat men de oudheid beter waardeeren.
Dan krijgt men een herleving van Plato. Men
voelt wie Plato is, men begrijpt hem en leert
hem. Er komt een eerbied en liefde voor de
antieken, deze menschenzlelen voelen zich ver
want met hen, die eeuwen geleden hebben ge
leefd.
De renaissance openbaart zich in de tweede
plaats in het ontwakend natuurgevoel. In do
middeleeuwen voelt men weinig voor de natuur
en bij de ouden vindt men nog veel minder na
tuurgevoel. Men is blind voor dc wereld rond
om, het eenige waarvoor men zich interesseert
is de mensch, voornamelijk het innerlijke van
den mensch. Dat er echter ook een ziel is in do
dingen, dat primitieve besef, dat geheel op den
achtergrond was gedrongen, duikt weer op ia
dez n nieuwen tijd. Petrarca beschrijft een berg-
beluimming, waarbij hij in geestdrift raakt voor
wat hij ziet. Bij Petrarca zien we dus een voor
uitgang, een liefhebben en bewonderen van do
natuur.
Een derde kenmerking is de ontluiking van
het individu. In de middeleeuwsche beschaving
is betrekkelijk weinig sprake van het individu.
Het individu gaat op in de alles omvattende ge
meenschap, de kerlc, waaraan men met zijn den
ken en voelen onderworpen is. En gaat het bul
ten de kerk om, dan gaat het individu onder t*
de feodaliteit.
In de renaissance eeuw nu krijgt men e«n «nt**
luiking van het individu, er komen menschen,
die veelzijdig ontwikkeld zijn.
Larcuzo de Mediris is een buitengewoon veel-
tijdig- man. Hi] de grondlegger van ec-n bl«
bliotheek, die nog beslaat. Hij is munten-vert*"
meioor, hij is ook denker en dichter en word»
aangeraakt door de geschriften von Plato. Maai
hi] verwaarloost daarbij niet het gewone
Hij heelt hart voor het volksdialect. In de volk»
taal ligt voor hem een takcre bekoring, btt h»
