Collecte Watersnoot
METHORST VAN LUTTERVELD,
yberf
IJ. E. VAN NIE
DANSERESJE
VOOR DE HOEST.
Electrische Ornamenten
Pension aangeboden
Gebruikte Schrijfmachine
Dit is voor U.
PASTILLES
ADVERTENT! EN.
boekhouden
VERPLEEGSTER
Hulp In de Huishouding,
De Commissie die zich bier ter stede heeft gevormd tot het inzamelen
van gelden voor den watersnood, verzoekt dames en heeren. die bn-
rcid zijn voor bovengenoemd doel aan de te honden inzameling meda
te werken, zich schriftelijk of mondeling vóór Zaterdag 22 dezer, de»
namiddags 2 nor op te geven bij een der ondergeteekenden.
G. M. CREMER, Utrechtscheweg 108; D. GERRITSEN, Soesterweg 9.
Mej. C. J. E. LEINWEBER, Mnnrhnlzen 113, MeJ. E. MIDDELBURG.
Utrechtscheweg 133, Mr. A. VAN TRAA, Utrechtscheweg 80.
Kassiers en Commissionairs in Effecten.
CoBraËaire Yennooleii h. oyens zonen, ie
Amersfoort,
Coupons. Incasso's. Safe-deposit.
J. TH. VAN NES. 30 Ho* 30.
Boomkweekerijen c,Rosegrove", Soest
elite-programma
Sardines
Kreeft
Zalm
Appetlt sild
Sardelrings
Ansjovis
UÜ J. VAN GENDEREN,
Teleph. 104. Arnhemschestraat
35.
De Redenaar
ïaMeMen'
MAGAZIJKEt! f. TAPHUI EN BEDDEN
Wybert
Astha
Emser
Poncelet
Valda
Alle soorten drop
verkrijgbaar bij A. VAN DE WEB,
Tel. 217 Langestraat 23.
ONTVANGEN
Utrechtschestraat 18
AMERSFOORT
C. E. WOLFF te Maarssen.
fcristert de gewone mensclicn en In zijn gedlch-
fcan ligt dan ook dc ziel der 1 oscaanschc mcn-
tchen. Alle kunst heeft hij lief, bevordert hij.
Op kerkelijk gebied treffen wc Pous Leo X
t«n Hij had altijd gasten en om hen bezig te
houden liet hij canavals aanrichten. Er waren
•an zijn hof zangers, viool- en fluitspelers. Hij
was een groot bewonderaar van de kunst en
koesterde een groote bewondering voor de La-
tijnsche taal. En als men dan bedenkt, dat Ra
phael aan zijn hof was, en van hem opdrachi
«reeg tot zijn groote scheppingen, don voelt
men in hem een persoonlijkheid.
Er zijn nog andere namen. Leonardo da Vinei,
ten groot wetenschappelijk man, is de man van
4* praxis, van de daad meteen. Hij is beeld
houwer, maar het meest bekend als schilder van
de Joconda.Tal van menschen zijn aangegrepen
loor die vrouwenfiguur. Het geheim daarvan
to het veelomvattende. Daar ligt in het geluat
een dfe vrouw iets dieps, iets peinzends, iets
buitengewoon individueels, dot de menscli, die
het geschapen heeft, het moet omgedragen heb
ben in zijn ziel. Iets vreemds tn hem is het exo
tische. Het ongemeene trekt hem aan, bij hem
vinden we de liefde voor het grillige, voor het
vreemde, voor -datgene, wet niet is de soort,
maar de enkele.
Michel Angelo is dc moderne geest, modern
m dien zin, dat de grootste contrasten zich in
hem vereenigen. Hij is een nerveus tempera
ment, in zijn ziel zijn opgehoopt vele elementen.
Hij schept een kunst, die groot en geweldig is.
Denken we aan dc plastiek, waarin hij God den
Vader uitbeeldt. En nog sprekender is zijn uit
beelding van den Christus, die doet denken aan
een Apollo, dat is een Grieksche Christus. Alles
Is oud-testamentisch in Michel Angelo, van
breed gebaarbij hem is niet de Christelijke
liefde, maar de verhevenheid van het Oude
Testament.
Raphael is als artist zuiverderhij is artist
von den bloede, voor wien de schoonheid alles
Is. Merkt bijv. eens op bij hem de Madonna en
de Christus. Wat is dat nu anders dan een Itali-
"lansche vrouw Kunstkenners weten zelfs te
«eggen, welke vrouw, n.l. de geliefde van den
schilder. Hier is niet de devotie^, maar hier gaat
het om de schoonheid van de vrouw. Maar om
dat Raphael weet dat de kerken beelden en
schilderijen noodig hebben, zal hij zeggen, dat
het de Madonna is, maar het sterkst komt zijn
persoonlijkheid uit in zijn portretten.
Met het ontwaken van het natuurgevoel in de
renaissance en de vcrheidensching van het ge
voel, gaat samen de ontwikkeling van den in
dividu. De renaissance heeft maar één ideaal
de schoonheid. Schoon moet zijn het leven, maar
moet het ook ernstig zijn en diep Zonderen we
Angelo uit en neemt ge al de artisten van toen
en ook de pausen en ze zijn dikwijls geschand
vlekt door de gruwelijkste misdaden. En don
krijgen we toch een schrikwekkend beeld van
den gr-st der renaissance. Maar toch is in de
renaissance de kiem van iets schoons en iets
goeds. Te laken is het gebrek aan moreele
kracht, maar te danken de weder-opleving van
het individualisme, de ontdekking van den
mensch in de wereld, de openbaring van een
geest, die meer zelfbeheersching, meer décor,
meer beschaving wil en een begin van dieper
natuurgevoel.
Die renaissance is voorbijgegaan, omdat in
het zuiden iets broeide. Spanje werd in de mid
deleeuwen geteisterd door de Moren. "En wat de
kruistochten waren voor de Christenen van het
N -orden, was daar een chronisch verschijnsel.
Alt 1 was men strijdende voor de kerk en den
Ciiristuszoodat men meer en meer verknocht
raakte aan de pausen. Schotten werden in Spanje
binnengebracht en alles ging onder de autori
teit van Rome. Toen nu het Spaansche volk zag
den oiu1. jar? van de kerk van Rome, kwam
uit Spanje de contra-reformatie. Karei V nam
den Paus gevangen en de Spaansche geest, zoo
uitstekend geteekend door Murillo, kreeg macht
in Italië en in de Roomschc kerk. De Renaissance
werd er door verbroken, maar ook nog op een
andere wijze n.l. door de reformatie.
Na een korte pauze herinnert spr. aan een uit
lating van Bürckhardt, dat dc kerkhervorming in
de I6e eeuw de roomsche kerk heeft gered, in
dien de retormatie niet was verschenen, zou het
pausdom economisch en politiek ten gronde zijn
gegaan.
Nu het gevaar kwam uit het Noorden stelden
de Spanjaarden zich te weer en hebben door hun
cor.'re-reformatie het pausdom gered.
In het Noorden met zijn donkere luchten en
zijn felle winden, met zijn strijd tegen wind en
zee is de geest somber. In zulk een wereld ont
wikkelt zich het geweten, wat een bij uitstek
Germaansch verschijnsel is. Die geest nu van
het Noordra is zeer verschillend met dien van
het zuiden. In het Noorden wordt het huisgezin
van grootc beteekenis, terwijL in. het Zuiden
moraal en liefde en huiselijk leven losser zijn.
Daarbij komt dnnr dat het Noorden de Pieters
penning moet opbrengen, waardoor de span
ning tegen de moederkerk toeneemt. Bekend is,
dat Luther te Rome komt en ontzet raakt over
al de weelde en al de gruwelen. Er komt dan
oo uit het Noorden niet alleen een economisch
politiek, maar ook een ethisch verzet. De refor
matie was een economisch ethisch verzet tegen
de Katholieke renaissancekerk.
Vroeger was cr al verzet ontstaan tegen mis
bruiken in de kerk, maar dat was op niets uit-
geloopcn. Dc reformatie kwam echter ter juister
tijd. De kerk was geworden het Babylon der
wereld, een kerk van ontucht cn onderdrukking.
Dc renaissance kerk heeft het veel erger ge
maakt dan liet ooit was. De reformatie is dan
ook niets dan een zedelijk verzet. De reformatie
is de ethische^ natuur zelve, het werk vnn een
voudige naar de wereld. Om economische en
conscientie-redcnen keeren zij zich tegen de
Roomsche kerk. Het verzet tegen de renaissance
eenmaal geboren, verwerpt het Protestantisme
e1' -- er van. Het zuiverst komt het uit in het
Puritanisme in Engeland.
De menschen hadden niets anders dan de
kerk. En die kerk was geworden een leugen.
En nu zoeken ze in zich zelf. Er zijn diepe
gronden in hen zelf. De God van het puri
tanisme is dan ook de God van het felle ge
weten, van de wereld, waarin alles verloren
is. Het is niet de God van liefde, maar de
strijdbare God, die de menschen zal over
winnen. Hun geest is Oud-Testamentisch.
Het goddelijke is het heilige, het onaantast
bare voor de Puriteinen. De mensch is in het
puritanisme en het Calvinisme niet iemand,
die in het water ligt en zijn hand uitstrekt
ter redding, maar de reeds bewustelooze. De
mensch zelf kan niets. De groote massa is
\rerdoemd, enkelen zijn- uitverkoren. Dat is
de leer van Calvijn en de Puriteinèn. Zij ver-
zeiten zich ook tegen de wereldsche renais
sance en worstelden zoolang, tot de renais
sance onderging. In de Engelsche geschie
denis ligt de renaissance zieltogend neer.
als Cromwell de Puriteinen heeft geholpen
aan het gezag. IVIaar dat blijft niet lang, dan
krijgt men de restauratie. In de noordelijke
landen blijft het wcderzijdsche doordringen
van de renaissance en de reformatie. De
verbinding is noodig. De renaissance in
haar oorspronkelijken vorm is voorbij; die
was een verheerlijking van den schijn. Het
Protestantisme is gegaan als een zuiverende
wind door onze gansche beschaving. Refor
matie met de renaissance is de eigenlijke
vernieuwing, de eigenlijke vermenschelij-
king.
Dr. Tiddens dankte Spr. voor zijn treffend
schoone rede.
Voetbal.
Zondag a.s. krijgt Quick op Birkhoven be
zoek van Quick uit Kampen.
Brand.
Gisterenmiddag half drie werd de brand
weer gealarmeerd voor brand in een hooi
berg aan de Conickspoort. Aldaar aange
komen bleek het, dat het oude nog natte
hooi uit den berg, waar de vorige
week brand in woedde, was gaan
broeien. Wel kwam er rook af
maar vuur was er niet te ontdekken,
zoodat het bevel tot inrukken weer dadelijk
kon worden gegeven.
Een tweede Belgisch dorp.
Elisabethsdorp aan de Vlasakkers, ge
bouwd van giften uit Engeland, Noorwegen
en Amerika, biedt huisvesting aan gezinnen
van geïnterneerden tegen een franc week-
huur.
Ook het Rijk zal huisvesting verstrekken.
Deze week is, bij onderhandsche aanbeste
ding, de bouw van vijf woningbarakken op«
gedragen aan den aannemer D. Blanken
voort te Bloemendaal.
Deze barakken korren op den Berg nabij
den Stomperd. Elke barak bevat 20 een-ka
merwoningen, volkomen gescheiden door
dubbele wonden (zeegrasvulling).
De kamers worden voorzien van twee kas
ten. Verder is er meubilair aanwezig. Ook
voeding is bij de bewoning inbegrepen voor
deze honderd gezinnen.
De barakken moeten afgeleverd zijn einde
Januari.
Vervolgens worden gezet twee scholen,
douchebad, keuken, waschinrichting, direc
trice-woning enz.
Agenda.
Bioscoop Langestraat.
Zaterdags, Zondags, Maandags, Bioscoop
De Arend.
Museum Flöhite.
Openbare Leeszaal (Beukenlaan) 1012i.
10 Zondag en Maandag 21—10 uur
Dinsdagsavonds Theosof. Leeszaal, Wil-
helminastraat.
25 Jan. Amicitia. Braun's Operette, die
Kino-Königin.
29 Jan. Theosof. Loge. Lezing-v. Maanen.
31 Jan. Amicitia. Haagsch Blijspel-Ensem
ble, De Landstorm opgeroepen.
10 Febr. Amicitia. Concert Hanna Ver
bena.
23 Febr. Theosof. Loge. Lezing-dr. de
Hartog.
9 Maart. Amicitia. Liederavond Ilona l)u-
rigo.
15 Maart. Amicitia. Holl. Operette-Gezel
schap.
Reclame
G. SA SR ACH, Coiffeur— Coiffeuse,
Utrechtscheweg 50.
Speciaal adres voor Haarwerken.
f UJU:v;io «849 9111 11270 12982 10981
20023
f 200: 3035 11971 18379
f 100 - 9717 10212 10722 13409 15844 15990
Vijfde Klasse. Prijzen van 1' 70.
153 199 212 252 257 395 588 702 711
712 788 797 8.31 895 921 961 971 1021
1102 1206 1470 1479 1515 1802 1873 1988 2025
2053 2085 2103 2229 2339 2471 2099 2778 2781
2820 2880 1108 3121 3805 1170 4272 4471 4535
4026 1675 4785 1915 5347 5302 5439 5559 5003
5759 5770 5854 5887 5933 5995 0022 0397 C633
0639 6945 7342 7361 7161 751C 7538 7927 8014
8050 8070 8097 8497 8595 8703 8734 8754 8890
8914 8957 9099 9179 9208 9280 9308 9492 9509
9692 9777 9810 9936 10021 10134 10249 10293
10739 10793 10796 10855 10919 10935 11032 11185
11409 11531 11589 11787 12032 12061 12107 12514
12597 12690 12752 12803 13036 13059 13071 13074
13222 13368 13429 13530 13535 13545 13783 14036
Ml 26 14193 14573 14780 11807 14896 11983 15200
15259 15358 13145 15552 13723 15908 16308 16524
1G66S 16677 16766 10908 17261 17262 17404 17577
17608 17659 17893 18136 18182 18190 13175 18537
19026 lfllIS 19126 19233 19411 19 "Hl 19856 19882
20082 20318 20436 20470 20671 20045
410e STAATSLOTERIJ. Ti-
Vijfde Klasse. Eerste weelc.
Trekking van 20 Jan. 1916. (700 loten.)
Ten kantore van den collecteur A. C. R
O. Leinweber te Amersfoort (Breestroat 22),
zijn aan de navolgende nummers te beurt
gevallen
Prijzen van 70.797 en 12107.
Te samen 2 prijzen.
Zonder prijs zijn uitgetrokken: 624, 825,
12113, 16126, 16145, 16172, 20584, 20590
en 20592.
Volgende trekkingen geschieden24, 27,
51 Jan., 1, 3 en 7-11 Febr. 1916.
Loten zijn nog verkrijgbaar a 3.50 per
1/20.
Eeri militair mot vrijen tijd zag zich gaarne
opgeleid in
Brieven onder No. 124 bureau Amorsf. Dagblad
Een verpleegster biedt zich aan tegen
zeer matig honorarium als
of
of bij kinderen, tot 1 April. Brieven onder
No. 123, Bureau Ainersf. Dagblad.
in beschaafd gezin. Br. No. 107, Bureau Amersf.
Dagblad.
billijk te koop aangeboden. Br. No.
344, aan VEEN EN DA AL's Adv. Bur. Amersfoort.
MUDRHUIZEN 15.
Telefoon 49.
Kantoor geopend wan 9-3 uur.
- ELECTR. BROOD-, KOEK- EN BESCHUITBAKKERIJ.
Naar de nieuwste eischen ingericht. Prima grondstoffen1
Nieuwe Weg 4 H.A. Boomkweekerij
J.aat Uw Buitenplaats, Villatnln, Frnlttaln, euz. aanleggen
veranderen, beplanten, onderhonden, snoeien door :i
J. M. VAN EIJSBERGEN, Tuinarchitect, - Soest.
Op aanvraag knnt U krijgen plan van aauleg. adviezen en catfilogns,
waarin grootc kenze plaatmateriaal
Zaterdag; 23, Zondag: 23 en
Maandag; 24 Jan, 1916,
's avonds 7 en 9 nur.
HEDEN VERSCHEEN
DOOR HANS MARTIN
SCHRIJVER VAN: HALLE GET ALLEN
2e DBCK
INGENAAID 11.50 GEBONDEN fl.95
Pi r-
w pq
o
ac Tl
a
M
t— OO
1. Een drama uit ds keuken. Dram.
2. Polycarpe verliest 'n golden. Kom J
3. De nieuwe Compagnon. Drama.
4. Joopie's erfenis. Komisch.
Burgerlijke Stand
van 21 Januari 1916.
GEBOREN: Elbert, z. v. Gerardus van
Eeden en Gerarda de Ruiter.
Marie, d. van Steven Hendrikus Massa en
Wilhelmina Hendrika Neerincx.
OVERLEDEN: Willem van Leuverden,
87 jaar, weduwnaar van Aartje Jansen.
Marktberichten»
Amersfoort, 24 Jan. Op de heden ge
houden weekmarkt best. men voor Aard
appelen f2.60 k 3.—. Appelen f 3.- 5 50
Peren f 0.— k 0.— per H.L. Hoendereieren
f 6.90 k 7.15 Bruine eieren f 7.25 k 7.50 per
10(» stuks. Boter f 0.0.— per K.G. Kippen
f 1.50 A 2.60. Kuikens f 0.hl.Piepkuikens
f 0.80 k 1..50 Oude Eenden f 0 90 A 1.40 Hazen
10.— k0..Wilde Konijnen/"0.600.70, Tamme
Konijnen ƒ1.A 2 25 per stuk Duive^ 0.70
k 0.80 per paar Magere Varkens 20 k 40
Kalveren ƒ10.— A 18.—. Zeugon 10J k 120
Biggeu 14. k 20—.
Hooiboter 1.70 k 180. Jonge Eenden
0.k 0 -.
Aangevoerd warer» 90 heet. Apnolen.
heet. Peren. 25 heet. Zandaardappelen. 60000
stuks Hoendereieron. 90 kilo Hooiboter,
6 Kalveren. stuks Vee. Vette
Varkens. 15 Magere Varkens. 200 Biggen.
10 Zeueen Varkens voor exportslagerjjeu
Tetefonisch Weerbericht,
Naar waarnemine in den mornen van
21 Januari 1916.
Medegedeeld door het Kon. Ked Met.
Instituut te de UiU.
Hoogste sland 775 in Zuid-Duitschland.
Laagste stand: 734.6 te Bodü.
Verwachting tot den avond van 22 Jan.:
Stormachtige, later tijdelijk afnemende Z.
tot W. wind, betrokken, later tijdelijk opkla
rend, regenbuienn, weinig verandering in
temperatuur.
Fietslantaarn aansteken 4.51.
1 prima Ohin. Vloermat in do fijnste en
fijnste tinten, 1 zeer dikke Deuislijkmat zooals
zo veelal in inricht, pobr. worden, voetenve?er")
2 b. d. g. mat passende Kamer matten. Schit
terende Wandversiering met goud. 1 zeer fijne
dischmat, kunstiggeviochton. 1 dameswerkmand.
En wie binnen 8 dagen bestelt, ontvangt nog
cadeau, 1 Ijjcr Rust kussen, 1 Lampekap Liberty
of 1 Tafelkl., alles bij elkaar 8 stuks niets uit'*
gezondord na ontv. van postw. h 1.40 of A remb'.
1.50 (tijd. aanb.l overal heen. Kieuw© Matton-
fabriek, .Amsterdam, Nieuweudijk 103.
Ë-
Electr. Luxo Brood- en Banketbakkerij
„DE GULDEN KORENAAR".
Wie prijs steil op voedzaam en
smakelijk brood, nemo de proef b\j
bovengenoemde bakkerij.
R. KONING ZONFN.
irnhemschsstraat 24. Talefooit 91
Onze broodsoorten en beschuit slaan
onder cont»óic van hot. met steun der
Reprieving opgerichte station voor
^Maalderij en Bakkerij te Wagoningeu.g
behoud* steeds door het ffi
gebruik van Wybert-fa-
bietten een heldere en §1§
onvermoeide «tem. Zy ül
smaken aangenaam en
verfrisschend en lesschen jj|
den dorst
fMj alle apothekers
en drogisten 6 F. 0.60
STAATSLOTERIJ.
Hoogste prijzen der 5. klasse.
TREKKING VAN 20 JAN.
f 1500C3SS
f 1000: 7934 14747
Zeiirit uwe bagkhifleu na I
y.inc portvrg nan
De bibliotheek voor de
geïnterneerden,
fiaitip van Zeist.
Lnngestraat68, overdo K rom móst raat g
Beliaugerij en .Stoffeerderij*
]W atrnsseuiabrlc k.
Bijzondere aanbieding: DIVANS,
gegarandeerd goed werk,
t 1418—23—25.
I>lvanklee«1en. f 7.50 en hooger.
Ren rnline kenze
Vertegenwoordiger van
Gummihakken le kw.
y'MlvICiDi 10-12H5, Heeren 20-25
p. p. Zuigslang, Spenen, Gloeikousjes 10 tot 25,
Lamperanden 10 20-30, Kralen. 75 tot-,50, Clo
setpapier 71-10-15, Mappenschrijfpapier wit of
gokl. zeer fijn 5-10, met foto's van Amersfoort
15 et., Briefk. 15 ct. p. 100, Kastranden 1 ct.,
Punaises 3 dozijn 5 ct.. Prentbriefk. N. jaaFi
(Bonne Annéc) Felicilatiekaarten in lOOOsoorten,
Speelkaarten: Whist 5 tot 25 ct, Dominospel
5 ct. tot f 8.50. Damspel met schijven 15 ct
tot i 3.-, Schaakborden 40 ct. tot f 2.50, Schaakt
stukken 85 ct. tot f 8.5f>, Dobbelsteenen 5-10-15 p,
p., Spelen 1,5, 30 ct. Kerstboomversieringen enz.
Kaarsjes 1 ct., Sterke kammen. Haar-,Krul-,Hoed*
spelden, Toilelzeepen. Eau de Cologne, alles voor
oude prijzen. Voordeeligst adres voor Huwelijk»
en VerjariDgscadeaux in de .,Goe<ikoope Ba«
z»r" van Speelgoed Porcelein-, Glas-, Aarde
werk. Fijne Luxe, Leder-, Nikkel-, Koper- et»
Staalwaren. Hrowuiestraal 50.