MIJN BABY!!!
3 Tijdgeestbriefjes
J. E. VAN NIE
Huwelijks-
BROODKAARTEN.
AUTOMOBIELEN.
Electrische Ornamenten
HAARSMA SCHAARS
BETREKKINGGIDS «in «ei AMERSFOQRTSGH DAGBLAD.
WONINGGIDS van het «FOORTSCH DAGBLAD.
OE ROEST.
GIlülfASIDS
MRIOi!
RUI2ERIIMEH
Fa. L VAN ACHTERBERSH,
PASTILLES
HAAGS0H-8LIJSPEL-ENSEMBLE
ADVERTENTIEN.
OPENING
Ingezonden Stukken.
„AMICITIA" •- AMERSFOORT
MOK BlOÉ. KIEUWSIE FRAHSCHE KLUCHT.
ONBEDAARLIJK LACHSOCCESn
WISKUNDE es BOEKHOUDEN.
FORTMANN 1 HEHENKAMP,
MAGAZIJNEN TAPIJTEN EN BEDDEN
i behangsel papieren
weder verkrijgbaar.
Ieder, die nou lesgelden is ver"
schnldlgd aan of Muziekstukken en
boeken in zijn bezit heeft van wjjlec
den heer N. JANSSEN, wordt namens
de Wed. JANSSEN verzocht die te
doen bezorgen aan het adres:
Leosderweg 25, Amersfoort.
Brandstoffenhandel.
BeslelkantoorArnhemschestr. I.
Teleioonhais en kantoor No. 155
Magazijnen en Kantoon Koestraat 4-6-8
De
Engelsche
Beloische
i Duitsche
Hollandsche
Anthraciet
wordt geheel gruis- en steen"
vrij geleverd.
Ditslnitend eerste kwaliteiten.
Ondergeteekende bericht hiermede dat de
zijner nieuwe garage, show-room en reparatie-
inrféhting zal plaats hebben op
WOENSDAG 1 MAART A S.
Alle reparatiën worden spoedig en billijk uitgevoerd.
Sardines
Kreelt
Zalm
Appetit sild
Sardelrings
Ansj vis
bÜ J. VAN GENDEREN,
Teleph. 104. Arnhemschestraat 35
Dienstbode
ONTVANGEN
Utrechtschestraat 18
AMERSFOORT
lemenbileerde zlt-slaapk mer g 11 wolFF le Ba,rsse„.
J. TH. VAN NES. 30 Hof 30.
FORNUISKACHELS. WASCHMACHINES.
ÊMAILLE-HUISHOUOELIJKE-ARTIKELEN, en alle soorten IJZERWAREN, enz. enz.
21-26 Feb. 1916.
Deze wekeljjksche opgaaf, samengesteld nit de advertentiën in de»
loop eener week in dit blad geplaatst, geschiedt kosteloos.
21-26 Febr. 1916.
Deze wekelLjksche opgaaf, samengesteld nit de advertentiën in den
loop eener week in dit blad geplaatst, geschiedt kosteloos.
AMERSFOORTSCH
WISSEL- en EFFECTFHKANTGGR
Predikhaeren^traat 16.
Bedden en Matrassen.
C. VAN LUEJfJ,
Wyliert
Astha
Emser
Poncelet
Yalda
Alle soorten drop
Nieuwe Groene
Prijs per stuk 50 cent.
VALKHOFF's Boekhandel.
ZSÜ£>il
Het getal legers
gjrcejt dagelijks aan.
taedenkus, z v. Diederikus Gerrit Gerritsma
Derkje Jolink. 4
Overleden: Theresia Hoefsloot, 74 jaar,
fcchtg. %an Henvicus Mattheus Yérheij.
ÖMarie Johanna van Otterloo, 73 jaar, wed.
yon Evert Zijtveld. Geertruida Christina
Êohouten, 75 ja^r, weduwe van Hendrikus v.
fyieuwenhuizen.
Fietslantaarn aansteken 5,58.
Utt opnemen tan inqetonden stukken beteekoni
qetaistin* dat iê Redactie met den inhoud
instemt,
th topit wordt aan den inttnder niét
teruggegeven,
'Onze politieke part ij en.
M. d. R.
Naar aanleiding van een artikel van heden
^t\der'bovenstaand hoofd, zal het aan onderge
tekende wel veroorloofd worden een en ander
W zeggen.
Had de schrijver zich bepaald tot het uiteen-
Etten der vrijzinnige beginselen, en dan niet
ha or algemeenheid, ik zou hebben gezwegen,
aar nu hij als hel ware uitnoodigt tot verweer
mogen wij ons niet onbetuigd laten, temeer,
ivoor hij in zóó vage termen het socialisme als
Staatkundig beginsel afma&t.
Er is allereerst op te merken en recht te zet
ter een tegenstelling, welke al dadelijk een groot
gedeelte van het betoog uiteen doet vellen. Als
fe de socialistische dogma's wijst de schrijver
ean onze door hem gefabriekte stelling, dat
jrij maatschappelijke verbetering niet mogelijk
frchten, terwijl hij dan even daarna wel zoo
Vriendelijk is te erkennen, dat de s. d. a. p'ers
•omen met de ^rijzinnigen tegen de reactie
maatschappelijke hervormingen voorstaan. Als
hij het daarvoor al had over algemeen kies
recht en staatspensioen, valt er jn dit verband
niet aan te twijfelen of deze hervormingen zijn
maatschappelijke verbeteringen en zouden wij,
do socialisten, toch wel maatschappelijke ver
beteringen mogelijk achten, voorstaan en aan
vaarden. 1
Het is zoo gemakkelijk als men eerst naar
eigen fanasie dogma's aait anderen hccit opge
drongen, die de hunne niet zijn, om ze daarna
ai tc maken. Maar men doe dit dan logisch en
spreke zich zelve niet zóó tegen, dat het de mis
leiding nabij is.
Wij pikken uit het betoog verder, dat de dog
ma's onzer partij ondeugdelijk(2) zijn en de
klassenindeeling der maatschappij onreëel(') is,
en mede dat we slechts oog hebben voor één
categorie burgers. (4).
Waarom onze dogma's ondeugdelijk, waarom
klasseonderscheiding onnatuurlijk, en waar
uit blijkt dat de door ons voorgestane hervor
mingen slechts ééne klasse van burgers ten goe
de komen, veVtelt de schrijver niet. Hij schuift
de geheele zaak apart en zegt leuk weg, zoo
denk ik er over en zóó is 't goed.
Eén der wetenschappelijke grondslagen, al
thans in economischen zin van het socialisme
Isde concentratie van het kapitaal met als on
vermijdelijk gevolg en allengs grooter deel der
bevolking in afhankelijken staat, een rela
tieve verarming dus van dit grooter wordend
deel.(8).
Niet een verarming in de beteekenis van
minder materieel goed of achteruitgang, maar
een verarming verhoudingsgewijs naar de mate
van toeneming van algemeen maatschappelijk
bezit en rijkdom, wat door dezen schrijver blijk
baar nooit begrepen is.
Deze stelling toch noopt ons, en is het uit-
gengspunt van elk hervormingswerk der S. D
A. P., hierin bestaande, dat zij in staatkundig
opzicht zoekt naar middelen zooals staatspen
sioen en kiesrecht, ziekte- en ongevallenverze
kering tot evenwichtsherstel, terwijl haar mo-
reele steun uitgaaf tot zulke vakvereenigingen
welke het ongebreideld beschikkingsrecht over
productie-middelen tracht in te perken door
medezeggingsschap in het productie-proces.
Dat de beteekenis van het privaat-bezit hier
door een geheel andere dan b.v. voor vijftig jaar
geleden is, toen de uitbuitingsleer van de vri;-
zinrugheid nog haar triomphen vierde _js dui
delijk, en dat de schrijver een vreemde is, blijk*
hieruit dat hij vergeet dat het socialisme de op
stuwende kracht was en nog is, die de vrijzin
nigheid in deze tot bezinning bracht. (c)
Ieder, die iets van onze „dogma's" kent, en
dearbij onzen praktischen strijd meemaakt, znl
Iets gevoeld hebben van wat dé volksmond op
schepperij noemt, bij het lezen van wat V. S.
coo naïef schroef „dat" althans in deze eeuw
deze dogma's niet voor verwezenlijking vatbaar
zijn. Alles wat nu is bereikt, is voor twintig
dertig jaren geleden óók zoo afgewezen.
We zullen ons niet ongerust maken, als er geen
jndere slagen vallen, overleeft hei soriojisme
ook dezen aanval wel. (7)
J. HOFLAND
Pij verschillende punten van 'shee/en Hof
land s betoog eenige opmerkingen. Om aanha
lingen te vermijden hebben wij bij de bedoelde
passu_.es nummers gezet.
1 Hier is volsliekt geen tegenspraak. Wi;
tchreven„hun ontkenning van maatschappe
lijke verbetering zoolang het privaat-eigendom
ran de productiemiddelen niet - zijn af.
Schaft, enz." Waarom zouden wij ons dan te
gensteken els we verderop spreken van ,.sa-
menwciking" tegen reactie?, Als het op stem
men aankomt, hebben de soci's dikwijls vóf'r
hervorm. tien' d vrijzinnig-n gestemd.
2c moester, ten slotte toch „ja" of „neen" zeg-
g in dgn beginne durfden ze uit bcginsel-
n zeggen (leerplicht en ongevallen**
v et) m« ir en deur hebt gij -weer het afglijd^
waarop wij juist nezen later, toen zij mcW
rekening met dé kiézersï h-idden te houch n, hen*
tc: ^ij dat niet meer zoo aangedurfd, erKmok
kende ca morrende hebben wij hen dan dik-
wijis „ja" hooren roepen.
Maar nu begrijpen wij niet hoegde heer Hof
land hier durft spreken van een door ons „ge
fabriekte stelling. Van die opvatting gingen
ie socialisten, toen ze nog beginselgetrouw wa
ren wel degelijk uit, bijv. bij de bovengenoemde
wetten. Ontkent de heer H. deze stelling voor
de geheele S. D. A. P„ of.... wordt hij zelf
ontrouw? In elk geval nemen wij nota, dat hij
afschaffing van privaat-eigendom der produc
tie-middelen dus niet noodzakelijk vindt voor
zinnig stundpunt, dun ondergaat hij juist die
e\ olutie, welke wij in het slot van ons eerste
artikel aanduidden.
2. Hoe kan de heer H. ons verwijten dat wij
van ondeugdelijkheid der dogma's spreken, ter
wijl hij, gelijk wij zelf. zagen, door het be
doelde dogma ontrouw wordt, althans de al
leen zaligmakende krachi er van niet meer aan
neemt?
Dat de klosseonderscheiding der socialis
ten onreëel en onnatuurlijk is, heeft nu toch
wel iedereen ingezien. Of zou de heer Hofland
d? reeds zoo lang tevergeefs gezochte grens
tltsschen de klassen kunnen aanwijzen? Wij zijn
al tevreden als hij ons slechts, duidelijk maakt
waar de arbeidersklasse eindigt.
4. Bravo, de heer H. strijdt niet alleen meer
voor de arbeidersklasse. Hij nadert meer en
meer het vrijzinnig standpunt.
5. Als dit een der wetenschappelijke grond
slagen van het socialisme is, dan staat dat so
cialisme wel heel jfwak. Want ook hiervan is de
ondeugdelijkheid aangetoond. De door de
oudere socialisten voorspelde concentratie van
het kapitaal, is niet bewaarheiddie leer heeft
echec geleden en wij geloofden haar reeds lang
opgegevenvandaar dan ook dat wij in ons
tweede artikel, daj. inmiddels wel in het DagbJ.ad
verschenen zal zijn, constateerden dot van de
sociaal-democratie niet veel anders overgeble
ven is dan 'n roerige hervormingspartij.
6. Als socialisten zoo gaan praten en dat
doen ze tegenwoordig heel graag doen ze
ons denken aan den haan Chantecler. Deze was
heilig overtuigd, dat de morgenstond oanbrac
omdat hij kraaide. En zoo gelooven ook
de socialisten dat alle hervormingswerk van do
vrijzinnigen tot stand komt,omdat z Ij
kraaien. En in dien waan, schrijven ze alle
'hervormingen der vrijzinnigen maar op eigen^
rekening.
De heer H. spreekt van de uitbuitingsleer van
de vrijzinnigheid van voor 50 jaar. „Vrijzinni
gen van voor 50 jaar", wie zijn datP Bedoelt hij
daarmee de liberalen van het jaar 1865, welker
politieke afstammelingen de vrijzinnigen van
thans de eer hebben te zijn? Waarschijnlijk wel.
Maar mogen de vrijzinnigen van thans, wier
beginselen zich, niet onder de „opstuwende
krocht der socialisten", maar volgens den na
tuurlijken weg der politieke evolutie, ontwik
keld hebben uit het liberalisme van die jaren,
aansprakelijk gesteld worden voor wat daarin
volgens onze tegenwoordige begrippen vrrkeerJ
is?
7. Evenals de sneeuw, de schitterend blanke,
ook de zon weerstaat, maar dan niet meer
„sneeuw" doch „water" is geworden l
v. S.
vfb Loüis Bouwmeester Tbeater
's Gravenhage
(Directeur Louis Bouwmeester Jr.)
Dinsdag 39 Febrnnri, S uur
le Rant t 1.25 (leden der
Sociëteit f 1.-) Parket i 1.—
2e Rang t 0.75. 2e Rang f 0.50,
verhoogd met 5auteursrech
ten.
Plaatsbespreking als gewoon.
„DE GULOEN KORENAAR".
Onze Zaansche, Kenken Des
sert-, Madeira en Mange Be
schuit, munten uit door Broosheid
on Fijne Stnauk, en staan tevens
ondor coiitrdlo van het Station voor
Maaldorij on Bakkerij te Wagoningen.
Steeds VER.SCH en VERPAKl*
verkrijgbaar.
Aanbevelend: H. KONING ZONEN,
Arnhemschestraat 24 Telefoon 91.
Zendt uwe Dagbladen na le
zing portvrij aan
De bibliotheek voor de
geïnterneerden,
liauip van Zeist.
Privaatlessen, opleiding
voor examens.
w. SPEERSTRA. Pleter Botblaan 22.
Lceraar ami «Ie Handelsschool.
K. I en K V (Middelb. on Hoogere Wiskunde).
R A'II (Middelb. Boekhouden).
Lnngestraat63, over de Krommeslraat
Behnngerij en .Stof! eerde rij.
Matrassen fabriek.
Enorme voorraad nieuwe
geschenken. Opnieuw ontvangen Spiegels, Sohil-
derijen, Serviezen, Portemanteaux, Theetafels.
Bloem en Vogelstanders, Japansche* en Boheeia-
8che Vazon en Vazenstellen, 2. 3, of 5 deeltg
Theebladen, Presenteertrommels. NikkelenThoe
stellen Potten, Koffiekannen, Theelichtjes Bloem
potten, Beelden, Teksten, Glaasjes, Karaffen
Advocaat-, Water-, Wasoh-, Olie- en Azijn
stellen. Messen. Lepels. Vorken. Koffie-, Thee
en Suikerbussen, Broodtrommels, Koekstellen,
Klokgarnituren.
Toiletzeepen, Eau de Cologne, alles voor
oude prijzen. Voordeeligst adr$s voor Huwelijks
en Verjaringsadeaux in de „Goedkoope Bh*
zar" van SpeekoedPorcelein-, Glas-, Aarde
werk. Fijne Luxe, Leder, Nikkel-, Koper-en
Staal waren, 14 ro minestra rit TüO.
De Burgemeester «Ier Gemeente
Amersfoort
maakt hekend, dat in het vervolg
de nlenwe broodkaarten alleen
tegen afgifte van die der vorige
mnand aan het Levensmindelenbn-
rean. ingnng Groenmarkt, door de
broodkaarthonders woonachtig te
Amersfoort kannen worden afge
haald.
Hiertoe is gelegenheid op den laat-
sten werkdag der maand en op den
eersten werkdag der nlenwe maand
van des morgens 8 uur tot des
avonds 6 unr.
Iedere kaart, die op den lsten werk
dag der maand niet Is Ingeruild,
wordt geacht vervallen te zijn.
Amersfoort, 24 Februari 1016.
De Burgemeester voornoemd,
VAN RA^DWIJrCK.
Dixi- en king auto's nit voorraad leverbaar.
Hoogachtend.
Firma KLAAS BAVItfG, Amersfoort.
Wordt gevraagd met I Maart eene flinke
als NOODHULP. Adres JOH. DE JAGER,
Weversingel 15.
Gevraagd voor 6 dagen per week (van 'sMaan
dags tot Zaterdags)
lüen ruime keuze
i -ai T Vertegenwoordiger van
- ELECTR. BROOD-, KOEK- EN BESCHUITBAKKERIJ.
Naar de nieuwste eischen ingericht. Prima grondstoffen
Langestraat 45. Telef. 410. Hoogeweg 14. Telef. 378.
Beleefd aanbevelend.
OMSCHRIJVING:
TE BEVRAGEN BIJ
Meisje ter ass. in boekhouding
Eleotro-Montour
Inwonend bediende
Wi n k ol j uftVou
Uniforrawèrker
Schrijfwerk (middag en avonduien)
Schrijfwerk
Wordt gevraagd.
Lett. J. D. B. Bureau Amersf. Dagbl.
L. F. Flamboek, Naohtegaalslr Utrecht
Psychiatrisch Neurologische Kliniek,
Nio. Beetsstraat 24, UtreohL
Br. lett. H., Bureau Amersf. Dagblad
Br., No. 177, Bureau Amersf. Dagblad.
Biedt zich aan.
Br. No. 172; Bureau Amersf. Dagblad.
H. Snellink, P.. Pijpersstraat 32.
OMSCHRIJVING
TE BEVRAGEN BIJ:
met of zonder pension, door Heer z. b. b. h. h.
Brieven onder no. 25 aan het Bureau vaft dit
blad.
(Mr. S. G. VAN WFI.DEREN baron
RENGERS).
Kortagracht 11. 176.
Telegramadres „Wissolkantoor".
A9?urnnfiën. Jnonsseering van Wissels
Credielen. en Quilantiën.
Coupons. Vreemd 'geld.
Deposito's. Wissels op Binnen en
Efïeoien. Buitenland.
Vérbuiyt loketten in zijn daarvoor spe-
ciaat gebouwde kluis (Safe Doposit) vol
gens tarief, op aanvrage verki ijgbanr te
zijnen kantore
Goerl en gue<IKf»np zijn de
2-yersoons heulen iedikairten
.S
Preiliklieereiihli aat w». 16. t)frecltf.
Te huur gevraagde kamers t
2 ongem. of gestoff kamersBr lett. Z. Bureau Amersf. Dagblad.
1 Gcm. Kamer m.slaapkamertjeBr. Fo. 170. Bureau Amersf. Dagblad.
2 Gem. kamersBr. No. 16^, Bureau Amersf Dagbiaa.
2 Geen. of ongem. kamersv Br. No. 171, Bureau Amersf. Dag ol ad.
Zit- on slaapkamer ot Zit slaapkamer m. pension Br. MenStraat 35, Deventer.
Te kuur ge^o^en kamers s
Studeerkamer, v. 4-5 personen.....Br. No. 173,Bureau Amersf. Dagblad.
- Te huur gevraagde hulzen f
Kléin' bovenhuis, m. keuken en vrije* zolder... Br. No. 175. Bureau Amersf. Dagblad.
WinkellntisL-lt. W. H. Bureau Amersf. Dagblad.
r-
moalschappelljk» verbeteringen, althans "dat"hij Verkrj gbaar b|J A, VAN DE WEG,
deze, ook zonder die afschaffing, mogelijk acht. T 917 1 anno«lraaf 91
Waar dan komt do heer H. .geheel op het vrii-1 WfllUfolldfll AO»
Zooeven verscheen:
van de
(2e bundel).
(2e bundel).
Voorlftmden In
■'a-v J.
dat dagelijks den nsch te kennen geelt, om „P,\K MEJlpE" als
eeïHn-(: 1-orde ,>re,uic slocüts 3 Cent, inplaats van 5 C'enls,
bij liet AiïiersfoorUcli Dagblad te ontvangen"
Geon wonder, want dit populair geïllustreerd Zondagsblad geelt in
f W<~iORD*on BEELD all< wat men dient te weten, om de gebeurtenissen
in binnen- en bui enland op don voet te kunnen volgen.
Geef -uw naam en woonplaats nog heden op aan hot Bureau van het
Amersfoortsch Dagblad.
INTFJEKENBILJBT,
Ondergoteekende verzoekt geregeld toezending van de prémie
„PAK ME-MEE" a 3 Cents per nummer.
Naam i
Woonplaats»
