nn n74
„de eemlander".
euï ÏXetonT"
-Jaargang.
Vrijdag 19 Mei 1916.
BUITENLAND.
OE TREKVOGELS
Hoofdredactie:
Mr. D. J. VAN SCHAARDENBURG.
Uitgevers: VALKHOFF Co.
Vi ABONNEMENTSPRIJS:
Psr 8 maanden voor Amersfoort f l.OO»
Idem franco per post 1.50.
Per week (met gratia verzekering tegen ongelukken) - 0.10.
Afzonderlijke nummers 0.05.
Wekelijkaoh bijvoegsel „Ds Hollandsehs HuisvrouiJ' (onder
redactie van Thérèae Hoven) per 3 mnd. 50 ets.
'W'ekeliiksob bijvoegsel mPah ms vief per 8 mnd. 40 ets.
I
Bureau: UTRECHTSCH ESTRAAT 1.
Intercomm. Telefoonnummer 66.
PR IJS DER ADVERTENTIEN:
Van 1—5 rogelst 0.50.
Elke regel meur0.10.
Dienstaanbiedingen 25 cents bjj vooruitbetaling.
Grooto letters naar plaatsruimte.
Voor handel en bedrijf bestaan zeer voordoeligo bopalingon
tot hot herhaald adverteeron in dit Blad, bi| aboimomouL
Eone oirculaire, bevattonde do voorwaarden, wordt op
aanvraag toegezonden.
Kennisgeving.
COLLECTE EONDS GEWAPENDE DIENST.
Burgemeester en Wethouders van Amersfoort
brengen ter elgemeene kennis, dat de gewone
Ifiüflijksche collecte, ten behoeve van het fonds
to* èhnmoediging en ondersteuning van den
GftWapenden Dienst in de Nederlanden langs de
fjjrfzon der ingezetenen zal plaats hebben op 22
ef\ 28 Mei 1916.
-Öeze collecte wordt ten zeerste in dé belang
stelling der ingezetenen aanbevolen.
Amersfoort, 15 Mei 1916.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
De Secretaris, De Burgemeester,
A. R. VEENSTRA. v. RANDWUCK.
Politiek Overzicht
Oe wereldstrijd aan de grens
van Oostenrijk en Italië.
Terwijl op de andere oorlogstooneelen
sene rust is ingetreden, die de hoop wekt,
'dat het oogenbllk nadert waarop het einde
van den te kwader ure begonnen wereldstrijd
in het gezicht zal komen, is aan de Oosten-
rljkseh-Italiaansche grens eene herleving
van den strijd te constateeren. Oostenrijk,
dat van den beginne af zich tot de verde
diging had bepaald, is nu als aanvaller op
getreden.
De Oostenrijksche generale staf had reeds
in vredestijd voor de verdediging van het
grensgebied uitmuntende voorzorgen getrof
fen. Voor Tirol waren verdedigingsliniën
aangelegd, waarin men den aanval ook van
eene groote vijandelijke overmacht met ver
trouwen kon afwachten. Aan de Isonzo wa
ren die werken niet in dezelfde mate aanwe
zig. De vlakte, die deze rivier in haren be
nedenloop doorstroomt, in handen te houden
was niet mogelijk. Maar het beduidde niet
veel of die in handen van den vijand viel.
Des te hardnekkiger tegenstand vond deze
aan den rand van 't Karstplateau. In vijf sla
gen, die ieder voor zich weken en gezamen
lijk maanden duurden, hebben regimenten,
samengesteld uit alle landen en volken van
de Donau-monarchie, gedurende dit oorlogs
jaar iederen aanval van de Italiaansche le
gers afgewezen, en geheel zonder belang is
de terreinwinst, die de chef van den Itali-
aans.'hen gene'ralen staf in zijne dagelijk-
sche bulletins heeft kunnen vermelden. De
paar Kilometers, die de Italiaansche troepen
zijn vooruitgekomen, zijn met honderddui
zenden dooden en gewonden betaald.
In de laatste weken werd bericht, dat ge
neraal Cadorna het zwaartepunt der opera
tien van de Isonzo naar de Tirolsche grens
wilde verleggen. Men wist van groote troe
penbewegingen te melden. Maar midden in
deze toebereidselen is een forsche stoot
van Oostenrijksche zijde gekomen. Wel
eenigszins bij verrassing is Oostenrijk-Hon-
garije, dat gedurende een jaar zich tot de
verdedigende rol had bepaald, als aanvaller
opgetreden.
Het terrein, waarop de nieuwe strijd wordt
gevoerd, is de streek in het dal van de
Adige (Etsch) ten oosten en ten westen van
den straatweg en den spoorweg Trient—Ala.
In vreedzame dagen is het Sugana-dal, dat
van het blauwe Levicomeer langs de Brenta
afdaalt naar Borgo, een aantrekkingspunt
voor reizigers. Ten zuiden van dat van west
naar oost gerichte dal werd door de Oosten-
rijksch-Hongaarsche troepen eene stelling
op den Armenterra-rug genomen. Het aan
valsfront breidt zich nog verder uit naar de
Btsch. Op de hoogvlakte van Vielgereuth,
welker forten sedert een jaar onder zwaar
Italiaansch vuur lagen, zijn ten noorden van
het Terragnola-dal, dat bij Rovereto in het
Etsch-dal uitmondt en ook ten zuiden van Ro
vereto Oostenrijksche troepen zegevierend
in de vijandelijke liniën gevallen. In het Su
gana-dal hadden de Italianen Borgo bereikt,
op het Vielgereuth-plateau waren zij aan de
fortenlinie tot staan gekomen en in hef
Etschdal stonden hunne voortroepen tus-
schen Ala en Mora, waar van de hoofdlijn
BozenVarona de zijtak naar Riva zich af
scheidt. Rovereto is herhaaldelijk door de
Italianen beschoten.
Hier is de aanvalsstoot geschied. Hoe die
zich verder zal ontwikkelen, moet men af
wachten. Maar reeds nu kan worden ge
zegd, dat de Italianen nog geen enkele maal
een zoo krachtigen aanval hebben te verdu
ren gehad. In het bulletin van gisteren van
het Oostenrijksche hoofdkwartier werden de
onbloedige verliezen van de tegenpartij op
gegeven als 141 officieren en 6200 aan
krijgsgevangenen. Sedert zijn er nog weer
900 bijgekomen. De Italiaansche opgaaf
van 300 gevangenen, die dn het Suganadal
zijn gemaakt, en van talrijke vijandelijke lij
ken, die door den stroom van de Etsch wor
den meegevoerd, blijft daarbij zeer ver ach
ter. Zij wordt bovendien nog van Oosten
rijksche zijde op gronden, die plausibel lij
ken, weersproken.
Dat verzekert nog niet het eindsucces,
maar geeft toch stof tot het maken van ver
gelijkingen tusschen den toestand van nu
en een jaar geleden, die van het beleid der
Italiaansche regeering geen gunstige getui
genis geven. Verleden jaar om dezen tijd
stond men aan den vooravond van de oor
logsverklaring van Italië aan Oostenrijk-
Hongarije, die den 23en Mei 1915 is ge
schied, nadat den 4en Mei de opzegging
van het verdrag van bondgenootschap was
voorafgegaan. Het heeft destijds niet aan
pogingen ontbroken, om Italië terug te hou
den van het besluit om aan de zijde der
vijanden van den vroegeren bondgenoot in
den oorlog te gaan. De Oostenrijksche re
geering heeft haar best gedaan, door de
aanbieding van gebieds- en andere con-
cessiën, voor welker vervulling het Duitsche
rijk de garantie op zich wilde nemen, Italië's
neutraliteit In den oorlog te koopen. Als het
zich had willen tevreden stellen met den
éénen vogel in de hand, die volgens het be
kende gezegde beter Is dan tien vogels in
de lucht, zou Italië zonder slag of stoot in
bet bezit zijn gekomen van het geheele ge
bied van Trentino en aan de Isonzo, eene
èr reikende autonomie zou in Triest den
Italiaanschen invloed versterkt hebben en
aan de overzijde van de Adria zou Oosten
rijk voor goed voor de Italiaansche preten-
tiën de vlag gestreken hebben. Als men hier
tegenover stelt den toestand op hetoorlogs-
tooneel, zooals iiij zich uit den welhaast een
jaar durenden strijd heeft ontwikkeld, dan
vindt men op nieuw bevestigd de oude
waarheid, dat wie het onderste uit de kan
wil hebben, het lid op den neus krijgt.
De oorlog.
B e r 1 ij n, 18 Mei. (W. B.) Bericht van
het opperste legerbestuur uit het groote
hoofdkwartier van heden voormiddag.
Te zuiden van Lens werden de har.dgra-
naatgevechten voortgezet. -
Drie verdere Fransche aanvallen tegen on
ze stellingen op hoogte 304 werden heden
morgen afgeslagen. Bij den terugtocht over
Esnes leed de vijand in het terrein, dat ge
makkelijk was te overzien, zware verliezen.
Ditmaal had men te doen met eene versc'ne
Fransche divisie, uit blanken en kleurlingen
samengesteld.
Een door zwakke vijandelijke krachten
ondernomen aanval ten zuiden van den
Reichsackerkopf mislukte geheel.
Parijs, 18 Mei. (Havas). Namiddag
communiqué.
Tusschen de Oise en de Aisne werd een
sterke Duitsche verkennerstroep, die tracht
te in de Fransche liniën ten noorden van
Quenneviêre te komen, tegenaangevallen
door de Franschen en uiteengejaagd met
achterlating van 'dooden op het gevechts-
veld.
Aan den linker Maasoever trachtten de
Duitschers, na eene levendige artillerie-voor
bereiding, herhaalde malen in den loop van
den nacht het réduit in het bosch van Avo-
court te nemen. Telkens door het Fransche
vuur terug geslagen, leden de Duitschers
ernstige verliezen. Hunnerzijds voerden de
Franschen omstreeks 3 uur in den morgen
ten noorden van hoogte 287 een coup de
main uit op een Duitsche loopgraaf, welker
bezetting gedood of gevangen gemaakt werd.
Terzelfder tijd maakten de Fransche troepen
na een verwoed gevecht zich meester van
een krachtig versterkte schans op de noord
oostelijke helling van hoogte 304.
Op den rechter Maasoever en in de
Woëvre was een wederzijdsch bombarde
ment.
Duitsche vliegtuigen wierpen gedurende
den nacht verscheidene bommen in de buurt
van Luneville, Epinal £n Belfort, die mate-
rieele schade van weinig belang veroor
zaakten. In den nacht van 16 op 17 Mei wier
pen Fransche vliegtuigen talrijke bommen
neer ten noorden van Verdun. Met name
zijn 15 bommen neergeworpen op een be
langrijk munitie-depót tusschen Raucourt en
Arrocourt, 10 K.M. ten zuiden van Sedan,
vijf dp het station Sedan, waar branden ont
stonden, 15 op een munitiedepót bij Azan-
nes. Denzelfden nacht wierpqn twee Fran
sche vliegtuigen 80 bommen op het station
Metz—Sablons.
A\ ondcommuniqué.
Ten noorden van de Aisne verstrooiden
wij een vijandelijk deiachement, dat een
loopgraaf ren zuiden \an hjouvion trachtte
te naderen. Op den linker-Maasoever viel
de vijand na een hevig bombardement het
bosch van Avocourt en hoogte 304 aan. Om
vijf uur namiddags werd deze aanval ge
stuit door ons artillerie- en maxim-vuur, dat
zware verliezen aan den vijand toebracht
Het artillerievuur bleef allerhevigst in den
gehcelen sector.
Aan den rechter Maasoever was bij tus-
schenpoozen bombardement.
Londen, 18Mei. (R Br is sieeds veel
luchtJerk. Gisteren waren er dertien gevech
ten. Gisteren werd een vijandeliike machine
gezien, die loodrecht neerdaalde; men ge
looft, dat zij geveld is.
In den namiddag won de vijand na een
krachtig bombardement een mijntrechter, die
door ons op den kam van Vimy werd bezet.
Ben sterke vijandelijke patrouille, die giste
rennacht een post bij Wieltje trachtte te
overvallen, werd teruggeslagen. Heden is er
niets meldenswaardigs.
Petersburg, 18 Mei. (Tel.-agent-
schap). Communiqué van. den grooten gene-
ralen staf.
In de streken van Poelkarn, Olyka en
Now Olexinetz trachtte de vijand onze loop
graven te naderen; maar hij werd door ons
vuur teruggedreven. In de andere sectoren
van het front was het gebruikelijke kanon-
en geweervuur.
Weenen, 18 Mei. (W.-B.). Officieel
berioht van heden middag.
Aan het front in het Kustland en het Ka-
rintische front was artillerie-actie, die meest
al door mist werd belemmerd
Ten zuidoosten van Monfalcone werd
eene poging van de Italianen om hunne
onlangs verloren stelling bij Bagni terug te
winnen, afgewezen. In het Col di Lana-ge-
bied mislukten herhaalde vijandelijke aan
vallen.
In Zuid-Tirol namen onze troepen in een
aanval tusschen Astach en Lai Naldi (As-
tico- en Leno-dal) den grensrug Maggico in
bezitzij maakten zioh na het overgaan van
het Lain-dal ten noordoosten van Platzer
(Piazza) meester van de Costa Belle en sloe
gen ten zuiden van Moscheri op den Zugne
Porta verscheidene vijandelijke tegenaanval
len af.
De dag van gisteren bracht meer dan 900
nieuwe gevangenen, waaronder 12 officie
ren, aan en als buit 18 kanonnen en 18 ma-
chiegev. eren.
De berichten van den Italiaanschen gene-
ralen staf van 16 en 17 Mei beweren, dat
onze verliezen in deze gevechten verschrik
kelijk en ontzettend waren. Deze opgaven,
die den indruk van den terugtocht moeten
verzwakken, zijn geheel verzonnen. Verlie
zen van den tegenstander kan men slechts
schatten, als men in het bezit blijft van het
slagveld. In dien toestand zijn de Italianen
niet. Daarentegen kunnen wij, al voelen wij
het bloedoffer van ieder onzer dapperen in 't
bijzonder, ondervinden, dat onze verliet
dank zij de geoefendheid van onze infante
de machtige bescherming van onze artilh
en de bekwame leiding van onze aanvo
ders, buitengewoon gering zijn.
Petersburg, 18 Mel. (Tel-age
schap). Communiqué van den grooten ge
ralen staf.
Aon het Kaukazische front waren vc
•hoede-schermutselingen in de richting
Diarbekir.
B e r 1 ij n, 18 M e i. (W. B.) Bericht v
het opperste legerbestuur uit het gro
hoofdkwartier van heden voormiddag.
Ten oosten vsn Kraschin is e'en vijanr
lijk vliegtuig neergeschoten.
Londen, 18 Mei. (R.) Of-'tciec!
richt.
Een colonne bereden Australiërs
Nieuw-Zeelanders ondernam een geslaar
operatie tegen den vijand bij Bayojd en
geibra. De vijand bood geen tegenstand
vluchtte. Er werden 36 kamoelen en
aanmerkelijke voorraad Turksche mun
buitgemaakt. Het vijandelijke kamp w
verwoest.
Stockholm, 18Mei. (W. B.) Het D:
sche stoomschip Hera is ter hoogte
Landsort getorpedeerd. De bemanning
door het Zweedsche stoomschip Göta ge;<
zij wordt naar Stockholm gebracht.
Volgens Aftonbladet moet de k'opiteii
gevangenschap zijn.
Stockholm, 18 Mei. (W. B.) De I
gens Nyheter deelt mede, dat het toi_
deeren van de Hera op ongeveer 25 mi
ten Z.Z.W. van Landsort om 9 uur in
morgen plaats vond en wel door een Ru
sche duikboot.
De bemanning kreeg bevel het schip I
nen tien minuten te verlaten; het zonk
20 minuten.
Tweede telegram. Gislerennan
dag werden nog twee Duitsche stoomsc
pen door een duikboot, waarschijnlijk
Russische, ter hoogte van Landsort
klein eiland aan de Zuidoostkust van Z
den) tot zinken gebracht
De Kolga, op weg van Hamburg r
Stockholm, werd 's namiddags om tien mi
ten vóór half zes Zuid-Zuidoostelijk
Landsort door een duikboot met granaatv
beschoten. Twee man werden licht gewo
De stoomboot werd vervolgens gétorpede
en zonk onmiddellijk.
13 leden der bemanning werden door
Zweedsche stoomschip Vvedra Sverige
red. De kapitein, de tweede stuurman en r
twee lederi van de bemanning worden
mist.
Om tien minuten vóór half zeven werd
Duitsche stoomboot Bianca op dezel
plaats beschoten. Twee man werden
wond; het schip werd getorpedeerd en z
na 20 minuten. De kapitein werd gevarn
genomen en de overige leden der bem
nlng door de Svedra Sverige opgenon
welke boot hedenmorgen te Stockholm
aangekomen.
Veel huwelijken .zijn gelukkig zoolang de
eohtgenooten de eigenlijke basis van hun
huwelijk, wederkeerig misverstand, niet zien.
door
ANNA HUBERT VAN BEUSEKOM.
23
r/t Mankeert er nog maar aan, dat we daar
in moesten. Dan nog liever bovenop bij de
bagage", zei ik, terwijl we getroost onze
wandeling voortzetten.
De stoomtram, die we met glans haalden,
z*it vanwege den marktdag te Valence al vol
passagiers, meest vrouwtjes met manden
vol groenten, kazen of zielig-versufte gan
zen en kippen. Van de levendige gesprek
ken door veel gelach en de noodige geba
ren aangevuld, verstonden we geen woord,
maar toen we een klein, blond jongetje tus
schen ons innamen, omdat het in de ver
drukking dreigde te komen, wendde het hee-
le gezelschap zich glimlachend naar ons.
,.Francous, petit nigaud, viens vite sur
mes genoux. Viens vers ta grand, mère",
riep in gewoon Fransch een oud vrouwtje
uit den versten tramhoek, doch we protes
teerden, zeggend dat Francois ons niet hin-
deide en t kind schudde eigenwijs ziin
hoofdje.
„Nenni, nenni", riep 't, zich aan Ina's
arm vast klampend en bleef dood op zijn
gemak zitten.
En als door een tooverslag werden wij in
eens 't middelpunt van belangstelling. Een
dikke boer over ons begon in alle goedmoe
digheid een gesprekje:
„Certainement, vous êtes des Anglaises
ou des Américaines du nord", en pas toen
we Valence naderden, haden we hem aan
't verstand gebracht, dat wij „Hollandaises"
waren en dat Holland niet 't zelfde was als
Duitschland.
De conducteur verschafte ons inlichtin
gen omtrent den kortsten weg naar de ruines
de Crugsol.
„Als u daar heen wilt moet u blijven zit
ten tot de Place de la République. Daar stopt
de autobus, die naar St. Péray gaat en er
bijna langs rijdt. Hij gaat om 't half uur",
vertelde hij ons en toen we bij 't uitstappen
juist een soort van Jan-Pleizier met een
motor er voor zagen wegrijden, verzuchtte
hij:
„Ah misère! Vous n' avez pas de chancel
Voilé l'autobus qui vous échappeï"
Wij vonden 't echter niets erg een half
uurtje zoek te brengen en gingen in een bak
kerswinkel heerlijk-versche croissants koo
pen, want het ontbijtje, dat we een paar uur
geleden genoten hadden, was niet veel
zaaks geweest en Ina betuigde met een
vraatzuchtigen blik naar "den papieren zak,
dat ze al honger had als een paard.
„Latep we dan ieder een croissant nemen.
Voor wie zou je 't laten"-, stelde ik voor en
al etend staken we de Place de la Républi
que over, om 't reuzen-monument van Emi-
le Augier1) te bekijken, waarvan monsieur
Bertrands ons eenige bizonderheden verteld
had. Het is namelijk door de hertogin
d'Uzès, die er zelf eenige malen op afge
beeld staat, een kleine twintig jaer geleden
aan de stad Valence cadeau gegeven, nadat
het door het Louvre te Parijs werd gewei
gerd. Valence, de geboortestad van Emile
Augier, zit er nu voor de noodige eeuwen
mee opgescheept, want de tand des tijds zal
ontzaglijk moeten knagen, voor dit marme
ren-en-bronzen gevaarte van bedenkelijke
kunstwaarde verdwenen is. Doch men tole
reert het in de goede stad en stelt zich scha
deloos door er tallooze. anecdotes oyer te
vertellen.
Emile Augier dan troont in 't midden op
een wit marmeren zuil. Hij is van brons,
evenals de tafel, waar hij vóór staat en waar
op hij achteloos met één hand steunt. In
zijn andere hand houdt hij een opengesla
gen boek, waaruit hij met een eenigszins
vies gezicht schijnt te declameeren, terwijl
zijn bewonderaarster, de hertogin d'Uzès,
zich ook in brons vereeuwigd, onder aan de
zuil bevindt, de stad Valence voorstellend.
Zij wijst met uitgestrekten arm naar boven
en houdt in haar linkerhand een lauwer-
kransje en aan haar voeten zien twee geheel
in-'t-bloot-gekleede jongetjes zooals Pepi
zeggen zou verwonderd naar haar op.
Aan de drie andere zijden zitten ook al
vrouwspersonen-in-brons, die sprekend op de
hertogin lijken, doch de klassieke Poesie, de
moderne Tooneelkunst en de Rhone met de
Dróme voorstellen..
Ien en ik liepen een paar maal om 't ding
heen en wandelden toen den boulevard op,
waar markt gehouden werd. Tusschen de
boomen-rijen had men allerlei kleurige
kraampjes opgeslagen en druk pratende en
gesticuleeiende menschen bewogen er zich
tusschen de kraampjes door, en holden over
't Ging er bizonder levendig toe en ik
schrikte zóó van een viezig schoenen-koop
mannetje, dat vlak aan mijn oor: Chaussu-
resf brulde, dat ik met kracht tegen Ien aan
bonsde, die daardoor het scheelde geen
haar bijna midden in een uitstalling van
glas en aardewerk tuimelde. We kochten
aan een stoffig kraampje verderop ieder een
paar el werkelijk heel mooie kant en amu
seerden ons kostelijk te midden van 'de
geestige markt-roezemoes, tot we een oor-
verdoovend getoeter hoorden en de auto
bus zagen aansnellen, welke voor een groot
café aan 't eind van den boulevard stilhield
en niet wetend hoe gauw we de plaats van
bestemming zouden bereiken, braken we
tuschen de kraampjes door, en holden over
de vrijgebleven straat naar het voertuig,
't Begon al goed warm te worden, ofschoon
't nog geen half tien was en hijgend, met de
kralen op ons gezicht, bereikten we de auto,
waarvan de bestuurder ons goedig toeriep:
„Ne vous dépêchez pas tant, mesdames.
Encore cinq minutes d'arrêt!" Met een ge
voel* van onuitsprekelijke verlichting lieten
we ons over elkaar op de leeren banken
neer en schoven de gestreepte katoenen
gordijntjes wat terzijde om te kunnen uitkij
ken.
„U wilt naar de ruines de Crussol? Dan
moet u uitstappen vóór St. Péray. Ik zal u
wel waarschuwen. U komt eerst langs 't C
teau de Beauregard, dot nu een café is
van binnen niet mooi om te zien. Maar
af 't terras hebt u een prachtig uitzicht.
Beauregard kunt u dan zoowot in drie k-
tier naar 'de ruines komen. Cest une ex<
slon trés intéressante", verzekerde om-
conducteur.
„Mais bien fatiguante aussi mengde
keurig grijs meneertje zich in 't gesprek
zou de dames niet raden heelemaal naar
ven te klimmen. Halfweg is 't net zoo g
te zien. 't Zijn de overblijfselen van
kasteel uit de middeleeuwen, dat in 't b(
van de 17e eeuw verwoest is. Als type
middeleeuwscK vestingwerk is 't wel beh
rijk, maar dat zal u toch wel onverscl
zijnl Deux jeunes filles comme vous! Go
ia de stad liever de cathédraal zier
't Maison des Têtes en breng een bezc
aan 't pare Jouvet. Daar is tenminste s
duw, maar ginds op die zonnige rotse
't zóó warm! HeUsch u zult doodmoe
den", zei h!j ons hoofdschuddend aanz
de, terwijl <le motor werd aangezet er
weldra ln pijlsnelle vaart de RhÖne:
overvlogen.
We hadden pret om zijn overdreven
zorgdheid, dankten hem voor zijn goc
raad en stapten een oogenblik later op
wenk vai\ den conducteur uit.
(Wordt TerVolg'
