N* 277
14" aaargang.
„DE EEMLANDER".
Dinsdag 23 Mei 1916.
BUITENLAND.
KOLONIËN.
BINNENLAND.
Hoofdredactie:
Mr. D. VAN SCHAARDENBURO.
Uitgevers: VALKHOFF Co.
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 8 maanden voor Amersfoort
Idem franoo per post
Per week (mot gratis verzekering tegen ongelukken)
Afzonderlijke nummers
Wekelijksoh byvoegsel nDs EoUandech* Euisi^ouuf'
redactie van Thérèae Hoven) per 3 mnd. 50 cts.
Wekelyksch byvoegsel 9Pah me meeper 8 mnd 40 c<8.
1.00.
1.50.
0.10.
0.05.
(onder
Bureau: UTRECHTSCH ESTRAAT 1.
Intercomm. Telefoonnummer 66.
PRIJS DER ADVERTENTIËN;
Van 1—5 regelsf 0.50.
Elke rogel moer 0.10.
Dienstaanbiedingen 25 cents by vooruitbetaling.
Groote lotters naar plaatsruimte.
Voor handel en bedryt bestaan zeer vooideoligo bopaüngon
tot het herhaald advertoeron in dit Blad, bij abonnomont.
Eone oirculaire, bovattende do voorwaarden, wordt op
aanvraag toegezonden.
Kennisgevingen.
De Burgemeester van Amersfoort
Brengt ter kennis van de ingezetenen dozer
Jjomeente, dat het door den Directeur van
^jn Rijks directe belastingen, enz. te Utrecht
executoir verklaarde kohieren no. 1, 2 en 3 van
~e Personeele Belasting, over het dienstjaar
916 aan den Ontvanger van 's Rijks directe
elastingen alhier zijn ter hand gesteld, aan
Ivien ieder verplicht is zijnen aanslag op den
bij de wet bepoalden voet te voldoen.
Gedaan en op de daarvoor gebruikelijke plaat-
ten aangeplakt te Amersfoort den 22sten Mei
1916.
De Burgemeester voornoemd,
VAN RANDWOJCK.
AANGIFTE VOOR DB
BEVOLKINGSREGISTERS.
,Het Gemeentebestuur van Amersfoort herin
nert do ingezetenen aan hunne verplichting om
tteeds tijdig ter gemeente-secretarie aangifte
te doen voor de bevolkingsregisters.
Bedoelde aangifte moet worden gedaan i
le. Wanneer men de gemeente gaat verlaten;
alsdan moet een getuigschrift van woonplaats-
verandering (verhuisbiljet) worden gevraagd ter
Secretarie (kamer no. 3) en Medegenomen naar
óe gemeente, waar men zich gaat vestigen, ten
einde aldaar uiterlijk binnen ééne maand to
woiden ingeleverd.
2e. Wanneer .men zich in de gemeente ves
tigt alsdan moet men overleggen een getuig
schrift van woonplaatsverandering (verhuisbil
jet) afgegeven in de vorige woonplaats.
3e. Wanneer men binnen de gemeente van wo
ning verandert.
Het hoofd van een huisgezin is verplicht aan
gifte te doen, wanneer in dat gezin eenige ver
andering plaats grijpt, ook door het opnemen
of het vertrek van dienstboden.
Overtreding dezer bepalingen wordt gestraft
met hechtenis van ten hoogste veertien dagen
ol geldboete van ten hoogste honderd gulden.
(Artikel 9 van het Koninklijk Besluit van 27 Juli
2837 (Staatsblad no. 141).
Amersfoort, den 22. Mei 1916.
Het Gemeentebestuur voornoemd,
De Secretaris, De Burgemeester,
A. R. -VEENSTRA. VAN RANDWDCK.
De oorlog.
B e r I ij n 2 2 Mei. (W.-B.). Bericht van
het opperste legerbestuur uit het groote
hoofdkwartier van heden voormiddag.
Ten oosten van Nieuwpoort drong eene
patrouille van onze marine-infanterie in een
Fransche loopgraafzij vernielde verdedi
gingswerken van den vijand en bracht een
officier en 32 man als gevangenen terug.
Ten zuidoosten van Givenchy-en-Gohelle
werden verscheidene liniën van eene Engel-
sche stelling van omstreeks 2 K.M. breedte
genomen. Nachtelijke tegenstooten werden
afgewezen. Aan gevangenen werden 8 offi
cieren en 220 man, aan buit 4 machinege
weren en 3 miinwerpers ingebracht. De
tegenstander leed zeer buitengewone bloe
dige verliezen.
In de streek van Berry-au-Bac bleef in Het
vroege morgenuur eene Fransche gasaan-
tvalpoging zonder resultaat.
Links van de Maas bestormden onze
troepen Fransche stellingen op de oostelijke
uitloopers van hoogte 304 en hielden ze
vast tegen herhaalde vijandelijke aanvallen.
Behalve groote bloedige verliezen verloor
de tegenstander aan gevangenen 9 officie
ren en 518 man; hij liet vijf machinegewe
ren in onze handen. De buit uit onzen aan
val aan de zuidelijke helling van den Mort-
homme steeg tot 15 kanonnen en 21 ma
chinegeweren. Ook hier en uit de richting
van Chattencourt hadden de pogingen van
den vijand om den verloren grond terug te
(vinnen, geen succes.
Rechts van de Maas vielen de Franschen
meermalen vfuctheloos onze liniën ln de
streek van de steengroeven ten zuiden van
de hofstede Handromont en op den kam van
Vaux aan. Bij den derden stormloop gelukte
(ihet hun echter in de steengroeven voet te
krijgen. Gedurende den naoht was de we-
derzijdsche artillerieactie in den geheelen
strijdsector buitengewoon hevig.
Onze vliegerseskaders herhaalden gister
namiddag met waargenomen groot succes
rumne aanvallen op de etappenhaven Duin
kerken. Een vijandelijke tweedekker viel na
«en strijd in zee. Verdere vliegtuigen v.er-
jden in een Iuchtstrijd binnen onze liniën
guiten gevecht gesteld en wel in de streek
tvan Wervicq, bij Noyon, bij Maaucourt, ten
posten van de Maas en ten noorden van
jChateu-Salins.
Luitenant Bölke is wegens zijne daden
els vliegerofficier door den keizer tot kapitein
bevorderd-
Parijs, 2 2 Mei. (Havas). Namiddag
communiqué.
Ten zuiden van Berry-au-Bac lieten de
Franschen met succes twee mijnen springen
op hoogte 108. In Champagne leverde de
gasuitstorting, die door de Duitschers ver
richt werd in de streek, begrepen tusschen
den* weg Souain—Somme Py en den weg
Saint Hilaire—Saint Soupiet, volstrekt geen
resultaat. De gaswolk dreef naar de vijande
lijke loopgraven.
Op den linker Maasoever werden de In-
fanterie-actiën voortgezet in den loop van
den nacht. In het bosch van Avocourt ver
kregen de Fransche grenadiers eenige resul
taten; zij bezetten verscheidene door de
Duitschers ontruimde blokhuizen. In de
streek ten westen van den Mort-homme was
de strijd bijzonder hardnekkig. Verscheidene
pogingen, door de Duitschers aangewend
tot uitzetting van hun succes, werden terug
geslagen door het sper- en mitrailleuse-
vuur. Daarentegen stelde een krachtige aan
val, die door de Fransche troepen werd ver
richt, hen in staat een gedeelte te hernemen
van het ln den nacht van 20 op 21 Mei ver
loren terrein.
Aan den rechter Maasoever deden de
Duitschers herhaalde malen tegenaanvallen
op de gisteren door de Franschen genomen
stellingen van de steengroeven van Haudre-
mont. Al die aanvallen, die door het Fran
sche vuur werden gestuit, hebben aan de
Duitschers groote verliezen berokkend.
In den omtrek van het dorp Vaux, maakten
de Franschen door eene in den morgen uit
gevoerde kleine operatie zich meester van
een loopgraaf. In Eparges werden ver
scheidene mijnen opgeblazen, zonder scha
de aan de Franschen toe te brengen.
Avondcommuniqué.
Links van de Maas bleven wij vooruitgaan.
Ten zuiden van hoogte 287 dwongen wij den
vijand een klein werk te ontruimen, dat hij
bezette sedert 18 Mei. Onze tegenaanval
ten westen van den Mort-homme verdreef
den vijand uit eenige nieuwe loopgraven,
die hij bezette.
Onze infanterie viel rechts van de Maas,
na eene machtige artillerie-voorbereiding,
de Duitsche stellingen aan op een front van
twee Kilometers van ten westen van de hof
stede Thiaumont tot ten oosten van het fort
Douaumont. Onze troepen namen Duitsche
loopgraven en drongen in het fort Donau-
mont, waarvan de vijand den noordelijken
post nog behoudt. Talrijke gevangenen ble
ven in onze handen.
Er was een geslaagde verrassende aanval
op het bosch \an Bouchet.
Op de Maashoogten veegden wij Duit
sche loopgraven schoon op eene lengte van
300 Meters; wij namen gevangenen
Onze batterijen in de Argonne bombar
deerden krachtig Nantillois, Montfaucon en
het bosch van Cheppy.
Een Fransch vliegtuig vervolgde eene
Duitsche machine, die terugkwam van het
bombardement van Duinkerken, en velde
haar neer ten noordoosten van Cassel.
Twee vijandelijke vliegtuigen werden ge
veld in een Iuchtstrijd in Elzas.
Londen, 22 Mei. (R.) Communiqué
van het Britsche hoofdkwartier.
Na een hevig bombardement gisteren den
geheelen dag, dat in den namiddag het he
vigst was, viel de vijand onze stelling aan
op het noordelijk uiteinde van den kam van
Vimy. Hij drong in de frontloopgraaflinie
over een lengte van 1500 yards en een diep
te van 100 tot 300 yards. Onze artillerie
bombardeerde heden hevig de Duitsche stel
lingen.
Wij lieten mijnen springen in Roclincourt,
de Hohenzollern-redoute en de steengroeven
Er was ook mijnarbeid in Nouvelle en Fleur-
baix. De beide artillerieën waren werkzaam
tegenover Lens. Ten oosten van Yperen kre
gen wij directe schoten van een vijandelijke
batterij ten oosten van Blareville.
Vijandelijke vliegtuigen waren gisteren ac
tief. Er waren vele gevechten. Acht werden
verdreven. Een van onze verkenningsmachi
nes moest landen in de vijandelijke liniën.
Petersburg, 22 Mei. (Tel.-agent-
schap). Communiqué van den grooten gene-
ralen staf.
In de streek van Ostroff, ten noorden van
het Naroczmeer, beproefden de Duitschers
in den avond van den 20en na een hevig
bombardement eenige malen het offensief te
nemen; zij werden telkens teruggeslagen.
Ten zuidwesten van het Naroczmeer ver
strooide onze artillerie belangrijke Duitsche
troepenverzamelingen.
In de streek van Kostioenovka, ten noord
westen van Czartorysk, sloegen wij een aan
val van vijandelijke elementen terug.
Op de rest van het front, van de golf van
Riga tot de Rumeensche grens, niets dan
geweervuur en verkenningsschermutselin
gen.
Rome, 21Mei. (Stefani). Officieel com
muniqué.
Van Stilvlo tot de Etsch (Adlge) is de toe
stand onveranderd. In het Logarinadal bom
bardeerde de vijand gisteren den geheelen
dag onze stellingen van Bonizugua. Laat in
den avond ondernamen groote infanterie-
massa's aanvallen, die na een verwoed ge
vecht met reusachtige verliezen werden
terug geslagen.
Tegen onze liniën van Parubio naar het
Terragnolodal was eene intense vijandelijke
artillerie-actie, die door onze artillerie be
antwoord werd.
Tusschen het Terragnolodal en de Boven
Astico was eene gematigde artillerie-actie
aan beide zijden. Wij gingen voort de linie
te versterken, waarop wij zijn terug gegaan,
terwijl de tegenstander op zijne beurt zijne
stelling bevestigde van den Monte Magglo
tot den Tonezzatop.
In de streek tusschen de Astico en de
Brenta duurde gisteren het hevige bombar
dement tegen onze Iiniën~voort. In den na
middag en den avond volgden intense aan
vallen van de vijandelijke infanterie, die met
groote volharding werden tegengehouden
door onze troepen, die aan den tegenstander
zeer zware verliezen toebrachten. Eenige
schansen, die reeds in storm door den vijand
waren genomen, werden door de onzen her
overd na een verwoed handgemeen, waar
bij een honderdtal gevangenen aan den
tegenstander werden ontnomen.
In het Suganadal stuitte de vijand op onze
voorste posten, die den aanval terug sloe
gen en daarna gaandeweg terug gingen naar
de versterkingsliniën.
Langs de rest van het front was een zeer
versnipperde artilleriestrijd. 'Onze kanonnen
wierpen vijandelijke versterkingen op de
Boven But en op en achter Podgoro over
hoop. Kleine vijandelijke aanvallen op Ra-
botino en de streek van Monfalcone werden
met gemak teruggeslagen.
Vijandelijke vliegtuigen wierpen eenige
bommen op Vicenza, Valdagno, Feltre en
Ponzaso. Er waren twee dooden en vier ge
wonden; de materieele schade is zeer ge
ring.
Weenen, 22 Mei. (W.-B.). Officieel
berioht van heden middag.
De nederlaag van de Italianen aan het
front in Zuid-Tirol wordt steeds grooter.
Een aanval van een korps uit Graz op de
hoogvlakte van Lafraun had een volkomen
succes. Onze troepen zijn in bezit van de
Cima Mandriolo, ten Zuiden van het Sugana
dal, en de hoogten onmiddellijk ten westen
van de grens van dezen top tot het Astica-
dal.
De legergroep van aartshertog Karei
Frans Jozef won een linie op den Monte
Tormano en den Monte Majo.
Sedert het begin van den aanval zijn
23,833 gevangenen, onder wie 482 officie
ren, geteld. Onze buit is tot 172 kanonnen
gestegen.
Rome, 22 Mei. (^tefani).In den nacht
van den 22en heeft eene marine-afweerbat-
terij in de Boven Adria een vijandelijk vlieg
tuig neergeveld en ln brand geschoten.
Berlijn, 22 Mei. (W. B.) Bericht van
het opperste legerbestuur uit het groote
hoofdkwartier van heden voormiddag.
De toestand is over 't algemeen onveran
derd.
Weenen, 22 Mei. (W. B.) Offcieel
bericht van heden middag.
Van het zuid-oostelijk oorlogstooneel
niets nieuws.
Londen, 22 Mei. (R.) De Times be
richt uit Saloniki van den 20en, dat de tij
dingen van het vertrek van de meeste Duit
sche troepen van de Grieksch-Servische
grens bevestigd worden door heden aange
komen deserteurs.
Konstantinopel, 21 Mei. (W. B.)
Communiqué van het hoofdkwartier.
Van geen enkel front zijn dingen van be
lang te berichten. Twee vijandelijke vlieg
tuigen vlogen over Sedd ul Bahr, maar wer
den door ons artillerievuur naar de richting
van Imbros verdreven. Den 18en beschoten
drie vijandelijke oorlogsschepen gedurende
twee uren El Arisch. Tegelijk verschenen
daar zes vijandelijke vliegers en wierpen
honderd bommen neer. Een persoon werd
gewond, vijf werden licht gewond.
Petersburg, 22 Mei. (Tel.-agent-
schap). Communiqué van den grooten gene-
ralen staf.
Van liet KaukazlscKe front wordt bericht,
dat in de richting van DIarhekir voorposten
gevechten waren.
Londen, 22 Mei. (R.) Bericht van
Lloyds. Het Itallaansche stoomsohip Birma-
nia is in den grond geboord.
Volgens een bericht van Lloyds Is het
Grieksche stoomschip Anstassios Coroneos
in den grond geboord.
Petersburg, 22 Mei. (Tel.-agent-
schap). Communiqué van den grooten gene-
ralen staf.
In de Oostzee boorde een van onze duik-
booten drie Duitsche stoomschepen in den
grond.
Londen, 22 Mei. (REen „Parlemen-
tary Paper" kondigt een nieuwe crediet-
aanvrage aan voor 300 millioen pond ster
ling voor leger, vloot en andere doeleinden,
ln verbond met den oorlog.
Londen, 21 Mei. (R.) J. H. Thomas,
het welbekende lid van de orbeidspartij van
het lagerhuis, heeft in eene vergadering van
spoorwegmannen te Bradford gezegd over
de dienstplichtwet, dat hij een constitutio
neel man is en van meening is, dot, als eene
wet is aangenomen door eene democrati
sche regeering, zij slechts langs den consti-
tutioneelen weg weer kan worden ingetrok
ken. Hij zal daarom, ofschoon tegenstander
van den dienstplicht, de wet, nu zij is afge
kondigd, niet tegenwerken.
Ber 1 ij n, 2 2 Mei. (W. B.) Officieel be
richt.
De keizer heelt den vice-president van het
staatsministerie en staatssecretaris van bln-
nenlondsche zaken, dr. Delbrück, op zijn ver
zoek ontslag uit zijne ambten verleend, met
behoud van den titel en den rang van staats
minister en met toekenning van de hooge
orde van den Zwarten Adelaar. Tevens is hij
ontheven van de algemeene plaatsvervan
ging van den rijkskanselier.
De staatsminister en secretaris van de
schatkist, dr. Helfferich, is benoemd tot
staatssecretaris van binnenlandsche zaken
en belast met de algemeene plaatsvervan
ging van den rijkskanselier.
Verder is de staatssecretaris voor Elzas-
Lotharingen en werkelijke geheimraad, graaf
von Rödern, met ingang van Juni benoemd
tot secretaris van de schatkist onder bepa
ling, dat tot den len Juni de zaken van het
rijksdepartement van financiën nog onder
het beheer blijven van den staatssecretaris
voor binnenlandsche zaken, dr. Heltferich.
Eindelijk is de staatsminister dr. von Brei-
tenbach benoemd tot vice-president van het
Pruisische staatsministerie.
B e rl ij n, 2 2 M e I. (W. B.) Officieel be
richt.
De Bondsraad heeft den Rijkskanselier
machtiging verleend een afzonderlijk, nieuw
en onmiddellijk aan hem ondergeschikt re-
geeringsorgaan, het departement voor de
volksvoeding tijdens den oorlog, in te stellen.
De voorzitter van dit departement krijgt
het recht om te beschikken over alle ln het
Duitsche rijk voorhanden zijnde levensmid
delen, grondstoffen en andere zaken, die
noodig zijn voor de levensmiddelen-voorzie
ning, verder over de voedermiddelen en alle
stollen, noodig voor het onderhoud van het
vee.
Dit recht heeft betrekking op de geheele
regeling van verkoop en verbruik (dus zoo
noodig ook op de onteigening), de regeling
van in-, uit- en doorvoer en de prijzen der
levensmiddelen. De voorzitter kan in drin
gende gevallen aan de stoatsregeeringen
rechtstreeks de nooóige instructies geven.
Tweede telegram. Tot voorzitter
van het departement voor de volksvoeding
tijdens den oorlog is de opper-president van
Oost-Pruisen, von Batocki, benoemd
Oost-I ndië.
Ontslagaanvrage van generaal
H. C. Kronouer.
Uit Weltevreden wordt aan de Tel. ge
seind Naar ik verneem, heeft H. M. de Ko
ningin bij gouverneur-generaal Van Lim
burg Stirum geïnformeerd, waarom de gene-
raal-majoor H. C. Kronouer plotseling ont
slag heeft aangevraagd. De oorzaak hiervan
is, dat de minister van Koloniën aan den
gouverneur-generaal telegrafisch heeft me
degedeeld, dat de generaal niet in aanmer
king komt voor het opperbevelhebberschap,
hetgeen hem vertrouwelijk te kennen is ge
geven. Het telegram van den minister van
Koloniën is waarschijnlijk het gevolg van
ernstige intriges in Den Haag van eenige
hoofdofficieren, die den generaal vijandig
gezind zijn.
De gegeven wenk deed den gerieraal be
sluiten zijn ontslag ln te dienen, alvorens de
Koningin dgartoe besluiten zou,
Staten-tieneraal.
TWEEDE KAMER.
Overzicht van de Staatsschuld,
De minister van Financiën heeft aan de Twee*
de Kamer doen toekomen het door den directeur
van de Grootboeken der Nationale Schuld opge-
maakte verslag betreffende den stond dor Staats*
schuld op ultimo van het jaar 1015, zoomede
van de verschillende verrichtingen bi] dc Groot
boeken der Nationale Schuld gedurende hut jaar
1915.
Blijkens de recapitulatie van de Staatsschuld
bedroeg deze op 31 December 1015:
Totaal d. 2'A rentende schuld 580,344,000
3 500,987,000
3*4 f, - 49,059,450
5 - 275,000,000
Totaal der geconsolideerde
Staatsschuld f 1,405,291,350
Omtrent de vlottende schuld wordt medege
deeld:
Op don 3Ien December 1915 waren in om
loop: aan schatkistbiljetten 52,482,000, aan
schatkistpromessen f 108,040,000, non zilver
bons 5,031,052.50; totaal 155,553,052.50
Daarentegen bedroeg het snldo van 's Rijks
Schatkist op 31 December 1015: bij de Nederl.
Bank 6,139,105.14; bij de betaalmeesters
4,849,162.501»; totaal 10,988,267.64
Het saldo der vlottende schuld was dus op
31 December 1915 f 154.564,784.85^.
Berichten.
De Staatscourant van heden 22 Mei
bevat o.m. de volgende Koninklijke be
sluiten
benoemd tot plaatsvervai ,vj griffier van
den Raad van Beroep voor de Ongevallen
verzekering te Utrecht, mr. J. Winkel, advo
caat-procureur aldaar;
op verzoek eervol ontslagen J. C. Koch,
assistent voor de heelkunde aan de Rijks
universiteit te Leiden en benoemd als zoo
danig M. N. Roegholt, aldaar
op verzoek eervol ontslagen W. Kren.
als assistent voor de hygiëne aan de Rijks
universiteit te Groningen
op verzoek eervol ontslagen P. Koning
Pzn., te Wageningen, als bedrijfsboer aan
de Rijks Hoogere Land-, Tuin- en Bosch,
bouwschool, aldaar
benoemd tot directeur van het post- en
telegraafkantoor te Amerongen F. H. Vos,
thans te Sluis.
Koninklijk' bezoek aan Wa
terland. H. M. de Koningin arriveerde
gisteren te 9.27 per trein uit Amsterdam, ver
gezeld van jonkvr. Six en jhr. Hooft Graaf
land, aan het slation te Zaandam, waar H. M.
werd ontvangen door de burgemeesters van
Zaandam en de Koog, de heeren K. ter Laan
en C. Maarschalk en de secretarissen dier
gemeenten de heeren P. Kraan en P. Beer-
olk. In auto's reed H. M. door de geheele
gemeente en bracht een bezoek aan een
boerenhuis, een arbeiderswoning en een
burgerwoning, die alle drie langen tijd in het
water hadden gestaan. Verder werd het nu
droog gekomen gedeelte der gemeente, dat
door den watersnood werd geteisterd, in
oogenschouw genomen.
Daarna werd een bezoek gebracht aan de
aangrenzende gemeente De Koog, waai
H. M. de kistdammen bezichtigde aan de
westzijde van de Zaan, die thans worden af
gebroken, daar de kistdam aan de oostzijde,
die onder de gemeen7 dam voldoende
blijkt. Daarna vertrok H. M. per auto naar
Oostzaan, waar zij werd ontvangen door den
burgemeester, den heer D. Teer.
Vervolgens werd de tooht voortgezet naar
Purmerend, Broek ln Waterland en Durger-
dam, vanwaar H. M. naar Zaandam terug
keerde
Audiënties. De gewone audiëntie
ven den minister van Landbouw, Nijverheid
en Handel zal Woensdag den 24en Mei a.»
niet plaats hebben.
De Pauselijke Internuntius te BrusseJ
en bij het Nederlandsche Hof, mgr. Taccl,
bevond zich Zaterdag jl. in de residentie.
DeStaatsleening 1916. Da
minister van Financiën maakt bekend dat
op de Staatsleening 1916 tot en met 20
Mei j.l. was gestort een bedrag van
f 122,269,100.
De kapitein ter zee Umbgrove, onlang*
uit Indië bier te lande teruggekeerd, heef!
heden zijne werkzaamheden aan het depart»
ment van Marine, waar hij bij de marinestaf
is geplaatst, aanvaard.
Brandgevaar op'sRljk* wei»
ven. Volgens de Tel, heeft de minlstat
van Marine het wenechelijk geacht, een ons
derzoek te doen instllen naar het brqndg*
