N* 2
DE E EM LAN DER".
Donderdag 3 Augustus 1916.
BUITENLAND.
FEUILLETON.
DE EERSTE MEI.
15-' Jaargang
AMERSFOORT
MARIE VAN VERSENDAAL.
Hoofdredactie» f Mf Q j VAN SCHAARDENBURO.
Uitgevers: VALKHOFF 6» Co
ABONNEMENTSPRDS:
Per 8 maanden voo* Amersfoortf 1.30.
Idem franco per post1»80*
Per week (metgratisverzekering tegen ongelukken) - 0.135.
(A/zonderlyke 0.05.
IWebelijksob bijvoegsel nD* HollandseJu Huisvrouw" (onder
redactie van Thérèae Hoven) per 8 mnd. 50 ets.
fWekelgksob bijvoegsel #RiAj wm wf per 8 mnd. 53 ctö.
Bureau: UTRECHTSCH ESTRAAT 1.
Intercomm. Telefoonnummer 66.
PRIJS DER ADVERTENTIËN:
Van 1—5 regelsf 0.80,
Elke regel meer0.15.
Dienstaanbiedingen 1—5 regels.. 0.5O,
Groote lettors naar plaatsruimte.
Voor handel en bedrijf butaan ze or voordeolige bepalingen
tot het herhaald adverteeren in dit Blad, bjj abonnement.
Eene circulaire, bevattende do voorwaarden, wordt op
aanvraag toegezonden.
Kennisgeving.
VOEDERING VAN WOL.
Uitbetaling van
schadeloosstelling.
De uitbetaling van de schadeloosstelling voor
fle wol, welke door inwoners dezer gemeente
ien behoeve van het leger is geleverd, zal plaats
hebben ten gemeentehuize op Zaterdag 5
Augustus a.s., voormiddags tusschen 9 en 12
our.
Belanghebbenden kunnen alsdan het hun toe
komende bedrag in ontvangst nemen tegen
overgifte van den hun uitgereikten bon.
Amersfoort, 1 Augustus 1916.
De Burgemeester,
v. RANDWIJCK.
Oe oorlog.
B e r 1 ij n, 2 Aug. (W. B.) Bericht uit het
groote hoofdkwartier van heden voormid
dag.
Ten noorden van de Somme viel de vijand
met zeer sterke krachten maar vruchteloos
den sector van Maurepas tot de Somme
aan, nadat hij reeds in den namiddag bij
eene partieele onderneming tegen de hoeve
Monescu door een snellen tegenstoot van
Duitsche bataillons eene bloedige naderlaag
had geleden. Aan den weg Maricourt
Clery drong hij vooruit tot aan onze geheel
platgeschoten loopgraven. Zijne verliezen
waren weer aanzienlijk.
Ten zuiden van de Somme waren gevech
ten bij Belloy en Estrées.
Rechts van de Maas maakten wij vorde
ringen noordwestelijk en westelijk van het
werk Thiaumont; wij wonnen een rotspunt
ten noordoosten van het fort Souville en
drongen den vijand terug in het bosch en bij
La Laufée.
Er werden 19 officieren en 923 -man
schappen ongewond als gevangenen binnen
gebracht en 14 machinegeweren geborgen.
Engelsche patrouilles, die in den sector
'Armentières bijzonder werkzaam waren,
werden overal afgewezen.
De vijandelijke vliegeraanvallen tegen
plaatsen achter het noordelijke gedeelte van
ons front werden herhaald. Van militaire
schade kan nauwelijks gesproken worden,
maar de verliezen onder de bevolking ne
men toe. Het is gebleken, dat in den nacht
van 31 Juli ook Arlon in België is getroffen
Vier vijandelijke vliegtuigen werden neerge
schoten op verschillende plaatsen.
P a r ij s, 2 Aug. (Havas). Namiddagcom
muniqué.
Ten noorden der Somme namen de Fran-
sche troepen een krachtig door de Duit-
schers versterkt werk tusschen het bqsch van
Hem en de hofstede Monacu. Ten zuiden
van deze rivier stelde een door de Franschen
gedane aanval in de streek van Estrées hen
in staat een Duitsche loopgraaf ten noord
westen van Denicourt te bezetten en daarbij
gevangenen te maken.
In Champagne, ten westen van Auberive,
vie! c~- v^rljenningstroep met de
bajonet een Duitsche afdeeling aan, die ver
strooid werd en dooden op het terrein ach
terliet.
Aan den rechter Maasoever duurde de
strijd met hevigheid voort gedurende den
nacht op het front van Vaux—Chapitre en
Chenois, zich verder uitstrekkende naar het
oosten tot de streek van Damloup. De Duit-
schers wonnen, na een reeks vruchtelooze
aanvallen, die soms vergezeld gingen van
ontwikkeling van stikgassen, een weinig ter
rein in de bosschen Vaux-Chapitre en Che
nois. Elders werden alle pogingen gestuit
door het Fransche vuur. De Franschen
maakten in den loop van deze gevechten,
die belangrijke verliezen aan den tegenstan
der berokkende, een honderdtal gevangen-en,
waaronder drie officieren.
Aan het Somme-front legden de Fransche
vliegers eene groote werkzaamheid aan den
dag. 33 gevechten werden door Fransche be
stuurders geleverd aan de Duitscheï* boven
de Duitsche liniën. Een Duitsch vliegtuig
zag men brandend neerstorten, veertien an
deren moesten landen.
Een officieel Duitsch bulletin van den len
Augustus heeft gemeld, dat een aanval, in
acht achtereenvolgende golven uitgevoerd in
de streek van Maurepas, werd teruggeslagen.
In die streek is geen Fransche aanval ge
weest op 31 Juli of 1 Augustus en alle Duit
sche tegenaanvallen zijn teruggeslagen.
•B e r 1 ij n, 2 Aug. (W. B.) Bericht uit
het groote hoofdkwartier van heden voor
middag.
Op het noordelijke gedeelte van het front
is niets belangrijks gebeurd.
Ten zuidwesten van Pinsk herhaalden zich
de Russische ondernemingen aan beide zij
den van het Nobelmeer, met versterkte
krachten; zij breidden zich ook uit tot de
streek Lubicszow (aan de Stochod), maar
■werden~gted~afgeweerd7~Ver5cheidene aan
vallen in den Stochodboog (ten noordoos
ten van den spoorweg Kowel—Rowno) vie
len ineen. Telkens weer herhaalde de vijand
den stormloop tegen onze stellingen bij Wi-
toniez en aan de Turya; al zijne pogingen
leden schipbreuk.
Bij het leger van Bothmer mislukten vij
andelijke partieele aanvallen in de streek
van Wisniowezyk (aan de Strypa) en bij
Welesniow (aan de Koropiec).
Weenen,2Aug. (W.-B.). Officieel be
richt van heden middag.
Op het Russische oorlogstooneel is geene
verandering in den toestand. In Oost-Galicië
vielen ten zuidwesten van Buczacz, bij Wis-
mowczyk en in het zuiden, zuidwesten en
westen van Brody verscheidene gedeeltelijk
krachtige Russische aanvallen ineen. Ook
leden alle pogingen van den tegenstander
om tusschen de Boven-Turya en den spoor
weg Rowno—Kovel net front van de verbon
den troepen door te breken, schipbreuk op
de afweer van de daar strijdende Duitsche
en O.-H. troepen. Hetzelfde lot hadden ten
slotte verscheidene krachtige aanvallen van
den tegenstander in den Stochodboog bij
Keszowka.
Petersburg, 2 Aug. (Tel.-agentschap).
Namiddagcommuniqué van den grooten ge-
neralen staf.
Op vele plaatsen was aitillerie- en infan-
terievuur. Pogingen van kleine vijandelijke
elementen om onze liniën aan te vallen,
werden allen door ons ?uur teruggeslagen.
Een vijandelijk vliegtuig bombardeerde bij
Oessitsji, op den weg -van Wladimir Wo-
Iynski naar Luzk, een konvooi met gewon
den, van wie meer dan twintig gedood of op
nieuw gewond werden, en het divisiehospi
taal te Oessitsji, waar een ziekenverpleger
gedood en acht gewond werden.
Weenen; 2 Aug. (W.-B.). Officieel be
richt van heden middag.
De toestand is onveranderd. In de Dolo
mieten, ten oosten van v'en Selz-zadel, werd
een aanval van twee Iialiaansche compag
nieën afgewezen.
Rome, 2 Aug. (Steiani.) Officieel com
muniqué.
Uit nagekomen berichten over den strijd
in het Astico-dal in den avond van den 31 en
blijkt het gewicht van het door den vijand
geleden échec.
Na een hevig bombardement op ons ge-
heele front tusschen het Toro- en het Assa-
dal deed de vijand afleidende aanvallen op
den Monte Seluggio éh op de vlakte van
Castelletto, terwijl hij met een groote troe
penmacht een aanval deed op den Monte
Ciipone. Overal werden de aanvallen met
groote verliezen voor den vjjand afgeslagen.
In de Tofana-streek hervatte de vijand
gisteren zijn vruchtelooze aanvalspogingen
tegen onze stellingen bij Forcellabois, ver
volgens opende de vijandelijke artillerie een
vuur op Cortina en Ampezzo. Ons zwaar
geschut beantwoordde dit vuur door een
bombardement van bewoonde plaatsen in
het Drava-dal.
Bij""dé Bovén-Dégund liet de vijanHeTijJce'
artillerie weer brandbommen neerkomen op
Forni en Avoltri. In antwoord daarop ver
nietigde onze artillerie een gedeelte van
Maulhen in het Gail-dal.
Weenen, 2 Aug. (W.-B.). Den len
Augustus 's morgens om half acht deed een
eskader van 14 Italiaansche strijdvliegtuigen
een raid over Pirano naaf Istrië. Luitenant
ter zee Banfzel steeg in Triest met een zee
vliegtuig op en vervolgde het vijandelijk
eskader over geheel Istrië; hij schoot een
van de vijandelijke vliegtuigen nêer, waarvan
de bestuurder gedood werd en de beide
waarnemers in gevangenschap geraakten
Banfzel en zijn vliegtuig kwamen behouden
terug.
Rome, 2 Aug. (Stefani). Officieel com
muniqué.
Nadat de vijandelijke vliegers op 27 Juli
zonder eenig militair doel onze onbescherm
de steden aan de Zuidkust van de Adriati-
sche zee hadden aangevallen, bombardeer
de een sterk eskader van onze Caproni-
vliegtuigen bij de Golf van Fiumé de fabriek
van torpedobooten en duikbooten van Whi
tehead op 3 KM. afstand van de stad. Niet
tegenstaande het krachtig vuur van de af-
weerkanonnen en de aanvallen van ver
scheidene vijandelijke vliegtuigen slaagden
onze vliegers er in bommen op het doel te
werpen; groote schade werd aangericht en
verscheidene branden werden veroorzaakt.
In de luchtgevechten werd een vijandelijk
vliegtuig neergeschoten. Eén van onze Ca-
pronl-machines moest bij Volosca landen;
de overigen keerden behouden terug.
Christiania, 2 Aug. (W. B.) Reizi
gers uit Engeland berichten, dat door den
aanval Van de Zeppelin-luchtschepen zeer
groote schade is aangericht cn vele men-
schen gedood of gewond zijn
Berlijn, I Aug. (W. B.) Het Bulgaar-
sche agentschap te Sofia bericht: In den laat-
sten tijd zijn in de Entente-pers tenden
tieuze berichten verschenen over een be
weerden Servisch-Montenegrijnschen op
stand in de westelijke streken van Macedo
nië. Daarin wordt gezegd, dat de rebellen
er in geslaagd zijn zich te nestelen in eenige
dorpen in den omtrek van het Ochridameer,
die zij gebruiken als basis voor aan
vallen op onze militaire transporten, dat Al-
baneesche en Turksche deserteurs zich bij
de opstandelingen hebben aangesloten, enz.
De generale staf van het leger te velde
spreekt al deze verzinsels met den meesten
nadruk tegen en verklaart, dat in de nieuw
veroverde streken geene beweging bestaat
en dat integendeel overal orde en rust
heerschen.
Londen, 2 Aug. (R.) Officieel bericht.
Generaal Smuts meldt- nadere bijzonder
heden over de inneming van' Dodoma. Toen
omstreeks den 21en Juli generaal Van De
venter Kondoa Irangi verliet, scheidde hij
een kleinere kolo'nne af, om westwaarts het
land te zuiveren. Met zijne hoofdmacht be-
^af hij zich langs drie wegen naar den cen-
tralen spoorweg. In scherpe gevechten werd
de vijand, dien men op deze wegen ont
moette, verslagen. Op de middenlinie viel
een geheel Duitsch kamp in onze handen.
Op den Oostelijken weg maakten wij, be
nevens groote hoeveelheden munitie, ook
4000 stuks uitnemend vee buit. Op deze
laatste linie vluchtte de vijand, na aanvan
kelijk sterken weerstand geboden te heb
ben, in wanorde, achtervolgd door onze be
reden troepen. Dodoma werd den 29en Ju
li bezet. Den 31 en Juli kwamen nog twee
andere kolonnes in de buurt van den spoor
weg. Verder oostelijk zuiverde generaal Hos-
kins de streek ten zuiden van den Usam-
bara-spoorweg en bezette den post Pangnni.
Een kleinere colonne opereert tusschen de
Nguru-heuvels en de kust en drijft den vij
and zuidwaarts.
B e r 1 ij n, 2 Aug. (W. B.) Officieel be
richt.
Den 28en Juli werden aan de Engelsche
oostkust door een van onze duikbooten acht
Engelsche motorzeilschepen en een vis-
schersstoomschip in 'den grond geboord.
Londen, 2 Aug. (R.) Bericht van
Lloyds uit Tynemouth.
De vier Britsche treilers Titania, Rhodesia,
Helvetia en Braconask zijn door Duitsche
duikbooten in de Noordzee in den grond ge
boord. De bemanningen zijn gered en in En
geland aan land gebracht.
Baltimore, 2 Aug. (R.) Do DeutscK-
land voer Dinsdagmiddag uit
B e r 1 ij n, 2 A u g. (W. B.) De NordcL
Allg. Zeitung bevat het volgende antwoord-
telegram van den keizer aan den voorzitter
van den rijksdag Kaempf voor den door de
zen gezonden groet:
Mijn hartelijken dank voor uwe vriende
lijke zegenwenschen en uitdrukking van vast
vertrouwen in de gelukkige uitkomst van
de zware bezoeking van het vaderland. Het
Duitsche volk heeft de door zijne gekozen
vertegenwoordigers op 4 Augustus 1014 mij
in de hond beloofde trouw door heldendaden
en offers zonder voorbeeld in deze beide
oorlogsjaren schitterend gestand gedaan.
De Heere God zal daarvan ben ik zeker
zulk eene trouw beloopen door Zijn verderen
bijstand tot aan het zegevierende overwin
nen van onze vijanden en door eene geluk
kige toekomst van ons vaderland.
WILHELM I. R.
Londen, 2 Aug. (R.) Eerste minister
Asquith heeft in het lagerhuis een debat in
geleid over de besluiten van de economische
conferentie te Parijs.
Hij zeide, dat het doel van Engeland, toen
het den stoot gaf tot de conferentie, in de
eerste plaats ,was den vijand er van te over
tuigen, dat de geallieerden besloten waren
den oorlog te voeren met volmaakte eenheid,
zoowel in economisch als in militair opzicht,
en in de tweede plaats voorbereidende maat
regelen te nemen voor den tijd na het slui
ten van den vrede, met het oog op de be
kende houding van Duitschland.
Duitschland zal na den oorlog door den
zelfden geest bezield blijven. Het organi
seert zijn industrieën reeds voor een aanval
op de markten der geallieerden en voor een
krachtigen, zoo mogelijk succesvollon aan
val op de markten der neutialen.
Het is een van de allernoodzakelijkste
voorwaarden van den vrede, dat België, Ser
vië, het bezette deel van Frankrijk en Polen
materieel en economisch hersteld moeten
worden.
Asquith legde hier den nadruk op, maar
verklaarde, dat het aan de discretie van ieder
der geallieerden was overgelaten, zijne eigen
politiek te volgen en de besluiten in dadert
om te zetten.
Deze besluiten, verklaarde Asquith, waren
niet tegen de neutralen gericht. In de onzij
dige landen, in het bijzonder in Amerika,
is de vrees opgekomen, dat de besluiten te
gen de onzijdigen zijn gericht, maar dit is
niet het geval. De besluiten beoogen de
noodzakelijke maatregelen van zelfverdedi
ging tegen den economischen aanval, die
de levensbelangen der geallieerden bedreig
de. Bij de uitvoering van deze maatregelen
zal echter al het mogelijke gedaan wordert
om te waarborgen, dat de onzijdigen er geeW
nadeel van ondervinden.
Het leven is een menuet; men draait en
zwiert ettelijke keeren rond, om de buiging
te komen maken, waar men aanving.
Roman door
Mr. L. H. J. LAMBERTS HURRELBRINCK.
„Graag, graag wil ik-werken, 't zal me mis
schien aan iets anders doen denken dan altijd
aan 't zelfde, maar lang zal ik het niet kun
nen uithouden; ik ben nog erg zwak."
,.0 wat dat regardeert, voor touw pluizen,
zakjes plakken of erwten pikken ben je sterk
genoeg."
„Voor wat?"
„Voor touw pluizen, zakjes plakken of erw
ten pikken ik spreek toch geen Latijn?"
„Neen, maar ik weet niet wat 'dat is, erw
ten pikken."
„O, da's gauw genoeg geleerd; je krijgt een
2ak met erwten en daar haal je de slechte uit,
-die leg je ampart"
„Ja, daar zal ik wel sterk genoeg voor zijn"
tnel spottende lippentrek.
„En je verdient er ook nog wat mee."
„Kan ik hier wat verdienen" terwijl hij hef
tig het hoofd opheft „hoeveel?"
*0, geen rijkdommen n cent of tien per
dag, als je goed werkt."
Tien cents per dag neen daar heeft hij
niets aan, da's te weinig om aan Gretchen te
zenden daar kunnen ze niet van eten met
hun drieën, van tien cent per dag „en wat
mag ik daarmee doen?"
„Je mag er een deel van gebruiken om een
stukje boter of iets anders voor op je brood
in de cantine "te koopen en wat dan overblijft,
dal wordt voor je bewaard; dat heet je uit-
gaanskas voor als je weer vrij komt, behalve
als ze je levenslang geven de levenslangen
hebben geen uitgaanskas noodig, da's nog al
glad hè die mogen alles verleren, wat zij
vérdiene."
„Levenslang, levenslang... wal wil je daar
mee zeggen," in woeslen angst.
„Nou, hou je maar bedaard, 'da's niet op jou
bedoeld, want dat zal jij wel niet krijgen; je
hebt hem immers niet kapot gemaakt, alleen
maar een por, die nogal flink is aangekomen,
zooals ik gehoord heb."
,,'n Por, die flink is aangekomen... hoeveel
staat daarop?"
„.Ta, kerel, dat weet ik niet, dat moet je aan
jc advokaat vragen, maar ik heb nou niet,
langer tijd om met je te kletsen, zal ik je 'dan
maar zoo'n zak met erwten laten brengen?"*
„Ja goed."
Hij heeft het gedaan, erwten gepikt, 't eerste
werk van een klein kind, 't laatste van de
oude hulpelooze vrouw, hij, voor enkele
maanden nog de sterke, pootige kerel, de
smid, die speelde met den zwaarsten hamer.
Uren en uren heeft hij gezeten, zoekend
met scherp oog naar die vies-zwarte balletjes
te midden dtr wltgrqene, ze grijpend met de*
vingertop om ze in de voor hem slaande kom
te werpen.
Een vervelend, geestdoodend werk en
toch... toch zou hij-'t niet gaarne missen
hij moet opfretten, z'n hersenen d'r bij houën.
anders zou hij maar allijd denken aan het
zelfde, altijd aan dat zelfde.
Hij heeft een brief gekregen, stempel Roos-
daal, met onbekend schrift op de enveloppe
Jezus wat zou dat zijn?
Mei bevende hand haalt hij het schrijven
uit den omslag reeds open de officier
van justitie heeft 'den brief al gelezen, dezen
gemerkt met zijn handlcckening, wijl er niets
verdachts in voorkwam, dat het epistel der
halve den gevangene kon ter hand gesteld
worden; een vlugge blik op het laatsle velle
tje, naar dc onderteekening van den
pastoor en deze schrijft, dat zijn vrouw bij
hem is geweest; ze had hem verteld, dat haar
broers waren gekomen om haar te halen en
nu had ze hem verzocht dit haren man te be
richten; zelve had zij er den moed niet toe,
omdat het hem zeker verdriet zou doen, dat
zij meeging met hen, die hem allijd zoo ge
affronteerd hadden hij moest niet boo^ op
haar zijn, ze kon niet anders, ze „moest,,
„moest" voor de kinders; ze kon ze niet van
honger laten omkomen en dat zou zeker ge
beuren, want 't gehcele dorp was nu tegen
hen, niemand, die hen nog iets wilde geven,
zelfs geen stuk brood mqer zij begreep niet
hoe het mogelijk was, dj*t zij nu allemaal
partij trokken voor dien anderen zij was
niet boos op hem hoe had hij zooiets kun
nen danken, hoe had hij zooiets kunnen schril
ven, neen zij hield nog altijd evenveel van
hem, want zij wist toch waarvoor hij het ge
daan had zij zou veel voor hem bidden.
Met papier trilt in zijne hand; hij leest en
herleest die zinnen, die woorden; 'l is of hij
elke letter in zijn hersens wil persen; ze is
niet boos., hij moet ook niet boos zijn ze
kon toch de kinderen niet laten omkomen van
den honger dat is ook zijn denken ge
weest; „daarom" heeft hij diefstal willen ple
gen, zooals dc rechters zullen zeggen, bijkans
een moord begaan; „daarom" is zij meege
gaan met de broers, die haar man hebben ge
hoond, bclcedigd, die haar zeker nooit zouden
hebben willen helpen, geen korst brood zou
den hebben willen geven, zoolang hij bij haar
was... nu hoort hij weer duidelijk de woor
den op het stationsplein van Roosdaal lot
haar gezegd; dat, mocht ze ooit in de miserie
komen, waarvan ze zeker waren, dat het eens
gebeuren zou, zij toch immer nog een plaatsje
bij vader of bij een van hen zou kunnen vin
den, maar „alleen, alleen" loeders, loeders,
hoe wisten zij dat zeker, dat zij eens met hem
in de miserie zou komen... was het zijn
schuld... zijn schuld soms... afijn in Gods
naam, 't is misschien nog gelukkig, nu zullen
zij tenminste niet dood gaan van den honger
en later... als hij weer vrij is, weer sterk, weer
kan werken, dan zal hij naar hen toegaan...
dat zal nog lang duren... zeker nog een paar
jaren, daar rekent hij vast op... maar Non-
dediu waar dan naar toe... dat staat niet in
dien brief; ze hebben haar komen halen, maar
waar hebben ze haar gebracht, bij hen in
huis... wonen zij nog in Hochrade?... in zoo
veel jaren heeft hij niets meer van hen ge
hoord en... waarom heeft zij hem eigenlijk
niet „zelve" geschreven... waarom moest d«
pastoor dat doen... omdat zij er den mocdf
niet toe had hij begrijpt er niets van
Een veldwachter, dien hij vroeger nooit
heeft gezien, is op zekeren dag bij hem geko
men in ziiu cel, deze heeft hem gevraagd of
hij Arnold Peters was, geboren te Roosdaal cn
toen hij hierop „ja" heeft gezegd, heeft deze
hem een lang stuk papier gegeven met deel»
geschreven, deels gedrukte woorden en
cijfers, ook een hecleboel namen, die hij nooit
te voren heeft gehoord 't is zijn dagvaar
ding om voor de hoeren van 't gerecht te
komen op Woensdag 22 July met jaartal.
De veldwachter heeft hem de getuigen irt
zijn zaak genoemd, waarvan hij er twee kent,
den dokter en die... die, verd... waarom heeft
hij hem niet "kapot gemaakt, dan zou hij niet
hebben kunnen komen om hem zooveel als
het in zijn macht was te bezwaren bij dc rech
ters, alles te doen om hem zoo lang mogelijk
in de kast le draaien, want dat zou hij. t
kreng had hij op dat moment z'n vroegero
force maar gehad, dan zou hij geen kik meer
hebben kunnen geven, dan was 't nooit uitge
komen, dan zouden ze nu nog bij elkaar /ijn,
hij met Gretchen en de kinderen, die hadden
niet hoeven weg te gaan met die broers, dia
hem ook zullen belasteren en uitschelden,
niks dan slechts van den vader zullen vertel*
len aan Jeangske en Marieke.
(Wordt vervolgd.)