EEN STRIJD M DE Z6I. DE EEMLANDER". Dinsdag 3 October 1916. FEUILLETON. N° 80. 15de Jaargang. Pers en Party. BIJ ÏTËN~LAN D 'hoofdredactie» MARIE VAN VERSENDAAL. Mr. O. J. VAN SCHAARDENBURG. Uitgevers: VALKHOFF (V C ABONNEMENTSPRIJS: 8 maanden roor Amersfoort f 1.30. •j. Idem franco per post1.80. fy Per w«ek (met gratis verzekering tegen ongelukken)» 0.12&» {Afzonderlijke nummer»0.05. ïwekelijkeoh bijvoegsel „Do Hollandses Huisvrouw(onder redactie van Thórèa® Hoven) per 8 mnd. 50 ets. jWekelijksoh bijvoegsel „Puk nw maf per 8 mnd, 53 ets. Bureau; UTRECHTSCH ESTRAAT 1. Intercomm. Telefoonnummer 66. PRIJS DER ADVERTENTIEN Van 1—5 regels.. Elke regel moer Dienstaanbiedingen 1—5 regel9«. «f Grooto letters naar plaatsruimte. Voor handel en bedr\jf bestaan zeor voordeolige bepaling tot hot herhaald advartooren in dit Blad, bij abonnoinon Eeno oirculaire, bevattende de voorwaarden, wordt <.>r aanvraag toegezondon. Kennisgeving. De Burgemeester van Amersfoort brengt ter ftènriis van belanghebbenden, dat op 3, 4 en 5 4tn 10 en II October a.s. onder leiding van den Commandant der Groep Lunettenoefeningen pullen plaats hebben in de strook, begrensd ten ;Koorden door den Centraalspoorweg naar «Amersfoort en ten Zuiden door de lijn Jutphaas- j Schalkwijk. Op 3 October wordt geschoten van 5 uur Itómiddags tot 3 uur 's nachts op 4 October van I uur namiddags tot 9 uur hamiddags op 5 October van 3 uur voormiddags tot 8 uur voormiddags en op 10 October van 9 uur ^oormiddogs tot 9 uur namiddags van den vol genden dog. In die strook cn tusschen gemelde tijdstippen pullen losse schoten uit geweren en geschut iWorden afgegeven, waarbij voor beschadiging ,van particuliere eigendommen zal worden ge- .waakt. Amersfoort, 2 October I9IG. De Burgemeester voornoemd, v. RANDWIJCK. De bedroevende uitslag van de jongste raadsverkiezingen heeft althans dit goede gehad, dat de vrijzinnigen beginnen ie be seffen, dat zij te vroeg op hun lauweren zijn gaan rusten. Zóó zeker meende men van de [vrijzinnige meerderheid te zijn, dat men geen reden vond de eenmaal ingenomen Stellingen steeds meer te versterken en zich eelfs op nieuwen strijd voor te bereiden. In eigen vergenoegdheid vergat men dat de tegenstanders er wel verre van waren om na hun afgeslagen aanvallen het hoofd in den schoot te leggen en de macht der vrijzinni gen onaangevochten te laten. En in dat valsch vertrouwen was de waak zaamheid verslapt, hetgeen op de kiezers z'n demoraliseerenden invloed niet miste. Hun belangstelling verminderde met den dag. Niemand kon deze inzinking beter erva ren dan wij. De vrijzinnigen hier ter stede genieten het groote voorrecht dat hun 'n eigen orgaan, nog wel het plaatselijk dag blad ten dienste staat, zonder dat zij zich daarvoor eenig financieel offer behoeven te getroosten. Van dat voorrecht nu werd steeds zeldzamer geprofiteerd. De vrijzinnige kies- vereeniging riep slechts in verkiezingsdagen onze gastvrijheid in, maar in vredestijd her innerde zij zich noch ons bestaan noch dat onzer lezers, die ten slotte hare leden en krezers zijn. De gelegenheid om tot hen het woord te voeren liet zij 51 weken in het jaar ongebruikt voorbijgaan. Zeker, de redactie van het dagblad werd toch wel in vrijzinnigen geest geleid, maaronze redactie is ten slotte toch niet de perscommissie der kiesverenigin gen; ja, er bestond, buiten de verkiezingsda gen zelfs geen verband, geen voeling tus schen beiden. En van particuliere zijde bleek' in onze kolommen nog veel minder van belangstel ling voor de vrijzinnige zaak. Er waren er zelfs het klinkt schier ongelooflijk die ons blad, dat ten slotte toch de eenige was die nog op z'n post bleef, negeerden of zoo waar in de wielen reden. Had het aan hen gelegen, de laatste stem der vrijzinnigheid zou hier tot zwijgen gebracht zijn. Dat dient toch alles anders te worden. De vrijzinnigen, die thans hun positie als meerderheid kwijt zijn, zullen moeten aan pakken, en geducht aanpakken. Het is 'n zware taak welke op. de schouders van de besturen gelegd wordt. De strijd tot herove ring van 'n verloren positie is moeielijker dan welke ook. Het is hier thans niet de plaats om te spreken over allerlei interne maatregelen, wii wilden het slechts he'bben over de ver houding tusschen pers en partij. Van hoe groot belang 'n eigen orgaan, in casu het plaatselijk dagblad, voor 'n partij is, behoeft men slechts te vragen aan die ver- eenigingen, welke zich elders daarvoor aan zienlijke financieele offers getroosten. Hier kost het den vrijzinnigen niets en toch maakten zij er niet dat gebruik van, dat er van te maken was. Ieder, die ons blad kent, w eet dat het oude verwijt als zou het andere belangen dan die van de partij alleen dienen, althans tegenover de redactie der laatste ja ren ten eenenmale ongegrond is. Zeer enkele halsstarriger., die waarschijnlijk in jaren ons blad niet in handen namen, schijnen ons toch nog steeds onder die onrechtvaardige verdenking te houden. Zij zijn onze vrienden niet, kuipen zelfs tegen ons. Aan-den anderen kant zijn er ook die onze vrienden niet zijn e.n tegen ons kuipen. Dat zbn dezulken, die ons juist wel ten kwade duiden, dat wij geen andere belangen dan die der partij willen dienen en onafhankelijk zonder aanzien des persoons onzen weg gaan. Deze twee vierkant tegenover elkaar staan de zéér kleine maar niet geheel invloed- looze groepjes gaan samen in hun kleinzie lige campagne tegen het vrijzinnig orgaan. Zien de vrijzinnigen den ernst van hun taak in, dan dienen zij in de allereerste plaats deze beide groepjes aan het verstand te brengen, dat deze de belangen der partij ontzaglijk schaden en den machtigsten steun der partij ondergraven. Blijkt dit inzicht hij de besturen, dan kun nen wij slechts herhalen, wat wij zoo tallooze malen reeds schreven, dat ons blad 'n vrije tribune is voor alle vrijzinnigen, die- in het belang der partij hun medeburgers van voor lichting willen dienen. „In het belang der partij", en niet om slechts eigen grieven en griefjes tegen kies- eenigingen of leiders te luchten. Voor zoo ver deze grieven tot uiting moeten komen, zouden wij de zich bezwaard gevoelenden liever naar de kiesvereenigingen zelve ver wijzen. Vindt overigens iedereen in ons blad gastvrijheid, meer in 't bizonder wenschen wij d^ perscommissies of 'besturen aan te sporen toch niet de gelegenheid te verzui men door middel van ons blad met hun leden of kiezers voeling te houden. Al hun woor den zullen steeds 'n flinke plaats in ons blad vinden en het eenig voorbehoud dat wij maken is dat de goede toon bewaard blijve en vriend noch vijand in z'n persoon aange vallen worde. De oorlog. Be r 1 ij n, 2 Oct. (W. B.) Bericht uit het groote hoofdkwartier van heden voormiddag. Op het slagveld ten noorden van den Somme was het gisteren weer een groote strijddag. Op het ruim 20 KM. breede front tusschen Thiepval en Rancourt kwamen de Engelschen en Franschen na een tot het uiterste gestegen voorbereidifigsvuur uit tot den aanval. Meestal werden zij reeds door onze goed bestuurde artillerie bloedig afge wezen. De afdeelingen, die in onze linie drongen, leden in een verbitterden strijd van man tegen man de nederlaag legen onze onwrikbare infanterie. Ten noorden van de Somme, dicht bij de rivier, werd een Fïansche partieele aan val afgeslagen. De slag duurde den geheelen nacht voort en is nog in vollen gang. Ten' zuiden van de Somme is artillerie- strijd, die voor een deel zeer levendig is. Legergroep kroonprins. Ten noorden van Le Mesnil (Champagne) bracht eene Duit- sche verkenningsafdeeling uit eene geslaag de onderneming een officier en 38 man aan gevangenen thuis. Militaire inrichtingen te Calais werden door een van onze luchtschepen aangeval len. P a r ij s, 2 Oct. (Havas). Namiddagcom muniqué. Ten noorden van de Somme waren de Franschen door een détailoperatie in staat eene Duitsche loopgraaf ten oosten van Bouchavesnes te veroveren; zij maakten daarbij gevangenen. Overal elders was de nacht rustig. Ten oosten van Bapaume werd een Duit sche kabelballon neergeveld. Avond-communiqué. Wij maakten eenige vorderingen bij Bou chavesnes, namen 40 man gevangen en maakten zes machinegeweren buit. In de zelfde streek werd een Duitsch detachement verstrooid; de vijand liet 50 lijken op het slagveld achter. Het slechte weder belem mert de operatiën. Londen, 2 Oct. (R.) Wij vestigden nu ons front westelijk van Eaucourt l'Abbaye en zuiverden de gebouwen daar van den vij and. Ook vestigden wij de linie van een punt 1200 yards ten noorden van Cource- lette in de richting van de Hessische loop graaf. Wij gaven een gedeelte van de Re- gina-loopgraaf prijs en deden geslaagde in vallen ten noorden van Neuville St.-Vaast en ten oosten van Laventie. B e r 1 ij n, 2 Oct. (W. B.) Officieel be richt. In den nacht van 1 op 2 October hebben verscheidene marine-luchtschepen met suc ces bommen geworpen op Londen en op de militaire inrichtingen aan de Humber. Ondanks de hevige beschieting zijn al len teruggekeerd op één na, dat door af- weerbatterijen in brand geschoten werd en boven Londen neerviel. Londen, 2 Oct. (R.) Officieel bericht. Twee Zeppelins namen deel aan den iuchtraid. Twee beproefden een aanval op Londen, maar werden teruggedreven. Een van deze twee werd neergeveld. Dit was een van het nieuwste type. Er worden geene verliezen en schaden bericht. De overige acht dwaalden zonder doel over de ooste lijke graafschappen en over Lincolnshire, in het wilde bommen neerwerpende zonder schade Ban te richten. Tot twee uur heden nacht waren vier lij ken, waaronder dat van den commandant, uit het wrak van den Zeppelin te voorschijn gehaald. Ook werd een machinegeweer ge vonden. Londen, 2 Oct. (R.) Officieel bericht. Er is een man gedood en een vrouw ge kwetst bij den luchtaanval. De materieele schade is onbeteekenend. Ofschoon de aan val zich over een groot gebied uitstrekt en er een groot aantal bommen werden gewor pen, zijn er slechts vier huizen vernield. Londen, 2 Oct. (R.) Een telegram van de Oostkust meldt, dat daar een Zep pelin werd waargenomen, die zich huis waarts begaf, zeer laag vliegende. Blijkbaar was het luchtschip beschadigd. P a r ij s, 2 Oct. (Havas). Hieronder volgt een uitvoerig verslag van den aanval van Fransche vliegers op Essen; Den 22. September scheen het vast weer en kapitein Beauchamps en luitenant Dau- court besloten, den volgenden dag naar Es sen te vliegen. Zij besteedden den nacht aan het maken van toebereidselen. Om kwart over elf, terwijl luitenant Dau- courl nog bezig is zijn machinegeweer te laden, laat kapitein Beauchams zijn motor aanzetten en stijgt op. Zijn collega, die weet waar hij heengaat, volgt hem even later. Zij vliegen over de liniën en wenden zioh te gen den middag naar het noorden. Zij vol gen de Moezel, bespeuren Trier, laten Co- blenz rechts liggen en vermijden alle groote steden waar rij opgemerkt zouden kunnen worden. Even ten noorden van Remagen trekken zij den Rijn over. De beide vliegers hadden afgesproken als Essen onbereikbaar bleek, onmiddellijk hun bommen op het sta tion van Keulen te werpen. Alles gaat echter goed. Zij bemerken den mond van de Ruhr en ontelbare schoorstee- nen. Zij zijn boven Essen en hebben in één uur en 45 minuten 350 kilometer afgelegd, 200 kilometer per uur. Het weer blijft helder. Op 4000 meter hoogte vliegende volgen zij van oost naar west de hoofdstraat van de stad, die op de kaart juist is aangegeven. Kapitein Beau champs bereikt het eerst de Krupp-stad. Aan alle kanten schoorsteenen, loodsen, werk plaatsen en ovens. Er is geen vergissing mogelijk; daar is het. Dan laat hij kalm zijn, vuurtoestel werken en met korte tusschen^ poozen ontploffen de projectielen. Zonde<fj overijling wendt hij, terwijl zijn metgezel op( zijne beurt zijne projectielen laat vallen. Uil een werkplaats stijgt een groote, blauwt rookkolom op. De beide vliegers doen de terugreis, zicN richtende naar de zon. Plotseling doemt ev' een stad op: het is Luik. Zij zijn dus op den goeden weg en de verdere tooht wordt zon der incidenten volbracht. Zoo schitterend deze daad is, zoo rijk is zij aanbeloften. Wij weten thans, dat wij op klaarlichten dag, wanneer wij willen, met een talrijk eskader Duitschland kunnen be reiken, op welk punt wij verkiezen. Essen is niet meer onkwetsbaar; wij kennen den weg en zullen hem niet vergeten. B er 1 ij n ,2 Oct. (W. B.) Bericht uit het groote hoofdkwartier van heden voormid dag. Front prins Leopold. Ten westen van Luzk nam de vuuractie aanhoudend toe. Vijandelijke aanvalspogingen verstikten in ons spervuur. Ook pogingen om de Russi sche artillerie en infanterie voaruit te drij ven door een op de eigen loopgraven ge richt vuur, brachten hierin geene verande ring. Bij Wojnin ontsponnen zich korte ge vechten van man tegen man. Een door der. luit.-generaal Melior aangevoerde tegen stoot leidde tot herovering van de stelling ten noorden van de Grabuka, die den 30en September door de Russen genomen was. De vijand liet meer dan 1500 gevangenen in onze handen. Zijne pogingen om ons weer terug te werpen, mislukten evenals zijne hernieuwde aanvallen aan beide zij den van den spoorweg BrodyLemberg, waar meer dan 200 gevangenen werden in geleverd. Front aartshertog Karei. Ten oosten van de Zlota Lipa ging de strijd verder om ge ringe door do Russen gewonnen stelling, deelen. f Weenen, 2 Oct. (W. B.) Officieel be richt van heden middag. Front aartshertog. In de Karpathen rus! de strijd. Ten Zuidoosten van Brzezany wordt om het bezit van enk^e stukken loopgraaf ge» streden. Front van prins Leopold van Beieren, Aan den van Brody naar Zloczew leidenden straatweg heroverden de Duitsche en Oos- tenrijksch-Hongaarsche trpepen bij een te genaanval al het eergisteren verloren ter rein, waarbij zij 24 Russische officieren en 2300 man gevangen namen en elf machi negeweren buitmaakten. Ook aan den spoorweg Brody-Lemberg liepen de aanvallen der Russen op een échec voor den vijand uit, die 200 man aan gevangenen verloor. In Wolhynië stond gisteren het leger van generaal von Tersztyansky den geheelen dag aan zeer hevig artillerie-vuur bloot. Van tijd tot tijd richtte de vijand zijne kanonnen op zijn eigen loopgraven, om zijn Het was een noodlottige dag, waarop het publiek ontdekte, dat de pen machtiger is dan opgebroken plaveisel. Uit het Noorsch van Hulda Garborg. Vertaald door A. M. VAN DER LINDEN-VAN EDEN. 83 Zijn oogen stonden flauw cn zijn handen fieefden toen hij het donkerblauwe deeltje uit rijn zak haalde. ..Graag," zei Kaare. Hij zou zich wel het heele oude testament hebben laten voorlezen, [wanneer hij maar niet van haar moest hoo- ren. „Maar een paar regels. Je zult begrijpen wat Ik er bij gevoelde. Ik weet niet wat het is, maar ik ben vandaag zoo duivels sentimen teel. Het komt zeker door die kinderverhalen jvan Marie. Ik ben steeds met mijne gedach ten hij moeder en alles thuis geweest. Luister ;ïiu wat hij schrijft over den eersten tijd toen tiij in het internaat was: Hel "werd de ernstigste crisis in mijn Qcven. De jonge Bretanjer laat zich moeilijk [verplanten. De levendige afschuw, dien ik voor 'de school joelde, tegelijk met de algeheele verandering van levenswijze, bezorgden mij de hevigste aanvallen van heimwee. De kost school vermoordde mij. De herinneringen aan het vrije, gelukkige leven, dat ik tot nu toe geleid had met mijn moeder, brak mij het hart. En ik was niet de eenige die leed. De directeur van het instituut had geen rekening gehouden met al wat het gevolg wezen kon van zijn optreden tegenover ons. Hij gebood als een generaal, maar lette niet op al de rieken, gewonden cn dooden onder zijn kleine recruten. Wij vertelden elkander onze zorgen, en mijn beste vriend, een jonge man van Constance, overgeplaatst als ik, een gevoelsmensch, die zich afzonder de en niets wilde hooren of zien, stierf. Ten slotte werd ik ziek en het zag er naar uit dat ik verloren was. De Bretanjer in mij verviel in een ernstige mélancolie. Het laatste Tuiden van het Angelus, dat ik had gehoord in onze geliefde bergen, en de laatste zons ondergang over Bretanje, dien ik had aan schouwd, dit alles stond mij dag en nacht voor den geest Carl legde het boek neer, boog het Hoofd voorover op de tafel en schreide. „Dat is mijn geschiedenis, mijn 'geschiede nis, Kaare." Kaare stond_op en liep heen en weer. „Wat is dat vreeselijk somber l" Zijn eigen gelukkige en vrije jeugd stond in nieuwen glans vóór hem. Arme Carl! Toen richtte Carl zich op. „Nog een paar woorden moeï j'e Koöreïï. Ga zitten, 't is maar heel kort, maar het is zoo goed, zoo helder en zoo waar." Kaar£ ging kweei zitten en Carl las verder; „Mijn Brelanjer Christendom geleek niet op hetgeen ik hier vond; het verschilde er even veel van als een stuk grof tapijt van een lap zacht satijn. Het was niet dezelfde godsdienst. Het was een calico- en katoengodsdienst, een parfum- en sluiergodsvrucht, een waskaars en bloempotvroomheid, een dames-theologle, met onverstaanbare woordkeus." Hij wierp het boek op de tafel. „Ja, zoo was het en niet anders. Maar je bent vermoeid." Hij stond op. Kaare ging naar hem toe. „Neen, Carl, ik ben niet vermoeid. Ik wil graag nog wat blijven praten Maar misschien is het beter... j ij bent vermoeid." Carl nam het boek en ging heen; Kaare volgde hem om de deur achter hem te sluiten. „Zeg?" „Ja?" „Het ls dus afgesproken dat jc met kersttijd mee naar huls gaal? Ik zou het zoo graag willen en moeder niet minder?" Carl streek zich over het hooge, bleeke voor hoofd en zette zijn lorgnet recht „Met kerstmis? Ja, een winter ln de hooge landen! Maar ik weet niet." „Weet je niet?" „Neen, nog niet. Het hangt nog van zooveel af. Maar groet tante Eli en zeg dat ik naar haar verlang. Ja, goeden nacht nu en dank voor je gezelschap. Je ziet blauw van de kou. Deze herfstnachten zijn hiev zoo koud; de nevel ligt als een nachtmerrie over de vlakte. Vervloekt klimaat! Nu, goeden nachb- „Goeden nacht." Kaare kroop huiverend ciuder i>Uu.W£^* bloemde deken, v Nog niet? neen, 'dan moet er een reden zijn. En hij dacht aan Mona Lisa. Nu eens was zij een slang, dan weer een lam. Neen, zij was als de nevel daarbuiten, als een nachtmerrie. Er lag toovermacht in haar blik, tooverij en duivelsche macht. Maar vanavond had hij overwonnen; het had geen macht meer over hem. Amen. Maar 's nachts droomde hij dat hij Carl op trok uit een diepen put, terwijl hij citeerde: „Het wordt altijd, maar is nooit." X. DRIE BRIEVEN. Toen Eli Kaare's laatsteft brief had gele zen, die op „Mothers Day" was geschreven, werd een gfoote angst van haar genomen en zij schreide tranen van blijdschap. Zij had in den laatsten tijd zoo lang op brie ven moeten wachten en zij was steeds onrusti ger geworden. Nu begreep zij eerst hoe be vreesd zij was geweest; en zij kon uit zijn brief bemerken dat hij een crisis had door leefd. En nu kwam deze lenteregen, over haar hart, midden in de duisternis van den herfst, en midden in al het leelijke en onaangename, dat in dezen tijd om haar heen gebeurde. Juist in deze dagen werden de vijf jongens verhoord, die op dien avond in het voorjaar het paard van Olav Prasstgard aan het schrik ken hadden gemaakt, met zulk een vjeeselijken afloop. De zesde, die hen had aangegeven toen zij op zekeren avond twist kregen, had zich uit de voeten gemaakt en liet zich niet mear zien. H»t wa* de bende, Olay had Roeten aanklagen wegens baldadigheid op de fabriefe- Sinds Olav's dood ging het ook slecht niet Gunnar; Eli en zijn andere vrienden in het kerspel waren daarom zooveel mogelijk bij hem. En wat den waterval betrof, bleef de toc-J stand gespannen. De rechtzaak was in vollen gang en de menschen in het kerspel wisten niet meer wat rust na arbeid was. Eli las den brief nog eens over en bleef lang, in gelukkige gedachten verdiept, zitten. Haar oog blikte omhoog naar den sterren* hemel, waar Jupiter lichtte in een glinsteren- den krans als een kleine middernachtzon» Midden boven het dal stond zij als een teeken en een symbool voor de menschen. Zij zag naar den gouden glans; cn opeen* was het haar als was het Kaare's oog, dat haar door de sterren heen tegenlachte. Toen gleed er een warme glimlach over haar gelaat, en zij staarde in het flikkerendd licht, tot haar oogen pijn deden. Er alle ster* ren in het rond werden klein en donkeii slechts haar ster lichtte.^ Zij stond op en stak de lamp op haar schrijf tafel aan. Zij moest hem danken voor zijn! brief, terwijl hij haar zoo nabij was en iede^f woord van zijn schrijven nog voor haar leefdq Zij begon te schrijven; de woorden stroonri den uit haar overvol hart, zoodat zij bijna w pen niet snel en zeker genoeg kon voeren. s- i Wordt „TTOlgd^x A i

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1916 | | pagina 1