EEN STRIJD OM DE ZON.
„DE EEMLANDER".
Zaterdag. 7 October 1916.
FEUILLETON.
N* 84. Tweede Blad.
15"* Jaargang.
BINNENLAND.
Hoofdredactlei
MARIE VAN VERSENDAAU -
Mr. O. J. VAN SCHAARDENBURO.
Uitgevers: VALKHOFF ft
AB0NNEMENT8PRUS:
ft maanden tooi Amersfoort f 1.30.
V Idem franco per post.. 1.80.
Per w.ek (met gratisv.rzekeriog tegen ongelukken) 0.12».
LAfronderlyke nummers0.05.
tV.kelijksoh b(j.oegs«l ,Dt HoUoniichi Huim-ou»(onder
redactie ran Thérèae Horen) per 8 mod. 50 ets.
Wekelykseb btJ.oega.l .Alk n mtf per mnd. 53 ets.
.v.utt- -- -■ -
PRIJS DER ADVERTENTIE
Van 1—6 rogelft
Elko regel meer
Dienstaanbiedingen 1—6 regels..
Grooto letters naar plaatsruimte.
Voor handel en bedrijf bostaan zeer voordot.Ii-u
tot het herhaald adverteeren in dit Blad, bp abo
I$ene oirculniro, bovattende do voorwaarden, wm...
aanvraag toegezonden.
Bureau: UTRECHTSC«ESTRAAT 1.
Intercomm. Telefoonnummer 66.
De Staatscourant van gisteren Bevat o.a.
Be volgende Koninklijke Besluiten:
op verzoek eervol ontslagen J. C. Beu-
Kers, als directeur van het post- en tele
graafkantoor te Aalsmeer;
tijdelijk ontheven van de functiën van ad
ministrateur van het hoofdbestuur der pos
terijen en telegraphie, tevens plaatsvervan
gend directeur-generaal M. G. de Bloenic,
iook als voorzitter van den Raad van Bijstand
.van het hoodfbestuur en hem opgedragen de
Voorbereiding van de invoering van dcn_
postchèque en giro-dienst;
benoemd tot directeur van het post- en
telegraafkantoor te Soest, de heer J. H. J.
du Saar, commies 2e klasse der posterijen
en telegraphie;
benoemd tot directeur van het post- en
telegraafkantoor te Heerenveen, J. Waale,
thans te Purmerennd.
benoemd tot 2e luitenant der infanterie
"de sergeanten L. Been, J. A. A. Sitsen, A.
Geensen, E. Westerhof, T. Hendriks, H. T.
'C. Mentink, G. W. 't Hart, W. Bouwhuijs, 'J.
van Rhijn, J. A. Bouman, J. H. C. M. van
Buitenen, M. P. Kokje, J. H. v. d. Berge, C.
P. Hazenberg, H. F. Beenhakker, M. W. van
Stein Callenfels, H. A. M. Tamson, W. B.
de Jong, J. M. C. Schaap, J. H. Wagen
voorde, G. Blokhuis, A J. A. Oudenempsen,
F. H. Meuwissen, A. F. Lancker, J. H. Koo
ien, P. C. J. Kiès, D. J. Kwak en N. Kirens.
Tot 2e luitenant-kwartiermeester de ser
geanten: A. M. Hylkema, J. Snijdewind, J.
Heppener, G. J. v. Dongen, A. v. d. Lip, G.
D. Frijlink, allen leerlingen van het 2e stu
diejaar van-den Hoofdcursus.
Minister Pleyte. De minis-
er van koloniën, mr. Pleyte, is gisteroch-
end met een kort verlof naar Zwitserland
vertrokken.
Gistern is de heer von Kühl-
mar.n, tijdelijk benoemd tot Duitsch ambas
sadeur te Konstantinopel, te 's Gravenhage
teruggekeerd uit Berlijn, waarheen hij ont
boden was.
De nieuw optredende gezant van Por
tugal te 's Gravenhage, de heer de Souza
Santos Baudeira, maakte gisteren zijn op
wachting bij den minister van buitenland-
sche zaken aan diens departement.
De gezant gaf gisteren, ter gelegenheid
van den nationalen gedenkdag in Portu
gal, in het hotel des Indes een dejeuner voor
de diplomatieke en consulaire ambtenaren
van zijn land te 's Gravenhage.
Bij zijn vertrek uit Bern hebben de ambt-
genooten van den heer De Santos Baudeira
hem als aandenken twee zilveren candela-
bres in Lodewijk de XV-stijl aangeboden, op
welke, behalve het opschrift „Herinnering
aan Bern" en de data 1914—1915—1916 .de
handteekeningen in fae simile van tal van
collega's van den ;rtrekkenden gezant ge
grift waren. Verschillende hunner boden
hem ook een afscheidsmaal aan, terwijl ook
de president van den Zwitserschen Bonds
raad, de heer Decoppet, een afscheidsdiner
ter zijner eere gaf.
Mgr. Locatelll, pauselijk internuntius
bij het Nederlandsche Hof, keerde heden
naar België, waar hij als nuntius geaccredi
teerd is, terug.
Bij beschikking van den Minister van
Marine zijn de navolgende plaatsingen .ge
last
luitenants ter zee 1ste klasse
J. A. E. Schenck de Jong 27 dezer eervol
ontheven van het bevel over Hr. Ms. Hydro-
±-=af
C. L. Schepp 23 dezer geplaatst aan boord
van Hr. Ms. Gelderland
luitenants ter zee 2de ldasse
R. Polis 16 dezer geplaatst aan boord Hr.
Ms. Kortenaer
J. Lagaay 23 dezer geplaatst rol wacht
schip Willemsoord
P. J. Feteris 23 dezer geplaatst rol wacht
schip WiHemsooid
J. C. A. Scholte 23 dezer geplaatst aan
boord Hr. Ms. Kortenaer
J. C. Backer Overbeek 23 dezer geplaatst
bij de Kweekschool voor zeevaart te Leiden;
P. F. W. Mouton 9 dezer geplaatst aan
boord Hr. Ms. Hertog Hendrik
officier-machinist 1ste klasse D. Bedeau,
1 November a. s. geplaatst bij het Departe
ment van Marine
buitengewoon adelborst Koninklijke ma
rine-reserve J. -C. Schnetler, 9 dezer ge
plaatst in rol wachtschip te Hellevoetsluis.
Bij beschikking van den Minister van
Waterstaat is ahn den schrijver op jaarloon
bij het Hoofdbestuur der Posterijen en Tele
graphie, N. L. Sieben,met ingang van 4 Oc
tober 1916, als zoodanig_eervol ontslag ver
leend.
"V
Bij Koninklijk besluit van 4 October
1916, no. 46, is aan den aTs zoodanig
tijdelijk benoemden reserve-kapitein der
infanterie P. H. Speltie, op het daartoe door
hem gedaan verzoek, wegens ongeschikt
heid voor de verdere waarneming van den
militairen dienst, ten gevolge van lichaams
gebreken, een eervol ontslag uit den mili
tairen dienst verleend.
Bij Koninklijk besluit van 4 October
1916, no. 28, is aan jhr. J. P. W. van Doorn
op zijn verzoek, met ingang van 16 October
1916, eervol ontslag verleend uit zijne be
trekking van kantonrechter-plaatsvervanger
in het kanton Schagen, onder dankbetui
ging voor de als zoodanig bewezen diensten.
■ederBand en de oorlog*
Drankverkoop bij toekomstige
demobilisatie.
Naar aanleiding van het verzoek van den
Minister van Binnenlandsche Zaken tot de
Commissarissen der Koningin gericht om
de gemeentebesturen op te wekken tot
krachtige medewerking in het belang van de
wering van drankmisbruik zoowel onder de
militairen als onder de burgerbevolking ter
gelegenheid van de toekomstige demobili
satie, schrijft het Orgaan van den Volks
bond:
De Minister denkt bij voorkeur aan ge
bruikmaking van art. 7 le lid 4o der Drank
wet (sluiting door den gemeenteraad van de
vergunningslokaliteiten, 't zij voor den gan-
schen dag, 't zij voor bepaalde uren, 't zij in
heel de gemeente, 't zij in bepaalde wijken
of buurten) alsmede aan toepassing van art.
135 der Gemeentewet (gelijksoortige slui
ting van bierhuizen).
Nu zullen over de waarde van een zoo
forschen maatregel als het sluiten van alle
koffiehuizen, herbergen en bierhuizen ver
gader- en feestlokalen voor welke sterke
drank-vergunning of bier-verlof is verleend,
velen van meening verscldflen met'den Mi
nister, die, daarin ten de2£ „het meest af
doende middel" ziet. Al willen wij niet ont
kennen, dat die dwangmaatregel voor een
aantal plaatseft, waar de drankbestrijding
reeds flinke resultaten verkreeg, goede
vruchten kam afwerpen, voor een groot aan
tal gemeenten zouden wij den maatregel
niet zonder bedenken zien toepossen. Vpor-
al als de mobilisatie, naar verwacht mag
worden, over eenige dagen verdeeld wordt
en van de sluiting van alle koffiehuizen het
geheele openbare leven en het handelsver
keer den terugslag zouden ondervinden. Wij
zouden voor die dagen vreezen voor een
toeneming van het clandestiene misbruik,
en zelfs wat misschien nog ernstiger is
voor een overbrenging van het gebruik van
de herberg naar 't huisgezin.
Maar al zal de maatregel o. i. lang niet
overal in Joepassing kunnen komen, toch
juichen we 't toe dat den gemeentebesturen
van hoogerhand wordt gewezen op dit hulp
middel, dat in elk geval als wettelijk mid
del de voorkeur verdient boven dat andere
middel»hetwelk wij hier en daar bij de mo
bilisatie in 1914 hebben zien aanwenden,
dat in geen enkele wet of verordening grond
vond: we denken aan het verbod van Bur
gemeesters of politie-commissarissen om
sterken drank te toppen aan militairen.
Zelfs de verzoeken van Burgemeesters tot
de vergunninghouders om niet aan militai
ren te tappen, hoezeer niet met de wet in
strijd, konden bezwaarlijk toejuiching ver
dienen, daar de vergunninghouders er zich
niet aan stoorden. Bij een toepassing van
art. in die gemeenten, welke daarvoor door
een hoog peil van de volksopvoeding in
aanmerking komen, blijft men ten minste op
vasten grond.
Die toepassing blijve echter hulp mid
del, waarnaast ook andere middelen niet
mogen ontbreken. Waar een gemeente door
de sluiting van alle ontspanningslokalen een
te somber aanzien zou krijgen, daar is het
dringend gewenscht te zorgen voor een an
dere, in elk geval betere ontspanning. Het
Orgaan wekt dan op om ter gelegenheid
In art. 7 is sprake niet van het stop zet
ten van den verkoop van sterken drank, maar
van het «hriten -«on de „iaenliteiten «waarvoor
vergunning- is verleend."
van een demobilisatie de jubelbehoefte van
het volk te leiden in goede banen en de
feeststemming te voeren in de bedding van
heerlijke volksfeesten, zoo arm mogelijk aan
alkohol, maar des te rijker aan kerngezond
genot.
Uitvoer van peulvruchten.
De minister van Landbouw heeft bepaald,
dat aan houders van verklaringen der Ver-
plegingscommissie in de stelling van Am
sterdam over ter beschikking van het Rijk
gestelde peulvruchten van den oogst 1915
de* gelegenheid wordt geboden die peul
vruchten uit te voeren, op voorwaarde, dat
zij zich voor 25 October tegenover de Peul-
vruchtenvereeniging verbinden om voor elke
liit te vereren hoeveelheid van 1DO K.G. dier
■peulvruchten ter ^beschikking -van het Rijk
te stellen 150 K.G. bruine boonen en 150
K.G. groene erwten van den oogst 1916,
van welke hoeveelheden de helft vóór 1
Januari 1917, de andere 'helft uiterlijk 31
Maart 1917 beschikbaar moet zijn gesteld.
Veevoeder.
De minister van Landbouw, Nijverheid en
Handel heeft in de Staatsct. ter kennis van
belanghebbenden gebracht, dat voor de
maand November 1916 door de Regeeiing
een zekere hoeveelheid veevoeder beschik
baar wordt gesteld.
Inlandsch graan, buitenlandsch graan
(waaronder mais) en veekoeken worden ter
beschikking gesteld uitsluitend van veehou
ders, d. w. z. allen die voor de voeding van
hun paarden, runderen, schapen, varkens,
pluim- en ander vee bedoeld veevoeder noo-
dig hebben.
Deze personen, moeten dit betrekken:
a. voor zoover betreft houders van niet
meer dan 50 stuks pluimvee, welke tevens
geen ander vee houden, door bemiddeling'
van het gemeentebestuur hunner woonplaats
volgens een regeling, vastgesteld bij afzon
derlijk besluit;
b. voor zoover alle anderen betref^ 'door
bemiddeling van een aankoopvereeniging of
andere dergelijke organisatie, of door bemid
deling van een handelaar in die artikelen,
alles door invulling en onderteekening van
een bestelbiljet op daarvoor beschikbaar ge
stelde formulieren.
Nadere bijzonderheden bevat de Staatsct.
no. 234.
Beperking van den bouw van
sommige gewassen.
Volgens art. 7 der wet van 19 Augustus
1916 (Staatsblad no. 416), tot vaststelling
van bepalingen in het belang van de volks
voeding en van een doelmatige distributie
van goederèn, kunnen bij algemeenen maat
regel van bestuur gewassen worden aange
wezen, waarvan het verbouwen in het alge
meen of in bepaalde gedeelten des lahds
door den minister van L., N. en H. kan wor
den verboden, beperkt of niet dan voorwaar
delijk worden toegestaan, indien naar zijn
oordeel de verbouw van andere gewassen
van meer belang voor de voeding dan
.mensch 'en dier is.
Tharas is de minister bij kon. besluit ge
machtigd om, indien naar z»jn oordeel de
verbouw van andere gewassen van meer be
lang voor de voeding van .mensch en dier is.
het verbouwen van de volgende gewassen
in het algemeen of in bepaalde gedeelter.
des lands te verbieden, beperken of nier
don voorwaardelijk toe te staan: bruin mos.
terdzaad, geel mosterdzaad, karwijzaa^
blnuwmaanzead, kanariezaad, spinaziezoad
vlas, suikerbieten, zaai-uien.
Kunstmest.
De Kunstmestcommissie maakt bekend
dat de gelegenheid tot het doen van bestel
lingen op Patentkali wederom is openge
steld; dat de prijs hiervoor blijft vastgesteld
op 7.06 per 100 K.G. franco op den
wagon, vrachtbasis Stassfurt, los verleden
voor directe verzending aan de verbruikers;
dat de bestellingen moeten geschieden op
kaarten, welke door de Commissie op de
gebruikelijke wijze ter beschikking van den
handel zullen worden gesteld. De gelegen
heid tot het doen van bestelling wordt 15
November gesloten, zoodat de Commissie
den bestellers dringend in overweging geeft
hunne bestellingen ten spoedigste bij hun
gewonen handelaar in te zenden, ten einde
verzekering te zijn van levering.
De g^Jegenheid tot het doen van verdere
bestellingen op Kalizout 20 blijff ev en-
eens ^tot bovenstaanden datum opengesteld.
Goedkoope biggen.
In Friesland zijn de jonge biggen,
vóór een jaar nog peperduur, nu spot-goed
koop.
Vierweeksche biggen, toen betaald met
10 12 gulden, worden nu verkocht voor
1 1.50 per stuk. De boeren zijn nog
blij, dat zij ze kunnen verkoopen, nu het
voeder zoo duur is.
Wie profiteered vraagt het N. v. d.
Gerst voor pluimvee.
De Minister van Landbouw maakt be
kend, dat houders van niet meer dan 50
stuks pluimvee, welke tevens geen *ander
vee houden, met November maandelijks In
de gelegenheid zullen worden gesteld mais
of gerst van de regeering te betrekken.
Distributie van turf voor
de n ij v c r h e i d.
De minister van Landbouw, Nijverheid en
Handel heeft benoemd in de Distributing
commissie voor de levering van turf een
steen- en eenige andere industrieëna. tA
voorzitter, den .heer A. de Witte, v. La\*k&
v. Pabststraat 57, te Arnhemb. tot secre
taris, den heer M. Th. Onzeele, te Buren;
c. tot leden, de heerenAndré de Vries, te
Leeuwarden, ZaailandC. J. Hendricks, te
Woerden; H. R. Holthuis, te Muntendam;
W. A. Hoijing, te Gouda; A. Goedewaagen
Jr., te Gouda.
Duitschekin d-e r e n.
Gistermiddag zijn te Arnhem weder 141
Duitsche kinderen aangekomen, dfe in 12
verschillende plaatsen zullen worden opge
nomen; in Arnhem 23.
Opdrijving van woningha
ren. Door de Federatie den Haag der Sor.-
Wijsheid is als de atmosfeer; zij is on
vatbaar voor de handen die zich samen-
gijpen. v
Uit het Noorsch van Hulda Garborg.
Vertaald door
A. M. VAN DER LINDEN-VAN EDEN.
Te leven in dc saniculcving, dat wil zeggen
'ié leven in dc beschaving, dat wil lot op zekere
i^ioogte zeggen te leven onder toezicht, tot
.wederzijdscbe bescherming. Al ben ik van
imij zelve verzekerd dat ik nooit mijn plichten
Jals -familie-lid cn burgeres zal verzuimen, zoo
Szou ik evenmin verzet willen aanteekenen
■legen het controleeren van dc vele nietsdoe
ners. "Wij* kunnen verschillen in de vormen
ivan toezicht en orde en dfc anders wenschen;
^naar waar de maatschappij slechts verlangt
faan twee mcnschen, die samen willen leven
;fen mogelijk kinderen ter wereld zullen bren
gen, dat zij eenvoudig hun naam in een
^«gister zullen inschrijven, zoodat men,als
floodig is, weet, waar men hen vinden kan,
^aar is, in ieder geval; geen reden om er zich
aan te onttrekken.
Ilc ken niets dat erger en gevaarlijker is
San al die onbevredigde Heftfes&ang, die de
menschen zoo ongezond en mismoedig en
daardoor dikwijls zoo onredelijk en onver
schillig maakt voor alles wat den mensch ver
heft boven het dier.
liet verlangen van jonge menschen naar
elkander is schoon en heilig als de eerste
lentebode, wanneer zij door de zon beschenen
wordt. Maar droevig en onschoon is al het
donkere en onklare, het halve en lauwe, dat
lichtschuw maakt en onze rust verstoort. Mijn
hart bloedt wanneer ik twee jonge menschen
dien weg zie bewandelen. En ik heb er velen
zóó gezien. Altijd waren zij mismoedig in
ieder geval één hunner ging het zoo. En bijna
altijd haperde er iels aan de liefde of aan het
karakter hij één van beiden of bij allebei.
Als er iets vaststaat in de wereld, dan is het
dit, dat de liefde niet met zich laat spotten.
Wanneer men bemint cn jong en gezond is,
twijfelt men er niet aan of de liefde zal blij
ven duren; de teleurstellingen van anderen tel
len dan niet mee. Onze liefde zal duurzaam,
zijn; want niemand heeft ooit bemind zooals
wijl Zóó is de jonge liefde. En men verlangt
er naar elkaar te bewijzen hoe grenzeloos de
begeerte is om te offeren voor onze geliefde.
Onze eenige eerzucht is dan niets anders dan
elkander een veilig nestje te bouwen.
Dit is jonge, gezonde liefde. Er ontbreekt
alleen aan dat het niet altijd zoo kan blijven.
Dat twee menschen, die op de een of andere
manier schipbreuk in het leven hebben gele
den een accoord maken met elkander en zich
inrichten op wat er overbleef, is weemoedig,
maar te begrijpen en te vergeven. Zij moeten
zoo goed als zij kunnen hun wrak in orde
brengen, en zij, die hen daarin verhinderen,
zijn onredelijk en harteloos!
Maar jonge menschen mogeji niet beginnen
met 't op een accoordjc te gooien, dit geeft
hun karakter een onhcrstelbaren knoei.
Maar het ergste is, dat de samenleving zoo
dikwijls zelf dc grootste hindemissen in den
weg-legt voor het geluk der jonge menschen,
de zon voor hen afsluit en hen in een dwang
buis snoert, dat hun kracht en levensblijheid
vermoordt en hen oud doet worden vóór hun
tijd. Ach, Carl, dit is ten slotte het groole
maatschappelijk bankroet; zoo zwak als 't is
heeft het kleine het hetere verdrongen.
Daarom zie ik,* die hierboven woon, waar
liet leven eenvoudiger is en waar nog vaste
vormen bestaan, heel anders op deze dingen,
dan gijlieden en daarom wil ik toegeven dat
ik niet heelemaal gerust over je ben.
Ben je blij en gelukkig? Heb je je ingericht,
zooals je deedt of ben je gedwongen onder
den drang van een moeielijke verhouding?
De pessimistische levensbeschouwing van
een 24-jarige is geen verklaring genoeg. Je
gaat nooit meer naar een kerk. Maar mis
schien gaat zij wel? Ligt daar misschien de
moeielijlchcid?
Carl, ik heb tot je gesproken alsof je mijn
eigen jongen waart, en ik weet dat je het
mij vergeeft. Het is liet leven zelf dat mij ge
leerd heeft Zoo te spreken en niet anders.
Hoe innig zou lk wenschen dat je blij en
moedig mocht zijn; maar hoe je komt, vroolijk
of bedroefd, je zulL.wclkom zijn.
Hier is plaats voor u heiden en wij willen
allen helpen om Kerstmis tot een goed feesl
voor je te maken. -
Jc toegenegene
tante Eji."
DE GOLVEN KOMEN IN gEROERING.
Het was Zaterdagavond in hel laatst van
April. Na een langen winterslaap met ruw
weer en snerpenden wind die door het dal
blies, tvas het eindelijk mooi weer geworden
met helderen hemel.
De winter was treurig geweest. Kleine op
stootjes, werkstakingen en onrustige arbeids
toestanden in Vifcen. Het werkvolk kwam en
ging; er was nooit zulk een herhaalde afwis
seling van arbeidsploegen geweest.
In één woord, men had een onrustigen en
onaangenamen winter beleefd.
Nu was de directeur-generaal teruggekomen
en het struikgewas langs de berghellingen
begon uit tc Joopen en de moed begon te her
leven.
Tegen den .zomer was het ook niet meer
zoo erg met de stakingen en was alles niet
meer zoo onzeker. De avonden werden nu
licht* en voorjaarsachtig en in de .vele kleine,
voorloopig gebouwde huizen, waarin de fami
lies en de jonge mannen met elkaar waren
gehuisvest, begon het benauwd en bedompt te
worden. En uil huif en hut kwamen zij te
yoorschijn In den lichten avond na den dage-
lijkschen arbeid, allen die maar konden. Uit
stegen en aloppen kwamen zij, groot en klein,
jong en oud en aiopen door de hoofdstraten,
naar het middelpunt der stad, waai- altijd
vroolijkheld en vermaak was te vinden.
Voor de nieuwe bioscoop, die dc oude in de
schuur van Jespersen reeds lang had vervan
gen, stond een troepje geduldig wachtende
menschen. Om acht uur zouden de deuren
geopend worden en de roode reclameborden
beloofden heel wat. Dc van bloed druipende
tafercelen op de affiches kon men maar niel
voorbij komen; daarvoor stond altijd een
troepje kinderen met open monden cn wie
25 óre bij elkaar konden krijgen, mochten naar
binnen om zich eerst recht te verlustigen in
al deze grappen en ijselijkheden.
Verscheidene jaren lang was Jespersens
bioscoop er alleen geweest om de jeugd van
het dorp te vermaken en te onderwijzen, maar,
die kon nu wel inpakken, want 4e nieuwe,
die door de Maatschappij een pianola rijk wal
geworden, en waarvan de ingang schitterde
met vergulde namen en de .wanden alle moge
lijke wonderlijke mcnschen en dieren te zien
gaven, was oneindig mooier.
Twee arbeiders stonden met elkaar ia
ernstig gesprek. Zij hadden een paar borreli
gepakt, zooals de gewoonte was op Zaterdag
avond, en zij waicn in een gemoedelijke stem
ming geraakt. Dc eene, een breed geschou
derde, lange kerel, trok aan zijn rooden baard
en zijn lichte oogen stonden' vochtig en half
gesloten onder de ruige wenkbrauwen.
Hij woonde, op een kleine plaats, een halv$
mijl verder bij den fjord, en kwam alleen
's Zondags thuis.
„Ja, het is een wonder met de liefde", zej
hij, „nu ben ik al vijf jaar met Lisa getrouwd,
maar ah ik op Zaterdagavond eens niet thuh
kom, zit zij te schreien. Ze moet me ieder#
week' zien."
(Wordt Tervolgd.J
