EEN STRIÏDE ZON. N* 86. DE EEMLANDER". Dinsdag 10 October 1916. BUITENLAND. FEUILLETON. 15de Jaargang. Bureau: UTRECHTSCH ESTRAAT 1. Intercomm. Telefoonnummer 66. Politiek Overzicht Angst voor de diplomatie. AMERSFOORTSC 4footdredactle. VAN VERSENDAAL. Mr. D. J. VAN SCHAARDENBURG. IWU.T..1. I 5 Uitgevers: VALKHOFP ft t. ABONNEMENTSPRIJSi 'Per 8 maanden tooi Amenfoortf 1.30. Idem franco per post1.80. y Per week (met gratis verzekering tegen ongelukken)* 0.125. 'Afzonderlijke nummers0.05. Wekelijksoh bijvoegsel ,D$ Hollondtchê Huinrouto'* (onder redactie van Thérèse Hoven) per 8 mnd. 50 ct8. fWekelykseb bijvoegsel êPak om nuf per. 8 mnd. 52 ets. PRLJS DER ADVERTENTIE Van 1—regels Elke regel moer Dien staan biedingen 1—5 regels Groote lettere naar plaatsruimte. Voor baudol on bedrijf bestaan zeer voordeolige boj»., tot het horhaald adverteeron in dit Blad, bij sbonn- Eene circulaire, bevattende do voorwaardon. woi-? aanvraag toegezonden. 5>.*o O. U i Er hangt weder iets-in de lucht, dat jweemt naar vrede. Er dwarrelen, als herfst bladeren, vredesgeruchten door de lucht, pet zijn zegt-men maar beursmanoeu- Vres. Toch, wat men gaarne hoopt, gelooft jnen spoedig. En inderdaad: goed bezien Hoen zich merkwaardige verschijnselen voor. Geheimzinnige teekenen, die toevalligheden kunnen zijn, die niets te beteekenen kunnen hebben, die teleurstelling kunnen brengen, tooals zoovele vredesvooruitzichten al vroe- Jer hebben gedaan. Maar tóch. Het heette voor eenig£ dagen, dat de Ame- $kaansche gezant te Berlijn plotseling naar He Vereenigde Staten was geroepen met een bizondere boodschap van keizer Wilhelm In zijn zak. Het heet, nu weer, dat de 11 53 speciaal naar Amerika is gegaan om geheime papieren aan den Duitschen gezant over te brengen, welke niets meer of minder zouden bevatten dan de machtiging aan graaf Bernstoff om president Wilson's ïnzichten te vernemen aangaande een vrede, althans een wapenstilstand. Daarbij komt het nog niet tegengesproken interview van den Duitschen kroonprins met veen Ameri- kalansch journalist, waarbij het de aandacht heeft getrokken, dat hij, die algemeen als de aanvoerder der oorlogspartij in Duitschland gold, thans zich beklaagt over het wee en den jammer van zijn eens zoo begeerlijken „frischen, fröhliohen Krieg". Wij hebben allen genoeg van het bloedvergieten moet de kroonprins gezegd hebben wij verlangen allen naar den-vrede. Wie die hem Hit niet nazegt? Europa gaat gebukt onder het verlangen naar rust en men vraagt zich af, wie toch wel den oorlog voortzetten. Hier en daar stijgen er dan stemmen om hoog, die mompelen: de diplomaten. De diplomatie heeft ongetwijfeld veel op haar geweten; de geschiedenis wemelt van rampen, waarvan de oorzaak gezocht moet worden bij de diplomatie. Menig eerlijk volk ïs de dupe geworden een'er oneerlijke diplo matie; onhandige en onverstandige ambas sadeurs hebben vaak krachten ontketend, Hie hadden kunnen blijven sluimeren, volke- renhaat verwekt waar broederliefde had kun nen wonen. Maar ook véél is onschuldig ge-, schoven op den breeden rug der diplomatie. De geheimzinnigheid van haar arbeidssfeer heeft menigmaal de 'ware toedracht eener zaak verduisterd; en zoo worden ook thans op dé' hoofden der ambassadeurs vurige kolen gestapeld, zonder dat het naar waar heid nog is na te gaan, in hoeverre en 'tot hoeverre de schuld van dezen oorlog kan worden toegeschreven aan den voor- Brbeid der diplomaten. v Het is begrijpelijk dat de meening van het ,/olk zich keeren gaat tegen de diploma- Vie dat men met angst en beven de vredes onderhandelingen tegemoet ziet, omdat dan veer het werk zal worden overgenomen, uit handen der legeraanvoerders, door de ge zanten. Dan zal er weer, nadat de volkeren zich de grootst mogelijke offers hebben ge troost, buiten het volk om worden gehan deld over datgene, waarvoor het volk gestre den en geleden heeftover het bestaan van Land en Rijk. En er rijzen allerwegen stem men in oorlogvoerende rijken als bij de neutralen om in zaken §van oorlog en vrede, in het algemeen ten opzichte van bul- tenlandsche zaken aan het volk zelf mede zeggenschap te verleenen, de beslissing te brengen onder het oordeel van het volk. Diep heeft tijdens dezen oorlog de oppositie tegen de diplomatie zich geworteld in de volks overtuiging en er is een algemeen streven merkbaar om een einde te maken aan het rijk der duisternis gelijk tot heden toe de arbeidssfeer der diplomatie terecht mag wor den genoemd. Terecht. Want openbaarheid en diplomatie schuwen elkander als het lam den leeuw. Het behoeft geen verwondering te wek ken, dat juist dit streven om de diplomatie uit hare oude, haast middeleeuw^che sfeer te helen, sterk op den voorgrond treedt in Duitschland. Niet te ontkennen toch is het, dat dit Rijk in dezen oorlog, wat zijn di plomatiek beleid aangaat, de 'meeste teleur stellingen heeft ondervonden. Hoe toch is het te verklaren, dat op Oostenrijk, Turkije en Bulgarije na, héél Europa nagenoeg zich tegenover Duitschland heeft gesteld Juist deze vraag wordt aan 'de Duitsche di plomatie gesteld. Heeft zij dit niet voorzien, niet kunnen vermoeden, niet kunnen voor komen Men verwijt aan Buitenlandsche Za ken te Berlijn, dat men zich tevreden stelde met den „schijn", terwijl het „wezen" zoo geheel tegenovergesteld was aan het schoone uiterlijk. Men behoeft» slechts te noemen de namen Italië en Rumenië. Wat Duitschland aan béide mogendheden bond ware een „Scheinvertrag", een verbond in schijn. I)ultschland nam die verdragen voor hoogen ernst, bracht er offers voor, waarmede de twee bondgenooten zich ver rijkten zoolang het in hun kraam te pas kwam. Oostenrijk en Duitschland hebben jarenlang zorgvuldig geheim gehouden den inhoud van het Driëvoudig Verbond, ter wijl Italië al vóór den oorlog den in houd ervan letter na letter aan Frankrijk heeft" overgebriefd. Wat die geheime ver dragen *met Italië waard waren is het beste te ervaren uit het feit, dat de Italiaansche diplo^atip. het v klaar speelde -uit den tekst van het geheime Italiaansch-Oosten- rijksche verbond eerst een motief op te snuffelen om zich buiten den oorlog te hou den, toen een motief om hooge eischen te stellen van gebiedsafstand door Oostenrijk, eindelijk een argument om aan de vroegere bondgenooten den oorlog te verklaren. Op dezelfde wijze ging het met Rumenië. Voor den oorlog was het altijd het gewone praatje in -politieke Duitsche kringen: Roemenië was door een geheim verdrag politiek en militair aan Duitschland gebonden, vormde voor het Duitsohe rijk een sterke voorpost aan den benedenloop van de Donau. Nau welijks was de oorlog uitgebroken of de Duitsche diplomaten trokken lange gezich ten als er over Roemenië werd gesproke^i. En toen Roemenië de kans schoon zag, hief het de wapenen op tegen den bondgenoot. De Duitsche diplomaten waren niet geluk-, kig vóór noch tijdèns den oorlog. En nu de tijd begint -te naderen, dat zij wederom hun werk ter hand zullen gaan nemen, klopt de openbaarheid aan de poort der diplomatie en verlangt toegang. Var\_ alle takken van staatsbeleid 'was ^het diplomatiek gebied het eenige, waarop de volksinvloed nog geen vat, waartoe de volksmeening nagenoeg geen toegang had. Dot gaat nu anders wor den. Het volk eischt toe_gan& en men zal het niet meer buiten dc poort kunnen hou den en mèt het volk^zal binnen dringen de eisch, dat geen geheime verbonden meer volkeren zullen verbinden buiten den wil dier volkeren zelf. Het licht der openbaar heid op diplomatiek gebied moge de ko mende vredesonderhandelingen beschijnen, den vrede zelve zuiveren van de onzuivere bestanddeelen, welke nieuwe kiemen zouden opleveren .voer toekomstige oorlogen. De oorlog. Ber 1 ij n, O Oct. (W. B.) Officieel be richt van het hoofdkwartier. Legergroep van Albrecht Württemberg. Nabij de kust en zuidelijk van Yperen, zoo wel als op het Artois-front heerschte een aanhoudend vuur en patrouillebedrijvigheid. Legergroep van prins Rupprecht. De gewel dige Sommeslag duurt voort. Nog vegrootten de geallieerden gisteren hunne inspanning; des te gevoeliger is nu de^ zware nederlaag, rijk aan verliezen, die hun gebracht werd door de heldhaftige infanterie en de sterke artillerie van het v. Below-leger. Wij verlo ren niet het kleinste stukje loopgraaf op een geVechtsfront van 25 Kilometer breedte. Met bijzondere heftigheid kwamen de En- gelschen en Franschen kort op elkaar, zon der hun buitengewone verliezen te achten, aanstormen tusschen Gueudecourt en Bou- chavesnes. De troepen van generaal von Böhn en v. Garnier sloegen hen telkens te rug. Bij Le Sars namen wij bij de zuivering van een door Engelschen bezette strook 00 man gevangen en maakten 7 machinege weren buit. De artilleriestrijd bereikte ten Noorden van de Ancre en in eenige" sec tors ten Zuiden van de Somme weerszijden" van Vermande Ovillers zijn grootste hevig heid. Legergroep van den kroonprins. De Duit- schers lieten over een groote uitgestrekt heid Fransche loopgraven- in de lucht sprin gen. Oostelijk van de Maas verlevendigde van tijd tot tijd het wederzijdsche vuur merk baar. De uiterste krachtsinspanning werd gevergd, ook van onze vliegers, die in den ver-kennersdienst voor de artillerie buiten gewone prestaties leverden. De zware taak van den vlieger-waarnemer is alleen te ver vullen, als de strijdvliegers den vijand op een afstand houden. De luchtgevechten 'waren in een nog niet „dagewesen" aantal voor ons een succes. Wij verloren in September 20 vliegtuigen in den Iuchtstrijd, één vliegtuig werd vertuist. Het Fransch-Engelsche ver lies bedraagt: in den Iuchtstrijd 07; vanaf de aarde-werden er 25 naar beneden ge schoten, terwijl 7 verplicht werden te lan den in onze linies, zoodat in totaal het ver lies is 129 vliegtuigen. Dit aantal komt voor ongeveer gelijke deelen op ons gebied en dat van den vijand. Parijs, 9 Oct. (Havos). Communiqué van den namiddag. De nacht was kalm op het Fransche Sommefront. Ten Noorden van de rivier wederzijdsch bombardement. Zuidelijk, in de streek van Roye, hebben de Duitschers de Fransche stellingen levendig beschoten. De Fransche artillerie antwoord de. Niets is gemeld van de rest van het front. Londen, 9 Oct. (R.) Officieel commu niqué vèn generaal Haig: Wij wonnen terrein ten noorden van de Stuff-redoute, waarbij wij den vijand ern stige verliezen, toebrachten en meer dan 200 gevangenen maakten, onder wie 6 of ficieren. Wij drongen met succes vijande lijke loopgraven, ten zuiden van Atrecht, binnen. De vijand dron& een mijntrechter ten Zuid-Oosten van Souchez binnen, maar werd onmiddellijk onder zware verliezen teruggeworpen. v Londen, 10 Oct. (R.) Officieel. Aan de Somme heerschte artillerie-bedrij vigheid, speciaal in de streek ten Zuidwes ten van Barleux en in de buurten van Bel- loy en Denicourt. Een vijandelijke aanval, des morgeps ondernomen van af het voor uitspringend front in het b^sch von St. Pier re Vaast tot het oosten van Rancourt, werd afgeslagen. Een verkenningsafdeeling van uit het bosch ten noordoosten van Boucha- nesves werd door onze machinegeweren ver- slrooid. B e r 1 ij n, 9 Oct. (W. B.) Officieel be richt van het hoofdkwartier. Front Leopold van Beieren. Tegen een deel van het onlangs aangevallen front Wes telijk van Luck herhaalden de Russen giste ren hunne aanvallen. Zij hadden op geen enkele plaats succes, leden wederom groote verliezen. Ook hier dus een bloedige neder laag van onze vijanden. Zuidwestelijk van Brzezany werden de Russische aanvalsstooten afgeslagen. Het front van aartshertog Karei. In de Karpaten schoven wij onze stelling door een verrassend doorbreken naar Babaludowa vooruit en verdedigden het gewonnen terrein in een heftigen strijd van man tegen man. W e e n e n, 9 Oct. Officieel. (W. B.) Het front van aartshertog Karei: In het gebied' van Ludowa ontrukten Duitsche ba taljons den Russen een hoogte op den Pan- tyr-pas. Een aanval van den vijand-werd af geslagen. Het front van prins Leopold van Beieren, Onze stellingen tusschen Swiniuchy en Ki« sielin vormden gisteren opnieuw het doel van krachtige aanvallen der Russen, welke aan weerskanten van Zaturcy drie* tot vier maal na elkaar herhaald werden. Voor den vijand eindigden deze aanvallen opnieuw in een volkomen, met de zwaarste verliezer gepaard gaande mislukking. Petersburg, 9 Oct. (T el.-Agent- schap). Het communiqué van hedennamid- dag luidt: In de richting van Vladimir Volhynski, in de streek van Zaturtsy, Shelvoff en Bubnofl duren de verbitterde gevechten voort. Op enkele plaatsen verbraken wij de vijande lijke linies en «versterkten onze veroverde stellingen. Ten Oosten van Brzezany £n ten zuiden van Shibalin is de vijand tot het offensief overgegaan, maar werd door ons vuur en na een verbitterd bajonet-gevecht teri^g- geworpen. Wij nomen hier een vooruitsie* kende Oostenrijksche loopgraaf.' W e e n e n, 9 Oct. <W. B.) Officieel. De Italiaansche infanterie, die 'op het Karstplateau, ten Zuiden von Nova Vos, en in den sector van Gorizia, tot een aanval tegen Kastarina poogde over te gaap, werd door versperringsvuur afgewezen. In de Fossener-Alpen kwam het in den sector van den Gardinal en Coldose tot urenlange, verbitterde gevechten op korten afstand. De aanvallende vijand, verscheidene bataljons sterk, werd volkomen teruggesla gen. Alle hoogte-stellingen zijn door onze troepen behouden. We en e n, 9 Oct. (W. B.) Uit het oor logspersbureau wordt bericht, dat volgens particuliere statistieken de Italianen sedert het begin van den oorlog aan gesneuvelden hebben verloren elf generaals, 110 kolo nels en Iuitenant-kplonels, 173 majoors, 927 kapiteins, - 799 eerste luitenants en 2940 tweede luitenants. Ber 1 ij n, 9 Oct. (W. B.) Officieel be* richt van het hoofdkwartier. Zevenbergen. De opmarsch in Oost-Ze venbergen werd voortgezet. De Rumenicra zijn in den slag van Kronstadt geslagen. Tevergeefs grepen hun van het Noorden komende versterkingen in. Törzburg werd veroverd. De tegenstander wijkt óp de go* heele linie terug. Legergroep Mackensen. Duitsche. troepen, ondersteund door Oostenrijksch-Hongaar- sche moniteurs, namen bij overrompeling bezit van het Donau-eiland N.W. van Soisto* en namén 2 officieren gevangen, 150 mar* schappen en veroverden 6 stukken geschut, W e e n e n, 9 Oct. (W. B.) Officieel. De verbonden troepen onder generaal von' Falkenhayn hebben gisteren den vijand bij Törczvar (Törzburg) teruggeworpen. Brasso is na verbitterde straatgevechten van vijanden gezuiverd. De uit Haromszok te hulp snellende ver sterkingen van den vijand werden ten Zuid* Oosten van Földvar (Mariënburg) tegenge- Er hoort soms moed toe om geen durT te foonen. Uit het Noorsch van Hulda Garb org. Vertaald door A. M. VAN DER LINDEN-VAN EDEN. 89 De villa's van de ingenieurs en van den directeur-generaal, bijna „vorstelijke paleizen" aan de zee gelegen, hadden dezelfde eer ge noten. En iederen keer had het socialistisch arbeidersorgaan „de Fakkel" geraasd over de aanbidding van het kapitaal. Beide bladen waren klein van omvang, maar He grappen ontbraken er nooit in. Het blad ivan Vikeh, dat een vrij orgaan was zonder politieke richting, was in het bezit van de Maatschappij; er was een tegenwicht noodig Ugenover de lawaai makende „Fakkel". Het hotel was In ultramarijn geverfd; en aan 13e straat vóór het huis stonden twee ijzeren banken, die gekocht waren van een graf op het kerkhof, dat opgeruimd moest worden. Op de eene bank zalen dezen avond twee fanaelsreizigers en keken naar de beweging *>p straat. Twee jonge meisjes met schoentjes tnet hooge hakken en mutsen met roode hane- veeren drentelden een paar keer voorbij, Puurden daar de herren» jtfer sigaren zog lek-. ker roken en verdwenen weer in de richting van de brug. Op de tweede étage stak een kamermeisje haar hoofd uit het open venster eó schudde een tafelkleed uit, juist op het hoofd der heeren. Toen de heeren riepen, leunde zij lachend uit het venster en zei: „Och Nielsen, nu had ik bijna het kleed op je hoofd laten vallen 1" Nielsen dreigde met zijn vuist naar haar: „Pas maar op, Mina!" Hij was er stamgast en kon een potje bre ken. Er was geen kamermeisje in een hotel langs de kust, van de Noordkaap tot Llndes- naes, die Robert niet kende; het was overal pret waar hij kwam. Hij was reiziger in wijn en sigaren en zijn collega's vertelden dat hij altijd één van bei den, óf bemind óf gemist werd. Viken was lang een onbelangrijk stadje geweest om er zaken te doen, maar rtu had het zich „opgewerkt" en de reis naar hier begon de moeite te loonen. Het hotel was ook veel beter geworden. Vochtige lakens en gekookte vischballetjes in de melkpap kwamen niet meer voor; nu kon men er co- teletten en bief la Tartare met Worcester- saus en bier en brandewijn en heel goeden wijn krijgen, daar kon Robert Nielsen voor instaan. Er kwam nu ook niet meer een dikk'e ma dame, op neergetrapte pantoffels, aansloffen ofa Je 's morgens op bed koffie en taaie Berliner kransen te brengen. Er waren han dige, flinke meisjes gekomen, die te land en op zee hadden gediend; deze dames kwamen niet met warm bier en kouden, roo- den wijn. En zij droegen ook hakken aan haar schoeien en spraken niet 0I9 kgffer- yjfiuwen. i De grammofoon in het café begon een Durtschën militairen marsch voor orkest af te draaien. Robert Nielsen sloeg de maat met zijn stok en neuriede er bij, terwijl* een troepje straatjongens en eenige arbeiders, die voorbijkwamen, zich voor het huis ver zamelden om te luisteren. Maar nauwelijks was de marsch op zijn hoogtepunt gekomen of de concurrent-fo- nograal in Madame Andersen's koffiehuis er tegenover kwam voor den dag met „de Zondag van de saetermeisjes", gezongen door de nieuwste Noorsche ster in de zang kunst. En daarna kwamen „Astrid, mijn Astrid", en „'de groote, witte vlokken, die wij zien." Maar toen ook dit de luisterende schare niet naar den anderen kant van de straat trok, kwam Madame Andersen met een ko miek voor den dag, die zong en praatte door elkaar, totdat de koffie-drinkende gas ten zich in allerlei bochten wrongen van 't lachen. En het gelach lokte eindelijk de menigte daarbuiten naar Madame Ander sen's deur. De jongens drukten hun neuzen plat tegen de glasruiten en luisterden met open mond; de arbeiders lachten zich" tra nen, en gingen, na zich even bedacht te hebben, naar binnen; het kostte niet meer dan een kop koffie. Maar Wanneer een van de kleine jongens rich vergat en uitbarstte In lachen, dan kwam er een eenstemmig „stil", zoodat het lachen in zijn keel bleef 9teken. Een troepje jongens en meisjes kwam voorbij. Zij hadden een harmonica en man den met oroviand bii zich en waren o» weje naar de hoogte. Daér wisten zij een plaats, waar zij konden dansen en waar bronwater en zacht en Heerlijk mos werd gevonden. De nacht was immers voor hen en de Zon dag was goed om uit te slapen. Maar de meisjes, die in huis dienden, stonden voor de vensters en zagen de vrije vogels van de fabriek, die iederen Zaterdag avond konden gaan dansen, nog lang na. Zij wilden ook niet langer thuisblijven. De fabrieken waren vol meisjes; je behoefde je maar aan te melden. En altijd meer meld den er zich voor aan, zoodat de bende, die ten dans uittrok op Zaterdagavond, steeds grooter werd. Wanneer zij in den morgenstond terug kwamen, vlogen zij, als Asgaards wilde jachtstoet, langs den weg en vermaakten zich met de hekken-achter zich open te la ten, de bloemen af te rukken en takken van de boomen en van de heesters in de tuinen der gaarden af te breken. Maar, klaagden de boeren, dan gebeurde het dat den vol genden Zaterdag nacht de hebben er ge heel uitgelicht waren en dat heele boomen of bloembedden waren verwoest. Daarom was het maar 't best zich stil te houden. Bens had de dominee de bedorven jeugd van den preekstoel onderhouden over al de ze baldadigheden. Maar dep daarop volgen den nacht was het hek van den pastorie- tuin losgerukt en waren al de mooie bloe men van de domineesvrouw uit den grond gehaald. Stokrozen, saters en zonnebloemen lagen dicht gezaaid op den weg. Eö juist dien Zaterdagnacht hadden zii geen danspretje gehad,*want het was al vet in Augultïrs en de nachten waren al don* ker. Niemand wist dus wie de baldadigheid had bedreven. Nu was er intusschen politie gekomen en een kleine kamer was tot gevangenis inge- rloht naast de kerk, zoodot de deugnieten in ieder geval niet meer zoo vrij waren in' hun bewegingen, hoopte men. Maar .op ze keren dag werd er bij één van de ingenieurs ingebroken, en dat terwijl op het hek stondi „Wacht u voor den hond". De vroolijke in breker had zich den tijd gegeven om op eei< papier te schrijven: „De hond was niet zorf kwaad als hij er uitzag en de worst waf goed." Bij een anderen ingenieur werden op een: donkererï September nacht de appelen van de boomen gestolen. Dat de hond, volgens een berd aan het hek, los liep, had de diei ven niet afgeschrikt. Zij schreven er ondea^ in heel mooi schrift: ,,^e hond was los maar deed geen kwaad." Blijkbaar waren het dus kinderen van goej de lui, meende NHs, de politie-agent en hq liet het er maar voorloopig bij en deed geeq nader onderzoek. Vanavond zou er een gioote wandeling ondernomen worden en het „gevolg wntf grooter dan gewoonlijk. (\V >rdt vcrvolgHj

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1916 | | pagina 1