15d* Jaargang.
DE EEMLANDER".
FEUILLETON.
De Koningin
N° 111.
Woensdag 8 November 1916.
J. Bonk.
Kiezers van District I.
Stemt allen Donderdag 9 Nov. a s. op
J. BONK.
BUITENLAND.
KOLONIËN^.
BINNENLAND.
Bvzonder mooi w;7 Lch i
Klein model «>.6Q.15.DO WL
Hoofdredactie:
MARIE VAN VERSENDAAL
Mr. D. J. VAN SCHAARDENBURG.
Uitgevers: VALKHOFF C<
ABONNEMENTSPRIJS:
Jjr 8 maanden voor Amersfoort f 1.30»
PRIJS DER ADVERTENTIEN
Van 1—5 regolaf 0.80.
Elke rogol meer0.15.
Afzonderlijke nummers - 0.05.
Wekelijksch bijvoegsel „De Hollaudsche Huisvrouw" (onder
redactie van Thérèse Hoven) per 3 uind. 50 ets*
"Wekoli ksoh bijvoegsel „Pak me mee*' por 8 mnd. 52 cis.
Bureau: UTRECHTSCH ESTRAAT 46.
Intercomni. Telefoonnummer 66.
Groote Iettors naar plaatsruimte.
Voor handel en bedrijl bestaan zeor voordoolige bepalingen
tot het herhaald adverteeron in dit Blad, bij abonnement.
Eene circulaire, bevattende de voorwaarden, wordt op
aanvraag toogezonden.
Cean moeielijke keuze.
'n Tusschentijdsche verkiezing pleegt niet
3500 heel belangrijk te zijn. Of partij A. dan
.wel partij B. één vertegenwoordiger meer of
minder in den Raad heeft, is gewoonlijk per
slot van rekening niet van zoo heel veel
beteekenis. Ieder wil natuurlijk •liefst de
éigen meerderheid of minderheid versteekt
zien, doch het geschiedt slechts zelden dat
juist die eene zetel moet beslissen over de
richting, waarin de ontwikkeling der gemeen
te geleid zal worden. Dat komt slechts voor
als twee partijen tegen elkaar opwegen en zij
om den beslissenden zetel vechten.
Hier is het thans 'n zeer exceptioneel ge
val. Er wordt morgen niet gevochten om
behoud of verovering van de meerderheid,
want voor geen der partijen is 'n meerder
heid mogelijk. Rechts heeft 9 van de 19
zetels, maar stelde geen candidaat, kan het
dus niet tot 10 brengen. De vrijzinnigen
hebben 8 zetels en kunnen dus bij 'n gun-
stigen uitslag op dezelfde hoogte als rechts
zich staande houden. De S. D. A. P. is de
«enige die kan winnen; zij kan van 1 op 2
klimmen.
Dit laatste zou natuurlijk, nu er geen
meerderheid in den Raad is, 'n geduchte
versterking van de machtspositie der S. D.
A. P. zijn ten koste van die der vrijzinnigen.
Zelfs die vrijzinnigen, die van meening
zijn dat de socialisten aanspraak zouden
kunnen maken op 'n tweeden zetel, zullen
toegeven dat het belang der eigen partij
eischt, dat de vacante zetel behouden blijft.
Men dient toch eerst te zorgen voor den
vo'doenden invloed van eigen beginselen, en
eerst dan kan men den edelmoedige spelen.
Moest deze zetel voor de vrijzinnigen ver
loren gaan, dan zullen hun 8 mannetjes n
zeer verzwakte positie in den Raad innemen,
wat niet aan rechts, doch- uitsluitend aan de
S. D. A. P. ten goede zou komen. Zulk 'n
offer van de vrijzinnigen hebben <le socialis
ten stellig niet verdiend. Denk maar eens
aan zekere September-herstemming.
En wat rechts betreft, voor haar gaat het
er slechts om of de linkerzijde voortaan zal
bestaan uit 9 vrijzinnigen en 1 socialist of
uit 8 vrijzinnigen en 2 socialisten.
Het is mogelijk, dat de rechtsche kiezers
rulks om het even vinden; maar dan behoe
ven wij ook geen geloof meer te hechten
aan hun vrees voor het roode gevaar; het is
ook mogelijk dat zij 'n zoo plotselinge ver
sterking van den invloed en de machtspo
sitie der socialisten in den Raad wel dege
lijk ongewenscht vinden, en dan dienen zij
dat ook 1e voorkomen.
De stembus van morgen zal het uitwijzen.
Het zou wel 'n zeer zonderlingen indruk
maken, als de rechtschen, die zeer onlangs
te zamen met de vrijzinnigen het bestuur
der gemeente aanvaarden, nu reeds hun
medebestuurders 'n échec zouden gunnen.
Maar de vrijzinnigen zullen begrijpen, d^t
zij het niet op den steun van -echts mogen
laten aankomen. Zij zelve moeten er voor
zorgen en dat behoeft hun niet moeielijk
te vallen dat reeds uit het eigen kamp
'n krachtige meerderheid verschaft wordt
aan den vrijzinnigen candidaat.
Bonk is vrijzinnig Democraat, niet alleen
in den mond maar ook in daden.
Al wie hem aan het werk gezien hebben in
het Comité voor vluchtelingen konden direct
bemerken, dat hij een warm hart heeft voor
minder bevoorrechten.
Bonk staat geheel aan de uiterste linker
zijde zoodra het er op aan komt de belas
tingen der Gemeente naar draagkracht aan
de burgerij op-te leggen.
Zijn eigen woorden in de Kiesvereeniging
zijn„De breedste ruggen moeten het mees
te dragen" ofWie het meest heeft moet het
meest betalen.
Verkapte onprogressieve belastingen lig
gen r.iet in zijn lijn.
Bonk is tegen ruilhandel met de tegenp1.*-
ti;en
Wordt evenwel door die partijen met na
men de Sociaal-Democraten, de R. Katho
lieken of de Anti-Revolutionnairen een voor
stel in den Raad gedaan, dat naar zijn mee
ning in het belang iS van de Gemeente, dan
zal hij er zijn stem aan geven, maar zoodra
hij bemerkt, dat er nevenbedoelingen bij in
het spel zijn, dan aarzelt hij niet, desnoods
zijn fractie alleen te laten staan, en geheel
zijn eigen weg te gaan, evenals onze partij-
genooten van Nijnatten en Rengers reeds
bewezen hebben te kunnen en te wiUen
doen.
Dat de kw estie van de vierde Wethouders
benoeming bij de vrijzinnigen in breeds
kringen ontstemming heeft gewekt, niet in
het minste bij de meeste leden van de vrijz.
Kiesvereeniging A. G. B. moet goed ond?r
de.oogen gezien worden.
Het zou groote dwaasheid zijn, om Bonk
verantwoordelijk te stellen voor een besluit
waaraan hij part nog deel heeft gehad.
De Vrijz. Kiesvereeniging
„Anversfoortsch's Gemeentebelang".
De oorlog.
De berichten van de verschillende oor-
logstooneelen zijn kort en meerendeels on
beduidend van inhoud.
In het westen heeft men veel last van het
slechte weder. Het Pariische avondcommu
niqué bericht, dat niettemin ten zuiden van
de Somme aanmerkelijke vorderingen zijn
gemaakt en stellingen zijn genomen op een
front van 4 Kilometers.
Het Oostenrijksche hoofdkwartier con
stateert de mislukking van het breed opge
zette offensief der Italianen aan het Isonzo-
front.
De strijd -aan de Rumeensche grenspassen
duurt voort met wisselend geluk.
De Entente gaat steeds voort met Grie
kenland geweld aan te doen. Op de lichte
Grieksche zeestrijdkrachten is de Fransche
vlag geheschen. Op liet eiland Seres zijn
het arsenaal en de daar aanwezige voorra
den vlootmunitie in «bezit genomen.
Triest, 7 Nov. (W. B.) De luitenant
ter zee Gusta Klasing, een van de fortuin-
lijkste O.-H. vlieger-officieren, is gisteren
den heldendood gestorven. Klasing had den
8en Juni 1915 het Italiaonsche luchtschip
Cita di Ferrora met het door hem bestuurde
marinevliegtuig L 48 in brand geschoten en
vernield.
Londen, 7 Nov. (R.) Communiqué van
de admiraliteit.
Met betrekking tot het communiqué van
gistèren is thans een nader bericht ontvan
gen van den duikboot-commandant, waarin
hij zegt twee dreadnought-slagschepen van
de Kaiser-klasse te hebben getroffen.
Stockholm, 7 Nov. (W. B.) Volgens
"de mededeelingen van de staats-verzeke-
rïngscommissie, verloor de Zweedsche han
delsvloot sedert Augustus 1914 in 't ge
heel 61 schepen door den oorlog. Van de
bemanningen kwamen in 't geheel 222 man
om.
Zweden.
Stockholm, 7 Nov. (W.-B.). De ge
zondheidstoestand van de koningin is ten
gevolge van het ongunstige weder verergerd.
De geneesheeren hebben dringend een ver
blijf in een meer zuidelijk klimaat aanbevo
len. De koningin heeft echter den dringen
den wensch uitgedrukt, haar vertrek zoo lang
mogelijk uit te stellen. Zij hoopt het Kerst
feest in Zweden te kunpen doorbrengen.
Vereenigde Staten.
Gisteren was in de Vereenigde Staten de
dag der verkiezing van den president voor
het vierjarige tijdperk, dat den len Maart
1917 begint. Te middernacht was het be
kend, dat Hughes, de candidaat van de
republikeinen, gekozen is.
Brazilië,
Rio de Janeiro,6 Nov. (Havas.)
De Braziliannsche regeering heeft aan een
Fransch syndicaat het privilege verleend
voor den aanleg van eene belangrijke
spoorweglijn.
Vmpreiue Berichten.
Londen, 7 Nov. (R.) Bericht van
Lloyds.
Het stoomschip Aalesund heeft In Fal
mouth binnengebracht de bemanning van
het Noorweegsche stoomschip Schweigaard,
dat Zondag in zinkenden toestand is verla
ten.
Oost-lndië
De üarekct Islam.
Men meldt aan de Tel., dat den 5en
dezer te Batavia een gvoote meeting plaats
had van de Sarekat Islam. Zeshonderd le
den waren tegenwoordig. Besloten werd
voor de Sarekat Islam met alle kracht pro
paganda te maken.
Een bestuurslid van „Insulinde" bepleit
te een plan van samenwerking van die ver-
eeniging met de Sarekat Islam.
Kameroverzicht.
Eerste Kamer-
In de Dinsdagavond gehouden vergadering
van'd* Eerste Kamer was bericht ingekomen
van den heer Zijlma, dat hij ontslag neemt
als lid der Kamer. In dezelfde vergadering
werden de heeren V^n Wichen en Drucker
als lid beëedigd en toegelaten.
Donderdagochtend te II uur vergadert de
Kamer opnieuw.
Tweede Ka mor.
De Voorzitter huldigde in de zitting van
Dinsdag de nagedachtenis van mr. Tyde-
man wiens overlijden een groot verlies voor
het land en die een scherp denker en kloek
Strijder was, wiens invloed steeds steeg,
voora' door zijn persoonlijkheid en zijn ka
rakter.
Minister Cort vanderLinJan
sluit zich bij de woorden van den Voorzitter
aan.
Daarna vangen de replieken over de
Grondwetsherziening aan.
De heer Lohman (C.-H.) komt opnieuw
op tegen den ernst van de oppositie, betref*
fende het opnemen van waarborgen in da
Grondwet, ten aanzien van het bijzon 'er on
derwijs
Mr. Troelstra (S.-D.) herdenkt even
eens mr. Tydemon, alvorens zijn repliek aan
te vangen. £pr. dringt nogmaals aan op een
vereenvoudiging der bepalingen, betreffen
de de herziening der Grondwet en betoogt,
dat de beweging voor algemeen kiesrecht
eerst kans van slagen had nadat de arbei
dersbeweging zich er voor spande.
De heer Troelstra, het amendement
tot onmiddellijke invoering van ale meen
vrouwenkiesrecht voorstellende in een mo
tie, waarin wordt uitgesproken dat invoe
ring van algemeen vrouwenkiesrecht voor
de vertegenwoordigende lichamen een eisch'
des tijds is, beveelt, nadat Minister
Cort van der Linden op een vraag
van spr. heeft verklaard, dat dit amendement
onaannemelijk is, ook wat betreft hef kies
recht voor Gemeenteraad en Provinciale
Staten, -de instelling aan van een staatscom
missie met vrouwelijke leden, om de zaak
van het vrouwenkiesrecht verder voor te be
reiden.
De heer Troelstra erkent, dat art. 192 zoo
als dit wordt voorgesteld, niet voldoende de
respectabele gevoelens ter linkerzijde ont
ziet. Daarom is hij bereid mede te werken
tot wijziging, zonder daarmede aan rechts to
groote concessies te vragen. Spr. stelt daar
om wijziging van de formuleering voor van
het artikel, in dézen geest, dat met verschil
lende eischen van bijzonder en openhaar
onderwijs wordt rekening gehouden, mits de
gelijkwaardigheid bereikt wordt.
De vergadering werd geschorst lot des
avonds 8 uur.
In de avondvergadering constateert de
heer Eerdmnns (U -L.) met dankbaarheid, dat
ook volgens den Minister het beginsel on
verzwakt moet worden gehandhaafd, dat
overal openbaar onderwijs moet worden ge
geven. Spr. is echter nog niet zoo gerust
op dc-n toestand die zal ontstaan als art. 192
wet wordt. De sectarische geest is nog niet
ontvloden. -
De heer De Murolt (U.-L.) wenscht
eveneens betere waarborgen in het onder-
wijs-artikel.
Nadat ook nog de heer Van det
Voort van Zijp (A.-R.) had gere
pliceerd en verklaarde dat hij en zijn
partijgenooten aandringen op vastleg
ging van het compromis in de additio-
neele artikelen, omdat men buiten de Ka
mer aanstuurt op verbreking van h-et com-
promist, werd t«e 11,45 de vergadering ver
daagd <tot Woendagochtend.
De kunstenaar moet een man zijn van we
tenschap en geduld. Hij moet niets aan het
toeval overlaten. Alles wat hij doet, moet
zijn gewild.
Roman van
ANNA WAHLENBERG.
Geautoriseerde vertaling dooi
G. B. NORTAKKER.
O, Frederik, is die oude gewoonte weer
bij je terug gekomen?
Nu gaat de deur van de donkere kamer
lopen, daar komen ze beiden aan, Dagny uit
baar kamertje, hij uit het zijne. Ms'hij al
leen was, zou ik hem om den hals gevallen
zijn en hem omhelsd hebben.
„Zulke mooie irissen, Frederik, ze bren
gen zonneschijn de kamer, dank je wel
boor I"
Wat? Weert hij het af?
„Je moet mij niet bedanken, 't Is Dagny,
,^lie ze gekocht heeft. Ze hebben c'c geh.ee-
len morgen zonneschijn in het atelier ge
bracht.
Zoo. zii I
„Dank je, Dagny, dat was vriendelijk
van je."
Het klonk koud. Ik hoor het zelf. Maar ik
kan geen innigheid in mijn stem leggen als
ik geen greintje dankbaarheid voel. Waar
om koopt ze bloemen? 't Is mijn zaak het
huis gezellig en aantrekkelijk te maken. En
al heb^ ik nu in de laatste dagen niet aan
bloemen gedacht, dan zou ik dat morgen
of overmorgen wel gedaan hebben, 't Is
toch mijn huis en niet het hare.
O, 't is een kwelling die bloemen te zien,
zij verstoren mijn eetlust en humeur. Ik
moet me dwingen om aan het gesprek deel
te nemen, zoodat ze niets merken.
't Is gek, dat Dagny mij zoo ergert In
aljgs wat ze doet. Ik moet trachten het te
bedwingen en meer aan haar goede eigen
schappen denken. Zij- is zoo gewillig en
vriendelijk, niet alleen tegen Frederik, dien
ze aanbidt, omdat hij een man is, maar ook
tegen mij. AJs ze mij een dienst kan doen,
is ze dadelijk bereid, en ze komt nu en dan
met eigen handwerkjes. Ze is een goede
ziel, die jegens iedereen vriendelijk wil zijn.
En trouwze komt voor het atelier op, als
was het van haar zelf. En nooit zou ze van
iemand kwaad kunnen spreken, liever zegt
ze in het gezicht, wat ze tegen iemand
heeft. En ze is zoo kalm en zeker van zich
zelf.
Heerlijk, altijd zoo overtuigd te zijn, dat
je alles goed doet. Nooit berouw hebben
van iets, nooit over iets tobben, niets ver
geten.
O,-wat moet zii gelukkig zijn I
Maar 't helpt me niets aan haar voor
treffelijkheden te denken, ik geloof dat haar
zekerheid en zelfvertrouwen mij het meest
ergeren. Natuurlijk omdat ik zelf zoo wei
nig zeker en zoo vergeetachtig ben. Ze zit
daar immers als een levende aanklacht
tegenover mij, zij vervult toch mijn ver
waarloosde plichten. Zij koopt bloemen en
zorgt voor de gezelligheid in het huis. Ze
houdt Frederik gezelschap, als lk hem al
leen laat om mijn eigen aangelegenheden
te verzorgen.
Als ik niet wist, dat Frederik niet van
haar hield, zou ik jaloersch erv bang wor
den. Hij is werkelijk niet erg attent jegens
haar, en niet erg mild in zijn oordeel. Nog
gisteren zei hij dat je moeilijk een gesprek
met haar kon voeren. In elk geval ergert
het mij, als ik haar vo«p mij zie. Is er iets,
dat ik nu nog verzuimd heb, ik moet even
nadenken, zoodat ik het dadelijk kan doen,
anders voorkomt ze mij weer.
Laat ik eens zien. De matten moeten ge
klopt worden, dat moet ik aan Martha zeg
gen, en er moet een nieuw glas gezet wor
den in de boekenkast in plaats van het ge
scheurde, dat moet ik ook bestellen.
Is er nog iets meer?
O, ja, de knoopen van Frederiks overjas I
Een was weg, en een paar andere los.
Ik had die er al een pear dagen geleden
aan moeten naaien, hij had het mij ge
vraagd, maar ik had het vergeten, en toen
heeft hij het misschien ook vergeten. Zoo
dra we van tafel opgestaan zijn, zal ik de jas
halen. Ik kan immers naaien, terwijl de
anderen hun koffie drinken. Ik drink zoo
vlug en zij zoo langzaam.
Zoo daar zitten we voor het blad. Eerst
de naaimand, ik zet die op tafel, dan is
dat in orde. Frederik kijkt me met groote
oogen aan. Ja, hij -is het ook niet gewoon
dat ik op dezen tijd van den dag naai.
„Nee maar, kijk Brita eens. Ga je huise
lijk worden?"
„Ja, voor een enkelen keer."
Nu ga ik naar de vestibule om de over
jas te halen. Frederik kan dan niet zeggen,
dat ik nooit aan hem denk. Maar ik maak
er geen drukte van. Ik ga eenvoudig naast
hem zitten naaien, de ontbrekende knoop
moet ik echter hebben. Waar kan die zijn?
In de naaimand, nee daar is ze niet. O, hij
heeft die zeker zelf in zijn zak gestoken.
,;\Vaar heb je den knoop gelajen, Fre
derik, die los is gegaan
Weet hij het niet, dat hij niet antwoordt?
Waarom zien ze mij aan met een gezicht
alsof ze lust hebben tot lachen.
„Houdt je mij voor den gek?"
„Niet dat ik het weet, naai maar, de ont
brekende knoop komt wel terecht, naai
maar eerst de andere er aan."
Wat meent hij, is dit de goede jas niet?
Jawel. En de knoopen? Deze is niet los,
deze ook niet en deze ook niet, ze zijn er
immers allemaal, de ontbrekende ook.
„Heeft Dagny
Ja wel, ze knikt genadig en goedig, ze is
mij voor geweest, en nu moet ik hear er
ook nog voor danken»
Nee, dat kan ik niet.
Ik zal gauw de jas ophangen, dan ben ik
een oogenblik uit het gezicht, ik moet ir
de gang even blijven staan, dan kunnen ze
me binnen uitlachen. Ze vinden zeker dal
de slordige huismoeder een goede les kreeg.
Nu is het genoeg, langer wil ik niet weg
blijven, nog even mijn haar opstrijken. Zoo,
en er gewoon uit zien, dat ze niet denken,
dat ik beleedigd ben.
Zoo n onnoozele kleinigheid moet men
niet ernstig nemen, dat is ze niet waard.
Maar waarom heb ik haar ooit gevraagd
hier te komen, welk een misplaatst familie
zwak. Ze kon toch even goed haar brood
ergens anders verdienen dan bij ons, en
toen ze eenmaal hier was, waarom liet ik
haar bij ons eten, alleen 't ontbijt was t h
genoeg geweest.
O, wat kan men dom zijn. Ezeldomon
gevraagde vriendelijkheid is grooter ver
kwisting dan geld uit het raam te gooien.
Maar over een paar weken zijn we buiten,
in ons optrekje in Sten sundr daarheen kan»
ze niet meegaan, dan moet ze haor maal
tijden maar alleen gebruiken, want Martha-
gaat mee. Frederik eet zooals gewoonlijk
zijn ontbijt buiten, dan ontmoeten we eL-
kaar in den trein en reizen samen naoxs
Stensund en eten alleen. Gaan vreemd*
tusschen ons beiden. O, wat verlang ik nea»
den zomer, den heerlijken zomer f
(Wordt "vervoladA.
