BINNENLAND.
vliegtuigeskaders wierp overvloedig bom
men op de militaire werken bij het station
Per La Carnia.
Rome, 16 Nov. (Stefani.) Officieel
Communiqué.
Aan het front in Trente artillerieactie; de
de -onze nam vijandelijke colonnes en trans
porten in het Adige-dal en het bekken van
"de Boven-Astico onder vuur. In Karintië
hebben vijandelijke vliegers het station van
Per la Carnia gébombardeerd, doch geen
!sch. aangericht. In het Canale del Ferro
'zijn -ommen op Moggio Udinese gevallen,
(waardoor 2 vrouwen gedood en 3 gewond
werden.
Op de hoogte van. San Marco, ten
oosten van Görz, hebben onze troepen, door
krachtig artillerievuur ondersteund, de den
14en ontruimde stellingen gisteren opnieuw
bezet.
Des nachts deed de vijand onverwachts
ee;. verwoeden aanval bij verrassing, die
afgeslagen werd.
Op den Karst arlillerieactie. In het gebied
van Boscomalo (Hu di Log) heeft onze in
fanterie eene frontverbetering aangebracht.
In kleine gevechten hebben wij eenige ge
vangenen gemaakt en twee bomwerpers
veroverd.
Vijandelijke vliegers hebben te vergeefs
eenige bommen op Vallone (Karst) gewor
pen.
B e r 1 ij n, 16 Nov. (W. B.) Bericht uit
het groote hoofdkwartier van heden voor
middag.
Aan het oostelijke front van Zevenbergen
mislukten ten oosten van het Putnadal sterke
Russische aanvallen. Ten noorden van Sulta
ondernam een Oostenrijksch-Hongaarsche
afdeeling eene verkenning op den berg
Alunis. Bij Sosmesö (Oitospas) bleVen Ru-
meensche aanvallen zonder succes. De
strijdactie ten noorden van Kampolung
heeft zich versterkt. Ook aan den over de
Rotenturm- en Szurdukpassen leidende we
gen verdedigde Rumenië krachtig zijn vader-
landschen grond. Wij maakten vorderingen
en namen gisteren 5 officieren en meer dan
3200 man gevangen.
In de Dobro'edsja kleine gevechten van
vooruitgeschoven afdeelingen. Het Rumeen
sche bericht over de bezetting van Bovascic
5s verzonnen. Op verscheidene punten van
de Donaulinie vuur van oever tot oever.
B e r 1 ij n, 16 Nov. (W. B.) Avondbericht
int het groote hoofdkwartier.
Aan het Zevenbergsche front dringen wij
met succes vooruit.
W e e n e n, 16 Nov. (W. B.) Officieel
bericht van heden middag.
De gevechten aan beide zijden van de
Bchyl en de Olt gaan gunstig vooruit; er
werden meer dan 1200 gevangenen inge
leverd. Ten noorden van Kampolung en bij
Soosmezö weerden wij sterke Rumeensche
aanvallen af. Ten noorden van Sulta onder
nemen Oostenrijksch-Hongaarsche afdeelin
gen verkenningen op der. Monte Alunes.
Ten zuidoosten van Tölgyes bleven Russi
sche aanvallen zonder succes. Op de hoog
ten van Mestekanesti waren voorpostenge
vechten.
Sofia, 16 Nov. (Buig. agentschap).
Communiqué van het hoofdkwartier.
Van het Rumeensche front is niets van
helang te vermelden.
Bukerest, 16 Nov. (Rum. agent
schap). Communiqué van het hoofdkwar
tier.
Aan de westelijke grens van Moldavië
viel de vijand zonder succes verscheidene
plaatsen aan. Wij hebben 90 soldaten ge
vangen gemaakt en twee machinegeweren
genomen.
Aan de noordelijke grens van Muntenic
tot in het Prahovadal gevechtsactiën zonder
belang en artillerie-bombardement. In de
«treek van Dragoslavele viel de vijand met
hevigheid maar zonder succes aan; hij werd
met zware verliezen teruggeslagen.
In het Oltdal waren hevige gevechten.
Aan den linkeroever hebben onze troepen
zich teruggetrokken naar Areful en Radaci-
nesti, Aan den rechteroever handhaven wij
onze stellingen. In de streek van de Jiul
'zijn onze troepen teruggegaan naar Capa-
'cioasa (zuidoostelijk van Tirgu Jiu) en Car-
fcesti fzuideliik van Tirgu Jiu).
1 Aan de Cerna patrouillegevechten en
zwak artillerie-bombardement.
Langs de geheele Donau zwakke artillerie-
en infanterie-actiën. In de Dobroedsja vol
strekt geene verandering.
Peters b.u r g, TB N o v. (Tel.-agent-
Bchap). Communiqué van den grooten gene-
ïalen staf.
In de streek ten noorden van Toldiech
voerde de vijand een offensief, dat werd
teruggeslagen door ons artillerie- en ma
ch inegeweervuur. Na een verwoed gevecht
maakten onze troepen zich meester van
een door den vijand versterkten heuvel ten
fuidoosten van Toldiech; zij namen 180 ge
vangenen, waaronder een officier, en drie
machinegeweren.
In de streek van Kampolung duren de
hardnekkige gevechten voort; de vijand, die
zijn vuur met eene talrijke artillerie steun
de, leed enorme verliezen. Al zijne aanval
len werden tot dusver teruggeslagen; de
Rumeniërs behielden de door hen bezette
Stellingen.-In de Olt- en Jiu-dalen werden
jverwoede gevechten geleverd.
In de Dobroedsia gingen onze troepen
«opnieuw vooruit naar het zuiden. De terug
wijkende vijand stak Rumeensche dorpen
ln brand.
B e r I ij n, 16 Nov. (W. B.) Bericht uit
liet groote hoofdkwartier van heden voor
middag.
De door ons voorbereide nieuwe stellin
gen in den Czerna-sector zijn b; trokken.
Aan de Stroema patrouille-schermuiselin-
Ren.
S o f i-a 16 Nov. (Buig. agentschap). In
de vlakte van Bitolia ging de vijand gister
met zwakke infanteriekrachten vooruit; zijne
aanvallen*konden allen dor ons vuur worden
terug geslagen. In den Czefnaboog duurde 't
hevige gevecht den geheelen dag voort. Door
een tegenaanval wierpen wij den vijand te
rug, die er in geslaagd was tijdelijk de hoog
te 1212 ten noorden van het dorp Tsjeghal
te vermeesteren.
Op het front van Moglen sloegen wij
zwakke aanvallen \an den vijand terug. Aan
beide zijden van de Vardar was een zwakke
artillerie-actie. Twee pogingen van den vij
and om onze vooruitgelegen stelling ten
zuidwesten van Doiran aan te vallen, misluk
ten.
Aan den voet van de Belassilza en op het
Stroema-front de gewone kanonade.
Aan de Egeïsche kust rust.
Parijs, 16 Nov. (Havas). N.imiddag-
communiqué.
Aan het Stroema-front veroverden de En-
gelschen na een schitterend gevecht het
dorp Kararaska op den oostelijken oever van
het Frainosmcer. De Bulgaren trekken zich
terug op den linkeroever van de Nihaibeek.
Op het Czerna-front ging het offensief
van de geallieerden, ondanks de -iteeuw en
den regen, zegevierend verder. In d n rivier-
boog is de slag van de uiterste hevigheid
geweest. De Duitsch-Bulg' -sche aanvallen,
die in den nacht van den 14en op den 15en
gedaan werden, konden op geen mkel punt
onzen vooruitgang stuiten en zijn moordda
dig voor den vijand geweest. 400 Duitsche
gevangenen bleven in handen van de r'
eerden. De Fransche troepen gingen, hun
succes ten noorden van Tepavci vervolgen
de, vooruit naar Jaratek.
Ten westen van de Czerna gaf de vijand
onder het machtige artillerievuur van de
geallieerden en den chtigen druk van
hunne infanterie gedurende den nacht de
hoofdstellingen prijs, die hij sedert maan
den had versterkt.
Fransch-Russische krachtendie den
tegenstander in de streek ten nooiJen van
Kenali vervolgden, bereikten den rechter
oever van de rivier Vera, zes K.M. ten zui
den van Monastir. De troenen der gealli
eerden bezetten de dorpen Zebjani, Porodin
en Velusina.
Petersburg, 16 Nov. (Tel.-agent-
schap). Communiqué van den grooten ge-
neralen staf.
In de richting van Bidjar verjoegen onze
troepen de Turken uit de streek van Kozar
Djamelar, ten zuiden van Sultanabad.-
B e r 1 ij n, 16 Nov. (V/. B.) Bericht uit
het groote hoofdkwartier van heden voor
middag.
Aan een vijandelijken vliegeraanval vielen
in Ostende 39 Belgen ten offer. Als vergel
ding voor het neerwerpen van bommen op
vreedzame Lotharingsche plaatsen werd
Nancy in de laatste dagen van de aaide en
uit de lucht beschoten.
Konstantin op el, 1 6 N o v. (Milli.)
Communiqué van het hoofdkwartier.
Onze vliegtuigen wierpen met succes
bommen op inrichtingen van den spoorweg
naar Cairo.
Cairo, 15 Nov. (R.) Van de bij de
luchtraid gewonde personen zijn zeven ge
storven, waaronder twee Europeanen. Het
aantal dooden stijgt daardoor tot 21.
Ber 1 ijn, 16 Nov. (W. B.) Officieel be
richt.
De stijgende beteekenis van den lucht
oorlog- heeft het noodig gemaakt den ge
heelen Iuchtstrijd en de afweermiddelen in
dien strijd in het veld en in het moederland
in één. diensttak te vereenigen. De leiding is
opgedragen aan een commandeerenden
generaal van de luchtstrijdkrachten. Met de
waarneming van dit ambt is belast de luite
nant-generaal von Höppener, tot dusver be
velhebber van eene reserve-divisie.
Londen, 16 Nov. (R.) Bericht van
Lloyds.
Het Grieksche stoomschip Barbara en
het Noorweegsche stoomschip Lokken zijn
in den grond geboord.
Londen, T6 N o v. (R.) Bericht van
Lloyds.
De Noorweegsche stoomschepen Ullwang
en Torridal zijn in den grond geboord. De
bemanning Is gisteren aan land gebracht.
B e r 1 ij n, 1 6 N o v. (W. B.) In naam van
het geheele Poolsche legioen,, richt een der
leden van dat legioen in de „Conife Porany"
een open brief aan de Poolsche broeders,
waarin hij zegt: Wij hebben slechts een en
kel doel, te strijden voor de onafhankelijk
heid van Polen, voor den Poolschen staat,
voor den Poolschen köning, en wij volgen
de stem van ons hart en van ons verstand.
Weenen,l No-v. (Corr.-bureau). Blij
kens het officieele prospectus, dat morgen
verschijnt, worden als vijfde Oostenrijksche
oorlogsleening uitgegeven, een 40-jarige af-
losbare staatsleening, belastingvrij en ren
tende 5% pet., en staatsschatkistbiljetten,
die op 1 Juni 1922 zullen worden terugbe
taald.
Voor de leening bedraagt de Inschrij
vingsprijs 92.50, voor de schatkistbiljetten
96.50 pet. De inschrijving begint 20 No
vember en eindigt 16 December.
Petersburg, 14 Nov. (Tel.-agent-
schap)^ De inschrijving op de nieuwe oor
logsleening is geopend. In alle crediet-in-
stellingen stroomen de inschrijvers toe. De
Vereenigde Staten leggen eene bijzondere
belangstelling aan den dag voor deze lee
ning. Ook komen vele aanvragen tot in
schrijving uit Japan.
W e e n e n, 1 6 N o v. (W. B.) De Duitsche
gezant von Tschirschky Is hedenmiddag on
verwacht gestorven. Tschirschky leed sinds
langen tijd aan een ziekte. 14 dagen gele
den had hij zich laten op.ereeren, gn mgn
verwachtte van deze operatie volledig her
stel. Hedenmiddag ontstond plotseling-eene
aderverstopping, waaraan de gezant in den
namiddag overleed.
Londen, 16 Nov. (R.) Het tweedaag-
sche debat in het lagerhuis over de voor
stellen van minister Runciman betreffende
de levensmiddelverzorging, brachten een
stemmige instemming met dat plan aan den
dag. Runciman zeide, dat de nieuwe voed-
sel-controleur zijne taak niet zou kunnen
volbrengen, als hij niet den steun had van
de openbare rheening en van hen, die be
reid waren hunne particuliere belangen aan
het openbaar belang ten offer te brengen.
Over de duikbootkwestie zeide de minis
ter een plan van oorlogsgevaarverzekering
uit te voeren, welk plan deugdelijk was ge
bleken. Hij was begonnen met eene premie
van 5 pet., maar dit was spoedig terugge
bracht tot 1 pet. en -dit was gehandhaafd
gebleven; eerst in den Iaatsten tijd was de
premie op iets meer dan 1 pet. gebracht,
om de rekening sluitend te maken. Men had
het plan op de 1 |3ct. basis kunnen hand
haven. De vermindering van onze tonnage
voor het vervoer van levensmiddelen was
inderdaad niet teweeg gebracht door de
duikbooten, maar door de enorme eiscben
van leger en vloot en door den geringen
tarweoogst in Noord-Amerika, waardoor
men genoodzaakt was geweest zich om tar
we te wenden tot Australië en een veel
grooter cijfer van tonnage te gebruiken. De
minister betuigde zijn dank voor de harte
lijke ontvangst, die zijn voorstel had ge
noten.
Londen, 17 Nov. (R.) De invoer in
het Vereenigde Koninkrijk van juweelen en
gouden en zilveren voorwerpen, behalve
horloges en horlogekassen, is verboden.
Eene uitzondering is toegestaan voor goe
deren, ingeVoerd met vergunning van den
Board of trade.
Londen, 16 Nov. (R.). De konink
lijke commissie voor den tarwe-aartkoop
maakt bekend, dat de regeering van Indië
den uitvoer uit Indië "heeft goedgekeurd van
400,000 ton tarwe, die naar Engeland,
Frankrijk en Italië zielen worden vetscheept.
KOLONIËN.
Oost-lndië
De onlusten in Timor.
Uit Weltevreden wordt aan de Tel. ge
seind:
Van den resident van Timor is telegra
fisch bericht ontvangen, dat de bevolking
de onruststokers uitlevert. De onlusten te
Endeh zijn geëindigd, terwijl het verzet te
Tanahreat als gebroken kan worden be
schouwd. Slechts een bende opstar'?o!in-
gen, die door onze troepen in de streek van
Nipa worden vervolgd, zijn nog niet gear
resteerd.
Os zaak tegen d^hpanner Minarai.
De officier van justl'tie bij den Raad
van Justitie te Batavia, heeft in de zaak van
den Japanschen journalist Minami, die pro-
Japansche tegen de Ned.-Indische regee
ring gerichte artikelen heeft geschreven,
waarin hij o.a. beweerd heeft, dat ingeval
van een opstand op Java, de inboorlingen
zeker konden zijn van hulp van Japan,
twee jaar gevangenisstraf geëischt.
Uitspraak 22 November.
Kr. m^ro verzicht.
Tweede Kamer.
De heer L oh man (c.-h.) verdedigde
Donderdag zijn amendement om het passie
ve vrouwenkiesrecht niet in de Grondwet op
te nemen. Hij* vreest in de wetgevende
lichamen den invloed, dien de man ook on
bewust van de vrouw ondergaat en die den
man kan doen leiden door aan de zaak zelf
vreemde overwegingen. Het amend, wordt
bestreden door de heeren VanLeepwen,
Limburg, De Meester, De J'ong en
Schaper, die betoogen, dat de verkeerde
invloed van de vrouw veel grooter kan zijn,
als zij achter de schermen blijft, dan wan
neer zij openlijk moet optredendst de deel
name van de vrouw aan den arbeid der
Tw eede Kamer van groot algemeen belang
is te achten en dat het amendement de vrij
heid van den mankiezer zou beperken.
Interpellatie.
De Kamer verleent den heer Marchant
verlof tot het houden eener interpellatie, op
een nader te bepalen dag, over de oproe
ping der landstormklasse 1909 vóór de mi-
iitielichting 1917.
Grondwetsherziening.
Het amendement-Lohman wordt nader be
streden door den heer Van Hamel, die er op
wijst, dat de aanneming er van de samen
werking tusschen man en vrouw zou tegen
houden.
Minister Cort van der Linden
ontraadt het amendement Ten sterkste. Het
zou onlogisch zijn den grendel "weg ie schui
ven voor het actief vrouwenkiesrecht en te
gelijk de deur voorgoed te sluiten voor het
passief vrouwenkiesrecht.
Het amendement werd verworpen met 68
tegen 15 stemmen. Voor stemden de Chris-
telijk-Historischen, behalve de heet en De
Geer, Snoeck Henkemans en Ankeiman, de
Anti-Revolutionnairen op de .veer Rutgers
na en de drie Katholieken: Van Nispen tot
Sevenaer, Van Wijnbergen en Arts. Daarna
werd artikel 84 zonder stemming aangeno
men.
Aan de orde was daarna artikel 89, be
treffende de verhooging der schadeloosstel
ling en toekenning van pensioen en presen
tiegeld aan Kamerleden.
De heer Nierstrasz (u.-l.) bestrijdt
herhaaldelijk in de rede gevallen/ gcherp de
voorgestelde maatregelen. Vooral het pre
sentiegeld. Spr. zegt, dot de Minister een
paar rijksdaalders laat vallen, in handen van
de afgevaardigden en den kiezers zand in
de oogen wil strooien. Daarop loopt Minis-
ter Cort van der Linden op spr. toe,
"en ontstaat een heftig dispuut tusschen hen,
terw ijl vele leden woedende uitroepen doen.
De heer Troelstra roept doodsbleek her
haaldelijk „Er uit I" en zaljt op z-.jn bank
neer.
De voorzitter schorst de vergadering voor
een kwartier.
Na een groot half uur wordt de vergade-
ring heropend. De voorzitter deelt mede, het
slot van de rede van den heer Nierstrasz
niet te hebben verstaan. Hij "heeft nu het
stenogram opgevraagd, waaruit blijkt, dat de
afgevaardigde heeft gezegd „en nu komt de
minister, en laat met royaal gebaar enkele
rijksdaalders rollen in handen van dien af
gevaardigde, die liever den kiezers zand in
de oogen strooit, dan zijn plicht in den
ruimsten zin te vervullen, of van den afge
vaardigde, die zich aan zijn mandaat vast
klampt, ^ls een middel van bestaan
„Deze woorden zijn zoo ergerlijk", zegt
de voorzitter, „dat als ik ze verstaan had, ik
zou hebben voorgesteld, spreker het woord
te ontnemen."
„Inmiddels heeft de heer Nierstrasz het
wöord gevraagd, om de bedoeling duidelijk
te maken. Ik vind het echter beter, hem ge
legenheid te geven tot morgen na te denken
over hetgeen hij misdeed tegenover den mi
nister en de Kamer en de vergadering nu te
sluiten."
Aldus werd besloten.
Berichten.
De Staatscourant van 16 November
bevat o.a. de volgende Kon. besluiten
bevorderd tot majoor-intendant de kapi
tein-intendant L. J. H. Heyman;
op verzoek eervol ontslagen met dank H.
H. G. van Everdingen als burgemeester van
Beusichem;
benoemd tot directeur van- en leeraar aan
de R. H. B. S. te Sappemeer dr. P. Middel,
thans leeraar aan de R. H. B. S. te Gronin
gen met eervol ontslag als zoodanig;
herbenoemd tot schoolopziener in het ar
rondissement Loenen dr. K. E. W. Stroot-
man te Utrecht;
op verzoek eervol ontslagen met dank
dr. J. C. Vollgraff als gewoon hoogleeraar
aan de Rijks-Universiteit te Utrecht.
benoemd tot directeur van het post- en te
legraafkantoor te Zwijndrecht J. H. E. van
Waegeningh, thans commies der telegrafie
le klasse.
De Turksche gezant bij het Nederland-
sche Hof, Nousret Sadoullah Bey, die ge
durende geruimen tijd wegens gezond
heidsredenen met builenlandsch verlof was
gegaan en gedurende dien tijd te 's Gra-
venhage is vervangen door Moukthar Bey,
is thans- in de residentie teruggekeerd en
heeft intrek genomen in hotel des Indes.
Het Tweede Kamer-lid, de heer Kleere-
koper, heeft de volgende vraag tot den mi
nister van waterstaat gericht:
Is de minister van waterstaat bereid mede
te deelen, welke voorzorgen zijn getroffen
om te voorkomen, dat de nauwere samen
werking tusschen de Mij. tot Expl. van S. S.
en van de H. U. S. M. door ontslag van per
soneel tot nadeel van belanghebbenden zou
strekken?
Naar thans kan worden medegedeeld,
zal de heer mr. W. Dolk, lid der Tweede Ka
mer voor het district 's Gravenhage II, zich
in 1917 niet meer verkiesbaar stellen.
Tevens kan worden gemeld, dat mr. Dolk
in December a.s. 's Gravenhage metterwoon
gaat verlaten en zich te Arnhem zal vesti
gen, waardoor ook zijn lidmaatschap van de
Provinciale Staten van Zuid-Holland, waarin
hij voor 's Gravenhage zitting had, eindigt.
Kamerverkiezing T i e 1. De
districtsfederatie van de S. D. A. P. heeft
candidaat gesteld den heer L. M. Hermans,
te Arnhem.
Ce nieuwe lichtingen.
Het kamerlid K. ter Laan heeft tot den
minister van oorlog-de volgende vragen ge
richt:
1. Welke zijn de redenen, waarom de mi
litielichting 1917 niet in haar geheel wordt
opgeroepen vóór de landstormlichting
1909?
2. Is het mogelijk, in .de volgorde van deze
oproepingen alsnog wijziging aan te bren
gen?
3. Zoo niet, verdient het dan met het oog
op het belang van vele en velerlei bedrij
ven geen overweging, de oproeping der
landstormlichting 1909' uit te stellen tot en
na nieuwjaar?
Met klein verlof.
(Officieel.) Op 1 December 1916 zul
len de dienstplichtige onderofficieren, kor
poraals en manschappen, benoorende tot de
lichting 1908 der bereden wapens, het
korps pantserfortartillerie en het korps tor-
pedisten in het genot van onbepaald (klein)
verlof worden gesteld.
Militaire buitengewone
commiezen. De opperbevelhebebr van
land- en zeemacht heeft de militaire com
mandanten van de onderdeelen opgedragen
aan de miliciens, die de functiën van bui
tengewoon commies hebben vervuld en
zich thans .met onbepaald (klein) verlof be
vinden, onverwijld te doen afvragen of zij
genegen zijn opnieuw onder de wapenen
te komen ten einde weder genoemde func
tie te vervullen.
Aan 'deze militairen zal door de zorg van
de administratie der. directe belastingen
enz. een verhoogde toelage worden ïoeg^T
kend van J 0.90 per dag.
In het R. K. Ziekenhuis te den Haadt
is overleden de oud-luitenant-kolonel P
Lambert, provinciaal-adjudant in Limburg/
Red*rl«nd dm oorlog,
Tusschen twee vuren.
In een uitvoerig artikel, getiteld„Hol/
land in den dienst van Engeland", doet
de Kölnische Volkszeitung een aanval op
Holland, thans naar aanleiding van de tus
schen de Britsche regeering en Nederland
gesloten niéuwe handelsovereenkomst. Vol*
gens het blad geeft dit handelsverdrag be
wijs van Holland's hernieuwde toegevend
heid tegenover Engelsche wenschen. „Hol*
land heeft in den loop van den oorlog,
schrijft het blad verder, zijn onzijdigheid
stuk voor stuk laten afbrokkelen, ten op-'
zichte van zijn handelspolitiek, zoodra En
gelsche eischen werden gedaan. Het is
langzamerhand bedenkelijk in dezelfde rol
gekomen als Noorwegen. Het heeft steeds
meer de eigen landsproducten aan Duitsch-
land onttrokken en toegevoegd aan de En*
gelschen. Het leverde aan Engeland tegert
lage prijzen en aan Duitschland slechts to
gen overdreven hooge. Dadelijk bij het be
gin van den oorlog begon Holland met uit
voerverboden.
Holland gaf Engeland zelfs zoo ver toe,
dat het ook zijn eigen overschot van in hel
land geproduceerde voedings- en levens-
middeW '<--c rreer en jneer onthield. Door
een omst van 1 Juli 1916 werden
de vertegenwoordigers van Hollandsche
belangen tegenover een door Engeland ge<
schapen „Aankoop-agentschap" verplicht,
kolossale hoeveelheden van Hollandsche
landsproducten aan Engeland tegen lagere
prijzen te -"-ren dan aan Duitschland.
Schapen en kalveren mogen uitsluitend
slechts naar Engeland worden uitgevoerd.
Vleesch mag eerst dan naar Duitschland
worden uitgevoerd, als minstens 2000 tori
eerst is uitgevoerd naar Engeland. Hooi,
stroo, mest, room, versche melk en bijna
alle levensmiddelen mogen heelemaal niet
naar Duitschland worden uitgevoerd. Hoe
vernederend deze overeenkomst is, bewijst
nog de bepaling, dat de Hollander al deze
waren aan Engeland moet leveren op eigeri
risico. Engeland heeft van den eersten Juli
af slechts voor een termijn van 6 maanden;
zich rerplïcht, zich met deze overeenkomst
tevreden te stellen. De Hollandsche regee
ring h eeft geen bezwaar gemaakt tegen
deze overeenkomst en toch is die de eerste
groote stap tot de algeheele afhankelijk*
heid van Holland jegens Engeland en tot
deelneming aan hon^-roorlr - '-"ren
Duitschland geve-
Een kras voorbeeld ervan, hoe Holland
zijn onzijdigheid opvat, is de overeenkomst
van de N.O.T. met de Hollandsche vee-
men. Deze verplichten zich aan de N.O.T4
alle ophelderingen te geven over de door
hen opgeslagen goederen. Daardoor werd
het Engeland mogelijk, kennis te krijgen
van alle voor Duitsche rekening gekochte,
maar in Holland achtergehouden waren. De
veemen moesten zelf hun zaakgehelmeri
ten behoeve van Engeland prijsgeven. Op
dezelfde wijze als bij het goederenverkeer
heeft Holland langzamerhand zijn geheele
post- en passagiersverkeer, zijn bank- en
geldverkeer, onder Engeland's controle la
ten stellen en den breidel in den Holland-
schen mond geduld. Engeland ging daarbij
zoo ver, den Hollandschen banken de be
schikking over baar Engelsche saldo's ten
behoeve van Duitschland te onthouden.
De nieuwe Hollandsch-Engelsche han
delsovereenkomst zal ongetwijfeld Enge
land nog meer rechten en voorbeelden ver
zekeren. Duitschland zal nog minder dari
vroeger waren uit Holland betrekken. Hol
land zal zich nog meer tot Engeland's hulp
laten maken, maar eenmaal zal toch hef
oogenblik moeten komen, waarop de Duit
sche regeering aan den onzijdigen staat
het Halt moet toeroepen. Holland is ook op
Duitschland aangewezen en betrekt het
grootste deel van zijn kolen en bijna al he(
ijzer uit Duitschland. De Hollandsche nij
verheid is voor het verkrijgen van hout, ce
ment, kalk, chemicaliën, verfwaren, popier
en machines in sterke mate aangewezen op
Duitschland; zelfs de Duitsche kali is voor
den Hollandschen landbouw onontbeerlijk'.
Ook zout en vaten ter conserveering van
levensmiddelen, die Holland in werkelijk
heid slechts uit Duitschland betrekt.
Waarom maakt Duitschland niet eindelijk'
gebruik van zijn middelen tegenover Hol
land, als dit zich in dienst stelt van der*
Engelschen uithongeringsoorlog. Hoe lang
zullen wij nog het overweldigen toelaten
van onzijdige mogendheden? De Noorsche
Nota heeft getoond waarheen toegevend»
heid leidt."
Naar aanleiding van bovenvermeld arti
kel schrijft de Nieuwe Ct.:
Het verwondert ons allerminst, dat uithef
economisch benarde Duitschland stemn
men als deze komen. Maar tegenover Ne-
derlandsche lezers be"hoeft niet te worden
betoogd, dat Duitschland niet verlangen
kan, dat onze regeering te zijnen behoeve
ingrijpt in de regelingen, waaraan de Ne-
derlandsche handel zich meent te moeten
onderwerpen tot behoud van den oyerzee-
schen toevoer en van andere dan de Duit
sche afzetmarkten.
Stellig kunnen belde oorlogvoerende par
tijen ons economisch geducht ln het nauwi
brengen, dat weten wij maar al te goedv
Doen zij dat, dan spreekt het vanzelf, dal
men poogt door besprekingen dien druk tol
een minimum te reduceeren. Gelukt dat
niet, dan zijn er slechts twee mogelijkhe
den, öt onder protest berusten, fcf deelne
men aan den oorlog.
