#r
I*?"* Jaaraang
DE EEM LAN DER".
Woensdag 28 Februari 1917.
BUITENLAND.
ZONNEWEELDE
3
Bureau» UTRECHT5CHESTRAAT 46.
Politiek Overzicht
Onverzoenlijke eischen.
KOLONIËN.
FEUILLETON.
Hoofdredactie:
MARIE VAN VERSENDAAl.
Mr. D. J. VAN SCHAARDENBURO.
Uitgever*: VALKHOFF ft Co.
abo> mentspeijs.
£ei maanden vooi A. -isioort.. f 1-SO»
Idem franco per post 1 «H®*
Per week (met gratis verzekering tegen ongelukken) -0.1 2K
^Lfzonderltjke nummer» 0.05*
Wekeltjkaoh bijvoegsel „D* Bollandsch* Hui*vr<ntw' (onder
redactie van Thérèae Hoven) per 3 mud, öO ets»
Wekelbkaeh bijvoegsel WereldrevU*' per 3 mnd. 32 ets.
PEUS DEK AL) VEETEN TIEN
Elke rogel tne.r
UitmaUanbiodingou 1—5 o.llo.
Groote lettors naar plaatsruimte.
Voor handol ou bodrjjl boa taan zoor ypordeelige bepalingen
tot hot herhaald adverteoron iu dit Bind, bij abonnement,
Koao circulaire, bevattoödo de voorwaardou, wordt on
uauvraag toogozonden.
Intercomm. telefoonnummer 66.
Het besluit varv de Fransche Kamer over
liet ontslag- van 'de landbouwers van de lich
tingen 1888 en 1889 uit den dienst bij het
leger is een .merkwaardig teeken des tijds.
Dat ontslag was vroeger reeds door de re
geering toegezegd; maar de uitvoering van
die toezegging liet op zich wachten. Daar
over werd .de regeering in eene interpel
latie ter verantwoording geroepen. Er wer
den bittere verwijten aan de regeering ge
daan, omdat zij niet in staat was haren wil
door te zetten; men klaagde, dat het mLli-
ntaire gezag dikwijls slechts naar den maat
staf van 6 per 100 aan de bevelen, die zij
van de regeering ontvangt, uitvoering geeft.
Er werd daarom verlangd, dat nu onver
wijld de manschappen van de beide ge
noemde lichtingen, die als burgers in den
landbouw hun bestaan vinden, naar huis
«ouden worden gezonden, en daarvoor werd
1 het alles afdoende argument aangevoerd,
dat dit onvermijdelijk noodig was, omdat
Frankrijk stond voor een hongersnood.
Het hoofd van het munitie-departement,
de onderstaatssecretaris Besnard, kwam op
ten behoeve van de voor de vervaardiging
van oorlogsbehoeften bestemde fabrieken.
Die konden niemand van hun personeel mis
sen. Met name wat de sterk vermeerderde
bereiding van producten der chemische In-
>dustrie betreft, ging het niet aan de men-
«chen, die daarvoor waren afgericht en er
eene zekere vaardigheid in hadden gekre-
gen, voor den landbouw af te staan; die
Konden niet door ongeoefenden vervangen
worden. Namens de regeering verklaarde
Besnard, dat slechts een votum, dat het ont-
elag van de manschappen-landbouwers op
10 Maart verlangde, kon worden aanvaard.
pjMaar de Kamer stond op haar stuk; zij was
tot geene verdere concessie bereid, dan
dat de in de oorlogswerkplaatsen te werk
gestelde manschappen tot 10 Maart in
dienst mochten blijven; voor de manschap-
pen aan het front werd ontslag op 1 MaSfl:
verlangd en er werd bijgevoegd, dat de ont-
slagenen niet eerst nog naar de dépóts
mochten wortien gezonden; het ontslag
moest* dadelijk ingaan. Dit besluit werd ge-
homen met 426 tegen 2 stemmen, nadat
vooraf de door de regeering aanvaarde mo-
- We met 360 tegen 114 stemmen verworpen
was.
De conclusie, die hieruit kan worden ge-
trokken, is, dat de honger inderdaad een
i scherp zwaard is', maar dat men dit wapen
niet zoodanig in zijne macht heeft, dat het
alleen dep tegenstander treft. In deze dis
cussie gaf het argument, dat het land voor
den hongersnood staat, den doorslag voor
eene beslissing van de Kamer, die de re
geering, die tegen den vijand den oorlog
beeft te voeren; verklaarde, niet voor hare
verantwoording te kunnen nemen.
Ook in Engeland ondervindt men dezelf
de bezwaren. Eerste minister Lloyd George
heeft verleden Vrijdag in het lagerhuis ver
kondigd, dat de allereerste les, die te
putten is uit den niets en niemand ontzien-
den duikbootoorlog* dien Duitschland thans
tegen de Engelsche handelsschepen voert,
is, dat men door producten te kweeken op
den eigen grond, ^ich vrij moet maken van
den invoer uit het buitenland. De geheele
Engelsche pers heeft hem daarvoor lof ge
bracht. Maar als men aan dien raad uitvoe
ring wil geven, dan stuit men dadelijk op
het bezwaar, dat de men'schen slechts voor
één soort werk zijn te gebruiken; zij kun
nen niet tegelijk diensten bewijzen voor de
oorlogsindustrie en den dienst aan het
front en voor den landbouw. Men
ondervindt dat bezwaar nu reeds in Enge
land. De Daily News geeft daaraan uiting
in eenige opmerkingen, die worden vastge
knoopt aan het bericht, dat het bescheiden
getal van 15,000 soldaten ter beschikking
gesteld zal worden van de landbouwers, om
den grond te bebouwen. Het blad stelt te
genover elkaar eenige verklaringen van de
regeeringspersonen, die ieder voor zich wij
zen op den ernst van den toéstand. De een
vergelijkt de positie van Engeland met die
van eene belegerde stad. Een ander ver
klaart, dat men op zijn minst nog 200,000
arbeiders, die hun vak verstaan, noodig
heeft voor den landbouw. Een derde waar
schuwt, dat men een zeer groote fout zou
begaan als men den ernst van de duikboot
bedreiging zou onderschatten. Een vierde
drukt het Engelsche volk op het hart, dat
het zijn verbruik van voedsel vrijwillig moet
beperken. En zijnerzijds blijft het War Of
fice beslag leggen op de mannen, die in
staat zijn om het beleg van de belegerde
stad te doen opbreken en de duikbooten in
de bouwgronden van Engeland te verslaan.
Dat zijn eischen, die onverzoenlijk tegen
over elkaar staan. Men ondervindt dat nu
reeds en zal het in klimmende mate onder
vinden. En voor hen, die buiten den strijd
staan, maar daarvan de aanhoudend stijgen
de bezwaren ondervinden, ligt daarin deze
troost, dat zij met eenigen grond mogen
verwachten, dat de tijd zal komen, waarop
het onmogelijk zal worden den strijd verder
voort te zetten, omdat factoren, machtiger
dan die, welke de volken in den strijd heb
ben gedreven, zich zullen doen gelden om
den oorlog te doen eindigen.
De oorlog*
De rijkskanselier heeft gister in den Dult-
schen rijksdag weer eene rede gehouden,
die in hoofdzaak moest dienen om de toe
passing, zonder eenige beperking, van het
duikbootwapen als uiterste strijdmiddel, tot
beantwoording van de Engelsche honger-
blokkade, speciaal tegen Engeland gericht,
te verdedigen en tegenover de bedenkingen
van Amerika en de'andere on^jdigen te
rechtvaardigen.
Aan het debat over het doel, dat moet
worden bereikt aan het einde van den strijd,
wil de rijkskanselier nog niet meedoen; hij
blijft dat voorbarig vinden.
Bij het congres der Vereenlgde Staten is
een wetsontwerp ingediend tot machtiging
van den president om koopvaardijschepen
te bewapenen en andere maatregelen te ne
men tot hunne bescherming in Mie zee,
en voorts om voor 100 millioen dollars aan
speciale obligation uit te geven.
Bij het In den grond boren van de Laco-
nia zijn drie passagiers gedood. Drie passa
giers en zes leden van de bemanning wor
den vermist. Zev matrozen zijn in he». hospf-
taal opgenomen
Londen, 27 Febr. (R.) Bericht van
Lloyds.
De Engelsche stoomschepen Seagull en
Headley en het Epgelsche zeilschip Hannah
Croasdeld zijn in den grond geboord.
Van het oorlcgstooneel geen nieuws.
B e r 1 ij n, 2? F e b r. (K. N.) Uit Wee-
nen wordt aan het Berl. Tageblatt geseind,
dat ongeacht de ziekte van minister-presi-
dentggraaf Clai.' Martinitz de voorloopige
werkzaamheden voor een nieuwe staatkun
dige regeling in Oostenrijk met grooten
ijver worden v>*ortgezet. De besprekingen,
die de minister-president in de laatste dagen
met de leiders van de verschillende partijen
van den rijksraad gehad heeft, hebben ook
de nervositeit, die wegens» het voortdurend
zwijgen van de regeering in kringen van
Duitsche afgevaarcjjgden merkbaar was ge
worden, werkelijk doen afnemen. Als zekér
wordt beschouwd, dat de rijksraad in de
laatste dagen van April voor een korte zit
ting zal bijeenkomen. Tot dat tijdstip zal de
regeering de nieuwe regeling in hoofdzaak
uitgevoerd hebben. Deze nieuwe regeling
zal op grond van de bekende paragraaf 14
in ongeveer een twaalftal verordeningen
worden vastgesteld.
Zij zullen in de eerste plaats omvatten de
iiwoêrin# van óe IXritsche taal ais officieele
laol in Oostenrijk en de uitvoering van de
districtsindeeling van Bohemen. Het ko
ninkrijk Bohemen zal in 12 districten wor
den verdeeld, namelijk in vier Duitsche dis
tricten, Fremdenau, Reichenberg, Eger, Aus-
sig en Karlsbad, in vijf Czechnische dis
tricten, de gemengde districten Budweis
en Pilsen en het tweetalig-gebied van
Praag. Door deze verdeeling zal niet alleen
aan de theorie van het Boheemsche staats
recht voor altijd de bodem worden'ingesla
gen, doch ook de kans worden uitgesloten
van verdere Czechiseering van het Duitsche
taalgebied.
Budapest, 27 Febr. (W. B.) Minis
ter-president Tisza heeft in het huis van af
gevaardigden verschillende opmerkingen
van graaf Andrassy over kvestiën van de
volksvoeding besproken. Hij verklaarde, dat
de 'uondgenooten sed.ct het begin van den
oorlog elkaar alles mededeelen wat dienstig
is om tot een juist oordeel over den toe
stand in ieder van de staten te kunnen ko
men. De drie laatste jaren waren helaas zeer
ongunstig, zoodat Hongarije zijne' taak als
bron van voedingsmiddelen in veel minder
mate 'kon vervullen dan in normale tijden.
Maar Hongarije doet al het mogelijke; het
gaat tot aan de uiterste grens var. wat mo
gelijk 'Is. Ik vat mijn plicht tegenover de
Hongofü sche natie niet zoo op, dat ik door
kleingeestige intriges onzen bondgenooten
eeni e Kilogrammen meel afhandig wil ma
ken om ze voor het eigen volk te behouden.
Ik geloof, dat er heden noch in Oostenrijk,
noch in Duitschland In de kringen van hen,
die in voedingskwestlën thuis zijn, iemand
kan zijn, die betwijfelt, dat Hongarije, wat
de verzorging met voedingsmiddelen betreft,
zijne verplichtingen tegenover zijne bondge
nooten volledig vervult.
Kopenhagen, 27 Febr. (W. B.) Gis
teren zijn de onderhandelingen tusschen de
reeders en de zeelieden hervat. Er is over
eenstemming verkregen ten aanzien van
buitenlandsche reizen buiten de gevaarzóne.
Voor deze reizen ontvangen de zeelieden
eene bijzondere oorlogstoelage van 60 pet.
De vertegenwoordigers van de machinisten
hadden geene volmacht om de overeen
komst te ondertekenen, maar verklaarden
zich bereid op de algemeen e vergadering,
die heden zal worden gehouden, de aanne
ming van de overeenkomst aan te bevelen.
Over de andere reizen worden de onder
handelingen tusschen de reeders en de zee
lieden heden voortgezet.
Kopenhagen, 27 Febr. (W. B.) Het
Deensche stoomschip Charkew, dat tot dus
ver in de buitenhaven lag, voer gister in
de binnenhaven om lading In te nemen. Het
verwekte door zijne nieuwe neutraliteitsaan-
wijzing, die bestaat uit eene beschildering
van de beide scheepszijden over de geheele
lengte met roode en witte strepen, groot op
zien. Naar verluidt zullen alle Deensche
Schepen in de buitenlandsche vaart zich van
dit onziidigheidsteeken moptep voorzien.
London, 26 Febr. (R-) Do derde En
gelsche indusfrieele jaarmarkt is heden ge
opend.
Niettegenstaande de beperkingen tenge
volge van den oorlog is zij grooter dan ver
leden jaar zoowel wat het aantal exposan
ten betreft als de oppervlakte, die zij be
slaat. Zij is ook typischer en Interessanter.
Terwijl het Victoria-Aibert-museum vol
doende ruimte aanbood voor de twee vo
rige tentoonstellingen, was het dit jaar
noodig de speelgoed-afdeeling in het „Im
perial Institute" onder dak te brengen. Voor
al uit deze afdeeling blijkt hoe zeer de En
gelsche fabrikanten in dezen tak van nij
verheid, die tot dusverre een Duitsche mo
nopolie was, vooruit zijn gegaan en hoe
zeer het artikel beter is dan het Duitsche.
Er zijn o.m. ook afdeelingen voor glas,
beschilderd glas, galanterieën, drukwerk,
kleurendruk en schrijfbehoeften.
De marlet blijft geopend tot 9 Maart en
men ver echt, dat, voor zij gesloten wordt,
een groot aantal van de 70.000 Engelsche
koopers de tentoonstelling zullen hebben
zocht. Er zijn ongeveer 17000 uitnoodigin-
gen verzonden aan firma's in neutrale lam-
den en Britsche kolonies.
Verspreide Berichten.
De Duitsche wijnhandel^
Onder hel op 8 Februari in werking getre*
den Duitsche verbod van uitvoer van voe-
dings- en genotmiddelen zijn ook begreperi
alle wijnen. Naar aanleiding daarvan schrijf!
het Duitsche vakblad voor den wijnhandel,
dat dit een zware slag is voor vele wijnhan
delaars, die tot dusver nog een aanzienlijken
uitvoer naar eenige neutrale landen had
den. Zij hadden wel op een verbod van uiti'
voer gerekend, maar men hod gedacht, dhl
dit alleen maar betrekking zou hebben opt
de gewone consumptie-wijnen en dat de fij
ne, gebottelde wijnen vrijgelaten zouden
worden .Va*n een dergelijke uitzondering
maakt echter het verbod van uitvoer geen
gewag. Voorul wórdt het onbillijk geacht
dat de bestellingen, welke vóór het bekend
worden van het uitvoerverbod gedaan wer
den, niet meer kunnen worden uitgevoerd,
te meer, omdat de stremming in het verkeer
tengevolgè van de vorst veelal oorzaak was
dat de bestellingen nog niet waren geëffec
tueerd. De mogelijkheid schijnt intusschen
te bestaan dat op daartoe in te dienen re-
questen door de Duitsche overheid gunstig
zal worden beschikt en dat de vooraf be
stelde wijnen alsnog zullen mogen worden
uitgevoerd.
Stockholm, 27 Febr, (W. B.) Gis
teravond om elf uur liep eei naar het noor
den gaande invaliedenlrein op een zijspoor
en kwam fegen den'muur van een gebouw
terecht. Vier wagens achter de lokomotief
werden geheel vernield. Duorin bevondeq
zich 65 invalieden, die nu onder de puia-
hoopen liggen. Verder zijn nog twee rijtui
gen licht beschadigd.
Als oorzaak van het ongeluk wordt ge
noemd: verkeerde wisselstelllng.
Tweede telegram. Nuder wordt nog
bericht: Tot 1.30 voormiddag werden 5 doo
den en omstreeks 20 gewonden uit de puin-
hoopen te voorschijn gehaald. Men gelooft;
dat een zelfde aantal nog onder de puin-
hoopen begraven ligt.
Er waren 228 invalieden in den trein,
voorts 2 officieren en vijf verpleegsters.
Een Zweedsche ziekenverpleegster is Ilchf
gewond.
Oost-lndlf
De Sarckat Islam en fmllë
weerbaar.
De correspondent der Nieuwi Cl e \Xfol-
tevreden seint:
Op de te Tjitlatjap gehouden meeting van
de Sarekat Islam, welke bijgewoond werd
door plaatselijke autoriteiten en vele Euro»
peanen, waren verscheidene afdeelingen'
vertegenwoordigd.
Tjokro Aminoto sprak over de bewegingj
Indië Weerbaar. Hij zelde dat de Sarekat
Islam de beweging moest steunen. Immers,
zelfverdediging is de eerste plicht der vol
ken. Een volk moet Ira staat zijn om, zoo
Hoe hooger de boom ten hemel rijst, te
üieper schiet hij zijne wortels in de aarde.
ROMAN VAN
OLGA WOHLBRÜCK
mei autorisatie vertaald
door
Mevr. P. WESSELINK—VAN ROSSUM.
53
i
1 laar stem beefde een weinig. Zij tastte naar
de gouden broche die den lagen, met wittten
kant afgezetten kraag sloot.
„Kom, lief ldnd. ga hier op dezen stoel zit-
Zoo."
Gravin Marie Antoinette Oberwall maakte
bet prachtige diamanten halssnoer los, dat op
h^r zijden kanten inzetstuk fonkelde en hing
bet om den hals van haar schoondochter.
Heel plechtig zei zij:
„Getrouw aan de gewoonte van het huis
J)berwall geef ik u bij uw komst in dit huis
get sieraad, dat u rechtens toekomt en dat
pk maar al te lang gedragen heb. Is het niet
•oo, André?"
Maar graaf Oberwall had de kamer onge
merkt verlaten. Susanne Oberwall glimlachte
^°or den eersten keer, zoodat haar schitterend
tanden zichtbaar werden.
i,Ik dank u, mevrouw...'*
„Zeg Mama, mijn kind," verbeterde de gra
vin zeer minzaam.
„Ik dank u, Mama. Ik zal het zeer in eere
houden, maar ik hoop, dat het spoedig een
nog jongere vrouw zal tooien."
De oude gravin hief de kin van haar schoon
dochter naar zich op. keek haar onderzoe
kend, met eenige ongerustheid in de oogen.
„Wat bedoelt ge daarmee?"
„Iets heel natuurlijks, lieve Mama. Ik hoop,
dat mijn zoon spoedig trouwt."
„Weet ge daar iets van?"
De oude gravin hield, de handen van haar
schoondochter vast in de hare.
„Heeft André u iets geschreven?"
Een donkere blos kwam in het gelaal van
Susanne. Zij schudde het hoofd. V.
„Neen, dat is niet noodig. De natuur is
mededeelzaam genoeg."
Een vreemde onzekerheid maakte zich van
de oude gravin meester.
„Hoe bedoelt ge dat, Susanne?"
„Heel eenvoudig, lieve Mama. Wij leven zoo
geheel mee met de natuur, dat wij teckenen
kunnen verklaren, die voor anderen onbegrij
pelijk zijn. Ik heb een ouden schaapherder op
de hoeve. Hij zal wel bijna negentig jaar zijn.
Hij is geheel blind. Maar als er een stier of een
geit in de kudde wordt gemist, dan is hij
de eerste, die het merkt. Hij is het. ook, die
mij het eerst gezegd heeft, dat mijn zoon ziek
was en mij heeft aangeraden de Yerrc reis te
ondernemen."
De oude gravin kneep de oogen toe.
„Ge doet dus alles wat deze oude dwaas u
zegt."
Susanae schudde het haold met den prach-
tigen haartooi en haar mooie oogen keken
haar schoonmoeder smeekend aan.
„U moet hem niet voor dwaas uitmaken,
lieve Mama. Hij is een vroom en goed man.
Zijn raadgevingen laat ik door mijn biecht
vader onderzoeken en nauwgezet overwegen,
voordat ik ze ten uitvoer breng"
Gravin Marie Antoinette Oberwall frommel
de aan haar kraag.
„Vindt ge niet. kindlief, dat het heel warm
in mijn kamer ls?"
„Ik houd van warmte, maar als u het wilt,
Mama, zal ik het raam o*»en doen."
„Neen, neen, laat dat
De oude gravin legde haar glinsterende vin
gers op den zachten vollen schouder van haar
schoondochter.
„Ik denk, dat wij bet mettertijd goed samen
zullen kunnen vinden.
„Zeker, lieve Mama, dat weet jk."
De beide vrouwen keken elkaar aan en
glimlachten. De glimlach van de oude gravin
was bijna verlegen.
Mendel kwam binnen met de medédeeling,
dat graaf Gerhard sliep, en de graaf mevrouw
liet verzoeken hem nu niet wakker te maken,
maar bij de oude gravin te blijven -dineeren.
De groote, donkere oogen vulden zich met
tranen.
„Goed, Ik zal wachten. Ik heb leeren wach
ten."
Mendel dekte, geholpen door den hof
meester, de tafcL Om over iets anders te spre
ken, vroeg de oude gravin, of de kamenier al
bezig was den "koffer uit te pakken.
„Ik heb in het geheel geen kamenier," zei
Susanne. „Voor kameniers zijn^onze dienst
meisjes niet geschikt. Bij ons thuis maken wij
geen toilet"
„Ik maak altijd toilet, ook als ik geheel
alleen ben," zei -de gravin weer een beetje uit
dc hoogte.
Susanne knikte.
„Ja toen ik binnenkwam, zag u er uit
als de heilige Barbara in onze parochiekerk.
Ik dorst u daarom ook niet omhelzen."
De oude vrouw glimlachte, blijkbaar volko-
ben tevreden gesteld.
De hofmeester vroeg:
„Kan er opgedaan worden, mevrouw?"
„Ja... dat spreekt."
Susanne keek haar aan met een vreemde,
bijna vrome aandacht en gaf slechts af en toe
een kort antwoord. De oude gravin, die van
alles maar een hapje nam, sloeg haar met toe
nemende verbazing gade. Een beetje knorrig
zei zij eensklaps:
„Ach lieve, doe dien collier toch af. Hij staat
afschuwelijk op uw wollen japon."
Heel bereidwillig gehoorzaamde Susanne.
„Dat dacht ik al, Mama."
„Ge draagt zeker weinig sieraden, kindlief?"
„Het is zoo ongemakkelijk," zei Susanne en
voegde er haastig aan toe, toen zij de> afkeu
rende uitdrukking op het gelaat van <le oude
vrouw opmerkte: „Twee, drie maai in het jaar
maak ik groot toilet als alleji uit de omgeving
op mijn naamdag bij mij komen en ook, als ik
nadr NLmes rijd voor de Spaansche stierenge
vechten.
De oude gravin boog zich vol belangstelling
naar voren.
„Och kom, zijn die er nog?"
„Niet bij ons in de Provence, maar bij
onze buren in Languedoc.- Mijn goede vader
zei altijcf. dat Provenoe en Languedoc even
verschillend waren als olie en water. Hij zelf
kwam uit Arles, waar ook onze oudste lami-
llewoning staat. Maar mijn moeder Is ulÉ
Toulouse. Zij kon niet buiten haar Spaansche
stierengevechten en reisde, toen zij nog jonger
was, elk jaar naar NLmes of Montpcilier. Mrjn
vader hield niet vnn dc Corrida. Daar moei
men nu-eenmaal van kindsbeen af aan gewoon
zijn dan trekt het buitengewoon sterk."
„Zoo... zoo... u houdt van stierengevechten?
vroeg de oude gravin.
De donkere, zachte oogen der Jonge vrouw
begonnen te stralen:
„Ontzaglijk veel. Verleden jaar hadden wij
een matador van den eersten rang. 's Middag#
hebben de slieren vijf paarden op hun horen#
genomen."
„Levend op hun horens genomen?" vroeg
de gravin met belangstelling.
„Het zijn oude. afgewerkte paaiden," zei
gravin Susanna geruststellend.
Dc oude gravin herinnerde zich „zoo iets
wel eens. te hebben gelezen in de „Mémoires'
van haar zoon.
„Hoe kwam het toch. dat je André trouwde»
hef kind?"
„Iloe bedoelt u, Mama?''
De belde dames lepelden baar mokka.
Susanna trok langzaam haar volle schoil*
dors op. Zonder een spoor van verlegenheid
heel open richtte" zij haar mooie oogen op d«
oude vrouw.
„Ik weet het werkelijk niet, lieve Mama. Ill
geloof, dat hij er Iets jonger uitzag, toen lk
hem trouwde."
De oud gravin sloeg met het gouden lepel»
IJ®
OWordt vervolgd.J
