„Holland neutraal"
N° 232
15
Jaarpang,
„DE E EM LAN DER".
Maandag 2 April 1917.
_JB,1HTFNI.ANDSL
pgr Wegens hei enorm© succes en ff
den van hei Publiek,, i
wordt -de officieel© Nedèrlandsche
Regeeringsfüm
nog 2 DAGEifêï in de Bioscoop „DE
AftO-IE*33 geprolongeerd.
Dus nog DINSDAG- en WOENS-
DAGAVOND van 7-10 uur.
FEUILLETON.
ZONNEWEELDF.
Me
Hoofd redactie:
MARIE VAN VERSENDAAl.
Mr. D. J. VAN SCHAARDENBURG.
Uitgevers: VALKHOFF Co.
ABONNEMENTSPRIJS;
f er i< maanden vooi Ameraioort 1 1.30.
Idem franco por post
Perweok (met gratis verzekering tegen ongelukken) 0.1
Afzonderlijke nummers0.05.
Wekolijksoh bijvoegsel „De HollmulscJit Huisvrouw (onder
redactie van Thérèso HoVen) per A mnd. G4) ct«.
Wokelijksch bijvoegsel „WcrtldrevUe" per 3 mnd. Ct8.
Bureau: UTRECHTSCHESTRAAT 46,
Intercomm. Telefoonnummer 6G.
PRIJS DER ADVERTENTIES:
Van 1—5 rogelsO.SO.
Elko regel meerO.IQ,
Dienstaanbiedingen 15 regels., - 0.5l>.
Grooto loiters naar plaatsruiinto.
Voor handol on bodrijf bostivan zeer voordoeiigo bopaling rx
tot hot herhaald advortooron in dil Blad, bij abounomont.
Eono circulaire, bovattondo do voorwaardoni wordt op
aanvraag toegozonden.
Kennisgeving.
HiNDhkWET.
Biugemeester en Wethouders van Amersfoort
brengen ter openbare kennis, dat bij hun be-
'shiitVen 30 Maart 1917, aan <fe la. H. van Kuijlc
Co. cn hare rechtverkrijgenden voorwaarde;
Lïjjk vergunning is verleend tot het oprichten
van eene ztriggasinstGilatie met een motor van
12 P.K., dienende lot het inwerking- stellen van
twee cirkelzagen, een lintzaag-, een vlakbank,
een schaalbank, twee fr als banken en twee slijp
machines in het perceel alhier gelegen Kamp
no. 41 kadastraal bekend gemeente Amersfoort
sectie E no. 3747.
Amersfoort, -31 Maart 1917.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
-De Secretaris, De Burgemeester,
A. R- VEENSÏRA. v. RANDWDCK.
Bezuiniging in ^3e Keuken.
VIII.
De keus van ons voedsel;
goedkoop vicesch.
IIoc kiezen wc ons voedsel zóó, dat de
grootst mogelijke zuinigheid in acht wordt ge
nomen, zonder dat onze voeding er onder
lijdt?
Voor velen <1 e vraag op het oogenblik.
Om ze te beantwoorden, dienen wc in de
eerste plaats na te gaan, welke voedingsmid
delen in dezen tijd het meest van onze beurs
vergen; en in de tweede plaats hebben we te
overleggen, hoe wc die dure voedingsmidde
len op geschikte wijze kunnen vervangen door
goedkoopere, die cr in voedingswaarde wei
nig van verschillen
Ontegenzeggelijk behoort vleesch tegen
woordig tot de duurste levensmiddelen.
Veronderstel, dat wc in gewone tijden ge-
Avend Avaren wekelijks een zeker bedrag bif
tien slager le besteden, dan zullen we thans
a'óor datzelfde sommetje zeker niet evenveel
kunnen koopen als we vroeger deden, en er
doen. zich dus twee mogelijkheden voor: of Ave
passen het ontbrekende bij cn maken daar
door onze Avekelijksche uitgaven aanmerkelijk
hooger; of Ave besteden evenveel als vroeger,
maar avc nemen genoegen mèt een geringer
aantal ponden vleesch.
Geen van beide oplossingen zal ons wel
bizon-der aantrekken en 't is daarom, dat ik
nog wil wijzen op een derde mogelijkheid: avc
geven hetzelfde bedrag uit als vroeger, maar
we kiezen daarvoor iets voordecligers dan het
sterk in prils gestegen \leesch, waaraan we
vroegei- go wen u waren.
Ik wil niet beginnen v°et den voor a'clcn wel
wat krassen maatregel, om a'leesch geheel
door iels anders te vervangen: daarover zul
len we het later misschien nog wel eens heb
ben. Maar ik wil u wijzen op enkele vleesch-
soorten, dien in Holland niet veel de aandacht
trekken, die in andere landen echter graag
gebruikt Avorden cn die bepaald voor lageren
prijs te krijgen zijn dan de algemeen bekende
rollades, roastbeef, leiideslukkcn, fricandeau's
,enz. enz.
In Holland b.v. kent men wel de lever als
gekookte kalfslever op de boterham of als
leverworst; maar men is niet gewend om eY
zooals dit in Frankrijk en in Duitschland véél'
voorkomt een middagmaalgerecht van le
bereiden in den vorm van gebakken of ge
sloofde lever. Met gekookte aardappelen, ge
bakken aardappelen of aardappelpuree ën met
als groente de een of andere koolsoort geeft
de lever op deze wijzen bereid een zeer
smakelijk maal.
En 't is volstrekt niet noodig, er de duurdere
kalfslever voor te gebruiken; ook var
kens- cn runderlpver leenen cr zich uitstekend
loe; ze zijn alleen natuurlijk iets minder blank
dan men dat van knlfsvleesch gewend is.
Verder hebben avc le beschikken over r u n-
d e r ni eren en sch'apcnic rcn. Vóór
den oorlog .was het "gewone afzetgebied hier
voor Frankrijk en België, in Holland kende
men eigenlijk alleen de kalf snieren en maar
dan meer voor op de boterham de varkens-
niertjes.
Als men nu weet, dat voor 40 cis. per stuk
een rundernicr van ongeveer 700 G. te krijgen
is, en dat schapeniertjes 5 cis. kosten cn bijna
1 ons wegen, dan heeft men hier te doen met
vleesch van omstreeks 30 cis. per pond, een
feit. dat nog veel te weinig bekend is.
"Weten wé er nu nog bij. dat de A'oedings-
waar.de van liet gewoonlijk gebruikte vleesch
en die van "de thans genoemde soorten (lever
en nier) zoo goed als gelijk staal,- dan kan het
niet anders dan in ons voordcel zijn, wanneer
we nu en dan deze „nieuwe" soorleu eens voor
de oude bekende in de plaats stellen. „Nu cn
dan", want voor dagelijksch gebruik zouden
beide Avaarschijnliik gauw vervelen.
Wil men welen, hoe men de nier 'l best be
reidt?
Men begint met het vleesch flink te was-
schen, zet het dan op met ruim koud.water,
brengt het aan de kook en giet cr het watér
af. Daarna zet men de nier opnieuw op, nu
echter met kokend water, waarbij Avat zout,
een stukje foelie, een laurierblad, een paar
kruidnagelen en een uitje worden gedaan;
men laai de rundernier zachtjes 1 a 1J( uur
koken, de schapenicr ongeveer uur, beide;
in elk geval tot ze gaar zijn (vooral, niet 1 a n-
g e r
In plakjes gesneden en daarna bedekt Met
een zure saus of een kerrysaus, wordt de nier
gepresenteerd met gekookte aardappelen, met
droge rijst of met bruine booncn.
In plaats van de nier te lep k c n, kan mep
ze na het eerste „afkoken" ook in een ijzeren
potje doen met wat heet gemaakt A'et en ze
daarin op de gewone wijze gaar laten braden,
af cn toe natuurlijk het A'leescli omkeerende en
nu en dan een scheutje water bij de jus gieten
de. Dc braadtijd is voor de rundernier onge
veer 1 uur, voor schapeniertjes waarvan er
eenige tegeliik in een ijzeren porlje gebraden
kunnen worden ongeveer V2 uur. Men geeft
bij de gebraden nier liefst gekookte aardappe
len of droge rijst en de een of andere groente.'
MARTINE WITTOP KONING.
Busscm, Febr. '17.
Politiek Overzicht
Amerika en de wereldsirifd.
Naast het Russische staat het Ameri
kaansche vraagteeken. Dat is een poos op
de tweede plaats gedrongen; maar nu dringV
het ziek naar voren en heden zal niemand;
Reclame.
nifiiWiliiiin ini'iimwiiuiiiii
u.w plaatsen eer het TE LAAT IS.
mfp in hui nr i i ii i iii i iiminim "1
het den voorrang betwisten. De Russische
sfinx treedt voor de Amerikaansche op den
achtergrond.
Het congres der Vereenigde Staten komt
heden in buitengewone zitting' bijeen. Het
tijdstip der bije.enroe.ping is vervroegd. Pre
sident Wilson was aanvankelijk voornemens
er tot half April mee le wachten. Maar hel
misbruik/dat Duitschland van het duikboot
wapen maakt, heeft hem genoopt het tijd
stip te verhaasten, om gelegenheid te krij
gen met het congres le overleggen wat hem
verder te doen slaat tot het geven van ant
woord op de Duitsche uitdaging. Duitschland
verkondigt telkens op nieuw, dat het in deze
zaak aan terugwijken niet kan denken, en
het -bevestigt ici'i.en dag zijn '.voord door
zijne daden. Het houdt aan den alleen heil-
brengenden duikbootoorlog els aan een
dogma vast.
Wat zal Amerika daartegenover doen?
Reuter heeft over den ministerraad, die
in Washington gehouden is vóór de opening
van de congreszitting bericht, dal aan het
einde \ran de vergadering in de wel ingelich
te kringen de indruk algemeen was, dat de
Vereenigde Staten op het punt staan om in
den oorlog tegen Duitschland te gaan. De
ambtenaren van het staatsdepariement zien,
zoo wordt ons bericht, geen anderen weg
voor dit lan-d geopend met het oog op de
laatste rede (die valt verleden Donderdag)
van den rijkskanselier in den Duitschen
rijksdag. Die rede klonk dat moet erkend
worden alles behalve tegemoetkomend.
Duitschland is, volgens die rede, van alle
smetten vrij; de gansche schuld wordt op
Engeland geladen,en ook op de Vereenigde
Staten. Die hebben Duitschland teleurge
steld in zijne verwachting, dal Engeland er
toe zou worden gebracht bij zijne blokkade-,
politiek de wetten \ran de mensohelijkheid
en de isiernatioatale overeenkomsten in acht
te nemen. Nu wasclit Duhschlar.d zijne han
den in onschuld; het beschouwt zich als in
het bezit van een vrijbrief, om op zijne beurt
de wetten van de mensohelijkheid en de in
ternationale overeenkomsten met voeten te
treden op eene wijze, die al wat Engeland
heeft gedaan en nog doet, ver overtreft.
Het is, helaas, waar, dat in de woorden van
den Duitschen rijkskanselier van toenade
ring niets te bespeuren is. Maar moet daar
uit noodwendig volgen, dat de Vereenigde
Staten nu verder zullen gaan op den weg,
die naar den oorlog leidt? Door Reuter
wordt verzekerd, clat dit de meening
is, die in het staldepartement te Washing
ton 'heerscht. Maar Reuter is, blijkens de
ervaring, voor Amerikaansche zaken geen in
formatiebron, die absoluut vertrouwen ver
dient. En al is dat werkelijk de onder de
ambtenaren van het slaatsdepartement
heerschende meening, die opvatting kan hier
niet den doorslag^ geven. Het Beslissende
woord komt toe aan het 'congres, waaraan
de grondwet uitdrukkelijk het recht om mee
le spreken heeft gewaarborgd in de boven
alle anderen gewichtige vraag of de Ver-
penigde Staten zullen gaarwneedoen aan den
wereldstrijd.
De loop van de gebeurtenissen in Rus
land heeft juist een gunstiger kijk op de din
gen geopend. Hoe de omwenteling in Rus
land zich verder zal ontwikkelen, is nog on
zeker. Maar zeker mag worden venvacht, dat
zij op de plaats van Rusland onder de oor
logvoerenden niet zonder uitwerking zal
blijven. Zullen wij nu, terwijl, hier dingen
gebeuren, waaraan de hoop mag worden
vastgeknoopt, dat zij het einde van dezen
vreeselijken strijd in het verschiet zullen
brengen, aan de andere zijde van den oceaan
een nieuwen strijder Zich zien werpen in
de worsteling? Deze oorlog heeft ons ge
leerd, dat niets onmogelijk is te achten. Wij
kunnen de mogeKjkheicl, dat het oorlog zal
worden tusschen Amerika en Duitschland,
niet op zijde zetten. Maar zoolang dit niet tot.
werkelijkheid is geworden, willen wij de ge
dachte niet prijs geven, dat het tot dit uiter
ste niet zal komen. Wij worden daarin ge
sterkt door ons te herinneren c!« rede, dio
door president Wilson in de zitting van d$n
Senaat van 22 Januari ID17 is uitgesproken,
waarvan de slotwoorden ons hem voorstellen
als vredesapostel, r,.revende naar een doel/
dat hij aldus omschrijft:
„Ik rtei mij voor eene regeering met in
stemming van de geregeerden; eene vrijheid
der zeeën, die vertegenwoordigers van het
volk der Vereenigde Stalen in de eene inter
nationale conferentie na de andere hebben
voorgestaan met de y/elsprekendhéid von
hen, die de overtuigde discipelen van do
vrijheid zijn, en eene beperking der bewape
ningen, die van de legers en vloten enkel
maken een instrument van orde, niet een
instrument van aanval of von zelfzuchtig ge
weld. - Dit zijn Amerikaansche beginselen,
Amerikaansche politiek. Wij zouden voof
geene andere kunnen opkomen. En toch
zij zijn de beginselen van de politiek van
vooruitziende mannen en vrouwen overal*
van iedere moderne natie, van jeclere ver
lichte gemeenschap. Het zijn de beginselen
der menschelijkheid cn zij moeien doordrin*
gen."
De a*evol:il3e In StuKiauri.
Petersburg, 31 Maart. (Tel.-ag.)
Een 10.000 man troepen van het garnizoen
te Petersburg zijn verschenen voor het Tauri-
sche paleis: namelijk Het eerste regiment
cavallerie, het gnrderegiment van Moskou,
het Preobasjcnski-regiment, het derde re
serve-regiment, het tweede regiment Balti-
sc'ne marine-infan'ferie en een escadron van
het garderegiment der Donsche kozakken.
Al deze regimenten begroetten de voorloo-
pigii regeering, drukton haar hun volledig
vertrouwen uit en verkondigden het wacht
woord: „Oorlóg tot aan de overwinning"; zij.
eischten een intensen arbeid ten behoeve
van de munitiebereiding. Al deze elementen
verklaarden zich eenstemmig voor de demo
cratische republiek.
1 April. De raad van gemachtigden der
werklieden en militairen in het kwartier Pe
tersburg, waar de meerderheid van de voor
de landsverdediging werkende fabrieken bij
een is, heeft met algemeene stemmen een
besluit genomen, dat is opgenomen in de
Arbeiderscourant van 31 Maart en dat aldua
luidt: De bevestiging van de door de revo
lutie verkregen politieke vrijheid schrijft de
volstrekte noodzakelijkheid voor der onmidV
dellijke hervatting von den arbeid en van
het einde der werkstaking en von alle ge
schillen, die de zaak van het oude 'regee-
ringsstelsel begunstigen en de voorlbreiw
ging vajn munitie in verwarring brengen, te*
einde het Duitsche militarisme te overwin
nen, dat beoogt de autocratie te herstellen.
Petersburg, 31 Maart. (Tel.-ag.) De
Retsch die de meening weergeeft, welke iff
politieke kringen in Rusland heerscht;
schrijft:
ROMAN VAN
OLGAWOHLBRÜCK
met autorisatie vertaald
door
Mevr. I. P. WBSSEUNK- VAN ROSSUM.
SO
Lou pakte haar japon bijeen met het door
gloeide laken, dat van haar hoofd neerviel, en
liep langzaam de trap op naar haar kamers.
Boven bij haar was nog niet opgeruimd; alles
stond nog in het rond, zooals zij het 's mor
gens A'erlalen had.
Zij liep dc gang in, en riep de meid. Bene
den ging een deur epen, mémóre slak kaal
hoofd, naar builen,
„Wat wil jc, -hartje? Nu heeft niejnand lijd,
je nioet jc op dc ce'n of andere manier zien
le behelpen."
Lou beproefde nu zelf wat orde te schep
pen. Maar het was haar niet mogelijk het
breedc bed der Vidals, waaraan anders twee
dienstmeisjes rijkelijk werk hadden, alleen op
le maken. Het Avas dc tweede dag Avaarop zij
zich moest „behelpen" - dal wil zeggen: in
hel onopgemaakte bed moest slapen. Gisteren
ging hel nog, toen was Gerhard naar Avignon
geweest en had daar overnacht. Maar van
daag Gerhard 1
„Belachelijk, Lou wij zullen slapen als
koningen. In de Camargue heb ik mij zelfs
zonder eenig bed. geholpen.1'
Maar zijn vroolijkheid sloeg weer in erger
nis over:
„Ik begrijp je niet. Als ik nog een RocckAvilz
had getrouwd! Maar jij dc dochter van een
kunstenaar! Beschik je OA'er zoo weinig gc-
A:oel voor ehumor, heb je zoo Aveinig aanpas
singsvermogen
Zij Avilde. geen onvrede hebben, zooals giste
ren. toen zij met een huivering had gevraagd:
„Wij moeten aan een tafel met een stieren
vechter zitten?"
Hij had ccn i;ood hoofd gekregen cn gcant-
AvoorcI:
„Heb ik je ooit voorgeschreven, met Avien
ilc bij jelui aan tafel avou zitten?"
Zoo hoogmoedig, zoo snijdend, was zijn toon
daarbij geweest dat al het bloed uit haar ge-
zich was gevloden.
Hij had toen dc kamer A'erlalen en Avas naar
Avignon gegaan, „om een paar boeken le be
stellen", zei Mémëre. Maar mevrouw Vidnl
had daarbij- een eigenaardig lachje om de
streng gesloten lippen gehad, cn Lou herin
nerde zich, hoe dc professor eens gezegd had:
„In Avignon amuseert zich <Ic gouden jeugd
van dc Provence."
Daar Gerhard dien morgen werkelijk mei
eenige boeken was teruggekeerd ,liad zij elke
ATiiag vermeden.
En hij \vas Aveer lief voor haar met een
zweem van beschaamdheid en .schuldgevoel,
Avaardoor zij bijna verteederd werd.
Maar toen h:;d de geur a*an olie cn afge
kookte slakken haar uil huis ger!reven, cn nu
was hij Aveer ontstemd en zij voelde, dat^de
afkeer, dien zij koesterde voor dc gewoonten
m
van het land zijner kinderjaren, liem a'an
haar verwijderde zóó ver als graaf
Andi'é Obenvall zich ver gevoeld, moest heb
ben van den kring cn dc gewoonten van dé
Rauchstrasse...
Lang xat zij met pijnlijk hoofd en kloppende
slapen aan de grQote tafel van haar woon
kamer. Vau beneden drong vroolijk gelach
tot haar door, cn later dc klanken van een
oud Provengaaisch lied:
„Roussignolet, revibo-te:
Urn bergiè ic -demando
Lau lal
Qu es a fiuen bergié
Que loujours me demando
Lau Lt!'"'
Maar tegen den avond werd dc groole fami-
lielcoels niet vier zitplaatsen op liet erf ge
zet en het zware met zilver beslagen tuig ge
poetst. En. de mooiste paarden werden geros
kamd en de knechts vlochten gekleurde
papieren bloemen cn loodc linten in hun
"manen en den kunstmatig gegolfdcn staart.
Want den volgenden dag zou de stieren-
A'cchter Garelo uit Arles worden afgehaald.
Maar in haar kamer stond Suzanne Ober-
wall voor den smallcn, lioogen spiegel, waar
aan beide kanten twee kaarsen brandden en
iict zich door een dienstbode dc bruinroodc
brocalenjapon aandoen, die dc oude gravin
Marie Antoinette voor baar had laten maken,
opdat zij volgens haar rang en de positie van
haar man in Berlijn voor den dag zou kunnen
komen cn bovenal haar man zou bevallen.
Mevrouw Vidal zat c>p een bankje cn klopte
met haar slok ongeduldig op den sleenen
vloer, als dc ongeoefende vingers der dienst
bode een'vergissing begingen: Zii schudde hel
hoofd,-toen liaar dochter klaar Avas met klec-
den en zond de meid weg.
„En in Berlijn heb je je met zulke bloote
schouders aan aller oogen laltfn zien?" A'roeg
zij.
Suzanna kreeg een hoogroodc kleur. Veel
viel haar in, waaraan zij nu liever niet zou
denken.
„Een vrouw, die een volwassen zoon heeft,
dat is toch schaamteloos
De donkere oogen van de oude vrouw flon
kerden boos.
„Doe dit om! Daar komt dc jongen!"
Gerhard nam bet hoofd der oude vrouw
tusschen zijn beide handen.
„Laat maar, grootje! Ik ben trolscli op mijn
mooie moeder!"
Boos antwoordde zij:
„Ik houd niet van jelui modes. "Wat kom jc
hier overigens uitvoeren? "Waardin ben jc niet
bij je vrouw'? Misschien trekt zij morgen ook
nog zoo'n uitgesneden vod aan.'*
,.0 neen, grootje voor haar is hel mor
gen geen feest. Veel licA*er zou zij zich in hel
geheel niet laten zien,-dan met Senor Gareto
aan een tafel zitten."
„Wal mij betreft kan zij in haar kamer blij
ven," zei mevrouw Vidal.
Mémère streek Gerhard over hel blonde
hoofd.
„Wij willen baar niet dwingen,zei zij
Avcek.
Gerhard sprong op.
„Neen hoe zoo? Hoe komt u ^laarop?
Daarin raag men haar niet toegeven. Zij is
mijn vrouw. Zij moet zich naar onze zeden
gedragen. Zoo lang ik hier ben moet zij zich
aanpassen nnn ons huis. Dat verlang ik, cn
dat doet zij ooL'ï
Mevrouw Vidal en Mémère wisselden ce*
korten blik.
Hij a'ervolgdc, even opgewonden:
„Ik begrijp het ccn stierenvechter jdal
kan een beetje vreemd voor haar zijn, dat pasi
niet in den lering der mcnschen, met wie 2i§
gewoon is te verkceren. Maar ten slotte —£-
voor mijn vader is een kunstenaar als IlörseW
kamp ook iets dergelijks. Dat stuit hem ook«
Dat komt in zijn kraam ook niet le pas. Daah
moet men zich nu eenmaal overheen weten to
zeilen. Men moet dc verhoudingen in aanmer
king nemen. Papa heeft zich zeer correct ge
dragen in zijn geval. Dal moet zij ook. Dat hetf
ik haar duidelijk gemaakt dat begrijpt zij,-
Suzanna keek met stralende oogen haan
zoon aan. Hij was volkomen veranderd in -die
enkele maanden. Hij was geen mpgcre, verlë-,
gen jongen meer een echte rrtfn. Een maif
met eigen wil, een man, die heer kon zijn oven
zijn vrouAV. En het maakte haar ook gelukkig,
dat hij opkwam voor dc zeden cn gewoonte*
van haar huis, dat hij „haar jongen" was ge
bleven ondanks dc jarenlange scheiding e*'
de vreemde vijandige opvoeding.
Maar toen hij de kamer verliet en de kaaiv,
sen opflikkerden in den warmen tocht, zuchtt®
mevrouw Vidal diep.
„Misschien zou het betcY zijn geweest in-,
dien de Garelo's onzen weg niet meer hadde*
gekruist. Pas op kleine, Suzanna. Denk aan de
woorden A'an Kasper."
De doek gleed van dc volle, blanke schou
ders; Suzanna keek langs haar moeder heep.
(Wordt vcrvolgd.il
