N* 245 mm 15,Ie Jaargang, DE EEMLANDER". Donderdag 19 April 1917 ZONNEWEELDF. Was dat nu verstandig? FEUILLETON. v/ nHj 1 Hoofdredactie: MARIE VAN VERSENDAAL. Mr. D. J. VAN SCHAARDENBURG. Uitgevers: VALKHOFF Co. ABONNEM EN TvSFJRIJS: e maanden vooi Amersioort 7' 1.30. Mean franco por poet "1 Pcrwock (mot gratis verzekering tegen ongelukken) - 0.1 Afaonderiijko nummers O.Ö5. TVek«l i|kscli bijvoegsel aDe HollandscJu HuLtvrouio (ondev redactie van 'l'hórès© Hovon) per 8 mad. 30 CIS. Wekelijfcsch bijvoegeol - „Wereldrevue 1 per 3 mnd. 52 Cts. Bureau: UTRECHTSCH ESTRAAT 46. Intercomm. Telefoonnummer 66. PRIJS DER ADVBÜTENTIEN Van 1—ÖJÜ50I»., Elko rogoPracer- 0.15. Dionstaanbiodmgon 1—5 regels., 0.5!).' Qrooto lettors naar plaatsruimte. Voor bondol ou bedrijf bestaan zoor voordooligo bópnlingoa' tol hot herhaald advórtoeron in dit Blad, bij abonnement. Eouo circulaire, -bevuttondo do voorwaarden, wordt op aanvraag toogozonden. Kennisgeving. De Burgemeester der Gemeente Amersfoort maakt bekend dat de Minister van Landbouw, Nijverheid cn Handel, Gelet op het bepaalde sub 2a, zijner beschik king van 28 Maart 1917, No. 56465/36, Rijks-, bureau voor de Distributie .van Graan en Meel, Heeft goedgevonden te bepalen dat artikel 7, 2de lid der Distributieregeling van brood, bloem, meel en rogge, wordt gelezen als volgt Een wittebrood-, bruinbrood-, roggebrood- en aonvullingsbroodkaart is geldig voor een tijdvak bestaande uit zooveel dagen, als daarvoor zal worden vastgesteldtdoor den Mihister van Land bouw, Nijverheid en Handel. Amersfoort, 18 April 1917. Dc Burgemeester voornoemd, VAN RANDWIJCK. danken dat wij er neg zoo genadig af komen. Waartoe dan betoogd? Het eenige resul taat is negatiefmeerdere opgewondenheid onder de burgerij. Iets anders is 'het als men bedoelt uiting te geven aan misnoegen over de uitvoering van de crisismaatregelen. Maar ook dan is betoogen niet de juiste methode om veran dering te krijgen. Immers er kan geen sprake van zijn dat men daardoor intimkleeren zój. De uitvoerders toch, zij mogen al eens mis tasten, houden 'het 'hoofd koel. Op 'net in rel letjes zoo belangstellend straatpubliek moge Ti betooging misschien eenigen indruk ma-, ken, wie kalm redeneert 'begrijpt dat in dezen de massa niets positiefs willen kan. Zij be staat immers uit enkelingen, van wie 90 alle inricht in den toestand ten eenen male mist en sléchts gedreven wordt door per soonlijke motiefjes. Vooral in deze dagen kwam dat zoo duidelijk uit. Stel dat er 1000. gezinnen zijn en dat er brandstof komt voor 400. Dan spreekt het van zelf dat 600 te leurgesteld worden en dat er onder die 600 allicht 'n paar honderd zijn die zich laten suggereeren dat zij achtergesteld, benadeeld zijn. Vooral als men tracht huivwijs te maken dat anderen, i. c. de meer gegoeden, wèl brandstof krijgen. Dat dat 'n leugen is, dat er onder de meer gegoeden evenzeer men schen zijn die bij 'n.koude kachel zitten en dat er onder die weer evenzeer zijn die ook mopperen, och, dat wordt er dan maar liever niet bij gezegd. Zijn er in de dislributieregeling fouten be gaan, men boude" niet op ze aan te wijzen, maar men handele niet onbezonnen. Het gaat er om verbeteringen aan te brengen, niet om de boel heelemaal in de war te sturen. En wie het slechts'te doen mocht ziin om de volksgunst te winnen of politieke munt te slaan uit den volksnood, verdient in het geheel niet gehoord ie worden.. Wij blijver» gelooven dat men, met ru$tig overleg en vooral de massa er buiten hou dende, veilig op die tegemoetkomendheid mag rekenen welke gewenscht is in het be lang èn van 'n goede distribueering èn van de rust on dér de bevolking. ^buitfni.AND^ Politiek Overzicht. welke de staatsinrichting: van Rusland in een geheel nieuw lriëêu zal hebben te ste ken. Wanr. alles, in Rusland thans op losse schroeven staat, bewaart deze voorloopige ro^eering" dëh schijn Van een wettig gezag. Maar zij wortelt niet >n het volk, zooals het uitvoerende comité van den raad van ar beiders- en soldaten-afgevaardigden, die de krachten heeft géleVerd, welke de revolutie hebben bewerkstelligd, en waarin het gehee- le proletariaat, de kleine burgerij cn de sol daten in alle steden van Rusland zijn ge organiseerd. Er ontbreekt nog aan de orga nisatie van de boeren, .maar die is met steun van den boerenbond krachtig ter hand ge nomen. Deze raad 'vafv arbeiders- en sol- daten-afgevoardigden,'waarvan de centrale in Petersburg bestaat vit de leden, die tel? kens 2000 arbeiders of soldaten er heen zenden, heeft overal in de provincie, hare vertakkingen. In 1905" en 1906. was ook hei leidende orgaan van de revolutie de raad van arbcidersafgevaardivden, met zijne ver takkingen in de provincie. Maar toen ont braken de soldaten en daardoor de macht ""om zich te handhaven'tegen de reactie, die het hoofd opstak en. aan de regeering nieu wen steun verleende. Heden is dat anders; men heeft uit de fouten, die destijds zijn be gaan, geleerd. Een uitvoerend comité staat aan het hoofd, en wantrouwig geworden door de onderhandelingen, die Miljoekow met Engeland heeft aangeknoopt om den czaar naar het buitenland te brengen, is eene commissie van controle ingesteld om toe te zien op de regeering en een wakend oog te houden op hare handelingen. De greote invloed, dien deze bijr.egeering voor zich opeischt, komt duidelijk uit in har© bemoeiingen met 'riet buitcnlandsche regee- ringsbeleid. Hier heeft zij zich vierkant ge steld tegenover den minister van buiten-* landsche zaken Miljoekow. Tegenover diens standpunt, dat Ruslatui dèn oorl.og" moet voortzetten tot aan het zegevierc-nd einde en dat een vrede, zonder toestemming van de bondgenooten gesloten, een schandelijke vrede en eene poging tot verraad zou zijn, heeft het comité den eisoh gesteld, dat moest worden gewerkt in de richting van het besluit van den raad van arbeiders- en soldaten-afgevaardigden, dat verlangde hei- dadelijk openen van vredesonderhandelin gen en eene propaganda tot beëindiging van den oorlog. Het antwoord, dat de doema-rëgeering hierop heeft gegeven, vindt men in de ver klaring, die de minister-president prins Dat in Petersburg de eigenlijke macht in Lwow onder aagteekening van 10 April heeft handen is niet van de-^officieeie, door de J doen uitgaan, waarin wordt gezegd: „De doema ingestelde voorloopige regeering, I voorloopige regeering laat het aan c!en wil maar van de bij-regeering, die door de con-1 van het volk over, in nauwe gemeenschap ventie van de arbeiders en soldaten in t le- met onze bondgenooten alle den wereld ven is geroepen als orgaan van toezicht en strijd en zijne beëindiging" betreffende vra- controle, daarvan levert iedere dag nieuwe gen voor goed te beslissen, maar be- bewijzen. Het is ook gemakkelijk te verkla-1 schouwt het als haar recht en haar plicht, ren uit den verschillenden oorsprong van i reedsShu te verklaren, dat het vrije Rusland deze beide colleges. De voorloopige regee- niet het doel heeft andere volken te be ring heeft haar mandaat ontvangen van de heerschen, hen van hun nationaal erfdeel te rijksdoema, die bestemd is t£ verdwijnen berooven en gewelddadig vreemd gebied te T-oen wij gisteren de noodzakelijkheid be toogden van goede verstandhouding in deze <risis«kig>en tusschen overheid en burgerij en die wel 'n concessie aan den volkswil "u/aard noemden/vooral als deze concessie dienen kan tot geruststelling van de ietwat opgewonden gemoederen vermoedden wij weinig dat er op datzelfde oogenblijc 'n be- i-ooging in de maak was welke het volk, dat i*. a 11 e r belang kalm moet blijven, ©p straat riep. Nu is het 'n hoogst gevaarlijk experiment om met de massa te gaan manoeuvreeren. Zelfs de krachtigste leider kan niet steeds zeker zijn 'haar in de hand tè houden; het zijn immers meestal de ongunstige elemen ten -die in 'n menigte de bovenhand krijgen. En dan is Leiden in last. SJecfïts in het uiterste geval zal 'n ver standig volksleider tot het oproepen der massa z'n toevlucht nemen; hij zal moeten in gezien hebben dat hij persoonlijk te kort schiet om te bereiken wat er te bereiken valt èn dat er ook inderdaad met vereenrging iets te bereiken valt. Betoogingen kunnen reden van bestaan hebben als het gaat om kracht bij te zetten aan protesten tegen nalatigheid of onwil, Dat nu was hier niet het geval. Positief resultaat was uitgesloten. De gemeente Amersfoort krijgt de haar toegedachte hoeveelheden levensmiddelen. En geen betooging kan die hoeveelheid ver- grooten. Brandstof komt er zooveel als voor onze gemeente afgestaan kan worden. Geen be toogingen in Amersfoort of eenige andere Hollandsche stad zullen de mogendheden doen besluiten vrede te sluiten, éénige mo gelijkheid -om aan de huidige crisis 'n eind ♦e doen komen, nodh zelfs Duitschland er toe bewegen méér steenkolen toe te zenden •dan het meent in ruil voor door ons uitge voerde artikelen te moeten geven. Al betoogden ook alle Amersfoortsohe vrouwen eiken dag voor het stadhuis, er zou geen kruimel brood en geen splinter steen kool méér ontvangen worden. Het is nu een maal oorlog over de geheele aardbol en wij, j v, - uitverkoren Nederlanders, mogen den hemel en plaats te maken voor de Constituante, bezetten, dat het veeleer een du.urzamèn I lars als ooilogscre&iét worden toegestaan. D© revolutie in Rusland en de wereldstrijd. n. vrede op grond van het recht der volken hun lot zelf le bepalen; tot stand wil brengen. Het Russische volk streeft niet naar verhoo ging van zijne macht naar buiten op kosten van andere volken; het heeft niet het doel eenig volk te onderdrukken oï te vernede ren. In naam van dc gelijkheid verwijderde het de ketenen, die op het Poolsche volk drukten. Maar het Russische volk zol niet toegeven, dal zijn vaderland uit den grooten strijd vernederd en geschokt in zijne levens voorwaarden te voorschijn komt." Wanneer men deze verklaring van de doema-regeering legt naast de uitspraken, die rijn gedaan door den minister van bui- ren'landsehe zaken Miljoekow bij zijn optre den en zélfs nog een paar dagen \sóór 10 April, danxiet men, dat -ermiet slechts eene kentering, maar eene volkomen omkeering is gekomen. Miljoekow voer geheel in het zog van de Entente; hij verkondigde als doel van den oorlog de verbrokkeling van Oostenrijk, de annexatie ven Konslantino- pel en alles wat de Enlente-mogendheden in hunne nota van 30 December 1910 aan president Wilson hebben verklaard. Van dit alles vindt men in de verklaring van 10 April niets terug; maar in plaats daarvan wordt gezegd, dat Rusland geene verove ringsplannen koestert en zijne eigen macht niet op kosten van onderen wil vergrootqn. Rusland wil aan geen volk zijn nationaal erf deel ontrooven; het wil een duurzame vrede en het eenige, wat het daarin voor zich ver langt, is dat het niet wordt vernederd en in zijne levensvoorwaarden geschokt. Geen wonder, dat dit manifest in de En tente-landen een schok heeft teweegge bracht, waarvan zij haast niet kunnen beko men. Reeds op het bericht, dat de. raad van Dvbeidsafgevaardigden van de voorloopige vegeering had verlangd, dnt zij zou verkla ren, dat Rusland slechts.een verdedigings oorlog voert, zoolang de centrale mogend heden niet over vrede zonder annexatie en oorlogsschadevergoeding willen onderhan delen, verklaarde Hervé in de Victoire, dat dit voor hem zoo onbegrijpelijk was, dat zijn verstand weigerde er aan te gelooven. Het was voor hern een troost, dat in Rusland nog de voorloopige regeering heerschte, en hij bond haar op het hart er op te letten, dat de pacifistische strooming niet ook de gezon de lagen van de Russische arbeidersbevol king zou aantasten. Nu is eohter de voorloo pige regeering zelve met deze strooming meegegaan, en dit doet den correspondent van de Daily News té Petersburg zeggen: De kadetten hebben de leiding in het land niet meer, ofschoon zij nog vele vertegen woordigers in het kabinet hebben. Zij zijn daardoor gedwongen, aan het revolutionaire arbeiderscomité ver reikende concessiën te doen." D© oorlog* Washington, 18 April. De Senaat heeft met algemeene stemmen het wets ontwerp aangenomen, waarbij 7 milliard dol- \V ashing ton, 18 April. (R.) De Senaat heeft met algemeene stemmen eërv wetsontwerp aangenomen, dat de geallieer den toestaat hunne stamgenoofon in de Vér- eenigde Staten aan te werven vób: den dienst van hunne eigen legers. Tweede t e 1 e g r a m. De commissie van den Senaat heeft het ontwerp aangeno men van eene lcgerwet, dat cl2 conscriptie in zich bevat. Er was eerst een amendement aangenomen, dat ten doel had, dal aller eerst zou worden- beproefd vrijwilligers voor hel leger aan te werven. Wilson begaf zich' échter naar het Cnpitool en verklaarde, dat geen compromis mogelijk was; omdat de» militaire deskundigen verklaarden, dat de eenige afdoende manier om een sterk leger op de been te brengen, was door middel van de conscriptie. Washington, 1 A p r i 1. (R.) Naar verluidt, wacht de regee ring nog slechts bp een definitief woord van Rusland betreden de dc behoeften van dit land, en zal dan stappen doen ten einde de nieuwe regec- ring te steunen in haar poging om Duitsch land krochtigen tegenstand te bieden. Er is tnog geen bepaald verzoek om steun gedaan, maar nu de regeering zeker is, machtiging te ontvangen om geld rtan de Entente te leenen, is het een uitgemaakte zaak, dat er een groate som aan Rusland zal worden geleend indien dit zulks wenscht. B e r 1 ij n 18 April. (W. Th) Volgens bericht uit New-York schrijft de New York American, dat vele leden van het congres tegen een bondgenootschap met de geul- lieerden zijn, al ziin ze ook van moening, dat men practisch moet samenwerken. De hcele generale staf is tegen het zenden van troepen naar Europa. De bedenkingen van de. congresleden zijn van politieleen aard, en zij vreezen, dat een bondgenootschap met de Európeesche mogendheden later Amerika "in Eurgpeesche verwikkelingen zou brengen. Volgens deze congresleden moet een bond genootschap met den een or anderen staat der geallieerden binnen korten tijd tot moei lijkheden leiden, en bestaan er geen bond genootschappen tusschen volken, maar lus» schen regeeringen. Washington, 17 April. (R.) Een Duitsche duikboot heeft gevuurd op eer* Amerikaanschen torpedojager op 100 mij* lea ten zuiden van New-York. De Duitsche duikboot-blokkade van c!c Amerikannsche havens is dus begonnen. Cadix, 18 April. (W. B.) Tusschen L-arasch en Tan ge r zijn den 13en April 4 vrachtbooten en een groot transpoi^schip door een Duitsche duikboot tot zinken ge bracht. Noorwegen, 1.-7*April. (R.) Het lid van de storting admiraal Sparre heeft de yolgende interpellatie ingediend: Wat heeft de regeering gedaan en wat is zij van plan te doen naar aanleiding van de talrijke ge vallen van in den grond boren van Noor- weegsche. handelsschepen, waarbij men- schenlevens verloren zijn gegaan? Het leven van vele menschen is 'n wisse lend zelfbedrog van zinnen en verstand. Het verstand overtuigt den mensch van z'n eigen ■voortreffelijkheid en de zinnelijkheid over- tofgi hem van. rijn wijd vermogen tot lief hebben. ROMAN VAN OLGA WOHLBRÜCK met autorisatie uertaald door Mevr. 1. P. WESSEL1NK- VAN ROSSUM. 93 Be zwarte koffië bleef voor de helft in de &opjes. „Het is laat en ik ben moe," zei mevrouw .Vidal. Allen stonden op. „Ik zal ii onder onze zon wel nooit terng- jrfen, gravin en ik mag mij niet eens beklagen. i*Want ik wensch n toe, dat u gelukkig moogt ojo.T' Lon's mondhoeken trilden. Haar slanke vin- ,gers beantwoordden den druk van zijn bree- oen hand. ,.Tk dank u dank u," fluisterde zij ternau- flperaood verstaanbaar. ,JCom nu, kom nu, het is laat," zei Suzan na Oberwall ruw, „anders ben je morgen weer half dood.'' Lou was werkelijk doodelijk uitgeput, toen zij met Gerhard hun kamer binnen ging. Zij wilde vandaag niets meer zeggen. Geen woord. Zij zag hel aan hem, dat hij leed, het bleek, ook uit zijn harde, stootendc bewegin gen. Zij wilde slapen of doen, alsof zij sliep. Hij moest nie» veronderstellen, dat zij hem gadesloeg. Hij moest zelf tot haar komen zelt" een verlossend woord vinden. En dan wilde zij hem ook de mooie, grootc boodschap mededeelen; zij wilde hem zeggen, hoe lief zij het nu reeds had, dit kind, waarin zijn ge slacht zou voortleven, dit kind, dat zijn reincn, trotschcn naam zou dragen, dit kind, dal haar naar het Duitsche geboorteland terugriep en onafscheidelijk aan den vadériandschen, Duil- schpn bodem zou ketenen... Al een uur lag zij in de kussens van haar hotelbed, elk oogenblik bang, dat zij zou steu nen van smart. Sedert een uur liep Gerhard Oberwall in zijn kamer op cn neer. "Wel is waar in muilen, maar met harde voetstappen, die alles neer drukten, wat lichte, vriendelijke verwachtin gen haar hadden voorgetooverd. Sedert een uur wierp hij het céne eindje sigaret na het andere in de koperen bloemvaas, totdat de walm haar de keel dieht snoerde, zoodal zij nauwelijks meer adem kon halen in den zwa- ren blauwen wabb. „Doe het raam als je blieft wal open, beste," vroeg zij zacht. „Och j3 dat is waar ook vergeef niij." In den klank van zijn stem lag een koude, akelige woede, die in het.geheel niet in over- ïonslemming was mei de beleefde woorden. Hij knipte het licht uit, trok de beide ramen op en sloeg de luiken terug. Melkwit stroomde de warme maannacht dc kamer binnen en zoog den blauwen damp op. Van af haar kussen kon Lou het zilver be straalde plein zien. van waar enkele uren geleden nog honderden menschen in razen den jubel den naam Gareto hadden uitgeroepen, alsof zij hemel en aarde met den klank er van wilden vervullen. Gerhard boog zich naar buiten, ademde het maanlicht in en dc herinnering aan den geur van den zwoelen liefdesnacht in den tuin van liet huis Vidal. Een smalend, koud lachje trok zijn mond hoeken omlaag, toen hij er aan dacht dal "zijn grootmoeder dat mooie jonge ding van hem weg had genomen, alsof hij een kleine jongen was, voor wien men een stuk speelgoed weg sluit. Alleen, omdat boven in het brcede bed der Vidals een jonge vrouw lag, die zijn naam droeg. En nu, nu zond Senor Garelo hem met een mooie, coquette toespraak terug naar hel land, dat hem nooit een uur geluk had gege ven, nu wilde men de groote warme zon van de Provence zelfs voor hem wegsluiten, olndat hij Oberwall heette, graaf Oberwall, cvcnaT zijn vader, zijn grootvader. Omdat zijn voor vaderen generaals cn veldmaarschalken waren die door hun beleid veldslagen had den gewonnen, doo_r hun wiskunstige bereke ningen en wien de tucht in het lijf slak als een laadstok. Daarom moest hij in het koude, wille huis vafi de Kupfcrgraben wonen? Daarom moest hij bevriezen onder den grijzen hemel! Daarom moést hij ontberen te midden van koele, correcte menschen, die hun leven methodisch, volgens cte wijzerplaat hunner verplichtingen indeelden? Ilij lachte plotseling hard on bitter. „Garelo als zedemeester...!'" Lou richtte zich ontsteld op: „AVat bedoel je? Wat zeg je?" Hij herhaalde nog smalender dan den eersten keer: „Ik zeg: „Gareto als zedemeester! Iemand, die met raad en daad bijstaatI Een nieuwe variëteit van den Spaanschen stierenvech ter! Hij trok driftig dc luiken ioc cn sloot dc ramen. Zonder het licht nog oens aan te draaien, wierp hij zich op zijn bed. Maar Lou staarde in de duisternis cn droog de dc tranen niet, die zwaar en brandend over haar wangen biggelden, nu zij bedacht, dat van alle menschen, die haar omgaven, slechts een vreemde, Spaanschc stierenvechter gera den cn begrepen had, wat zij hier, onder de brandende zon, aan angst en heimwee uit stond in bange, zwoele nachten, gedurende lange, warme dagen... Toen mevrouw Vidal den volgenden morgen om elf uur dc rekening wilde vereffenen, zei -meu haar, dat Senor Gareto dc famikc natuur lijk als zijn gasten had beschouwd, daar hij enkele dagen geleden ook haar gast was ge weest.' Mevrouw Vidal en Suzanne knikten lachend. Dat sprak eigenlijk vanzelf voor een Gareto. Maar toen de hotelhouder op Lou toeliep en haar in opdracht van Senor Gareto verzocht dc twee rozen aan te nemen cn het portret, dat hij haar beloofd had, toen stonden moe der en dochter stijf en streng in hun zwart- zi}aén gewaden. En het was, alsof zij met haar oogen bloemen en portret uit de handen der jonge vrouw rukten cn alle sluiers van haar ziel. Sedert een kwarteeuw was er geen zomer in de Próvencc geweest als dit jaar. De zon stond als een vurjgc bol boven het landgoed en het was, alsof haar stralen slroo- men gesmolten goud over hel land wierpen. Het hecle, gele zand doorbrandde de klompen der knechts, scheurde de huid van de voelen der dienstmeisjes cn kleurde die rood van haar bloed. De professor zat den ganschcn dag op de keldertrap en slak met zijn stok de groote, zwarte spinnen legen dc muur, hield met een bezem de dikke duizendpooten van zijn lijf, die als bruine franje uil dc reten te voor* schijn kropen, cn dc gcrimpel(le, slijmerige) keldermotten. „Hier is hel koel en goed. kleine gravinI" Zij had beproefd het een lialf uur naast hem uit'te houden. Zij walgde van de dieren. Hét was haar alsof zij over haar lichaam kropen, alsof ze zich nestelden in haar krullend haar. „Ik kan niet professor nog liever ver-? draag ik dc hitte." Ilij antwoordde niet. Hij sliet maar steeds met zijn stok tegen den muur, en ging met den bezem over de treden zoover als zijn arm reikte. Hij knipte met zijn oogleden die nu steeds gezwollen en rood over zijn ontstoken oogen hingen. (Wordt vervolgd.J

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1917 | | pagina 1