BUITENLAND."
N° 261
l5',c Jaargang.
„DE EEMLANDER".
Uitgevers: VALKHOFF Co,
Dinsdag 8 Mei 1917.
Bureau: UTRECHTSCHESTRAAT 46.
lntercomm. Telefoonnummer 66.
Kennisgevingen.
FEUILLETON.
Een Toorieel-yoorstelling
in een LimhorgscSi dorp.
AMERSFOORTSCH
Hoofdredactie:
MARIE VAN VERSENDAAu
Mr. D. VAN SCHAARDENBURG.
ABONNEMENTSPRIJS:
maanden vooi Amorsloort f 1«30.
Idem franco por poet..
Per week (metgratie verzekering tegen ongelukken) - O.IS®.
Afzonderlijke nummers0.05.
Wekelijksoh biiroegael „Dé HollaHdecJt* Bwwrouv" (onder
redactie van Tbérène Hoven) per 3 tand. ets.
Wotelyluch bijvoegtel „Wtrcldrtvke" per 3 mnd. 62 c€i»
PRIJS DER ADViüUTENTIÈN.
Vnn 1—5 regols.. ,4 f Ó.NO.
Elko rogel meer..«.15.
Dionatnanbiedingoa 1—5 regels.,
Grooto lottere naar plaatsruimte.
Yoor handel on bearijt bestaan zeer voordeoligo bopahngou
tot het herhaald advortoorou in dit Blad, b(j abonuomeut.
Eeno circulaire, bevattende de voorwaardon, wordt op
aanvraag toegezonden.
De Burgemeesier der gfemcente Amersfoort
maakt hekend, dat
De Minister van Landbouw, .Nijverheid en
Hendel,
ter algemcene kennis 'brengt, dat in ijne be
schikking van 23 April j.l. No. 31185, afdeeling
Hendel (Nederlondsche Staotscouront No. 94)
onder b. bij den moximumkhinhandelprijs voor
aardappelmeel (pakmeel) inpluats van lli ct.
per pakje van K.G. gelezen moet worden -
ai* ct. per pakje van i K.G.
Amersfoort, 7 Mei 1917.
Do Burgemeester voornoemd,
VAN RANDWIJCK.
(RDKS)VEEVOhüERBUREAU
„UTREC^iT."
De Burgemeester der gemeente Amersfoort
maakt bekend, dat hij de volgende circulaire
heeft ontvangen van het Rijksveevocderbureau
te Utrecht.
Dislributieprijzcn van
voeder artikelen, die in de maand
Mei worden toegewezen.
De minister van landbouw, nijverheid cn han
del meakt bekend, dat granen en vcevoedcrar-
tikelen, die in de meend Mei worden toegewe
zen, tegen de volgende prijzen dcor de regec
ring zxa.cn worden afgeleverd:
Mais I 17.'2o per 100 K.G.
Voenhaver J 20 per 100 K.G.
Boóncn 2j per 1U0 K.G.
Amerik. lijnkoeken 200 per 1000 K.G.
basis onbepaalde merken vun Lu Plalazaad
geslagen, bepaald-u merken cn soorten, ook
sdvilfers naar cic gewone verhouding.
Al deze artikelen te leveren vrijboord opslag
plaats der regecring.
Reinigir.gs producten afkomstig .uit de hui-
tenlandsche granen,/7 18.30 per 100 K.U.
Inclusief baal, netto gewicht af fabriek.
De voor Mei toegewezen percentages zijn
voor muis, gerst en tarwe 18
voor havezr en bconen 33a
voor tarwe alval producten niets.
Ameisioort, 7 Mei 1917.
Dc Burgemeester voornoemd,
VAN RANDWIJCK.
Bezuiniging in de Keuken.
(Nadruk verboden.)
Het dozijn artikeltjes, dat ik mij op ver
zoek van onze commissie voor de Volksvoe
ding had voorgenomen te schrijven, zal met
dit laatste praatje voltooid zijn.
En waar ik nu elf keeren zelf aan
het woord ben geweestdaar zou ik
dezen twaalfden keer van methode willen
veranderen en het woord willen geven aan
enkele onder de lezeressen, die zoo vrien
delijk waren mij haar ervaringen mee te
deelen in verband met zuinigheid, aanpas
singsvermogen, enz.
Dat ik hiertoe in staat ben, dat mijn cor
respondentie gedurende deze drie maanden
bepaald zéér uitgebreid is geweest, doet
mij meer genoegen dan ik zeggen kanim
mers uit deze feiten blijkt, dat ik mij niet
vergist heb, toen ik in mijn inleiding een
beroep meende te mogen doen op het soli
dariteitsgevoel van de huisvrouwen in Ne
derland dat ik het bij het rechte eind had,
toen ik van „vereende krachten" hulp ver
wachtte, in dezen moeilijken tijd.
Om te beginnen dan een zeer praktische
oplossing voor de brandstoffen-bezuiniging
bekend misschien aan sommige huisvrou
wen, in streken waar veel turf gestookt
wordt, maar voor vele andere wellicht een
middel, waaraan ze nog niet hadden ge
dacht.
Mijn correspondent schrijft„Eens in de
„drie weken heb ik met de groote wasch het
„fornuis aanik doof dan alle kooltjes, die
„doorgebrand zijn, dadelijk uit en kook daar
„verder die drie weken weer alles op; behal
ve de aardappels, die ik even op een pe
troleumstel kook (gas hebben we niet). Dit
„is misschien een manier voor weinigen om
„na te volgen, want doofpotten, theestoven,
,en vuurpotjes zijn haast alle afgeschaft
„maar ik vind het werkelijk voordeelig
„en smakelijk, omdat alles lang en zacht
„stooft".
Mij dunkt, al zijn we inderdaad voor het
meerendeel niet meer gewend aan thee
stoven en vuurtesten, we kunnen er in de
zen tijd zeker weer naar terugkéerende
uitgaven bovendien zijn bij dien overgang
niet groot,, want een lest in het eerste
het beste eardewerkkeldertje verkrijgbaar
is maar een kwestie va.n eenige.centen.
Als 'n gerecht dat op deze wijze zeker
uitstekend tot zijn recht zal komen, noemt
dezelfde huisvrouw o.a. gortpap met karne
melk, van welker bereiding ze een beschrij
ving geeit, die mij bizonder praktisch voor
komt. We zullen haar maar weer zelf aan
het woord laten.
„Twee kopjes gort (voor 2 personen)
„laat men liefst den vorigen dag in ruim
„water met wat zout langzaam gaar worden.
„Drie eetlepels bloem mengt men aan met
„1 L. karnemelk, brengt het mengsel al roe
iende aan de kook en voegt er dan de
„gort bij. Op deze manier schift de pap
„nooit en is de hoeveelheid méér".
Is dit geen bereiding, die navolging ver
dient?
Een andere huisvrouw (evenals de vorige
een Zwolsche), bracht mij op het idéé, dat
ik bij het bespreken van de hooikist verge
ten heb te wijzen op de bezuiniging, die
deze methode ksn geven bij het bereiden
van eenvoudige warme puddingen (rijst-,
vermecelli-, beschuit-, enz.), 't Is daarom
hier misschien een geschikte gelegenheid
om deze fout te herstellen en u te verzeke
ren, dat zulke gerechten zich uitstekend in
de hooikist laten bereiden. Men kpokt den
pudding b.v. Vu uur au bain-rr.arie, zet hem
dan met pan en al in de hooikist (of in kran
ten, wat natuurlijk op hetzelfde neerkomt)
en Iaat hem daarin nog b.v. 4 5 uur rustig
staan; het gas, dat op deze wijze bespaard
wordt, is de hoeveelheid, die anders in 1'6
uur gebruikt zou zijn, want die pudding had
dan 2 uur au bain-marie moeten doorkoken.
Mede in verbond met de hooikist moet ik
een meening herroepen, waaraan ik tot dus
verre steeds had vastgehouden. Een leze
res uit Zutfen n.l. schrijft„Ik kun de bewe
ging, dat aardappels niet in de hooikist ge-
„kookt kunnen worden, niet deelen daar
„ik dagelijks mijn aardappels met goed ge
volg in de hooikist kook. Ik doe 't op de
„volgende wijzeaardappels aan de kook
„brengen (evenals de meeste groenten
„even laten doorkoken, 2 u 3 minuten); ruim
„twee uur in de kist, daarna afgieten, op
,/t gas even laten opdrogen".
Ik ben de inzendster (die aan de Zutfen-
sche lezeressen haar ervaring reeds door
middel van de Zutfensche Courant bekend
maakte) zeer dankbaar voor haar opmer
king, die ons vertrouwen in dc hooikist nog
slechts vaster maakt, 't Is een sprekend be
wijs voor het feit, dat dit bezuinigingsmid-
mc! in dezen tijd op zijn juiste waarde wordt
geschat en dat men er niet tegen op ziet om
verschillende proeven ermee te nemen.
Een ander bewijs, waaruit blijkt hoe eigen
initiatief de huisvrouw leidt tot dikwijls
zeer praktische resultaten, voert ons even
naar de gezouten haringen terug. Waar cle
raadgeving van der. kok uit de centrale
bakkerij luidde, de visch vóór het schoon
maken gedurende 48 juur uit le zouten, ze
daarna open te spouwen en dan le bakken,
daar blijkt, dat hét resultaat beter te be
reiken is, wanneer men de haringen eerst
"op de wijze van bakbokking openspouwt en
ze daarna laat weeken. Det de te zoute
smaak op die manier beier weggenomen
wordt, laat zich begrijpenik zou echter ge
dacht hebben, dat de visch te veel uit el
kaar geweekt zou zijn en dit nu blijkt juist
in 't geheel niet 't geval te zijn.
Misschien dus weer een raad, waar vele
anderen hun voordeel mee kunnen doen.
Een lezeres van de Haarlemsche „Stads
editie" schrijft„Verwondert heeft het mij,
„dat u daarbij (bij het behandelen van rijst-
bereidingen n.l.) n':_*aan de hand deed de
„eenvoudige manier van droge rijst koken
„in een in de pan hangend zakje, op de
zelfde wijze als men nog wel koffie zet in
„een zakje. Vooral ten platte lande kan men
„deze manier nog waarnemen, èn voor kof-
„fie èn voor rijst.
Zoodra ik van deze mij tot dusverre
inderdaad niet bekende methode hoorde,
heb ik er natuurlijk een proef mee geno
men en ik kan slechts verklaren dat ze mij
uitstekend heeft voldaan.
Het denkbeeld is hetzelfde als dat van
den „rijstbol", maar de onkosten zijn ze
ker minder, want een eenvoudig' zakje kan
iedereen zich zonder kosten aanschaffen,
terwijl een rijstbol een tamelijk groote uit
gave met zich brengt.
Het zakje moet met de goed gewasschen
rijst ongeveer half gevuld worden, het
wordt dan bovenaan dichtgebonden, zoodat
de korrels voldoende ruimte hebben om te
zwellen, of wel, het blijft gewoon open. On
der in de pan met ruim kokend water woidt
een schoteltje of bordje gelegd (evenals
b.v. een ketelkoek tegen het aanbranden
van het zakje), in het water wordt wat zout
^gedaan, en het zakje kookt dan geduren
de hoogstens 20 minutèn in mee. Het
wordt uit het water genomen, even op een
vergiet gelegd om uit te lekken,* en de rijst
kan er dan mooi droog worden uitgeschud.
Bij de proefneming bleek ons web dat
verschillende rijstsoorten ook dikwijls een
verschillenden kooktijd noodig hebbende
regeeringsrijst werd bij een kooktijd van
meer dan 15 ft 20 minuten pappig, terwijl
andere ((mooiere) rijst door een half uur te
koken volstrekt nog niet te week was. Men
moet dus met de eerste proef wat oppassen
en na een kwartier de korrels maar vast
eens op hun gaarheid onderzoeken.
En hiermede heb ik dan weer zoo onge
veer de ruimte gebruikt, die mij voor mijn
artikeltjes is toegestaan, méér nog-: ik heb
thans over al de plaats beschikt, die mij in
Januari welwillend door de verschillende
bloden der „Locale Pers" was toegevoegd.
Er blijft mij dus slechts over van mijn
vriendelijke lezeressen afscheid te nemen,
met dc verzekering echter dat ik ook bui
ten de dagbladen om mij steeds gaarne
tot haar beschikking zal stellen, waar mijn
hulp gewenscht mocht zijn.
MARTÏNE WITTOP KONING.
Bussum.
Bij de Nutsuitgeverij te Zaltbommel is
een boekje verschenen, waarin de stof be
handeld is, welke ook door mevr. Mai tine
Wittop Koning verwerkt is in haar artikelen
over „Bezuiniging in de keuken", waarvan
hierboven het laatste is afgedrukt. Dit boek
je, getiteld „Op rantsoen", is voor velen
een meer blijvende herinnering dan de
losse kranten-artikelen zouden zijn.
Pejitiek Overzicht.
Rusland en de vredes-
strooming.
TL
Uit Petersburg zijn door het telegraal"-
agentschap, waarvan dc voorloopige regee
ring zich bedient, evenals hare voorgang
ster dit vroeger deed, om het buitenland in
te lichten over wat in Rusland gebeurt, ver
schillende berichten verspreid, die bestemd
zijn den indruk te verwekken, dat daar alles
naar wensch gaat. Er wordt bericht, dat de
raad ven arbeiders- en soldaten-afgevaardig
den met eene meerderheid van 35 stemmen
eene motie van vertrouwen heeft aangeno
men; volgens eene nadere mededeeling was
de stemmenverhouding 34 tegen 10. De be
doeling zal wel ziin, dat dit votum van ver
trouwen de voorloopige regeering geldt, die
door de doema is ingesteld en die zich de
controle van dezen raad moet laten welge
vallen. Men had dat echter wel er bij mogen
voegen.
Er is ook bericht, dat groote betoogingen
zijn gehouden ten gunste van de geallieer
den voor de Britsche, Eransche en Italiean-
sche ambassades en dat de Britsche gezant
bij die gelegenheid het woord heeft gevoerd
en. de bevolking heeft opgewekt de/ voor*
loopige regecring te steunen, die de wore
en oprechte verdediger is van de belangen
van het volk. Dat klinkt zeer* vleiend vooi
de voorloopige regeering in Rusland. Er is
geen reclen om er aan te twijfelen, dat het
geen hiermee is medegedeeld aan de waar.
heid getrouw is. Eene andere vraag is
echter of de mededeeling de volle u aarheid
bevat, want er zijn ook betoogingen ge
weest, die eene tegenovergestelde strekking
hadden.
Uit dezelfde bron is ook het bericht of-
komstig, dat de nota, die door den minister
van buitenlandsche zaken Miljoekow aan de
vertegenwoordigers van Rusland bij de ove
rige leden der Entente is gezonden om Rus-
londs bondgenooten gerust te stellen over
het Russische oorlogsdoel en hun te verze
keren, dat Rusland zijne tegenover de bond
genooten aangegane verbintenissen stipt zal
eerbiedigen, na langdurig en grondig over
leg met algemeene stemmen is goedge
keurd. Dc geheele voorloopige regering
staat dus achter Miljoekow en heeft op hare
beurt een votum van vertrouwen van den
raad von arbeiders- en soldatenafgevaardig-
den ontvangen.
Alweer is het echter de vraag of hiermee
niet eene al te gunstige voorstelling van den
toestand wordt gegeven. Over deze nota is
namelijkreeds vóór hare verschijning en
ook daarna veel te doen geweest. Uit Ko
penhagen wordt daarover, op grond van
mededeelingen van het telegicafagentschup
bericht, dat in de Russische hoofdstad ern
stige onlusten zijn voorgekomen in verband
met deze nota. Zoowel arbeiders als ook
soldaten trokken door de straten en riepen,
dat Miljoekow en dc minister van oorlog
Goetschkow moesten aftreden. Verzwegen
werd in dit bericht, dat ook anti-Eng elsche
en onti-Amerikaansche beloogingen zijn ge
houden. Wel is bericht, dat de nota van
Miljoekow in arbeiders- en soldaten kringen
eene groofe beroering heeft verwekt. De uit
voerende commissie van den raad van ar
beiders- en soldatenafgevaardigdén hield in
den nacht van 3 Mei eene zitting, die tot in
den morgen duurde. Er werd besloten bij de
regeering er op aan te dringen, dat zij on
verwijld opheldering zou geven over hare
plannen, en er werd voorgesteld, hiervoor
eene gemeenschappelijke zitting met de re
geering te houden. Later kreeg de uitvoe
rende commissie bericht, dat de nota van
Miljoekow ook in het leger eene groote be
weging had verwekt. Een regiment uit Fin
land verscheen voor het gebouw van de
doema met vlaggen, die tot opschrift droe
gen: Weg met Goetschkow! Weg met Miljoe
kow! Andere legerafdeelingen en eene
groote volksmenigte sloten zich bij het de-
monstreerende regiment aan; maar het ge
lukte aan vertegenwoordigers van den arbei
ders- en soldatenraad, de volksmenigte te
bewegen uiteen te gaan' en de soldaten
naar hunne kazernes terug te keeren. De
uitvoerende commissie besloot hierna ern
stige stappen' bij de regeering te doen.
Nu schijnt het gelukt tc zijn, het gevaar,
Eerst dan begint 'n vrouw te gelooven
dat zij oud wordt, als ieder ander het
reeds weet.
door
Cir L. II. J. «L a m b e r t s II u r r e 1 b r i n c k.
„Zek, wie is 't Baars, begint ct noe- nog
neet?"' een stem van een in de nevelwolken
©nzichlbarcn tooneelliefhebber.
„Jè, i<h zal ins goon kieke, wie wiet me
vrouw met de keuningin is," terwijl hij door
een achterdeur verdwijnt.
Na enkele oogcnblikken keert bij weer
terug, schreeuwend: ,.'t geit direk beginne
ijonges, 't is biekans veerdig, nog c paar steek
«Ier."
..Es ich uch waor hierc," lol ons „dan zou
ich mèr d'r nao tou gaon, dat geer gooi
plaatse höbt, want 't zal vol zien; dc burge-
meister en <lc boer van d'n Lcicnhoof zien er
ouch al
„Good Baars, 't is zeker hei achter dc café."
'„Justement hier.'"
Gevolgd door mijn vrienden cn bediende
schrijd ik over het modderige erf, langs groote
hokken, waaruil luid varkensgesnorje. schel
hondengeblaf en lokkend lcippcngeknkcl, naar
klein lichtje, dof glimmend achter hel gordijn
van den immer neervallenden regen.
Bij den ingang, groote scheefgezakte poort,
half open. twee iftanriën achter gore tafel,
waarop kleine, vettige lamp niet gebarsten
kap, wazig belichtend hoogc hoopjes van
vierkante. gekleurde papiertjes en verschil
lende bokjes met zilveren nikkelen en -kope
ren munten.
„Zes'' vraag ik. terwijl ik cvcnzoovcel mar
ken neerleg ik heb mijn koetsier ook de
eer waardig gekeurd onze ranggenoot te zijn
en terwijl een der beide controleurs de
geldstukken werpt in den voor groot zilver
bestemde bak, reikt mij de andere een zestal
papiertje*, waarop mei groote, als graphlsche.
lijnen stijgende en dalende letters. Eerste
Rang" begeleid van vricndelijken blik," als
dank voor deze koninklijke bijdrage zes
mark in één keer n van den hartelijkcn
wcnsch „amuseert, uch mer good, hiere."
Nu in den kunsttempel, een langwerpige
houten loods; in gewone lijden ten deéle
kegelbaan, merkbaar aan den blauwen vier
kanten steen, waarin de negen galen, aan de
negen dikbuikige sehilfersplintcrigc kegels in
een hook op elk?.ar gepvrnmicd, ten deelc
schuur, zooals duidelijk bewijzen de slroo-
halmen. welke niettegenstaande zorgvuldig
bozemgeweg zich bobben vastgehecht in dc
reten tusschcn dc bollende planken.
Een drietal walmende olielampen, welke
neerhangen aan de wi [geverfde balken, ste
vige schragen van hel spitsuitloonend pan
nendak; in hei midden roodgloeiende pol-
koebel, omcirkeld door hek van slordig ge
vlochten ijzeren draadwerk. Vooraan ecu der
tigtal slroomallcn stoelen met ongcscflionden
zittingen „eerste rang" de gehee!e-M uk-
plaatsen. bestemd voor gemeentehoofd met
wettige cga en kroost, dan voor Emmikho-
ven's aristocratie, waarvan de voornaamste
dc boer Van den Leienhof, wiens knecht voor
koning speelt, eindelijk yoor kapitalisten zoo
als wij; mijn vrienden, mijn eigen persoonlijk
heid en ïn'n koetsier, die ons dc woelde kun
nen veroorloven op één avond zestig hcele
centen te verleren, zelfs zonder het .genot vnn
gins bier of dru.pkc dat zijn nog extra
onkosten.
Deze voorname categorieën ..macht, adel cn
kapitaal" worden gescheiden van dc minder,
slechts voor dc helflwaardigen, dc halfmnr-
kers, door dik touw aan beide zijden van den
Muzen tempel bevestigd: ju deze ruimte ecu
honderdtal vieze goorbevlokte houlen stoelen,
waartusschen-hicr en daar een strooroalton
zetel met rechtopstaande sprieten; dan weer
een koord als afscheiding van hel plebs, voor
xvien slechts eenige ongeschaafde grenenhou
ten planken, rustend op enkele leege bierton
nen als zitplaatsen.
Een Emmikliover heeft, vol eerbied cn ont
zag voor ons, de voorname bezoekers uit
Roosdaal, dc louwen omhoog getrokken,
waaronder wij met.gebogen hoofden en ge
kromde ruggen voortschrijden naar dc .voor
ons bestemde zetels op de allereerste rij,
naast den burgemeester.
Ook van dezen een vriendelijke verwelko
mende groet, onmiddellijk gevolgd door de
vraag: „Zeet geer ouch ins komme kioke?'--
„Jao, ich höb gehuurd, dat cl zoe schoen
zal zien" antwoord ik en l is geen lengen,
want de kastelein heeft hel mij zoo even ver
zekerd.
„Prachtvol, monier. magnifiek, waal ich
uch zek; ze zulle d'r mil op c concours goon
en dan komme zc truk mit d'n icrslc prics,
d'n ierste, waal ich uch zek: ich höb de le^lc.
repetitie mitgemaak: I waor inhabitant, neet
le bcgfiepo, dat el mèr simpele boerejongeus
cn mccg0) waore", hetzelfde wal de waard
mij ook al lieetl verklaard; „ze höbbc zich
Quch gei meuile of koste d'r vcur gespaard:
„•zeel ins c gans nuij dook" terwijl hij mij hel
(óoneelgordijn wijst: „Willcnis, geer wit wel,
o'ozc liocsschildcr, heel el gemaak, wirk ve.n
een artics rnenicr" cn zijn Edel Achtbare
vraagt mijne bewondering voor een blauwsel-
blauw doek, waarop ongeveer in het midden
een grijskalkerigc vrouwenfiguur in lang
plooicrig nachthemd; hel stijve als van hout
gesneden hoofd niet strakke oogen, bedekt
met gepleislerdcn helm.
..Dal is Taulia, de godin van de conjedinn-
(c li rnenicr" legt mijn verteller mij uil; „er
heet et oei e book, dal de pastoer cm geliend
heel; is dat noe nccl ct wirk van c vc ril abele
arlies?
„Rembrandt waor d'r c kladschilder bij
antwoord ik hem.
„Dat zou ich alevel ouch' mcinc, laol cr
mer ins cine tem naodoen, laotc ze mèr ins
lege ii'em opkomnie, dè Rembang of ene
andere.- wee ouel», cs' zc dc courage in hun
donder höbbc."
Meiden.
Ik heb Emmikhovcus burgervader niet ver
teld, dut Renlbrahdt niet bij machte was om
aan die uitdaging gehoor le geven, dat dc
wereldberoemde schilder die courage in z n
donder niet meer kon hébben, omdat hij sinds
een paar eeuwen geen donder meer had.
Is inmiddels vol geworden; allen in dc
herberg aanwezigen hebben den raad van
den kastelein cn hel voorbeeld \:in ons ge
volgd; ook zij 'hebben zich wadend door het
slijkmocras, langs dc honden, varkens en kip
pen begeven naar dc zaal, waar weldra Gcno-
veva van Brabant haar plechtige intrede zul
doen.
De plankenrijen tusschcn de tonnen buigen
onder de zware zildeclcn der tegen elkaar
geplakte dertig pfennigers; ook de stoelen
voor dc halfmarkers zijn allen bezet; hel aan
tal der volle markers1 is door de onderneming
overschat; nog verschillende ledige stoelen
met weinig kans, dal zc nog zullen worden
ingenomen l is bijkans acht uur cn alle
notabelen Iiebben at blijk gegeven van hunnt
belangstelling cn zijn aanwezig.
CWordl vervolgd.)
